Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

SAFRANBOLULU İSMÂİL NECÂTÎ;
Anadolu velîlerinin meşhurlarından. Kastamonu'nun Safranbolu kazâsının Oğulveren
köyünde doğdu. Ömeroğlu sülâlesine mensup Hacı Mehmed Efendinin oğludur. 1839
(H.1255) senesinde doğduğu tahmin edilmektedir. 1921 (H.1338) senesinde İstanbul'da vefât
etti. Kabri, Süleymâniye Câmii avlusundadır.
İlk tahsîline Müftî Mehmed HilmiEfendiden ders alarak başladı. Sonraİstanbul'a gidip
değişik hocalardan okuyup icâzet aldı. Bâyezîd Medresesi Müderrislerinden ve
dersiâmlarından Ahıskalıİbrâhim Efendiden de ders aldı. Bu hocasının huzûrunda
medreselerde okutulan belli kitapları okuyup tamamladı. 1876 senesinde açılan ruûs
imtihânını kazanarak otuz beş yaşlarında Bâyezîd Medresesi dersiâmları arasına katıldı. 1892
senesinden îtibâren talebelere icâzet vermeye başladı. 1879'daİbtidâ-i Hâriç İstanbul
Müderrisliğine, sonra da Mûsıla-i sahn Müderrisliğine yükseltildi. 1897'de dördüncü
rütbeden mecîdî veOsmanlı nişanları verildi. 1897-1909 seneleri arasında huzur dersleri
muhataplığı 1910'da da muharrirlik vazîfesi yaptı. Zâhirî ilimlerde bu şekilde yetişip
yükseldikten sonra tasavvufta da yetişip kemâle erdi.
Tasavvufta hocası, Ahmed Ziyâeddîn Gümüşhânevî hazretleridir. Hocasının ikinci halîfesi
olup, onun vefâtından sonra 1911 senesinden îtibâren Gümüşhâneli Dergâhı şeyhliği ona
verildi ve vefâtına kadar bu vazîfeyi yürüttü. Çok âlim ve sâlih insan yetiştirmiştir. İlk
İstanbul Müftülüğü vazîfesi de ona verilmiştir.
1) Ρ®µ⎦ζ−⎫λ−Εη®δ⎩σ Μυκαδδιµεσι
2) Gümüşhânevî AhmedZiyâeddîn, Hayâtı, Eserleri,Tarîkatı; s.146
SAÎD BİN CÜBEYR;
Tâbiîn devrinde Kûfe'de yetişen müctehid imamların büyüklerinden. İsmi Saîd bin Cübeyr
bin Hişam el-Esedî, künyesi Ebû Muhammed'dir. Ebû Abdullah-ı Kûfi de denir. Esed bin
Huzeymeoğullarından Vâbile bin Hârisoğullarının âzadlı kölesiydi. Doğum târihi
bilinmemektedir. Aslen Kûfeli olup, bir müddet İsfehan'da kaldı. Sonra Irak'ın Sünbülân
köyüne çekildi. Vefâtında 49 yaşında olduğu tahmin edilmektedir. 713 (H.95) senesinde
Vâsıt şehrinde vefât etti. Şehir dışındaki kabri, ziyaretgahtır.
Saîd bin Cübeyr, yüksek bir âlim ve büyük velîdir. Kendisine âlimlerin hazinesi denirdi. Çok
ibâdet eder, çok ağlardı. Ramazân-ı şerîf gecelerinde, akşam namazını kıldıktan sonra,
Kur'ân-ı kerîmi hatmeder, sonra yatsı namazını ve terâvihi kılardı. Bir defâKâbe'nin içine
girdi ve orada kıldığı namazın bir rekatında Kur'ân-ı kerîmi hatmetti. Ayrıca her iki gecede
bir hatim okurdu.
Zamanındaki âlimlerin en büyüklerindendi. Fıkıh ilminde yüksek bir mertebeye ulaşmıştı.
Zamanındaki âlimler, fıkıh ilminin bir kolunda ihtisas sâhibi iken, bu zât dînî hükümlerin
bütün meselelerinde mütehassıs ve müctehid idi.
Abdullah ibni Abbâs'tan, Abdullah bin Zübeyr'den, Abdullah bin Ömer'den, Ebû Saîd-i
Hudrî'den, Ebû Hüreyre'den, Ebû Mûsâ el-Eş'arî'den ve daha birçok Eshâb-ı kirâmdan ilim
almış, onların ders halkalarında yetişmiş büyük ve kâmil bir zâttır. Kendisine her meselede
suâl edilen ve ictihadına başvurulan bir müctehiddi.
Abdullah ibni Abbâs ve Abdullah bin Ömer'den çok ilim almıştır. Hadîs, fıkıh, tefsir ve kırâat
ilimlerinde, onlardan çok rivâyette bulunmuştur. Bir defasında Abdullah ibni Abbâs
kendisine şöyle buyurdu: "Ey Saîd! Sen de dînî meselelerde, soranlara cevap ver. Hatalı bir