19.03.2018 Views

Islam Ahlaki - Ali Bin Emrullah - Muhammed Hadimi

(İslâm Ahlâkı) kitâbı üç kısımdan meydâna gelmiştir. I. kısım; (İslâm ahlâkı) kısmıdır. Alî bin Emrullah ve Muhammed Hâdimi hazretlerinin kitâblarından hâzırlanmışdır. Kötü ahlâk ve bundan kurtulma çâreleri, (40) tane kötü ahlâk ve tedâvî yolları, ahlâk ilminin fâideleri, neye yaradığı, rûh nedir, rûhun kuvvetleri, hikmet, şeca’at, iffet ve adâletden doğan huylar geniş olarak anlatılmakdadır. II. kısım; (Cennet Yolu İlmihâli)dir. Muhammed bin Kutbüddîn İznîkinin (Mızraklı İlmihâl) kitâbı esâs olarak hâzırlanmışdır. Îmânın altı şartı, küfre sebeb olan husûslar, islâmın beş şartı, ellidört farz, büyük günâhlar, Evlenmenin edebleri, Ölüme hâzırlık konularını anlatan bir ilmihâl kitâbıdır. III. kısım; (Ey oğul ilmihâli)dir. Osmânlı devleti âlimlerinden Süleymân bin Ceza’ hazretleri, Hanefî mezhebi âlimlerinin kitâblarını esâs olarak hâzırlamışdır. İbâdetler, îmân, Ana-baba hakkı, Sıla-ı rahm, Yime-içme adâbı, Hakîki müslimân nasıl olur konuları ile, ayrıca sonunda, Muhammed Ma’sûm-ı Fârûkî hazretlerinin rûhlara gıda olan onbir mektûb tercemesi vardır.

(İslâm Ahlâkı) kitâbı üç kısımdan meydâna gelmiştir.

I. kısım; (İslâm ahlâkı) kısmıdır. Alî bin Emrullah ve Muhammed Hâdimi hazretlerinin kitâblarından hâzırlanmışdır. Kötü ahlâk ve bundan kurtulma çâreleri, (40) tane kötü ahlâk ve tedâvî yolları, ahlâk ilminin fâideleri, neye yaradığı, rûh nedir, rûhun kuvvetleri, hikmet, şeca’at, iffet ve adâletden doğan huylar geniş olarak anlatılmakdadır.

II. kısım; (Cennet Yolu İlmihâli)dir. Muhammed bin Kutbüddîn İznîkinin (Mızraklı İlmihâl) kitâbı esâs olarak hâzırlanmışdır. Îmânın altı şartı, küfre sebeb olan husûslar, islâmın beş şartı, ellidört farz, büyük günâhlar, Evlenmenin edebleri, Ölüme hâzırlık konularını anlatan bir ilmihâl kitâbıdır.

III. kısım; (Ey oğul ilmihâli)dir. Osmânlı devleti âlimlerinden Süleymân bin Ceza’ hazretleri, Hanefî mezhebi âlimlerinin kitâblarını esâs olarak hâzırlamışdır. İbâdetler, îmân, Ana-baba hakkı, Sıla-ı rahm, Yime-içme adâbı, Hakîki müslimân nasıl olur konuları ile, ayrıca sonunda, Muhammed Ma’sûm-ı Fârûkî hazretlerinin rûhlara gıda olan onbir mektûb tercemesi vardır.

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

dan korkmadın mı? dedi. Hayır, onlardan korku, hâtırıma gelmedi.<br />

Bütün geceyi düşünceli geçirdim, dedi. Ne düşündün? dedi.<br />

Arslanlar beni yalayınca, tükürükleri necs midir? Allahü teâlâ, nemâzımı<br />

kabûl etdi mi, etmedi mi? diye düşündüm dedi [1] .<br />

Kendisine veyâ başkalarına zarar gelmek korkusundan dolayı<br />

iyiliği emr etmek ve harâmı men’ etmek mümkin olmazsa, böyle<br />

fitneye mâni’ olmak için susmağa, (Müdârâ) etmek denir. Kalbi,<br />

harâmı men’ etmek istediği hâlde, müdârâ yapmak câizdir. Hattâ,<br />

sadaka sevâbı hâsıl olur. Müdârâ ederken tatlı dilli ve güler yüzlü<br />

olmak lâzımdır. Talebeye ders verirken de, müdârâ yapılır.<br />

İmâm-ı Gazâlî “rahime-hullahü teâlâ” buyurdu ki, (İnsanlar, üç<br />

kısmdır: Bir kısmı, gıdâ gibidir. Herkese, her zemân lâzımdır.<br />

İkinci kısmı, ilâc gibidirler. İhtiyâc zemânında lâzım olurlar.<br />

Üçüncü kısmı, hastalık gibidir. Bunlara ihtiyâc olmaz. Fekat, kendileri<br />

insanlara müsallat olurlar, bulaşırlar. Bunlardan kurtulmak<br />

için, müdârâ etmek lâzımdır.) Müdârâ, câizdir. Ba’zan da müstehab<br />

olur. Evinde, zevceye müdârâ etmiyen kimsenin râhatı, huzûru<br />

kalmaz. Resûlullaha “sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem”, bir müsâfir<br />

geldi, (İçeri alınız! O, kötü bir insandır) buyurdu. İçeri girince,<br />

onunla tatlı ve neş’eli konuşdu. Gidince, yumuşak konuşmasının<br />

sebebi soruldukda, (Kıyâmetde, en kötü yerde bulunacak<br />

kimse, dünyâda zararından korunmak için ikrâm olunandır) buyurdu.<br />

Hadîs-i şerîfde, (Sıkılmadan açıkca harâm işliyen kimseyi<br />

gîbet etmek câiz olduğu gibi, şerlerinden korunmak için bunlara<br />

müdârâ etmek de câizdir. Fekat müdârâ, müdâhene şeklini almamalıdır)<br />

buyuruldu. Müdârâ, dîni veyâ dünyâyı zarardan kurtarmak<br />

için, dünyâ menfe’atinden vermekdir. Müdâhene, dünyâ ele<br />

geçirmek için, dinden vermekdir. Zâlime müdârâ ederken kendisi<br />

ve zulmleri medh olunmaz.<br />

İNÂD VE MÜKÂBERE<br />

31 - İnâd ve mükâbere, hakkı, doğruyu işitince, kabûl etmemekdir.<br />

Ebû Cehl ve Ebû Tâlib, inâd ederek, Resûlullahın “sallallahü<br />

aleyhi ve sellem” Peygamber olduğuna inanmadılar, inkâr etdiler.<br />

İnâd, riyâdan, hıkddan, hasedden yâhud tama’dan hâsıl olur.<br />

Hadîs-i şerîfde, (Allahü teâlânın en sevmediği kimse, hakkı kabûl<br />

etmekde inâd edendir) buyuruldu. Hadîs-i şerîfde, (Mü’min vekar<br />

sâhibi olur, yumuşak olur) buyuruldu. Vekar sâhibi dünyâ işlerinde<br />

kolaylık gösterir. Din işlerinde, sarp kaya gibi olur. Bir dağ, zemânla<br />

aşınabilir. Mü’minin dîni hiç aşınmaz.<br />

[1] Mervân bin Hakem 65 [m. 683] de öldürüldü.<br />

– 104 –

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!