Islam Ahlaki - Ali Bin Emrullah - Muhammed Hadimi

okumamalıdır) diyor. Böyle fetvâlarına islâm memleketlerindeki
hakîkî din âlimleri vesîkalarla cevâb vermekdedirler. Bu doğru
cevâblardan biri, Hindistânın çeşidli yerlerindeki ehl-i sünnet
âlimlerinin fetvâlarıdır. Meselâ, Madras müftîsi allâme hibrünnihrir
vel-fehhâme sâhibüt-takrîr vettahrîr mevlânâ Muhammed Temîm
bin Muhammed Madrâsî “nevverallahü merkadehu” buyuruyor
ki:
Hutbenin hepsini arabîden başka dil ile okumak veyâ hem arabî,
hem de tercemesi ile birlikde okumak mekrûhdur. Hutbenin
hepsini arabî okumak vâcibdir. Çünki, Resûlullah “sallallahü aleyhi
ve sellem”, her hutbesini yalnız arabî okumuşdur. (Bahrür-râık)
kitâbında, bayram nemâzlarını anlatırken diyor ki, (Terâvîh ve
Küsûf nemâzlarından başka nâfile nemâzlar cemâ’at ile kılınmaz.
Bayram nemâzları hep cemâ’at ile kılındığı için, nâfile olmadıkları,
vâcib oldukları anlaşılır). Görülüyor ki, Resûlullahın “sallallahü
aleyhi ve sellem” devâmlı olarak yapdığı ibâdetin vâcib olduğu anlaşılmakdadır.
Allâme Zebîdî “rahime-hullahü teâlâ”, (İhyâ) şerhınde
diyor ki, (Resûlullahın “sallallahü aleyhi ve sellem” devâmlı
yapdığı ibâdet vâcib olur. Farz olduğunu göstermez.) Allâme
müftî Ebüssü’ûd efendi “rahime-hullahü teâlâ”, (Feth-ullah-ilmu’în)
kitâbında diyor ki, (Resûlullahın “sallallahü aleyhi ve sellem”
devâmlı olarak yapması, bunun vâcib olduğunu gösterir.) [İbni
Âbidîn “rahime-hullahü teâlâ”, abdestin sünnetlerinde buyuruyor
ki, (Resûlullahın “sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem” devâmlı
yapdığı ibâdet, hiç terk etmemiş ise, sünnet-i müekkede olur. Terk
etmemekle berâber, terk edeni inkâr etmiş ise, vâcib olur. Çünki,
inkâr etmemek, hükmen terk etmek olur. Bunun içindir ki, Ebüssü’ûd
efendi, hiç terk etmeden devâm etdiği şey, vâcib olur demişdir.)
Her ikisini de özrsüz terk etmenin tahrîmen mekrûh olduğunu,
nemâzın mekrûhlarının sonunda bildirmekdedir.] Resûlullahın
“sallallahü aleyhi ve sellem” hutbeleri devâmlı olarak yalnız arabî
okuması, arabî okumanın vâcib olduğunu göstermekdedir. Bunun
için, hutbeleri arabîden başka lisân ile okumak veyâ hem arabî,
hem de tercemesini okumak tahrîmen mekrûh olur. Çünki, birincisinde,
arabî okumak terk edilmiş olur. İkincisinde ise, hutbenin
yalnız arabî olması terk edilmiş olur. Her ikisinde de, Resûlullahın
“sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem” devâmlı yapdığı şey terk edilmiş
olur. Bunun gibi, nemâza başlarken tekbîri arabî söylemek ve bunlar
arasında (Allahü ekber) demek ayrı ayrı iki şeydir. İkisinden
birini terk etmek, tahrîmen mekrûh olmakdadır. Çünki, Resûlullah
“sallallahü aleyhi ve sellem”, hep Allahü ekber dediği için, bu-
– 276 –