Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

Evliyânın büyüklerinden. İsmi Muhammed Harezmî, lakabı Kerîmüddîn, künyesi
Ebü'l-Füyûdât, şöhreti Ahî Muhammed'dir. Harezm vilâyetinde doğdu. Doğum tarihi
bilinmemektedir. 1378 (H.780) târihinde Herat şehrinde vefât etti. Halvetîler kabristanında
medfundur.
Muhammed Harezmî memleketi olan Harezm'de ilim ve edeb öğrendi. Sonra Geylan'daki
evliyâdan mânevî ilimleri tahsîl edip, zamânın büyük velîleri arasına girdi. Çok kerâmeti
görüldü. Çok talebe yetiştirdi. Talebelerinin önde gelenleri Muhammed Karsî, Kutbu Tebrizî,
Osman Şirvânî ve Pîr Ömer Halvetî'dir.
Harezmî hazretleri bir gün hanımı ile sohbet ederken hanımı ona; "Sizden sonra yerinize kimi
bırakacaksınız?" diye sordu. O da; "Ey hâtun! Mâdemki bunu bilmek istersin. Bak şimdi
oğullarımız uykuda. Herkes yatağında. Ben önce oğullarımı isimleriyle çağıracağım. Hangisi
sesimi işitip gelirse, bu ona nasîptir." buyurdu. Sonra isimlerini yüksek sesle çağırdı. Lâkin
hiçbirinden cevap gelmedi. Sonra talebelerinden birini çağırdı. O üç fersah uzaklıkta idi.
Hemen gelip emre hazır olduğunu bildirdi. Harezmî hazretleri o zaman hanımına; "Ey hanım!
Bu iş bu talebemizin nasîbidir." buyurdu.
Harezmî hazretlerinin memleketinde birisi, öfkeyle ağzından; "Eğer bu yıl hac etmezsem
hâtuna talak verdim." sözü çıktı.Lâkin dediği zamanda hacca gidecek para eline geçmedi.
Dolayısıyla hacca gidemedi. Durumu şehrin hâkimi öğrenince ona tenbih edip; "Dînin emri
gereği hacılar gelince senin nikâhın bozulur. Hanımın boş olur." dedi ve mahalle halkına da
haber salıp durumun tâkib edilmesini emretti.
O adamcağız kime ne söyledi ise, derdine çâre bulamadı. Herkes hanımının boş olacağını
söyledi. Nihâyet Şeyh MuhammedHarezmî hazretlerine gelip yaşlı gözlerle hâlini arzetti.
Harezmî hazretleri ona merhamet edip; "Sen Zilhiccenin dokuzuncu günü yanıma gel.
İnşâallahü teâlâ nasîb olur. Evliyânın kerâmeti bizim yolumuzda haktır." buyurdu. Bunun
üzerine adamcağız arefe günü Harezmî hazretlerinin huzûruna geldi. Ümitle ne yapacağını ne
diyeceğini bekledi. Bütün arzusu hac edip hanımından ayrı düşmemekti. Harezmî hazretleri
onu kimsenin olmadığı tenhâ bir yere götürüp; "Allahü teâlânın izni ve evliyânın himmet ve
yardımı ile inşâallah şimdi Arafat'a varacaksın. Orada hac ile ilgili vazîfelerini yap.
Hemşehrilerinle görüş. Onlardan birinden bir mikdar ödünç para al. Aldığına dâir bir senet
imzâlattır. Gelince istediği zaman verirsin." buyurdu. Sonra mübârek ridâlarını çıkardı ve
yere serdi ve üzerine oturttu. O kimse tayy-ı mekân ile bir anda kendini Arafat'ta buldu.
Vakfe ve diğer hac vazîfelerini yaptı.Hemşehrileriyle görüştü.Harezmî hazretlerinin vasiyeti
üzere birinden biraz borç aldı. Kâdıya senet imzâlattırdı. Sonra bir anda kendini Harezmî
hazretlerinin huzûrunda buldu.Hacda aldığı para da yanındaydı. Hemen Harezmî
hazretlerinin ayaklarına kapanıp; "Elhamdülillah maksadıma kavuştum." diye sevincini
belirtti ve evine gitmek istedi. O zaman Harezmî hazretleri ona; "Ben sağ olduğum müddetçe
bu hâli kimseye söyleme yoksa zarara uğrarsın." buyurdu. O da söz verip evine yöneldi.
Aradan bir müddet geçti. Bu zaman içinde herkes ona, hacılar dönünce hâlin ne olacak
hanımından ayrılacaksın." diyorlardı. O bunlara karşı; "Hayır ben hac yaptım." derdi. Bunu
duyanlar, "Bu adam deli olmuş." diye alay ettiler.
Bir zaman sonra hacılar geri döndü. Hacılar o adamı gördüklerinde; "Sen ne zaman geldin?"
diye sordular. Bunu işitenler güldüklerinde; "Siz ne diyorsunuz?" dediler. O zaman
adamcağızın yanına hacda iken para aldığı adam geldi ve verdiği parayı istedi. O da ispat et,
dedi. Sonra durum kâdıya intikâl etti. Alacaklı dâvâ edip; "Ben buna arefe günü şu kadar para
borç verdim. İşte Mekke kâdısının imzâladığı ismi yazılı borç aldığına dâir senet." dedi ve
senedi gösterdi. Sonra başka hacılar aynı şekilde şâhitlik yaptılar. Netîcede dâvâsında doğru
olduğu, hacca gittiği anlaşıldı ve hanımından ayrılma tehlikesinden kurtuldu. Bu, Muhammed
Harezmî hazretlerinin yardım ve kerâmetiyle olmuştu. Bundan sonra insanlar onun velî
olduğunu söylemeye başladılar.