Islam Ahlaki - Ali Bin Emrullah - Muhammed Hadimi

sına sokmak sünnetdir. Başın her tarafını, önden arkaya doğru
mesh müstehabdır. Kulakların dışı baş parmakla, içi şehâdet parmağı
ile mesh edilip, küçük parmaklar deliğe sokulup tahrik edilir.
Yıkanan yerleri bir kerre uğalamak ve acele etmek müstehabdır.
Abdestde üzerine su sıçratmamak, kıbleye karşı almak, kimseden
yardım istememek, kalan sudan içmek, abdestden sonra, kurulanmak
ve kelime-i şehâdet ve üç kerre (sûre-i Kadr) okumak ve
iki rek’at nemâz kılmak müstehabdır.
Nemâz kılmak ve Kur’ân-ı kerîmi tutmak için ve para, perde,
dıvar gibi bir şey üzerinde yazılı âyet-i kerîmeye ve tefsîrine, tercemesine
dokunmak için, abdest almak farzdır. Tavâf için, abdest almak
vâcibdir. Diğer üç mezhebde abdesti bozacak şeyi yapınca,
abdest almak müstehabdır.
Önden ve arkadan çıkan her yaşlık, yayılmasa bile, başka yerden
çıkan kan ve hastalıkla çıkan sıvı, yıkaması lâzım olan yere yayılınca,
abdesti bozar. Burun kemiklerine kan inince bozulur. Çünki,
buraya suyu ulaşdırmak sünnetdir. Kulak deliği de böyledir.
Derd ile, ağrı ile göz yaşı bozar. Ağlamak, çok gülmek ile [ve soğan
gibi tahrîş edici gazlar, tozlar te’sîri ile] akan gözyaşı ve nezle
ile akan burun suyu bozmaz. Mayasıl, parmak arası pişinti, kabarcık,
uyuz, çiçek suları ve yakı konulan yerden çıkan sular bozmaz
diyen âlimler vardır. Zarûret hâlinde bu söze göre amel olunacağı,
İbni Âbidînde yazılıdır. Sülük, kene, büyük tahta biti fazla emerek
ve hacâmat ile kan alınca bozulur. Bunun için, şırınga iğnesi ile kan
alınca da abdest bozulur. Kene, tahta biti, sivri sinek az emerlerse
bozulmaz. Yakı altına çıkan kan, irin, üstündeki bezde ve etrâfında
görünmedikçe bozmaz. Yakı, sargı çıkarılınca, üzerinde görülürse,
o anda bozulur. Ağız dolusu kay, tükrüğe müsâvî kan bozar.
Tükrük kandan sararmış ise, bozmaz. Kızarmış ise, bozar. Ayva,
elmanın ısırılan yerinde kan görülürse, bozmaz. Mâlikî ve şâfi’îde
cildden akan şeyler abdesti bozmaz. Mak’adın gevşek olacağı bir
hâlde, meselâ yan veyâ sırt üstü yatarak veyâ dirseğine yâhud birşeye
dayanıp veyâ bir dizini dikip diğer uyluğu üzerine oturarak
uyumak abdesti bozar. Dayandığı şey çekilince düşmezse bozulmaz.
Nemâzda uyumak, dizlerini dikip, başını dizleri üzerine koyarak,
bağdaş kurarak, diz çökerek, teverrük ederek uyumak bozmaz.
Teverrük, kadınların nemâzda oturdukları gibi oturmakdır.
Bayılmak, serhoş olmak, nemâzda sesli gülmek bozar. Yaradan
katı kan, et düşmek, yaradan, burundan, kulakdan kurd düşmek,
abdest uzvuna el sürmek, yabancı kadına dokunmak, balgam kus-
– 375 –