Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

1) Hadîkatü'l-Evliyâ; s.123-127
2) Özel Not
SÜLEYMÂN RÜŞDÎ EFENDİ;
Batı Anadolu'da Aydın taraflarında yetişen büyük velîlerden. Hayâtı hakkında fazla bilgi
yoktur. Doğum târihi belli değildir. Nâzilli'nin Karamullu köyünde doğdu. 1834 (H.1250)
senesinde Nâzilli'de vefât etti.
Süleymân Rüşdî Efendi, önce Karamullu köyünün efesi idi. Halk kendisinden çok korkardı.
Daha sonra, Nâzilli'de Mehmed Zühdî Efendi'yi görüp, ona talebe oldu. MehmedZühdî
Efendi'nin yanında kemâle eren Süleymân Rüşdî Efendi, çok yüksek mertebelere kavuştu.
Efelik zamânında kullandığı bıçağını, palasını ve tüfeğini, oturduğu odanın duvarına astı.
Kendisine bağlı efeleri de ona talebe oldular. Önceleri Mîrzâde diye meşhûr idi. Sonra Rüşdî
mahlasını aldı.
Sultan İkinci Mahmûd Hân'a, Süleymân Rüşdî Efendi hakkında bâzı iftirâlar yapıldı. Bunun
üzerine Halîl Paşa vâsıtasıyla İstanbul'a dâvet edildi. Süleymân Rüşdî Efendi, Pâdişâh'ın bu
dâvetine icâbet etti. İstanbul'a gelip, Fındıklı'da ikâmet etti. Eyyûb'de, Râmi kışlası civârında
Sultan İkinci Mahmûd Hân ile görüştü. Süleymân Rüşdî Efendi, sanki pâdişâh ile değil de,
sıradan bir kimse ile görüşüyormuş gibi rahat hareket ediyordu. Sultan İkinci Mahmûd Hân,
bâzı özelliklerinden bahsederek, pâdişâh olduğunu, pâdişâh karşısında daha başka
davranması gerektiğini anlatmak isteyince, Süleymân Rüşdî Efendi; "Sultânım! Âhirette
bahsettiğiniz evsâftan sormazlar. Siz çobansınız. Tebanızın çobanısınız. Sürünüzden
mesûlsünüz. Size bunu sorarlar. Sen buna dikkat et!" deyip oradan ayrıldı. Bu yüzden Sultan
İkinci Mahmûd Hanın takdir ve hürmetini kazandı. Sonra Nâzilli'ye döndü. Orada Allahü
teâlânın emir ve yasaklarını anlatmaya ölünceye kadar devâm etti.
Bir şiiri şöyledir:
Dâvetim var Zâhidâ meydân-ı ışka gelmeli,
Cild-i gafletten çıkıp, uryân-ı ışka gelmeli,
Cân u dilden gûş edip, irfân-ı ışka gelmeli,
Gelmeli şâhım deyû sultân-ı ışka gelmeli,
Anlayıp ışk hikmetin dîvân-ı ışka gelmeli.
Süleymân Rüşdî Efendinin, Siyer-i sülûk ve Silsile-i Uşâkiyye'ye dâir iki eseri vardır.
Sülûk'a dâir olan eseri, birçok hakîkatlerden bahseder.
1) Sefînet-ül-Evliyâ; c.4, s.260
2) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c.18, s.218
SÜLEYMÂN SIDKI EFENDİ;
İstanbul velîlerinden. İsmi Süleymân Sıdkî olup, İzzî Efendi-zâde diye bilinir. 1795 (H.1210)
senesinde İstanbul'da Sütlüce semtinde doğdu. 1843 (H.1259) senesinde İstanbul'da vefât etti.
Sütlüce'deki Sa'dî Dergâhı bahçesine defnedildi.
Süleymân Sıdkî Efendi, babasının terbiye ve himâyesinde yetişti. Aklî ve naklî ilimlerde
üstün bir dereceye yükseldi. Son derece cömert, kerîm ve zarîf bir zât idi. Dünyânın geçici
şeylerine gönül bağlamazdı. Sultan İkinci Mahmûd Hân kendisine çok saygı gösterirdi. 1836
senesinde dergâhını yeniden yaptırdı. Dergâh kitâbesindeki beytler sultana duâdır.