Islam Ahlaki - Ali Bin Emrullah - Muhammed Hadimi

olmaz. Fitne, döğülmek gibi küçük ise, müstehab olur. Fitne büyük
ve tehlükeli ise, emr-i ma’rûf yapması harâm olur. Emr-i ma’rûfu
yumuşak yapmak vâcibdir. Sertlik, fitneye sebeb olur. Müslimâna
ve zimmî kâfire karşı, silâh ile işâret etmemeli, bunlara da, zulm,
işkence yapmamalıdır. (Şir’a)dan terceme temâm oldu.
MÜDÂHENE VE MÜDÂRÂ
30 - Kudreti olduğu, gücü yetdiği hâlde, harâm işliyene mâni’
olmamak müdâhene olur. Harâmı işliyene veyâ yanında bulunanlara
olan saygısı yâhud dîne olan bağlılığının gevşekliği, müdâheneye
sebeb olmakdadır. Fitne olmadığı, ya’nî dînine veyâ dünyâsına
veyâ başkalarına zarar olmadığı zemân, harâm ve mekrûh işliyene
mâni’ olmak lâzımdır. Mâni’ olmamak, susmak harâm olur.
Müdâhene etmek, harâm işlemeğe râzı olmağı gösterir. Susmak
çok yerde iyidir. Fekat, hakkı, hayrı söyliyecek yerde susulmaz. Yâ
Resûlallah! Geçmiş ümmetlerden bir kısmına zelzele ile azâb yapıldı.
Toprak altında kaldılar. Bunların arasında sâlihler [iyi insanlar]
de vardı, denildikde, (Evet, sâlihler de birlikde helâk oldular.
Çünki, Allaha isyân olunurken susmuşlardı. Onlardan ayrılmamışlardı)
buyuruldu. Hadîs-i şerîfde, (Ümmetimden bir kısmı, kabrlerinden
maymûn ve hınzır şeklinde kalkacaklardır. Bunlar Allahü
teâlâya isyân edenlerin arasına karışanlar, onlarla berâber yiyip
içenlerdir) ve (Allahü teâlâ, bir âlime ilm ihsân edince, Peygamberlerden
aldığı gibi, bundan da mîsâk alır) buyuruldu. İlmini, lâzım
olduğu zemân söylemekden çekinmiyeceğine söz verir. (Bir
kimse, Allahü teâlânın ihsân etdiği ilmi, lâzım olduğu zemân söylemezse,
kıyâmet günü boynuna ateşden tasma takılacakdır) hadîs-i
şerîfi ve Nisâ sûresinin, (Kendilerine ilm ve hidâyet verdiğimiz
kimseler, ilmlerini insanlardan saklarlarsa, Allahın ve la’net
edenlerin la’netleri, bunların üzerine olsun!) meâlindeki otuzaltıncı
âyet-i kerîmesi, müdâhene etmenin harâm olduğunu göstermekdedir.
Müdâhenenin zıddı, karşılığı, (Gayret) ve salâbetdir. Mâide
sûresinde ellidördüncü âyet-i kerîmesinde meâlen, (Allah yolunda
cihâd ederler, kötülenmekden korkmazlar) buyuruldu. Dinde, gayret
ve salâbeti olanların mâlları ile, cânları ile ve sözleri ile ve kalemleri
ile, Allah rızâsı için cihâd etmeleri lâzım olduğu, bu âyet-i
kerîmede bildirilmekdedir. Hadîs-i şerîfde, (Çok acı olsa da, hakkı
söyleyiniz!) buyuruldu. Bir zâhid, Emevî halîfelerinin dördüncüsü,
Mervânın yanında çalgı çalanları görünce, çalgı âletlerini kırdı. Mervân,
bunun, arslanların arasına bırakılmasını emr etdi. Arslanların
yanında, hemen nemâza durdu. Arslanlar, bunu, yalamağa başladılar.
Bunu arslanların yanından alıp halîfeye getirdiler. Arslanlar-
– 103 –