Hakikat Kitabevi Yayinlari - Faideli Bilgiler - Ahmed Cevdet Pasa - Huseyin Hilmi Isik

ak, kabûl edileceğini, bir an düşünsek bile...) diyor.
Cevâb: Dinde reformcular, dînin, sözünde durmıyan adam gibi,
bir hâlden bir hâle dönmesini mi istiyorlar. Hergün, başka bir şekl
alacak dînin, Allah tarafından gönderilmesine ne lüzûm var? Bunu
herkes yapabilir. İşlerine gelmeyince değişdirilecek bir din! İşte
reformcular, böyle din istiyorlar.
16 — (Nass olan yerde, ictihâd yapılamaz ve açıkça bildirilen
emrler, başka ma’nâya çevrilemez, sözleri, islâmiyyetin iki temel
kanûnudur. Bunun için islâm âlimleri, bankadaki fâizlere, harâm
demişlerdir. Hâlbuki fâiz, sermâyenin gıdâsıdır. Sermâye, alışverişin,
ya’nî ticâretin dinamosudur) diyor.
Cevâb: Dinde reformcu, fâizi sanki medh etmekdedir. Avrupada,
Amerikada kapital sâhiblerinin, alnı terlemeden, oturduğu yerde
para kazanmasına imrenmekdedir. Hâlbuki, kapitalistlerin bu
sömürücülüğü, komünistliği doğurmuşdur. İslâmiyyet, fâizi harâm
ve zekât vermeği emr ederek, sermâye sâhiblerinin, işçileri ve çiftçileri
sömürmesini önlemiş, komünistliğe giden yolları tıkamışdır.
İslâmiyyetin her dürlü fâizi kesinlikle yasak etmesini terakkîye engel
gibi göstermek, modası geçmiş bir şikâyeti tâzelemek kadar
ma’nâsızdır.
17 —(Fahr-i kâinat efendimiz, pek güzel olarak buyuruyor ki,
(Akl ile nakl çatışırsa, akla uymalıdır). Dînin ihtiyâca göre değişdirilebileceği
buradan anlaşılmakdadır) diyor.
Cevâb: Evet, aklın erdiği, gösterdiği bir hakîkat, hiç değişmez.
Bunun için, aklın gösterdiği delîl ile, naklin değişdirilebileceğini,
islâm âlimleri bildirmekdedir. Fekat, naklin bildirdiğini değişdirmeğe
sebeb olacak delîli ortaya koymak, mantık ilminden haberi
olmayan bu reformcunun aklı ile olamayacağı da meydândadır.
Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem”, islâm bilgilerini ikiye ayırdı:
(İlm-i ebdân) ve (ilm-i edyân). Ya’nî, madde, fen bilgileri ve din
bilgileri. Din bilgileri, yalnız nakl ile anlaşılır. Bunların kaynağı,
Kur’ân-ı kerîm ile hadîs-i şerîflerdir.
His organları ile anlaşılan şeylerin bir sınırı vardır. Bu sınırların
dışında olan bilgiler his organlarımız ile anlaşılamaz veyâ yanlış
anlaşılır. Bundan başka, insanların his etme kuvvetleri çok yerde
hayvanlardan dahâ za’îfdir. His organlarımız ile anlıyamadığımız
şeyleri, akl ile bulur, anlarız. Bunun gibi aklın da bir anlayış sınırı
vardır. Bu sınırın dışında olan bilgileri, akl bulamaz ve anlıyamaz.
Akl, erişemediği şeyleri anlamağa kalkışırsa yanılır, aldanır. Böyle
bilgilerde akla güvenilemez. Meselâ, Allahü teâlânın sıfatları, Cen-
– 219 –