Islam Ahlaki - Ali Bin Emrullah - Muhammed Hadimi

den geçerek, dışarı sızar ve abdesti bozulur. Sızan idrârın çamaşırı
kirletmemesi lâzımdır. Bunun için de, idrâr çıkan yere bez sarıp,
köşesine bağlı ipi ile, sarılıp bağlanır. İpin serbest ucundaki halka,
çengelli iğne ile dona rabt edilir. İdrâr çok kaçarsa, bezin içine pamuk
da konabilir. İp ucundaki halka, iğneden zor çıkarsa, iğneye
rabtiye teli takılıp, halka buna geçirilir. Halka bundan kolay çıkarılarak,
bez üç def’a muslukda yıkanır. İdrâr kaçıran kimse, cebinde
üç, beş bez bulundurmalıdır. İpli bez hâzırlamak için, (12x15)
cm. eb’âdında bir bezin, bir köşesi bükülüp buraya 50 cm. kadar sicim
bağlanır. İhtiyârlarda ve bazı hastalarda, zeker küçülüp, üzerine
sarılı bez çıkıyor. Böyle kimseler, küçük naylon torbaya, mendil
kadar bez yerleşdirip, zeker ve husyeleri torbaya koyar. Torbanın
ağzını bağlar. Bezde dirhemden fazla idrâr birikir ise, abdest
alırken, bez değişdirilir. Nemâz vakti çıkınca , özr sâhibinin abdesti
bozulur. Vakt çıkmadan önce de, özre sebeb olan şeyden başka
bir sebeb ile abdesti yine bozulur. Meselâ, burun deliklerinin birinden
kan gelmekde iken abdest alıp, sonra diğer delikden de akmağa
başlasa, abdesti bozulur. Hanefîde ve şâfi’îde, (özr sâhibi) olmak
için, abdesti bozan şeyin, bir nemâz vaktinde devâmlı akması
lâzımdır. Abdest alıp, o vaktin farzını kılacak kadar bir zemânda
akmazsa, özr sâhibi olmaz. Bir kimse özr sâhibi olunca, sonraki nemâz
vaktlerinde, bir kerre, bir damla bile gelse, özr sâhibi olması,
o vaktlerde de devâm eder. Bir nemâz vaktinde hiç gelmezse, özr
sâhibi olmak biter. Özre sebeb olan necâset elbiseye dirhem mikdârından
fazla bulaşınca, tekrâr bulaşmasına mâni’ olmak mümkin
ise, bulaşmış yeri yıkamak lâzım olur. (El-fıkh-u alel-mezâhib-ilerbe’a)da
diyor ki, (Bir hastanın mâlikî mezhebine göre özr sâhibi
olması için, iki kavl vardır: Birinci kavle göre, abdesti bozan şeyin,
bir nemâz vaktinin yarısından fazla devâm etmesi ve başladığı ve
durduğu vaktlerinin belli olmaması lâzımdır. İkinci kavle göre, birinci
kavldeki iki şart olmasa dahî, bu akıntılar başlayınca, hasta
özr sâhibi olur. Abdesti bozulmaz. Kesildiği vakt ma’lûm olursa
nemâza duracağı zemân, abdest alması müstehab olur. Hanefîde
ve şâfi’îde özr sâhibi olamıyan hasta ve ihtiyâr, mâlikî mezhebinin
ikinci kavlini taklîd eder.)]
Gusl abdesti alınca, hasta olmakdan veyâ hastalığının şiddetlenmesinden
yâhud uzamasından korkan teyemmüm eder. Bu korku,
kendi tecribeleri ile yâhud müslimân, âdil tabîbin söylemesi ile
ma’lûm olur. Fıskı, günâh işlemesi dillere düşmüş olmıyan tabîbin
sözü de kabûl edilir. Soğuk olup barınacak yer, suyu ısıtacak şey,
şehrde hamâm parası bulamamak, hastalığa sebeb olabilir. Hanefîde,
bir teyemmüm ile, dilediği kadar farz kılabilir. Şâfi’îde ve mâlikîde
her farz için yeniden teyemmüm eder.
– 280 –