Hakikat Kitabevi Yayinlari - Faideli Bilgiler - Ahmed Cevdet Pasa - Huseyin Hilmi Isik

kendi mezhebinden çıkmış olmaz. Mezheb değişdirmiş olmaz.
Yalnız o işi yaparken diğer mezhebin şartlarına ri’âyet etmesi lâzımdır.
İbni Âbidîn “rahmetullahi teâlâ aleyh” (Redd-ül-muhtâr)ın
ikinci cildi, beşyüzkırkikinci sahîfesinde buyuruyor ki, (Bir Hanefî,
abdest alırken niyyet etmese, bu abdest ile öğleyi kılsa, câiz
olur. İkindiden sonra Şâfi’î olup ikindiyi kılsa, sahîh olmaz. Niyyet
ederek tekrâr abdest alması lâzım olur). (Ta’zîr)i anlatırken diyor
ki, (Bir kimse, dînî, ilmî lüzûm olmadan dünyâ işleri için mezhebini
değişdirse, dînini oyuncak yapmış olur. Cezâlandırılması lâzım
olur. Îmânsız ölmesinden korkulur. Bir âyet-i kerîmede meâlen,
(Bilenlerden sorunuz!) buyuruldu. Bunun için, müctehide
sormak, bir mezhebe uymak vâcib oldu. Bir mezhebi taklîd etmek,
ya’nî bu mezhebe uymak, o mezhebde olduğunu söylemekle
olur. Söylemeksizin, kalb ile niyyet ederek de olur. Mezhebe
uymak, mezheb imâmının sözlerini okuyup, öğrenip yapmak demekdir.
Öğrenmeden, bilmeden, ben Hanefîyim, ben Şâfi’îyim
demekle, o mezhebe girmiş olmaz. Böyle olanlar, hocalara sorarak,
ilmihâl kitâblarından öğrenerek ibâdet yapmalıdır). Şâhidliği
anlatırken diyor ki, (Mezhebe ehemmiyyet vermiyerek veyâ kolayına
geleni yapmak için mezheb değişdirenin [ve mezhebleri birleşdirenin,
kolaylıklarını seçip toplıyanların] şâhidliği kabûl olmaz).
İbni Âbidîn önsözünde diyor ki, (Halîfe Hârûn-ür-reşîd,
imâm-ı Mâlike dedi ki, islâm memleketlerinin her tarafına senin
kitâblarını yaymak ve herkesin yalnız bu kitâblara uymalarını
emr etmek istiyorum. İmâm-ı Mâlik buyurdu ki, yâ Halîfe, böyle
yapma! Âlimlerin mezheblere ayrılması, Allahü teâlânın bu ümmete
olan rahmetlerinden biridir. Herkes, dilediği mezhebe uyar.
Mezheblerin hepsi, doğrudur).
(Mü’min) ve (Müslim) ve (Müslimân) demek, Allahü teâlâ tarafından,
Muhammed aleyhisselâm vâsıtası ile, insanlara bildirilmiş
ve islâm memleketlerine yayılmış din bilgilerine inanan, kabûl
eden kimse demekdir. Bu bilgiler Kur’ân-ı kerîmde ve binlerce
hadîs-i şerîflerde bildirilmişdir. Bu bilgileri, Eshâb-ı kirâm Peygamberimizden
“sallallahü aleyhi ve sellem” işitmiş, (Selef-i sâlihîn)
de, ya’nî Eshâb-ı kirâmdan sonra, ikinci ve üçüncü asrlarda
[yüzyıllarda] gelen islâm âlimleri de, Eshâb-ı kirâmdan işiterek
veyâ bu işitenlerden işiterek kitâblarına yazmışlardır. Sonra gelen
islâm âlimleri, Selef-i sâlihînin kitâblarındaki bilgileri başka
başka açıklamışlar, birbirlerinden ayrılmışlar, ma’nâları açık bildirilmemiş,
inanılması lâzım bilgilerde, yetmişüç ayrı fırka mey-
– 23 –