19.03.2018 Views

Islam Ahlaki - Ali Bin Emrullah - Muhammed Hadimi

(İslâm Ahlâkı) kitâbı üç kısımdan meydâna gelmiştir. I. kısım; (İslâm ahlâkı) kısmıdır. Alî bin Emrullah ve Muhammed Hâdimi hazretlerinin kitâblarından hâzırlanmışdır. Kötü ahlâk ve bundan kurtulma çâreleri, (40) tane kötü ahlâk ve tedâvî yolları, ahlâk ilminin fâideleri, neye yaradığı, rûh nedir, rûhun kuvvetleri, hikmet, şeca’at, iffet ve adâletden doğan huylar geniş olarak anlatılmakdadır. II. kısım; (Cennet Yolu İlmihâli)dir. Muhammed bin Kutbüddîn İznîkinin (Mızraklı İlmihâl) kitâbı esâs olarak hâzırlanmışdır. Îmânın altı şartı, küfre sebeb olan husûslar, islâmın beş şartı, ellidört farz, büyük günâhlar, Evlenmenin edebleri, Ölüme hâzırlık konularını anlatan bir ilmihâl kitâbıdır. III. kısım; (Ey oğul ilmihâli)dir. Osmânlı devleti âlimlerinden Süleymân bin Ceza’ hazretleri, Hanefî mezhebi âlimlerinin kitâblarını esâs olarak hâzırlamışdır. İbâdetler, îmân, Ana-baba hakkı, Sıla-ı rahm, Yime-içme adâbı, Hakîki müslimân nasıl olur konuları ile, ayrıca sonunda, Muhammed Ma’sûm-ı Fârûkî hazretlerinin rûhlara gıda olan onbir mektûb tercemesi vardır.

(İslâm Ahlâkı) kitâbı üç kısımdan meydâna gelmiştir.

I. kısım; (İslâm ahlâkı) kısmıdır. Alî bin Emrullah ve Muhammed Hâdimi hazretlerinin kitâblarından hâzırlanmışdır. Kötü ahlâk ve bundan kurtulma çâreleri, (40) tane kötü ahlâk ve tedâvî yolları, ahlâk ilminin fâideleri, neye yaradığı, rûh nedir, rûhun kuvvetleri, hikmet, şeca’at, iffet ve adâletden doğan huylar geniş olarak anlatılmakdadır.

II. kısım; (Cennet Yolu İlmihâli)dir. Muhammed bin Kutbüddîn İznîkinin (Mızraklı İlmihâl) kitâbı esâs olarak hâzırlanmışdır. Îmânın altı şartı, küfre sebeb olan husûslar, islâmın beş şartı, ellidört farz, büyük günâhlar, Evlenmenin edebleri, Ölüme hâzırlık konularını anlatan bir ilmihâl kitâbıdır.

III. kısım; (Ey oğul ilmihâli)dir. Osmânlı devleti âlimlerinden Süleymân bin Ceza’ hazretleri, Hanefî mezhebi âlimlerinin kitâblarını esâs olarak hâzırlamışdır. İbâdetler, îmân, Ana-baba hakkı, Sıla-ı rahm, Yime-içme adâbı, Hakîki müslimân nasıl olur konuları ile, ayrıca sonunda, Muhammed Ma’sûm-ı Fârûkî hazretlerinin rûhlara gıda olan onbir mektûb tercemesi vardır.

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Güneşin kenârının şer’î üfukdan, nemâz vaktinin irtifâ’ına<br />

geldiği, riyâdî şer’î vaktini hesâb etmek için, evvelâ bu nemâza<br />

mahsûs olan (Fadl-ı dâir = Zemân farkı) hesâb edilir. Fadl-ı dâir,<br />

güneşin bulunduğu yer ile, gündüz veyâ gece yarıları arasındaki<br />

zemân farkıdır. Fadl-ı dâiri bulmak için, muhtelif düstûrlar [formüller],<br />

logaritme ile veyâ hesâb makineleri ile çözülürler. Öğle<br />

(zuhr), ikindi (asr), isfirâr, akşam (gurûb), iştibâk ve işâ (yatsı)<br />

vaktlerinin Fadl-ı dâirleri, [sâat makinelerinin gösterdiği mer’î]<br />

hakîkî zevâl vaktine eklenerek, ba’zı makinelerde, bulunan yatsı<br />

nemâzının Fadl-ı dâiri gece yarısından çıkarılarak, fecr ve tulû’<br />

için gece yarısına eklenerek, işrak için hakîkî zevâl vaktinden çıkarılarak,<br />

hakîkî veyâ gurûbî zemânlara nazaran riyâdî (hakîkî<br />

vaktler) bulunur. Zuhr, asr, gurûb, iştibâk ve işânın hakîkî vaktlerine<br />

temkin ilâve ve fecr ile tulû’ riyâdî hakîkî vaktlerinden tarh<br />

edilince, (Şer’î vaktler) olur. Çünki, bir nemâzın hakîkî vakti ile<br />

şer’î vakti arasındaki zemân farkı, hakîkî üfuk ile şer’î üfuk arasındaki<br />

zemân farkı kadardır. Bu da, (Temkin zemânı)dır. Her<br />

şehr için tek bir temkin vardır. Bu da, şer’î vaktleri bulmak için<br />

kullanılır. Bunlar da, (Ezânî) veyâ (Vasatî) zemânlara çevrilerek<br />

takvîmlere yazılır. [1] Hakîkî vakti vasatîye tahvîl için, (Ta’dîl-i zemân)<br />

ile muâmele edilir. Gurûbî vakti ezânîye tahvîl için, dâimâ<br />

bir (temkin) çıkarılır. Görülüyor ki, zuhr, asr, gurûb ve işâ nemâzlarının<br />

gurûbî vaktleri ile ezânî vaktleri, birbirinin aynıdırlar.<br />

İslâm âlimleri, asrlarca evvel, (Rub’-ı dâire) âleti veyâ Üstürlâb<br />

[Oktant] denilen âlet yaparak, bununla güneşin riyâdî üfka göre<br />

veyâ Sekstant ile zâhirî üfuk hattına göre irtifâ’ını ölçmüşler, bundan<br />

her nemâz vaktinin hakîkî irtifâ’ını hesâb etmişlerdir. Zevâlden<br />

evvelki vaktler, şer’î tulû’ üfkuna, zevâlden sonraki vaktler,<br />

şer’î gurûb üfkuna olan irtifâ’ları ile hesâb edilir. Zuhr vakti, gündüz<br />

ortasından sonra olduğu için, (şer’î zevâl vakti), hakîkî zevâl<br />

vaktinden temkin zemânı sonra olması lâzım olur. Hüsâmeddîn<br />

efendinin (Şemâil-i şerîfe) tercemesine bakınız! Ahmed Ziyâ<br />

beğ 1339 [m. 1921] târîhli (Rub’-ı dâirenin sûret-i isti’mâli) kitâbında<br />

diyor ki, (Hakîkî mer’î zevâl vaktindeki 12 sâata tevâfuk<br />

eden vakt-i vasatîye o mevkie âid temkin mikdârı cem’ olundukda,<br />

mahallî vasatî sâat ile şer’î zuhr vakti olur.) (Kedûsî)nin<br />

(İrtifâ’ risâlesi)ni terceme eden, Fâtih medresesi ders-i âmlarından,<br />

ya’nî islâm ilmleri ordinaryüs profesörü Hezargradlı Hasen<br />

Şevkı efendi, dokuzuncu bâbında, imsâk vaktini bulmağı bildirin-<br />

[1] Nemâz vaktlerini hesâb etmek için, (Se’âdet-i Ebediyye) kitâbında<br />

misâller verilmişdir.<br />

– 393 –

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!