Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

1) Son Asır Türk Şâirleri; s.421
2) Menâkıb-ı Ziyâ
MUSTAFA FEYZİ EFENDİ (Tekirdağlı);
Gümüşhânevî Dergâhının son şeyhi. Babası çiftçilikle meşgûl olanEmrullahAğadır. 1851
(H.1267) senesinde Tekirdağ'ın Kılıçlar köyünde doğdu. İlk tahsîlini memleketinde gören
Mustafa Feyzi Efendi, 1868 senesinde İstanbul'a geldi. Bâyezîd Câmii dersiâmlarından
ağabeyi Tekirdağlı MehmedTâhir Efendiden ders okudu. 1883 senesinde icâzet, diploma aldı.
Aynı sene içinde yapılan rüûs imtihânını kazanıp, ders okutabilecek duruma geldi. Dersvekili
sıfatıylaBâyezîd Câmiinde ders okutmaya başladı. 1887 senesinde kendisine "İbtidâ-i hâric"
rütbesi verilerek İstanbul Müderrisliği vazîfesi verildi. 1907 senesinde "Mûsıla-i Sahn"
rütbesiyle Şehzâdebaşı İsmâil PaşaMedresesi müderrisliğine tâyin edildi.Daha sonra
dördüncü Osmânî ve dördüncü Mecîdî nişânı ile taltif edilerek 1910 senesinde Huzûr dersleri
muhataplığına tâyin edildi. En son huzûr dersinin yapıldığı 1919 senesine kadar bu vazîfesine
devâm etti.
Ahmed Ziyâüddîn Gümüşhânevî hazretlerine tasavvuf talebesi olan Mustafa FeyziEfendi,
onun önde gelen halîfelerinden oldu. İlmiyle ve güzel ahlâkı ile insanlara faydalı olmaya
çalıştı. Ömer Ziyâüddîn Dağıstânî'nin vefâtından sonra Gümüşhânevî Dergâhına postnişîn
tâyin edildi. İnsanlara İslâmiyetin emir ve yasaklarını anlattı. Bu sırada Yeni Câmide hadîs
dersleri okuttu. Birçok talebe yetiştirip hilâfet verdi. Serezli Hasîb Efendi, Kazanlı Abdülazîz
Bekkîne, Bursalı Mehmed Zâhid (Kotku) Efendi onun hilâfet verdiği kimselerdendir.
Gümüşhânevî Dergâhı postnişînliği vazîfesini tekke ve zâviyelerin kapatılmasına kadar
sürdürdü. Tekke ve zâviyelerin kapatılması üzerine insanlardan uzak, bir köşede halvete
çekildi. Son yıllarını ibâdet, tâat ve Allahü teâlânın ismini yâd etmekle geçiren Mustafa Feyzi
Efendi, 1926 (H.1345) senesinde İstanbul'da vefât etti. SüleymâniyeCâmii hazîresinde
hocasının kabrinin yakınında defnedildi. Kabri, sevenleri tarafından ziyâret edilmektedir.
İlim, fazîlet ve güzel ahlâk sâhibi bir zât olan Mustafa Feyzi Efendi, orta boylu, dolgunca
olup, sakalının beyazı siyahından çoktu. Devamlı oruç tutar, çok namaz kılar ve Allahü
teâlânın ismini zikrederdi. Her sene bir kere baştan başlıyarak sonuna kadar
Râmûzü'l-Ehâdîs kitabını okuturdu. Sohbetleri sırasında;
Tasavvuf kimseye âr olmamaktır,
Tasavvuf gül olup hâr olmamaktır,
Tasavvuf yok olup var olmamaktır
Kim anlarsa bunu bürhân var onda.
kıtasını sık sık tekrar ederdi.
1) Râmûz-ül-Ehâdîs Tercümesi, 1. c. Mukaddimesi
2) Ahmed Ziyâüddîn Gümüşhânevî Hayâtı, Eserleri; s.153
MUSTAFA HÂKİ EFENDİ;
Tokat velîlerinden. Doğum târihi belli değildir. 1920 (H.1338) de İstanbul'da vefât etti. Kabri
Fâtih Câmii bahçesinde, Gazi OsmanPaşa türbesine yakındır. Sık sık ziyâret edilmektedir.
İlmi, ahlâkı, tevâzuu Tokat, Çorum, Sivas, Amasya ve Yozgat'ta dilden dile anlatılmaktadır.
Aynı zamanda Şeyhülislâm Mustafa Sabri Efendinin yeğenidir.
Mustafa Hâki Efendi, ilk tahsilini Tokat'ta yaptıktan sonra, Çorum Şeyhi Şîranlı Mustafa
Efendiye talebe olup icâzet aldı. Sonra Tokat'a dönüp, talebe yetiştirmeye başladı. Dergahı