Islam Ahlaki - Ali Bin Emrullah - Muhammed Hadimi

şeyi yapmamak, bu sünnet nemâzlar için, bu kazâları da gecikdirmemek
lâzımdır. Ramezân orucunun kazâsı acele değildir.
Dâr-ül-harbde müslimân olan, farz olduklarını bilmediği için
terk etdiği nemâzları, orucları ve zekâtları kazâ etmez. Fekat, Dârül-islâmda
olanların, farzları, harâmları bilmemesi özr olmaz. Mürted,
îmâna gelirse, irtidâd zemânında kılmadığı nemâzlarını kazâ
etmez. Çünki kâfirler islâmiyyetle muhâtab değildirler. Bir sabî,
yatsıyı kıldıkdan sonra cünüb olsa ve fecrden sonra uyansa, yatsıyı
kazâ etmesi lâzım olur. Çünki, kılmış olduğu nâfile idi. Uykuda
farz oldu. Sıhhatde iken kılınmıyan nemâzları, hasta olunca, teyemmüm
ile, îmâ ile kazâ etmek câiz olur. Kazâya kalan, dört
rek’at farz, seferî iken de dört rek’at kazâ olunur. Seferde kazâya
kalan iki rek’at öğle farzı mukîm iken de iki rek’at kazâ olunur.
Öğlenin farzını kılarken, bugünün öğle nemâzının farzına veyâ öğlenin
farzına denir. Fâite nemâz sayısı birden fazla olan, (Evvel kazâya
kalmış olan) veyâ (Son kazâya kalmış olan) öğle farzını kazâ
edebilir. Fekat, bir Ramezân ayının birkaç gününü kazâ ederken,
günlerin sırasını ta’yîn lâzım değildir.
Metrük nemâzları kazâ ederken başkalarına belli etmemelidir.
Çünki, nemâzı vaktinde kılmamak günâhdır. Günâhını izhâr etmek
de ayrıca günâh olur. Gece gizli yapılan günâhı, gündüz başkalarına
anlatmak da günâhdır. İbni Âbidînden terceme burada
temâm oldu.
Görülüyor ki, Hanefî mezhebinde, fâite nemâzları acele kazâ
etmek lâzımdır. Şâfi’î mezhebinde de böyledir. Şâfi’î âlimlerinden
Şemsüddîn Muhammed Remlî “rahmetullahi aleyh”, fetvâsında
buyuruyor ki, (Özr ile fevt edilmiş nemâzları olanın, Ramezânda
terâvîh kılıp, fâiteleri Ramezândan sonra kazâ etmesi günâh
olmaz. Fekat, özrsüz terk edilmiş nemâzları olanın böyle yapması
günâh olur. Çünki terk edilmiş nemâzların fevren kazâ edilmeleri
lâzımdır.) Özrsüz terk edilmiş olan nemâzları önce kılmayıp
da sünnetleri meselâ terâvîhi önce kılmanın günâh olduğunu,
sünnetler yerine bu nemâzları kazâ etmek lâzım olduğunu, Şâfi’î
mezhebinin âlimleri açık olarak bildiriyor. Hanefî mezhebi de
böyledir. Hanefîde, özr ile kılınamamış olan fâitelerin kazâlarını
sünnet kılacak kadar gecikdirmek câizdir denilmesi, bunların kazâlarını
gecikdirmemenin dahâ iyi olacağını göstermekdedir.
Çünki câiz, islâmiyyetde yasak edilmemişdir demekdir. İbni Âbidîn
“rahime-hullahü teâlâ”, akar suyu isrâf etmek câizdir sözünü,
ya’nî tenzîhen mekrûhdur diye açıklamakdadır. Özr ile fevt edilen
nemâzların kazâ edilmeleri acele olunca, özrsüz terk edilmiş
nemâzları sünnetler yerine kılmak lâzım olur. İbni Âbidîn “rahi-
– 270 –