Islam Ahlaki - Ali Bin Emrullah - Muhammed Hadimi

Allahü teâlânın ihsânına kavuşur, mes’ûd olur. İnanmıyan, aklı ile
fâideli olduğunu anlayarak, dünyâ işlerinde uyarsa, yalnız dünyâda
mes’ûd, râhat yaşar. Şimdi Avrupalıların bir kısmı, bunun için, râhat
ve mes’ûd yaşamakda, islâmiyyete uymıyan müslimânlar zelîl,
hakîr yaşamakdadır.]
ÜÇÜNCÜ BÂB
Burada kötü ahlâk bildirilecekdir. İyi huyların anası, temeli
dört iyi huy idi. Kötü huyların başı da dörtdür:
1 - Rezâlet, hikmetin zıddıdır.
2 - Cübn, korkmak, yüreksiz olmak, şecâ’atin zıddıdır.
3 - Fücûr, nefse uymak, günâh işlemek, iffetin zıddıdır.
4 - Cevr, zulmdür. Adâletin zıddıdır.
Her iyi huyun zıddı, karşılığı olan sayısız kötü huy vardır. Çünki
iyilik demek, tam orta yol demekdir. Ortanın sağında, solunda
olmak, iyilikden ayrılmak olur. Ortadan uzaklığı kadar, iyiliği azalır.
Hak yol birdir. Sapık, bozuk yollar ise, çokdur. Hattâ sonsuzdur.
Doğru yola kavuşdukdan sonra, orada kalmak, oradan hiç
çıkmamak çok zordur. Hûd sûresinin yüzonüçüncü âyetinde meâlen,
(Emr olunduğun doğru yolda bulun!) buyuruldu. Bu âyet-i kerîme
indiği zemân, Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem”, (Hûd
sûresi, sakalıma ak düşürdü) buyurdu. Âyet-i kerîmede emr olunan
istikâmeti yerine getirebilmek için, Peygamberler “aleyhimüssalevâtü
vetteslîmât”, Velîler, Sıddîklar “rahime-hümullahü teâlâ”
şaşkına dönmüşlerdir. Bu korkudandır ki, Efdal-i kâinâtın “sallallahü
aleyhi ve sellem” mubârek sakalına ak düşmüşdür. Doğru
yolda bulunabilmek çok güç olduğu için, (Sırat köprüsü, kıldan ince,
kılıncdan keskindir) buyuruldu. Fâtiha-i şerîfe sûresindeki
âyet-i kerîmenin meâl-i şerîfi, (Doğru yola kavuşdurmasını Allahü
teâlâdan dileyiniz!)dir. Mü’mine bu dünyâda, doğru yola yapışmak
lâzımdır. Kıyâmet günü, Sırat köprüsünden geçebilmek için, dünyâda,
doğru yolda bulunmak gerekdir.
Evliyânın büyükleri “rahime-hümullahü teâlâ” buyuruyor ki,
Muhbir-i sâdık, [ya’nî hep doğru söyleyici] “sallallahü aleyhi ve
sellem”, kıyâmetdeki ni’metlerden ve azâblardan her ne haber
verdi ise, onların hepsi, insanın bu dünyâda kazandığı huyların,
ahlâkın ve amellerin sûretleridir. Oradaki görünüşleridir. Ahlâkda
ve amelde doğru yolda bulunmanın, oradaki sûreti, görünüşü
de, sırat köprüsüdür denildi. Dünyâda doğru yolda bulunanlar, islâmiyyetden
ayrılmıyanlar, orada sırat köprüsünü, çabuk geçecek,
– 155 –