Islam Ahlaki - Ali Bin Emrullah - Muhammed Hadimi

mesi lâzımdır. Sözünün küfre sebeb olacağını bilmemesi özr olmaz.
Veresiye satışda, paranın kıymeti değişse, sözleşilen mikdârda
ödenmesi lâzım olur. Ödünç almak da böyledir. (Ukûd-üd-dürriyye)den
terceme temâm oldu. İşbu tercemenin arabî aslı, Hakîkat
Kitâbevinin basdırdığı (Habl-ül-metin) kitâbının sonuna ilâve olarak
basdırılmışdır.
İbni Âbidîn “rahime-hullahü teâlâ”, hazar bahsinin sonunda diyor
ki, (Ba’zı yerleri altın ve gümüş ile kaplı eşyâyı, kaplı yerlerine
temâs etmeden kullanmak câizdir. Üzerlerine temvîh, tılâ yapılmış,
ya’nî yaldızlanmış ise, buna temâs ederek de kullanmak câizdir.
Her kâfirin, müslimândan satın aldığını söyliyerek verdiği eti
yimek câizdir. Mecûsîden, mürtedden satın aldığını söylerse, yinilmez.
Zîrâ, bu sözleri dünyâlık işleri haber vermekdedir. [Çünki,
eskiden kasablar kendileri kesip satarlardı.] Bu eti satın almış ise,
bey’ bâtıl olmaz. Semenini kâfire öder. Bu eti müslimân veyâ mürted
kesdi derse, inanılmaz. Zîrâ, bu söz din işini haber vermekdedir.
Kâfirin, fâsıkın, mu’âmelâtdaki sözü kabûl edilir. Diyânâtdaki
sözü kabûl edilmez. Diyânâtda âdil bir müslimânın sözü kabûl edilir.
Mülk zâil olması için haber verenin iki kişi olması lâzımdır. Fâsıkın
ve hâli bilinmiyenin mu’âmelâtdaki haberinin doğru olup olmadığı
(Teharrî) edilir, araşdırılıp, kendi zann-ı gâlibine göre hareket
eder. Bir âdil bir suya temiz dese, diğer âdil necs dese, tâhir
kabûl edilir. Biri ete tâhir dese, diğeri necs dese, necs kabûl edilir.
İki âdilin sözü bir âdile tercîh edilir. Tahtâvî “rahime-hullahü teâlâ”,
(Merâk-ıl-felâh) hâşiyesi başında, (Teharrî) faslında diyor ki,
([Dâr-ül-harbdeki veyâ ıssız bir yerdeki] bir ete, bir âdil müslimân,
bunu mürted kesdi dese, diğer bir âdil müslimân ise, bunu müslimân
kesdi dese, yimesi halâl olmaz. Çünki, bu hayvânın kendiliğinden
ölerek veyâ dinsiz keserek, vurarak leş olması asldır, esâsdır.
Müslimânın ahkâm-ı islâmiyyeye uygun kesdiği anlaşılınca [veyâ
zan edilince, yimesi halâl olur. Dâr-ül harbde müslimân kasab aramalı.
Bundan, bu niyyetle satın almalıdır.] halâl olur. Bu misâlde,
müslimânın kesdiği anlaşılmamış, esâs olan harâmlık devâm etmişdir.
Müslimânların ve dinsizlerin karışık olduğu bir yerde, ele geçen
eti, müslimânın kesdiği anlaşılmadıkca, yimesi halâl olmaz.
Çünki, harâm olması asldır, esâsdır. Harâmlığın gitmiş olduğu
ise, şübhelidir. Müslimânlar çok ise, yimesi halâl olur. Bir suyun
necs olması şübheli ise, temiz kabûl edilir. Çünki, suyun aslı temizdir.
Malı harâm ile karışık olanın bu malını satın almak, alınan
harâm malın kendisi olduğu bilinmedikce, câiz olur. Çünki, malının
aslının nasıl olduğu bilinmemekdedir. Bunun için, bundan satın
almak mekrûh olur.) [Sığır, koyun, tavuk gibi eti yinen hayvân-
– 549 –