Islam Ahlaki - Ali Bin Emrullah - Muhammed Hadimi

ı sahîh olmaz. Buna uymak sahîh olmaz.
Vâızın biri, kaplama diş üzerinde tedkîkler yapdığını söyliyerek,
elde etdiği vesîkaları şöyle sıralamış:
1- (Gusl edecek kimsenin ağzındaki dişler kaplatılmış veyâ doldurulmuşsa,
hükm bunun üzerine intikâl eder. Bunların yıkanması
ile gusl temâm olur. Yara ve sargı üzerine, mesh câiz olup, hükm
bunların üzerine intikâl etmekle, sâdece üzerlerinin mesh edilmesinin
kâfî gelmesine benzemekdedir. Yaranın üzerindeki sargıyı
söküp altını yıkamak mecbûriyyeti olmadığı gibidir) diyor.
Bu yazı, bu hükm, temâmen yanlışdır. İlmî değil, indîdir, uydurmadır.
Bunun doğrusu fıkh kitâblarında, meselâ İbni Âbidînde şöyledir:
(Yara, kırık, çıkık, şişik, ağrı bulunan yeri veyâ buralara konan
ilâcı veyâ sarılmış olan sargıyı çıkarıp altındaki deriyi yıkamak
farzdır. Soğuk su ile yıkamak zarar verirse, sıcak su ile yıkar. Bu da
zarar verirse, yara üzerini mesh eder. Etrâfındaki sağlam deriyi yıkar.
Etrâfını yıkamak yaraya zarar verirse, etrâfını da mesh eder.
Bu da zarar verirse, ancak o zemân sargı üzerine mesh etmek câiz
olur. Ya’nî, ancak o zemân, hükm sargı üzerine intikâl eder. Hükm
sargı üzerine intikâl edince, sargı üzerine mesh eder. Sağlam derisi
üzerindeki sargıların ve aradaki sargısız olan sağlam deri kısmlarının
çoğu üzerine mesh eder. Böyle yapmak, abdestde ve guslde aynıdır.
Sargıyı çözmek, çıkarmak, yara iyi oldukdan sonra bile, yaraya
veyâ etrâfına zarar verirse, ya’nî yaranın kanamasına, akmasına,
yaranın artmasına veyâ dayanamıyacak kadar ağrı, sızı husûlüne sebeb
olursa yâhud tekrâr bağlıyamaz ve bağlıyacak kimse bulamazsa,
sargıyı çözmez. Üzerini mesh eder. Ayak çatlağına konan merhem
[ve yara üzerine konulan flaster, kollodyum gibi şeyler ve yara
üzerinde hâsıl olan kabuk] de sargı gibidirler. Mesh de zarar verirse,
terk edilir. Sargı, merhem, yaranın iyi olmasından sonra düşerlerse,
üzerlerine yapılmış olan mesh bâtıl olur. Yara üzerini yıkamak
lâzım olur.)
Görülüyor ki, dişdeki dolgunun, kaplamanın üzerlerini yıkamak,
sargı gibi değildir. Çünki, sargı ve benzerleri, yara üzerine ihtiyâc
ile konulmuş ve başka mezhebi taklîd mümkin olmadığı için,
zarûret hâlini almışdır. Ağrı yapan dişi çıkarmağı, protez yapdırmağı
ise, kendisi istememiş, dolgu veyâ kaplama yapılmasını istemiş,
başka mezhebi taklîd mümkin olduğu için, dolgu veyâ kaplama
yapılmasında, zarûret olmamışdır. Zarûret olmayan şeyi zarûret
olan şeye benzetmek doğru değildir.
2- (Abdestde yüzü yıkamak farz olduğu hâlde, sakalı sık olan
kimsenin, sakalının üzerini yıkamasının kâfî geldiği ve sakalının
diplerini yıkamak mecbûriyyeti olmadığı gibi, kaplanmış dişin al-
– 514 –