Islam Ahlaki - Ali Bin Emrullah - Muhammed Hadimi

NEMÂZ VAKTLERİ
Âkıl ve bâlig olan, ya’nî aklı olup, evlenme yaşına gelmiş olan
her müslimân erkeğin ve kadının, hergün beş vakt nemâzı, zemânlarında
kılmaları farzdır. Bir nemâz zemânının başladığı vakte, o
nemâzın vakti denir. Bir nemâz, vakti gelmeden önce kılınırsa, sahîh
olmaz. Hem de büyük günâh olur. Nemâzın sahîh olması için,
zemânında kılmak lâzım olduğu gibi, zemânında kıldığını bilmek,
şübhe etmemek de farzdır.
Hadîs-i şerîfde, (Nemâz zemânının bir evveli vardır. Bir de sonu
vardır) buyuruldu. Bir mahalde, bir nemâz zemânının evvel
vakti, güneşin o mahallin zâhirî üfk hattından belli bir irtifâ’a geldiği
vaktdir. Üzerinde yaşadığımız (Erd küresi), mihveri (ekseni)
etrâfında, boşlukda dönmekdedir. Bu mihver, Erdın merkezinden
geçen ve Erdın sathını [yüzeyini] iki noktada delen bir doğrudur.
Bu iki noktaya (Erdın kutubları) denir. Güneşin ve yıldızların,
üzerinde hareket etdikleri zan olunan küreye (Semâ küresi) denir.
Güneş hareket etmez. Fekat, Erd küresi döndüğü için, güneş
hareket ediyor zan ediyoruz. Etrâfımıza bakınca yer ile gök, büyük
bir dâirenin kavsi üzerinde birleşmiş gibi görünüyor. Bu dâireye
(Üfk-ı zâhirî hattı) denir. Güneş, sabâhları, bu hattın şark tarafından
doğuyor. Semânın ortasına doğru yükseliyor. Öğle vakti,
tepeye kadar yükselip, tekrâr alçalmağa başlıyor. Sonra, üfk-ı
zâhirî hattının garb tarafında, bir noktadan batıyor. Üfk-ı zâhirî
hattından i’tibâren en yüksek olduğu vakt (Zevâl vakti)dir. Bu
vaktde, güneşin (Üfk-ı zâhirî hattından) olan yüksekliğine, güneşin
(Gâye-i irtifâ’)ı denir. Semâya bakan insana (Râsıd) denir. Râsıdın
ayaklarından geçen Erdın yarı çapı istikâmetine râsıdın (Şâkûl)ü
denir. Râsıd, yer küresinin hâricinde herhangi bir yükseklikdeki
bir M noktasındadır. ME hattı, râsıdın şâkûlüdür. Bu şâkûle
dik olan düzlemlere râsıdın (Üfk düzlemleri) denir. Altı üfk
düzlemi vardır: 383.cü sahîfedeki resmde 3 numaralı, Râsıdın
ayaklarından geçen MF (Riyâdî üfk) düzlemi. Yer küresine temâs
eden BN (Hissî üfk) düzlemi. 3– Râsıdın etrâfını çeviren (Zâhirî
üfk hattı) dâiresinin [LK dâiresinin] çizildiği LK düzlemi (Mer’î
üfk) düzlemi. 4– Erdin merkezinden geçen (Hakîkî üfk) düzlemi.
5– Râsıdın bulunduğu yerin en yüksek noktasının Pq zâhirî üfk
hattından geçen şer’î üfk düzlemidir ki, bu düzlemin yer küresini
kesdiği dâireye, bu râsıdın (Şer’î üfk hattı) denir. Bu beş düzlem,
birbirlerine paraleldir. 6– Bunlara paralel olmıyan (Sathî üfk düzlemi)
vardır. Râsıdın bulunduğu yer yükseldikçe, (Zâhirî üfk hattı)
büyür ve hakîkî üfk hattına yaklaşır. Bundan dolayı, bir şehrde,
muhtelif yükseklikler için, bir nemâzın muhtelif vaktleri olur.
– 381 –