Islam Ahlaki - Ali Bin Emrullah - Muhammed Hadimi

dar sevâb verilir) ve (Kendi için istediğini din kardeşi için de istemiyen
kimse, îmân etmiş olmaz) ve (Dînin temeli nasîhatdir) buyuruldu.
Nasîhat vermek demek, Allahü teâlânın var olduğunu,
bir olduğunu, bütün kemâl ve cemâl sıfatlarının Onda bulunduğunu,
Ona lâyık olmıyan sıfatların, aybların, kusûrların Onda bulunmadığını,
hâlis niyyet ile Ona ibâdet etmek lâzım olduğunu, gücü
yetdiği kadar Onun rızâsını almağa çalışılmasını, Ona isyân edilmemesini,
Onun dostlarına muhabbet, düşmanlarına muhâlefet
edilmesini, Ona itâ’at edenleri sevmeği ve isyân edenleri sevmemeği,
ni’metlerini saymayı ve bunlara şükr etmeği, bütün mahlûklarına
şefkat ve merhamet etmeği, Onda bulunmıyan sıfatları Ona
söylememeyi bildirmek, Allahü teâlâ için nasîhat etmek olur. Şükr
etmek, Allahü teâlânın gönderdiği ni’metleri islâmiyyete uygun
kullanmak demekdir. Kur’ân-ı kerîmde bildirilenlere inanmağı,
emr edilenleri yapmağı, kendi aklı ile, görüşü ile uydurma tercemeler
yapmamağı, Onu çok ve doğru olarak okumağı, Ona abdestsiz
el sürmek câiz olmadığını, insanlara bildirmek, Kur’ân-ı
kerîm için nasîhat etmek olur. Muhammed aleyhisselâmın bildirdiklerinin
hepsine inanmak lâzım olduğunu, Ona ve ismine hurmet
etmeği, Onun sünnetlerini yapmağı ve yaymağı, Onun güzel
ahlâkı ile huylanmağı, Âlini ve Eshâbını ve ümmetini sevmeği bildirmek,
Resûlullah “sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem” için nasîhat
etmek olur. Ona saygı gösteren, Onun dînini muhâfaza eden,
Onun dînine uymakda, ibâdet yapmakda kendilerine hürriyyet veren
hükûmetlere yardım etmek, onlara doğruyu bildirmek, müslimânların
hakkını gözetmelerini bildirmek, onlara isyân etmemek,
kanûnlarına karşı gelmemek, onların islâmiyyete ve insanlara hizmet
etmeleri için düâ etmek, arkalarında nemâz kılmak, kâfirlerle
cihâdlarında mâl ile, cân ile ve düâ ile yardımlarına koşmak, zekât
ve vergileri ödemek, silâh ile kimseye saldırmamak, zulm ve haksızlık
yapdıklarında da isyân etmeyip, tatlılıkla onları doğru yola,
adâlete getirmek, onlara yaltakçılık yapmamak, doğru yoldan ayrılmalarına
sebeb olmamak, hükûmet adamlarına karşı gelmemek
lâzım olduğunu herkese bildirmek ve Ehl-i sünnet âlimlerinin
“rahmetullahi teâlâ aleyhim ecma’în” fıkh kitâblarına, ilmihâl kitâblarına
ve ahlâk kitâblarına uymak lâzım olduğunu bildirmek,
devlet için nasîhat yapmak olur. İnsanlara dünyâda ve âhıretde
fâideli olan şeyleri yapmak ve zarârlı olan şeyleri yapmamak lâzım
olduğunu ve kimseye eziyyet etmemeği, kalb kırmamağı, bilmediklerini
öğretmeği, kusûrlarını örtmeği, farzları emr etmeği,
harâmlardan nehy etmeği, bunların hepsini tatlılıkla, acıyarak bildirmeği,
küçüklere merhamet, büyüklere hurmet edilmesini, kendilerine
yapılmasını istediklerini başkalarına da yapmalarını, ken-
– 75 –