Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

öylece farzları kaçırmak. İkincisi, kalbin gaflete dalıp, âzâların yaptığı işin farkında
olmaması.”
1) Hilyet-ül-Evliyâ; c.10, s.315
2) Tabakât-us-Sûfiyye; s.249
3) Tabakât-ül-Kübrâ; c.1, s.98
4) Târih-i Bağdâd; c.3, s.201
5) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c.3, s.266
MUHAMMED EFENDİ;
Evliyânın büyüklerinden. İsmi Muhammed'dir. Acı Çorba lakabı ile meşhûr olmuştur.
Kaynaklarda doğum ve vefât târihleri bulunamayan Şeyh Muhammed hazretlerinin, on altıncı
asrın ikinci yarısında vefât ettiği bilinmektedir.
Evliyânın meşhûrlarından Akşemseddîn'in oğlu Fadlullah Efendinin hizmet ve sohbetlerinde
yetişip kemâle gelen Şeyh Muhammed Efendi, zâhirî ve bâtınî ilimlerde derin âlim ve velî bir
zât oldu. İlim tahsîlini tamamlayıp kemâle geldi. Tasavvufta yüksek derece ve olgunluklara
kavuşup, kendisini ibâdet ve tâata verdi.
Diğer büyük velîler gibi, bu da, insanlara bulundukları dünyâlık mevkiler ve sâhib oldukları
servetlere göre kıymet verilmesini hoş karşılamaz ve böyle yapılmasından şiddetle nefret
ederdi. Yanına gelenler arasında, zengin, fakir, yüksek ve aşağı şeklinde bir ayırım yapmaz,
kıymet ve üstünlüğün İslâmiyete uymak nisbetinde olduğunu bildirirdi. Dînimizin emirlerine
son derece bağlı, Allahü teâlâyı unutmayan dağdaki bir çobanın, Allahü teâlâdan gâfil olan
bir sultandan binlerce kat daha kıymetli olduğunu söylerdi.
İstidâd sâhibi birisi kendisine gelse, ona mutlaka alâka gösterir, ilim ve edeb öğrenmesinde
ona faydalı olurdu. Talebeler sohbetleri bereketi ile öyle yüksek derecelere kavuşurlardı ki,
başkaları uzun seneler mücâhede edip uğraşmakla o dereceleri elde edemezlerdi.
Ekseri gecelerde meclisinde bulunanlar ile birlikte, başka bir şey düşünmeyip, yalnız Allahü
teâlâyı zikretmekle meşgûl olurlardı. Onların bu hâlini görenler, bulundukları yerden nûr
yayıldığını ve bu nûrun gök yüzüne doğru yükseldiğini görürlerdi. Nice insanlar, Şeyh
Muhammed'e bir müddet hizmet etmekle, yüksek derece ve makamlara kavuşmuşlardı.
Bir gün, Şeyh Muhammed hazretleri talebelerine şöyle tenbihde bulundu: "Yakın zamanda
bana bir hâl olur ve hareketsiz kalırım. O hâlim ile karşılaştığınızda, üç gün beklersiniz, üç
günden sonra vücûdumda bir kabarma ve şişme görürseniz, o zaman vefât etmiş olduğumu
anlar, beni defnedersiniz."
Şeyh Muhammed'in bu sözü söylediği sırada, orada bulunan ve talebelerinden olan bir zât
şöyle anlattı: "Ârif-i billâh olan o büyük zât, yukarıdaki sözü söyledikten bir zaman sonra,
kendisinde bildirdiği gibi bir hâl oldu. Hakîkaten hiçbir hayat belirti ve hareketi görülmeden,
üç gün o hâlde durdu. Üç gün geçtikten sonra, vücûdunda şişme eserleri görülmeye
başlayınca, vefât ettiğini anladık. Yıkayıp kefenledikten sonra defnettik.
1) Şakâyik-ı Nu'mâniyye Tercümesi (Mecdî Efendi); s.425
2) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c.14, s.370