Hakikat Kitabevi Yayinlari - Faideli Bilgiler - Ahmed Cevdet Pasa - Huseyin Hilmi Isik

hiblerinin şübhelerine karşı uyarıcı delîller ortaya koymak da
böyledir.
Yukarıda yazılı hadîs-i şerîflerde bildirilen bid’atler, hep dinde
olan bid’at-i seyyielerdir. Bunlar, ibâdetlere yardımcı değildirler.
İbâdetlere yardımcı olan ve dînin sâhibinin izni ile yapılan
bid’at-i haseneler, dalâlet değildirler. (Benim sünnetime ve Hulefâ-i
râşidînin sünnetlerine yapışınız!). Ya’nî akllarınıza, nefslerinize
uyarak dinde yapdığınız değişiklikleri bırakarak, benim yoluma
sarılınız, hadîs-i şerîfi, âdetde bid’atlerin dalâlet olmadıklarını
göstermekdedir. Çünki Resûlullahın “sallallahü teâlâ aleyhi
ve sellem” yolu, din bilgileridir. Âdetleri gösteren birşey bildirmemişdir.
Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem”, insanlara,
dinlerini bildirmek için gelmişdir. Dünyâlarını bildirmek için
gönderilmemişdir. Çünki insanlar, dünyâ işlerini iyi bilirler. Fekat,
Allahü teâlânın irâdesinin, emrlerinin ne olacağını bilmezler.
Şimdi bid’at denince, i’tikâdda olan bid’atler anlaşılmakdadır.
Bu sapık i’tikâd sâhiblerine (Mübtedi’) ve (Ehl-i hevâ) denilmekdedir.
Çünki bunlar, islâmiyyete değil, nefslerine uymakdadırlar.
Yetmişiki sapık fırka böyledir. Bunlardan ba’zısının i’tikâdı
küfre sebeb olmakdadır. Öldükden sonra tekrâr dirilmeğe ve
Allahü teâlânın sıfatlarına inanmıyanları ve âleme kadîm diyenleri
böyledir. Böyle küfre sebeb olan inanışa (İlhâd) denir. Böyle
inananlara (Mülhid) denir. Açık olarak bildirilmiş olmayıp,
şübheli olduğu için, te’vîli lâzım gelen, ya’nî çeşidli ma’nâlar arasından,
uygun olan ma’nâsını arayıp bulmak lâzım olan âyet-i kerîmelerden
ve hadîs-i şerîflerden yanlış ma’nâ çıkaranların bu
yanlış i’tikâdı küfre sebeb olmaz. Kabr azâbına ve mi’râca inanmıyanları
böyledir. Fekat, küfre sebeb olmıyan böyle i’tikâddaki
bid’atler, en büyük günâhlardan, meselâ mü’mini haksız yere öldürmekden
ve zinâdan dahâ büyük günâhdırlar. Bu bozuk i’tikâdlarını,
Kur’ân-ı kerîmden ve hadîs-i şerîflerden zan ile çıkardıkları
için, kâfir olmıyorlar. Şimdi çok kimse, bunlara yanlış
te’vîl etmek sebebi ile değil de akla, fenne uymuyor diyerek
inanmıyor. İ’tikâdlarına, îmânlarına, islâmiyyeti değil de, aklı,
fenni esâs tutan böyle inanmıyanlar kâfir olur, mürted olur. İ’tikâdı
küfre sebeb olan mülhidler kendilerini müslimân sanmakda,
ibâdetleri yapmakda ve günâhlardan sakınmakda iseler de, bunların
hiçbiri sahîh olmaz.
İbâdetde bid’atin seyyie olanları, i’tikâdda bid’at kadar kötü
değil ise de, bunlar da, münker ve dalâletdir. Bütün günâhlardan
– 181 –