Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

Hacı Tevfik Efendi, ömrünün son zamanlarında Elazığ'a göç etti. Doksan yaşında olmasına
rağmen haftanın bâzı günlerinde Hacı İzzet PaşaCâmiinde, insanlara Allahü teâlânın emir ve
yasaklarını bildirdi. 1951 (H.1371) senesinde Elazığ'da vefât etti. CenâzesiHarput'a
götürülerek hocası Beyzâde Efendinin mezarının yakınındaki âile kabristânına defnedildi.
AF ALLAH'A MERHAMET KULA MAHSUSTUR
Bir gün Hacı Tevfik Efendi câmiye giderken bir fırının önünden geçiyordu. Birden fırının önünde
durdu ve içeri girerek hamur yoğuran işçiyi yanına çağırdı. Ona; "Oğlum! Bu parayı al ve hemen
hamama git. Gusül abdesti alarak temizlen ve pislikten kurtul. Bir daha da burada bu vaziyette
çalışma." dedi.
Hacı Tevfik Rıfkı Efendinin bu sözleri karşısında utanan ve sıkılan fırın işçisi, hemen ellerine
kapanarak af diledi. O ellerini gencin omuzuna koyup; "Af, Allahü teâlâya, merhâmet ise kula
mahsustur. Maksad, hatâyı anlayıp ve bildikten sonra tekrarlamamaktır. Tekrarlamadığın müddetçe,
Allahü teâlâ affeder." buyurdu.
Tevfik Efendinin bu sözlerini gözleri yaşlı bir halde dinleyen fırın işçisi, hemen hamama giderek
gusül abdesti aldı. Bir daha da abdestsiz dolaşmadı.
1) Harput Yollarında; c.2, s.239
HACI TORUN EFENDİ;
Kayseri evliyâsından. 1799 (H.1214) târihinde Kayseri'de doğdu. Asıl adı Muhammed
Sâlih'tir. 1885 (H.1302) yılında yine orada vefât etti. Nâşı, Hunad Câmii şerîfinin içinde
hazırlanan makamda toprağa verildi.
Babası Kayseri hanedânından Çukurluzâde Ahmed Ağadır. Ancak küçük yaşta babasını
kaybetmesi üzerine dedesi Hacılarlı Mûsâ Efendinin himâyesinde büyüdü. Âlim ve zâhid bir
zât olan Mûsâ Efendi, kendisine "Torun" diye hitâb ettiği için adı halk arasında "Torun
Efendi" diye meşhur oldu. İlk tahsîlini Hacılar'da Mûsâ Efendinin yanında yapan Torun
Efendi, keskin ve parlak zekâsıyla dedesinin hayır duâlarına mazhar oldu. Mûsâ Efendi
Kayseri'de Sivas Kapısı yanında bulunan Çiğdeli Câmisinde vâz ederken yanına aldığı bu
küçük torununu halka göstererek samîmi duâlarda bulundu.
Gençliğinin ilk yıllarında dedesi Mûsâ Efendinin vefâtı üzerine Kayseri'ye gelerek halasının
kocası Hacı Seyyid Ağanın evinde kaldı. Bu arada zarûret dolayısıyla dokumacılık sanatını
öğrendi ve yirmi yaşına kadar bu işle meşgul oldu. Bu esnâda bir gece rüyâsında Resûlullah
efendimizi gördü. Resûlullah efendimiz kendisine mânevî bir işâret olmak üzere eline
Kur'ân-ı kerîm vererek "İkrâ" (Oku) hitâbını emir buyurdular. Uyandığı andan îtibâren içinde
büyük bir tahsil, okuma aşkı bulunan Torun Efendi, dokumacılık sanatını terk etti. Önce
Mürekkepçi İsmâil Efendinin derslerine devâm etti.Yanıkoğlu Câmii İmâmı Hacı Derviş
Efendiden Kur'ân-ı kerîmin yedi çeşit okunuşu üzerine dersler aldı.Aynı zamanda o asırda
ilmi etrâfa yayılmış olan Göncüzâde Kâsım Efendinin derslerinde yetişerek icâzet aldı. Yine
devrin meşhur âlimlerinden Ankaralı Sarı Abdullahzâde Mehmed Efendi ile Hacı Vahdî
Sâlih Efendinin sohbet ve derslerine katıldı.
On sekizinci asırdan îtibâren medreseler ihtiyâca kafî gelmediğinden câmiler birer ilim
merkezi hâline gelmişti. Nitekim Kayseri'de Câmi-i Kebîrin dersiâmı HocazâdeMehmed
Efendinin ölümü üzerine Torun Efendi burada müderrislik vazîfesine getirildi. İlimdeki
yüksek derecesi sebebiyle kısa zamanda tedris halkasında yüzlerce talebe birikti. Kayseri'den
başka çevre illerden de ilmini ve fazîletini işitenler derslerine ve sohbetlerine koştular.