Hakikat Kitabevi Yayinlari - Faideli Bilgiler - Ahmed Cevdet Pasa - Huseyin Hilmi Isik

ler görmüş olup mensûh olduğu veyâ delîli noksan olup sıhhati sâbit
olmadığı bilinmeli. Bu mes’elenin başka sahîh hadîsden alınmış
olduğu düşünülmelidir. O hâlde, bugün Ehl-i sünnet kitâblarına
yazılmamış sahîh hadîs yokdur. Hatâlı olan ictihâdlara ve
bunları taklîd edenlere de bir sevâb verileceği unutulmamalıdır.
Bu zemânda, dört mezhebin hiçbirinde, sahîh hadîse muhâlif bir
ictihâd yokdur. İbni Âbidîn “rahmetullahi teâlâ aleyh” abdest almağı
anlatmağa başlarken buyuruyor ki, (Mukallidin müctehidlerden
gelen haberlerin delîllerini araması lâzım değildir). Müctehidin
delîlini aramak ve öğrenmek bize emr olunmadı. Yalnız ona
uymamız emr olundu. Bunun için, hiçbir ictihâdı beğenmemek câiz
değildir. Bir ictihâdı beğenmemek, onun çıkarılmış olduğu âyeti
veyâ hadîs-i şerîfi beğenmemek olur. Herkes kendi mezhebinin
isâbetli olduğuna inanmalıdır. Kendi mezhebinin za’îf, başka mezhebin
isâbetli olduğunu anlıyan âlimin, o mezhebe geçmesi lâzımdır.
Zâten böyle yapmıyan bir âlim yokdur. Görülüyor ki, kendi
mezhebi üzerinde donup kalan fıkh âlimi yokdur. Böylece mezheb
değişdirmiş olan birçok âlimin ismleri, (Mîzân-ül-kübrâ)nın
önsözünde yazılıdır.
Bir doktorun asabiyyeci, dâhiliyyeci ismini alması, doktorluğu
bırakmak demek olmıyacağı gibi, Şâfi’î olmak, Hanefî olmak da,
Muhammedî olmağı bırakmak değildir. Çünki, Şâfi’î de, Hanefî
de Muhammedîdir. Muhammedî olmak için, imâm-ı Şâfi’î, Hanefî,
Mâlikî veyâ Hanbelîden “rahmetullahi teâlâ aleyhim ecma’în”
birine tâbi’ olmak lâzımdır. Hattâ, sapık olan yetmişiki fırkadan
olanlar da, Muhammedîdir. Muhammedî olmıyan kâfirdir. Dinde
reformcu, bu sözü ile de, milyonlarca müslimâna kâfir demekdedir.
Müslimâna karşı böyle söyliyen kimsenin kara câhil veyâ islâm
düşmanı bir zındık olduğu anlaşılır.
40 — Dinde reformcu, ne diyeceğini şaşırmış bir sinirlilikle,
(Gerçeği söylemekde kimseden pervâsı olmıyan zatlar, taklîdciliğin,
münâkaşa etmek, meşhûr olmak, menfe’at sağlamak ve alışkanlıkdan
ileri geldiğini söylemişlerdir.
İmâm-ı Süyûtî, her asrda ictihâd farz-ı kifâyedir dedi. Her asrda
müctehid bulunması farzdır. Bunların mutlak müctehid olması
lâzımdır. (Mutlak müctehid dördüncü asrdan sonra kalmamışdır.
Sonra birkaç mutlak müctehid geldi ise de, bunların ictihâdları,
tahsîl gördüğü mezhebin imâmının ictihâdına uygun düşdüğü için,
ona intisâb etmiş sayılır) sözü doğru değildir. Bunun için bir kimse
dört mezhebden birini taklîd etmeksizin müstakil bir ictihâd
– 147 –