Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

hazretleri bunlardan bâzılarıdır. Büyük velî Şiblî, onun için; "Ben ve Hallâc aynı şeyiz. Ama
bana deli dediler kurtuldum. Onun aklı ise onu helâk eyledi." buyurmuştur. Yine Şeyhülislâm
Abdullah-ı Ensârî; "Hallâc, imâmdır. Fakat durumunu her kişiye söyledi. Zayıflara ağır yük
yükletti. Avam (halkın) bilgisiyle ve akıl yoluyla anlayamayacakları şeyleri konuştu. Bu
hususta İslâmiyete riâyet etmedi. Ona ne vâki olduysa, bu sebepten oldu." demiştir.
AliRâmitenî hazretleri ise, Hallâc-ı Mansûr'un hâlini; "Hüseyin bin Mansûr zamânında, Hâce
Abdülhâlık-ı Goncdüvânî'nin oğullarından biri bulunsaydı, Mansûr idâm edilmezdi."
buyurarak en veciz şekilde îzâh etmiştir. Abdülhâlık-ı Goncdüvânî'nin mânevî oğulları olan
talebelerinden biri bulunsaydı, Hüseyin bin Mansûr'u terbiye ederek, o makamdan daha
yukarılara geçirir, idâm edilmesi lâzım gelmezdi. Çünkü Hallâc-ı Mansûr, her ne kadar
büyük velî olmakla birlikte, tasavvuf yolunun en nihâyetine ulaşabilmiş değildir. Bulunduğu
mertebe nihâyetten çok uzaktır.
Onun hâli, dünyâsı ve içindeki ilâhî aşkı bir başka olup, zâhir insanının anlayabilmesinden
çok uzaktı. Zaman zaman şöyle derdi:
Dilim dilim bende yürek
Aşk nicedir gel benden sor.
Savrulurum kürek kürek
Aşk nicedir gel benden sor.
HAK NEYİ DİLERSE BİZ ONU DİLERİZ
Βιρ γ⎫ν Μανσ⎦ρ∋υν η®τ⎬ρ⎬νδαν; ∀Πεψγαµβερ εφενδιµιζ, Μ⎩ρ®χ γεχεσι, σ®δεχε µ⎫µινλερι διλεδι δε, νεδεν β⎫τ⎫ν ινσανλαρ⎬
διλεµεδι ϖε, ψ® Ραββ⎩, χ⎫µλεσινι βανα βα ⎬⎭λα δεµεδι.∀ διψε γε⎜τι. Β⎞ψλε δ⎫⎭⎫ν⎫ρκεν, Ρεσ⎦λυλλαη εφενδιµιζ ι⎜ερι γιρδι ϖε;
∀Βιζ κιµι διλερσεκ Ηακκ∋⎬ν φερµ®ν⎬ ιλε διλεριζ. Βιζιµ γ⎞νλ⎫µ⎫ζ Ηακκ∋⎬ν φερµ®ν εϖιδιρ. Ο∋νυν ιρ®δεσινιν ϖε φερµ®ν⎬ν⎬ν
γαψρισινδεν π®κ ϖε µ®συµδυρ. Ε ερ Ο, ηεπσινι διλερσε, βεν δε ηεπσινι διλεριµ.∀ βυψυρδυ. Βυνδαν σονρα Ηαλλ®χ−⎬
Μανσ⎦ρ, βα⎭⎬νδαν σαρ⎬ ⎬ν⎬ ⎜⎬καραρακ Ρεσ⎦λυλλαη∋⎬ν ηυζ⎦ρυνδα κερ®µετ γ⎞στερδι. Ρεσ⎦λυλλαη εφενδιµιζ βυψυρδυ κι: ∀Βυ
σαρ⎬κ κερ®µετι ιλε, βα⎭ δαηι ϖερµεκ γερεκτιρ κι, βεν ρ®ζ⎬ ολαψ⎬µ.∀ Ονυν ιδ®µ εδιλµεσινε ηακ⎩καττε, σεβεπ, βυ η⎫κ⎫µ ολδυ.
1) Tam İlmihâl Seâdet-i Ebediyye (49. Baskı); s.1082
2) Müjdeci Mektûblar; Mektub No: 24, 100, 266
3) Tezkiret-ül-Evliyâ; c.2, s.114
4) Kuşeyrî Risâlesi; s.28, 43
5) Nefehât-ül-Üns Tercümesi; s.199
6) Vefeyât-ül-A'yân; c.2, s.140
7) Târih-i Bağdâd; c.8, s.112
8) Hikâyetü'l-Mansur; c.4, s.138
9) Hallâc-ı Mansûr; AliEmirî, 1252
10) Tabakât-ı Ensârî; s.315
11) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c.4, s.133
12) Tabakâtü'l-Evliyâ; s.187
HAMDÛN-I KASSÂR;
Fıkıh, hadîs ve tasavvuf âlimlerinden. İsmi Hamdûn bin Ahmed Kassâr en-Nişâbûrî, künyesi
Ebû Sâlih'tir. Evliyânın büyüklerinden olup, vecîz sözleri, tatlı ve tesirlidir. 884 (H.271)te
Nişâbûr'da vefât edip, Hîre ismindeki kabristanda defnolundu. Ebû Türâb Nahşebî, Ali
Nasrâbâdî, Ebû Hafs Nişâbûrî gibi büyüklerin sohbetlerinde bulundu. Ebü'l-Hasan Bârûsî'nin
talebesi olup, Süfyân-ıSevrî'nin mezhebindeydi.Nefsin arzularına uymaması, haram ve
şüphelilerden sakınması çok fazlaydı.
Bir gece, vefât etmek üzere olan hasta bir dostunu ziyârete gitti. Yanında bulunurken hasta