Islam Ahlaki - Ali Bin Emrullah - Muhammed Hadimi

Îmânın hükmü üçdür:
Evvelkisi, boynu kılıncdan kurtulur.
İkincisi, malı cizyeden ve harâcdan kurtulur.
Üçüncüsü, cesedi Cehennemde -muhalled- (devâmlı olarak)
yanmakdan kurtulur.
(Âmentü billâhi...) buna, sıfât-ı îmân ve mü’menün bih ve zât-i
îmân ve asl-ı îmân da denilir. Ululuğuna binâen ve şerefine binâen.
Ve dahî, îmânın medârı, ya’nî îmân etmenin lâzım olduğu zemân
ikidir: Âkıl olmak ve bâliğ olmak.
Ve îmânın sebebi ikidir: Âlemin yaratılması ve Kur’ân-ı azîmüş-şânın
inmesi.
Ve dahî, delîl ikidir: Delîl-i aklî ve delîl-i naklî.
Ve dahî, îmânın rüknü, aslı ikidir: İkrârün bil-lisân ve tasdîkun
bil-cenândır. Bunların da şartı ikidir:
Kalbin şartı, şek olmamak, dilin şartı, ne söylediğini bilmekdir.
Ve dahî, îmân mahlûk mudur? Allahü azîm-üş-şânın hidâyeti
olması haysiyyetinden, gayr-ı mahlûkdur. Ammâ, kulun tasdîk ve
ikrâr etmesi ciheti ile mahlûkdur.
Îmân; cemî’ midir, bir bütün müdür, tefrîk, dağınık mıdır?
Kalbde cemî’dir ve a’zâda tefrîkdir.
Yakîn, Allahü azîm-üş-şânın zâtını, kemâliyle bilmekdir.
Havf, Allahü azîm-üş-şândan korkmakdır.
Recâ, Allahü azîm-üş-şânın rahmetinden ümmîdini kesmemekdir.
Muhabbetullah, Allaha ve Resûlüne “sallallahü teâlâ aleyhi ve
sellem” ve dîn-i islâma ve mü’minlere muhabbet etmekdir.
Hayâ, Allahdan ve Resûlünden “sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem”
utanmakdır.
Tevekkül, cemî’ işlerini Allahü teâlâya ısmarlamakdır. Bir işe
başlarken Ona güvenmekdir.
Ve dahî, îmân ve islâm ve ihsân neye derler?
Îmân, Muhammed aleyhisselâmın bildirdiklerine inanmağa
derler.
İslâm, Allahü azîm-üş-şânın emrlerini tutmağa ve nehyinden
ictinâb etmeğe, sakınmağa derler.
İhsân, Allahü azîm-üş-şânı görür gibi, ibâdet etmeğe derler.
Îmân, lügatda mutlak tasdîk etmeğe derler. İslâmiyyetde al-
– 188 –