Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

kimse, bu tâifenin yüksek sözlerini anlıyamıyorsa, herkesin de anlıyamadığını nereden
anlıyor ki? Tasavvufî hakîkatlerden hiç haberi olmayan birinin bu hâli, başkalarının
yüksekliğine mâni değildir."
Tasavvuf ehlinin büyüklerini iyi anlıyan kimseler, Derviş Ahmed'in vâzlarına çok kıymet
verirler, çok istifâde ederlerdi. Anlıyamadıkları sözler olursa, îtirâz etmezler; "Derviş Ahmed
boş söz konuşmaz. Çünkü o, kendi irâdesi ile konuşmuyor, muhakkak konuşmalarında bir
hikmet vardır." derlerdi.
1) Reşehât Ayn-ül-Hayât (Arabî); s.81
2) Reşehât Ayn-ül-Hayât (Osmanlıca); s.150
3) Nesâyim-ül-Mehabbe; s.318
4) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c.11, s.339
DERVİŞ HACI;
Gâziantep velîlerinden. Hayâtı hakkında fazla bilgi yoktur. Doğum ve vefât târihleri belli
değildir. Zamânın âlimlerinin sohbetlerinde yetişti. İlk zamanlarında halk arasında
tanınmayan garip, fakir biri idi. Sonraları Hacı Baba ismiyle meşhur oldu.
Derviş Hacı, her sabah Arasa civârındaki fırının önünde durup, fırının yanışına bakardı. Fırın
yanıp, ekmek piştikten sonra, fırıncı kendisine ne verirse alır, evine gidip Allahü teâlâya
ibâdet ederdi. Bir gün Derviş Hacı yine fırının önüne gidip ateşin yanmasını beklediği sırada,
fırıncı kendisini kovaladı. Fakat bütün gücü ile çalıştığı halde, akşama kadar fırını
kızdıramadı. Netîcede o gün ekmek pişiremedi. Sonraki günlerde fırını yakmaya çalıştı ise de
başaramadı. Bu yüzden ne yapacağını, bu işin içinden nasıl çıkacağını düşündüğü sırada
aklına Derviş Hacı'ya karşı yaptığı yanlış hareket geldi ve hemen onun yanına gitti. Meseleyi
olduğu gibi anlattı. Af dileyip yalvararak bir kere fırına gelip, nazar etmesini, yoksa perişan
olacağını söyledi.
Bunun üzerine Derviş Hacı; "Peki oğlum, biraz bekle, vasiyetimi yazayım çünkü sırrım açığa
çıktı. Artık bizim için yaşamak olmaz." dedi. Fırıncı sevinerek oradan ayrıldı. Biraz sonra
Derviş Hacı fırının önüne geldi. Odunlara doğru bir nazar edip oradan ayrıldı. Fırın yanmaya,
fırıncı da ekmek çıkarmaya başladı. Bu durumu öğrenen halk, Derviş Hacı'nın büyüklüğünü
anlayarak, ilminden istifâde etmek için akın akın ona koştular. Dergâhında insanlara doğru
yolu anlattı.
Bu olaydan sonra fazla yaşamayan Derviş Hacı kısa bir süre sonra vefât etti. Vefât târihi belli
değildir. Gâziantep'in kuzeybatısındaki Hacı Baba Tepesine defnedildi. Üzerine yapılan türbe
Gâziantep'in Fransızlar tarafından muhâsarası sırasında yıkıldı. Daha sonra tâmir ettirildi.
Derviş Hacı buyururdu ki:
"Âhiret seferi uzak seferdir. Yollarında nice korkular vardır. Fakat bu dünyâ fânidir. Bâki
olan ancak Allahü teâlâdır. Bunun böyle olduğuna yüz yirmi dört binden ziyâde peygamberin
ölümü şâhittir. Herkes onların gittiği yola gidecektir. Allahü teâlânın buyruğu böyledir.
Zamânı gelince can emânetini geri vermek zarûridir. Ah edip döğünmek, ağlamak, çırpınmak
nâfiledir. İnsan Allah tarafından çağrılınca dil dolaşır, gözlerin önündeki gaflet perdeleri
açılır, gidilecek yol görünür. Artık yerlere yüz süre süre gitmekten başka çâre yoktur."
"Ölüm bilinmeyen bir şeydir. Gelmeden görünmez, gelince de aman vermez. Ölüm seferine
çıkanın bir daha geri dönmesine imkân yoktur. Bu yalan dünyâ nice defâlar dolup
boşalmıştır. Ölüm nice anaların yavrusunu almış, nice babaların boynunu bükmüş, nice