Hakikat Kitabevi Yayinlari - Faideli Bilgiler - Ahmed Cevdet Pasa - Huseyin Hilmi Isik

korunmuş olur) buyurulmakdadır. Bunun içindir ki, gençlerimizin
arabî öğrendikleri gibi, Avrupa dillerinden de öğrenmeleri lâzım ve
fâidelidir ve sevâb kazandıran çok işlere sebeb olabilir. Avrupalıların
asrlardan beri bize yabancı gözü ile bakmalarını, milliyyet hissinden
ziyâde, islâm dînini bilmemelerinde aramak doğrudur.
Bir hadîs-i şerîfde, (İçinizdeki fenâları yola getirmeğe çalışmazsanız,
ya’nî emr-i ma’rûf ve nehy-i münker yapmazsanız, cenâb-ı
Hak, başınıza öyle belâlar verir ki, bu belâlardan kurtulabilmek
için, artık iyilerinizin Allaha yalvarması da fâide vermez) buyurulmuşdur.
Âl-i İmrân sûresi, yüzonuncu âyet-i kerîmesi, müslimânların
(Emr-i ma’rûf) ve (Nehy-i münker) yapmasını emr etmekdedir.
Yavuz Sultân Selîm hân, memleketde bulunan gayr-i müslimlere
karşı, yâ müslimân olun veyâ sizi kılınçdan geçiririm diyeceği zemân,
din âlimleri bunun doğru olmadığını söylediler, ya’nî nehy-i
münker yapdılar. Sultân da, bu işden vazgeçdi. Bu hâli yanlış gören
sivri akllılar bulunabilir. Hâlbuki, hak ve adâlet yolunda olmayan
dînî hislerin, hakîkî bir müslimânlık olamıyacağını anlıyan din âlimlerine
boyun eğen o şerefli pâdişâhın bu hareketi övülmeğe lâyıkdır.
Dînî fikrler ve hislerle millî fikr ve hislerin farkı böyle ince noktalarda
kendini gösterir. Dinsiz olanların millî düşünceleri hak ve
adâletden ayrılabildiği hâlde, dînî düşünceler ayrılamaz. Çünki, hak
ve adâlet gibi fazîletler islâm dîninin sınırları içindedir.
Burada islâmiyyetin insanlara verdiği adâlet duygusunun necâbetini
ve nezâhetini gösteren bir vesîkayı bildirmek uygun olur. Birinci
cihân harbi muhârebelerinden sonra, İstanbulda suçluları sürmek
için muhâkemeler kurulmuşdu. Oradaki muhâkemelerin birinde,
(Buğazlayan) müftîsinin “rahmetullahi teâlâ aleyh”, elini
îmânlı göğsüne koyarak ve göz yaşları ile ak sakalını ıslatarak, o
yerlerde me’mûrların yapdığı işkenceler ile alâkalı şehâdeti, gazetelerde
okunmuşdur. Avrupalılar, eskiden Türklerin müte’assıb
denilen kısmının, gayr-i müslimler için tehlükeli olduklarını sanarak
hakîkî müslimânlara düşman oluyorlardı. Sırası gelmişken şunu
da bildirelim ki, bugünkü ilericiler, Allahın emrini yerine getiren,
ya’nî farzları yapmağa ve harâmlardan sakınmağa çalışan
müslimânlara, meselâ, nemâz kılanlara, sokağa çıkarken âilesinin,
kızının örtülü olmasına dikkat edenlere, içki içmiyenlere müte’assıb
diyorlar. Hâlbuki te’assub, inâdcılık etmek, kendi mezhebine,
fikrine körü körüne bağlanıp, başkalarının buna uymıyan doğru
sözünü kabûl etmemek demekdir. Haksız birşeyi inâd ile savunan
bir kimseye müte’assıb denir. Te’assub, dîn-i islâmın beğenmediği
kötü bir huydur.
– 278 –