Hakikat Kitabevi Yayinlari - Faideli Bilgiler - Ahmed Cevdet Pasa - Huseyin Hilmi Isik

sözlerinden, yazılarından sızan parolalı kelimelerden, dîne inanmadıkları
anlaşılmakdadır. Meselâ (Şarklılar çok zekî olur. Altıbin
seneden beri, insanların rûhlarını ve ma’neviyyâtını idâre eden
kudsî eller, hep orta Asyada yükseldi. Tapınmak ihtiyâcında olan
beşeriyyete şarkın keskin zekâları ma’bûdlar yaratdı ve yâdigâr bırakdı.
Şarkdaki zekâlar, madde üzerinde çalışmak imkânını bulmayınca,
hayâlleri çok geniş ve parlak oldu. Bunun için, şi’r, felsefe,
ilm-i nücûm, ilm-i rûh, simyâ, sihr, mu’cize, kerâmet gibi şeyler,
doğuda başladı ve dünyâya yayıldı. Bununla berâber, güzel huylar,
iyi düşünceler, ma’nevî oldukları için, bunları kuvvetlendirecek,
din gibi fâideli birşey yokdur. İnsan, dinsiz yaşıyamaz) diyorlar.
Görülüyor ki, dinde reformcular, islâmiyyetin Allah tarafından,
Peygamber vâsıtasıyla bildirilmiş bir din olduğuna inanmadıkları
hâlde, güzel ahlâkın, iyi geçinmenin ve dünyâ işlerinde yükselmenin
başarılması için, din lâzımdır diyorlar. Kısaca dîne, dünyâ
için inanmalıdır diyorlar. Dînin aslı olmamakla berâber, iyi huylu
olmak, sosyal fâideler sağlamak için, dîne inanmak îcâb eder diyorlar.
Bu inanmak, yalancıkdan olduğu hâlde, fâidesi çok olmak
için, doğru imiş gibi inanılacakdır. (Yalancıkdan olsa da, inanmak
lâzımdır) demeleri, Avrupalıların ve Amerikalıların, dinlerine çok
saygılı olduklarını gördükleri için olsa gerekdir.
Her ne olursa olsun, islâm düşmanları da, dînin lâzım olduğunu
söylemeğe mecbûr kalmakdadır. Çünki, insanları câzibesi ile bağlayan
ve işlerini düzenlemeğe mecbûr eden bir kuvvet kudsîleşmedikçe
ve kudsîliği yayılmadıkça za’îf kalır.
İyi huyları ilm yolu ile de yerleşdirmek istiyenler vardır. İlm,
ahlâkı bir fazîlet olarak göstermekdedir. Fekat, bu bir teori şeklinden
ileri gidemez. (Kurtuluş ancak doğrulukdadır) hadîs-i şerîfindeki
kuvvet derecesine ulaşamaz. Bu kadar lüzûmlu, bu kadar fâideli
olduğunu söyledikleri dînin aslı yokdur denilebilir mi? Bir şeye
inanılmadığı hâlde, inanmış gibi hareket etmek olur mu? Bunların
sözü, doğru ile yalanın eşid olacağını kabûl etmek gibi mantıksızdır.
İnsanları vecde getirici, insanın varlığına ve ahlâkına bu kadar
çok hâkim bir şeyin aslı olmaması, insanlar tarafından yapılmış olması
nasıl kabûl edilebilir? İnsanlar mı dîne tâbi’ olacak? Yoksa
dîni insanlar mı yapacak? İnsanların kendi yapdıkları şeylere tapınmaları,
sapıklıkdır. Bu sapıklık islâmiyyetden evvel putlara,
ya’nî heykellere tapmış olanlarda vardı ve onların aşağı ve aklsız
olduklarını gösteriyordu.
– 205 –