Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

düşündük. Tâbiîn devrinden başlayarak bütün velîleri, geniş İslâm dünyâsı içinde vermeye
çalıştık. Bu îtibarla Fas'tan Hindistan'a; Yugoslavya'dan Orta Asya ve Çin'e; Kırım ve
Kazan'dan Afrika'ya ve Yemen'e kadar bu gruba giren hemen her İslâm büyüğünü almaya
gayret ettik. Ancak kaynakların bolluğu sebebi ile Anadolu'da yaşayan velîler bu
ansiklopedide daha çok yer tutmuş veya çok mahallî olup elimize geçmeyen ve kaynaklarda
yer almayanlar ansiklopedi dışında kalmış olabilir. Nitekim bâzı velîlerin hayat ve
menkıbeleri hakkında, çok aramamıza rağmen, hiç bilgi bulunamamış, bâzıları hakkında ise
bir iki sayfayı geçmeyen yazılar yazılabilmiştir. Fakat bütün bu Allah Dostları, aynı
kaynaktan fışkıran nûrları, olduğu gibi gösteren aynalardır. Hangisine baksak hepsinde aynı
nuru görürüz.
Yıllarca süren bir çalışmanın neticesinde, okuyucularımıza sunduğumuz bu on ciltlik
Evliyâlar Ansiklopedisi okuyanları binlerce velînin mânevî sohbetine kavuşturacaktır.
Onların güzel ahlâkları, söz ve menkıbeleri ile huzur bulacaksınız. Biz böyle bir
ansiklopediyi sunmanın sevinci içindeyiz. Şâyet eksiklerimiz olursa iyi niyetimize
bağışlanmalıdır. Yayınladığımız ansiklopedinin faydalı olması ve mânevî hayâtımızı
kuvvetlendirmesi başlıca temennimizdir.
Dr. Enver Ören
GİRİŞ
Bu Ansiklopedimizde, İslâmiyetin başlangıcından yakın zamâna gelinceye kadar,
muhtelif asırlarda ve değişik coğrafî bölgelerde, bilhassa bugünkü Anadolu topraklarında
yaşayan ilim, irfân, ahlâk ve fazîlet sâhibi âlim ve velîlerden bir demet sunacağız.
On beş asırdır müslümanlara rehberlik etmiş, onlara doğruları öğretmiş, kendileri de
eksiksiz İslâmî bir hayat yaşamış bulunan Evliyâ-yı kirâmın hepsini, bu hacmi sınırlı
ansiklopedimizde zikretmek, hayâtlarından uzun uzun bahsetmek elbetteki mümkün değildir.
Fakat "zikr-i cüz, irâde-i kül yâni parçayı zikredip bütünü kasdetme" kâidesine göre,
onlardan bir kısmını ele almak istiyoruz. Zâten yayınlarımız arasında 18 cilt hâlinde daha
önce neşredilen İslâm ÂlimleriAnsiklopedisi'nde bazı velîlerin hayat hikâyeleri uzun olarak;
bâzıları da 10 ciltlik İslâm Târihi Ansiklopedisi ile 6 ciltlik Osmanlı Târihi
Ansiklopedisi'nde yeri geldikçe, kısa kısa anlatılmıştı.
Burada hâl tercümelerinden yâni biyografilerinden kısaca bahsedeceğimiz büyük velîler,
kendi asırlarında olduğu gibi, zamanlarından sonra da dâimâ sevilen ve sayılan, hayatları
örnek alınan zevâtın sâdece cüz'î bir kısmını teşkil edecektir.
İyi insanların hayatları öğrenildikçe, iyilerin adedi artacaktır. Mâzisini, büyüklerini
tanıyamayan çocuklar, gençler ve yaşları ilerlemiş insanlar, büyüklüklere tâlip olamazlar.
İnsanların çeşitli buhrânlara, bunalımlara, rûhî sıkıntılara maruz kaldıkları asrımızda, büyük
insanların yaşayış tarzları, tavsiye ve nasîhatları, hâl ve hareketleri, kerâmetleri, hem zevk ve
ibret almaya, hem de intibâha, uyanmaya sebeb olacaktır.
Haklarında, ciltler çapında eserler meydana getirilebilecek kıymetli velîlerden herbirine
dâir sâdece birkaç sayfa denilebilecek kısa bilgiler verebileceğiz. Fakat her şahsın hayatının
sonunda, onlardan bahseden kaynaklar zikredileceği için, geniş bilgi almak isteyenler oralara
mürâcaat edebileceklerdir.
Bu ansiklopedimizde, kimi şahıslar hakkında, âbid, ârif, âşık, zâhid, mürîd, sofî, müttekî
mücâhid, ümmî, derviş, basîret sâhibi, erbâb-ı dil (erbâb-ı kulûb), ehlullah, evliyâ (velî),
ebdâl (büdelâ), evtâd, aktâb (kutub), gavs, havass, nücebâ, murâd, muhlis, muhlas, mukarreb,
müceddid, mürşid, mükemmil, mutasavvıf, ricâl-i gayb, üveysî, pîr, üstâd, şeyh gibi bâzı dînî
tâbirler kullanılacaktır. Bunlar hakkında bu girişte muhtasar, kısa kısa bilgiler vereceğiz.