Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

6) Menâkıb-ül-Ebrâr ve Mehâsin-ül-Ahyâr
7) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c.4, s.11
EBÛ ABDULLAH HADRAMÎ;
Evliyânın büyüklerinden. İsmi Muhammed bin İsmâil bin Ali bin Abdullah bin Ahmed bin
Meymûn, künyesi Ebû Abdullah, nisbesi El-Hadramî'dir. Aslen Hadramutlu olup doğum
târihi bilinmemektedir. 1253 (H.651) senesi Yemen'de Tihâme taraflarında, Dıhhî köyünde
vefât etti. Kabri ziyâret mahallidir.
Ebû Abdullah Hadramî birçok âlimden ilim tahsîl edip hadîs, fıkıh ilimlerinde büyük bir âlim
oldu. Bunun yanında Allahü teâlânın sevgili kullarıyla görüşüp tasavvuf yolunda ilerledi.
Devamlı onlarla bulunmayı arzu eder, onlardan bir an ayrı kalmamaya çalışırdı. Vaktini
Allahü teâlânın râzı olduğu işlerde geçirir, ilim öğretir, talebe yetiştirir, emr-i mârufta
bulunmakla meşgûl olurdu. Ahlâkının güzelliği, ilminin çokluğu, dînine ve ibâdetine
düşkünlüğü, cömertliği, tatlı dili ve güler yüzü, insanlar tarafından çok sevilmesine vesîle
oldu. Kendisini çok seven insanlar, gittiği yolu daha iyi öğrenmek için, nasîhatlerini can
kulağı ile dinlediler. Birçok kerâmetlerini gördüler. Bu durum, ihlâslarının ve hocalarına
karşı sevgilerinin artmasına sebeb oldu. Ebû Abdullah Hadramî, Yemen'de Tihâme
taraflarında Dıhhî köyünde yerleşti. Kendisine bir dergâh yaptı ve dersler vererek ilim
öğretti. Ölü kalpleri diriltip, insanlara huzur ve saâdet hazînelerinin kapılarını açtı. Pekçok
talebe yetiştirip kıymetli eserler yazdı. Talebeleri arasında oğulları İsmâil ve İbrâhim,
Rablerine lâyık kul, Resûlullah'a lâyık ümmet, babalarına lâyık evlâd olmaya gayret ettiler.
Bu mübârek evlâdlarının hâlleri, kendisine doğmadan önce müjdelendi. Gâibten bir ses; "Ey
Muhammed! Senin iki oğlun olacak. Biri fıkıh, diğeri de hadîs ve fıkıh âlimi olacak." diye
onları haber vermişti.
Bir talebesi anlatır: Bir gün onun evinde uyuyordum. Bir gürültü ile uyandım. Uyuduğum
evin kapısında iki kişi duruyordu. Biri kapının sağında diğeri de solundaydı. Sağdakinin
Hızır, soldakinin de İlyâs aleyhimesselâm olduğunu söylediler. Hızır aleyhisselâmın
koltuğunun altında bir paket vardı. İlyâs aleyhisselâm Hızır'a dönüp; "Buhârî'deki hadîs-i
şerîfleri, fakîh Burhan Hadramî'den mi veya fakîh Ali bin Mes'ûd'dan mı veya Muhammed
bin İsmâil Hadramî'den mi okumak doğru olur?" diye sordu. O da; "Nasıl ki İbn-i Abbâs
hazretleri insanlardan kendisini ilmî bakımdan en çok tatmin edeni olarak hazret-i Ömer'i
seçtiyse, ben de Muhammed bin İsmâil Hadramî'yi seçtim." buyurdu. Daha sonra ortadan
kayboldular.
Birçok kıymetli eserin müellifi olan Ebû Abdullah Hadramî, İmâm-ı Beyhekî hazretlerinin;
Şa'b-ül-Îmân adlı eserini kısaltarak bâzı ilâvelerde bulundu. Bu eser üzerinde çalışırken,
birçok hârikulâde haller müşâhede etti. Kitâbın isminin Kitâb-ül-Mürtedâ olması, kendisine
keşf ve ilham yoluyla bildirildi.
Talebelerinden biri anlatır: Rüyâmda Resûlullah efendimizi gördüm, Lehac kâdısı
Muhammed bin Saîd Kurayzî'nin yazdığı Müstesfâ fî Sünen-il-Mustafâ kitâbını,
Muhammed bin İsmâil Hadramî'den veya Fakîh Ebü'l-Hadîd'den okumamı emir buyurdu.
Rüyâmı fıkıh âlimlerinden Ebû Muhammed'e anlattım. Bu rüyâya çok sevinip; "Allahü
teâlâya hamd olsun ki, Resûlullah efendimiz bu Yemen beldesinde, Müstesfâ kitabının
yazıldığı yerde okunmasını emir buyurdu. Bu emir, bu kitabın yazarını ve yazıldığı yerin
fazîletini gösterir." buyurdu. Ben de Ebû Abdullah Hadramî hazretlerine talebe olup vefâtına
kadar yanından ayrılmadım.
Hadramut tarafları bâzı kimseler tarafından işgâl edilmeye başlanınca, âlim bir zât olan Şeyh
Ebü'l-Gays bin Cemîl, Ebû Abdullah Hadramî'ye mektup yazarak, istilâcıların fitnesinden
kurtulmak arzusuyla, Yemen illerinden birlikte hicret edelim diye arz etti. Muhammed bin