Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

Nakledilir ki: Yavuz Sultan Selîm Hân Anadolu topraklarına ayak basınca, sık sık hocasını
hatırlar; "Mevlanâ Abdülhalîm ile sefere çıktık, şimdi ise, sâdece onun hâtıralarıyla
dönüyoruz." diyerek, saygı ve sevgisini dile getirdi.
Molla Abdülhalîm Efendi; ilim ve irfânı yüksek, ilmiyle âmil, fazîlet sâhibi bir zâttı. Dînî ve
dünyevî fazîletlerde yüksek derece sâhibi, cömert, vefâkâr, kerem ehli ve halîm yumuşak
huyluydu. Az konuşur, çok dinlerdi. Kusur aramaz, iyiyi ve doğruyu görmeye çalışırdı.
Kimseyi arkasından çekiştirmez, herkesi bir takım meziyetleriyle değerlendirirdi. Fakîr ve
kimsesizlere çok yardım ederdi. Bu sebeple, onun adı her tarafta duyulmuştu.
1) Şakâyik-ı Nu'mâniyye Tercümesi (Mecdî Efendi); s.385
2) Kâmûs-ul-A'lâm; c.4, s.3065
3) Şezerât-üz-Zeheb; c.8, s.124
4) Tâc-üt-Tevârih; c.1, s.610, 611, 612
5) İslâm ÂlimleriAnsiklopedisi; c.14, s.62
HALKALI EVLİYÂ
Halkalı Evliyâ, Amasya emiri Şadgeldi Paşanın torunlarından Şâdî Beyin kızı Sâru Hatundur.
Türbe Amasya Çeribaşı Mahallesi sınırındadır. Türbenin orta yerinde bir sanduka vardır.
Sâru Hatunun nâşı bu sandukanın altındaki mahzendedir. Mahzende tabuttaki nâşı
çürümemiş olup hafif sararmıştır. Sandukanın kuzeyinde dikdörtgen şeklinde siyaha yakın
birbiriyle karşı karşıya duran iki taşda bulunan halkalar sebebiyle Halkalı Evliyâ diye meşhûr
olmuştur. Bölge halkı tarafından sık sık ziyâret edilen yerlerdendir.
HALLÂC-I MANSÛR;
Sofiyye-i aliyye denilen büyük velîlerden. İsmi Hüseyin bin Mansûr, künyesi Ebü'l-Mugis'tir.
858 (H.244) yılında İran'ın Beyzâ şehrinde doğduğu rivâyet edilmektedir. 919 (H.306)
yılında ise idâm olunarak şehîd edildi.
Hüseyin bin Mansûr'un büyük babası Mahamma adında bir zerdüştîdir. Buna, ana tarafından
hazret-i Ebû Eyyûb'un neslinden geldiğini söyleyerek Ensârî de denilmiştir. Tüster'de büyük
velîlerden Sehl bin Abdullah-ı Tüsterî hazretlerinin sohbetinde iki sene bulundu. Onun
ruhlara hayat veren sohbetleri bereketiyle tasavvufa yöneldi. On sekiz yaşında Basra'ya
gelerek, Amr bin Osman-ı Mekkî'ye bağlandı. On sekiz ay da onun sohbetinde ve derslerinde
bulundu. Her iki velînin yanında da nefsi ile büyük mücâdele yaptı ve her isteğine sırt
çevirdi. Nefsin istemediği, rağbet etmediği işlere sarıldı. Samîmi ve bağrı yanık bir âşık idi.
Kendisini çok seven Ebû Yâkûb-ı Aktâ' kızını ona verdi. Bundan sonra bir müddet daha
Basra'da kaldı.
Hüseyin bin Mansûr'a Hallâc denilmesine şu olay sebeb olmuştur. Bir gün o, dostu olan bir
hallâcın dükkanına girdi. Bir işinin görülebilmesi için onun tavassutunu ricâ etti. Fakat
hallâcın gittiği yerden dönüşü biraz uzun sürdü. Geldiğinde; "Yâ Hüseyin! Gördün mü
başımıza gelenleri. Senin için bugün kendi işimden oldum." diye söylendi.
Hüseyin bin Mansûr onun endişeli hâline bakarak tatlı tatlı gülümsedi ve; "Üzülme senin
işini de biz hallederiz." dedikten sonra parmaklarını pamuk yığınlarına doğru uzatıverdi. O
anda henüz atılmamış pamuk yığınları harekete geçti. Kaşla göz arasında, tel tel saf pamuk
bir tarafa, kirli ve süprüntü kısmı ise diğer tarafa ayrıldı. Hallâcın gözleri fal taşı gibi açılmış
şaşkınlıktan sanki ayakta donmuş kalmıştı. Olay kısa zamanda halk arasında yayıldı. Bu