Islam Ahlaki - Ali Bin Emrullah - Muhammed Hadimi

te uymak ve nefsini kırmak için götürmesi iyidir ve sevâbdır. Hadîs-i
şerîfde, (Allahü teâlâ kıyâmet günü, üç kimse ile konuşmıyacak,
hepsine çok acı azâb yapacakdır: Zinâ eden ihtiyâr, yalan söyliyen
hükûmet reîsi ve kibrli olan fakîr) buyuruldu. Ömer “radıyallahü
anh”, Şâma gelince, Ebû Ubeyde bin Cerrâh “radıyallahü
teâlâ anh”, emrinde olanlarla birlikde karşıladı. Halîfe devesinden
indi. Yerine kölesini bindirdi. Çünki, kölesi ile nevbet ile biniyorlardı.
O sâat, binme sırası köleye gelmişdi. Kendisi yuları tutdu, su
kenârından geçerken mestlerini çıkardı. Ayaklarını suya sokdu.
Şâm ordusunun kumandanı olan Ebû Ubeyde “radıyallahü teâlâ
anh”, yâ halîfe! Böyle ne yapıyorsun? Bütün Şâmlılar, bilhâssa
rûmlar, müslimânların halîfesini görmek için toplandılar. Sana bakıyorlar.
Bu yapdığını beğenmiyecekler deyince, yâ Ebâ Ubeyde!
Senin bu sözün, burada toplananlar için çok zararlıdır. İşitenler
insanın şerefini, vâsıtaya binerek gitmekde ve süslü elbise giymekde
sanacaklar. Şerefin, müslimân olmakda ve ibâdet yapmakda olduğunu
anlamıyacaklar. Biz aşağı, bayağı insanlardık. [Acem şâhlarının
elinde esîr idik.] Allahü teâlâ müslimân yapmakla bizleri
şereflendirdi. Allahü teâlânın verdiği bu izzetden, bu şerefden
başka şeref ararsak, Allahü teâlâ bizi yine zelîl eder. Herşeyden
aşağı eder buyurdu. İzzet, islâmdadır. İslâmın ahkâmına uyan,
azîz olur. Bu ahkâmı beğenmeyip, izzeti, huzûru, se’âdeti başka
şeylerde arayan zelîl olur dedi. İslâmın emrlerinden biri tevâdu’dur.
Tevâdu’ gösteren azîz olur. Yükselir. Tekebbür eden zelîl
olur.
Bir hadîs-i şerîfde, (Kıyâmet günü, dünyâdaki kibr sâhibleri küçük
karınca gibi zelîl ve hakîr olarak kabrden çıkarılacakdır. Karınca
gibi, fekat insan şeklinde olacaklardır. Herkes bunları hakîr
göreceklerdir. Cehennemin en derin ve azâbı en şiddetli olan Bolis
çukuruna sokulacaklardır. Buraya girenler kurtulmakdan
me’yûs oldukları için Bolis denilmişdir. Ateş içinde gayb olacaklardır.
Su istediklerinde kendilerine Cehennemdekilerin irinleri verilecekdir)
buyuruldu. Medîne vâlîsi olan Ebû Hüreyre “radıyallahü
teâlâ anh”, odun demeti taşıyordu. Muhammed bin Ziyâd “rahime-hullahü
teâlâ”, bunu tanıyarak, yanındakilere, yol verin, emîr
geliyor dedi. Gençler vâlînin böyle tevâdu’una hayret etdiler. Hadîs-i
şerîfde, (Önceki ümmetlerde kibr sâhibi birisi, eteklerini yerde
sürüyerek yürürdü. Gayret-i ilâhiyyeye dokunarak, yer bunu
yutdu) ve (Merkebe binmek, yün elbise giymek ve koyunun sütünü
sağmak, kibrsizlik alâmetidir) buyuruldu.
Kibrin başlıca yedi sebebi vardır: İlm, ya’nî din bilgileri, ibâdet,
neseb, cemâl, kuvvet, mâl, mevkı’. Bu sıfatlar câhillerde bu-
– 51 –