GIDACI ::: Gıda Rehberi

Bursa Gıda Rehberi – 2017 

www.gidaci.org

GIDACI KÖŞE YAZILARI 

3 

7 

Av. Salih DUMAN 

Orhan & Orhan Hukuk 

Bürosu 

Gıda Mevzuatı ve 

Tüketici Hakları 

15 

Burcu YİĞİT 

Gıdacı.org Editörü 

Kansere Karşı Doğal Savaşçı 

ZERDEÇAL 

20 

Tuğba ŞİMŞEK 

Uludağ İçecek Kalite 

Güvence ve Ar-Ge 

Müdürü 

Gıda Savunması 

25 

Gülizar BAŞOL 

Gıda Mühendisi 

Çalışanlara “Hijyen Eğitim 

Belgesi” Zorunluluğu 

29 

Emel MOLLA 

Gıda ve Kontrol Genel 

Müdürlüğü 


Gıdanın Kimliği Etiket 

30 

Mustafa ZORLU 

Safran Çevre Sağlık 

İş Geliştirme ve Kalite 

Müdürü 

Kalitesizlik Maliyeti 

35 

Sabriye ŞEN 

Bak-tat Gıda Organik 

Proje ve Denetim 

Müdürü 

Neden Organik Tarım 

43 

Doç. Dr. Arzu AKPINAR 

BAYİZİT 

Uludağ Üniversitesi 

Öğretim Üyesi 

Temiz Etiket 

46 

Dr. Serpil YILMAZ 

Pembemavi Hastanesi 

Çocuk Sağlığı ve 

Hastalıkları Uzmanı 

Neden Anne Sütü 

48 

Pınar Bilge KIZILKAYA 


Kefir Mucizesi 

50 

Sena ORUÇ 

Diyetlif 

Diyetisyen 

Fonksiyonel Gıdalar 

73 

Gözdem BAŞARIR 

Diyetlif 

Diyetisyen 

Mucizevi Besin 

Var mı? 

78 

Lale YILDIZ 

Bursa Gıda 

Mühendisleri Odası 

Şube Başkanı 

Gıdalar Kirli mi? 

79 

Murat BAYİZİT 

CEO - Kaledonya 

Müsiad Bursa Gıda-Tarım- 

Hayvancılık Sektör Kurulu 

Başkanı 

Dondurulmuş Sebze-Meyve 

İhracatı 

81 

Okan MERAL 

Emek Yağ Üretim 

Müdürü 

Ülkemizde Bitkisel Yağ 

Kullanımı 

82 

Mehmet BEYKAYA 

GTHB Müşaviri 

Gizli Beynimiz 

84 

Dr. Mustafa YILDIZ 

Denetçi / Kontrolör 

Gıdaya Saygı 

86 

Yard. Doç. Dr. 

Mustafa YILDIZ 

Sabahattin Zaim Üni. 


Küresel Isınma ve Gıdada 

Sürdürülebilirlik 

Bursa Gıda Rehberi – 2017 www.gidaci.org Bursa Gıda Rehberi – 2017 www.gidaci.org

4 


6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun Bakımından Düzenlemeler 

Salih DUMAN 

Avukat 

Tüketicinin korunması “6502 sayılı 

Tüketicinin Korunması Hakkındaki 

Kanun” da düzenlenmiştir. Bu 

bağlamda sorumluluklara ilişkin 

düzenlemeler de aynı kanun 

içerisinde ayrıntılı şekilde 

belirtilmiştir. 

4. n) Üretici: Kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere 

tüketiciye sunulmuş olan mal ya da bu malların 

hammaddelerini yahut ara mallarını üretenler ile mal 

üzerine markasını, unvanını veya herhangi bir ayırt 

edici işaretini koyarak kendisini üretici olarak 

gösteren gerçek veya tüzel kişiyi ifade eder. 

Ayıplı Mal 

7 

Tüketicinin ayıbın ve ya zararın 

doğrudan neden olduğu maddi 

zararlarının tazminini talep hakkı 

mevcuttur. Örneğin Hastane 

masrafları vs. Satıcının doğrudan 

zararlar nedeniyle kusursuz 

sorumluluğu vardır. Dolaylı zararların tazmini ise satıcının 

kusurlu olmasına bağlıdır. 

MADDE 8 : (1) Ayıplı mal, tüketiciye teslimi anında, 

taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun 

olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken 

özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan 

maldır. 

Protesto ve dava açılması halinde yargılama giderleri ve 

vekâlet ücreti bu kapsamda değerlendirilmelidir. 

Sorumluluğa sebep olan başlıca sebepler mal ya da 

hizmetin gereği gibi ifa edilmemesi ve yahut ayıplı 

olmasından kaynaklanmaktadır. Bu bağlamda kanunda yer 

alan düzenlemeler aşağıdaki gibidir. 

6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun 

Amaç 

MADDE 1 : (1) Bu Kanunun amacı; kamu yararına uygun 

olarak tüketicinin sağlık ve güvenliği ile ekonomik 

çıkarlarını koruyucu, zararlarını tazmin edici, çevresel 

tehlikelerden korunmasını sağlayıcı, tüketiciyi aydınlatıcı 

ve bilinçlendirici önlemleri almak, tüketicilerin kendilerini 

koruyucu girişimlerini özendirmek ve bu konulardaki 

politikaların oluşturulmasında gönüllü örgütlenmeleri 

teşvik etmeye ilişkin hususları düzenlemektir. 

MADDE 3 : (1) Bu Kanunun uygulanmasında; 

1. k) Tüketici: Ticari veya mesleki olmayan amaçlarla 

hareket eden gerçek veya tüzel kişiyi, 

2. l) Tüketici işlemi: Mal veya hizmet piyasalarında 

kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere ticari veya 

mesleki amaçlarla hareket eden veya onun adına 

ya da hesabına hareket eden gerçek veya tüzel 

kişiler ile tüketiciler arasında kurulan, eser, taşıma, 

simsarlık, sigorta, vekâlet, bankacılık ve benzeri 

sözleşmeler de dâhil olmak üzere her türlü 

sözleşme ve hukuki işlemi, 

3. m) Tüketici örgütleri: Tüketicinin korunması 

amacıyla kurulan dernek, vakıf veya bunların üst 

kuruluşlarını, 

(2) Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma 

kılavuzunda, internet portalında ya da reklam ve 

ilanlarında yer alan özelliklerinden bir veya birden fazlasını 

taşımayan; satıcı tarafından bildirilen veya teknik 

düzenlemesinde tespit edilen niteliğe aykırı olan; muadili 

olan malların kullanım amacını karşılamayan, tüketicinin 

makul olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan 

kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren 

mallar da ayıplı olarak kabul edilir. 

(3) Sözleşmeye konu olan malın, sözleşmede kararlaştırılan 

süre içinde teslim edilmemesi veya montajının satıcı 

tarafından veya onun sorumluluğu altında 

gerçekleştirildiği durumlarda gereği gibi monte edilmemesi 

sözleşmeye aykırı ifa olarak değerlendirilir. Malın 

montajının tüketici tarafından yapılmasının öngörüldüğü 

hâllerde, montaj talimatındaki yanlışlık veya eksiklik 

nedeniyle montaj hatalı yapılmışsa, sözleşmeye aykırı ifa 

söz konusu olur. 

Ayıplı maldan sorumluluk 

MADDE 9 : (1) Satıcı, malı satış sözleşmesine uygun olarak 

tüketiciye teslim etmekle yükümlüdür. 


8 9 

(2) Satıcı, kendisinden kaynaklanmayan reklam yoluyla 

yapılan açıklamalardan haberdar olmadığını ve haberdar 

olmasının da kendisinden beklenemeyeceğini veya yapılan 

açıklamanın içeriğinin satış sözleşmesinin akdi anında 

düzeltilmiş olduğunu veya satış sözleşmesi kurulma 

kararının bu açıklama ile nedensellik bağı içinde olmadığını 

ispatladığı takdirde açıklamanın içeriği ile bağlı olmaz. 

İspat Yükü 

MADDE 10 : (1) Teslim tarihinden itibaren altı ay içinde 

ortaya çıkan ayıpların, teslim tarihinde var olduğu kabul 

edilir. Bu durumda malın ayıplı olmadığının ispatı satıcıya 

aittir. Bu karine, malın veya ayıbın niteliği ile bağdaşmıyor 

ise uygulanmaz. 

(2) Tüketicinin, sözleşmenin kurulduğu tarihte ayıptan 

haberdar olduğu veya haberdar olmasının kendisinden 

beklendiği hâllerde, sözleşmeye aykırılık söz konusu olmaz. 

Bunların dışındaki ayıplara karşı tüketicinin seçimlik 

hakları saklıdır. 

(3) Satışa sunulacak ayıplı mal üzerine ya da ambalajına, 

üretici, ithalatçı veya satıcı tarafından tüketicinin kolaylıkla 

okuyabileceği şekilde malın ayıbına ilişkin açıklayıcı bilgiyi 

içeren bir etiket konulur. Bu etiketin tüketiciye verilmesi 

veya ayıba ilişkin açıklayıcı bilginin tüketiciye verilen 

fatura, fiş veya satış belgesi üzerinde açıkça gösterilmesi 

zorunludur. Teknik düzenlemesine uygun olmayan ürünler 

ise hiçbir şekilde piyasaya arz edilemez. Bu ürünlere, 

Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve 

Uygulanmasına Dair Kanun ve ilgili diğer mevzuat 

hükümleri uygulanır. 

Tüketicinin Seçimlik Hakları 

MADDE 11 : (1) Malın ayıplı olduğunun anlaşılması 

durumunda tüketici; 

1. a) Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek 

sözleşmeden dönme, 

2. b) Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden 

indirim isteme, 

3. c) Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün 

masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın 

ücretsiz onarılmasını isteme, 

ç) İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini 

isteme, seçimlik haklarından birini kullanabilir. Satıcı, 

tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle 

yükümlüdür. 

(2) Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile 

değiştirilmesi hakları üretici veya ithalatçıya karşı da 

kullanılabilir. Bu fıkradaki hakların yerine getirilmesi 

konusunda satıcı, üretici ve ithalatçı müteselsilen 

sorumludur. Üretici veya ithalatçı, malın kendisi tarafından 

piyasaya sürülmesinden sonra ayıbın doğduğunu ispat 

ettiği takdirde sorumlu tutulmaz. 


değiştirilmesinin satıcı için orantısız güçlükleri beraberinde 

getirecek olması hâlinde tüketici, sözleşmeden dönme 

veya ayıp oranında bedelden indirim haklarından birini 

kullanabilir. Orantısızlığın tayininde malın ayıpsız değeri, 

ayıbın önemi ve diğer seçimlik haklara başvurmanın 

tüketici açısından sorun teşkil edip etmeyeceği gibi 

hususlar dikkate alınır. 


değiştirilmesi haklarından birinin seçilmesi durumunda bu 

talebin satıcıya, üreticiye veya ithalatçıya yöneltilmesinden 

itibaren azami otuz iş günü, konut ve tatil amaçlı 

taşınmazlarda ise altmış iş günü içinde yerine getirilmesi 

zorunludur. Ancak, bu Kanunun 58 inci maddesi uyarınca 

çıkarılan yönetmelik eki listede yer alan mallara ilişkin, 

tüketicinin ücretsiz onarım talebi, yönetmelikte belirlenen 

azami tamir süresi içinde yerine getirilir. Aksi hâlde tüketici 

diğer seçimlik haklarını kullanmakta serbesttir. 

(5) Tüketicinin sözleşmeden dönme veya ayıp oranında 

bedelden indirim hakkını seçtiği durumlarda, ödemiş 

olduğu bedelin tümü veya bedelden yapılan indirim tutarı 

derhâl tüketiciye iade edilir. 

(6) Seçimlik hakların kullanılması nedeniyle ortaya çıkan 

tüm masraflar, tüketicinin seçtiği hakkı yerine getiren 

tarafça karşılanır. Tüketici bu seçimlik haklarından biri ile 

birlikte 11/01/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar 

Kanunu hükümleri uyarınca tazminat da talep edebilir. 

Zamanaşımı 

MADDE 12 : (1) Kanunlarda veya taraflar arasındaki 

sözleşmede daha uzun bir süre belirlenmediği takdirde, 

ayıplı maldan sorumluluk, ayıp daha sonra ortaya çıkmış 

olsa bile, malın tüketiciye teslim tarihinden itibaren iki 

yıllık zamanaşımına tabidir. Bu süre konut veya tatil amaçlı 

taşınmaz mallarda taşınmazın teslim tarihinden itibaren 

beş yıldır. 

(2) Bu Kanunun 10 uncu maddesinin üçüncü fıkrası saklı 

olmak üzere ikinci el satışlarda satıcının ayıplı maldan 

sorumluluğu bir yıldan, konut veya tatil amaçlı taşınmaz 

mallarda ise üç yıldan az olamaz. 

(3) Ayıp, ağır kusur ya da hile ile gizlenmişse zamanaşımı 

hükümleri uygulanmaz. 

Ayıplı Hizmet 

MADDE 13- (1) Ayıplı hizmet, sözleşmede belirlenen süre 

içinde başlamaması veya taraflarca kararlaştırılmış olan ve 

objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması 

nedeniyle sözleşmeye aykırı olan hizmettir. 

(2) Hizmet sağlayıcısı tarafından bildirilen, internet 

portalında veya reklam ve ilanlarında yer alan özellikleri 

taşımayan ya da yararlanma amacı bakımından değerini 

veya tüketicinin ondan makul olarak beklediği faydaları 

azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya 

ekonomik eksiklikler içeren hizmetler ayıplıdır. 

Ayıplı hizmetten sorumluluk 

MADDE 14 : (1) Sağlayıcı, hizmeti sözleşmeye uygun olarak 

ifa etmekle yükümlüdür. 

(2) Sağlayıcı, kendisinden kaynaklanmayan reklam yoluyla 

yapılan açıklamalardan haberdar olmadığını ve haberdar 

olmasının da kendisinden beklenemeyeceğini veya yapılan 

açıklamanın içeriğinin hizmet sözleşmesinin kurulduğu 

tarihte düzeltilmiş olduğunu veya hizmet sözleşmesinin 

kurulması kararının bu açıklama ile nedensellik bağı 

içermediğini ispatladığı takdirde açıklamanın içeriği ile 

bağlı olmaz. 

Tüketicinin Seçimlik Hakları 

MADDE 15 : (1) Hizmetin ayıplı ifa edildiği durumlarda 

tüketici, hizmetin yeniden görülmesi, hizmet sonucu ortaya 

çıkan eserin ücretsiz onarımı, ayıp oranında bedelden 

indirim veya sözleşmeden dönme haklarından birini 

sağlayıcıya karşı kullanmakta serbesttir. Sağlayıcı, 

tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle 

yükümlüdür. Seçimlik hakların kullanılması nedeniyle 

ortaya çıkan tüm masraflar sağlayıcı tarafından karşılanır. 

Tüketici, bu seçimlik haklarından biri ile birlikte Türk 

Borçlar Kanunu hükümleri uyarınca tazminat da talep 

edebilir. 

(2) Ücretsiz onarım veya hizmetin yeniden görülmesinin 

sağlayıcı için orantısız güçlükleri beraberinde getirecek 

olması hâlinde tüketici bu hakları kullanamaz. 

Orantısızlığın tayininde hizmetin ayıpsız değeri, ayıbın 

önemi ve diğer seçimlik haklara başvurmanın tüketici 

açısından sorun teşkil edip etmeyeceği gibi hususlar 

dikkate alınır. 

(3) Tüketicinin sözleşmeden dönme veya ayıp oranında 

bedelden indirim hakkını seçtiği durumlarda, ödemiş 

olduğu bedelin tümü veya bedelden indirim yapılan tutar 

derhâl tüketiciye iade edilir. 

(4) Ücretsiz onarım veya hizmetin yeniden görülmesinin 

seçildiği hâllerde, hizmetin niteliği ve tüketicinin bu 

hizmetten yararlanma amacı dikkate alındığında, makul 

sayılabilecek bir süre içinde ve tüketici için ciddi sorunlar 

doğurmayacak şekilde bu talep sağlayıcı tarafından yerine 

getirilir. Her hâlükârda bu süre talebin sağlayıcıya 

yöneltilmesinden itibaren otuz iş gününü geçemez. Aksi 

takdirde tüketici diğer seçimlik haklarını kullanmakta 

serbesttir. 

Zamanaşımı 

MADDE 16 : (1) Kanunlarda veya taraflar arasındaki 

sözleşmede daha uzun bir süre belirlenmediği takdirde, 

ayıplı hizmetten sorumluluk, ayıp daha sonra ortaya çıkmış 

olsa bile, hizmetin ifası tarihinden itibaren iki yıllık 

zamanaşımına tabidir. 

(2) Ayıp, ağır kusur ya da hile ile gizlenmişse zamanaşımı 

hükümleri uygulanmaz. 

Üretimin veya satışın durdurulması 

ve malın toplatılması 

MADDE 74 : (1) Satışa sunulan bir seri malın ayıplı 

olduğunun tespiti, üretiminin veya satışının durdurulması, 

ayıbın ortadan kaldırılması ve satış amacıyla elinde 

bulunduranlardan toplatılması için Bakanlık, tüketiciler 

veya tüketici örgütleri dava açabilir. 

(2) Satışa sunulan seri malın ayıplı olduğunun mahkeme 

kararı ile tespit edilmesi hâlinde, mahkeme ayıbın 

niteliğine göre malın satışını geçici olarak durdurma veya 

ayıbı giderme kararları verebilir. Üretici veya ithalatçı 

mahkeme kararının tebliğ tarihinden itibaren en geç üç ay 

içinde malın ayıbını ortadan kaldırmakla yükümlüdür. 

Malın ayıbının ortadan kalkmasının imkânsız olması 

hâlinde mal, üretici veya ithalatçı tarafından toplanır veya 

toplattırılır. Toplatılan mallar taşıdıkları risklere göre 

kısmen veya tamamen imha edilir veya ettirilir. İmha 

edilen malla ilgili tüketicinin dava ve tazminat hakları 

saklıdır. 

Denetim 

MADDE 75 : (1) Bu Kanunun uygulanmasında, Bakanlık 

müfettişleri, gümrük ve ticaret denetmenleri ile Bakanlıkça 

görevlendirilecek personel, mal veya hizmet sunulan her 


10 11 

yerde denetleme, inceleme ve araştırma yapmaya 

yetkilidir. 

(2) Bu Kanun kapsamına giren hususlarda, yetkili ve görevli 

kişi veya kuruluşlara her türlü bilgi ve belgenin doğru 

olarak gösterilmesi veya istenmesi hâlinde belgelerin 

aslının veya onaylı kopyalarının verilmesi zorunludur. 

Tüketici Ürünü ve Hizmet Denetimi 

MADDE 76 : (1) Tüketici ürünü; hizmet sektöründe 

kullanılanlar dâhil olmak üzere tüketicilerin kullanması için 

tasarlanan veya makul koşullarda tüketiciler tarafından 

kullanılması öngörülen, gerek ticari faaliyetler sonucunda 

gerekse başka yollarla tedarik edilen veya kullanılabilir 

hâle getirilen yeni, kullanılmış veya ıslah edilmiş her türlü 

üründür.” 

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu 

Bakımından Düzenlemeler 

Tüketici Kanununda yer alan düzenlemelerin yanı sıra Türk 

Borçlar Kanunu da sorumluluklara ilişkin maddeler 

içermektedir. Bu doğrultuda, Tüketici Kanununa göre 

tüketici sayılanlar dilerse Türk Borçlar Kanunu 

hükümlerine dayalı olarak hukuki yollara başvurabilir. 

Konu ile ilgili yer alan düzenlemeler şu şekildedir. 

6098 Türk Borçlar Kanunu 

Kişilik Hakkının Zedelenmesi 

MADDE 58 : Kişilik hakkının zedelenmesinden zarar gören, 

uğradığı manevi zarara karşılık manevi tazminat adı 

altında bir miktar para ödenmesini isteyebilir. 

Hâkim, bu tazminatın ödenmesi yerine, diğer bir giderim 

biçimi kararlaştırabilir veya bu tazminata ekleyebilir; 

özellikle saldırıyı kınayan bir karar verebilir ve bu kararın 

yayımlanmasına hükmedebilir. 

MADDE 112 : Borç hiç veya gereği gibi ifa edilmezse 

borçlu, kendisine hiçbir kusurun yüklenemeyeceğini ispat 

etmedikçe, alacaklının bundan doğan zararını gidermekle 

yükümlüdür.” 

Davalarda genel kural davacının iddiasını ispat 

etmesidir. Ancak bu tür davalarda kanun koyucu bu 

yükümlülüğü tersine çevirmiş ve ispat yükünü tersine 

çevirmiştir. Burada satıcı üretici vs. satılan malın 

ayıplı olmadığını ve/veya kusuru bulunmadığını ispat 

ile yükümlü tutulmuştur. Manevi zarar, Yargıtay 

tarafından "kişilik değerlerinde oluşan objektif 

eksilme" olarak tanımlanmaktadır. Manevi tazminata 

hükmedilebilmesi için bir zararın oluşması bunun belli 

bir haksızlık ve adaletsizlik içerisinde meydana 

gelmesi hatta olaya göre bir süre devam etmesi ve 

ikisi arasında illiyet bağının bulunması gerekmektedir. 

Ayıplı ürün davacı (tüketici) tarafından 

açıldıysa, tüketildiyse, yabancı cismin mamul 

içine sonradan konması mümkün değilse ve 

mamul orijinal olduğu tespit edilebiliyorsa 

tüketici lehine (varsa) maddi zararlarının 

yanında manevi zararlarının da tazminine 

karar verilmektedir. 

Ürün açılmamış ve tüketilmemiş ise manevi 

tazminat davaları yönünde tüketicinin 

muhataplarına karşı davayı kazanma ihtimali 

zayıflamaktadır. 

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu 

Bakımından Düzenlemeler 

Tüketicinin yapmış olduğu işlemlere ilişkin hukuki 

sorumlulukların yanı sıra, bu işlemlerden doğacak 

zararlara ilişkin cezai sorumluluklar 5237 sayılı Türk 

Ceza Kanunu kapsamında değerlendirilmektedir. 

Tüketicinin en sık karşılaştığı durumlardan biri olan 

gıda suçları ile ilgili de TCK’nın ilgili maddelerinde 

düzenlemeler yapılmıştır. Bir gıda mamulü nedeniyle 

tüketicinin herhangi bir cismani / fiziksel bir zararı ile 

birlikte şikâyeti söz konusu ise, üretici firma yetkilisi, 

şikâyet üzerine yapılacak soruşturma ile birlikte, 

TCK’nun 89. maddesinde düzenlenen taksirle 

yaralama suçunu işlediği iddiası ile 

yargılanabilecektir. 

5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu 

Taksirle Yaralama 

MADDE 89 : Taksirle başkasının vücuduna acı veren veya 

sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden 

olan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para 

cezası ile cezalandırılır. 

(Değişik 5. fıkra: 5560 - 6.12.2006 / m.5) (5) Taksirle 

yaralama suçunun soruşturulması ve kovuşturulması 

şikâyete bağlıdır. Ancak, birinci fıkra kapsamına giren 

yaralama hariç, suçun bilinçli taksirle işlenmesi halinde 

şikâyet aranmaz. 

Zarar sonucu ölüm meydana gelmiş ise; üretici firmanın 

yetkilisi, TCK’nun 85. maddesinde düzenlenen taksirle 

ölüme neden olma suçunu işlediği iddiası ile 

yargılanabilecektir. 

Taksirle Öldürme 

MADDE 85 : (1) Taksirle bir insanın ölümüne 

neden olan kişi, (Değişik ibare: 5328 - 31.3.2005 / m.3) 

"iki yıldan" altı yıla kadar hapis cezası ile 

cezalandırılır. 

(2) Fiil, birden fazla insanın ölümüne ya da bir veya birden 

fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin 

yaralanmasına neden olmuş ise, kişi (Değişik ibare: 5328 - 

31.3.2005 / m.3) "iki yıldan" onbeş yıla kadar hapis cezası 

ile cezalandırılır. 

Bozulmuş ve değiştirilmiş Gıdaların ticareti 

TCK 186 maddesinde düzenlenmiştir. 

Bozulmuş veya değiştirilmiş gıda veya ilaçların ticareti 

MADDE 186 : (1) Kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye 

sokacak biçimde bozulmuş, değiştirilmiş her tür yenilecek 

veya içilecek şeyleri veya ilaçları satan, tedarik eden, 

bulunduran kimseye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve 

binbeşyüz güne kadar adlî para cezası verilir. 

(2) Bu suçun, resmi izne dayalı olarak yürütülen bir meslek 

ve sanatın icrası kapsamında işlenmesi halinde, verilecek 

ceza üçte bir oranında artırılır. 

Bu suçla mahkumiyet halinde mahkeme hükmün 

açıklanmasının geri bırakılmasına karar verebilir. 

MADDE 231 : (1) Duruşma sonunda, 232 nci maddede 

belirtilen esaslara göre duruşma tutanağına geçirilen 

hüküm fıkrası okunarak gerekçesi ana çizgileriyle anlatılır. 

(Ek fıkra: 5560 - 6.12.2006 / m.23) (5) Sanığa yüklenen 

suçtan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan 

ceza, (Değişik ibare: 5728 - 23.1.2008 / m.562) "iki yıl" 

veya daha az süreli hapis veya adli para cezası ise; 

mahkemece, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına 

karar verilebilir. Uzlaşmaya ilişkin hükümler saklıdır. 

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, kurulan hükmün 

sanık hakkında bir hukuki sonuç doğurmamasını ifade 

eder. 

(Ek fıkra: 5560 - 6.12.2006 / m.23) (6) Hükmün 

açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilmesi için; 

1. a) Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkum 

olmamış bulunması, 

2. b) Mahkemece, sanığın kişilik özellikleri ile 

duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde 

bulundurularak yeniden suç işlemeyeceği 

hususunda kanaate varılması, 

3. c) Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun 

uğradığı zararın, aynen iade, suçtan önceki hale 

getirme veya tazmin suretiyle tamamen 

giderilmesi, 

gerekir.(Ek cümle: 6008 - 22.7.2010 / m.7) “Sanığın kabul 

etmemesi hâlinde, hükmün açıklanmasının geri 

bırakılmasına karar verilmez.” 

(Ek fıkra: 5560 - 6.12.2006 / m.7) (7) Açıklanmasının geri 

bırakılmasına karar verilen hükümde, mahkum olunan 

hapis cezası ertelenemez ve kısa süreli olması halinde 

seçenek yaptırımlara çevrilemez. 


açıklanmasının geri bırakılması kararının verilmesi halinde 

sanık, beş yıl süreyle denetim süresine tabi tutulur. Bu süre 

içinde bir yıldan fazla olmamak üzere mahkemenin 

belirleyeceği süreyle, sanığın denetimli serbestlik tedbiri 

olarak; 

1. a) Bir meslek veya sanat sahibi olmaması halinde, 

meslek veya sanat sahibi olmasını sağlamak 

amacıyla bir eğitim programına devam etmesine, 

2. b) Bir meslek veya sanat sahibi olması halinde, bir 

kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek 

veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi 

altında ücret karşılığında çalıştırılmasına, 


12 13 

3. c) Belli yerlere gitmekten yasaklanmasına, belli 

yerlere devam etmek hususunda yükümlü 

kılınmasına ya da takdir edilecek başka 

yükümlülüğü yerine getirmesine, 

karar verilebilir. Denetim süresi içinde dava zamanaşımı 

durur… 

(Ek fıkra: 5560 - 6.12.2006 / m.23) (9) Altıncı fıkranın (c) 

bendinde belirtilen koşulu derhal yerine getiremediği 

takdirde; sanık hakkında mağdura veya kamuya verdiği 

zararı denetim süresince aylık taksitler halinde ödemek 

suretiyle tamamen gidermesi koşuluyla da hükmün 

açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir. 

(Ek fıkra: 5560 - 6.12.2006 / m.23) (10) Denetim süresi 

içinde kasten yeni bir suç işlenmediği ve denetimli 

serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülüklere uygun 

davranıldığı takdirde, açıklanması geri bırakılan hüküm 

ortadan kaldırılarak, davanın düşmesi kararı verilir. 

(Ek fıkra: 5560 - 6.12.2006 / m.23) (11) Denetim süresi 

içinde kasten yeni bir suç işlemesi veya denetimli serbestlik 

tedbirine ilişkin yükümlülüklere aykırı davranması halinde, 

mahkeme hükmü açıklar. Ancak mahkeme, kendisine 

yüklenen yükümlülükleri yerine getiremeyen sanığın 

durumunu değerlendirerek; cezanın yarısına kadar 

belirleyeceği bir kısmının infaz edilmemesine ya da 

koşullarının varlığı halinde hükümdeki hapis cezasının 

ertelenmesine veya seçenek yaptırımlara çevrilmesine 

karar vererek yeni bir mahkumiyet hükmü kurabilir. 


açıklanmasının geri bırakılması kararına itiraz edilebilir. 


açıklanmasının geri bırakılması kararı, bunlara mahsus bir 

sisteme kaydedilir. Bu kayıtlar, ancak bir soruşturma veya 

kovuşturmayla bağlantılı olarak Cumhuriyet savcısı, hakim 

veya mahkeme tarafından istenmesi halinde, bu maddede 

belirtilen amaç için kullanılabilir. 

(Ek fıkra: 5560 - 6.12.2006 / m.23) (14) Bu maddenin 

hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin 

hükümleri, soruşturulması ve kovuşturulması şikayete 

bağlı suçlarla ilgili olarak uygulanabilir. (Değişik 14. fıkra: 

5728 - 23.1.2008 / m.562) (14) Bu maddenin hükmün 

açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin hükümleri, 

Anayasa'nın 174 üncü maddesinde koruma altına alınan 

inkılap kanunlarında yer alan suçlarla ilgili olarak 

uygulanmaz. 

Çevreye Karşı Suçlar/Çevrenin Kasten Kirletilmesi 

MADDE 181 : (1) İlgili Kanunlarla belirlenen teknik usullere 

aykırı olarak ve çevreye zarar verecek şekilde, atık veya 

artıkları toprağa, suya veya havaya kasten veren kişi, altı 

aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. 

(2) Atık veya artıkları izinsiz olarak ülkeye sokan kişi, bir 

yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. 

(3) Atık veya artıkların toprakta, suda veya havada kalıcı 

özellik göstermesi halinde, yukarıdaki fıkralara göre 

verilecek ceza iki katı kadar artırılır. 

(4) Bir ve ikinci fıkralarda tanımlanan fiillerin, insan veya 

hayvanlar açısından tedavisi zor hastalıkların ortaya 

çıkmasına, üreme yeteneğinin körelmesine, hayvanların 

veya bitkilerin doğal özelliklerini değiştirmeye neden 

olabilecek niteliklere sahip olan atık veya artıklarla ilgili 

olarak işlenmesi halinde, beş yıldan az olmamak üzere 

hapis cezasına ve bin güne kadar adlî para cezasına 

hükmolunur. 

(5) Bu maddenin iki, üç ve dördüncü fıkrasındaki fiillerden 

dolayı tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik 

tedbirlerine hükmolunur.” 

Tüketicinin dava hakkını kullanmak yerine yüksek 

meblağlar isteyerek haksız çıkar sağlama yoluna 

başvurması halinde TCK 107. maddesi gereğince 

hakkında şikayet yoluna başvurulabilir. 

MADDE 107 : (1) Hakkı olan veya yükümlü olduğu bir şeyi 

yapacağından veya yapmayacağından bahisle, bir kimseyi 

Kanuna aykırı veya yükümlü olmadığı bir şeyi yapmaya 

veya yapmamaya ya da haksız çıkar sağlamaya zorlayan 

kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî 

para cezası ile cezalandırılır. 

(2) Kendisine veya başkasına yarar sağlamak maksadıyla 

bir kişinin şeref veya saygınlığına zarar verecek nitelikteki 

hususların açıklanacağı veya isnat edileceği tehdidinde 

bulunulması halinde de birinci fıkraya göre cezaya 

hükmolunur.” 

Yargıtay’ın ilgili Ceza Dairesinin pazarlığa girişme yerine 

üretileni elinde tutma eyleminin suç oluşturacağına 

yönelik kararı mevcuttur. 

ÖZET : Yasal yola gitmeden suça konu hatalı 

üretilmiş ilaç şişesini elinde birkaç ay tutan, 

şişeyi teslim karşılığında şirket yetkilisiyle 

pazarlığa giren, fazla fiyatla satmak isteyen, 

aramamaları halinde Hıfzısıhha Kurumuna 

şişeyi teslim etmekle tehdit eden sanığın, 

eylemi TCY.nın 192. maddesine uyan suç 

oluşturur, 

…sanığın suça konu hatalı üretilmiş ilaç şişesini elinde 

birkaç aydır tutarak yasal yollara gitmediği, dosyadaki 

bant çözümüne göre de sanığın katılan şirket yetkilisiyle 

şişeyi teslim etmek karşılığında alacağı para konusunda 

pazarlıkta bulunduğu ve en fazla fiyatla satmak istediğini 

ve kendisini aramamış olmaları durumunda basın ve noter 

huzurunda şişeyi Hıfzısıhha Kurumuna teslim edeceğini 

belirttiği gözetilerek TCY.`nın 192/1. maddesiyle 

hükümlülüğüne karar verilmesi yerine kanıtları yanlış 

değerlendiren yetersiz gerekçeyle beraat hükmü 

kurulması, Yasaya aykırı ve katılan şekilinin temyiz 

nedenleri ile tebliğnamedeki düşünce yerinde 

görüldüğünden ( HÜKMÜN BOZULMASINA ),…” 

Kamu Sağlığına karşı suçlar ise TCK 185-196 maddeleri 

arasında düzenlenmiştir. İhlal edilen madde gereğince 

ceza yargılaması yapılacaktır. 

Zehirli Madde Katma 

MADDE 185. - (1) İçilecek sulara veya yenilecek veya 

içilecek veya kullanılacak veya tüketilecek her çeşit besin 

veya şeylere zehir katarak veya başka suretlerle bunları 

bozarak kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye düşüren 

kimseye iki yıldan onbeş yıla kadar hapis cezası verilir. 

(2) Yukarıdaki fıkrada belirtilen fiillerin dikkat ve özen 

yükümlülüğüne aykırı olarak işlenmesi halinde, üç aydan 

bir yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. 

5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki 

Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu 

Gıda ve Yem Güvenilirliği Şartları 

MADDE 21 : (1) Gıda güvenilirliği şartları aşağıda 

belirtilmiştir: 

1. a) Güvenilir olmayan gıda, gıda ile temas eden 

madde ve malzeme piyasaya arz edilemez. 

İnsan sağlığı için tehlike oluşturan ve tüketime 

uygun olmayan gıda, güvenilir olmayan gıda 

kabul edilir. 

2. b) Gıdanın güvenilir olup olmadığının 

belirlenmesinde, üretim, işleme ve dağıtım 

aşamaları, etiket bilgileri ve sağlıkla ilgili uyarı 

niteliğindeki bilgiler ile insanlar tarafından 

günlük normal kullanım koşulları dikkate 

alınır. 

3. c) Gıdanın insan sağlığına zararlı olup 

olmadığının belirlenmesinde; tüketenin sağlığı 

üzerinde ani, kısa veya uzun vadede 

oluşturabileceği muhtemel etkileri yanında, 

gelecek nesiller üzerindeki etkileri, birikerek 

artan muhtemel toksik etkileri ve belirli 

tüketici gruplarının özel sağlık hassasiyetleri 

de dikkate alınır. 

ç) Herhangi bir gıdanın insan tüketimi için uygun 

olmadığının belirlenmesinde, gıdanın yabancı madde 

karışması da dahil olmak üzere her tür bulaşıklığı veya 

çürüme, bozulma veya kokuşma nedeniyle kullanım 

amacına uygun olmaması dikkate alınır. 

1. d) Bir seri, parti veya sevkiyattaki aynı sınıf veya 

çeşit gıdanın bir bölümünün güvenilir olmadığının 

tespiti durumunda, geri kalanı ile ilgili daha 

kapsamlı yapılan değerlendirme sonucunda 

güvenilir olduğu ispat edilemez ise, o seri, parti 

veya sevkiyattaki aynı sınıf veya çeşidin tamamının 

güvenilir olmadığı kabul edilir. 

2. e) Gıda, Bakanlıkça belirlenen şartlara uygun olsa 

bile, gıdanın güvenilir olmadığına dair yeterli 

şüphe veya sebebin oluşması durumunda, Bakanlık 

söz konusu gıdanın piyasaya arzını kısıtlayabilir 

veya piyasaya arz edilen gıdayı toplatabilir. 

Gıda ve Yem İle İlgili Yaptırımlar 

MADDE 40 : (1) Gıda ve yem ile ilgili yaptırımlar 

aşağıda belirtilmiştir: 

1. a) İnsan tüketimine uygun olmayan gıdalar, 

masraftan sorumlusuna ait olmak üzere 

piyasadan toplatılır ve mülkiyetinin kamuya 

geçirilmesine karar verilir. Bu ürünleri üreten 

veya piyasaya arz edenler hakkında kamunun 

sağlığına karşı suçlar kapsamında Cumhuriyet 

savcılığına suç duyurusunda bulunulur… ” 


Kansere Karşı Doğal Savaşçı : Zerdeçal 

15 

Kurkumin, Asya Ülkelerinde 

özellikle de Hindistan’da 

yetiştirilen zerdeçalın köklerinden 

elde edilen aynı zamanda renk 

verici bir pigmenttir. 

Yüzyıllarca geleneksel tıpta 

kullanılmış olmakla birlikte son 

yıllarda yapılan bilimsel 

çalışmalarda 

özellikle 

antikanserojenik özellikte 

olduğuna dair birçok pozitif 

veriler bulunmaktadır. 

Ayrıca günümüzde E100 koduyla 

gıdalarda renklendirici olarak 

kullanıldığını da belirtelim. 

Yaklaşık 3 g zerdeçalda 30-90 mg kurkumin 

bulunmaktadır. Burada hakiki zerdeçal tüketmeye 

dikkat etmek gerekmektedir zira 

piyasada sahte zerdeçal oldukça 

yaygındır. 

Burcu YİĞİT 

Gıdacı Editörü 

Yapılan araştırmalarda birçok 

kanser türünde kanserli hücreleri 

öldürdüğü, Alzheimer, diyabet, 

ülser ve enfeksiyon hastalıkları 

gibi birçok hastalığa karşı 

koruyucu ve önleyici özelliklere 

sahip olduğu kanıtlanmıştır. 

Aynı zamanda antioksidan etkiye 

sahip olan kurkuminin bitkisel 

kaynaklı olduğundan henüz bilinen bir yan etkisi 

bulunmamakla birlikte bazı ilaçların etkinliğini 

artırdığına rastlanmıştır. 

Birçok hastalığa ve özellikle kansere karşı oldukça 

yararlı olan zerdeçalı yemeklerde veya bitki 

çaylarında baharat olarak kullanarak hayatımıza 

kazandırmakta fayda olduğunu düşünüyorum. 

Uyarı olarak not düşmekte fayda var; birçok besinde 

olduğu gibi zerdeçalı da bilinçsizce ve çok fazla 

tüketmenin birtakım zararları olabilir. Özellikle kronik 

hastalıklara sahip kişilerin kullandıkları ilaçları da 

bildirerek doktor kontrolünde tüketmesini tavsiye 

ederim. 

Ben de Tip1 Diyabetli biri olarak doktor kontrolünde 

zerdeçalı beslenmeme katarak birçok faydalı 

özelliğinden yararlanmak istiyorum. 

Bitkilerin mucizeleri unutmayalım. Herkese sağlıklı 

günler dilerim. 

Ürünlerinizi taşırken NAKLİYAT SİGORTASI ile güvence altına alın! 


16 17 

YEMEK İLE GELEN KALİTE 

Mehmet Emin KUYU tarafından 1985 yılında 

Osmangazi ilçesinde kurulmuş. Bursa Organize Sanayi 

Bölgesinde şu anki yerine 2003 yılında taşınmış. 

300 Noktaya / 25.000 Kişiye 

30 yılı aşkın bir süredir, kaliteden taviz vermeden, 

aynı disiplinle ve gelişen teknolojileri işletmesine 

uygulayarak modernizasyon yatırımlarıyla üretimine 

aralıksız devam ediyor. 

sorumluluğu maddiyatla tarif edemezsiniz. Soframda 

aileme yedirmeyeceğim yemeği; ücretsiz de olsa hiç 

kimseye ikram etmem. 

Uzun bir süredir aynı işi durmaksızın 

yapmak sizde bir bıkkınlık yaratmadı mı? 

Bir anne düşünün… Evlatlarına, “Bugün size yemek 

yapmayacağım.” diyebilir mi? Bu iş hem bir 

sorumluluk hem de bir manevi tatmin olayı benim 

için. Sorunsuz bir yemek servisini bitirdikten sonra 

içimdeki huzuru anlatamam. 

teknolojik gelişmeleri sürekli takip ettik. Uygun 

bulduklarımızı işletmemize adapte ettik. 

Hijyen ve sanitasyon bizim için vazgeçilmez işletme 

koşulları demek. O yüzden bu konuda taviz vermedik. 

Nitelikli personeller ile çalıştık, çalışanımıza önem 

verdik. 

İşini iyi bilen, teknik olarak vasıflı ve yetenekli bir 

personel kadromuz var şu anda. Bir de hammadde 

temini kısmı var ki, o da bu işin hassas noktası. Çünkü 

satın alacağımız hammaddenin niteliklerini, elinize 

geçmeden bilmiyorsunuz. Bu yüzden biz de Mekaş 

olarak; kalitesine güvendiğimiz firmalarla çalışıyoruz. 

Kaliteli hammadde, kaliteli yemek için önemli bir 

gereksinim. 

Dikkatlerden kaçmayan bir büyüme içerisindeki 

MEKAŞ `ın yöneticileri ile keyifli bir sohbet 

gerçekleştirdik. 

Ayrıca; olabildiğince şeffaf çalışıyoruz. Her zaman her 

şekilde yaptığımız işi kontrol ediyor ve denetliyoruz. 

Zaten kalite güvence sistemimiz gereği iç kontrol 

mekanizmamız sürekli işletmeyi denetliyor. 

Şirketin kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı 

Mehmet Emin KUYU; 1961 yılında Keles `de doğmuş. 

Kendisi aynı zamanda bir aşçı ve Bursa Aşçılar Derneği 

üyesi. 

MEKAŞ nasıl doğdu? 

Ayrıca en iyi bildiğim iş bu ve sağlığım yerinde olduğu 

müddetçe yapmaya devam edeceğim. Aslında; bu işte 

en büyük desteği çocuklarımdan görüyorum. İş 

yükümün önemli bir bölümünü onlar zaten 

yürütüyor. 

Fabrikamız devamlı açık ve tüm 

müşterilerimiz için randevu alınmadan tüm 

zaman dilimlerinde ziyaret edilebilir. 

İşletmeyi kurarken; “Önce sağlık” diyerek yola çıktım. 

O gün bugündür bu ilkeye bağlı kaldım ve en büyük 

gücüm oldu. 

Kaliteyle beraber büyümenin yolları 

nelerdir? 

Son üç yıldır işletme kapasitesinin arttırılması 

amacıyla modernizasyon çalışmalarına hız veren 

MEKAŞ; şu an 300 noktaya ve 25.000 kişiye yemek 

servisi yapıyor. 7 / 24 çalışıyor ve sektörün en hızlı 

büyüyen firmalardan biri konumunda. 

Öyle ki; 2015 yılında 12.000 kişi olan günlük üretim 

miktarını iki katından daha fazla bir miktara ulaştırmış 

durumda. 

Amacımız, büyük küçük demeden tüm kurum ve 

kuruluşlardaki değerli müşterilerimize besleyici ve 

insan sağlığını olumlu yönde etkileyen yemeklerimizi 

sunmak. 

Müşterilerimize değer veriyoruz. 

Müşterilerimize sunduğumuz yemeğin ne kadar 

büyük bir öneminin olduğunun farkındayız. Bence 

kutsal bir iş yapıyoruz. Doğrudan veya dolaylı olarak 

insanların sağlığına dokunuyoruz. Böyle bir 

Mali açıdan ne durumda olursak olalım, işletmemizin 

fiziki yapısına ve modernizasyonuna öncelik verdik. 

İnsan odaklı çalıştığımız için hataları en aza indirecek 

Mekaş Pazarlama Müdürü Esra KUYU 

ÖZTÜRK `e firmanın pazarlama stratejilerini 

ve müşteri ilişkilerini sorduk. 

Firmamız; her gün yüzlerce noktaya, binlerce kişiye 

yemek hizmeti veriyor. İnsanların temel ihtiyacı olan 

beslenmesine, sağlığına ve hatta yemek zevkine hitap 

etmemiz gerekiyor. Bunu yaparken de birçok 

hassasiyeti ve inceliği düşünmek zorundasınız. 


18 

Pazarlamamızdaki en önemli strateji; arkamızda 

mutlu ve memnun müşteriler bırakmak… 

Bunu sağladığınız zaman bazen müşteriler sizden 

gelip yamak talep edebiliyor. O yüzden kaliteli, 

güvenli, hızlı ve ekonomik yemeği müşterilere 

sunduğumuz an hizmetimiz yeni müşterileri çekiyor. 

İşin en önemli ayağı işletmede bitiyor. 

sağlamak. Bunun dışında ise birçok fikrimiz oluyor 

tabi ki. Bazılarını deniyoruz, eğer memnuniyet 

oluşursa sistemimize alıyoruz. 

Ayrıca kurum ve kuruluşların ardından en önemli 

hedefimiz bireysel tüketiciler diyebilirim. Bu konuda 

sabırla ve Ar-Ge destekli çalışmalarımız devam ediyor. 

Aslına bakarsanız, işletmedeki yönetici için ise 

hammadde temini daha önemli. Bu zincir bu şekilde 

gidiyor. 

Tarladan sofraya, çiftlikten çatala misali 

uzun ve zahmetli bir süreç ile işimizi 

yürütmeye çalışıyoruz. 

Kardeşleriniz Arasındaki İş Bölümü Nasıl 

İşletmede? 

Kız ve erkek kardeşim ile birlikteyiz firmada. Tabi ki 

babam Mehmet Emin KUYU da başımızda bize 

rehberlik ediyor. 

Kız kardeşim Naime TAVŞAN satın alma ve işletmenin 

idaresini yürütürken, kardeşim Mehmet KUYU ile 

birlikte biz de pazarlamayı yönetiyoruz. 

Hedefleriniz Neler? 

Klasik bir cevap gibi gelecek ama; ilk hedefimiz 

mevcut müşterilerimizin daimi memnuniyetini 

Modern toplumun getirdiği bazı sorunlar bizi bu 

yönde düşünmeye sevk etti. Bazı insanlar o kadar çok 

çalışıyor ki, evde yemek yapmak için vakit 

bulamıyorlar. 

Yorgunlukla beraber dışarı çıkmak da bir zahmet 

olabiliyor. Biz de bu durumdaki potansiyel 

müşterilerimiz için çeşitli çalışmalar içerisine girdik. 

Ancak beslenme gibi ciddi bir konuda hızlı hareket 

etmek yerine ağır ve emin adımlarla gitmek daha 

mantıklı gibi geliyor. 

Müşterilerimizin talepleri bizim Ar-Ge çalışmalarımıza 

yön veriyor. Gelen şikâyet ve talepler doğrultusunda; 

mükemmelliği yakalamak adına çalışmalarımıza 

bıkmadan ve usanmadan devam ediyoruz. İşlerimize 

nasıl yön vereceğimiz ve gelecek hedeflerimiz söz 

konusu olduğunda en önemli referansımız 

müşterilerimiz ve onların talepleridir. 


20 21 

Değerlendirme yapılırken öncelikle işletmedeki mevcut önlemlerini belirlemek gereklidir. 

Gıda Savunması (Food Defence) 

durumu analiz etmek ve sonrasında gerekli kontrol 

Tuğba ŞİMŞEK 

Uludağ İçecek Kalite 

Güvence ve Ar-Ge 

Müdürü 

Gıda Savunması; gıda tedarik 

zincirinin, kasıtlı olarak kullanılan 

biyolojik, kimyasal, fiziksel ve 

radyolojik ajanlardan korunması için 

veya ekonomik kazanç sağlamak 

amacıyla yapılacak hilelerin 

engellenmesi için sistematik bir 

organizasyon yapısı oluşturulmasıdır. 

Bu kavram gıda güvencesi ve gıda 

güvenliği gibi kavramlarla 

karıştırılabilmektedir. Gıda güvenliği sisteminde yer alan 

Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları (HACCP) sistemi 

ürün güvenliğini etkileyen tehlikelerin önceden 

belirlenmesi ve kontrol altına alınmasını sağlayan 

sistematik bir yaklaşımdır ve burada kasıtlı olmayan 

kontaminasyonlar söz konusudur. 

Gıda üretiminde çalışan bir işçi, ücret ve menfaatlerinden 

hoşnut olmaması nedeniyle üretim sırasında ürünlere 

zarar verebilir. Birbirine rakip firmalar tarafından da bu tip 

eylemler gerçekleştirilebilir. Burada şirketlere hem 

ekonomik hem de marka güveni açısından zarar verilmesi 

hedeflenmektedir. ABD’de bu tip olaylar yaşanmıştır. 

Örneğin üretilen dondurulmuş gıdaların bir işçi tarafından 

malathion adlı bir böcek öldürücü ile kirletilmesi sonucu 

zehirlenme olayları yaşanmış, ürünler geri çekilmiştir. 

1984 yılında Dallas eyaletinde bir yerel seçim sonucunu 

etkilemek amacıyla bir grup tarafından restoranlarda 

bulunan salata barları salmonella ile kasıtlı olarak 

kontamine edilmiş, çok sayıda zehirlenme vakası ortaya 

çıkmıştır. 2008 yılında, Çin’de süt tozuna melamin 

katılması da bir örnek olarak verilebilir. 

Amerika ve İngiltere gibi ülkelerde gıda savunması konusu, 

artan terör eylemleriyle beraber daha da önem 

kazanmaktadır. Bu konu özellikle BRC-food global gıda 

güvenliği standardında çok detaylı olarak ele alınmasa da 

güvenlik (security) ve acil durumlara hazırlık başlıkları 

altında gıda firmalarından bir takım gerekliliklerin yerine 

getirilmesini beklemektedir. 

IFS-food-vers.6 standardına food defence (gıda savunma) 

konusu ayrı bir bölüm olarak eklenmiştir. FSCC 22000 

standardı PAS 220 kılavuzunda da aynı şekilde food 

defence konusu ayrı bir başlık olarak ele alınmaktadır. 

ABD’de, Gıda Güvenilirliği Modernizasyon Yasası 

gereğince, büyük gıda şirketlerinin, gıdaların mikroplar ve 

kimyasallarla kasıtlı olarak kirletilmelerini önleyecek 

adımları atmalarını zorunlu hale getirecek hükümler yer 

almaktadır. 

Ülkemizde henüz büyük, kurumsal bazı şirketler haricinde 

bu konuda uygulamalar bulunmamakta, ancak ABD 

yasasının özellikle ithal edilen gıdaların güvenilirliği 

konusuna odaklanan hükümleri ülkemizden ABD’ye gıda 

ürünü gönderen firmaların bu konuda hazırlıklı olmalarını 

gerektirmektedir. Bazı global gıda güvenliği 

standartlarında da gıda savunma konusu yer alıyor. Büyük 

perakende zincirleri tedarikçilerinin gıda savunma planları 

olmasını talep etmektedir. 

ABD Tarım Bakanlığı ve Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) son 

yıllarda bu konuda dünya genelinde eğitimler vermektedir. 

Bu eğitimler ile gıda tedarik zincirini kasıtlı 

kontaminasyona karşı korumanın ve uluslararası tarım 

ticaretinin güvenliğini ve bütünlüğünü proaktif olarak 

korumak için oluşturulacak düşük maliyetli ya da 

maliyetsiz yaklaşımların önemi konusunda global 

farkındalığın arttırılması hedefleniyor. 

Gıda sektöründe gıda savunma konusunda 

ele alınacak konular ve yapılacaklar özet 

olarak aşağıdaki gibidir. 

1-İşletmede gıda savunma konusunda 

değerlendirme yapmak 

Bunun için işletme iç ve dış sahasında her bir 

alan için ve dışardan gelen ziyaretçiler / 

taşeronlar / araçlar için işletmenin almış 

olduğu güvenlik önlemlerini sorgulamak 

gerekir: 

-Dış alan güvenliği 

-İşletmeye gelen ziyaretçiler ve araçlar 

-İşletme personeli 

-Prosesler 

-Tesis iç alanları (depolama, sevkiyat) 

-Yardımcı tesisler (su, hava, buz, buhar) 

-Laboratuvar 

-Bilgisayar sistemleri 

2-Gıda savunma planı oluşturmak 

Mevcut durum değerlendirmesi yapıp, yukarıdaki her bir 

başlık için alınacak gıda savunma önlemlerini belirlemek 

gerekir. 

3-Gıda savunması konusunda sorumlu 

kişileri atamak 

4-Sorumlu kişilere bu konuda eğitim 

vermek 

5-Gıda savunma planını uygulamak 

6-Gıda savunma planının belirli 

aralıklarla etkinliğini doğrulamak için 

denetim ya da tatbikat yapmak. 

Gıda Savunması düzenlemesi ile hem 

Amerika’da hem de Amerika dışındaki 

ülkelerde bulunan işletmelere, yazılı bir gıda 

savunma planı oluşturma zorunluluğu 

getiriliyor. 

İşletmeler tarafından hazırlanacak olan gıda savunma planı 

ile genel halk sağlığı üzerinde geniş çaplı bir zarara yol 

açma kastına karşı gıda tedarikinde zafiyet alanlarının 

belirlenmesi gerekiyor. 

FDA Gıda ve İlaç Komisyonu, düzenlemenin Gıda Güvenliği 

Modernizasyonu Yasasının diğer bileşenleri ile birlikte 

uygulanacağını, böylelikle problemlerin ortaya çıkmadan 

önlenebileceğini belirtiyor. 

Uluslararası tağşişin önlenmesine yönelik bu son 

düzenlemenin, küreselleşen ve günden güne daha 

karmaşık hale gelen gıda tedarikinin güvenliğini daha fazla 

güçlendireceği belirtilmektedir. 

Son düzenlemenin yayımlanmasının ardından bu 

düzenlemelere uyum sağlanması için gıda üreticilerine, 

işletmenin büyüklüğüne bağlı olarak üç ve beş yıl arasında 

zaman tanınıyor. 

Referanslar : https://www.fda.gov/food/fooddefense/ 

Ürün Sorumluluk Sigortasn duydunuz mu? 


İnsan Sağlığına Zararlı Şaşırtıcı 5 Besin 

23 

ABD’nin ünlü sağlıklı beslenme sitesi ‘EatThis’ geçtiğimiz 

günlerde insan sağlığına zararlı 75 besini açıkladı. 

Ben de sizler için aralarından sağlıklı olduğunu düşünüp 

tükettiğimiz 5 şaşırtıcı besin seçtim. Hadi başlayalım. 

1) DİYET İÇEÇEKLER 

Zararlı İçerik: BPA (Bisfenol A), Aspartam 

Birçoğumuz şeker içermediği için diyet içecekleri tercih 

ediyoruz ancak neredeyse tüm diyet içecekler, aspartam 

veya glikoz seviyesini yükselten yapay tatlandırıcılar 

içeriyor. 

Yapılan araştırmalara göre bu yapay tatlandırıcılar 

kanserojen etkiye sahip oldukları gibi birçok hastalıkta da 

tetikleyici rol oynamaktadır. 

Bazı içeceklerde bulunan karamelize edici boyaların Ulusal 

Toksikoloji Programı tarafından yapılan çalışmalarda 

farelerde kanserli hücreleri ve tümör oranını artırdığı 

ispatlanmıştır. 

2) ŞEKERLİ TAHILLAR 

Zararlı İçerik: BHT, BHA, Eklenti Şeker 

BHT ve BHA adlı koruyucu maddeler yapay antioksidanlar 

olarak tahıl ve tahıl ürünlerinde tazeliği muhafaza etmek 

için kullanılıyor. Ancak bu maddeler beynin sinir ağını 

etkileyip davranış değişikliklerini ve kanseri tetikliyor. 

Obezite, kalp hastalıkları ve diyabet gibi hastalıklara neden 

olan bu katkı maddelerinin kullanımı İngiltere, Avustralya, 

Yeni Zelanda ve Japonya gibi birçok ülkede yasaklanmıştır. 

3) ESMER PİRİNÇ 

Zararlı İçerik: Arsenik 

Lif içeriği yüksek olan ve metabolizma için gerekli 

Selenyum içermesine rağmen esmer pirinç yerine beyaz 

pirinç tercih etmemiz için bir neden var! O da esmer 

pirinçteki arsenik miktarı. 

Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi tarafından yapılan son 

analizler esmer pirinçteki arsenik miktarının endişe edici 

derecede yüksek olduğunu gösteriyor. 

Uzun süreli alımında ise cilt, mesane ve akciğer kanserine 

neden olduğu gibi kalp hastalıklarını da tetikliyor. 

Ülkemizde de son zamanlarda kullanımı yaygınlaşmış 

esmer pirinci tüketmeye karar verirken tekrar düşünmekte 

fayda var. 

4) DİYET DONDURMALAR 

Zararlı İçerik: Polisorbat 80 

Bir katkı maddesi olan Polisorbat 80 (P80) bağımlılık yapıcı 

etkiye sahip olmakla birlikte dondurmada kremsi dokuyu 

ve uzun süreli raf ömrünü vermeye yardımcı olmaktadır 

ancak sağlığa zararlı olduğu çalışmalarca kanıtlanmıştır. 

Georgia State Üniversitesi araştırmacıları tarafından 2016 

yılında fareler üzerinde yapılan bir çalışmada, bu sentetik 

emülsiyon yapıcı maddenin kolon kanseri hücrelerinin 

gelişmesi için ideal bağırsak koşulları oluşturduğu 

ispatlanmıştır. 

5) PROTEİN BARLARI 

Zararlı İçerik: Şeker, Yapay Tatlandırıcılar, 

Polisorbat 60 

Şeker, kanserojen renkler ve diğer bileşenlerle bir araya 

geldiğinde potansiyel olarak toksik bileşikler oluşturabilen 

bir emülgatör olan Polisorbat 60 bu atıştırmalıkları daha 

sağlıksız bir hale getiriyor. 

Şekersiz tarifleri tercih ederek daha iyi bir seçim yaptığınızı 

düşünüyorsanız, tekrar düşünün. 

Şekersiz protein barlarında kullanılan yapay tatlandırıcılar, 

Beslenme ve Diyetetik Akademisi Dergisi’nde yakın 

zamanda yapılan bir araştırmaya göre, kilo artışı ve 

kardiyometabolik risk ile doğrudan ilişkilendirilmiştir. 

Sizler de alışveriş yaparken alacağınız gıdaların besin 

içeriğini inceleyerek bu gibi sağlıklı görünen ancak zararlı 

besinlerden uzak durabilirsiniz. 


GIDA SEKTÖRÜNDE ÇALIŞANLARA “HİJYEN EĞİTİM BELGESİ” ZORUNLULUĞU 

Gülizar BAŞOL 

Gıda Danışmanı 

5 Temmuz 2013 tarihinde Resmi 

gazetede yayınlanan bir 

yönetmelikle gıda firmalarında 

çalışanlar ve ya işe girmek 

isteyenler için Hijyen Eğitimi 

zorunluluğu getirilmiştir. 

Başta gıda üretim ve perakende iş yerleri olmak üzere, 

çeşitli sıhhi ve gayrisıhhi iş yerlerinde çalışanların 

yaptırmak mecburiyetinde olduğu portör muayeneleri 

yerine Hijyen Eğitimi alınması zorunluluğu getirilmiştir. 

noktasında gıdanın işlenmesi, depolanması ve benzeri 

hizmetlerin verildiği iş yerleri bulunmaktadır. 

Gıda işletmelerinde, Genel Müdürlük 

tarafından verilen “Hijyen Belgesine” sahip 

olmayan kişiler çalıştırılmayacaktır. 

İş yeri sahipleri ve işletenleri, çalışanlarının hijyen 

eğitimi almasından ve belgeli olarak çalıştırılmasından 

birinci derecede sorumludur. 

25 

Hijyen Eğitimleri, Milli Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu 

Öğrenme Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenecek olup, 

yönetmelik gereği eğitim alması zorunlu kişilerin, 

bulundukları yerde Halk Eğitim Merkezlerine, Meslek 

Eğitim Merkezleri ve Esnaf odalarına müracaat etmeleri 

gerekmektedir. 

Genel Müdürlük bünyesinde, eğitimlerin planlanması için 

iş kollarının gruplandırmasını yapmak, iş kollarının yapısına 

uygun olarak eğitimleri planlamak ve iş kollarının 

durumuna göre eğitim içeriğini belirlemek üzere bir 

komisyon kurulacaktır. 

Bu Yönetmelik aşağıda belirtilen iş kollarını 

kapsamaktadır: 

1. Gıda üretim ve perakende iş yerleri, 

2. İnsani tüketim amaçlı sular ile doğal 

mineralli suların üretimini yapan iş 

yerleri, 

3. Kaplıca, hamam, sauna, berber, 

kuaför, dövme ve pirsing yapılan 

yerler, masaj ve güzellik salonları ve 

benzeri yerler, 

4. Otel, motel, pansiyon ve misafirhane 

gibi yerler. 

Perakende iş yerleri ile ilgili kısmı biraz daha açıklayacak 

olursak; bu kategoride ana dağıtım merkezleri, hazır 

yemek hizmeti, iş yeri ve kurum yemekhaneleri, 

restoranlar ve diğer benzeri gıda hizmetlerinin sunulduğu 

yerler, dükkânlar, toptan satış yerleri, süpermarketler 

dâhil olmak üzere, son tüketiciye satış ve dağıtım 

Bizzat çalışmaları durumunda iş yeri sahipleri ve işletenleri 

de bu eğitimi almaya mecburdular. Yapılan denetimlerde 

“Hijyen Eğitim Belgesi” sorulacak olup, bu belgeyi 

almamış olanlar hakkında 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha 

Kanunu’nun 282’nci maddesine göre cezai müeyyide 

uygulanacaktır. 

Peki bu eğitimler nasıl yapılacak ve 

eğitim konuları neler olacak? 

Yapılan eğitimler sekiz saatten az olmayacaktır. Eğitim 

sonunda katılımcılar sınava tabi tutulurlar ve e-yaygın 

sistemi üzerinden kurs bitirme belgesi verilir. Belgeler, kişi 

hizmet verdiği sürece geçerli kabul edilir. 

Eğitimlerin içerikleri, hijyen ilkelerine uyulmaması 

sebebiyle halk sağlığı açısından risk oluşturduğu bilinen 

virüslerin, bakterilerin, parazitlerin, mantarların ve diğer 

enfeksiyon etkenlerinin genel özelliklerini, bulaşma 

yollarını, hangi iş kolunda nasıl bulaşmalar olabileceğini 

veya halk sağlığının nasıl tehdit göreceğini, hastalık 

belirtilerini ve korunma yollarını ihtiva edecek şekilde 

düzenlenir. 

Çalışanlar, hastalıkları konusunda işverene bilgi vermekle 

yükümlüdürler. Gıda ile taşınabilen bir hastalığı olan veya 

bu hastalığın taşıyıcısı durumundaki kişiler ile ishali 


26 

bulunanlar iyileşme halini yani bulaştırıcılığının olmadığını 

sağlık raporuyla belgeleyene kadar iş yerlerinde çalışamaz 

ve çalıştırılamazlar. 

Gıda işletmeleri diğer iş kollarından farklı olarak insan 

sağlığını doğrudan ilgilendiren önemli bir pozisyonda 

bulunmaktadır. Gıda işyerleri nasıl diğer işletmelerden 

farklı olarak planlanıp, kurulum aşamasında asgari teknik 

hijyenik şartlara uygun olarak inşa ediliyorsa, tabi ki bu 

işletmelerde çalışan personelin de diğer işletmelerde 

çalışanlardan farklı olarak belli şartlara haiz olmaları 


Siz istediğiniz kadar düzgün ve hijyenik şartlara uygun bir 

işletme olun çalışan personelin bu bilince sahip olmaması 

tüm emekleri boşa çıkarmaktadır. Bu nedenle gıda 

işletmelerinde işe girecek personelin önceden 

bilgilendirme eğitimine tabi tutularak hijyen eğitim belgesi 

alması önemli olmaktadır. 

Temmuz ayından itibaren “Hijyen Eğitim Belgesi” olmayan 

personel gıda işletmelerinde çalıştırılmayacaktır. Sağlıklı 

ve eğitimli personelle sağlıklı gıdalar üretmek 

temennisiyle. 

Yumurta nasıl daha kolay soyulur? 

Katı haşlanan yumurtaları kolayca soymak için 

kaynar sudan çıkardıktan sonra hemen soğuk suya 

tutun ve bir süre soğuk suda bekletin. Su kabuğun 

gözeneklerinden girerek soymayı kolaylaştırır. 


Gıdaların Kimliği : Etiket 

29 

Emel MOLLA 

Gıda ve Kontrol 

Genel Müdürlüğü 

Hangi konuda olursa olsun bilgi 

kirliliği akıllarda karışıklığa ve sonu 

gelmeyen sorulara yol açıyor. 

Günümüzde gıda konusunda da aynı 

sorunu yaşıyoruz. 

Bilimsel bir temele dayanmayan, 

kulaktan kulağa yayılan bilgiler 

tüketicilerin aklına birçok soru 

getiriyor: Bu gıda gerçekten doğal 

mı? İçinde koruyucu veya 

renklendirici bir katkı maddesi var 

mı? Besin öğeleri? Alerjen bilgisi? Gluten? … 

Gluten içeren tahıllar, kabuklular, yumurta ve yumurta 

ürünleri, balık ve balık ürünleri, yer fıstığı ve ürünleri, soya 

fasulyesi ve ürünleri, süt ve süt ürünleri, sert kabuklu 

meyveler, kereviz, hardal, susam tohumu, acı bakla, 

yumuşakçalar ve bunlardan elde edilen ürünler, kükürt 

dioksit ve sülfitler alerjen bildirimi yapılması gereken on 

dört madde… 

Tüketiciler bu soruların cevaplarını gıdaların etiketleri 

üzerinde arıyor. Gıda işletmecileri de etiketler yoluyla 

tüketicilere ulaşıyor. Peki, bu etiketler nasıl hazırlanıyor? 

Etiketler düzenlenirken hangi kurallara uyulması 

gerekiyor? 

Ülkemizde gıda etiketlerinde yer alması gereken bilgilere 

ilişkin yasal düzenleme Gıda, Tarım ve Hayvancılık 

Bakanlığı tarafından yayımlanmış olan Türk Gıda Kodeksi 

Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme 

Yönetmeliği’dir. Yönetmeliğin gıda hakkında bilgilendirme 

açısından tüketicilerin üst düzeyde korunmasına ilişkin 

kuralları belirlemek amacıyla yayımlandı. 

Bu Yönetmelikte yer alan hükümler toplu tüketim yerleri 

tarafından sunulan gıdalar dâhil olmak üzere son 

tüketiciye sunulması amaçlanan tüm gıdaları, toplu 

tüketim yerlerine yönelik olarak hazırlanan gıdaları ve gıda 

işletmecileri arasında arz edilen gıdaları kapsıyor. Yani 

etiketler ile ilgili aklımıza takılan soruların cevapları bu 

düzenlemede mevcut aslında. 

Ocak ayında yayımlanan ve yeni bazı uygulamaları da 

beraberinde getiren kapsamlı bir düzenlemeden 

bahsediyorum. 

Yönetmeliğin her bölümü tüketicileri yakından 

ilgilendiriyor. Bu nedenle tek bir yazı ile anlatabilmem 

mümkün değil. Sanıyorum bu konuyu birkaç yazı ile 

anlatacağım. Bir yerden başlamak lazım… 

Gıda Etiketlerinde Alerji veya İntoleransa Neden Olan 

Belirli Maddeler veya Ürünler Nasıl Belirtilmelidir? 

Gıdaların etiketinde tüketici hassasiyetleri göz önünde 

bulundurularak belirlenen on dört alerji veya intoleransa 

neden olan belirli madde veya ürüne dair alerjen bildirimi 

yapılması zorunlu. 

Alerji veya intoleransa neden olan madde veya ürün 

adlarının gıdanın etiketinde yer alan bileşenler listesinde 

açıkça belirtilmesi gerekiyor. Bu bilgiyi verirken listede 

kolayca fark edilmesi sağlanmalı. Farklı bir yazı stili, punto 

büyüklüğü arka plan rengi ile bu bilgi vurgulanabilir. 

Örneğin buğday unu, şeker, bitkisel yağlar yumurta… 

şeklinde devam eden bir bileşen listesinde alerjenlerin bu 

ve buna benzer şekilde belirtilmesi uygundur. 

Bileşen listesi bulundurma zorunluluğu bulunmayan 

gıdalarda alerji veya intoleransa yol açan madde veya 

ürün “…. içerir” şeklinde belirtilmelidir. 

Eğer bir gıdanın tüm bileşenleri alerji veya intoleransa 

neden oluyorsa alerjiye veya intoleransa yol açan 

maddelerin tümü bileşenler listesinde farklı yazı tipi, stili 

veya arka plan rengi vb. şeklinde vurgulanabilir. 

Ayrıca tüm bileşenlerin alerjen olduğuna dair “Ürünün tüm 

bileşenleri alerjendir”, “Tüm bileşenler alerjendir.” gibi 

ifadelerle vurgulu bir şekilde yazılabilir. 

Gıdanın adı, alerji veya intoleransa yol açan madde veya 

ürüne açıkça atıfta bulunuyorsa ilgili madde veya ürünü 

etikette ayrıca belirtmek zorunlu değildir. 

Örneğin adı ile süt ürünü olduğu açıkça bilinen tereyağı, 

peynir, yoğurt, krema gibi ürünler için bir zorunluluk 

bulunmamaktadır. 


30 31 

Mustafa ZORLU 

Safran Çevre Sağlık 

iş Geliştirme 

Kalite Güvence 

Müdürü 

Kalitesizlik Maliyeti 

Güvenli ve sürdürülebilir gıda temini 

tüm Dünya’nın gündeminde. Küresel 

ısınma ve artan nüfus ile gıda temini 

gittikçe zorlaşıyor. 

Yazımın başlığının neden “Kalitesizlik 

Maliyeti” olduğunu merak edenleriniz 

olabilir. Meslek hayatımın büyük 

bölümünde kalite sistemleri üzerine 

çalıştım ve şunu gördüm; üreticiler, 

kaliteli ürün üretmek için uğraş 

veriyor ama kalitesizliğin oluşturduğu maliyet üzerinde 

durmuyor. 

“Hayatta en önemli şey kazançlarınızı kullanmak değildir. 

Asıl önemli olan kayıplarımızdan kazanç sağlamamızdır.” 

William BOLITH 

Kalitesizlik maliyeti için “israf” demek çok yanlış olmaz. 

Maliyet Nedir? 

Maliyetin bilinen tanımı; “girdiler + işçilik + enerji + nakliye 

+ finans gideri + genel gider” gibi masrafların toplamıdır. 

Günümüzde ise bu tanım değişmiştir. Ürünün ya da 

hizmetin pazarda kabul edilebilir bir fiyatı vardır. İşletme 

olarak bizler, pazardaki bu fiyata göre kar edebilecek 

şekilde ürün ya da hizmeti üretmek zorundayız. 

Bu durumda klasik maliyet tanımı, ürün ya da hizmetin 

satılması için yetersiz kalmaktadır. Öyle ise kar edebilmek 

için, kayıpların yani kalitesizlik maliyetlerinin önüne 

geçmeliyiz. Başka bir ifade ile “İşletmeler için esas olan, 

kaliteli mal ve hizmet üretmek değil, kalitesiz ya da düşük 

kaliteli mal ve hizmet üretmemektir” diyebiliriz. 

Kalite Maliyeti / Kalitesizlik Maliyeti Nedir? 

Kalite maliyetleri, kusurları önlemek ve faaliyetleri 

değerlendirmek için yapılan harcamalar ile ürün ve 

hizmetlerin belirlenen şartları karşılayamamasından doğan 

iç ve dış başarısızlık sonucu oluşan kayıplar olarak 

tanımlanabilmektedir. 

Tanımdan da anlaşılacağı üzere, kalite maliyetleri; önleme, 

değerlendirme ve iç başarısızlık - dış başarısızlık maliyetleri 

olarak sınıflandırılmaktadır. 

1. Önleme maliyetleri; kullanıma uygun olmayan 

ürünlerin üretimini önlemek için katlanılan 

maliyetler, 

2. Değerlendirme maliyetleri; muayene, test ve diğer 

kalite kontrol fonksiyonları ile ürünlerin kalitesini 

belirlemek (ölçmek) için katlanılan maliyetler, 

(Bu 2 madde, İyi kaliteyi sağlamanın, kaliteyi 

üretmenin maliyetleri) 

3. İç başarısızlık maliyetleri; ürün tüketiciye varmadan 

önce ortaya çıkan, kusurlu ürün maliyetleri ve 

ürünlerdeki kusurları düzeltmek için katlanılan 

maliyetler, 

4. Dış başarısızlık maliyetleri; kusurlu ürünlerin 

tüketiciye ulaşması sonucu katlanılan maliyetlerdir. 

(Müşteri memnuniyetsizliği) 

(Son 2 madde, Düşük kalitenin, kaliteyi 

üretememenin maliyetleri) 

Kalitesizlik Maliyetlerinin Önüne 

Geçmek İçin Ne Yapmalıyız? 

Öncelikle tüm maliyet unsurlarını, tanımlamalı, ölçmeliyiz. 

Klişe bir söz; “ölçemediğini yönetemezsin!” 

İşletmelerimizde görünen maliyetler üzerinde durulmakta, 

fakat görünmeyen maliyetler üzerinde durulmamakta 

ve/veya durulamamaktadır. Durulamıyor, çünkü tanımlı 

değil. Tanımlı olmadığı için ölçülemiyor. 

Bir kılavuza ihtiyacımız var. Bence bu kılavuz, Uluslararası 

standartlardır. ISO 9001, ISO 22000, BRC, IFS vd.leri, 

Standartlar ile sistemlerimizi gözden geçireceğiz ve 

gereklerini yerine tam getirerek, sistemimizde ki açıkları, 

kayıpları, aksamaları görünür yapacağız, ölçeceğiz ve 

yöneterek işletmelerimizin verimliliğini artıracağız. 

Kalitesizlik maliyetinin işletmelere en önemli etkisi, 

mutsuz müşteri yaratmasıdır. Hepimiz biliyoruz, “sadece 

tek bir patron vardır, o da müşteridir. Parasını başka yere 

harcayarak, patron dâhil herkesi işsiz bırakabilir. 

Kalitesizlikte müşteri kaybını getirir.” 

Electrolux Genel Müdürü, A. Scharp’ın bir sözü ile yazımı 

sonlandırayım; “Maliyetleri yükselten kalite değil, 

kalitesizliğin kendisidir” 

Gıdaya ilişkin her türlü ihbar ve şikâyeti kabul etmek ve 

tek bir noktadan yönetmek üzere Gıda Tarım ve 

Hayvancılık Bakanlığı tarafından kurulan Alo Gıda 174 

hattı tüketiciler tarafından yoğunlukla kullanılıyor. 

Sekiz yıldır faaliyette olan Alo Gıda Hattı her yıl artan bir 

taleple ilgi görmeye devam ediyor. 

Peki, süreç nasıl işliyor? Anlatalım... 

1. Tüketici; uygun olmadığını düşündüğü bir gıda ya 

da işletme ile ilgili şikayetini Alo 174 `e bildirir. 

1. İşletmenin tam adı ve adresi 

2. Ürünün adı 

3. Kendine ait T.C. Kimlik Numarası istenir. 

(Burada verilen T.C. Kimlik Numarası 

herhangi bir kişiyle paylaşılmaz.) 

4. Telefon Numarası (SMS için) 

5. Şikayet edene bir adet takip numarası 

verilir. SMS ile kendisine gönderilir. 

2. Sisteme girilen şikayet; sorumlu bulunan İl 

Müdürlüğüne gönderilir. 

3. Şikayetin çözümü için 15 günlük yasal süreç başlar. 

4. İl Müdürlüğündeki Alo Gıda Sorumlusu şikayetleri 

ilgililere paylaştırır. 

ALO GIDA (174) 

5. Şikayet metnini alan Kontrol Görevlisi denetim 

programı yapar ve ilgili işletmeyi şikayette 

bahsedilen hususlara dikkat ederek denetler. 

6. Kontrol Görevlileri denetim ile ilgili sonuç ve 

tespitleri sisteme girer. 

7. Sistem yetkilileri şikâyet sonucunu şikayetçiye 

bildirir. 

Alo Gıda 174 şikâyetleri henüz şikayet anında sisteme 

girildiğinden bağlayıcı ve zorlayıcı bir sürece sahiptir. 

Kişisel inisiyatifler kullanılamaz. Robotik bir sistem ile 

görev ifa edilir. Bu yüzden başarılı olduğunu 

düşünüyorum. Gelelim istatistiklere… 

2016 yılında 50.000 civarın Alo 174 denetimi yapılmış. 

Toplam denetim ise 890.000 civarında. 

Bu 50.000 denetimden 8800 adedi olumsuz olarak 

sonuçlanmış. Yani şikayetlerin % 17 sine idari işlem 

yapılıyor. Tabi ki bu kalan % 83 lük kısmının olumlu 

olduğu anlamına gelmesin. Bazen süre verilmesi gereken 

durumlar da olabiliyor işletmelere... 

Her hangi bir işletme veya ürünle ilgili olumsuz bir 

görüşünüz varsa; yapacağınız en akıllı iş Alo 174`ü aramak. 

RENKSİZ BİR KAHVE ALIR MISINIZ? 

Clear Coffee isimli bir kahve firması daha önce hiç 

denenmemiş yöntemlerle yeni bir formül geliştirerek 

dünyanın ilk renksiz kahvesini üretti. 

Çok fazla kahve tüketen kişilerde meydana gelen diş 

lekeleri ve birtakım problemler için geliştirilen bu kahve 

dişlerde lekelenmeye neden olmayan ferahlatıcı bir içecek 

olarak tanımlanıyor. 

Bu kahveyi normal kahveden ayıran özellikler ise tamamen 

renksiz ve doğal bir içeriğe sahip olması. 100 mililitresinin 

sadece 2 kalori olması da kahve tüketicileri için büyük bir 

önem taşıyor. 

David Nagy ve kardeşi Adam tarafından formülü geliştiren 

bu kahveye, işlenmeye bağlı kafein kaybının telafi edilmesi 

için yüksek kaliteli doğal kafein ilave ediliyor. 

Kavrulmuş Arabica kahvesi kullanılarak üretilen Clear 

Coffee‘nin içeriğinde ise sadece su, kavrulmuş kahve 

çekirdekleri ve doğal kafein bulunuyor. Herhangi bir 

koruyucu, eklenti şeker veya tatlandırıcı içermiyor. 

Aynı zamanda A ve C vitamini, lif, Kalsiyum ve Demir 

içeriğine sahip olan bu kahve tüketicilerin yeni gözdesi 

olma yolunda ilerliyor. Şimdilik sadece İngiltere ve 

Amerika’da satışa sunulsa da diğer ülkelerde de satışı 

yapılması bekleniyor. 

Yönetici Sorumluluk Sigortas 

Yaptrdnz m? 


32 33 

Böreğin 60 Yllk Hikâyesi 

2004 yılı büyüme ve markalaşma hedeflerinin 

başladığı yıl olmuş. Oğulları Eyüp ve Ercan; şirketin 

yeni yönetiminde yerlerini almışlar. Seyyar arabadan, 

kurumsallığa giden uzun yolculuğun hikâyesini 

üçüncü nesle sorduk. 

23 yaşında kendi ayakları üzerinde duran Börekçi 

Şevket seyyar börek arabası ile Bursa 'nın börekteki 

damak tadını değiştirmeye başlar. 

3 yıl sonra, 1975 yılında ilk börekçi dükkânını Anadolu 

Mahallesinde açar ve yine 3 yıl sonra dükkânını 

Davutdede semtine taşır. Börekçi Şevket'in çıtır çıtır 

lezzeti o yıllarda tüm Bursa'ya yayılır ve aranan bir 

lezzet olur. 

Eyüp ve Ercan KORUCUOĞLU `nun ev 

sahipliğinde gerçekleştirdiğimiz sohbette, 

atmış yılın getirdiklerini ve geleceği konuştuk. 

"Emek ve sevgi ile üretilen börekler" 

3. kuşak olan Eyüp Korucuoğlu ve Ercan Korucuoğlu, 

bu geleneği başarı ile yürütüyor. 

çeşitleri, simit, poğaça ve boyoza kadar geniş bir ürün 

yelpazesi bulunuyor. 

Börekçi Şevket, altı franchise, toplam dokuz 

şubesiyle Bursa’nın dört bir yanında lezzetli ve 

sağlıklı gıda hizmeti veriyor. 

Birbirinden lezzetli börek çeşitlerinin yanı sıra 

geleneksel lezzetlerimizden olan simit, poğaça 

ve boyoz da Börekçi Şevket’in yıllardır 

eskimeyen lezzetleri arasında bulunuyor. 

Yıllar içerisinde yeni şubelerle birlikte, 

yarattığı börek çeşitlerini üreteceği makineleri 

de kendi bünyesinde tasarlayan ve üreten 

Börekçi Şevket, Bursa’nın vazgeçilemeyen 

lezzeti. 

Korucuoğlu kardeşler Eski Gemlik Caddesi 

üzerindeki ana tesisinde güzel bir kahvaltıda 

sorularımızı cevaplandırdı. 

Börekçi Şevket Kimdir? 

Şevket KORUCUOĞLU, 1949 yılı Bulgaristan İğridere 

doğumlu. İki yaşındayken ailesiyle birlikte Türkiye 

yollarına düşen Börekçi Şevket 1951 yılından bu yana 

Bursa'da yaşıyor. 

İlk meslek deneyimini; atmışlı yılların başında, tarihi 

Ulucami 'nin karşısında bulunan ve babasına ait olan 

Karlıdağ Muhallebicisinde yaşamış. 

Genel Müdür Ercan Korucuoğlu, büyüme 

hikâyelerinden şu sözlerle bahsediyor: “Büyüme 

stratejilerimizi devreye soktuk ve Bursa’da 

şube sayılarımızı arttırdık. Bunun yanı sıra 

üretim kompleksimizi atölyeden, otomasyona 

çevirerek fabrika disiplinine geçtik” diyerek 

sözlerini şöyle sürdürüyor; “2014 yılı itibariyle 

Türkiye’nin önde gelen börek üretim 

tesislerinden biri olduk. Şube sayımızı 

arttırmak yerine Unana Markasıyla 

Türkiye’deki unlu mamülcülerinin, 

pastanelerin, börekçilerin, catering ve 

hotellerin ana tedarikçisi pozisyonuna geldik” 

diyor. 

Gıda güvenliğine uygun %100 

katkısız ve %100 hijyenik üretim 

Şu anda Türkiye’de donuk ürün dağıtımı yapan 

bayileriyle ilerleyen Börekçi Şevket’te, tüm börek 

Gıda güvenliğine uygun %100 katkısız ve %100 

hijyenik bir ortamda lezzetlerini tüketicilerin 

beğenisine sunan bu güzel marka, yurt içi pazarının 

yanı sıra, başta Avrupa Birliği ülkeleri olmak üzere 

yeni pazarlarda da etkinliğini artan bir ivmede 

sürdürüyor. 

Kurucuoğlu: “ Ev dışı tüketim pazarındaki rekabetçi 

gücümüzü daha da ileriye taşımak amacıyla 2018’de 

10.000 metrekare kapalı alanda yeni bir üretim 

tesisinin hazırlığı içerisindeyiz. Börekçi Şevket 

efsanesini ve Unana konseptini yurt içinde ve yurt 

dışında var gücümüzle büyütmeye devam edeceğiz” 

diyerek sözlerini sonlandırıyor. 


Neden Organik Tarım? 

35 

Sabriye ŞEN 

Baktat Şirketler 

Grubu Organik Proje 

ve Denetim Müdürü 

Balkantürksiad Gıda 

Komitesi Başkanı 

Organik tarım, canlılara ve çevreye 

dost üretim sistemlerini içeren bir 

tarım yöntemidir. Aynı zamanda da 

çiftliğin yönetiminden ürünlerin 

pazarlanmasına kadar, tüm 

süreçlerin izlendiği bir tarım 

yöntemidir. Yani benim deyimimle 

her şeyden önemlisi katkı maddesiz 

gıda ve kontrollü tarım… 

Organik tarıma başlanmadan önce 

toprağın arınması için geçiş sürecine 

ihtiyaç vardır ve tohumun genetik 

yapısı ile oynanmamış olması gerekir. Bu geçiş sürecinde 

ekilecek ürünler direk organik sertifikalanamıyor tabi. 

Geçiş ürünü diye pazarda yeri alınıyor. 3.yıldan sonra 

organik olarak adlandırılıyor. Tabi bunun için topraktan 

daha iyi verim alabilmek adına bölge seçimleri ve sertifika 

kuruluşlarının analizleri ve uygunlukları çok önemli. 

Organik tarımda konvansiyonel tarımda 

kullanılan ilaçlar ya da gübreler kullanılmaz. 

Sadece insan ve çevre sağlığına zararlı 

olmayan organik sertifikalı zirai ilaçlar 

kullanılır. 

Sürdürülebilir bir hayat için, organik tarım doğanın ve 

toprak, su gibi doğal varlıkların korunması için de çözümler 

sunuyor. Organik tarımda GDO’lu girdi kullanılmıyor. 

Hayvanlar da organik yemlerle besleniyor. 

Tüketici aldığı ürüne ait sertifika ile ürünün kim, nerde, 

nasıl, üretildiğini sorgulayabilir. Laboratuvar analizleri ile 

ürünün sağlıklı olduğu belgelenmektedir. 

TÜRKİYE'DE ORGANİK TARIM 

Türkiye, 70 bin üretici ile organik gıda 

üreticisi sayısı açısından dünyanın en büyük 

ilk 10 ülkesi arasında yer alıyor. 

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın verilerine göre 

2015 itibariyle Türkiye'de 69 bin 967 üretici, toplam 515 

bin 268 hektar alanda 197 çeşit ürün ile organik tarım 

yapıyor. 

Ancak organik tarım alanı, üretici sayısı ve ürün çeşidinde 

bir önceki yıla göre bir gerileme söz konusu. 

Bir önceki yıl üretici sayısı 71 bin 400'ü aşıyor, toplam alan 

842 bin hektarı geçiyor ve organik ürün çeşidi 208'i 

buluyordu. 

Bugün Türkiye'de toplam tarımsal alan içerisinde organik 

tarım yapılan alan yüzde 1,95'lik bir paya sahip. 

Organik olarak yetiştirilen ürünler arasında fındık, 

ceviz, antepfıstığı, kuru incir, kuru kayısı, kuru üzüm öne 

çıkıyor. 

Doğal, Hormonsuz, Hakiki, Köy ürünü, 

Saf gibi tanımlanan ürünler Organik 

Ürün değildir. 

Tüketiciye ürün hakkında hiçbir garanti vermez. Organik 

ürünlerin etiketi ve logosu, reklam ve tanıtımı; sahte, 

yanıltıcı olamaz ve tüketiciyi yanıltacak yazı, resim, şekil ve 

benzerlerini içeremez. Bu nedenle Organik ürün alırken 

mutlaka ürünlerin etiketi ve logosuna dikkat etmeliyiz. 

Organik Tarım, hasat, kesim, işleme, tasnif, ambalajlama, 

etiketleme, muhafaza, depolama, taşıma ile ürünün 

tüketiciye ulaşmasına kadar olan işlemlerde Bakanlık ve 

sertifikasyon Kuruluşu tarafından kayıt altına alınarak 

izlenmekte ve denetlenmektedir. 

Aslına bakarsanız her fırsatta dile getirdiğimiz şeyi yine 

tekrarlayacağız. 

Her ne kadar var olan potansiyeli kullanamasak da Türkiye 

tarım açısından çok şanslı bir ülke. 


36 

Organik tarım denilince öne çıkan bölgelere 

baktığımızda Doğu Anadolu yüzde 57 pay ile ilk sırada yer 

alıyor. Bu bölgeyi yüzde 23,7 ile Ege, yüzde 6,4 ile 

Güneydoğu Anadolu bölgesi izliyor. 

Çiftçi sayısı açısından baktığımız da ise yüzde 32,2 ile Ege 

ilk sırada bulunuyor. Bu bölgeyi yüzde 30,3 ile Doğu 

Anadolu ve yüzde 25,1 ile Karadeniz izliyor. 

Türkiye'de organik tarım ürünü pazarı 500 milyon 

dolar seviyesinde. Organik gıda üretiminin önemli bir kısmı 

ihraç ediliyor. 

İhracat yapılan ülke sayısı 26 civarında. İhracat, Avrupa 

yoğunluklu olmakla birlikte ABD, Japonya, İngiltere ve 

Kanada da diğer ihracat pazarları ve bu pastanın büyümesi 

açısından büyük potansiyel vaat eden ülkeler. 

Kısacası Türkiye sahip olduğu tarımsal ürün çeşitliliği, 

organik tarıma uygun arazi yapısı ve uygun işgücü ile ciddi 

bir potansiyeli içinde barındırıyor. 

DÜNYADA ORGANİK TARIM 

Organik gıda 82 milyar dolarlık hacme ulaştı. Organik tarım 

tabir yerindeyse en popüler dönemini yaşıyor diyebiliriz. 

Üretici ve tüketici taleplerine bağlı olarak organik gıda 

pazarı hızlı bir gelişim gösteriyor. 

Dünyada organik tarımın mevcut durumunu ortaya koyan 

son veriler Uluslararası Organik Tarım Hareketleri 

Federasyonu (IFOAM) ve FIBL Araştırma Enstitüsü 

tarafından yayımlandı. 

Şubat 2017 raporuna göre dünyada 2,4 milyon üretici 51 

milyon hektar alanda organik tarım yapıyor. Vahşi toplama 

alanları ve tarım dışı alanlar ise 40 milyon hektarı buluyor. 

2015 yılının sonu baz alınarak açıklanan son verilere göre, 

dünyada organik gıda ve içeceklerin perakende pazar 

payı 81,6 milyar dolarlık büyüklüğe ulaştı. Bu da 2014 

yılında 75 milyar dolar olan pazarın yaklaşık yüzde 9 

büyüdüğü anlamına geliyor. 

2000 yılında küresel organik gıda ve içecek pazarının 18 

milyar dolar olduğunu hatırlarsak, son 16 yılda pazarın 4 

kattan fazla büyüdüğü görülüyor. Bu rakamlar da 

gösteriyor ki tüketici beklentilerindeki değişim ile birlikte 

organik tarım ürünleri satışı hızla artıyor. En fazla organik 

tarım arazisine sahip ülkelerin başında 22.7 milyon hektar 

ile Avustralya geliyor. Onu 3.1 milyon hektar ile Arjantin ve 

2 milyon hektar ile ABD izliyor. 

Sahip olduğu toplam tarım arazisinde organik tarım 

alanının payı en yüksek olan ülke ise yüzde 30,2 ile 

Liechtenstein geliyor. Onu yüzde 21,3 ile Avusturya, yüzde 

16,9 ile de İsveç izliyor. 

Ancak küresel anlamda organik tarım üretimi 

konvansiyonel tarım ile karşılaştırıldığında yüzde 1'lik bir 

paya sahip. Rapora göre Amerika ve Avrupa yüzde 90 pay 

ile organik ürün satışının en büyük pazarı konumunda. Son 

verilere göre organik ürünler açısından ülkeler arasında en 

büyük pazarı 35,8 milyar Avro ile ABD oluşturuyor. 

ABD’yi sırasıyla 8,6 milyar Avroluk pazarı ile Almanya, 5,5 

milyar Avroluk hacimle Fransa izliyor. Avrupa Birliği'ne bir 

bütün olarak baktığımızda organik pazar büyüklüğü 27,1 

milyar Avroyu buluyor. Dünyada Kişi Başına Organik Ürün 

Tüketen Ülke İsviçre’dir. 

Yayımlanan son verilere göre kişi başı organik gıda 

harcamasında İsviçre 262 Avro ile ilk sırada yer alıyor. 

İsviçre’yi 191 Avro ile Danimarka, 177 Avro ile İsveç ve 170 

Avro ile Lüksemburg izliyor. 

Avrupa Birliği genelinde kişi başı organik gıdaya ayrılan 

bütçe 53,7 Avro seviyesinde. 

ABD’de ise kişi başı organik gıda harcaması 111 Avroyu 

buluyor. 

Türkiye'yi merak ediyorsanız hemen söyleyelim. Kişi başı 

organik gıda harcaması 1 Avronun altında. 

Projeksiyonlara göre organik tarım ürünleri pazarının 

önümüzdeki dönemde de pozitif şekilde büyümesi 

bekleniyor. 

Dedelerimizin ninelerimizin zamanında tükettikleri ürünler 

yine o günün saflığı ile bugün üretebilmek için bilimin 

katkıları ile inanılmaz bir çaba veriyoruz. 

Organik sertifikalı ürünler tüketin, vazgeçmeyenlere katılın 

sizlerde. Hele Sağlığınızı korumaktan hiç mi hiç 

vazgeçmeyin. 

Tarladaki mahsulünüzü 

TARSİM ile koruma altna aln! 

Hz. Mevlana Diyor ki? 

Cömertlik ve yardım etmede akarsu gibi ol. 

Şefkat ve merhamette güneş gibi ol. 

Başkalarının kusurunu örtmede gece gibi ol. 

Hiddet ve asabiyette ölü gibi ol. 

Tevazu ve alçak gönüllülükte toprak gibi ol. 

Hoşgörülükte deniz gibi ol. 

Ya olduğun gibi görün, ya göründüğün gibi ol. 

www.mevlanafoundation.com 

mevlanafoundation/ 

uluslararasimevlanavakfi/ 


38 

Sabah Aç Karnına Limonlu Su İçmenin Faydaları Nelerdir? 

1:Bağışıklık Sistemini Güçlendirir 

Limon ile vücuda alınan C vitamini bağışıklık sistemini 

güçlendirmektedir. 

2: Vücudunuzun Ph’ını Dengeler 

Vücut pH `ı vücudumuzun dengede olması açısından 

önemlidir. Limon suyu vücut pH `nın dengelenmesine 

yardımcı olmaktadır. 

3: Antibakteriyel Özelliği 

Limon suyu tüketerek vücudumuza kolaylıkla alacağımız 

bakteri ve enfeksiyonlardan kendimizi koruyabiliriz. 

4: Detoks 

Limon çok güçlü bir detoks etkisi bulunmaktadır. Günlük 

hayatta alınan zararlı toksinleri en etkili şekilde limon suyu 

uzaklaştırmaktadır. 

5: Sindirim Sistemini Rahatlatır 

Limonda bulunan sitrik asit sindirim problemlerini ortadan 

kaldırmaktadır. Aynı zamanda mide asidi ve enzimlerle 

etkileşime girerek mide öz suyunun salgılanmasını teşvik 

eder. Bu sayede iyi çalışan bir bağırsak ve sindirim sistemi 

olur. 

6: Karaciğer Sağlığı 

Limon suyu karaciğer sağlığı açısından da önemlidir. 

Araştırmalarda limonun karaciğerin daha fazla enzim 

üretmesini etkilemektedir. Bu enzimler vücutta birçok 

kimyasal tepkimeleri düzenler, reaksiyonları başlatır ve 

hızlandırma gibi etkinlikleri düzenler. Ek olarak limon 

suyunun karaciğerdeki toksinleri uzaklaştırarak 

temizlenmesine yardımcı olur. 

7: Vitamin ve Mineraller 

Limonsuyu önemli vitamin ve mineral kaynağıdır. C 

vitamini başta olmak üzere kalsiyum, magnezyum, 

potasyum, sitrik asit, fosfor gibi önemli besin maddelerini 

içermektedir. 

PALM YAĞI GERÇEĞİ 

Palm Yağı Nasıl Bir Yağdır? 

Palm yağı ya da diğer adıyla Palmiye yağı, palmiye 

meyvesinden elde edilen bir yarı katı bitkisel yağdır. 

Palmiye yağı ağırlıklı olarak yemeklik yağ olarak kullanılır. 

Bununla birlikte dizel veya biyodizel üretiminde de 

kullanılmaktadır. 

Palm meyvesi özellikle hasat ve işleme sırasında kuvvetli 

enzimatik hidroliz reaksiyonlarına maruz kaldığı için bazı 

durumlarda palm yağının serbest yağ asidi içeriği %50’ ye 

kadar yükselebilmektedir. İyi kaliteli meyvelerden elde 

edilen palm yağının bile serbest yağ asidi içeriği diğer 

bitkisel kaynaklı yağlardan daha yüksektir. 

Palm Yağının Bazı Karakteristik Özellikleri: 

Palm yağı %38-52 oleik, %5-11 linoleik asit içeriği ile 

oleiklinoleik grubu yağlar arasında yer almaktadır. Palm 

yağının doymuş yağ asitlerinden palmitik asit içeriği ise 

%32- 45 arasında değişmektedir. Yarı katı haldeki palm 

yağında doymamış yağ asitlerinin %85’ den fazlası gliserol 

molekülünün 2- pozisyonunda yer almaktadır. Trigliserid 

yapısı ve serbest yağ asidi içeriği ise palm yağının erime ve 

plastik özelliklerini etkilemektedir. 

Palm yağı, Elaeis guineensis olarak bilinen, Malezya, Batı 

ve Orta Afrika ile Endonezya’ da ekimi yaygın olarak 

yapılan yağlı meyvenin pulp kısmından (yağ oranı %50) 

elde edilen bir yağdır. Meyvenin çekirdeğinden elde edilen 

ve laurik asit (%40- 52) içeriği yüksek olan yağ ise palm 

çekirdeği yağı olarak bilinmektedir. 

Palm yağının %0.2- 1.0 arasında değişen sabunlaşmayan 

maddelerinin %0.03- 0.15’ ini karotenoidler, %0.003- 0.11’ 

ini tokoferoller, %0.03- 0.10’ unu steroller, %0.05- 0.10’ 

unu fosfatidler, %0.08’ ini alkoller oluşturmaktadır. 

Kaynak: gidagüvenliği.ankara.edu.tr 


40 41 

GIDALARDA MİNERALLER: FAYDALARI, KAYNAKLARI 

Yetişkin insan vücudunun ortalama % 6’sı minerallerden 

oluşmuştur. Başta kalsiyum ve fosfor olmak üzere 

minerallerin büyük bir bölümü iskelet ve dişlerin yapı 

taşıdır. Sodyum ve potasyum gibi mineraller vücut 

sıvılarının dengesini sağlar. 

Demir minerali, vücutta besin ögelerinden enerji oluşumu 

için kullanılan oksijenin dokulara taşınmasında gereklidir. 

Mineraller vücudun çalışmasını düzenleyen enzimlerin 

bileşiminde yer alırlar ve vücudun savunma sisteminde 

kullanılırlar. 

En İyi Kalsiyum Kaynakları: 

Günde üç porsiyon süt ürünü, örneğin 3 dilim kaşar 

peyniri, bir miktar yoğurt ve bir bardak süt günlük ihtiyaç 

duyduğunuz miktarı size sağlayacaktır. 

Kalsiyumun en iyi kaynağı süt ürünleri, sardalya gibi kısa 

kemikli balıklar, yeşil yapraklı sebzeler, fındık fıstık gibi 

yağlı tohumlu bitkiler ve kayısıdır. 

FOSFOR 

Fosfor enerji metabolizmasında, kalsiyum emiliminde, 

gelişme için protein dönüşümünde ve hücrelerin 

onarılmasında rol oynayan en önemli minerallerden bir 

tanesidir. 

Yüksek proteinli gıdalarda da dahil olmak üzere bir çok 

gıdada bulunabilir. İskelet ve diş sisteminin büyük bir 

bölümünü kalsiyum ile birlikte oluşturmaktadır. 

En İyi Fosfor Kaynakları: 

Başlıca kaynakları et ve fındık fıstık gibi yağlı tohumlu 

bitkilerdir. 

ne kadar bu ikisi kulağa kötü gelse de, aslında alınması 

gereken limitte sınırlandırıldığında faydalıdırlar. Krom 

seviyesi aşırı rafine şeker tüketimi, beyaz un tüketimi ve 

yetersiz egzersiz sonucu azalır. 

En İyi Krom Kaynakları: 

En iyi kaynakları arasında patates, elma, yabani havuç ve 

muz yer alır. 

DEMİR 

Demir insan hayatı için önemlidir. Kanımızda yer alan ve 

oksijenin taşınımından sorumlu olan hemoglobin için 

merkezi bir rol oynar. Buna ek olarak, enerji 

metabolizması ve DNA sentezinde anahtar rol 

oynamaktadır. 

Ayrıca vücut sıcaklığının düzenlenmesinde de etkin rol 

oynamaktadır. Demir eksikliği dünya genelinde en çok 

rastlanan durumlardandır ve yorgunluk ve gastrointestinal 

sorunların baş göstermesine neden olan anemiye yol açar. 

En İyi Demir Kaynakları: 

Yeşil yapraklı sebzeler ile servis edilen b ir porsiyon kırmızı 

et veya sardalya günlük alımınızı karşılayacaktır. Diğer 

kaynakları ise yumurta ve ilaveli mısır gevrekleridir. 

ÇİNKO 

Çinko vücudumuzda 200 den fazla enzimin için önemli rol 

oynamaktadır. Yeterli düzeydeki çinko seviyesi bağışıklık 

sisteminin düzgün çalışmasını sağlar. 

Ayrıca görme, tatma ve koklama duyuları için oldukça 

önemlidir. Cilt bakımı, egzama, akne, yaraların iyileşmesi, 

prostat sorunu, kilo kaybı ve saç bakımında etkin role 

sahiptir. Çinko eksikliğinde insan vücudu çok hızlı bir 

şekilde fonksiyonlarını kaybeder. 

En İyi Çinko Kaynakları: 

Balıkta, kabuklu deniz ürünlerinde, kırmızı ette, fındık fıstık 

gibi yağlı tohumlu bitkilerde ve baklagillerde bulunur. 

POTASYUM 

Potasyum kasların ve sinir sisteminin fonksiyonel olarak 

çalışmasında yardımcı olur ve kalp sorunlarını da azaltır. 

Sebze ve meyveler iyi birer potasyum ve magnezyum 

kaynağıdır ve kan basıncının, yani tansiyonun 

düzenlenmesinde etkili bir role sahiptirler. Kan basıncının 

düzenlenmesinde sodyuma zıt bir etkisi bulunmaktadır, 

dolayısı ile düşürülmesini sağlar. Meyve ve sebzelerin 

sodyum seviyesi düşükken, potasyum seviyesi daha 

yüksektir. 

İnsan vücudu mineralleri kemik ve hücre sağlığı da dahil 

olmak üzere bir çok amaçla kullanır. Mineraller, 

vitaminlerle birlikte enzim ve koenzimler için esansiyel rol 

oynamaktadır. Eğer esansiyel olan minerallerden bir tanesi 

eksik ise, vücudunuz en iyi şekilde çalışamaz. 

KALSİYUM 

MAGNEZYUM 

Magnezyum oldukça önemli bir mineraldir ve bir çok 

enzimin, kasların ve sinir sisteminin aktivasyonunu sağlar. 

Eksikliğinde kas ve baş ağrıları, insomnia, iştah kaybı ve 

stresse neden olur. 

SELENYUM 

Nadir bir mineraldir fakat önemli bir rolü vardır. En güçlü 

mineral antioksidanlardandır. Selenyum E vitamini ile 

birlikte çalışarak hücrelere zarar veren serbest radikallerin 

engellenmesini sağlar. 

En iyi Potasyum Kaynakları: 

Potasyum birçok gıdada bulunur ve özellikle meyve ve 

sebzelerden çokça bulunur. 

SODYUM 

Kalsiyum bir çok enzimin aktivitesi için önemli bir rol 

oynamaktadır, bunun yanı sıra kemik ve diş sağlığının 

sağlanması için de önemlidir. İskelet ve diş sisteminin 

büyük bir bölümünü fosfor ile birlikte oluşturmaktadır. 

Nörotransmitlerin salınması, kalp atışlarının düzenlenmesi 

kalsiyuma bağlıdır. 

Büyüme çağında, hamileyken ve ya emzirirken 

tüketiminde bir artışa gerek duyulabilir. Eksikliği 

çocuklarda kemik hastalığına neden olurken yetişkinlerde 

ise yüksek tansiyona ve de osteoporoza neden olabilir. 

Ayrıca sütte bulunan kalsiyum diğer besin kaynaklarına 

göre vücut tarafından daha iyi kullanılır. 

Anne sütünde bulunan laktoz, magnezyum ve kalsiyum 

emilimini arttırarak beyin gelişiminde etkin rol oynamasını 

sağlar. 

Sebze ve meyveler iyi birer potasyum ve magnezyum 

kaynağıdır ve kan basıncının, yani tansiyonun 

düzenlenmesinde etkili bir role sahiptirler. Anne sütünde 

bulunan laktoz, magnezyum ve kalsiyum emilimini 

arttırarak beyin gelişiminde etkin rol oynamasını sağlar. 

En İyi Magnezyum Kaynakları: 

Magnezyum birçok gıdada doğal olarak oluşur. En iyi 

kaynakları arasında ise, turunçgiller, yeşil yapraklı sebzeler 

ve fındık fıstık gibi yağlı tohumlu bitkiler yer alır. 

KROM 

Krom Glikoz Tolerans Faktörü (GTF) için önemlidir. Vücutta 

glikoz alımı açısından önemlidir. Yağ asidi ve kolesterol 

sentezlenmesi üzerine hücrelere glikoz alımını sağlar. Her 

Güçlü bir sağlık sistemi için oldukça önemlidir. Bunun yanı 

sıra üreme sistemi ve tiroid metabolizması ve tansiyonun 

düzenlenmesi için de önemlidir. Ayrıca kalsiyum, çinko ve 

bakır ile birlikte kemik gelişimi için oldukça önemli bir yere 

sahiptir. 

En İyi Selenyum Kaynakları: 

Kabuklu deniz ürünleri, sakatat, tereyağı, avokado ve tam 

buğday ürünleri iyi birer kaynaktır. 

Sodyum tuzun bir parçasıdır ve doğal olarak bir çok 

gıdanın içerisinde bulunur. Bir çok insan sağlığı için iyi 

olandan fazla tuz tüketir. Günde 6 gramdan fazla tuz 

tüketimi önerilmemektedir, bu de 2.5 gram sodyuma denk 

sayılır. 

Maden sularında sodyum seviyesine özellikle dikkat etmek 

gerekir, 1 litrelik maden suyunda maksimum sodyum 

seviyesi 20 mg olmalıdır. Meyve ve sebzelerin potasyum 

seviyesi yüksekken, sodyum seviyesi düşüktür. 

İşletmenizde olabilecek 

İŞ KAZALARINA karşı 

güvenceniz var mı? 


Temiz Etiket 

43 

Doç. Dr. Arzu 

Akpınar BAYİZİT 

Uludağ Üniversitesi 

Gıda Mühendisliği 


k 

Yaşamın sağlıklı ve doğru olarak 

devam edebilmesi, yeterli ve dengeli 

beslenmenin yanı sıra güvenilir 

gıdaların tüketimi ile mümkün 

olabilmektedir. Bu nedenle içerdiği 

yaşamsal ögeler ve taşıyabileceği 

hastalık riskleri nedeniyle gıdaların 

sağlıklı yaşam üzerindeki direkt etkisi 

tartışılmazdır. Bununla birlikte çeşitli 

hastalıkların tedavisinde ya da 

önlenmesinde gıdaların kullanılmaları 

çok eskilere dayanmaktadır. 

Dünya nüfusunun hızla artması, sınırlı olan besin 

kaynaklarının daha verimli kullanılmasını zorunlu hale 

getirmektedir. İnsanlar bilgi ve davranış gelişmeleri ile 

kültürel ve çevresel faktörlere bağlı olarak daha sağlıklı ve 

kaliteli yaşam sürmek istemektedir. Ancak gözlenen sağlık 

sorunlarını tedavi ettirmek yerine önleyici tedbirler almayı 

tercih etmektedirler. 

Beslenme şekli ve gıda tercihi bu önleyici tedbirlerin en 

önemlileri arasında yer almaktadır. Beslenme ve tıp 

bilimlerinin yaşama süresini uzatma ve yaşam kalitesini 

arttırmaya yönelik çalışmaları gıda maddelerinin niteliği ve 

sağlık üzerine etkilerine karşı duyarlılığı da arttırmıştır. 

fonksiyonel gıda ve temiz etiket gibi kavramları ortaya 

çıkarmıştır. 

Günümüzde daha sağlıklı, daha besleyici ve yaşam 

kalitelerini artırıcı gıdaları tüketmek isteyen bilinçli 

tüketiciler, ambalajın üzerinde yazılanları okumanın 

önemini de hızla kavramaktadır. 

Yapılan tüketici anketlerinde içindekiler kısmı ile ambalaj 

üzerinde yer alan mesajların satın alma kararını büyük 

oranda yönlendirdiği ifade edilmektedir. 

İngiltere’de “katkısız yiyecek ve içecek ürünleri”nin 

üretimine yönelik olarak ortaya çıkan “temiz etiket (clean 

label)” kavramı hızla dünyaya yayılmaya başlamıştır. 

Endüstri tarafından sağlıksız bazı katkı maddelerini 

içermeyen ürünlere olan tüketici talebini karşılamak için 

geliştirilen yeni bir gıda hareketi olarak ifade edilen “temiz 

etiket’ teriminin kabul görmüş bir tanımı yoktur. 

Sağlık üzerine olumlu etkileri olan tuz, şeker, yağ, trans 

yağ, yapay katkı maddelerinin kullanım miktarlarının 

azaltıldığı gıdalar, doğal gıda bileşenlerinin kullanıldığı 

gıdalar ya da yapay katkı maddeleri içermeyen gıdalar için 

kullanılmaktadır. Genel anlamda temiz etiket en doğal ya 

da doğala en yakın durumunda üretilmiş gıda maddesini 

ifade etmektedir. Diğer bir deyişle temiz etiketli gıda 

yapay katkı içermemeli, basit bir malzeme listesine sahip 

olmalı ve minimum işlemden geçiş olmalıdır. Bu ifade 

“doğal, basit, taze, şeffaf, organik, GDO’suz, alerjen 

içermeyen, büyüme hormonu içermeyen” gibi ifadelerle 

de bağlantılıdır. 

Temiz etiket hareketinin yayılmasında i) gıda üretiminde 

doğal, organik, sağlıklı, taze, güvenilir, sürdürülebilir 

ifadelerinin çıkış yapması, ii) yediklerinden zevk almak 

isteyen tüketici profili ve iii) tüketicilerin ürünlerin 

gerçekliği, güvenilir olması ile ilgili taleplerinin artması rol 

oynamaktadır. Temiz etiket dürüstlük, şeffaflık ve 

sürdürülebilirlik, adil ticaret gibi anlamlarda da 

kullanılmaktadır. 

Görünüm açısından çekici fakat besin kalitesi düşük olan 

gıda ürünlerinin tüketimi ile yanlış ya da eksik beslenme 

alışkanlıkları sağlık sorunlarının oluşmasına neden 

olmaktadır. 

Bu noktada tüketicilerin sağlıklı yaşama isteği ve sağlıkbeslenme 

arasındaki farkındalığın artması, gıdalardan 

beklentilerin yükselmesi, yeni işleme teknolojilerinin 

geliştirilmesi gibi çeşitli etkenlerle birlikte gıda-sağlık 

ilişkisi, gıda-metabolizma ilişkisi, sağlıklı gıda, güvenli gıda, 

Gıda üreticilerinden şeffaflık bekleyen tüketiciler temiz 

etiketli ürünlerde sevdikleri ürünlerin taviz vermek 

istemedikleri tat ve yapı özelliklerinin nasıl korunacağı ve 

sağlık üzerine etkileri hakkında dürüst bilgi verilmesini 

istemektedir. 

Ayrıca tüketici “ana hammaddesi doğal olan bir ürüne 

teknolojik amaçlı olarak bir katkı maddesi ya da aroma 

vermek amacıyla bir aroma verici katıldığında bu ürün 


44 

temiz etiketli sayılır mı?”, “alerjen içermeyen gıda temiz 

etiket kavramında değerlendirilebilir mi?” ya da “mutfak 

raflarında bulunabilen ya da bildikleri malzemelerle 

hazırlanmış yiyecek ve içecek ürünleri temiz etiketli 

ürünler midir?” ya da “üreticilere ambalaj yazıları/temiz 

etiket hakkında güvenebilirler mi?” gibi sorularına da 

dürüst yanıtlar beklemektedir. 

Gıda sektöründe giderek yaygınlaşan “temiz etiket” 

hareketi ile ifade edilmek istenen aslında “temiz = sağlıklı 

= doğal = katkısız = minimal işlem görmüş gıda”dır. 

Etiketin ambalaj içeriğini olduğu gibi yansıttığı 

düşünülmektedir. İtici gücü tüketici olan temiz etiket 

hareketi tüketicinin ambalajlı bir gıda maddesine yönelik 

talep ve beklentileri yani gıdadaki fazlalıkların atılması ve 

etiketin gereksiz bilgilerden kurtarılması demektir. Bu 

fazlalıkların başında gıda katkıları, sentetik bileşenler ve 

uygulanan kimyasal prosesler gelmektedir. 

Endüstriyel gıdalara kuşku ile bakan ve sağlıklı beslenmeye 

farkındalığı artan tüketici taleplerine yönelik olarak 

tarladan sofraya gıda üretim zincirinde yer alan tüm 

birimlere kendini gözden geçirme ve değişme fırsatı da 

sağlanmaktadır. Ancak kapsamı ve kriterleri tüketici 

talepleri, satış/pazarlama mekanizması ve gıda üreticisine 

bağlı olarak değişen temiz etiket kavramının tek onay 

makamı gene tüketicinin kendisi olmaktadır. 

Bu kapsamda tüketicinin gıdadan beklentileri i) gıda 

etiketinde görmek istemediği bileşen ve katkılar, ii) gıda 

etiketinde bileşen listesinin olabildiğince kısa ve açık 

olması, ve iii) gıdanın geleneksel yöntemlerle ya da 

minimal prosesler ile en doğala yakın üretilmesidir. Bu 

nedenle işin asıl yükü üreticilere düşmektedir. 

Mevcut bileşeni değiştiren, ürün formülasyonundan 

çıkaran ya da üretim prosesini modifiye etmesi istenen 

üretici aynı zamanda tüketiciye ambalajı ile bilgi vermek 

zorundadır. Tüketici beğenisi, raf ömrü, maliyet ve 

mevzuata uyum açısından proses değişimi o kadar kolay 

olmamaktadır. Ancak doğal beyanı ya da temiz etiket 

rüzgârı üretimden daha önemli bir duruma gelmektedir. 

Temiz etiket “düşük yağlı, yüksek proteinli, diyabetik, 

vegan, glutensiz” gibi tüketim trendleri ile bir arada olunca 

daha zor sağlanmaktadır. Bazı tüketiciler renk ve 

görünüşte ortaya çıkabilecek küçük farklılıkları görmezden 

gelebilirken basit bileşenlerle hazırlanmış ürünlerin kısa raf 

ömrü ve sağlık etkileri tüketicilerin kafalarını 

karıştırmaktadır. 

Yapılmış net bir yasal tanımı olmayan temiz etiket 

kavramını tüketicilerin anlayabilmeleri ve üreticilerin de 

bu kavrama uygun yeni ürünler geliştirmeleri için bu 

ifadenin değiştirilemez bir tanımı ve kapsamının yapılması 

gerekmektedir. Üretici yeni ürün formülasyonlarını 

oluşturup bunu ambalajları yoluyla risk almadan 

duyurabilmelidir. 

Ülkemiz Mevzuatı’nda “temiz etiket” kavramını oluşturan 

“doğal, saf, %100, katkısız, yerel, doğa dostu ve benzeri” 

birçok ifadenin kullanım koşullarına ilişkin temel hususlar 

17.10.2017 tarihli TGK Beslenme ve Sağlık Beyanları 

Yönetmeliği Hakkında Kılavuz İle belirlenmiştir. 

Uygulamanın hayata geçmesi ve sonrasında yapılacak 

yenilenme çalışmaları ile ideal bir yapıya kavuşmasını 

umuyorum. 

Gıda ve içecek üreticileri tüketiciyi yanlış yönlendirmemek 

için üretim ve pazarlama konusunda hassasiyet göstermeli 

ve ürünlerine uygun beyanları kullanma konusunda 

bilinçlenmelidir. 

ÇİKOLATA HAKKINDA BİLİNMEYENLER 

Herkesin severek tükettiği çikolata hakkında bazı 

bilinmeyenleri sizler için derledik. 

Genel olarak bilinenin aksine, dört ana çikolata çeşidi 

vardır. Adını renginden alan Blonde (Sarı) Çikolata pasta 

şefi Frederic Bau tarafından kazara bulunmuştur. 

Çikolata 600’ün üzerinde aroma bileşiği içermektedir. 

Beyaz çikolata aslında çikolata değildir. Çikolataya renk 

ve lezzet veren kakao tozu ve kakao katıları yerine kakao 

yağı içerir. 

Bazı araştırmalara göre çikolatalı sütler yüksek protein ve 

karbonhidrat oranı dolayısıyla sporcuların egzersiz 

sonrasında daha hızlı iyileşmelerine yardımcı olmak için 

geliştirilmiştir. 

Ortalama bir çikolata barı 50 mg kafein içermektedir. 

1 kg çikolata üretmek için yüzlerce kakao çekirdeği 


Bitter çikolata yoğun flavonoid ve antioksidan 

konsantrasyonu sebebiyle kalp sağlığı için faydalıdır. 


46 

Dr. Serpil YILMAZ 

Pembemavi Hastanesi 

Çocuk Sağlığı ve 

Hastalıkları Uzmanı 

Neden Anne Sütü 

Bir bebeğin doğumdan sonra ilk bir 

saat içinde tıbbi bir engel olmadığı 

sürece mutlaka emzirilmesi 


Doğumdan sonra ilk gelen sütlere 

kolostrum yani ağız sütü denir. 

Kolostrum bağışıklık açısından çok 

önemli maddeler içerir ve çocuğun 

ilk aşısı niteliğindedir. 

İlk gün mide kapasitesi bir kiraz kadardır ve genellikle az 

gelen bu kolostrum çocuğun ihtiyacını karşılar. Bu mide 

kapasitesi 3. Günde ceviz kadar, 7. Günde kayısı kadar, bir 

ayın sonunda yumurta kadardır. 

Dünya Sağlık Örgütü ve tüm tıp dünyası tarafından ilk altı 

ay sadece anne sütü beslenme önerilmektedir. 

Anne sütünün yararları: 

1. Her zaman temizdir, ısı derecesi idealdir 

2. Besin içeriği bir insanın yavrusuna en uygun 

gıdadır. 

3. Sindirime yardımcı aktif maddeler içerir 

4. Koruyucu antikorlar içerir 

5. Bebeğin ruhsal, bedensel, zihinsel gelişimini 

destekler 

6. Anne ile bebek arasındaki duygusal bağı artırır 

7. Alerjik hastalıklara karşı koruyucudur 

8. Obezite riskini azaltır. 

9. Kronik hastalıklara riski azaltır (tip 1 diyabet, 

çölyak, koroner kalp hastalıkları gibi) 

10. Ucuzdur, hazırlama sorunu yoktur 

11. Annenin doğumdan sonra rahminin toplanmasına 

neden olur ve fazla kan kaybını engeller 

Bebeğin sağlıkla büyüme ve gelişmesi için altı aylıktan 

sonra beslenme programı yapılarak anne sütüne ilave 

olarak ayına uygun gıdalar eklenir. 

Annenin hormonal durumu ve emzirme çabasıyla birlikte 

sütler de giderek artar. 

Annenin emzirme döneminde bol su tüketmesi, kaliteli ve 

düzenli beslenmesi, dinlenmesi, psikolojik olarak huzurlu 

ve mutlu olması ile süt verimi de günler içinde artar. 

Anne sütünün tek başına çocuğun enerji ve besin 

gereksinimini karşılayamadığı dönemde başlayan ve diğer 

yiyecek veya içeceklerin anne sütüyle birlikte verildiği 

sürece “tamamlayıcı beslenme” adı verilmektedir. 

Bu dönemde bebek ayına uygun çeşitteki gıdalar ve 

beslenme düzeniyle gelişime katkıda bulunulur. 

Bebeğin bir yaş civarında aile ile birlikte sofra 

yemeklerinden yiyebilecek olgunluğa ulaşması sağlanır. 

Patlamış Mısır Nasıl Patlar? 

çekirdek içerisinde yer alan nişasta yapışkan bir hal alır. 

Baskının yüksek olması sebebi ile nişasta bir anda kabuğu 

deler ve mısır tanesinin kabuğundan dışarı 

fışkırır. Ardından soğuma ile birlikte afiyetle tükettiğimiz 

patlamış mısır şeklini alır. 

Peki, neden "pat" diye ses çıkar? 

Severek tükettiğimiz patlamış mısırın nasıl patladığı her bir 

mısır tanesinin içerisinde az miktarda bulunan suya 

dayanıyor. Mısır çekirdekleri ısıtıldığında su buharlaşır ve 

Sebebi yine mısırın içerisinde bulunan suyun 

buharlaşmasıdır. Yeterli sıcaklığa ulaştığında mısır 

tanesinin içerisindeki su buharlaşır ve dışarı çıkarken minik 

titreşimli boşluklar oluşturarak "pat" sesi çıkar. Patlamış 

mısırın renginin beyaz olmasının sebebi de içerisindeki 

nişastadan dolayıdır. 


48 49 

Kefir Orta Asya’da göçebe olarak 

yaşamlarını sürdüren Türkler 

tarafından 5000 yıl önce 

bulunmuştur. Hayvanları ilk 

evcilleştirdikleri zaman onların 

sütlerinden yararlanan Türkler, 

yaşamlarının her alanında 

mayaladıkları süt ürünlerini 

Pınar Bilge KIZILKAYA beraberlerinde taşımışlardır. 


Sürekli yanlarında bulunan atlardan, keçi ve koyunlardan 

yararlanmışlar; at sütünden kımız, keçi veya koyun 

sütünden kefir üretmişlerdir. 

Avrupa’nın salgın hastalıklardan kitlesel ölümleri yaşadığı 

zaman diliminde, büyük Hun imparatoru Atilla’nın orduları 

Roma’ya saldırdığı tarihlerde Türklerin hastalıklara karşı 

dirençli olmaları Avrupalılar için hep merak konusu 

olmuştur. 

Türklerin beslenmelerinde dikkat çeken kefir; Avrupalı 

tarihçiler tarafından o tarihlerdeki kayıtlara sihirli, 

mucizevi içecek olarak geçmiştir. Macaristan, Polonya ve 

İskandinav ülkelerinde bugün yerel olarak çok yaygın olan 

kefir Orta Asya’dan gelen Türkler tarafından getirilmiştir. 

Ünlü gezgin Marco Polo seyahatlerinde kefirden söz 

etmekte, ancak bir türlü elde edemediğinden Avrupa’ya 

getiremediğini belirtmektedir. Tibet’te Budist rahiplerin 

elde ettikleri kefiri sürekli mayalayarak tapınaklarında 

gelen ziyaretçilere şifa olarak dağıttıkları, hastaları kefirle 

iyileştirdikleri bilinmektedir. 

Kefir bütün dünyada dilden dile dolaşarak bir efsane 

haline gelmiştir. Rusların uzun yıllar kefiri elde etmek için 

Türk toplulukları ile mücadele ettikleri ve bir türlü kefiri 

alamadıkları da yine efsaneler arasındadır. 5000 yıllık 

tarihsel gelenek neyse ki Kafkasya’daki Elbruz dağlarındaki 

Türklerin geleneklerini sürdürmeleri sonucu günümüze 

ulaşabilmiştir. 

Peki, daha anlaşılır bir dille nedir bu kefir? 

Laktik asit bakterileri (LAB) ve mayaların sütü fermente 

etmeleri sonucu laktik asit, CO2, az miktarda alkol ve 

aromatik moleküller (asetaldehit, aseton, diasetil) oluşur. 

Oluşan bu moleküllerin hepsi kefirin kendine ait duyusal 

karakterlerinin oluşmasına katkı sağlar. 

Sürekli içildiğinde kefirle birlikte vücuda alınan yararlı 

bakteriler, özellikle de laktobasiller bağırsaklara 

KEFİR MUCİZESİ 

yerleşerek, buradaki mikroflorayı düzelterek ürettikleri 

asit bileşiklerle patojen bakterileri değişik oranlarda inhibe 

ederler. İşte tamda bu nedenle günümüzde Türkiye de ve 

Dünya da birçok üniversitede bilimsel çalışmalara konu 

olan kefirin insan sağlığına sayısız katkıları vardır. 

Kefir üzerine ilk bilimsel çalışmalar 19. yüzyılın sonunda 

Rusya'da yapılmıştır. Tıp doktorları o zaman pratik bir ilaç 

olarak kefiri bağırsak ve mide rahatsızlıkları olan hastalara 

tedavi amacıyla vermişlerdir. Kolaylıkla sindirilebilen 

besleyici bir gıda olduğu için çocuklar, infantlar, hamile 

bayanlar, iyileşme dönemindeki hastalar, yaşlılar, kabızlık 

ve diğer sindirim problemleri çeken insanlar için ideal bir 

içecektir. 

Son yıllarda rafine gıdaların tüketimindeki artışa paralel 

olarak, turşu, kefir, boza, çeşitli salamuralar gibi 

geleneksel fermantasyon gıdalarının az tüketilmesi, süt ve 

yoğurt gibi fazla tüketilenlerin ise ekşimesin ya da 

kesmesin diye pastörize edilmesi ya da antibiyotik 

katılması vücudumuzun mükemmel probiyotik dengesini 

alt üst etmiştir maalesef. 

Probiyotik ise yeterli miktarda yenildiğinde insan ya da 

hayvan sağlığını olumlu yönde etkileyen 

mikroorganizmalardır. Yani; Probiyotikler = yararlı bağırsak 

mikropları (bakteriler ve mantarlar). 

Probiyotiklerin görevleri 

- Bağışıklık sistemini güçlendirmek, 

- Yiyeceklerin hazmını kolaylaştırmak, 

- Vitaminlerin (K vit, biotin, B12, niasin vb) sentezini 

yapmak, 

- Bağırsak duvarını zararlı maddelerden korumak ve 

bağırsak geçirgenliğini azaltmak, 

- Zararlı maddelerin (toksinler) kan dolaşımına geçmesini 

engellemek, 

- Besin alerjilerini ve egzamayı önlemek, 

- Kronik enflamatuvar (iltihabi) hastalıkların oluşumunu 

engellemek, 

- Kanseri önlemek, 

- Yaşlanmayı yavaşlatmak, 

- Depresyonu hafifletmek, 

- Otizm bulgularını hafifletmek, 

- İshali önlemek ve tedavi etmek, 

- İdrar yolu iltihaplarını önlemek, 

- Kabızlığı tedavi etmek, 

- Böbrek taşlarının (okzalat) oluşumunu azaltmak, 

Tüm bu saydıklarımız gerçekten de mucizevi değil mi? 

Gelelim bu mucizevi içeceğimizi nereden tedarik ederiz 

ve nasıl hazırlarız; 

1. Önce çiğ süt kaynatılır ve soğumaya bırakılır ve 

üzerinde oluşan kaymak alınır (Tabi bu aşamayı 

doğrudan pastörize süt kullanarak atlayabiliriz), 

2. Soğuyan süt 20-25 dereceye yani oda sıcaklığına 

geldiğinde kefir mayası ilave edilir, 

3. Kavanozun ağzı hava alacak, ama toz girmeyecek bir 

şekilde peçete veya temiz gevşek dokulu bir bezle 

kapatılır, 

4. 20-25 derecede kalacağı bir yerde bırakılır, hava 

soğuk ise kavanozun etrafı bezle sarılır (önceden 

uygun sıcaklığı ayarlamış olduğunuz bir fırın 

içerisinde de bekletilebilir), 

5. 18-24 saat sütün pıhtılaşması beklenir, 

6. Süt pıhtılaştığında kefir olmuş demektir, 

7. Olgunlaşması için buzdolabında bir gece bekletilir, 

8. Sonra kefir plastik bir süzgeçle süzülür, 

9. Süzülen kefir içilmeye hazırdır, 2 gün kadar 

buzdolabında bekletilebilir. 

Kefiri saklamakta basit ama önemli bir ayrıntıdır. Süzgeçte 

kalan kefir taneleri klorsuz su ile yıkanır. Eğer hemen kefir 

yapılacaksa yıkamaya gerek yoktur. 

Saklanacak taneler su dolu temiz bir kavanoza konur ve 

buzdolabında 2-3 gün bekleyebilir. Taneleri 2-3 günde bir 

klorsuz su ile yıkayıp, su veya süt içinde saklamak gerekir. 

Bu işlem uygulanmazsa maya salyalaşır ve bozulmaya 

başlar. Saklama koşullarına dikkat edilirse kefir taneleri 

uzun yıllar dayanır. 

Kefirin bileşiminde %1 kadar süt asidi ve % 0.5-2.0 

düzeyinde etil alkol bulunmaktadır, bekledikçe içindeki 

alkol oranı artar. Önemli nokta kefir tanelerinin metal ile 

temas etmemesidir. Metal yerine plastik süzgeç ve kaşık 

kullanılmalıdır. 

Minik karnabahar ya da mısır tanelerine benzeyen kefir 

mayalarını çeşitli üniversitelerin satış 

noktalarından, güvenilir olduğunu düşündüğünüz aktar ya 

da sağlıklı yaşam marketlerinden ve tabi ki çevremizdeki 

insanlardan tedarik edebiliriz. 

Günümüzde teknoloji ve doğru beslenme bilincin 

artmasıyla beraber sosyal medya ve çeşitli forumlarda 

kefir üretimi ve bedelsiz kefir paylaşımı üzerine kurulmuş 

gruplar giderek artmaktadır. Bu durumun kefir tüketimi 

üzerinde katlamalı bir artışı beraberinde getirdiğini keyifle 

söyleyebilirim sanırım. 

Sizlerde bu yazıyı okuduktan sonra günlük beslenme 

alışkanlıklarınızın arasına bu değerli içeceği ekleyebilirsiniz. 

Sağlıklı bir yaşam dilerim. 

KOLESTEROLE KARŞI LİKOPEN 

Likopen güçlü antioksidan özelliğe sahip, meyve ve 

sebzelere kırmızı rengini veren bir karotenoiddir. 

Birçok yiyecekte bulunan likopen yağda çözünebilen bir 

yapıya sahiptir. Yapılan birçok araştırmada yüksek likopen 

içeriğine sahip gıdaların sağlığa olumlu etkisi 

kanıtlanmıştır. 

Domates, karpuz, muz, üzüm, portakal ve papaya gibi 

gıdalarda bulunmakla birlikte, araştırmalara göre karpuzun 

en yüksek likopen içeriğine sahip gıda olduğu da 

belirtilmiştir. 

Bütün karotenoidler arasında en yüksek antioksidan 

özelliğe sahip olan likopenin insan sağlığı üzerine birçok 

faydası vardır. Ancak insan vücudunda üretilemediği için 

likopen içeren besinlerden insan vücuduna alınır. 

Bursa Gıda Rehberi – 2017 www.gidaci.org Bursa Gıda Rehberi – 2017 www.gidaci.org 

 

 

 

 

Yüksek likopen içeren gıdaların tüketimi kalp ve 

damar sağlığını olumlu yönde etkilemektedir. 

Aynı zamanda kolesterol yapımında etkili olan bazı 

enzimleri engelleyerek kandaki kolesterol 

seviyesini azaltır. 

Likopen alımının astım riskini ortadan kaldırdığı 

araştırmacılar tarafından kanıtlanmıştır. 

Mide, akciğer ve rahim kanserine karşı koruyucu 

özellik göstermektedir. 

Aynı zamanda araştırma sonuçlarına göre bazı işlemlerle 

sos, salça ve ketçap haline getirilip alındığı takdirde vücut 

tarafından emiliminin arttığı gözlemlenmiştir. 

Her ne kadar ilave olarak alınabilmesi mümkün olsa da 

doğal olarak meyvelerden alınması daha etkili olmaktadır.

50 51 

Sena ORUÇ 

www.diyetlif.com 

Diyetisyen 

Fonksiyonel Gıdalar 

Fonksiyonel gıdalar, vücudun 

temel besin ihtiyaçlarını 

karşılamanın ötesinde, insan 

fizyolojisi ve metabolik 

fonksiyonları üzerinde ek 

faydalar sağlayan, böylelikle 

hastalıklardan korunmada ve 

daha sağlıklı bir yaşama 

ulaşmada etkinlik gösteren 

gıdalar veya gıda bileşenleri 

olarak tanımlanmaktadır. 

Fonksiyonel gıdalar sınıfına özel amaçla kullanılması 

halinde birçok gıda maddesini dâhil edebiliriz. 

Fonksiyonel gıda 3 şekilde oluşturulur. 

• Özel yetiştirme koşullarında bileşenlerinden bir 

tanesi doğal olarak artırılmış olan gıdalar 

• Sağlık faydası sağlamak üzere herhangi bir bileşen 

eklenmiş gıdalar 

• Gıdanın yapısında doğal olarak bulunan ve sağlık 

üzerine olumsuz etki sağlayacak bir veya birden 

fazla bileşenin gıdadan ayrılmasıyla elde edilen 

gıdalar. 

Fonksiyonel gıdaların kullanım amacı ve çeşitliliği gün 

geçtikçe gelişme göstermektedir. 

Toplumun ihtiyaçlarına hitap eden fonksiyonel gıdaların 

piyasada yaygınlaştırılması ve toplum sağlığını 

kalkındırmaya destek olması birçok kurum ve kuruluş 

tarafından desteklenmektedir. 

Fonksiyonel gıdalar içinde bulunan topluma ya genel ya da 

belli bir gruba fayda sağlamalıdır, sağlamaktadır. Örneğin 

büyüme gelişme çağındaki çocuklarda protein alımı 

yetersiz görüldüğü için süte katılan aroma verici tozlara 

protein ve vitamin-mineral katkısı yapılarak besin maddesi 

fonksiyonel hale getirilmiştir. 

Fonksiyonel gıda piyasasında amaç tüketilen besin 

maddesinden sağlık anlamında fayda oluşturmaktır. 

Günümüzde ülke genelinde kullanılan tuzlar fonksiyonel 

gıdalardan sayılabilir. Çünkü bundan yıllar önce toplum 

üzerinde yapılan geniş çaplı araştırmaların sonucunda 

ülkemizde tiroit fonksiyonları bozukluğu, guatr 

hastalıklarına sık rastlanıldı. 

Çözüm olarak tuza iyot minerali eklendi ve toplumda tiroit 

hastalıklarının görülme oranında ciddi bir düşüş yaşandığı 

gözlemlendi. Bu durumda iyot katılarak fonksiyonel gıda 

haline getirilen tuzla amaca ulaşılmış, toplum sağlığında 

genel bir iyileşme sağlanmış oldu. 

Fonksiyonel gıdalar genel olarak görülen kronik 

hastalıkların önlenmesi amacıyla kullanılmaktadır. Yapılan 

araştırmalar sonucunda fonksiyonel hale getirilmiş 

gıdaların kullanılmasıyla kronik hastalıkların belli ölçülerde 

önlenebildiği gözlemlenmiştir. 

Fonksiyonel gıdaların beslenmeye eklenmesinde özel bir 

amaç olduğunu söylemiştik. Bu anlamda kullanılan özel 

gıdalara ve kullanılma amaçlarına; 

- Sindirim sistemi üzerinde olumlu etki eden probiyotik 

içeriğinden dolayı kullanılan kefir ve yoğurdu, 

- Kalp damar sağlığının koruyan, zihinsel gelişimi 

destekleyen omega-3 içeriği nedeniyle kullanılan balığı, 

- Kalsiyum içeriğiyle kemik sağlığını desteklerken lif 

içeriğiyle de barsak sağlığını geliştiren inciri, 

- Toplumumuzda son zamanlarda sık görülen D vitamini 

yetersizliğinden sonra bunu önlemek amacıyla D vitamini 

eklenmiş sıvı yağları örnek gösterebiliriz. 

Fonksiyonel gıdalar özel amaçlarla kullanılan gıdalardır ve 

insanların besin ögesi ihtiyaçları doğru şekilde belirlenerek 

beslenme düzenlerinde eklendiğinde sağlık açısından 

olumlu etkiye sahip olabilmektedirler. 

MUTFAKTA HİJYEN 

Hijyen: İnsan sağlığına doğrudan veya 

dolaylı olarak zarar verebilecek 

etkenleri ortadan kaldırmak için 

yapılacak uygulamaların ve alınacak 

temizlik önlemlerinin tümüdür. 

Gıda Hijyeni: Gıdanın insan sağlığına zarar 

vermeyecek şekilde tüketime uygunluğunun 

sağlanması için üretim, depolama, dağıtım ve 

satışa sunma gibi bütün aşamalarda 

tehlikelerin kontrol altına alınması ve risklerin 

ortadan kaldırılması için uyulması gereken 

kuralların bütününü ve alınması gerekli her 

türlü önlemdir. 

Mutfak Hijyeni: Mutfak hijyeni genel gıda 

hijyeni kapsamı içinde gıdaların sağlığa uygun 

koşullarda hazırlanmasını ifade eden bir 

kavramdır. 

GIDA GÜVENLİĞİNİ SAĞLAMA YOLLARI 

Sağlıklı yaşam için gıdaların güvenli bir biçimde 

hazırlanması gerekir. Her birey güvenli gıdaya ulaşma ve 

tüketme hakkına sahiptir. Ancak gıda üretim-satış- tüketim 

zincirinin her aşamasında gıdalar kontamine olabilir. 

Gıda kaynaklı hastalıklar kontamine gıdaların tüketimi 

sonucu oluşmaktadır. Gıda güvenliğini sağlamak için 

gıdaların üretiminden satın alımına ve tüketimine kadar 

gecen süreçte dikkat edilmesi gereken önemli noktalar 

bulunmaktadır. 

Gıda güvenliğini bozan fiziksel, kimyasal ve biyolojik olmak 

üzere üç tehlike vardır. 

1. Fiziksel bulaşanlar: Bilerek ya da bilmeyerek, bir 

yiyeceğin içerisine karışan tüm yabancı cisimler fiziksel 

bulaşmalara neden olur. Fiziksel bulaşanlar kapsamın da; 

toz/toprak, sac, tırnak cilası döküntüleri, böcekler, kırık 

bardak ve tabak parçaları, tırnak, tel zımba, raptiye, civi, 

metal veya plastik kırıntıları, kemik parçası, taş, tahta 

kırıntısı ve ambalaj malzemeleri vb. yabancı cisimler yer 

almaktadır. 

Gıdaların hazırlandığı, pişirildiği alanlar ve bu süreçte 

kullanılan her türlü araç- gereç temiz ve hijyenik olmalıdır. 

Özellikle toplu yemek üretilen yerlerde, mutfak 

bölümlerinin yerleşim planından, uygun araç-gereçlerin 

kullanımına kadar tüm koşullar, gıda güvenliğini 

sağlayacak şekilde düzenlenmelidir. 

Toplu yemek üreten yerlerin donanımı belirlenen 

mevzuata uygun olmalıdır. Örneğin aydınlatma, zemin 

yapısı, duvarlar, pencereler, tavan, elektrik, su, buhar, 

havagazı/ doğalgaz, havalandırma ve atık ile ilgili tesisatlar 

yasal düzenlenmelere göre kontrol edilmelidir. 

Mutfak alanları iş akışına uygun şekilde; satın alma 

bölümünden başlayarak, depolama, üretim alanları 

(hazırlama ve pişirme) ve servis bölümleri olarak 

planlanmalıdır. Üretim sırasında kullanılacak tüm araçgereçler 

temiz ve hijyenik olmalıdır. 

Fiziksel Bulaşanları Engellemek İçin; 

• Kırılma riskleri nedeniyle, zorunlu olmadıkça hazırlama 

ve üretim aşamalarında cam malzeme kullanımı tercih 

edilmemelidir. 

• Ambalajlanmış ürünlerin tercih edilmesi, taş, toprak ve 

saman gibi fiziksel bulaşanları önlemek acısından 

önemlidir. 

• Sebze, meyve ve yumurta satın alırken görünür şekilde 

toz, toprak, saman, hayvan dışkısı kalıntılarının 

olmamasına dikkat edilmelidir. 

• Yiyecek üretimiyle uğraşan bireyler, kişisel hijyen 

kurallarına uymalıdır. 

2. Kimyasal bulaşanlar: Gıda güvenliğini bozan kimyasal 

bulaşanlara, tarım ilaçları (pestisitler), gıda ambalaj 


52 53 

malzemeleri, deterjan-dezenfektanlar ve diğer tüm 

temizlik maddeleri örnek verilebilir. 

Bu maddeler, besinlere bulaşarak kısa veya uzun sürede 

gıda kaynaklı hastalıklara neden olabilir. 

Gıda ile temas eden alüminyum ve bakır gibi metaller de 

önemli bulaşanlardandır. 

Metal Bulaşanları Engellemek İçin; 

• Alüminyum ve bakır kaplar içerisinde; limonata, domates 

sosu veya salata sosları gibi asitli besinler hazırlanmamalı 

ve pişirilmemelidir. 

• Emayesi dökülmüş kapların kullanımından kaçınılmalıdır. 

• Konserve besinler açılıp kullanıldıktan sonra geride kalan 

besinler uygun bir kapta ve buzdolabında saklanmalıdır. 

• Satın alınan ambalajlı besinlerin kapları başka bir amaçla 

(örneğin; yoğurt mayalama, besin saklama vb.) 

kullanılmamalıdır. 

Kimyasal Bulaşanları Engellemek İçin; 

• Kimyasal maddeler talimatlara uygun şekilde kullanılmalı 

ve depolanmalıdır. 

• Gıda zincirindeki tüm paydaşlar ve tüketiciler, kimyasal 

maddelerin uygun kullanımı konusunda 

bilgilendirilmelidir. 

• Kimyasal maddeler orijinal kutularında, etiketleri 

üzerinde ve besinlerden uzak yerlerde depolanmalıdır. 

• Kimyasal maddeler kullanıldıktan sonra mutlaka eller 

yıkanmalıdır. 

3. Biyolojik Bulaşanlar: Bakteriler ve diğer 

mikroorganizmalar gıda kaynaklı hastalıkların en yaygın 

nedenidir. 

Besin kaynaklı hastalıklara en sık neden olan patojen 

bakteriler arasında; Salmonella, E.coli, L. monocytogenes, 

S.aureus, C.perfringens yer almaktadır. 

Mikroorganizmaların başlıca bulaşma kaynakları; toz, 

toprak, hava, haşereler, kemirgenler ve diğer hayvanlar, 

çiğ besinler, çöpler, araç-gereçler ve insanlardır. 

Biyolojik Bulaşanları Engellemek İçin; 

• Gıda güvenliğini sağlamaya yönelik 5 ilke (temizlik, 

pişmiş besinlerle çiğ besinlerin ayırılması, uygun pişirme, 

besinlerin uygun sıcaklıklarda saklanması, güvenilir ham 

madde ve su kullanılması) uygulanmalıdır. 

• Gıda hijyeni, araç-gereç hijyeni ve kişisel hijyenin 

sağlanmasına yönelik önlemler alınmalıdır. 

• Güvenli gıda üretimi için risklerin önlenmesi ve 

kontrolüne yönelik sistemler kurulmalı (HACCP, ISO 

22000) ve sürekliliği sağlanmalıdır. 

KİŞİSEL HİJYEN 

Gıda güvenliğini sağlamada yiyecek-içecek hazırlama ve 

üretimiyle ilgilenenlerin kişisel temizlik ve hijyeni 

önemlidir. Toplu yemek üretilen yerlerde çalışanların konu 

ile ilgili yasal düzenlemeler çerçevesinde kişisel hijyen 

eğitimi alıp almadıkları kontrol edilmelidir. 

Kişisel Hijyeni Sağlamada Dikkat Edilmesi Gerekenler 

1. Ağız/Burun/Saçlar/Kıyafet 

• Gıdaları hazırlama ve pişirme sırasında ağız, burun ve 

saçlara dokunulmamalı, 

• Öksürme ve hapşırmada mutlaka kağıt mendil veya 

maske kullanılmalı, 

• Yemeklerin tat kontrolleri yemeğin karıştırıldığı kaşıkla 

değil, ayrı bir kaşık ile bir tabağa konularak yapılmalı, 

• Yiyecek içecekle uğraşırken sac dökülmesine karşı önlem 

alınmalıdır (bone vb. kullanılmalı). 

2. Eller 

Yiyecek-içecek hazırlarken eller hijyenik el yıkama 

ilkelerine uygun yöntemlerle sık sık yıkanmalıdır. 

Eller; 

• Her işin başında, 

• Çiğ besinlere dokunduktan sonra, 

• Tuvaletten her çıkışta, 

• Yemekleri servis etmeden önce, 

• Sigara içtikten ve mendil kullandıktan sonra, 

• Paraya dokunduktan sonra, 

• Kirli araç-gereçlere dokunduktan sonra, 

• Öksürüp-hapşırdıktan sonra, 

• Çöplere dokunduktan sonra mutlaka hijyenik bir 

şekilde yıkanmalıdır. 

El Dezenfeksiyonu 

Özellikle Toplu yemek üretilen yerlerde çalışan personelin 

el dezenfeksiyonu gıda güvenliğinin sağlanması açısından 

önemlidir. Bu işlemin amacı ellerdeki bakterilerin en etkili 

ve hızlı bir şekilde ortamdan uzaklaştırılmasıdır. 

Antiseptik özelliklere sahip dezenfektan kullanılması 

gereklidir. Bunun için hızlı etkili bir alkol bazlı dezenfektan 

3-5 mL alınarak, bir dakika kadar her iki el birbirine 

sürtülür ve ovulur. El dezenfeksiyonu yıkanmış ve kuru 

ellere uygulanır, özellikle tuvalet sonrası ve çiğ etler ile 

temas sonrasında yapılması önerilir. 

Eldiven Kullanımı: Toplu yemek üretilen yerlerde özellikle 

ısıl işlem uygulanmayacak (soğuk sandviçler, salatalar vb.) 

besinlerin hazırlanmasında, çiğ etler ile temasta ve 

yemeklerin servisi esnasında mutlaka tek kullanımlık steril 

eldivenler gerekir. 

Eldivenler ellerin kirlenmemesi için değil, besinleri 

kirletmemek amacıyla kullanılır. Çiğ etler ile temas sonrası 

aynı eldiven kullanılarak pişmiş besinlere temas 

edilmemelidir. 

El Yıkama Yöntemi: 

Hijyenik yönden uygun el yıkama aşamaları: 

• Eller dayanabilecek sıcaklıktaki su ile bilekten parmak 

uçlarına kadar sabunlanır, 

• El ve parmak araları en az 20 saniye kadar ovulur, 

• Akan su altında eller iyice durulanır, 

• Temiz bir havlu ya da kağıt havlu ile eller kurulanır. 

Gıdaların güvenilir olması için gıda 

güvenilirliğini bozan tehlikelerin aşağıdaki 

kurallar ile azaltılması gerekmektedir: 

• Gıda maddeleri ve gıda ile temasta bulunan madde ve 

malzemeleri üreten, satan işyerleri ile toplu tüketime 

sunan işyerleri güvenilir gıdaya ulaşılması konusunda en 

etkili yöntemler arasında yer alan “Hijyen Uygulamaları” 

ile “HACCP” ilkelerine dayanan prosedürleri uygulamak ve 

sürdürmek zorundadır. 

• Kayıt/onay numarasına sahip gıda işletmelerin 

ürünlerinin satın alınması veya tüketime sunulması, 

• Nitelikleri bozulmuş ve son tüketim/tavsiye edilen 

tüketim tarihleri geçmiş gıdaların satışa ve tüketime 

sunulmaması, 

• Gıdaların saklama koşullarına uygun muhafaza edilmesi, 

• Çapraz bulaşmaların önlenmedir. 

• Hijyen kurallarına uyulması, 

• Zararlılarla mücadelenin yapılması, 

• Kişisel hijyen kurallarına uyulması, 

• Uygun teknik donanım, alet ve ekipman kullanılması, 

• Etkin atık yönetimi uygulanması, 

• Okul yönetimince okul önlerinde gıdaların satılmasını 

önleyici tedbirler alınmasıdır. 

• Gıda maddelerinin hazırlandığı, kullanıldığı veya 

işlendiği alanlar gıda maddesi üretimine uygun hijyenik 

koşulları sağlayacak şekilde tasarlanmış ve kurulmuş 

olmalı, 

• Hijyenle ilgili işlemlerin kusursuz bir şekilde yapılmasına 

imkan verecek yeterli çalışma alanı olmalıdır. 

• Kapılar temizlenmesi kolay ve dezenfekte edilebilir 

olmalı, 

• Pencereler kir birikmesini önleyecek şekilde dayanıklı 

malzemeden yapılmış olmalı, 


54 55 

• Dış mekana açılan pencerelerde sineklikler kullanılmalı, 

• Pencere içi eşikler raf olarak kullanılmamalıdır. 

• Yüzeyler üzerinde kir birikmesine, yabancı maddelerin 

gıda maddelerine bulaşmasına, yoğunlaşmış sıvı veya küf 

oluşumuna yol açmayacak şekilde tasarlanmalı, 

• Havalandırma açıklıklarının üzerindeki düzenekler 

kolayca sökülebilmeli ve periyodik olarak temizlenmeli, 

• Temiz olmayan bir alandan temiz bir alana olabilecek 

hava akımları engellenmeli, 

• Pişirme ve buharlı ısıtıcılardan çıkan hava işyeri 

ortamından uzaklaştırılmalıdır. 

• İşletme gün ışığına eşdeğer bir şekilde doğal veya yapay 

olarak aydınlatılmalı, 

• Temizlenebilir, dezenfekte edilebilir yapıda ve korozyona 

karşı dayanıklı olmalıdır. 

• Zemin ve duvar yüzeyleri sağlam yapıda, kolay 

temizlenebilir ve gerektiğinde dezenfekte edilebilir olmalı, 

• Döşemelerin atık suyun ortamdan uzaklaştırılmasına 

uygun olması gereklidir. 

• Tavan ve tavan donanımları, buharlaşma ve 

damlamadan dolayı gıda ve hammaddelerin doğrudan ya 

da dolaylı olarak kirlenmesine neden olmayacak biçimde 

tesis edilen açık renkte olmalı, 

• Kirin birikmesini ve küfün üremesini önleyecek biçimde 

ve kolay temizlenebilir özellikte olmalı, 

• Tavanların periyodik olarak bakımları yapılmalıdır. 

• İşyerlerindeki tuvaletlerin suyu sürekli olmalı, 

kanalizasyon bağlantısı bulunmalı, hiçbir şekilde gıdaların 

hazırlandığı odalara doğrudan açılmamalı, 

• Tuvalet mekanlarında, sıvı sabun, hijyenik el kurutma ve 

dezenfektan dispenserleri bulunmalı, 

• Tuvalet çıkışlarında hijyen paspası bulundurulmalıdır. 

• Personele ait sosyal alanlarının gıda üretim ve satış 

alanlarından ayrı olmalı, 

• Personele üzerini değişebilmesi için personel soyunma 

alanları sağlanmalı, 

• İş ve sokak kıyafetlerinin ayrı ayrı saklanabileceği şekilde 

soyunma dolapları olmalıdır. 

• İşyerinin uygun noktalarında gerekli sayıda temiz, sağlam 

ve çalışır durumda el yıkama evyeleri bulunmalı, 

• El yıkama evyelerinde gıda işlemlerinde kullanılan araç 

ve gereçler yıkanmamalı, 

• Yapılan işin niteliğine göre soğuk ve sıcak su bağlantısı 

bulundurulmalıdır. 

• Havalandırma sistemleri, duman, koku, is ve 

buharlaşmayı giderecek, ısıyı muhafaza edecek, toz, kir ve 

zararlı girişini önleyecek özellikte olmalı, 

• Aydınlatma araçları muhtemel tehlikelere, kırılmalara 

karşı koruyucular ile korunmalı, 

• Koruyucular çapraz bulaşmaya neden olmayan ve kolay 

temizlenebilir özellikte olmalıdır, 

• Gıda İşletmesi sürekli, içme suyu kalitesinde, sıcak ve 

soğuk su bulunmalı, 

• Buz ve buhar “içilebilir nitelikteki sudan” üretilmeli, 

• Su tankları; gıdaya, insan sağlığına uygun malzemeden 

yapılmış olmalı, 

• Buz makineleri ve su depoları düzenli aralıklarla 

temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir. 

• Atık su ve kanalizasyon sisteminin, gıda maddelerine ve 

insanlara bulaşmayı önleyecek şekilde tasarlanmış ve tesis 

edilmiş olmalı, 

• Tüm mazgallar kapaklı ve kapaklar çıkarılıp, 

temizlenebilir özellikte olmalı, 

• Mazgal üzerindeki delikler zararlı ve kemirgen çıkışına, 

koku yayılmasına ve atık sıvıların kanaldan geri dönüşüne 

karşı güvenilir, temizlenebilir ve dezenfekte edilebilir 

olmalıdır. 

• Temizlik gereçleri, temizlik maddeleri ve dezenfektanlar 

gıda maddelerinin bulunduğu alanlar dışında, uygun kapalı 

ve kilitli alanlarda muhafaza edilmeli, 

• Bu alanlar, korozyona dayanıklı materyalden inşa 

edilmiş, kolayca temizlenebilir özellikte olmalı, 

• Temizlik ve dezenfektan maddelerinin bulunduğu kaplar 

kolay anlaşılabilecek şekilde işaretlenmiş olmalıdır. 


56 57 

Gıda Sektörünün Kalbi Bursa’da Attı 

en iyi örnekleri arasında bulunan tarımda verimliliği 

artırmak ve yeni fırsatlara yönelmek hepimiz için 

öncelikli hedefler arasında olmalıdır. 

Çünkü ülkeler artık salt tarımsal üretime odaklanmak 

yerine bu işin teknolojisine, Ar-Ge’sine ve 

inovasyonuna da yatırım yapıyor. 

gerçekleştiriyor. Firmalarımız bu görüşmelerden 

olumlu netice aldıklarını ifade ettiler. 

Sadece Ur-Ge organizasyonlarımız kapsamında 2 

binden fazla yabancı alıcıyı kentimize getirdik. Sabah 

gerçekleştirdiğimiz Gıda Kongremizle de sektörün 

geleceğine dönük atılması gereken adımları 

belirledik” diye konuştu. 

“TARIMA; AKLI, BİLİMİ VE AR-GE’Yİ KATMALIYIZ” 

Bursa Valisi İzzettin KÜÇÜK, dünyada nüfusun 

Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO), 

gıda sektörüne yönelik iki önemli 

organizasyona daha imza attı. 

BTSO öncülüğünde Gıda Ur-Ge Projesi 

kapsamında başta Ortadoğu ve Avrupa 

ülkeleri olmak üzere 39 ülkeden 250 

yabancı iş insanı, Bursalı firmalarla 

işbirliğinin yollarını aradı. 

BTSO öncülüğünde bu yıl 4.’sü 

gerçekleştirilen Bursa Uluslararası Gıda 

Kongresi de önemli akademisyen ve 

sektör temsilcilerini buluşturdu. 

Bu yıl 4.’sü düzenlenen ve sektörün bilimsel veriler 

ışığında ilerlemesine büyük fayda sağlayan Gıda 

Kongresi ve Uluslararası Rekabeti Geliştirme Projesi 

(Ur-Ge) Gıda Alım Heyeti organizasyonunun açılışı, 

BTSO Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Burkay’ın yanı 

sıra Bursa Valisi İzzettin Küçük, Şanlıurfa Belediye 

Başkanı Nihat Çiftçi ve Bursa protokolünün katılımıyla 

gerçekleştirildi. 

“AVRUPA BİRİNCİSİYİZ” 

BTSO Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim 

Burkay; Gıda Kongresi’nde yaptığı 

açıklamasında, dünya ekonomileri için enerji 

ile birlikte en stratejik sektörlerin başında 

gıda ve tarımın geldiğini söyledi. 

Küresel politikalarda da belirleyici olan tarım ve gıda 

kaynakları konusunda Türkiye’nin ciddi bir potansiyel 

taşıdığını ifade eden Burkay, “Tüm bunlarla birlikte 

ülkemizin stratejik değişiminin ve dönüşüm sürecinin 

BTSO Başkanı İbrahim BURKAY 

Üretim kabiliyeti ve kalkınmaya dönük desteklerle 

Avrupa’nın zirvesine, dünyada ise 7’nci sıraya kadar 

yükseldiğimiz sektörde, inanıyorum ki çok daha büyük 

başarılara ulaşacağız” dedi. 

SEKTÖRÜMÜZÜN İHRACATINI ARTIRIYORUZ 

Ticari Safari projesi ile üyelerini dünyanın farklı 

ülkelerinden alım heyetleriyle buluşturduklarını 

söyleyen Başkan Burkay, “Gıda sektörü Bursamız için 

büyük bir önem taşıyor. Buradaki zenginlikleri dünya 

pazarlarına sunarak ülke ekonomimize kazandırmak 

istiyoruz. 

Nisan ayından sonra ikinci kez gıda sektöründe alım 

heyeti gerçekleştirdik. 39 ülkeden yaklaşık 250 

işadamı firmalarımızla ikili iş görüşmeleri 

hızla arttığını, bununla birlikte gıda ihtiyacının aynı 

doğrultuda artış sergilediğini söyledi. Bursa’nın 

Türkiye’deki birçok tarım ürünü üretimine liderlik 

yaptığını söyleyen İzzettin Küçük, “BTSO’nun 

öncülüğünde hayata geçen kongre ve alım heyeti 

programları sektör için büyük önem taşıyor. Gıda 

alanında pek çok firma bu organizasyonda buluşuyor. 

Tarıma; aklı, bilimi ve Ar-Ge’yi mutlaka katmalıyız. 

Yoksa çok üretip para kazanamaz duruma gelebiliriz. 

Gıda ürünlerinin akıl ve bilimle buluştuğunu bu iki 

organizasyonda da gördük. 

Yurt dışından gelen alıcılar da firmalarımızla ikili iş 

görüşmeleri gerçekleştirdi. Bu organizasyonlar sadece 

Bursa için değil, ülkemiz için de büyük önem taşıyor” 

dedi. 

GIDA ZİRVESİ SEKTÖRE IŞIK TUTTU 

Merinos AKKM ’de gerçekleştirilen kongre, bu yıl 

‘Gıda Sektöründe Yeni Yaklaşımlar’ temasıyla 

düzenlendi. Kamu ve özel sektörden ulusal ve 


58 59 

uluslararası uzmanlar, temsilciler ve 

akademisyenlerin konuşmacı olarak katıldığı 

kongrede ana konuşmacının dışında çeşitli konularda 

etkinlikler yapıldı. 

Fancy Food ve Seashore Group gibi gıda sektörünün 

dev firmaları da yer aldı. 

İki gün boyunca devam edecek sektörün en geniş 

katılımlı programında Suudi Arabistan’ın en büyük 

market zincirlerinden olan Bin Dawood da ikinci alım 

heyetinde yerini aldı. Suudi Bin Dawood’un yanı sıra 

Bahreyn’in en önemli marketler zinciri olan Midway 

Supermarkets firmasının CEO’su Khaled El Amin 

Bursalı firmalarla buluştu. 

9 ALIM HEYETİNE 1200 İŞ İNSANI GELDİ 

getiren Burkay, şöyle konuştu: “Gıda sektörüne 

yönelik düzenlediğimiz Ur-Ge alım heyeti 

programımız, firmalarımızın 39 ülkeden gelen iş 

insanlarıyla buluşmasını sağladı. 

Gıda Ur-Ge Projesi kapsamında düzenlenen alım 

heyeti programının gala yemeğinde firmalarla bir 

araya gelen BTSO Yönetim Kurulu Üyesi Aytuğ Onur, 

Bursa’nın gıda sektöründe büyük bir tecrübeye sahip 

olduğunu ifade ederek, “Sektörlerimizin nitelikli 

büyümesi için dış ticaret büyük önem taşıyor. Bu 

organizasyonlar da firmalarımızın dünyaya açılması 

için büyük bir fırsat” dedi. 

Kongrenin açılış panelinde, Uluslararası Tohum 

Federasyonu Eski Genel Sekreteri Marcel Bruins, 

‘Küresel Açlığın Giderilmesi – Ütopya ve Gerçek’ 

semineri ile katılımcılarla buluştu. 

Zirvede ayrıca ‘Ulusal ve Global Gıda Güvenliği’, 

‘Gıdada Coğrafi İşaretler’, ‘Gıda Sürdürülebilirliği ve 

İklim Değişikliği’, ‘Geçmişten Günümüze Gastronomi’, 

‘Geleceğin Gıdaları’ gibi başlıklarda 7 oturum ve 3 

konferans gerçekleştirildi. 

250 YABANCI İŞ İNSANI 

TİCARET İÇİN GELDİ 

Gıda Ur-Ge Projesi kapsamında bir araya gelen sektör 

temsilcileri, alım heyeti organizasyonuyla 39 ülkeden 

250’ye yakın yabancı alıcıyla buluştu. 

Alım heyeti organizasyonunda Bin Dawood, Elite 

BTSO Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Burkay, 

Türkiye’nin ihracata dayalı kalkınma hedefi 

doğrultusunda Bursa’nın dış ticaret hacmini 

güçlendiren adımlar atmayı sürdüreceklerini ifade 

etti. 

Küresel Fuar Acentesi, Ticari Safari Projesi ve Ur-Ge 

Alım Heyeti organizasyonlarıyla Bursalı firmaların 

ihracatına katkı sağlamak istediklerini ifade eden 

Burkay, UR-GE projesi kapsamında bugüne kadar 

yapılan 9 alım heyeti programında 1200’den fazla 

yabancı iş dünyası temsilcisini firmalarla 

buluşturduklarını ifade etti. 

40 FİRMA 800 İŞ GÖRÜŞMESİ GERÇEKLEŞTİRDİ 

Başkan İbrahim Burkay, alım heyeti 

organizasyonlarının firmaların ihracatına katkı 

sağlarken, kentin turizm ve ticaretine de büyük güç 

kattığını vurguladı. 

Yabancı iş dünyası temsilcilerinin firmaların üretim 

tesislerini de inceleme fırsatı yakaladığını da dile 

Stant açan firmalarımız, 800’e yakın iş görüşmesi 

gerçekleştirdi. Bu görüşmelerin yaklaşık 200’ü olumlu 

geçti. BTSO olarak Bursa ekonomisinin ihracat odaklı 

büyümesi için yeni organizasyonlarımıza devam 

edeceğiz.” 

Tane tane pilav nasıl yapılır? 

Pişireceğiniz pilavın tane tane ve beyaz olmasını 

sağlamak için pilav tenceresinin içine, pişirme 

esnasında incecik dilimlenmiş bir limon koyun. 

Sonuç, her zaman olumlu olacaktır. 


60 

“BTSO FARKINI ORTAYA KOYDU” 

Çalışma ve Sosyal Güvenlik eski Bakanı ve Bursa 

Milletvekili Dr. Mehmet Müezzinoğlu da alım heyeti 

programına katılan firmaları ziyaret etti. 

Müezzinoğlu, “Odamızın da mottosunda olduğu gibi 

‘Bursa Büyürse Türkiye Büyür’ diyoruz. Fuar, yurt dışı 

programları ve Ticari Safari Projesi ile kent 

ekonomisine ivme sağlayan önemli çalışmalara imza 

attılar. 

Özellikle bu organizasyon, Bursalı firmaların 

ürünlerini dünyaya pazarlaması için fırsat. BTSO 

Yönetim Kurulu Başkanımız İbrahim Burkay’ı ve 

ekibini yürekten kutluyorum” şeklinde konuştu. 

Türkiye’ye güvenen yatırımcının asla 

kaybetmeyeceğini belirten Müezzinoğlu, BTSO ’nun 

hayata geçirdiği makro projelerle Bursa ekonomisinin 

yeni bir vizyon kazandığını söyledi. 

Türkiye’nin büyüme yolculuğunda Bursa’nın 

lokomotif görev üstlendiğine işaret eden 


62 63 

“BURSA İLE İŞBİRLİĞİ YAPACAĞIZ” 

Bursalı Gıda Üreticileri İşbirliği İçin Almanya’da 

Bahreyn Ticaret ve Sanayi Odası Gıda ve Tarım 

Sektörü Komite Başkanı ve Mıdway Food 

firmasının CEO’su Khalid Al Amin, Bursa’yı yaş 

sebze ve meyve üretiminde oldukça başarılı 

bulduğunu söyledi. Geçmiş dönemlerde Bursalı 

firmalarla ticaret yapma fırsatı yakaladığını da 

dile getiren Al Amin, “Türkiye’nin ve Bursa’nın 

gıda sektöründeki potansiyelini çok iyi biliyorum. 

BTSO öncülüğünde faaliyete geçen alım heyeti 

programında önemli görüşmeler yaptık. Böyle bir 

organizasyonla sektöre ilişkin tüm markaları bir 

arada görmek bizim işimizi de kolaylaştırdı. Bazı 

firmalarla işbirliği yapma konusunda önemli 

adımlar attık. Özel ve güzel bir organizasyonla 

karşılanmaktan dolayı çok mutlu oldum. BTSO ’ya 

organizasyondan dolayı teşekkür ediyorum” dedi. 

Türkiye’nin en önemli gıda üretim merkezlerinden 

Bursa, Almanya pazarındaki ihracatını güçlendirmeyi 

hedefliyor. BTSO öncülüğünde gıda sektöründe 

faaliyet gösteren 75 firma temsilcisi, Almanya iş 

dünyası ile bir araya gelerek ikili iş görüşmeleri 

gerçekleştirdi. 

Bursa, gıda sektöründe Almanya ile ticaret köprülerini 

güçlendirmek için çalışmalarını sürdürüyor. 

BTSO üyesi gıda sektörü temsilcileri, dünyanın en 

büyük gıda fuarı olan Anuga Fuarı öncesinde Alman iş 

dünyası temsilcileriyle bir araya geldi. 

BTSO Küresel Fuar Acentesi ve Uluslararası 

Rekabetçiliği Geliştirme Projesi (Ur-Ge) ile Bursalı 

gıda sektörü temsilcileri, Alman iş dünyası temsilcileri 

ile işbirliğinin yollarını aradı. 

“GIDADA BÜYÜK TECRÜBEYE SAHİBİZ” 

BTSO Yönetim Kurulu Üyesi 

Aytuğ Onur, Bursa’nın gıda 

alanında önemli bir tecrübeye 

sahip olduğunu söyledi. 

Gıda, tarım ve hayvancılık sektörünün Türkiye için 

stratejik alanlarından birisi olduğunu ifade eden 

Onur, “Bursa’da yaş sebze meyve, hayvancılık ve 

işlenmiş gıda önemli bir yer tutuyor. Kentimiz; 

topraklarının verimliliğini büyük tüketim 

merkezlerine yakınlığı, ihracat potansiyeli, bilinçli 

tarım uygulamaları ve tarımsal ürünlerini işleyen 

sanayisi ile bütünlemeyi başarmıştır. Bursa iş 

dünyası olarak Almanya pazarındaki ağırlığımızı 

artırmak istiyoruz. İkili işbirliği platformları 

Türkiye-Almanya arasındaki ticaret köprülerini 

güçlendirecektir” dedi. 

Dusseldorf Başkonsolosluğu Ticaret Ataşesi 

Mustafa Hilmi Aşkın, BTSO üyelerinin Almanya 

pazarında daha da güçlü olabileceğini belirterek, 

organizasyondan dolayı BTSO ’ya teşekkür etti. 


64 65 

“KALİTELİ FİRMALAR GETİRİLMİŞ” 

Almanya’ya ilk geldiği gün iş görüşmesi yapma fırsatı 

yakaladığını söyleyen Bilge, “Şimdiye kadar yurt 

dışına hiç ürün ihraç etme fırsatım olmadı. 

BTSO ’nun organizasyonuyla ilk defa yurt dışına çıkma 

imkânı buldum. Önemli görüşmeler gerçekleştirdim. 

Almanya ziyaretinin firmam açısından oldukça verimli 

geçeceğine inanıyorum” ifadelerini kullandı. 

BTSO ÜYELERİNDEN ANUGA ÇIKARMASI 

Bursa iş dünyasının yurt dışına açılması ve 

rekabetçiliğini geliştirmesini hedefleyen 

BTSO, yeni bir organizasyona daha imza attı. 

MÜSİAD Kuzey Ren Vestfalya Başkanı Bahattin 

Yılmaz, Almanya’da 60 bin Türk firmasının olduğunu, 

bunun yüzde 50’sinin ise Kuzey Ren Vestfalya’da 

faaliyet gösterdiğini belirtti. 

REKOR KATILIM 

BTSO ’nun güzel bir organizasyona imza attığını ifade 

eden Yılmaz, “Bursalı firmaların kalitesi oldukça iyi. 

Ne sattığını ve ne istediğini bilen firmalar Almanya’ya 

getirilmiş” dedi. 

İkili iş görüşmelerine katılan BTSO Üyesi Faruk 

Bilge, BTSO sayesinde ilk defa pasaport 

çıkardığını söyledi. 

Ur-Ge ve Küresel Fuar Acentesi Projesi 

kapsamında Bursalı gıda sektörü temsilcileri, 

Anuga Fuarı’nı ziyaret etti. 

Alanında dünyanın en büyük fuarı olan Anuga Fuarı’nı 

inceleyen Bursa iş dünyası temsilciler, hem sektördeki 

yeni gelişmeleri yakından gördü hem de global 

markalarla işbirliği anlaşmasına imza attı. 

Reçelin şekerlenmemesi için ne yapılır? 

Yaptığınız reçelin çabuk şekerlenmesini 

istemiyorsanız, kullandığınız limon suyunu 

ateşten almanıza yakın koyun. Aksi 

takdirde önceden ilave edilen limon suyu, 

reçelin rengini ve kıvamını koyulaştırır. 

BTSO heyetinin Anuga Fuarı ziyaretini değerlendiren BTSO 

Yönetim Kurulu Üyesi Aytuğ Onur, fuarın Bursalı firmalar 

açısından oldukça verimli geçtiğini vurguladı. 

Sektörün kalbinin attığı ve yeni ürünlerin görücüye çıktığı 

Anuga Fuarı’na 4 sene önce 25 kişilik bir heyetle 

geldiklerini hatırlatan Onur, bu yıl bu rakamın 3 kat 

arttığını vurguladı. 

Onur, “Anuga Fuarı’na ilk defa bu kadar yoğun bir katılımla 

ziyarette bulunduk. Sektörlerimizin ihracatına güç katacak 

organizasyonlarımıza devam edeceğiz” dedi. 

“İHRACATTAKİ KABİLİYETİMİZİ 

ARTIRIYORUZ” 

Türkiye ile Almanya arasındaki ticaretin uzun yıllara 

dayandığını ifade eden Onur, Bursa’da 1100’ü aşkın 

firmanın Almanya ile ticaret yaptığını vurguladı. Bursa’nın 

Almanya’ya yaklaşık 1.8 milyar dolarlık bir ihracatının 

olduğunu dile getiren Onur, şöyle konuştu: “Bu ihracatın 

yüzde 10’u tarım ve gıda ürünlerinden oluşuyor. Bu 

yüzden Almanya pazarı bizim için önemli. Firmalarımızın 

yoğun katılımı da bunun bir göstergesidir.” 

“DÜNYA BİREYSELLEŞMEYE GİDİYOR” 

Aytuğ Onur, dünyada gıda alanında inovasyon odaklı 

çalışmaların olduğunu belirterek, “Dünya artık 

bireyselleşmeye doğru gidiyor. Hazır yemeklere doğru 

yoğun bir ilgi var. Fuarda rakiplerimizin neler ürettiğini 

görme imkânı bulduk. Bu doğrultuda ürünlerimizi 

geliştirme fırsatını yakalıyoruz” diye konuştu. 


66 67 

“ŞİRKETLERİMİZİN İHRACAT HEYECANI ARTIYOR” 

Anuga Fuarı Heyet Başkanı ve BTSO Meclis Üyesi 

Burhan SAYILGAN, 2 yılda bir düzenlenen Anuga 

Fuarı’na bu yıl Türk katılımcıların yoğun ilgi 

gösterdiğini söyledi. 

BTSO üyelerinin fuarda önemli iş görüşmeleri 

gerçekleştirdiğini kaydeden Sayılgan, “Türkiye’deki 

firmaların katılımı her yıl yüzde 20 oranında artıyor. 

Firmalarımızın üretimdeki kalitesi de bizi 

gururlandırıyor. 

Ekonomi Bakanlığı’nın destekleriyle ‘Bursa Food 

Point’ kurumsal kimliğiyle çalışmalarını sürdüren Gıda 

UR-GE Projesi ve Küresel Fuar Acentesinin 

firmalarımıza katkısı tahminlerimizin ötesinde oldu. 

Fuar ve ikili iş görüşmelerinde imza atılan 

sözleşmeler, firmalarımızın ihracata olan 

heyecanının da göstergesidir” ifadelerini 

kullandı. 

HOLLANDA’YA BİTKİSEL ŞAMPUAN SATTI 

BTSO Üyesi Hasan Hüseyin Sarı, BTSO ’nun 

organizasyonu sayesinde sektörün geleceğini daha 

net gördüğünü söyledi. 

Almanya programı kapsamında önemli iş bağlantıları 

kurduğunu dile getiren Sarı, “Her sene fuara 

geldiğimde şunu görüyorum. Daha önce hayranlıkla 

baktığımız ürünleri ve üreticilere şimdi ders verir 

nitelikteyiz. Birçok konuda bazı şeylerin önüne 

geçmişiz. 

Organizasyonumuzda Hollandalı bir firma ile bitkisel 

şampuan ihracatı konusunda anlaşma yaptık. Bu 

önemli bir adım. Ziyaretçi olarak geldiğimiz fuarda 

ihracat yapmayı başardım. 

Bazı yabancı firmalarla da görüşmemiz oldu. Onlar da 

olumlu sonuçlandı. Bursa’ya işbirlikleriyle 

dönüyorum” dedi. 

7 BİN 405 ŞİRKET STANT AÇTI 

Fuar ziyareti kapsamında Aytuğ Onur ve Burhan Sayılgan, 

Anuga Fuarı’nda stant açan Bursalı firmaları da ziyaret 

ederken, Türkiye’nin Köln Başkonsolosu Hüseyin Emre 

Engin ile de bir araya geldi. 

Öte yandan 11 Ekim tarihine kadar ziyaretçilerini 

ağırlayacak olan Anuga Fuarı’na, 107 ülkeden 7 bin 405 

şirket stantlı katılım sağladı. 

Türkiye, 298 firmasıyla İtalya, Almanya, İspanya ve Çin’in 

ardından 5. ülke oldu. Fuara Bursa’dan ise yaklaşık 15 

firma katılımcı olarak yer aldı. 

Yurt dışı iş gezisi organizasyonlarına katılan firmalar 

Ekonomi Bakanlığı, KOSGEB ve BTSO’nun sunduğu 

desteklerden yararlanabiliyor. 

KOSGEB tarafından Küresel Fuar Acentesi Projesi 

kapsamında organizasyona katılan firmaların ulaşım, 

konaklama, tercümanlık, rehberlik ve fuar giriş ücretleri 

için yüzde 50 oranında yakın ülkelerde 3.000 TL, uzak 

ülkelerde ise 5.000 TL’ye kadar destek veriliyor. Gıda Ur- 

Ge’si ile etkinlikte yer alan firmalar ise Ekonomi 

Bakanlığı’nın desteklerinden faydalanabiliyor. 

Patlıcanın lezzeti nasıl arttırılır? 

Patlıcan yemeğinizin daha lezzetli olması için, 

patlıcanları pişirmeden önce tuzlu suda en az 15-20 

dakika bekletin veya üzerine tuz serperek kağıt 

havlu üzerinde bekletin, çıkan kahverengi suları 

sildikten sonra pişirin. 


68 

GIDALARDA VİTAMİNLER: FAYDALARI, KAYNAKLARI 

A VİTAMİNİ 

A vitamini büyüme ve gelişme için oldukça önemlidir. 

Buna ek olarak görme, bağışıklık sistemi, cildin 

gençleşmesi ve saçlar için de önemlidir. Andioksidan 

olarak işlev görmesi başta kanser olmak üzere diğer 

hastalıklara karşı da koruma sağlar. Buna ek olarak, A 

vitamini görme duyusu içen de oldukça önemlidir. 

İnsan vücudunda oldukça az miktarlarda 

bulunmalarına karşın vitaminlerin vücuttaki 

etkinlikleri oldukça fazladır. 

Bunların bir bölümü (B grubu), besinlerle aldığımız 

karbonhidrat, yağ ve proteinden enerji oluşması ile ilgili 

metabolik ve biyokimyasal olayların düzenlenmesinde 

yardımcı olur. 

D vitamini; kalsiyum ve fosfor gibi minerallerin kemik ve 

dişlerde yerleşmesine yardımcıdır. Antioksidan vitaminler 

(A, C ve E vitaminleri) vücutta hücre hasarını önleyerek 

normal hücre işlevlerinin sürdürülmesini ve bazı zararlı 

maddelerin vücuttan uzaklaştırılmasını sağlar. 

Vitaminler vücudumuzda iki farklı şekilde 

depolanmaktadır. Bu, vitaminin yağda ya da suda 

çözünmesine bağlı olarak değişmektedir. 

Yağda çözünen vitaminler; A, D, E ve K 

vitaminidir. Bunlar yağlı gıdalar ile birlikte 

vücuda alınır ve karaciğerde depolanır. 

Suda çözünen vitaminler ise; C, B vitaminleri, 

biotin ve folattır. Vücutta kısa süreli olarak 

depolanır bu yüzden ihtiyaç duyduğunuz 

miktarı bilmeniz gerekir. 

Özellikle, anne rahmindeki bebeğe sağlıklı bir gelişim 

sağlanabilmesi amacı ile anne adaylarının yeterli miktarda 

A vitamini alması gerekmektedir. Normal şartlar altında A 

vitamini eksikliği çok sık gözlenmese de dengesiz ve kötü 

beslenme sonucunda ortaya çıkmaktadır. Fazla tüketilmesi 

durumunda ise baş ağrısı, yorgunluk, uyku düzeninde 

bozukluk gibi rahatsızlıklara neden olabilmektedir. Ayrıca 

fazla alınımı hamile kadınlarda riskli doğum riskini de 

arttırmaktadır. 

Başlıca A Vitamini Kaynakları: 

Hayvansal gıdalar, balık türleri, süt ve süt ürünleri, brokoli, 

bal kabağı, mango ve kayısı iyi birer kaynaktır. Yağda 

çözünen bir vitamindir ve bu yüzden de yağlı tohumlu 

besinlerde oldukça yüksek oranda bulunmaktadır. Yağ ve 

kolesterol seviyesini yediği gıdalarda azaltması gereken 

bireylerin az yağlı süt ve süt ürünlerini tüketmesi de ayrıca 

önerilmektedir. 

D VİTAMİNİ 

Güneş ışığı vitamini olarak da bilinir. Sağlıklı kemikler için 

oldukça önemlidir ve osteoporozu yavaşlatır. Ayrıca 

bağışıklık sistemini güçlendirdiği ve kanseri engellediği de 

düşünülmektedir. 

Kasların fonksiyonel çalışmasına yardımcı olur ve A ve C 

vitaminleri ile de birlikte faaliyet göstererek bağışıklık 

sisteminde önemli rol alır. Kalsiyum ve fosfor gibi kemik ve 

diş gelişimi için önemli olan minerallerin aktivitesi için 

önemlidir. 


70 71 

Toplumda sıklıkla görülen besin ögesi eksiklerinden bir 

tanesidir. Aynı zamanda ülkemizde de bu ciddi bir 

sorundur. 

Osteoporoz gibi başlıca kemik hastalıklarının artmasına 

neden olmaktadır. 

Başlıca D Vitamini Kaynakları: 

Güneş ışığına maruz kalındığı zaman ciltte üretilir. Günde 

15-30 dakika kadar güneş altına durarak günlük ihtiyacınız 

olan D vitaminini elde edebilirsiniz. Diğer kaynakları 

arasında ise süt ürünleri ve yumurta yer almaktadır. 

E VİTAMİNİ 

Özellikle ergenlik döneminde cinsel gelişimin hızlandığı 

zamanda ergenlerin günlük E vitamini ihtiyaçlarını 

karşılamaları gerekmektedir. Fazlası idrar ile birlikte 

vücuttan atıldığı için, fazlalığı durumunda hastalıklar çok 

nadir görünmektedir. 

Başlıca E Vitamini Kaynakları: 

Yarım avokado ya da 25 gram kadar ay çekirdeği günlük 

ihtiyacınızın karşılanmasına yetecektir. Bütün bitkisel 

yağlarda bulunmakla birlikte ayrıca yumurta sarısında ve 

brokolide, pirinçte ve diğer tam buğdaylı ürünlerde 

bulunur. Bunların yanı sıra yağlı tohumlu fındık fıstık gibi 

ürünlerde de yüksek oranlarda bulunabilmektedir. Tahıl ve 

tahıl ürünleri de iyi birer E vitamini kaynağıdır. 

K VİTAMİNİ 

Güçlü ve sağlıklı kemiklerin gelişmesinde önemli rol 

oynamaktadır ve kanın kolay pıhtılaşmasını sağlar. Ayrıca 

insan bağırsağında bulunan yararlı bakteriler tarafından da 

üretilmektedir. Sadece bir miktarı karaciğerde depolanır. 

Yeterince alınmadığı durumlarda kanın pıhtılaşmasında 

gecikmeler gözlemlenirken, bu durum deri üzerinde de 

kanamaların görünmesine neden olur. Buna ek olarak, çok 

nadir görülen bir durum olsa da K vitamininin fazlası da 

aşırı pıhtılaşmaya neden olacağı için bu durum damar 

tıkanıklığına sebep olur. 

B1 VİTAMİNİ 

Thiamine olarak da bilinen B1 vitamini enerji üretiminde 

önemli rol oynamaktadır. Bunun yanı sıra ayrıca sağlıklı 

sinir sistemi için ve de kalbiniz için önemlidir. 

Eksik tüketimi depresyon, huzursuzluk, yorgun hissetme 

gibi mental sorunların baş göstermesine neden 

olabilmektedir. Ayrıca zamanla kalp kaslarında 

zayıflamalara, dolaşım sisteminde bozulmalara ve de 

Beriberi hastalığına neden olabilmektedir. 

Başlıca B1 Vitamini Kaynakları: 

Ekmek ve mısır gevreği gibi tam buğdaylı olabilen 

ürünlerde bulunur. Diğer B grubu vitaminlerin de olduğu 

gibi tahılların kabuk yüzeyinde en çok bulunurlar, fakat 

kabuk yüzeyinin sıklıkla ayrılmasından dolayı ciddi kayıplar 

meydana gelmektedir. 


Tavuk, et, balık ve fındık fıstık gibi yağlı tohumlu bitkiler 

gibi yüksek proteinli gıdalarda sıklıkla bulunur. Ayrıca 

ekmek ve mısır gevrekleri genelde B3 açısından 

zenginleştirilmiş ürünlerdir. 

İki dilim tam buğday ekmeği arasına sürülmüş bir miktar 

fıstık ezmesi günlük ihtiyacınızın karşılanmasında size 

yardımcı olacaktır. 


Yağlardan ve karbonhidratlardan enerji üretilmesinde 

önemli rol oynamaktadır. Buna ek olarak strese duyarlılık 

gösteren adrenal bezlerin destekçisidir. 

Çok nadir gözlemlenen bir durum olsa da, eksik tüketimi 

sonucunda cilt ve sindirim sistemi sorunlarına neden 

olabilmektedir. Ayrıca hafıza zayıflamalara, mide ağrılarına 

ve de kabızlığa neden olabilmektedir. B6 vitamini 

zehirlenmeye neden olabilen tek vitamin türüdür, bu 

yüzden günlük tüketimde 500 mg a kadar tüketiminde bir 

sakınca yoktur. 


Balık ve tavuk ürünleri, tam buğdaylı ürünler ve yeşil 

yapraklı sebzeler en iyi kaynaklarıdır. Bunların yanı sıra 

fındık-fıstık gibi yağlı tohumlu bitkilerde de bulunmaktadır. 

FOLİK ASİT 

Hamilelik sırasında meydana gelebilecek rahatsızlıkların 

engellenmesinde önemli bir role sahiptir. Ayrıca bağışıklık 

sistemi için ve vücudunuzun ihtiyaç duyduğu enerjinin 

sağlanması için de önemlidir. Kan hücrelerinin yapımında 

ve çoğalmasında etkin rol oynamaktadır. 

Sağlıklı bir cilt için ihtiyaç duyduğunuz antioksidandır ve 

güçlü bir bağışıklık sisteminin ve kalbinizin dostudur. 

Salam, sucuk gibi yağlı ürünler tüketilirken yanında E ve C 

vitamini açısından zengin besinlerin yenilmesi 


E vitamini ve flavonoid açısından zengin olan yağlı 

tohumlu ürünler koroner kalp rahatsızlığı ve kanser riskini 

de ayrıca azaltmaktadır. Eksikliği oldukça nadir 

gözlemlenen bir durum olsa dahi, E vitamini eksikliği 

kansızlığa, görme bozukluklarına ve halsizliğe neden 

olmaktadır. Ayrıca kanser ve kalp hastalıkları riskini de 

arttırmaktadır. 

Günlük ihtiyaç duyduğunuz K vitamininin karşılanmasında 

aldığınız besinler size yardımcı olurken, aynı zamanda 

bağırsağınızda yer alan bakteriler tarafından da üretilmesi 

sonucunda da karşılanmaktadır. 

Başlıca K Vitamini Kaynakları: 

Yoğurtta, yumurta sarısında balıkta, süt ve süt ürünlerinde 

ve yeşil yapraklı sebzelerde bulunur. 80 gram kadar pişmiş 

brokoli günlük ihtiyacınızın karşılanmasında yeterli 

olacaktır. 

Niasin olarak da bilinen B3 vitamini kan şekerini 

düzenleyen insülin hormonu gibi birçok hormonun sentezi 

için önemli bir rol oynamaktadır. Depresyon tedavilerinde 

genellikle kullanılmaktadır. 


Özellikle 60 yaşının üzerindeki bireylerde B12 vitamini ve 

kalsiyumun yanı sıra folik asit ihtiyacının karşılanması da 

büyük bir önem taşımaktadır. Anne rahmindeki 

embriyonun ilk 3-4 haftasında sinir sisteminin düzgün bir 

şekilde gelişebilmesi için hamile kadınların vücutlarına 

aldığı folik asit miktarlarına önem vermesi gerekmektedir. 

Başlıca Folik Asit Kaynakları: 

Günlük ihtiyaç duyduğunuz folik asit miktarı 200 

mikrogramdır. 80 gram brüksel lahanası size 100 

mikrogram kadar folik asit sağlarken bir bardak taze 

sıkılmış portakal suyu ise yaklaşık olarak 50 mikrogram 

sağlar. 


72 73 

Folik asitçe zengin diğer gıdalar arasında ise brokoli, 

kuşkonmaz, yumurta sarısı, havuç, kayısı, portakal, bal 

kabağı ve karpuz yer almaktadır. 


Gelişme için, sinir sistemi için ve sağlık kan hücreleri için 

oldukça önemlidir. 50 yaşından sonra gıdalardan alınan 

B12 vitaminin emilimi oldukça zorlaşır. Kanda oksijenin 

taşımasına yardımcı olur, dolayısı ile sigara gibi zararlı 

maddeler ile bireyin savaşında önemli bir role sahiptir. 

Eksikliğinde çok sık görünen B12 vitamini kansızlığa yol 

açarken, bunun yanı sıra kimi cilt sorunlarına da neden 

olmaktadır. Vücutta depolanabilen bir vitamin olduğu için 

her gün tüketilmesi gerekmemektedir. 


Bir bardak dolusu süt ve yumurta günlük ihtiyacınız olan 

miktarın karşılanmasında size oldukça yardımcı olacaktır. 

Ayrıca hayvansal kaynaklar, buna et, tavuk ürünleri, 

kabuklu deniz ürünleri, süt ve süt ürünleri de dahil olmak 

üzere hepsi iyi birer B12 kaynağıdır. Vegan ya da 

vejetaryen bireylerin de deniz yosunu bu noktada 

tüketilmesi önerilmektedir. 

C VİTAMİNİ 

Güçlü bir bağışıklık sistemini için gereklidir. Buna ek olarak 

sağlıklı bir kalp, güzel bir cilt için de önemlidir. Kanser gibi 

rahatsızlıkların engellenmesinde önemli bir yere sahiptir. 

Salam, sucuk gibi yağlı ürünler tüketilirken yanında E ve C 

vitamini açısından zengin besinlerin yenilmesi 


Enerji üretiminde ve strese karşı hormonların 

düzenlenmesinde etkin rol oynamaktadır. Ayrıca besinlerle 

alınan demirin kullanılabilirliğini arttırır. Tahıllarda A 

vitamini aktivitesini gösteren ögelerle, C vitamini hemen 

hemen yoktur. 

Hastalıklara karşı bağışıklığı arttırdığı için, az tüketilmesi 

durumunda bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden 

olmaktadır, bu da hastalıklara kolay yakınılmasına neden 

olur. 

Başlıca C Vitamini Kaynakları: 

Büyük bir portakal, yarım acı kırmızıbiber ve ya 125 gram 

su teresi günlük ihtiyaç duyduğunuz C vitamininin 

karşılanmasını sağlayacaktır. Bunlara ek olarak ayrıca, 

diğer turunçgiller, bal kabağı, brokoli, karnabahar ve 

ıspanak da iyi birer C vitamini kaynağıdır. 

BİOTİN 

H vitamini olarak da bilinen biotin, sağlıklı saçlar, tırnaklar 

ve cilt için önemlidir. Ayrıca ihtiyaç duyduğunuz enerjinin 

üretmesi için de etkili bir yere sahiptir ve kan şekerinin 

düşmesini sağlar. 

Genellikle çiğ yumurta tüketen bireylerde biotin eksikliği 

görünmektedir. Birçok besin kaynağından elde edilebiliyor 

olmasının yanı sıra ayrıca bağırsaklarımızda bulunan yararlı 

bakteriler tarafından da üretilmektedir. 

Eksikliğinde ciltte kuruma ve dökülme, yorgunluk hissi ve 

iştahta azalma meydana gelir. Ayrıca kolesterol seviyesinin 

yükselmesine de neden olabilmektedir bu durum. 

Diğer B vitaminleri ile birlikte, egzama ve diğer cilt 

problemlerine karşı kullanılmaktadır. Bunun yanı sıra 

ayrıca saç dökülmesini engellemek ve kilo vermek amacı 

ile de kullanılmaktadır. 

Başlıca Biotin Kaynakları: 

Soya ürünlerinde, ciğerde, esmer pirinçte, fındık fıstık gibi 

yağlı tohumlu bitkilerde ve yumurta sarısı iyi birer 

kaynağıdır. 

Kaynak: http://www.bbcgoodfood.com/howto/guide/vital-vitamins 

Gözdem BAŞARIR 

www.diyetlif.com.tr 

Diyetisyen 

Mucizevi Besin Var mı? 

Mucizevi bir besinden beklentiniz 

nedir? Size göre mucizevi 

sayılabilecek bir besin sizde neye 

neden olmalı veya ne 

hissettirmeli? 

Tüketilen besin maddeleri 

içeriklerindeki besin ögesi miktarı 

ve çeşidine göre vücudumuzda 

belli etkilere neden olur veya 

belli işlevlerin gerçekleşmesinde 

rol oynarlar. Mesela kaliteli 

protein içeriğine sahip yumurtanın büyüme-gelişme 

çağındaki çocuklarda doku yapımında olumlu etkilere 

sahip olması gibi. 

Besinler bu anlamda kişilerin o dönemde duyduğu 

ihtiyaca göre olumlu etkilere sahip olabilirler. 

Örneğin sürekli kabızlık şikâyeti yaşayan ve 

bağırsaklarında yeterli miktarda iyi bakteri taşımayan 

bireyler için bu iyi bakterileri bünyesinde barındıran 

probiyotik-prebiyotik gıdaların kullanılması bağırsak 

içeriğini düzeltir ve kabızlık şikâyetini giderir. Fakat bu 

probiyotik gıdaların mucizevi olduğu anlamına 

gelmemektedir. 

Bazı bireyler için o anlık ihtiyacı karşılamada olumlu 

etkilere neden olan besin maddesi başka ihtiyaçlara 

sahip bireylerde olumsuz etkilere neden 

olabilmektedir. Örneğin insanların hayatlarının 

büyüme, gelişme, gebelik, sporda beslenme gibi 

dönemlerinde protein ihtiyacı artabilmektedir. 

Buna karşılık bazı böbrek hastalıkları, gut hastalığı gibi 

durumlarda kişilerin beslenmesinde protein 

kısıtlaması gerekebilmektedir. Bu nedenle kişilerin bir 

besin maddesine ihtiyaç duyup duymadığını, ne kadar 

ihtiyaç duyduğunu belirlerken kişilerin o dönemdeki 

ihtiyaçları göz önünde bulundurulmalıdır. 

“Besinlerin metabolizmayı hızlandırıcı, 

yağ yakıcı etkisi var mıdır?” 

Bazı besin maddeleri metabolizmayı hızlandırmada 

yardımcı olabilir fakat hiçbir besin maddesi tek başına 

yağ yakıcı etkiye sahip değildir. Bu nedenle yağ yakımı 

için sadece bir besin maddesine yönelmek değil, 

gerekli kalori kısıtlaması ve besin ögelerinin dengeli 

dağılımı gerekmektedir. 

“Zayıflamak için chia tohumu, 

maydanoz kürü, detoks sıvısı şart!” 

Zayıflamak adına belli besin maddelerine diyette takılı 

kalmak veya tamamen beslenmenizden çıkarmak 

sağlıklı veya sürdürülebilir yöntem değildir. 

Zayıflama adına mucize etki oluşturduğu düşünülen 

chia tohumu, detoks sıvıları gibi besinler veya ağırlıklı 

protein beslenmek zayıflamak için olmazsa olmaz 

yöntemler değildirler. 

Chia tohumu gibi beslenmeye ek olarak kullanılan 

besin maddelerinin zayıflama sürecinde kanıtlanmış 

bir etkisi bulunmamaktadır. 

Chia tohumu iyi bir omega-3 ve lif 

kaynağıdır. 

Bu nedenle zayıflamak adına şart olarak yaklaşmak 

sakıncalı olsa da sağlığa olumlu etkilerinden dolayı 

diyete dönem dönem eklenebilir. 

Detoks sıvılar diyette sağlıklı zayıflama 

yöntemlerinden oldukça uzaktırlar ve hedeflenen yağ 

dokusu kaybının dışında vücuttan kas ve sıvı kaybına 

neden olabilirler. Dengeli ve yeterli beslenen 

bireylerin detoksa ihtiyacı bulunmamaktadır. 

Her besin maddesi içerdiği besin ögeleri miktarları ve 

çeşitleriyle benzersiz değere sahiptirler. 

Metabolizmamız tüm bu besinlerden yeterli ve 

dengeli tüketimle sağlıklı bir şekilde çalışabilir. Bu 

nedenle en doğru yaklaşım mucizevi olarak lanse 

edilen besinleri değil tüm besinleri dengeli ve yeterli 

şekilde beslenme düzenine dâhil etmek olacaktır. 


74 75 

Kestane Püreli Tartolet 

LEZZET TARİFLERİ 

Malzemeler 

Muradiye Çorbası 

250 gr tavuk kuşbaşı, 1 adet kabak, 

1 adet havuç, 1 çorba kaşığı tereyağı, 

1 tatlı kaşığı tuz, 1 çay bardağı arpa şehriye, 

6 su bardağı su 

Neden ekmek yemeliyiz? 

Ekmeğin birden çok faydası vardır. Ekmeğin içeriğindeki 

kompleks karbonhidratlar kan şekerini dengede tutar, tatlı 

isteğini azaltır. Ayrıca vitamin kaynağıdır (B1,B2, Niasin). 

Diğer bir taraftan doyurduğu gibi, yağ oranı da düşüktür. 

Bu nedenle ekmek yemeliyiz. 

TÜKETİCİ REHBERİ - EKMEK 

Ekmek üretiminde kullanılan katkı maddeleri: 

Enzimler(alfa amilaz enzimi), C vitamini (Askorbik asit), 

şekerler (sakkaroz, maltoz,fruktoz,glukoz), emülgatörler. 

Ekmek derin dondurucuda saklanır mı? Ne süreyle? 

Ekmek derin dondurucuda 3 ay süreyle saklanabilir. 

Ekmek buzdolabında saklanır mı? Ne süreyle? 

Ekmek buzdolabında 2 hafta süreyle saklanabilir. 

Terbiye: 

1 kâse yoğurt, 3 çorba kaşığı un 

Hazırlanışı 

Tavuk eti biraz daha küçük doğranır. Tereyağı tencereye 

konur, eriyince tavuk eti atılır ve bir kaç dakika kavrulur. 

Ambalajlı ekmekler gluten içeriyor mu? 

Gluten ekmeğin özünde bulunan bir maddedir. Glutence 

yüksek buğdaydan yapılan unun bitkisel protein değeri 

daha yüksektir. Gluten oranı yüksek kaliteli undan yapılan 

ekmek yumuşak, esnek ve yemesi kolay olur. Unla yapılan 

her şey gluten içerir. Sadece özellikle glutensiz ekmek 

hariç. 

Malzemeler 

3/4 su bardağı un, 1/4 su bardağı elenmiş pirinç unu, 

1 tutam tuz, 1/2 su bardağı toz badem, 

125 gram margarin, 1 yemek kaşığı toz şeker, 

1 tane yumurta sarısı, 1,5 yemek kaşığı soğuk su, 

120 gram sütlü çikolata, 2 yemek kaşığı kestane püresi, 

2 tane yumurta, 1 tane yumurta sarısı 

Hazırlanışı 

Fırını 180 dereceye ayarlayın. Margarini eritin. Tart 

kalıplarını eritilmiş yağ ile yağlayın. 

Un, tuz, badem tozu, pirinç unu, toz şeker ve küp 

doğranmış 125 yağı mutfak robotunda karıştırın. Yumurta 

sarısı ve suyu da ekleyip iyice yoğurun. 

Hamuru iki yağlı kağıt arasına alıp merdaneyle 6 mm 

inceliğinde açın ve kalıplara yerleştirin. 10 dakika 

buzdolabında beklettikten sonra üzerine yağlı kağıt ve 

ağırlık yapması için fasulyeler yerleştirip 15 dakika fırında 

pişirin. 

Yağlı kağıdı ve fasulyeleri kaldırıp 5 dakika daha pişirin. 

Fırından çıkartın. Dolgusu için çikolatayı eritip diğer 

malzemeleri ekleyerek karıştırın ve tart tabanlarına 

paylaştırın. 180 dereceye ayarlanmış fırında 20 dakika 

pişirin. Afiyet olsun. 

Sonra tavla zarı şeklinde doğranmış havuç ve bir kaç 

dakika sonra kabak eklenir. Yumuşamaya başlayınca sıcak 

su ve şehriye eklenir, tuz katılır. Bu arada yoğurt ve un 

iyice çırpılır. 

Kaynayan çorbadan bir kaç kaşık eklenir ve kaynayan 

çorbaya eklenir. Bir taşım daha kaynadıktan sonra ateşten 

alınır. Afiyet olsun. 

Glisemik indeks nedir? 

Besinlerde bulunan karbonhidratların kan şekerini 

yükseltme hızına Glisemik İndeks adı verilir. Eşit 

miktarlarda karbonhidrat içerseler de yiyeceklerin kan 

şekerini arttırıcı etkileri birbirinden farklıdır. 

Bazı besinlerin glisemik indeks değerleri düşük, bazılarının 

ise yüksek olarak tanımlanır. Benzer besinler içerisinde 

glisemik indeks değeri düşük olanların tercih edilmesi 

daha sağlıklı olarak tanımlanmaktadır. 

Ekmekteki küfler zararlı mıdır? 

Her küf gibi yenmemesi gerekir. 

Ekmekte hangi tür küfler oluşur? 

Ekmekte genellikle Aspergillus ve Penicillum türleri 

bulunurken; Rhizopus, Mucor, Fusarium ve Peacilomyces 

cinsi küflere de rastlanmaktadır. 

Ülkemizde üretilen ekmeklerde aflotoksin üreten 

A.parasiticus ve A.flavus türlerine rastlanmıştır. Siyah 

renkli Rhizophus stolonifer ve kırmızı renkli Neurospora 

sitophila da ekmekte yaygın olarak bulunan küflerdendir. 

Buğday Ekmeği ne demektir? 

Buğday ekmeği: Kepeği tamamen ayrılmış undan elde 

edilen beyaz ekmektir. Beyaz ekmek bazı bağırsak 

rahatsızlıklarında (kolit, akut diare) ve bazı mide 

rahatsızlıklarında (ülser, gastrit gibi) diğer ekmeklere 

tercih edilebilir. 

Ekmek şeker hastalığı yapar mı? 

Hayır. Aksine kepek ekmeğini diyabet, kostipasyon 

(kabızlık), spastik kolon hastalıkları ve doğum kontrol hapı 

kullananlar özellikle tercih etmelidir. 

Tam buğday ekmeği ne anlama geliyor? 

Buğdayın öğütüldükten sonra hiçbir ayrıştırma yapılmadan 

kepeği vs. içinde olarak üretilen ekmektir. 

Zengin vitaminli ekmek ne demek? Yararları nelerdir? 

Zengin vitaminli ekmek iyot olmak üzere, içinde A, B, C, D 

vitamini ile demir minerali içeren ekmektir. Demir eksikliği 

anemisi, iyot ve folik asit yetersizliğine bağlı hastalıkların 

ortaya çıkmasını azaltabilir. (Kaynak : www.ggd.org.tr) 

Ekmek üretiminde hangi katkı maddeleri kullanılıyor? 


76 

TÜKETİCİ REHBERİ - BAL 

Arı sütü nedir? 

Arı sütü, genç işçi arıların (bakıcı arılar), genç larvaları ve 

kraliçe arıyı beslemek için salgıladıkları bir sıvıdır. 

Arı sütünün yararları nedir? 

Arı sütünde A, B1, B2, B6, C, D ve E gibi önemli vitaminler 

bulunmaktadır. Ayrıca, arı sütü kuvvet ve enerji verici, 

organizmayı yenileyici ve zindeleştirici bir etkiye sahiptir. 

Kozmetik ürünlerde de kullanılır. 

Bal ekşir mi? 

Evet ekşiyebilir. Çiçek özlerindeki mayaların bala geçmesi 

ve faaliyetlerini sürdürmesi sonucunda balın aroma ve 

lezzeti zamanla bozulabilir. 

Bala antibiyotik ve ilaç kalıntıları bulaşır mı? 

Evet bulaşabilir. Arıcıların arı hastalıklarına karşı 

kullandıkları antibiyotikler, ilaçlar, petekleri saklamak için 

kullandıkları maddeler ve üretim alanlarında kullanılan 

pestisitler bala çeşitli yollarla bulaşabilir. 

içerisine (starter adı verilen) kristalleşmeyi başlatıcı olarak 

önceden krem bal olarak işlenmiş uygun özellikteki bir 

kristalleşmiş baldan belli miktarda ilave edilir. 

Hazırlanan karışım uygun sıcaklıkta saklanarak ürün krem 

bal haline getirilir. 

Küçük çocuklara bal vermek zararlı mıdır? 

0-1 yaş arası bebeklere bal verilmesi tavsiye edilmez. 

Havada, toprakta, tozda ve ham tarımsal ürünlerde 

bulunan bir cins bakteri sporunun bebeklerde, bebek 

botulizmi denilen ölümcül bir hastalığa neden olduğu 

kanıtlanmıştır. 

Petek bal sağlıklı mıdır? 

Sağlıklıdır, ancak arı üreticilerinin arı hastalıklarına karşı 

bilinçsizce kullandıkları ilaç kalıntıları temel peteklere 

bulaşabilir. Bu durumdaki petek ballar sağlığa uygun 

değildir. 

Balın kristalleşmesi (şekerlenmesi) normal midir? 

Evet normaldir. Doğal ve saf bal, soğukta muhafaza 

edilmesi halinde bir süre sonra kristalleşir. Bu balda hile 

olduğunu göstermez. Kristalleşen bal olduğu gibi ya da 

kristalleri çözdürüldükten sonra güvenle tüketilebilir. 

Balın sahte olduğu nasıl anlaşılır? 

Balın sahte olduğu ancak gelişmiş analiz teknikleri ile 

anlaşılabilir. Balın sahte olup olmadığını bakarak ya da 

tadarak anlamak mümkün değildir. 

Çam balı ile çiçek balı arasında farklar nedir? 

Çam balının en önemli özelliği kıvamı bozulmadan veya 

kristalleşmeden uzun süre saklanabilmesidir. Çam balının 

rengi çiçek balından daha koyudur. 

Çam balları daha az tatlıdır ve boğazda yakıcı bir his 

bırakmaz. Çam balları çiçek ballarından daha fazla 

miktarda enzim, aminoasit ve mineral madde içerir. 

Krem bal nedir? 

Krem bal, balın kontrollü olarak kristalleşmesinin 

sağlanmasıyla elde edilen tereyağı gibi sürülebilir özelliğe 

sahip bir üründür. Kristalleşme işleminin istenilen şekilde 

homojen ve uygun dokuda gerçekleşmesini ve 

kristalleşmenin başlamasını sağlamak için, süzme balın 

Polenin yararları nedir? 

Yüksek miktarda aminoasit, C ve B vitaminleri, folik asit, 

mineral ve enzimler içerir. 

Yüksek oranda enerji sağlar. 

Sindirimi kolaylaştırır. 

İştah açar, zindelik verir. 

Propolis nedir? 

Propolis, işçi arıların, kovan içerisindeki besinleri, yavru 

arıları ve kendilerini çeşitli mikroorganizmalardan 

korumak amacıyla kullandıkları bir üründür. 

Propolisin yararları nedir? 

Doğanın antibiyotiği olarak adlandırılır. Sindirim ve üriner 

sistem rahatsızlıklarında etkilidir. Bağışıklık sistemini 

güçlendirir. 


78 79 

Lale YILDIZ 

Gıda Mühendisleri 

Odası Bursa Şube 

Başkanı 

“Gezen tavuk yiyin”, “fruktozdan 

uzak durun”, “ambalajlı gıdalar 

kanser yapar”, “yumurta yemeyin”, 

“ekmeği sofranızdan kaldırın”, 

“kutu sütleri tüketmeyin”, “sokak 

sütü en faydalı süttür” gibi 

cümleleri son yıllarda gerek 

televizyon programlarında gerek 

gazete haberlerinde gerekse sosyal 

medyada sıklıkla görür olduk. 

Gıda konusunda uzmanlığı olmayan 

kişilerin medyaya yansıyan bu tip yanıltıcı açıklamaları, 

hem bilgi kirliliğine sebep olmakta hem de vatandaşı 

güvenli gıda tüketmekten alıkoyarak, özellikle ambalajlı 

gıdalardan korkar hale getirmektedir. 

Nüfusun büyük kısmı artık şehirlerde yaşıyor. 

Şehirleşmenin gelişmesiyle, tüketicinin talepleri de 

değişmiş ve taleplerin değişmesi gıda sektörünü de 

geliştirmiştir. Bu da gıda endüstrisinde bilim ve teknolojiyi 

kullanıp farklı anlayışlara yönelik gıdalar üretme 

mecburiyeti getirmiştir. 

Tam da bu noktada beslenme ve sağlık ilişkisinin önemi 

konusunda toplum olarak farkındalığımızın artmasıyla 

birlikte, yaşamamız için hayati önem taşıyan ve dünya 

genelinde de çok büyük ticari hacme sahip en stratejik 

alan olan gıda konusunda, gerek ürünler gerekse gıda 

tüketimi modelleriyle ilgili söylemler de artmaya 

başlamıştır. 

Kendi uzmanlık alanları olmadığı halde kimileri, sansasyon 

yaratmak ve şahsi PR çalışmalarına fayda sağlamak adına, 

bilimsellikten tamamen uzak açıklamalar yapmaya 

başlamış, toplumun bir kısmı da ne yazık ki bu kişilerin 

dediği yönde beslenme alışkanlıklarını değiştirmiştir. 

Oysa bu açıklamaları yapan kişilerin, kendi önyargılarından 

yola çıkarak görüşlerini paylaştığını ve kendi yaşam 

tarzlarını insanlara empoze etmeye çalıştıklarını görmemiz 

lazım. GIDA, her yönüyle, bilimin ışığında ve toplumsal 

çıkarlar zemininde değerlendirilmesi gereken bir konudur. 

Varsayımlar üzerine hareket edilemez. 

Fakat bugüne baktığımızda gıda konusu bir biçimde 

magazinleştirilerek kamuoyunun algısı ile oynanıyor. 

Kimyasal işlem ile insan sağlığı negatif yönde 

ilişkilendirilerek, toplumda paranoya yaratılıyor. 

Gıdalar Kirli mi? 

Tüketicinin doğru bilinçlendirmesi esasken, spekülatif 

açıklamalarla tedirgin ve huzursuz ediliyor. Buna dur 

demek gerekiyor! 

Mademki gıda insan hayatında vazgeçilemez ve 

ertelenemez bir ihtiyaç o zaman gıdanın, sürdürülebilir 

biçimde güvenilir olması, bu konuda halkın, bilimsel 

verilere dayalı doğru bilgiye, güvenilir kaynaklardan 

ulaşabilmesi ve bu sayede bilgi kirliliğinin önüne geçilmesi, 

gıda sektörünün paydaşları olarak temel hedefimiz 

olmalıdır. 

Kim ne yapmalı? 

KAMU, etkin denetim uygulamalı ve gıda konusunda 

kamuoyuna doğruları söyleyecek bağımsız bir bilim 

kurulunu oluşturmalı. 

SEKTÖR, tüketiciye değer veren, bilim ve teknoloji 

alanına yatırım yapan, bilgiyi esas alan yaklaşım 

içinde olmalı ve varsa sepetteki çürük yumurtaları 

ayıklamalı. 

TÜKETİCİ, her duyduğuna inanmayıp, 

haberlere/bilgilere eleştirel gözle bakmalı. 

MEDYA, sansasyon peşinde koşmayıp, iyiyi de 

yazmalı, yazdıklarını mutlaka bilimsel kanıta 

dayandırmalı. 

Bilime güvenmeliyiz. Altını çizmeliyiz ki teknoloji sorunları 

ortadan kaldırmak için vardır; problemleri makyajlamak 

ve insanlara olmadık ürünleri sunmak için değildir. 

Gıda teknolojisi de, gıdaları güvenilir hale getirmek için 

vardır. Bilinmelidir ki gıda bilimi olmazsa güvenilir gıdaya 

ulaşmak tesadüflere kalır. 

Murat BAYİZİT 

CEO - Kaledonya 

MÜSİAD Bursa Şubesi 

Gıda-Tarım-Hayvancılık 

Sektör Kurulu Başkanı 

Dondurulmuş Meyve – Sebze İhracatı 

1974 yılında ilk defa tanıştığımız 

dondurulmuş gıda sektörü Türkiye 

için aslında genç bir sektördür. 

Kayseri’deki Meybuz işletmesi ile 

başlayan bu serüven bugün ülke 

genelinde 50 ye yakın fabrika ile ve 

her geçen gün artan kapasitesi ile 

ülkemizin gelecekteki önemli ihracat 

sektörlerinden biri olmaya aday bir 

sektördür. 

Halen hazırda yaklaşık 150.000 ton 

meyve sebze işleme kapasitesi olan dondurulmuş gıda 

sektörünün kapasite kullanım oranı %60-70 lerde 

seyretmektedir. İhracat açısından bakıldığında maalesef 

yıllar itibariyle azalan bir grafik çizmekteyiz. 

Bir örnek vermek gerekirse 2004 yılında 24.000 ton olarak 

ihraç ettiğimiz Uludağ’ın meşhur tioga çileğini şu an 

sadece 4.000 ton olarak ihraç etmekteyiz. Yine bundan 6-7 

yıl evvel toplamda 50.000 bin ton ihracatını yaptığımız 

dondurulmuş biberden artık sadece yaklaşık 10.000 ton 

ihraç edebilmekteyiz. 

Sebze olarak ihracatımız tonaj olarak belki yüksek gibi 

görünse de tutar olarak meyve ihracatı birim fiyatının 

yüksekliği sebebiyle döviz getirisi daha fazla ürün 

grubudur. Toplam dondurulmuş meyve sebze ihracatımız 

yaklaşık yıllık 25.000 ton seviyelerindedir ve yaklaşık 35 

milyon USD ihracat getirisi vardır. (Kaynak:UİB verileri) 

Dondurulmuş sebze ihracatımız miktar olarak daha 

fazladır. Dondurulmuş bezelye ve dondurulmuş mısır iç 

piyasada talebi yüksek ürünler olması açısından fiyat 

olarak ihracatta rekabet edebilir düzeyde değildir. Bununla 

beraber dondurulmuş biber, soğan, domates, ıspanak, 

pırasa, brokoli, karnabahar, bamya ihracatını yaptığımız 

ana sebze kalemleridir. Son zamanlarda bu ürünlerin 

bazılarını organik olarak ta satmaya başlamış durumdayız. 

Dondurulmuş meyve ihracatımız ise miktar olarak sebzeye 

göre daha az ancak tutar olarak daha fazladır. Özellikle 

Polonya ve Macaristan’daki mevsimsel değişikliklere bağlı 

olarak ihracatımız artmakta ya da azalmaktadır. 

Belli başlı ihraç kalemlerimiz; dondurulmuş çilek, kiraz, 

vişne, portakal, greyfurt, şeftalidir. Vişne ihracatı 

tamamen Polonya ya bağlıdır zira fiyat açısından rekabet 

edememekle birlikte Polonya’da ürün eksik olduğunda 

rahatlıkla ihraç ettiğimiz bir ürün haline gelmektedir ki bu 

yıl bu durum söz konusudur. 

Sofralık çilek üretiminde Avrupa’da söz sahibi olmamıza 

rağmen endüstriyel çilek üretiminde satışımız daha 

düşüktür ki yukarıda verdiğimiz Uludağ çileği örneği bunun 

en büyük sebebidir. 

Tüm bu olumsuzluklara rağmen sektör her daim dinamik 

ve yeniliklere açık olarak gelişmektedir. Üst yapı diye tabir 

ettiğimiz işleme teknolojileri ve know-how açısından 

dünyada önemli özelliklere sahip bir ülkeyiz. 

Ancak maalesef işin altyapısı olan tarla boyutunda ciddi 

problemlerimiz bulunmaktadır. Küçük alanlarda ve dağınık 

bir üretim modelimizin olması verimliliğimizi düşürmekte 

ve hammadde açısından yeterince sektörü 

besleyememektedir. 

Türkiye’de toplam 25.000 ton dondurulmuş mısır 

üretilirken Macaristan’da sadece bir firma aynı miktar 

mısır üretebilmektedir. Sorun makine parkuru ile ilgili değil 

tamamen tarlada üretilen miktar ile ilgilidir. Hem az hem 

de pahalı ham madde üretimimiz avantajımızı 

kaybetmemize sebep olmaktadır. 

Sorunun çözümü ile alakalı yapısal tedbirler almak 

gerekmektedir ki bunun en önemli ayağı büyük 

topraklarda daha verimli üretim modeline geçmektir. 

Bunu sağlamanın çok çeşitli yolları olmakla birlikte 

kooperatifçiliğin arttırılması, büyük çiftçi gruplarının 

oluşumu ve sözleşmeli tarımın daha fazla teşvik edilmesi 

başlıca önlemler olarak sayılabilir. 


Türkiye`de Bitkisel Yağ Kullanımı 

81 

Okan MERAL 

Emek Yağ Sanayi A.Ş. 

Üretim Müdürü 

Türkiye'nin bitkisel yağ üretiminde 

ilk sırayı ayçiçek yağı almaktadır. Son 

yıllarda özellikle palm, mısır, kanola 

ve soya yağı üretimleri de artış 

göstermiştir. Yemeklik bitkisel sıvı 

yağ olarak ayçiçeği yağının yurt içi 

tüketimi 2016 yılı verilerine göre 774 

bin ton olarak birinci sırada 

gerçekleşmiştir. 

Ayçiçek yağı %89’ luk doymamışlık 

oranı ile insan beslenmesinde 

önemli besin değerine sahip bir yağdır. Ayçiçek yağındaki 

linoleik asidin (omega-6) yüksek olması ve E vitamini 

nedeni ile insan beslenmesindeki değerini daha da 

artırmaktadır. 

Ayçiçek yağının besin değerlerinden maksimum düzeyde 

faydalanabilmek amacı ile, yağın doğru kullanılması ve 

muhafazası çok önemlidir. Ayçiçek yağının besin 

değerlerini yitirmemesi için ısıdan, ışıktan, havadan ve 

nemden uzak tutulması ve mümkünse serin ortamda 

muhafaza edilmesi birinci kuraldır. 

Tüketicilerin en çok yaptığı kullanım hatalarından biri 

ambalaj kapaklarının açık bırakılarak lavabo altlarında 

bekletilmesidir. Bu şekilde kullanılan ambalajın içerisine su 

ve hava girmesi söz konusudur. Su ve hava ile temasta 

bulunan yağ hızlı okside olmakta ve kötü koku ile acılaşma 

meydana gelmektedir. 

Kullanıcı hatalarından bir diğeri de kızartma işleminde 

kullanılmış olan yağın ambalaj içerisine geri 

boşaltılmasıdır. Yapılan bu hatalı işlem ambalajın 

içerisindeki iyi olan yağın da bozulmasına sebebiyet 

vermektedir. 

Kızartmada kullanılmış olan yağın mümkünse tekrar 

kullanılmaması (ev tüketimi için), tekrar kullanılacak ise 2 

defadan fazla kullanılmaması ve kızartmada kullanılan 

ayçiçeği yağının tekrar kullanımı için ayrı bir ambalaja 

süzdürülerek hızlı bir şekilde soğutulması daha uygun 

olacaktır. Günümüzde ev dışı tüketimde kullanılmak üzere 

özel kızartmalık yağlar üretilmektedir. Özel olarak üretilen 

kızartmalık yağların dayanıklılığı artırılmıştır. Dayanıklılığı 

artırmak amacı ile yağın içerisine antioksidan ve köpük 

önleyici ilavesi yapılmaktadır. 

Kızartmalık yağların dayanıklılığını artırmanın en önemli 

amacı yağın daha uzun süre kullanılmasını sağlayarak 

maliyetin düşürülmesidir. Endüstriyel anlamda özellikle 

hazır yemek üreten bazı firmaların, kızartma amaçlı 

kullandıkları yağları hiçbir ölçüm ve analiz yapmadan uzun 

süre kullanmak istemeleri önemli kullanım hatalarından 

biridir. Yemek firmalarının kızartma işleminde kullandıkları 

ayçiçeği yağının TPM (Toplam Polar Madde max. % 25) ve 

asit (asit sayısı max.% 2,5) ölçümünü yaparak kullanmaları 

gerekmektedir. Yağın kızartmalarda kullanımı sırasındaki 

TPM ve asitlik analizleri yağın bozulma düzeyinin 

belirlenmesinde önemli parametrelerdir. 

Yemek üreten firmalardan aldığımız en çok şikayet mide 

yanması ile ilgilidir. Fakat kaliteli üretilmiş olan rafine 

ayçiçeği yağının böyle bir olaya neden olması en son 

ihtimaldir. 

Yemek firmaları aldıkları bu mide şikâyeti sonrasında, her 

nedense ilk olarak sorunun ayçiçeği yağından 

kaynaklandığını düşünmektedirler. Halbuki ürettikleri 

yemeğin içerisinde kullandıkları girdilere göre ayçiçeği yağı 

en stabil kalite özelliklerine sahip gıda maddesidir. Mide 

yanmalarında suçlanacak en son girdi, yemek içerisindeki 

ayçiçek yağıdır. 

Kaliteyi önemseyen ve belli standartlarda bitkisel sıvı yağ 

üretimi yapan firmaların ortak sorunlarından biri de kalite 

seviyesi çok düşük, hatta kalite anlayışı bile olmayan daha 

ucuz yağların günü birlik olarak piyasalara girip 

çıkmalarıdır. Hiçbir belgeye ve analiz sertifikalarına sahip 

olmayan bu tip yağları tüketicilerin tercih etmemesi 

gerekir. 

Kaliteyi her zaman en önde tutan bitkisel sıvı yağ üretimi 

yapan firmaların, BRC, ISO 9001, FSSC 22000 gibi gıda 

güvenliğini ön planda tutan belgelere sahip olmasının 

önemli bir maliyeti vardır. Tüketicinin sağlığını düşünen bu 

anlayışa karşılık tüketicinin de, bu kalite ve belgeye sahip 

firmaları tercih etmeleri en önemli beklentilerimizden 

biridir. 


82 83 

New York’taki Columbia 

Üniversitesi’nde 

görevli 

nörobilimci, anatomi ve hücre 

biyolojisi uzmanı Prof. Dr. Michael 

Gershon’ın, 1998 yılında 

yayımlanan “The Second Brain” 

adlı kitabında İkinci beyin, asıl 

beynin bir kopyası” dır. Bu kitap, 

Mehmet BEYKAYA 

GTHB Müşaviri 

bilim insanları için çığır açan bir 

etkiye sahip olmuştur. Prof. Dr. 

Gershon kitabında “Karnımızda 

ikinci bir beyin bulunuyor.” açıklamalarıyla dikkat 

çekmişti. 

Aslına bakılırsa ünlü profesörün ikinci beyin olarak 

isimlendirdiği bağırsağımızı ben de vücudumuzun GİZLİ 

BEYNİ olarak tanımlamak istiyorum. Neden denilirse, 

halen üzerinde birçok çalışma olmasına rağmen gizini 

korumasıdır. Ayrıca gereken öneminin doğru olarak 

kavranılmadığını da düşünmekteyim. 

Beyin ve bağırsaklar fetüste benzer hücrelerden gelişirler; 

zamanla bir kısmı merkezi sinir sistemini oluşturmak üzere 

farklılaşırken bir kısmı da bağırsaklardaki sinir sistemini 

oluşturur. Beyin ve bağırsaklar birbirine “vagus” adı 

verilen sinirle bağlıdır ve her iki organ birbirlerine bu sinir 

aracılığı ile çeşitli uyarılar gönderirler. Bağırsaklar ve beyin 

arasındaki etkileşim aslında herkes tarafından bilinir. 

Gizli Beynimiz 

beyine uyarılar gitmesi veya bağırsakların beyni 

etkilediğine dair bilgiler çok sınırlıdır. 

Depresyon ve anksiyete gibi hastalıkların bazı hastalarda 

şişkinlik, gaz, ağrı, dışkılama bozuklukları gibi midebağırsak 

şikâyetlerinden sonra belirmesi de bağırsak-beyin 

etkileşimine ait örneklerdir. 

Dünyadaki bütün kültürlerde duyguların, bedenimizin 

merkezinde oluştuğu ifade edilir. Bir zorluğu aşarken 

göbek çatlatmak ya da sevinçten göbek atmak; sinirin 

mideye vurması; açlıktan karnın zil çalması veya dünyayla 

göbek bağı vb. deyişler bunu doğrular gibidir. 

Beynimizin, içsesimizin fısıltılarını kabullenmesi, karnın, 

beyne üstün gelmesi anlamına gelmiyor. Hatta hislerimizin 

oluştuğu sanılan yüreğimizin aksine hissiyatımız 

bağırsağımız mı şekilleniyor diyebilecek miyiz bilemiyorum 

ancak en azından beynimizin dışında, başka bir merkezin 

olduğu söylenebilir. 

Mutsuzluk veya depresyon denilince akla gelen ilk şey 

mutluluk hormonu olarak bilinen serotonindir. Serotonin 

maddesinin %95’ini bağırsaklardaki probiyotikler, %5’ini 

ise beyin yapıyor. Bağırsaklar aynı zamanda bağışıklık 

sisteminin en önemli organı. Bağışıklık hücrelerinin % 70’i 

bağırsaklarda bulunuyor. 

tetikleyici bir çok dış etkenler mevcutken yapılan bazı 

iddialı araştırmalar göstermiştir ki bağırsak biyotasında 

meydana gelen çeşitli dengesizlikler ciddi manada 

sonuçlara neden olmaktadır. 

İnsan vücudunda 100 trilyon hücre bulunduğu tahmin 

ediliyor; bundan 10 misli fazla miktarda mikrop da 

vücudun deri, ağız, vajina, bağırsaklar gibi çeşitli 

bölgelerinde yerleşmiş bulunuyor. Bu mikroplar 

bulundukları yerlere göre daha önce o bölgenin “florası” 

olarak adlandırılırdı; flora yerine artık “mikrobiyota” tabiri 

kullanılıyor. “Bağırsak mikrobiyotası” dendiği zaman 

bağırsaklarımızda yaşayan tüm mikroplar anlaşılmaktadır. 

Her insanın bağırsak mikropları eşsizdir ve doğum ile 

başlayan çevresel şartlara karşı hassastır. Bebekler doğum 

kanalından geçerlerken, annesinin bağırsak florasının bir 

nevi "parmak izini" de toplar. Böylelikle, annesinin 

hamilelik esnasındaki diyeti çocuğun ömrünün geri 

kalanını etkileyebilmektedir. Dengesiz beslenme, stres, 

çevre kirliliği, ilaçlar, antibiyotikler ve enfeksiyonlar gibi 

unsurlardan oluşan riskli sindirim sağlığı, kötü bakterilerin 

iyi bakterilere karşı hâkimiyet kazandığı bir bağırsak florası 

oranına neden olabilir. 

Aşırı karbonhidrat ise bağırsak florasının etkilendiği bir 

yıkımdır. Sindirim kanalının ekolojisini probiyotik ve 

prebiyotik gıdalar ile düzeltmeden karbonhidratları 

sınırlamak işe yaramaz. 

İyi bağırsak bakterileri ayrıca B7 (biyotin), B12 ve K 

vitaminlerini sentezler. Yüksek karbonhidratlı bir 

beslenmede bu önemli vitaminlerin eksikliği, diyabet, 

obezite, saç kaybı, saçlarda ağarma, egzama, anemi, iç 

kanama, ülser, felç, kanser, Parkinson ve Alzheimer gibi 

yıkıcı rahatsızlıklar ve yaygın mide-bağırsak, solunum ve 

oto-immun rahatsızlıklarına katkıda bulunmaktadır. 

Yukarıda belirtilen bağırsağın iyi bakterileri “yaşam için 

gerekli” anlamına gelen probiyotik bakteri olarak 

tanımlanmaktadır. Yaşam için son derece önemli olan bu 

bakterileri çok iyi tanımamız ve bilmememiz gereklidir. 

Şahsımın da son derece önemsediği ayrıca doktora tez 

konumunda önemli bir parçası olan bu bakterileri daha iyi 

ve detaylı olarak siz okurlarımıza bundan sonraki 

yazılarımda da anlatmaya çalışacağım. Gelecek günlerin 

sağlıklı ve mutluluk dolu geçmesi temennisiyle saygı ve 

selamlar… 

Portakal: Portakalın fazla yenmesi zararlıdır. 

Grip ya da nezle oldum diye bir poşet portakal 

yemeniz yanlış olacaktır. Günlük C vitamini 

ihtiyacı için bir portakal yeterli olur. C vitamini 

vücutta tutulmayıp atılan bir vitamin 

olduğundan fazlası böbreklere zarar verir. Bu 

nedenle günde bir portakal yeterlidir. 

İşletmenizi; YANGIN, SEL, HIRSIZLIK, TERÖR 

risklerine karş güvence altna aldnz m? 

Heyecanlandığımız zaman karnımızın ağrıması, sinirlenince 

midemize kramplar girmesi gibi ama bağırsaklardan 

2012 rakamlarına göre Türkiye’de antidepresan satışının 

giderek arttığını belirten ve “Son 9 yılda antidepresan 

satışında 2.5 kat artış var. İnsanlarımız mutsuz elbette 


84 85 


86 87 

UN-PA DOĞALLIKLA HARMANLADIĞI 

KALİTESİNİ TEKNOLOJİ İLE BULUŞTURUYOR. 

Un-Pa Pastaneleri Genel Müdürü Behlül 

DEMİRCİ ile kalite, doğallık ve teknoloji 

üzerine konuştuk. 

Nasıl Unpa oldunuz? 

1987'de pastacılığa gönül vermiş bir ekiple Altınbaşak 

firmasını kurduk 1994’e kadar devam eden Altınbaşak 

1994'te yerini Unpa ’ya bıraktı UNPA nedir diye 

sorarsanız Unlu Mamulleri Pasta Fırını’nın kısaltılmışı 

olarak düşündük. Bursa ilk defa pasta fırını konsepti 

ile tanıştı bizimle... 1998'de İnegöl'de, 2001'de 

Uludağ Üniversitesi kampüsünde şubeleşmenin ilk 

temelleri atıldı. 

Uludağ Üniversitesi'nin de talebi üzerine 2003'te 

Uludağ Üniversitesine 2. Şubemizi açtık. Aynı yıl 

Beşevler ’de iki şube birden hayata geçirdik ve o 

dönemde Bursalı hemşerilerimizin de teveccühleriyle 

bu son derece hassas ve hata kaldırmayan sektörde 

hızlı büyüdük. 

Doğal malzeme kullanmaya ve taze ürün sunmaya 

gösterdiğimiz hassasiyetle tercih edilirliğimiz her 

geçen gün artıyordu ve bu bizi ayakları yere basar bir 

şekilde büyümeye itti. 

2008'de Üçevler 'de oluşturduğumuz tamamı 

kendimize ait olan merkezimiz 5 katlıdır. İdari 

ofislerimizin de olduğu bina; kuru ve soğuk hava 

depolarımızı, mamul ambarlarımızı, fırınlarımızı, 

üretim hatlarımızı ve laboratuvarlarımızı bünyesinde 

barındıran entegre bir sistemdir. 

Şu an 6 şubeye ulaşmış olan UNPA yakın zamanda 

Balat ’da ki yeni konsept şubesiyle yeni tarzını ve 

doğal ürünlerini Bursalıların beğenisine sunmaya 

devam edecek. 

Üretim Kapasiteniz ve hizmet çeşitliliğiniz nedir? 

Ortalama günlük üretimimiz 500 ile 600 pasta 

kadardır ancak özel zamanlarda günlük 1500 pastaya 

kadar çıkabilmekteyiz. 

Bunun yanında günlük hamur işi ürünlerimiz, tüm 

unlu mamullerimiz, ekmeklerimiz, kendine özgü 

kurabiyelerimiz ve klasiklerimiz olan tek pastalarımız 

tüm şubelerimize her gün gönderilmektedir. Bu da 

günde yüzlerce sayıda üretim demektir. Ayrıca önemli 

bir üretim hattımızı ayırdığımız özel talep pastalarımız 

vardır. Bunlar kişiye özel hazırlanan özel gün pastaları 

ve ödüllü ekibimizin hazırladığı şeker hamuru 

pastalarımızdır. 

Bununla birlikte her sabah birçok firmaya fabrikaya 

kahvaltılık ürünlerimiz böreklerimiz, tuzlu ve tatlı 

kurabiyelerimiz gitmektedir. Ayrıca kurumların özel 

toplantılarını organize ediyoruz ve buralarda 

tükettikleri ürünleri de hazırlıyoruz. 

Tüm pastalar merkez üretim binamızda üretilir ve 

hamur işlerinin hazırlanmaları da burada yapılır ancak 

hamur işlerinin pişirmeleri şubelerdeki fırınlarda 

yapılır. Müşterilerimize sıcak servis yapabilmek için 

her şubemize yüksek kapasiteli son teknoloji fırınlar 

kurulmuştur. 

Franchise veriyor musunuz? 

Tamamı kendimize ait olan şubelerimizdeki 20 yıla 

yakın şube yönetimi ve 30 yıllık üretim tecrübemiz 

sistemi nasıl yönetmemiz gerektiğini, müşterilerin ve 

bizim hassasiyetlerimizin nasıl örtüştüğünü ve gıda 

sektöründe sürekli büyüyerek nasıl ayakta 

kalınacağını öğretti. 

Artık 2018'in ilk çeyreğinden itibaren danışmanlarımız 

ile altyapısını oluşturduğumuz Franchise sürecimize 

başlayacağı bizimle aynı hassasiyeti sahip iş 

arkadaşları, dostlar seçeceğiz. 

Doğallıkla ilgili hassasiyetinizi 

biliyoruz? 

Biz başka türlüsünü bilmediğimiz için ve yapılması 

gerekenin bu olduğunu düşündüğümüz için bunu bir 

marifet gibi görmüyoruz. Biz yiyoruz, çocuklarımız, 

tüm ekibimiz. Kendi yemediğimiz bir şeyi başkasına 

da veremeyiz. 

Size beylik bir cümle gibi gelmesin, her zaman 

laboratuarlarımız, üretim hattımız siz müşterilerimiz 

tarafından kontrol edilebilir. Bunu lütfen bize haber 

bile vermeden yapın. Üçevler `deki merkezimize sizi 

ilk fırsatta bekliyoruz. 

Teknoloji ile aranız nasıl? 

Laboratuvarlarımız belki de Türkiye'nin en gelişmiş 

cihazlarıyla donatılmıştır. Birçok firma BEBKA destekli 

kurduğumuz laboratuvarımızı kullanır ve biz de 

burada özel ürünler hazırlamaktayız. Şeker hastaları 

ve çölyak hastaları için özel gıdalar, glutensiz ekmek, 

pasta ve kurabiyeler Ar-Ge hattımızdan çıkmaktadır. 

2017'deki en önemli yatırımımız da internetten 

satıştır. Tüm ürünlerimizi www.unpashop.com 

sistemimizden kargo ücreti ödemeden evinize sipariş 

edebilirsiniz. Sistemin kargo ve diğer lojistiğini de 

bizzat kendimiz yapmaktayız. Malum pasta hassas bir 

mevzudur. 

Bu kadar yoğunluktan hiç yoruluyor musunuz? 

Sevdiğimiz işi yapıyorsak çalışıyor sayılmayız. Ekip 

olarak da aynı heyecanı paylaşıyoruz ve en önemli 

sorumluluğumuzun doğallık olduğunu bildiğimizden 

içimiz rahat 

çalışmak bizi hiç 

yormuyor ve 

yaptığımız işin 

değerli olduğunu 

gördükçe her yeni güne daha güçlü uyanıyoruz. 

Zirvede kalmak zirveye çıkmaktan daha zordur. 


88 89 

Küresel Isınma ve Sürdürülebilir Gıda Güvenliği 

Yard.Doç.Dr. 

Mustafa YILDIZ 

Sabahattin Zaim Üni. 


Gıda, insanın günlük yaşamında 

kendini doyurması ve beslenmesi 

için vazgeçilmez ve ertelenemez en 

önemli ihtiyaçlarından biridir. 

İnsanoğlunun tarımı keşfetmesi ile 

birlikte yerleşik hayata geçiş 

sağlanmış, insan yaşamında sosyal 

ve kültürel anlamda büyük bir 

değişim meydana gelmiştir. 

Bu değişim ile birlikte gıda üretim 

ve tüketim şekli de değişmiştir. 

Bu nedenle gıda sadece bir ihtiyacın karşılanmasının 

ötesinde kültür ve medeniyet kavramları ile iç içe olan 

sosyal bir olgu olarak kabul edilmelidir. 

Dünyamızın her alanda ulaştığı gelişmişlik düzeyine 

rağmen açlık ve yoksulluk sorunu maalesef 

çözülememiştir. Günümüzde dünyanın en önemli 

sorunlarının başında artan dünya nüfusunun sürdürülebilir 

gıda güvenliğinin sağlanması gelmektedir. World Food 

Summit, 1996 konferansında; “Gıda Güvenliği; insanların 

beslenme ihtiyacını karşılamak üzere her an, yeterli, 

güvenli, besleyici gıdaya fiziksel ve ekonomik olarak 

ulaşılabilmesi ve gıda tercihlerinin etkin ve sağlıklı bir 

yaşam için karşılanması” olarak tanımlamıştır. Ayrıca 

bunun bir insan hakkı olduğu vurgulanmıştır. 

Ancak günümüzde 800 milyon ile 1 

milyar arasında insan bu tanıma 

uygun gıda güvenliğinden yoksun 

bulunmaktadır. 

Sürdürülebilir gıda güvenliği tehdidini oluşturan 

etmenlerin başında insanoğlunun kendi eliyle oluşturduğu 

küresel ısınma gelmektedir. Buna bağlı olarak meydana 

gelen diğer etmenler de bu süreci hızlandırmaktadır. 

İnsan –Doğa ilişkisi incelendiğinde ortaya çıkan tüm 

ekolojik sorunların en büyük nedeninin insanın sınırsız 

ihtiyaçlarının olduğu görülmektedir. İhtiyaçların 

karşılanması sürecindeki üretim ve tüketim zincirinde 

ağırlıklı fosil yakıtların kullanılması doğanın yıkımı ve 

atmosfer bileşiminin değişmesi ile dünya ciddi zarar 

görmektedir. Enerji kaynağı olarak rafine edilmemiş fosil 

yakıtların kullanıldığı bu üretim zincirinde doğaya salınan 

karbondioksit (CO2), metan (CH4), azot oksit (NO), Florokloro 

karbonlar gibi gazlar sera etkisi göstermesi ile 

atmosfer bileşimini bozmakta ve sıcaklığın yükselmesine 

neden olmaktadırlar. 

Küresel ısınma olarak tanımlanan bu olay, tüm canlıların 

yaşam döngüsünü tehdit eden zincirleme reaksiyonun 

başlangıcını oluşturmaktadır. 

Küresel Isınma – İklim Değişimi – 

Gıda Güvenliğinde Risk oluşması - 

Canlı Yaşam Döngüsünde Tehlike – 

Yaşamın Olmadığı Dünya 

Bazı çalışmalarda küresel ısınma ve iklim değişikliği 

kavramları aynı anlama gelecek şekilde kullanılmaktadır. 

Bunların oluşma nedenleri ve etkileri dikkate alındığında 

birbirinden farklı oldukları görülmektedir. İklim değişikliği 

küresel ısınmanın bir sonucu olarak ortaya çıkmakta ve 

belirli bir bölgede mevsimsel olarak gerçekleşen sıcaklık, 

yağış ve nem değerlerindeki değişimleri ifade etmektedir. 

Sürdürülebilir gıda güvenliğini tehdit eden küresel 

ısınmanın kaynağında sanayileşme ve beraberinde 

getirdiği diğer sosyo-ekonomik etkenler yatmaktadır. 

Bu nedenle sürdürülebilir gıda güvenliği ve sürdürülebilir 

kalkınma birbirinden ayrı düşünülmemelidir. Küresel 

ısınmanın sürdürülebilir gıda güvenliği üzerinde etkilerini 

dört boyutta değerlendirilebiliriz. 

Gıdanın varlığına 

Gıdaya erişime 

Gıdanın güvenilir olmasına 

Güvenilir Gıdanın sürdürülebilir olması 

Doğal kaynakların bu günkü hızda tüketilmesi önlenemez 

ise sürdürülebilir gıda güvenliği ve sürdürülebilir 

kalkınmadan bahsetmek mümkün olmayacaktır. 

Küresel ısınmanın önlenmesi ve kıt kaynakların daha 

verimli kullanılması, tüm gıda sisteminin kendini 

dönüştürmesi kaynak acısından daha verimli hale gelmesi 

için çevresel etkilerin kesintisiz bir şekilde olumlu yönde 

geliştirilmesi gereklidir. Küresel ısınmanın dünya 

ekosistemi üzerinde olası olumsuz etkileri şu şekilde 

sıralanabilir. 

İklim değişikliği 

Kuraklık yaşanması. 

Deniz suyu sıcaklığının artmasına bağlı olarak 

deniz canlılarının yok olması 

Yağış rejiminin değişmesi, doğal afetlerin artması 

ve buna bağlı salgın hastalıkların artması. 

Sıcaklık ve nem artışına bağlı olarak mutasyona 

uğramış bakteri, virüs gibi mikroorganizmaların 

neden olacağı tedavisi zor hastalıkların meydana 

gelmesi. 

Sosyal ve ekonomik sorunların ortaya çıkması ile 

toplumsal barışın bozulması. 

Küresel ısınmayı ülkemiz bağlamında 

değerlendirdiğimizde, küresel ısınmanın 

sonuçlarından en fazla etkilenecek 

ülkeler arasında yer almaktadır. 

Özellikle iklim değişikliği bunlardan en önemlileridir. 

Ülkemizin içinde bulunduğu enlemde, sıcaklıkların artacağı 

ve yağışların da azalacağı tahmin edilmektedir. 

Türkiye’nin tarımsal alanlarının 

önemli bir kısmı halen yarı kurak 

iklim şartları etkisi altındadır. 

Ülkemiz için de küresel sıcaklığın artması ile tarımsal 

üretimde kuraklığın daha fazla hissedileceği bir döneme 

girilmektedir. Bu nedenle su, orman, toprak gibi 

kaynaklarının korunması ve yeni bir modelleme 

yönetilmesi gıda güvenliği açısından önem taşımaktadır. 

Küresel geleceğimizi tehdit eden küresel ısınma ve 

ortaya çıkardığı sonuçlar karşısında yeryüzünde 

yaşayan herkese küresel geleceğimizi yönetmek 

konusunda önemli görevler düşmektedir. 

Küresel geleceğimizi yönetmek; gelecek nesiller için 

sürdürülebilir gıda güvenliğini sağlamak en önemli 

görevlerimiz arasındadır. Bu nedenle sürdürülebilir gıda 

güvenliği gibi çok önemli ve karmaşık bir konunun 

değerlendirilmesinde tüm bileşenlerin ele alındığı bütünsel 

bir yaklaşım uygulanmalıdır. 

Çalışmamızda; küresel ısınmanın nedenlerini ve 

sonuçlarını gıda güvenliği açısından ele almak, oluşturacağı 

risk ve tehditleri bilimsel bir çerçevede değerlendirmek, 

konuyu kamuoyunda gündemde tutmak, çözüm önerileri 

geliştirmek, akademik ve toplumsal bilincin gelişmesine 

katkı sağlamak amaçlanmıştır. 

Deve sütü: Romatizma ve herhangi kısmi felce, 

deve yağıyla masaj yapılır. Deve, devedikenini bol 

yediği için sütü karaciğerin ilacıdır. Karaciğerdeki 

tıkanık damarları açar ve safrayı düzene sokar. 

Ayrıca gözün görme gücünü arttırır. 


90 

TÜRKİYE `DE GIDA İŞLETME SAYILARI ve DENETİM İSTATİSTİKLERİ 

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının 

Yayınladığı Son Verilere Göre 

04.10.2017 Tarihli Tüketici Bülteni 

Kaynak : 

http://www.tarim.gov.tr/sgb/Belgeler/SagMenuVeriler/ 

GKGM.pdf 

Denetim 

Sayısı 

2016 2017 (Ekim 2017) 

İPC 

Savcılığa 

Suç 

Duyurusu 

Denetim 

Sayısı 

İPC 

Savcılığa 

Suç 

Duyurusu 

Üretim Yeri 71.721 146.388 4.876 61 129.074 4.040 57 

Satış Yeri 313.557 391.149 5.090 30 299.470 3.710 14 

Toplu Tüketim Yeri 254.715 356.427 4.109 11 281.317 3.173 16 

Kayıt Kapsamındaki İşletmeler 609.330 

Onay Kapsamındaki İşletme Sayısı 14.106 

Toplam 893.964 14.075 102 709.961 10.923 87 

Dibi tutan yemeğin yanık tadı nasıl yok edilir? 

Yemeğin dibi tutarsa, lavabonun içini soğuk 

suyla doldurun. Sıcak tencereyi kapağını 

açmadan suya koyup, 15 dakika bekletin. Daha 

sonra yemeği başka bir tencereye alın. Soğuk 

su, yemeğin yanık tadını alacaktır. 


92 


94 95 


Bursa Gıda Rehberi – 2017 

www.gidaci.org

GIDACI ::: Gıda Rehberi

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?