22.03.2018 Views

Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

savaşı, Mohaç ve Çaldıran savaşı ile mukâyese edilen parlak zaferdir." demektedir.<br />

Hoca Sâdeddîn Efendi, Eğri seferinden dönüşünden sonra kendisini daha çok ilme ve eğitim<br />

işlerine verdi. Devrinde bütün ulemânın âdetâ "Kutbu" hâline geldi. Onun talebeleri de<br />

meşhûr oldular. Bütün talebeleri onun irfân halkasından olmakla övünüyorlardı. Mevlânâ Ali<br />

Nakîb, Molla Ali, Seyyid Kâsım Gubârî ve Azmizâde, Hoca Sâdeddîn Efendinin yetiştirdiği<br />

talebelerin meşhûrlarındandır.<br />

Sultan Üçüncü Mehmed Hân, Şeyhülislâm Bostanzâde Mehmed Efendinin vefâtı üzerine<br />

1598 senesinde, Sâdeddîn Efendiyi şeyhülislâmlık makâmına getirdi.HocaSâdeddîn Efendi<br />

bir yıl sekiz ay şeyhülislâmlık yaptı. Bu sırada müslüman halkın işlerini hiç ihmâl etmedi ve<br />

hakkıyla yerine getirdi. Gerekli fetvâları hazırlamakta büyük mahâret gösterdi. Her Cumâ<br />

müslümanların dertlerini dinlerdi. Herkesin lisânına göre, Türkçe, Farsça ve Arabça verdiği<br />

cevaplarla halkı memnûn ederdi. Bu çalışma ve hareketleriyle halk arasında, hocası<br />

Ebüssü'ûd Efendiyi hatırlattığı söylenirdi. Devrin şâirlerinden Câmi Çelebi onu şöyle<br />

medheder:<br />

Bu yakınlarda cihâna, iki müftî geldi,<br />

Tuttu âlemi, her birisinin fazlü edebi.<br />

"Kimdir?" diye suâl eylersen onları sen,<br />

Birisi "Hoca Çelebi", biri "Hoca Efendi".<br />

Devrin ârifleri, hocası Ebüssü'ûd Efendi ile Hoca Sâdeddîn Efendiyi bir ayar tutarlardı.<br />

Ebüssü'ûd hazretleri de gençliğinde "Hoca Çelebi" namıyla meşhûrdu.<br />

Hoca Sâdeddîn Efendinin diğer kardeşleri de kendisi gibi âlim idi. Hoca Efendinin<br />

vâlidesine; "Senin çocukların bu şerefe ne ile kavuştu?" diye sorulduğunda vâlidesi: "Ben hiç<br />

birisini abdestsiz emzirmedim. Hepsinin akîkasını kestim. Ayrıca her Cumâ günü, her biri<br />

adına bir koç kesip fakirlere sadaka dağıtırdım." demiştir.<br />

1599 senesinde merhum Üçüncü Murâd Hanın vefâtının dördüncü yılı dolayısıyla<br />

AyasofyaCâmii şerîfinde hatim ve mevlid duâsı okunacaktı. Hoca Sâdeddîn Efendi câmiye<br />

gitmek üzere evinde abdest tazelerken fenâlaştı. Öyle olduğu halde câmiye gitti. Duâ biterken<br />

rûhunu teslim etti. Tâbutu sonradan şeyhülislâm ve kazaskerliğe yükselecek olan dört âlim<br />

oğlu taşıdı. Fâtih Câmiinde kılınan cenâze namazından sonra Eyyûb Sultan'da yaptırmış<br />

olduğu Dârü'l-kurrâ bahçesine defnedildi. 12 Rebiülevvel 1599 senesinde vefât ettiğinde 63<br />

yaşında idi. Sevgili Peygamberimizin vefât gün ve yaşlarında, o da Hakk'ın rahmetine<br />

kavuşmuştu.<br />

Hoca Sâdeddîn Efendi kendi devrine kadar, Osmanlı sultanları zamânında vukû bulan<br />

olayları, yetişen âlimlerin ve büyük zâtların hayatlarını anlatan Tâc-üt-Tevârih adlı eseri<br />

yazmıştır. İki cild olan bu eserine HocaTârihi denilmiştir. Selîmnâme, Târih-i Temîmî'ye<br />

takriz, Sadr-üş-Şerîa adlı esere hâşiye yazdı. Bundan başka; Risâle-i Kuşeyrî Tercümesi,<br />

Behçet-ül-Esrâr, Semerât-ül-Edvâr ve Mir'at-ül-Ahbâr adlı eserleri vardır. Ayrıca<br />

Lârî'nin Farsça târihini ve Emâlî Kasîdesi'ni aynı vezinle Türkçeye tercüme etmiştir.<br />

1) Şakâyık-ı Nu'mâniyye Zeyli (Atâî); s.429<br />

2) Nâimâ Târihi; c.1, s.150<br />

3) Peçevî Târihi; c.2, s.200<br />

4) İlmiyye Salnâmesi; s.417<br />

5) Devhat-ül-Meşâyıh; s.36<br />

6) Rehber <strong>Ansiklopedisi</strong>; c.15, s.25<br />

7) Hulâsât-ül-Eser; c.3, s.418<br />

8) İslâm Âlimleri <strong>Ansiklopedisi</strong>; c.15, s.278

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!