Islam Ahlaki - Ali Bin Emrullah - Muhammed Hadimi

zetlerinden bir kısmına kavuşmaları câizdir denildi. Bedenin
Cennetine dünyâda kavuşulamaz. Cennet lezzetleri, dünyâ lezzetleri
gibi değildir. Hattâ, dünyâ lezzetlerine hiç benzemezler.
Allahü teâlâ, Cennetdeki lezzetleri, dünyâda işiterek anlıyabilmemiz
için, dünyâda onlara benziyen lezzetler yaratdı. Böylece,
o lezzetlere kavuşmak için çalışmamızı emr etdi. Cennet lezzetlerinin
tadını alabilmek için, önce acı, sıkıntı çekmek lâzım değildir.
Çünki, Cennetdeki bedenin yapısı, dünyâdaki gibi değildir.
Dünyâdaki beden, yok olacak bir hâlde yaratıldı. Takrîben yüz
sene dayanacak kadar sağlamdır. Cennetdeki beden ise, sonsuz
kalacak, hiç yıpranmıyacak sağlamlıkdadır. Aralarındaki benzerlik,
insan ile, aynadaki hayâli arasındaki müşâbehet gibidir.
İnsan aklı, kıyâmetdeki varlıkları anlıyamaz. Akl, his organları
ile duyulanları ve bunlara benziyenleri anlıyabilir. Cennet
ni’metlerini, lezzetlerini, dünyâdakilere benzetmek, onlar üzerinde
mantık, fikr yürütmek insanı, çürük, yanlış netîcelere götürür.
Bilinmiyen şeyleri, bilinen şeylere benzeterek, fikr yürütmek,
bâtıldır.
Tesavvuf büyüklerine ve birçok âlimlere göre “rahime-hümullahü
teâlâ”, dünyâda (Âlem-i misâl) denilen üçüncü bir âlem vardır.
Bu âlem; gördüğümüz (Cism âlemi) gibi, maddeden yapılmamışdır.
(Rûh âlemi) gibi mücerred de değildir. Ya’nî maddesiz de değildir,
ikisi arasındadır. Oradaki mahlûklar parçalanabildikleri için, madde
âlemine benzer. Ağırlığı olmadığı, yer kaplamadığı için ise, benzemez.
Dünyâdaki her maddenin ve her ma’nânın, o âlemde bir misâli,
şekli vardır. Suyun misâli, orada yine sudur. İlmin misâli, orada
sütdür. İyi huyların ve iyi işlerin orada görünüşü, bostan, çiçek,
meyva gibi lezzetli şeylerdir. Kötü huyların ve çirkin işlerin, o âlemde
görünüşü, karanlık, yılan, akreb gibi sıkıntı verici şeylerdir. Herkesin
gördüğü rü’yâlar, hep o âlemdendir. Tesavvuf büyüklerine
göre, âlem-i misâl de, ikiye ayrılmakdadır. Tesavvufcular, bu âleme
hayâl kuvveti ile girerse, (Hayâle bağlı) olan âlem-i misâl denir.
Hayâlin ve başka iç his organlarının ilgisi olmadan hâsıl olursa,
(Mutlak) olan âlem-i misâl denir. [(Mektûbât) kitâbının ikinci cildinin
ellisekizinci mektûbunda, Âlem-i misâl hakkında geniş bilgi
vardır. Bu uzun mektûbun tercemesi, (Se’âdet-i Ebediyye) kitâbı,
birinci kısm, 39.cu maddesinde mevcûddur.] Tesavvufculardan
ba’zısı, (Riyâzet) çekerek ve (Mücâhede) yaparak, âlem-i misâle
girdiklerini ve orada gördükleri şeyleri haber vermişlerdir. Din
âlimleri de, bu âlemin varlığını ve ba’zı sırlarını bildirmişlerdir. Abdüllah
ibni Abbâs “radıyallahü anhümâ” buyurdu ki, (Bu gördüğü-
– 144 –