22.03.2018 Views

Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

2) Şems-üş-Şümûs; s.131<br />

3) Hadâik-ül-Verdiyye; s.259<br />

4) İslâm Âlimleri<strong>Ansiklopedisi</strong>; c.18, s.44<br />

HİMMET EFENDİ;<br />

On yedinci yüzyıl Anadolu velîlerinden. Bolu'nun Gice köyünden Hacı Ali Merdan adlı bir<br />

zâtın oğludur. Dökmeciler mahallesinde doğdu. Doğum târihi belli değildir. Memleketine<br />

nisbetle Bolulu Himmet Efendi diye meşhûr oldu. 1683 (H.1095) senesinde İstanbul'da vefât<br />

etti. Kabri, Üsküdar'da Bezcizâde Efendi türbesinde, hocasının yanındadır.<br />

Küçük yaşından îtibâren ilim öğrenmeye başlayan Himmet Efendi, ilk tahsîlini memleketi<br />

olan Bolu'da gördü. 1609 (H.1018) senesinde İstanbul'a gelerek ilim tahsîline devâm etti.<br />

Zamânının usûlüne göre Zeyrekzâde Seyyid Yûnus Efendinin ilim meclisinde bulunup, aklî<br />

ve naklî ilimleri tahsîl etti ve ondan icâzet aldı. İlimde yüksek dereceye ulaştıktan sonra, kırk<br />

akçe yevmiye (gündelik) ile müderris olmaya hak kazandı. Fakat o medresede ilim<br />

okutmaktan ziyâde tasavvuf yoluna yönelmeyi tercih etti. Bir gün medresenin odasında<br />

gezinirken, başını önüne eğip; "Ey Himmet! Şimdi müderris olacağını farz edelim.<br />

Mertebeleri yavaş yavaş geçerek, kâdıasker ve nihâyet şeyhülislâm oldun. Ondan sonra<br />

olacağın hiçtir. Bu kadar debdebeden sonra o neticeye ulaşmaktansa, şimdiden hiç olmaya<br />

baksana." diyerek odadan dışarı çıktı ve kapısını kapadı. Bir Allah adamının sohbetinde ve<br />

hizmetinde bulunup mânevî yolda ilerlemeye karar verdi. Yolda giderken Halvetiyye<br />

tarîkatının büyüklerinden ve Uşşâkîliğin kurucusu olan Hüsâmeddîn Uşşâkî'ye rastladı.<br />

Hüsâmeddîn Efendi, Allahü teâlânın kalbine verdiği keşf kuvveti ile, Himmet Efendinin<br />

hâlini anladı. Ondaki kâbiliyeti görüp; "Oğlum Himmet aradığın bizdedir." buyurdu. Bunun<br />

üzerine Himmet Efendi, Hüsâmeddîn Uşşâkî'ye bağlanarak, talebesi oldu. Uzun süre<br />

mücâhede ve riyâzet çektikten sonra, Hüsâmeddîn Uşşâkî'den hilâfet aldı. Hocasının izni ile<br />

memleketine gitti. Memleketinde Bayrâmiyye yolu büyüklerinden Bolulu Ahmed Efendi ile<br />

sohbet etti. Bir süreAhmed Efendinin hizmetinde bulunarak Bayramî tarîkatı üzerine<br />

sülûkunu tamamlayarak ondan da hilâfet aldı. Uşşâkîlik ve Bayramîlik tarîkatlarının sırlarını<br />

birleştirdi.<br />

Himmet Efendi, başında Bayramî tâcı olduğu halde İstanbul'a gitti. Bir gün ilk şeyhi<br />

Hüsâmeddîn Uşşâkî ile karşılaştı. Himmet Efendi, başka bir hocaya bağlanmış diye ilk<br />

hocasının kalbine bir şey gelmemesi için yanındaki abdest havlusu ile derhal tâcını örtmek<br />

istedi. Hüsâmeddîn Efendi bu duruma vâkıf bir velî olduğundan ve Himmet Efendide tecellî<br />

eden Rabbânî mârifet nûrlarını gördüğünden; "Oğlum Himmet! Bayramî tarîkatı da, bizim<br />

yolumuz da senin ictihâdın olsun." buyurdu. Himmet Efendi, bundan sonra Bayramî<br />

tarîkatının Himmetî kolunun kurucusu kabûl edildi.<br />

Himmet Efendi, İstanbul'a geldikten sonra Sultan Dördüncü Mehmed Han devri<br />

Defterdârlarından İbrâhim Efendinin Yenibahçe yakınlarında Nakkaş Paşa Câmii bitişiğinde<br />

yaptırdığı dergâhta talebe yetiştirmeye başladı. Mânevî olgunluklara sâhib olan Himmet<br />

Efendi, pekçok kimsenin tasavvuf yolunda ilerleyip Allahü teâlânın rızâsına kavuşması için<br />

gayret etti. 1641 (H.1051) senesinden îtibâren Kâsım Paşa Câmii kürsüsünden insanlara vâz<br />

ve nasîhat ederek onlara dünyâda ve âhirette saâdete, kurtuluşa ermenin yollarını ve sırlarını<br />

anlattı. Bir müddet sonra Kâsım Paşa Câmii vâizliğini oğlu Şeyh Abdullah Efendiye bıraktı.<br />

Kendisi dergâhında ibâdet tâat ve talebe yetiştirmekle meşgûl oldu. Sonra oğluHalil Paşa<br />

Câmii vâizliğine gönderilince, Himmet Efendi tekrar Kâsım Paşa Câmiinde vâz ve nasîhat<br />

etmeye başladı. Bu vâzları esnâsında İslâm dîninin emir ve yasaklarını anlatırken hikmetli<br />

sözler ve söylediği beyitlerle insanların gönlünü ferahlandırdı. Bir vâzı sırasında söylediği<br />

beyti şöyledir:

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!