Islam Ahlaki - Ali Bin Emrullah - Muhammed Hadimi

nına alay etdirmemekdir.
7 - Şehâmetdir. İyi işler yapmak, yüksek mertebeler ele geçirmek
istemekdir. Hayr ile anılmak, sevâb kazanmak ister.
8 - Tehammüldür. Güzel huylar, iyi işler edinmek için çalışmakdan
yılmamakdır.
9 - Tevâdu’dur. Dünyâ rütbelerinde kendinden aşağı olanlara
büyüklük göstermemekdir. Çünki, eline geçenler, Allahü teâlânın
lutfü ve ihsânıdır. Kendi elinde birşey yokdur. Mevkı’ ve servet sâhiblerinin
tevâdu’ göstermeleri iyi olur. Sevâb olur. Bir menfe’ate
kavuşmak veyâ bir zarardan korunmak için tevâdu’ göstermeğe
(tebasbus), ya’nî yaltaklanma denir. Dilencilerin tevâdu’ları böyledir.
Günâhdır.
10 - Hamiyyetdir. Dîni, milleti himâye etmekde, korumakda,
şerefini savunmakda, tenbellik etmeyip, bütün kuvveti ile gayret
etmekdir.
11 - Rikkatdir. İnsanlardan gelen zararlara üzülmemekdir.
Bundan dolayı işlerinde ve hareketlerinde değişiklik olmamalıdır.
İyilik yapmasını durdurmamalıdır.
İffetden on iki iyi huy meydâna gelir:
1 - Hayâdır. Hayâ, kötü iş yapınca utanmakdır.
2 - Rıfkdır. Rıfk, islâmiyyete uymakdır. Kelimenin ma’nâsı, acımak,
iyilik etmek demekdir.
3 - Hidâyetdir. İyi huylu olmağa çalışmakdır.
4 - Müsâlemetdir. Fikrler ayrıldığı, sözler çoğaldığı zemân, münâkaşa
etmemek, sertliği, bölücülüğü, ayırıcılığı istemeyip, uyuşmak,
barışmak istemekdir.
5 - Nefse hâkim olmakdır. Şehvet zemânında nefse uymamak,
irâdesine hâkim olmakdır.
6 - Sabrdır. Kişi harâmdan sakınıp, nefsin kötü arzûlarını yapmamakdır.
Böylece, sonu pişmânlık olan lezzetlerden yüz çevirir.
Sabr ikiye ayrılır: Biri, günâh işlememek için sabr etmekdir. Şeytân
ve insanın kendi nefsi ve kötü arkadaşlar, insana günâh işletmek
isterler. Bunları dinlemeyip sabr etmek çok sevâbdır. Burada
bildirilen sabr, işte bu sabrdır. İkincisi, derdlerin, belâların acılarına
sabr edip, bağırıp çağırmamakdır. Çok kimse, sabr deyince, yalnız
bu sabrı anlar. Bu sabr da sevâbdır. Ya’nî sabrın ikisi de farzdır.
7 - Kanâ’atdir. Nafakada, ya’nî yime, içme, giyinme ve barınacak
yerde zarûret mikdârına râzı olup, dahâ çok aramamakdır.
– 150 –