Islam Ahlaki - Ali Bin Emrullah - Muhammed Hadimi

Kişinin üzerinde oruc farz olmasının şartı yedidir:
1- Müslimân olmak. 2- Bâliğ olmak. Çocuğun orucu sahîh olur.
3- Akllı olmak. 4- Dâr-ül-harbde olanın orucun farz olduğunu işitmesi.
5- Mukîm olmak. 6- Hayz (âdetli) olmamak. 7- Nifâs üzere
(lohusa) olmamak.
Altı şey orucu bozar: Ta’âm yimek, içilecek şeylerden birini içmek,
cimâ’ etmek, hayz, nifâs, ağız dolusu kusmak. Yalan, gîbet,
nemîme, ya’nî müslimânlar arasında söz taşımak, yalan yere yemîn
gibi şeyler, orucu bozmazlar. Fekat, sevâbını giderirler.
Ve dahî, yedi kimse, orucu yir:
1- Hasta, 2- Müsâfir [ertesi gün], 3- Hayz, 4- Nifâs üzere olan
hâtun, 5- Hâmile hâtunun kudreti yetmezse, 6- Emzikli olan hâtun,
çocuğuna zarar olursa, 7- Pîr-i fânî olmak.
Ve dahî, oruca, hergün için ayrı niyyet lâzımdır. (Hindiyye)de
diyor ki, (Niyyet kalb ile olur. Sahura kalkmak, niyyet demekdir.)
Orucda niyyet iki nev’dir: Evvelki nev’, Ramezân ayının her günü
için ve nâfile ve muayyen nezr için niyyetin evvel vakti, önceki
gün güneşin batması ve âhır vakti (Dahve-i kübrâ) vaktidir. Dahve-i
kübrâ vakti, şer’î gündüz müddetinin, ya’nî oruc tutma zemânının
yarısıdır ki, ezânî sâat ile,
Fecr Fecr
Dahve-i kübrâ vakti,ezânî sâat ile, fecr vaktini gösteren adedin yarısıdır.
Müşterek sâate göre, şer’î gündüz zemânının ve şemsî gündüz
zemânının yarılarının farkı, ya’nî hisse-i fecrin yarısı kadar, zevâlden
öncedir. Hisse-i fecr, güneşin tulû’ vakti ile fecr, ya’nî imsâk
vakti arasındaki zemândır. Dahve vaktine kadar -yimemiş ve içmemiş
ise- niyyet eder ve orucu tutar. Dahve vaktinde niyyet câiz değildir.
Fecrden evvel niyyet ederken, (Niyyet etdim, yarın oruc tutmağa)
denir. Fecrden sonra niyyet ederken, (Niyyet etdim, bugün
oruc tutmağa) denir.
İkinci nev’, kazâ, keffâret, nezr-i mutlak. Bu üçünün niyyet zemânı
birdir. Evvel vakti, bir evvelki gün güneşin batması ve âhır
vakti fecr-i sâdık, ya’nî tan yeri ağarmazdan evveldir. Tan yeri
ağardıkdan sonra -bu üçüne- niyyet câiz olmaz. Bir senenin Ramezân
ayının çeşidli günlerini kazâ ederken, günlerin ismlerini veyâ
sıralarını ta’yîn etmek lâzım olmadığı, İbni Âbidînde, kazâ nemâzı
sonunda yazılıdır. Oruc tutanlar üç nev’dir: Câhiller orucu,
Âlimler orucu ve Enbiyâ ve Evliyâ orucu. Câhillerin orucu, yimezler
ve içmezler ve cimâ’ etmezler. Ammâ, başka ma’siyyeti işlerler.
Âlimler orucu, bunlar başka ma’siyyeti de işlemezler. Enbi-
– 301 –