Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

okuduğunu işitirlerdi." buyurdu.
Ebû Bekr-i Kisâî Dîneverî, Cüneyd-i Bağdâdî hazretlerine mektuplar yazarak suâller sorar,
cevaplar alırdı. Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri ona yazdığı mektuplardan birisinde şöyle
buyurdu:
"Ey kardeşim! "Kıyamet günü mallar boş bırakıldığı zaman" (Tekvîr sûresi, dördüncü
âyet-i kerîme) yerin neresidir? Evler yıkıldığı, dağların uçuşup bulutlar gibi yürümeye
başladığı, denizlerin taştığı, güneşin nûrunun kaybolup simsiyah olduğu, dağların yerle bir
olup, yeryüzünün boş bir toprak hâline getirildiği, göklerin gülyağı gibi eriyip değirmen taşı
gibi döndüğü zaman ne yapacaksın? Görülecek yer bulunmadığı zaman nereye bakacak,
haber alınacak yer olmayınca nereden haber alacak, sabır ve teselliye imkân olmadığı zaman
nasıl sabredeceksin? Öyle ise, şimdiden durmadan ağla, o zaman ağlama ve sızlamanın bir
faydası yoktur. Çocuğunu kaybeden bir kadının döğünerek ağladığı gibi ağla. Seni yalnız
bırakıp giden büyüklere kıymetli dostlara ağla. Fırsatcıların meydanı boş bulmasına,
fırtınaların ortalığı dehşete vermesine ağla. Seni o dehşetli günlerde kimin kurtaracağını,
nereden gelip nereye gideceğini düşün ve ağla!..
İnsanlara acımak lâzımdır. Onlara anlayamayacakları şeyleri söylemek, onlara acımanın
icablarından değildir. Allah sana rahmet etsin, diline sâhib olmalısın. İnsanlara
anlayabilecekleri şeyleri söyle. Anlayamayacakları şekilde hitâb etme. Çünkü, insanlardan
bilmedikleri ve anlamadıklarına düşman olmayan pek azdır. İnsanlar ipleri salıverilmiş
develer gibidir. İçlerinde yük yüklemeye ve binilmeye yarayanı yoktur. Cenâb-ı Hak, âlimleri
ve hikmet sâhiplerini rahmet olarak yaratmış ve onları kulları üzerine rahmet olarak
dağıtmıştır. Sen de çalış ve başkalarına rahmet ol. Sen halkın durumuna uygun bir halde
aralarına gir ve onlara anlayacakları şekilde söyle. Böyle yapman, hem kendin, hem de onlar
için daha hayırlıdır. Allahü teâlânın selâm, rahmet ve bereketi üzerine olsun."
Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri ona yazdığı mektupların eline ulaşmamasından ve ehil olmayan
kimseler tarafından okunup yanlış anlaşılmasından korkardı. Bir defâsında yazdığı bir
mektupta buyurdu ki: "Ey Ebû Bekr! Bu mektubu sana yazarken, Allahü teâlâya çok hamd
ediyor, O'ndan dünyâ ve âhirette af ve âfiyet diliyorum. Senden bana birçok mektup geldi.
Orada yazdıklarını anladım. Beni sana cevap yazmaktan alıkoyan şey, senin hatırına gelen ve
senin endişe ettiğin şey değildir. Beni sana mektup yazmaktan alıkoyan şey, mektubumda
yazdıklarımın, senin bilgine sâhib olmayan birinin eline geçebilmesi endişesidir. Çünkü bir
müddet önce İsfehan halkından bâzı kimselere bir mektup yazmıştım. Mektubum açılmış,
kopyası alınmış, onda yazılan bazı şeyler o insanlara yabancı gelmiş. Onların yanlış
anladıklarını düzeltmek beni hayli yordu. İşte onlara böyle yük olmak ve insanları şüpheye
düşürmek endişesi beni bundan alıkoydu."
Cüneyd-i Bağdâdî hazretlerine yazdığı son mektuplardan birinin cevaplarını vefâtından önce
yok etti. Cüneyd-i Bağdâdî rahmetullahi aleyh, onun vefâtını duyunca; "Keşke yazdığım
cevapları yok etseydi." buyurdu. Yok ettiğine dâir haber gelince memnun oldu. Şeyhülislâm
Abdullah-ı Hirevî hazretleri; "O, mektubunun halkın ve sultânın eline geçeceğinden
korkmadı. Doğru yoldan sapmış tarîkatçıların eline geçmesinden korktu. Çünkü onlar, orada
bildirilen meseleleri anlayamadıklarından halkın felâketine sebeb oldukları gibi, bunları
dünyâlık toplamada kullanabilirlerdi." buyurdu.
1) Tabakât-ı Ensârî; s.268
2) Nefehâtü'l-Üns; s.128
3) El-Lüma; s.311
4) İslâm ÂlimleriAnsiklopedisi; c.3, s.135, c.8, s.287