Islam Ahlaki - Ali Bin Emrullah - Muhammed Hadimi

du’ edenin tâ’atlarına, ibâdetlerine, dahâ çok sevâb verilir. Günâhları,
dahâ çabuk afv olunur. İnsanın yaratılışında, hayvânî rûhun ve
nefsin arzûları bulunmakdadır. Mâlı, parayı sever. Gadab, intikam,
kibr sıfatları görünmeğe başlar. Bu hadîs-i şerîf, bu kötü huyların
ilâcını bildiriyor. Sadakayı, zekâtı emr ediyor. Afv ederek, gadabı,
intikamı temizliyor. Hadîs-i şerîfde, afv etmek, mutlak olarak, şartsız
olarak bildiriliyor. Mutlak olan emr, mukayyedi göstermez.
Ya’nî, bir şarta bağlamaz. Mutlak olan emr, umûmîdir. Birkaç şeye
mahsûs değildir. Hakkını almak mümkin değilse de, afv etmek
iyidir. Mümkin ise, dahâ iyidir. Çünki, hakkını geri almağa kudreti
var iken afv etmek, nefse dahâ güç gelir. Zulm edeni afv etmek,
hilmin, merhametin ve şecâ’atin en üstün derecesidir. Kendisine
iyilik etmiyene hediyye vermek de, ihsânın en üstün derecesidir.
Kötülük edene ihsânda bulunmak, insanlığın en yüksek derecesidir.
Bu sıfatlar, düşmanı dost yapar. Îsâ aleyhisselâm buyurdu ki,
(Diş kıranın dişi kırılır. Burnu, kulağı kesenin, burnu kulağı kesilir
demişdim. Şimdi ise, kötülük yapana karşı, kötülük yapmayınız.
Sağ yanağınıza vurana sol yanağınızı çeviriniz diyorum). Şeyh İbnül
Arabî “kaddesallahü teâlâ sirre-hül’azîz” [1]
diyor ki, (Kötülük
edene iyilik yapan kimse, ni’metlerin şükrünü yapmış olur. İyilik
edene kötülük yapan kimse, küfrân-ı ni’met etmiş olur). Hakkını
alandan, yalnız hakkını geri almak, fazlasını almamak, (İntisâr)
olur. Afv etmek, adâletin yüksek derecesi, intisâr ise, aşağı derecesidir.
Adâlet, sâlihlerin en yüksek derecesidir. Afv etmek, ba’zan
zâlimlere karşı aczi gösterebilir. Zulmün artmasına sebeb olabilir.
İntisâr, her zemân zulmün azalmasına, hattâ yok olmasına sebeb
olur. Böyle zemânlarda, intisâr etmek, afv etmekden dahâ efdal,
dahâ sevâb olur. Hakkından fazlasını geri almak (Cevr), zulm olur.
Cevr edenlere azâb yapılacağı bildirilmişdir. Zâlimi afv eden, Allahü
teâlânın sevgisine kavuşur. Zâlimden hakkı kadar geri almak,
adâlet olur. Kâfirlere karşı adâlet yapılır. Fekat gücü yetdiği hâlde
afv etmek, güzel ahlâkdır. Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem”,
bir kimsenin zâlime beddüâ etdiğini görünce, (İntisâr eyledin!)
buyurdu. Afv eyleseydi, dahâ iyi olurdu. (Berîka) birinci cildin
sonundaki hadîs-i şerîfde, (Üç şey kendisinde bulunan kimse,
Cennete dilediği kapıdan girecekdir: Kul hakkını ödeyen, her nemâzdan
sonra onbir def’a ihlâs sûresini okuyan, kâtilini afv ederek
ölen) buyurulmuşdur. Zülkarneyn, Peygamber değildi, diyen
âlimler dedi ki, fekat ona Peygamberlerde bulunan sıfatlardan
[1] Muhyiddîn ibni Arabî 638 [m. 1240]da Şâmda vefât etdi.
– 79 –