Islam Ahlaki - Ali Bin Emrullah - Muhammed Hadimi

lâk olmak korkusu olan kimse.
Bunlar, özrleri zâil oldukdan sonra, ancak gününe, gün olarak
kazâ etmek lâzım gelir.
Ve dahî, yevm-i şekde niyyet, birkaç nev’dir: Yevm-i şekde,
Ramezâna niyyet etmek yâhud başka vâcibe niyyet eylemek, yâhud
Ramezân ise, Ramezân orucu diye, Ramezân değil ise, nâfileye
veyâ gayr-ı vâcibe niyyet etmek kerâhet ile câizdir. Diğer bir
nev’ kerâhetsiz câizdir. O da mutlak oruca niyyet etmek, yâhud
Şa’bâna, ya’nî nâfile oruca diye niyyet etmek.
Bir kimse Ramezân ise, niyyet etdim, değil ise, niyyetsizim dese,
böyle niyyet ederek oruc tutmak, hiç câiz değildir.
Ve dahî bir kimse, Ramezânda, fecre, ya’nî tan yerinin ağarmasına
kadar oruca niyyet etmese ve öğleden önce yise, İmâm-ı
a’zama göre keffâret lâzım gelmez. İmâmeyn katında, keffâret lâzım
gelir. Çünki, niyyet edip, oruc tutması mümkin olduğu hâlde
yimişdir. Ve eğer, öğleden sonra yise, -ittifakla- keffâret lâzım gelmez.
Ve dahî, bir kimse, iki veyâ üç Ramezândan, birer gün oruc yise,
her birinden ötürü, birer keffâret mi eder, yoksa üçü için bir
keffâret mi eder? Bu mes’ele ihtilâflıdır. İhtiyât olarak her birinden
ötürü, birer keffâret eder. Bir kimsenin Ramezândan borcu olsa,
o kimse, borcunu tutmasa ve üzerinden yıl geçse, ba’zı ulemânın
beyânına göre, o kimse, günâhkâr olur.
Ve dahî, bir kimse, keffâret tutmakda iken Ramezân-ı şerîf
veyâ Kurban bayramı gelse, Ramezândan ve bayramdan sonra,
tekrâr başdan başlamak üzere tutmak lâzımdır. Evvelkiler sayılmaz.
Ve dahî, bir kimse, sefere niyyet etmeksizin orucunu yise ve
ba’dehu sefere niyyet etse ve gitse, hem kazâ, hem keffâret lâzım
gelir. Yolculuk, orucu bozmağı mubâh yapmaz. Sefere çıkan kimsenin
o gün orucu bozmaması vâcibdir. Gece veyâ gündüz Dahve
vaktine kadar niyyet eden müsâfirin o gün orucunu bozması halâl
olmaz. Eğer bozarsa, yalnız kazâ eder. Yolculuk, oruca başlamamağı
mubâh yapar.
Ve dahî, bir kimseye Ramezânda delilik ârız olup oruc tutamasa,
sonradan ifâkat bulması hâlinde, tutamadığı günleri kazâ eder.
Eğer Ramezânın evvelinden âhırına kadar, hiç ifâkat bulmayıp,
deliliği devâmlı olur ise, o Ramezânın orucu, sâkıt olur.
Ve dahî, bir kimse, oruclu olduğunu unutarak orucunu bozsa,
orucu fâsid olmaz. Eğer, oruclu olduğunu hâtırlayıp savmı fâsid
oldu zannederek yimeğe devâm etse, kazâ lâzım olur. Keffâret lâ-
– 303 –