Islam Ahlaki - Ali Bin Emrullah - Muhammed Hadimi

Bir kimsenin kalbinde hased bulunur, kendisi buna üzülür, bunu
istemezse, bu günâh olmaz. Kalbde bulunan hâtıra, düşünce, günâh
sayılmaz. Hâtıranın kalbe gelmesi insanın elinde değildir. Kalbinde
hased bulunmasından üzülmezse veyâ arzûsu ile hased ederse,
günâh olur, harâm olur. Bu hasedini sözleri ile, hareketleri ile
belli ederse, günâhı dahâ çok olur. Hadîs-i şerîfde, (İnsan, üç şeyden
kurtulamaz: Sû-i zan, tayere, hased. Sû-i zan edince, buna uygun
hareketde bulunmayınız. Uğursuz zan etdiğiniz şeyi, Allaha
tevekkül ederek yapınız. Hased etdiğiniz kimseyi hiç incitmeyiniz!)
buyuruldu. Tayere, uğursuzluğa inanmakdır. Sû-i zan, bir
kimseyi kötü zan etmekdir. Bu hadîs-i şerîfden anlaşılıyor ki, kalbde
hased hâsıl olması, harâm değildir. Bundan râzı olmak, devâmını
istemek, harâm olur. (Hadîka)da diyor ki, (Kalbe gelen düşünce
beş derecedir: Birincisi, kalbde durmaz, def’ edilir. Buna (Hâcis)
denir. İkincisi kalbde bir zemân kalır. Buna (Hâtır) denir.
Üçüncüsü, yapmak ile yapmamak arasında tereddüd olunur. Buna
(Hadîs-ün-nefs) denir. Dördüncü derece, yapması tercîh edilir.
Buna (Hemm) denir. Beşinci derecede bu tercîh kuvvetlenip, karâr
verir. Buna (azm) ve (cezm) denir. İlk üç dereceyi melekler
yazmaz. Hemm, hasene ise yazılır. Seyyie ise, terk edilirse, sevâb
yazılır. Azm olursa, bir günâh yazılır). İşlemezse, bu da afv olur.
Hadîs-i şerîfde, (Kalbe gelen kötü şey söylenmedikçe ve buna uygun
hareket edilmedikçe afv olur) buyuruldu. İnsanın kalbine,
küfr veyâ bid’at i’tikâdı olan bir düşünce gelince, bundan üzülür ve
hemen red ederse, bu kısa düşünce, küfr olmaz. Fekat, senelerce
sonra kâfir olmağa karâr verirse, hattâ bunu bir şarta bağlarsa dahî,
karâr verdiği anda kâfir olur. Senelerce sonra bir kâfir ile evlenmeğe
niyyet eden kadın da böyledir.
[Harâmı işlemenin günâhı, işlemeğe karâr vermekden dahâ
büyükdür. (Harâm), Allahü teâlânın yasak etdiği şey demekdir.
Günâh, (ism) demekdir. Ya’nî, harâm işleyene karşılık verilecek
cezâ demekdir. Günâh işlemek demek, cezâ ve azâb yapılmasına
sebeb olacak bir şey yapmak, ya’nî harâm işlemek demekdir. (Sevâb),
iyilik ve ibâdet yapana âhıretde verilecek iyi karşılık, mükâfât
demekdir. Allahü teâlâ, dünyâda iyilik ve ibâdet yapanlara
âhıretde sevâb vereceğini va’d etmişdir. İyilik ve ibâdet yapana
âhıretde sevâb verilmesi, vâcib ve lâzım değildir. Allahü teâlâ,
lutf ederek, merhamet ederek, bunlara âhıretde sevâb vereceğini
va’d etmişdir. Allahü teâlâ, va’dinden dönmez, muhakkak yapar.]
Hadîs-i şerîfde, (İnsan, harâm işlemeği kalbinden geçirir, Allahdan
korkarak yapmazsa, hiç günâh yazılmaz. Harâmı işleyin-
– 72 –