Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

BANA BİLDİRECEKTİ
İbrâhim Hakkı hazretleri şöyle anlatır: Babamın defin ve telkîninden sonra, imâm Molla Ziyâd uzun
müddet uykusuz kaldığından, hemen gidip evinde uykuya dalmış. Biraz sonra uykudan neşeyle
fırlayıp kalkmış. Çoluk-çocuğu onun böyle âni kalkmasına şaşırıp sebebini sormuşlar. O da ağlıyarak;
"On beş gün önce merhum Osman Efendi ile sözleşmiştik. Maksadına kavuştuğunu bana bildirecekti.
"Uykuda olsan da seni kaldırırım." diye söz vermişti. Şimdi sözünü tutmak için neşe ile geldi. Beni
kuşağımdan tutarak; "Ne yatarsın, kalk!Ben murâdıma erdim." deyip beni sevindirdi." demiş. Sonra
da abdest alıp, hemen hocamın huzûruna geldi. Bu hâdiseyi başından sonuna kadar anlattığımda,
hocam; "Ey MollaZiyâd! Merhum oğlum Osman Efendi, halîm selim, kendi hâlinde olup, sıdk ile
cenâb-ıHakk'a teslim olmuştu. Hayatta iken kemâle gelip, evliyânın seçilmişleri arasına
girdi.Himmetinin yüksekliğinden (bir işin yapılmasında arzusunun çokluğundan) ehass-ı havâs ismi
verilen daha seçilmiş evliyâ ile berâber olmağı istemişti. İnşâallahü teâlâ onların zümresine varmıştır."
buyurdu.
1) Mârifetnâme; s.513
2) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c.17, s.86
MOLLA YEGÂN;
Osmanlı devrinde yetişen büyük veli ve Hanefî mezhebi fıkıh âlimi. İsmi, Muhammed bin
Muhammed bin Yegân bin Armağan bin Halîl'dir. MollaYegân diye meşhûr oldu. Aslen
Aydınlı idi. Doğum târihi bilinmemektedir. 1453 (H.857) târihinde Bursa'da vefât etti. Vefât
târihi ile ilgili başka rivâyetler de vardır. Bursa'daYıldırımİmâreti yanındaki mektebe
defnedildi. Bugün mezarından eser yoktur.
Çocukluğu Aydın'da geçti. Orada temel bilgileri öğrendi. Aydın'daki âlimlerden
öğrenebileceği bilgilere sâhib olduktan sonra Bursa'ya gitti. Bursa'daMolla Fenârî'den ilim
öğrenip icâzet aldı. Bursa'da çeşitli medreselerde müderrislik yaptı. Kendi adıyla anılan
MollaYegân Medresesinde senelerce müderrislik yapıp, tâliblerine ilim öğretti. Molla
Fenârî'nin vefâtından sonra, başmüderris ve Bursa kâdısı oldu.Sultan İkinci Murâd Han, bu
kıymetli ilim adamını çok severdi. Ona sık sık ihsân ve iltifâtlarda bulunur, nasîhatlerini
dinlerdi. Hattâ Molla Fenârî'den sonra onu Osmanlı Şeyhülislâmlığına tâyin ettiği söylenir.
Buna göre Molla Yegân Osmanlı Devletinin üçüncü şeyhülislâmı olmaktadır. Molla Yegân'la
Sultan İkinci Murâd arasındaki yakınlığa en güzel örnek Molla Gürânî'nin Bursa'ya
getirilmesi hâdisesidir. Bu hâdise şöyle olmuştu:
Molla Yegân hacca gitmiş Mekke-i mükerreme ve Medîne-i münevveredeki mübârek yerleri
ziyâret etmekle, Peygamber efendimizin ayak bastığı yerlere ve kabr-i şerîfine yüz sürmekle
şereflenmişti. Hac esnâsında, Molla Gürânî ile tanıştı. Ondaki eşsiz ilmi, dînindeki olgunluğu
ve güzel ahlâkını gören Molla Yegân, böyle bir âlimin ancak Osmanlı mülkünde kıymet
bulacağını ifâde edip, Molla Gürânî'yi Bursa'ya davet etti. Berâberce Bursa'ya geldiler. Molla
Yegân, SultanMurâd Hanın huzûruna varınca, Sultan; "Onca yer gezip, gördün, bize ne
hediye getirdin?" diye suâl etti. Molla Yegân da; "Tefsîr ve hadîs ilimlerinde yetişmiş bir
âlim getirdim." cevâbını verdi. MollaGürânî'yi getirip, Pâdişâh'a takdim etti. Pâdişâh da onun
ilmini takdîr edip, Hüdâvendigâr Gâzî Medresesi müderrisliğine tâyin etti. SonraManisa'da
bulunan Şehzâde Mehmed'e (Fâtih'e) hoca tâyin edildi.
Herkesin sevgisine mazhâr olanMollaYegân, keskin zekâlı ve yumuşak huylu bir zât-ı
muhteremdi. Dîne uymakta,Allahü teâlânın emir ve yasaklarını gözetmekte, Peygamber
efendimizin güzel ahlâkı ile ahlâklanmakta, insanlara dînini öğretmekte çok ileriydi. Yüzü
ak, boyu uzun ve sakalı gürdü.Çok cömert olup, Allahü teâlânın dostları ile yemek yiyip