Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

u sefere katılıp, orada vefât etti. Şehîd olmak sûretiyleResûlullah efendimizin muhabbetine lâyık
oldu. Kânûnî'nin Zigetvar seferine, Nûreddînzâde Muslihuddîn Efendi de katılmıştı. Sultan Selîm'in
İstanbul'da tahta çıkıp Belgrat'ta orduyu ve babası Kânûnî'nin cenâzesini karşılamasından sonra,
cenâze, Muslihuddîn Efendi ve yanındaki dört yüz kişiye teslim edilip İstanbul'a gönderildi.
1) Şakâyik-ı Nu'mâniyye Zeyli (Atâî); s.212
2) Osmanlı Müellifleri; c.1, s.171
3) Tezkire-i Halvetiyye, Süleymâniye Kütüphânesi, Es'ad Efendi Kısmı, No: 1372, vr. 17a
4) İslâm ÂlimleriAnsiklopedisi; c.14, s.294
NÛRİ EFENDİ;
İstanbul velîlerinden. İsmi, Seyyid Nûri Mehmed Efendidir. Babası, Ebû Eyyûb-el-Ensârî
Câmi-i şerîfi kürsî şeyhi SeyyidOsman Efendi olup, onun pederi de Nakşibendî
büyüklerinden Seyyid İbrâhim Necâtî Efendidir. İstanbul'un Üsküdar semtinde doğdu.
Doğum târihi bilinmemektedir. 1855 (H.1272) senesinde bir Salı günü vefât etti.
DebbağlarMeydanındaki Nasûh BabaDergâhına defnedildi. Daha sonra üzerine güzel bir
türbe yapıldı.
Seyyid Nûri Efendi, önce babasından ilim ve edeb öğrendi.Tefsîr ve hadîs ilimlerini okudu.
Sonra Fâtih Câmi-i şerîfindeki derslere devâm etti. Şeyhülislâm Müftîzâde Ahmed Efendiden
Fütûhât-ı Mekkiyye ve Füsûs-ül-Hikem adlı eserleri okudu. İlimde üstün bir dereceye
yükseldi. Hat sanatındaki mahâreti sebebiyle, Şeyhülislâm Mekkî Efendinin delâletiyle,
Sultan Üçüncü Selîm Hânın şehzâdelerinin hocalığına ve Bâb-ı âlî dîvân-ı hümâyûn
kâtipliğine tâyin edildi. Yirmi iki sene kadar bu vazifeye devâmla serhalîfe, başkâtip oldu.
Zâhirî ilimlerde söz sâhibi olan Seyyid Nûri Efendi, asıl makam ve mevkînin bir Allah
dostuna teslim olmakla ele geçtiğini görüp 1793 (H.1208) senesinde Lâleli civârında bulunan
Alaca Mescidi şeyhi Şeyh Sâdık Efendiye talebe oldu. On dokuz sene onun hizmet ve
sohbetinde bulundu. Hocasının vefâtından sonra, onun emir ve işâreti üzerine Fâtih
civârındaki dergâhında talebe yetiştiren ve insanlara ilim öğreten Kara Sarıklı İbrâhim Sabri
Efendiye giderek, onun sohbetlerinde olgunlaştı. Tahsîlini tamamlayıp icâzet, diploma aldı
veÜsküdar'da insanlara ilim ve irfân öğretti.
Seyyid Nûri Efendi, güler yüzlü, çok kibar ve talebe yetiştirmek arzusuyla dolu bir zât idi. Bu
sebeple, dergâhına gelenler ilim ve irfân sâhibi oldular. Talebelerinden bâzıları şunlardır:
Üsküdârlı Şeyh Mûsâ Efendi, Tahta Minâre Dergâhı şeyhi Sâlih Efendi, Otağbaşı Dergâhı
şeyhi Abdullah Efendi, şâir Şeyh Es'ad Efendi, Sarac İshâk Dergâhı şeyhi Mustafa Adlî
Efendi. Oğlu Tevfik Efendi de talebeleri arasındadır.
Yetiştirdiği talebeleri yanında pek kıymetli eserler de yazan Seyyid Nûrî Efendinin; 1)
Terceme-i Makâlât-ı Seyyid AhmedRıfâî, 2) Ta'birnâme-i Muhibbân, 3)
Terbiyet-üt-Tâlibîn, 4) Miftâh-ul-Havâs, 5) Hadîka-i Tevhîd, 6) Ravzat-ül-Ezkâr, 7)
Risâle-i Bî'at, 8) Risâle-iMi'râc, 9) Âdâb-ı Tarîkat, 10) Sülûknâme, 11) Risâle-i
Muhabbet-i Âl-i âbâ adlı eserleri vardır. Ayrıca Seyyid Nûri Efendi, Salât-ı Kâmile
ismindeki eseri de çok güzel bir şekilde şerh etti. Bu eseri, 1851 (H.1268) senesinde bir
Cumâ günü tamamladı. Tamamladığı şerhin bir bölümünde buyurdu ki:
"Tefsîr ve fıkıh ilmi, en üstün ilimlerdir. Bunlardan sonra tasavvuf ilmi gelir. Tasavvuf, nefsi
ve kalbi temizlemek demektir. Cenâb-ı Hakk'ı, bütün hakîkatiyle bilmek kâbil değildir.
Peygamber efendimiz, "Cenâb-ı Hakk'ın nîmetlerini tefekkür ediniz. Zât-ı ilâhiyyeyi
tefekkür etmeyiniz. Çünkü zât-ı ilâhiyyenin kadrini takdir edemezsiniz" buyurmuştur.