Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

ağlılığın bu mânâda inkârı düşünülemez. Bunu ancak Allahü teâlânın, alnını hüsran ile
mühürlediği kimselerden başkası inkâr etmez. Bu şekilde saâdette mahrûm olmaktan ve
gazâba uğramaktan Allahü teâlâya sığınırız. Çünkü; "Bir kimse evliyâya inanıyorsa, kalben
bağlılığın güzelliğini ve faydasının büyüklüğünü anlar." buyrulmuştur. Hattâ bu hususta
ittifak etmişlerdir. Evliyânın sözlerine tâbi olan kimse için bu husus gizli değildir.
Ayrıca, dört mezheb âlimlerinin büyükleri de, kalben bağlılığın faydasından açıkça
bahsetmişlerdir. Şimdi ben, kalbinde evliyâyı inkâr hastalığı bulunmayanın mürâcaat
edebilmesi, sırf nefsine uymak sûretiyle evliyâyı kabûl etmeyen kimselerin inkâr etmemesi
için, bu âlimlerin sözlerini, yerlerini de söylemek sûretiyle bildireceğim:
İmâm-ı Şa'rânî, En-Nefehât-ül-Kudsiyye kitabında, zikrin âdâbını anlatırken, yedincisi için
şöyle dedi: "Talebe, hocasını gözünün önüne getirecek. Bu, bu yolun büyüklerine göre, zikrin
edeplerinin en büyüğü ve en mühimidir."
Yine Hanefî mezhebi âlimlerinin büyüklerinden olan Allâme Şerîf Cürcânî, Şerh-i
Mevâkıf'ın sonlarında, evliyânın sûretlerinin talebelerine göründükleri, talebelerin onlardan
feyz aldıkları, hattâ vefâtlarından sonra da onların feyzlerinden istifâde edildiğinin sahîh
olduğunu bildirmiştir.
Abdülkâdir-i Geylânî hazretleri de şöyle buyurdu: "Tasavvuf yoluna giren bir kimse,
evliyâ-yı kirâm ile kalben bağlantı yapar. Bu bağlantı sebebiyle, bâtınen hatırladığı velîden
istifâde eder."
Şemsüddîn ibni Kayyım, Kitâb-ür-Rûh adlı eserinde şöyle demektedir: "Rûhun, bedenin
durumundan başka bir durumu vardır. Rûh, refîk-i âlâda bulunur. Meyyitin bedenine bitişir.
Şöyle ki; rûh sâhibine selâm verilince, selâma cevap verir. Fakat rûh yine refîk-i âlâda kendi
yerindedir. Bu mânâda olan deliller pekçoktur. Bütün bunlar vefâtlarından sonra evliyânın bir
nevî tasarruflarının olduğuna delâlet eder."
Beni bu mevzûlardan bahsetmeye sevkeden sebep; Allahü teâlânın rızâsını kazanmaya vesîle,
temeli Ehl-i sünnet akâidine yapışmak olan, Resûlullah efendimize tâbi olmak, ruhsata
yapışmayı terketmek, azîmetlere yapışmak, murâkabeye devâm etmek, Allahü teâlâya
yönelmek, Allahü teâlâdan başkasından yüz çevirmek, Allahü teâlâyı görür gibi ibâdet etmek,
dînî ilimleri öğrenmek ve öğretmek, müslümanların avâmı gibi görünmek, gizli zikr yapmak,
nefes alıp-verirken dahi Allahü teâlâdan gâfil olmayacak şekilde nefslerini muhâfaza etmek,
Allahü teâlânın ve Resûlullah'ın sallallahü aleyhi ve sellem ahlâkı ile ahlâklanmaktan ibâret
olan tasavvuf yolunu müdâfaa etmektir."
Muhammed Es'ad Efendi çoğu yazma olmak üzere topladığı dört binden fazla eseri konağının
yakınında yaptırdığı kütüphâneye vakfetti. Es'ad Efendinin kitapları bugün
SüleymâniyeKütüphânesinde olup, kütüphâne olarak yaptırdığı binâ depo hâlindedir. Es'ad
Efendinin yazdığı eserlerden bâzıları şunlardır:
1) Târih: 1821-1825 seneleri arası târihî vak'aları anlatan iki ciltlik bir eserdir. 2) Üss-i
Zafer: Yeniçeriliğin kaldırılmasını anlatan kıymetli bir târih kitabıdır. 3) Teşrîfât-ı Kadîme,
4) Zîbâ-i Tevârih, 5) Sefernâme-i Hayr: Sultan İkinci Mahmûd Hanın, 1831 senesinde
Trakya'ya yaptığı seyahati anlatmaktadır. 6) Âyât-ül-Hayr, 7) Bağçe-i Safâendûz, 8)
Münşeât, 9) Dîvân, 10) Şâhid-ül-Muverrihîn, 11) Mustadraf Tercümesi, 12)
El-Vird-ül-Müfîd fî Şerh-it-Tecvîd, 13) Es'ile ve Ecvibe, 14) Mesh-i Ricl ve Mesh-i Huff,
15) Kevkeb-ül-Mes'ûd fî Kevkeb-il-Cünûd, 16) Pendnâme, 17) İhtilâf-üt-Tevrâtîn.
Dîvân sâhibi olan Es'ad Efendinin şâirliği tezkirelerde de övülmektedir.
1) Osmanlı Müellifleri; c.3, s.25