19.03.2018 Views

Islam Ahlaki - Ali Bin Emrullah - Muhammed Hadimi

(İslâm Ahlâkı) kitâbı üç kısımdan meydâna gelmiştir. I. kısım; (İslâm ahlâkı) kısmıdır. Alî bin Emrullah ve Muhammed Hâdimi hazretlerinin kitâblarından hâzırlanmışdır. Kötü ahlâk ve bundan kurtulma çâreleri, (40) tane kötü ahlâk ve tedâvî yolları, ahlâk ilminin fâideleri, neye yaradığı, rûh nedir, rûhun kuvvetleri, hikmet, şeca’at, iffet ve adâletden doğan huylar geniş olarak anlatılmakdadır. II. kısım; (Cennet Yolu İlmihâli)dir. Muhammed bin Kutbüddîn İznîkinin (Mızraklı İlmihâl) kitâbı esâs olarak hâzırlanmışdır. Îmânın altı şartı, küfre sebeb olan husûslar, islâmın beş şartı, ellidört farz, büyük günâhlar, Evlenmenin edebleri, Ölüme hâzırlık konularını anlatan bir ilmihâl kitâbıdır. III. kısım; (Ey oğul ilmihâli)dir. Osmânlı devleti âlimlerinden Süleymân bin Ceza’ hazretleri, Hanefî mezhebi âlimlerinin kitâblarını esâs olarak hâzırlamışdır. İbâdetler, îmân, Ana-baba hakkı, Sıla-ı rahm, Yime-içme adâbı, Hakîki müslimân nasıl olur konuları ile, ayrıca sonunda, Muhammed Ma’sûm-ı Fârûkî hazretlerinin rûhlara gıda olan onbir mektûb tercemesi vardır.

(İslâm Ahlâkı) kitâbı üç kısımdan meydâna gelmiştir.

I. kısım; (İslâm ahlâkı) kısmıdır. Alî bin Emrullah ve Muhammed Hâdimi hazretlerinin kitâblarından hâzırlanmışdır. Kötü ahlâk ve bundan kurtulma çâreleri, (40) tane kötü ahlâk ve tedâvî yolları, ahlâk ilminin fâideleri, neye yaradığı, rûh nedir, rûhun kuvvetleri, hikmet, şeca’at, iffet ve adâletden doğan huylar geniş olarak anlatılmakdadır.

II. kısım; (Cennet Yolu İlmihâli)dir. Muhammed bin Kutbüddîn İznîkinin (Mızraklı İlmihâl) kitâbı esâs olarak hâzırlanmışdır. Îmânın altı şartı, küfre sebeb olan husûslar, islâmın beş şartı, ellidört farz, büyük günâhlar, Evlenmenin edebleri, Ölüme hâzırlık konularını anlatan bir ilmihâl kitâbıdır.

III. kısım; (Ey oğul ilmihâli)dir. Osmânlı devleti âlimlerinden Süleymân bin Ceza’ hazretleri, Hanefî mezhebi âlimlerinin kitâblarını esâs olarak hâzırlamışdır. İbâdetler, îmân, Ana-baba hakkı, Sıla-ı rahm, Yime-içme adâbı, Hakîki müslimân nasıl olur konuları ile, ayrıca sonunda, Muhammed Ma’sûm-ı Fârûkî hazretlerinin rûhlara gıda olan onbir mektûb tercemesi vardır.

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

kamaz. Sık sakalın üstünü yıkamak farzdır. Çeneden sarkan sakalı<br />

ve sarkan saçı yıkamak farz değildir. Dudağın görünen kısmını<br />

yıkamak lâzımdır. Kabuk altındaki çıban yıkanmaz. Tırnak<br />

üzerinde kalan kına da böyledir. [Kollodyum ve ojenin altını yıkamak<br />

farzdır.] Dar yüzüğü oynatmak lâzımdır. Tabandaki yarığa<br />

su zarar verirse, merhemin üstü yıkanır. Buna da zarar verirse,<br />

yara mesh edilir. Bu da zarar verirse, sargı mesh edilir. Bu<br />

da zarar verirse, [Başka mezheb taklîd edilemez. Çünki, diğer<br />

üç mezhebde de afv edilmemişdir. Zarûret olup], hepsi terk edilir.<br />

Guslde de böyledir. Zararı olmıyanı yapmak lâzımdır. Soğuk<br />

su zarar verip, sıcak su vermezse, sıcak su ile yıkamak lâzım<br />

olur. İlâc yaranın, yarığın kenârındaki sağlam deriye aşmış ise,<br />

bunun altını yıkamak lâzım olur. Göz kapakları üstünü yıkamak<br />

da, göz ağrısı yaparsa, böyledir. Abdestden, guslden sonra traş<br />

olunca, traş yerlerini yıkamak lâzım olmaz. Tırnak kesmek de<br />

böyledir.<br />

Sünneti terk günâh değildir. Özrsüz terk etmeği âdet etmek günâh<br />

olur. Eldeki, çok az necâseti yıkamak farzdır. Temiz suya pis<br />

eli sokmak îcâb ediyorsa, nemâzı teyemmüm ile kılar ve iâde etmez.<br />

Büyük kabı kaldıramaz ve suyu ağzı ile, bez ile alamazsa, sol<br />

eli temiz ise, bunun parmaklarını bitişdirip sokar. Bununla sağ elini<br />

yıkar. Sonra, sağ avcu ile su alıp yıkanır. Kurnada tası almak için,<br />

cünübün temiz olan kolunu sokması câiz olur. Abdest almağa başlarken<br />

besmeleyi unutunca, abdest arasında çekerse, sünnet hâsıl<br />

olmaz. Yimede ise, hâsıl olur. (Besmelesiz abdest, abdest olmaz)<br />

hadîs-i şerîfi, farzı değil, sünnet olduğunu bildirmekdedir. Abdeste<br />

başlarken besmele ve kalb ile niyyet, ya’nî Allah rızâsı için yapdığını<br />

düşünmek sünnetdir. Misvâk, Erâk ağacının dalıdır. Sağ elin<br />

küçük ve baş parmakları altda, diğer üç parmak üstde olarak tutulur.<br />

Misvâk bulamıyan, baş parmak sağ, şehâdet parmak sol tarafdan<br />

ağza sokularak, dişler oğalanır. Misvâki başka zemânlarda kullanmak<br />

müstehabdır. Kadınlar, misvâk kullanmaz. Sakız çiğnemeleri<br />

müstehabdır. Erkeklerin çiğnemeleri mekrûhdur. Mazmaza,<br />

ağzı su ile doldurup veyâ çalkalayıp, boşaltmakdır. Gargara şart<br />

değildir. Ağız dolusu su içmek, mazmaza olur. Emerek içmek olmaz.<br />

İstinşak, burun deliklerini ıslatmakdır. Kemiklerine çekmek<br />

lâzım değildir. Üç kerre yıkadığında şübhe edenin dördüncüyü yıkaması<br />

câiz olur. El ve ayak parmaklarını tahlîl etmek, ya’nî el parmaklarını<br />

birbirlerine ve küçük parmağı alt tarafdan ayak parmaklarının<br />

aralarına sokmak sünnetdir. Aralarına suyu akıtmak, tahlîl<br />

yerine geçer. Sık sakalı tahlîl, ya’nî, altından parmakları sakal ara-<br />

– 374 –

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!