Islam Ahlaki - Ali Bin Emrullah - Muhammed Hadimi

ni göremiyenler ve takvîm hâzırlıyanlar, güneşin kenârının, şer’î
üfuklara göre olan (riyâdî şer’î) irtifâ’lara geldiği vaktleri hesâb e-
der. Nemâzlarını, sâate bakarak bu (Riyâdî şer’î vaktler)de kılarlar.
Sâat makinelerinin bu riyâdî şer’î vaktleri gösterdiği vakt, (mer’î
şer’î) vakt olur. Nemâzlar, bu mer’î vaktlerinde kılınmış olur.
Tenbîh: Hesâb ile, güneşin, şer’î üfka nazaran irtifâ’ noktasına
geldiği, riyâdî vaktler bulunmakdadır. Güneşin, bu riyâdî vakte geldiği,
bu riyâdî vaktden 8 dakîka 20 sâniye sonra görülür ki, bu vakt,
mer’î vaktdir. Ya’nî, mer’î vakt, riyâdî vaktden 8 dakîka 20 sâniye
sonradır. Sâat makinelerinin başlangıçları, ya’nî hakîkî zevâl ve şer’î
gurûb vaktlerinin sıfır olduğu vaktler, mer’î vaktler olduğu için, sâat
makinelerinin ayârları, riyâdî vakt sıfır oldukdan 8 dakîka 20 sâ-
Z
3
2
L
P
6
5
M
B
D
C
H
K
q
F
N
G
1
E
O
Ç
A
S
4
K = Güneşin merkezinden geçen
Semt düzleminin LK zâhirî
üfuk hattını kesdiği nokta.
MS = Erd küresine K noktasında
mümâs olan [değen] üfk–ı
hissî düzlemine Râsıdın
(üfk–ı sathî)si denir.
HK=Güneşin kenârının üfk-ı zâhirî
hattı üzerindeki K noktasından
irtifâ’ıdır. Bu irtifâ’,
güneşin sathî üfka nazaran
olan ZS irtifâ’ına müsâvîdir.
D = C = Ç = İnhitât-ı üfuk zâviyesi.
M = Mahallin herhangi bir yüksek
yeri.
ZS = Güneşin, sathî üfka nazaran
irtifâ’ını gösteren, semâdaki
semt dâiresi kavsidir. Bu
kavsin derecesi, HK kavsinin
derecesine müsâvîdir.
O = Üfk-ı hakîkî ile üfk-ı sathînin
kesişdiği doğru noktalarından
biri.
1- Üfk-ı hakîkî, 2- Üfk-ı hissî,
3- Üfk-ı riyâdî, 4- Üfk-ı
sathî düzlemleri, 5- Üfk-ı
zâhirî hattı. 6- Üfk-ı şer’î
G =
hattı.
Güneşin merkezinin görünüşü.
GA= Güneşin hakîkî irtifâ’ı kavsi.
B= Mahallin en alçak yeri.
ZMF= Güneşin riyâdî irtifâ’ zâviyesi.
– 383 –