Islam Ahlaki - Ali Bin Emrullah - Muhammed Hadimi

ye bu yapdıkların mekrûhdur, işleme deseler, o âdem, ona, her günâhımız
bu kadar olsa dese, küfründen korkulur. Ya’nî, mekrûhu
önemsiz bir şey saydığı için.
Ve dahî, bir kimsenin hizmetkârı, kapıdan içeriye girse, efendisine
selâm verse, efendisinin yanında bir kimse olsa da, sus edebsiz,
efendisine selâm vermek olur mu? dese, o diyen kimse, kâfir
olur. Ammâ murâdı, müâşeret âdâbını öğretmek ise ve selâmı kalben
vermek gerekdi, demek ise, küfr olmaması zâhirdir.
Bir kimse, birinin gıyâbında bir şey söylese, yanındaki de, gîbet
etme dese, buna karşı o kimse de, bu bir şey midir dese, kâfir
olur demişler. Bu hareketiyle, harâmı istihsân etdiği, kötülemediği
için.
Bir kimse, Allahü teâlâ, bana Cennet verirse sensiz Cennete
girmem dese, yâhud filân ile Cennete girmeğe emr olunsam, girmem,
yâhud Allahü teâlâ bana, Cennet verse, istemem, lâkin didârını
görmek dilerim dese, bu sözler, küfrdür demişler. Bir kimse,
îmân artar ve eksilir dese, küfrdür, demişler. Birgivî buyuruyor
ki: (Mü’menün bih) i’tibâriyle, artar ve eksilir dese, küfrdür. Ammâ,
yakîn ve kuvvet-i sıdk i’tibâriyle olursa, küfr değildir. Zîrâ
müctehidlerden bir çok kimseler, îmânın ziyâde ve noksanına kâillerdir.
Bir kimse, kıble ikidir, biri Kâ’be ve biri Kudüsdür, dese, küfrdür,
demişler. Birgivî buyurur ki: Şimdiki hâlde ikidir dese küfrdür.
Ammâ Beyt-i mukaddes kıble idi. Sonra, kıble Kâ’be oldu dese,
küfr değildir.
Bir kimse, bir âlime buğz etse veyâ söğse, bu yapdığı sebebsiz
ise, o kimsenin küfründen korkulur.
Bir kimse, kâfirlerin ibâdetleri, islâmiyyete uymıyan işleri güzeldir
dese ve böyle i’tikâd etse küfrdür.
Bir kimse, ta’âm yirken konuşmamak mecûsîlerin iyi âdetlerindendir
dese, yâhud âdetli ve lohusa hâlinde, avretle yatmamak,
mecûsîlerin iyi şeylerindendir, dese, o kişi kâfir olur, demişler.
Bir kimse, bir kişiye, sen mü’min misin? dese, o dahî, inşâallah
dese ve te’vîle kâdir olmasa, küfrdür.
Bir kimse, evlâdı ölen kimseye, Allahü teâlâya senin oğlun gerek
idi, dese, kâfir olur, demişler.
Bir avret, beline bir kara ip bağlasa, bu nedir? deseler, zünnârdır
dese, kâfir olur, erine harâm olur.
Bir kişi, harâm ta’âm yidikde, Bismillah dese, kâfir olur demişler.
Birgivî hazretleri buyurur ki: (Bu fakîrin anladığı, harâm liaynihî
olursa [hamr gibi, murdâr, ölmüş hayvân eti gibi ve o hay-
– 202 –