Islam Ahlaki - Ali Bin Emrullah - Muhammed Hadimi

KADINLARIN HAYZ VE NİFÂS HÂLLERİ
Tenbîh: İbni Âbidîn “rahime-hullahü teâlâ” (Menhel-ül-vâridîn)de
diyor ki: Her erkek, evleneceği zemân, kadınların hayz ve
nifâs hâllerini öğrenmeli, zevcesine öğretmelidir. Her müslimân
kadının hayz ve nifâs bilgilerini öğrenmesi farzdır.
Osmânlı devletinin yetişdirmiş olduğu büyük islâm âlimlerinden
Akşehrli Mustafâ Fehîm bin Osmân “rahmetullahi aleyh”
(Mürşid-ün-nisâ) kitâbında diyor ki:
(Hayz), sekiz yaşını doldurmuş sıhhatli bir kızın veyâ âdet zemânı
son gününden onbeş gün geçmiş olan kadının önünden çıkan
kana denir. Beyâzdan başka her renge ve bulanık olana hayz kanı
denir. Bir kız, hayz görmeğe başlayınca (bâliga) olur. Ya’nî kadın
olur. Kan görüldüğü andan, kesildiği güne kadar olan günlerin sayısına
(Âdet zemânı) denir. Âdet zemânı en çok on gündür. En az
üç gündür. Şâfi’î ve Hanbelî mezheblerinde, en çoğu onbeş, en azı
bir gündür.
Hayz kanının durmadan hep akması lâzım değildir. İlk görülen
kan kesilip, birkaç gün sonra tekrâr görülürse, aradaki üç
günden az olan temizlik, sözbirliği ile hep akdı kabûl edilir. Üç
gün ve dahâ çok süren temizlik, imâm-ı Muhammede göre, hayzın
onuncu gününden önce biterse, yine kan akdı kabûl edilir.
Kan akdı kabûl edilen bu temizlik günlerine (Fâsid temizlik) denir.
Bir gün, tam yirmidört sâat demekdir. (Kürsüf) denilen bez
veyâ pamuk üzerinde, aylarca hergün kan lekesi gören kız her ay
on gün hayzlı, sonra yirmi gün istihâzalı kabûl edilir. Eskiden
âdeti olan böyle bir kadın ise, âdetine göre hareket eder. Bir kız,
üç gün kan görüp, bir gün görmese, sonra bir gün görse, iki gün
görmese birgün dahâ görüp bir gün görmese yine bir gün görse,
bu on günün hepsi hayz olur. Her ay, bir gün kan görse, bir gün
görmese, böyle on gün birer gün görüp görmese, gördüğü günlerde
nemâzı ve orucu terk eder. Ertesi günlerde gusl abdesti alıp
nemâzlarını kılar. (Mesâil-i şerhı vikâye.) Üç günden, ya’nî yetmişiki
sâatden, beş dakîka bile az olan ve yeni başlıyan için on
günden çok süren ve yeni olmıyanlarda âdetden çok olup, on günü
de aşan ve hâmile ve âyise [ihtiyâr] kadınlardan ve dokuz yaşından
küçük kızlardan gelen kanlar, hayz olmaz. Buna (İstihâza)
denir. Kadın ellibeş yaşlarında (Âyise) olur. Âdeti beş gün olan,
güneşin yarısı doğunca kan görüp, onbirinci sabâhı, güneşin üçde
ikisi doğarken kan kesilse, ya’nî on günü birkaç dakîka aşmış olsa,
âdet zemânı olan beş günden sonra gelenler, istihâza olur. Çünki,
güneşin doğma zemânının altıda biri kadar, on günü ve on ge-
– 501 –