81 İl Durum Raporu - Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
Share Embed Flag
Download ePaper

81 İl Durum Raporu - Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

81 İl Durum Raporu - Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 81 İl Durum Raporu - Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

sanayi.gov.tr
from sanayi.gov.tr More from this publisher
13.12.2012 Views

81 İL DURUM RAPORU SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ MAYIS 2012 / ANKARA

<strong>81</strong> İL DURUM RAPORU<br />

SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ<br />

MAYIS 2012 / ANKARA

ÖNSÖZ……………………………………………………………………………………….04<br />

01 ADANA…………………………………………………………………………………...05<br />

02 ADIYAMAN ....................................................................................................................... 11<br />

03 AFYONKARAHİSAR ........................................................................................................ 18<br />

04 AĞRI ................................................................................................................................... 27<br />

05 AMASYA ............................................................................................................................ 33<br />

06 ANKARA ............................................................................................................................ 39<br />

07 ANTALYA .......................................................................................................................... 50<br />

08 ARTVİN .............................................................................................................................. 56<br />

09 AYDIN ................................................................................................................................ 60<br />

10 BALIKESİR ........................................................................................................................ 67<br />

11 BİLECİK ............................................................................................................................. 73<br />

12 BİNGÖL .............................................................................................................................. 78<br />

13 BİTLİS ................................................................................................................................ 83<br />

14 BOLU .................................................................................................................................. 86<br />

15 BURDUR ............................................................................................................................ 93<br />

16 BURSA ................................................................................................................................ 98<br />

17 ÇANAKKALE .................................................................................................................. 108<br />

18 ÇANKIRI .......................................................................................................................... 114<br />

19 ÇORUM ............................................................................................................................ 122<br />

20 DENİZLİ ........................................................................................................................... 128<br />

21 DİYARBAKIR .................................................................................................................. 136<br />

22 EDİRNE ............................................................................................................................ 147<br />

23 ELAZIĞ ............................................................................................................................ 151<br />

24 ERZİNCAN ....................................................................................................................... 157<br />

25 ERZURUM ....................................................................................................................... 163<br />

26 ESKİŞEHİR ...................................................................................................................... 168<br />

27 GAZİANTEP .................................................................................................................... 173<br />

28 GİRESUN .......................................................................................................................... 180<br />

29 GÜMÜŞHANE ................................................................................................................. 185<br />

30 HAKKARİ ........................................................................................................................ 189<br />

31 HATAY ............................................................................................................................. 198<br />

32 ISPARTA .......................................................................................................................... 205<br />

33 (İÇEL) MERSİN ............................................................................................................... 211<br />

34 İSTANBUL ....................................................................................................................... 223<br />

35 İZMİR ................................................................................................................................ 235<br />

36 KARS ................................................................................................................................ 248<br />

37 KASTAMONU ................................................................................................................. 253<br />

38 KAYSERİ .......................................................................................................................... 258<br />

39 KIRKLARELİ ................................................................................................................... 265<br />

40 KIRŞEHİR ........................................................................................................................ 270<br />

41 KOCAELİ ......................................................................................................................... 277<br />

42 KONYA ............................................................................................................................ 284<br />

43 KÜTAHYA ....................................................................................................................... 294<br />

44 MALATYA ....................................................................................................................... 303<br />

45 MANİSA ........................................................................................................................... 309<br />

46 KAHRAMANMARAŞ ..................................................................................................... 322<br />

47 MARDİN ........................................................................................................................... 327<br />

48 MUĞLA ............................................................................................................................ 333<br />

49 MUŞ .................................................................................................................................. 338<br />

50 NEVŞEHİR ....................................................................................................................... 342<br />

51 NİĞDE .............................................................................................................................. 346<br />

52 ORDU ................................................................................................................................ 350<br />

2

53 RİZE .................................................................................................................................. 355<br />

54 SAKARYA ........................................................................................................................ 359<br />

55 SAMSUN .......................................................................................................................... 365<br />

56 SİİRT ................................................................................................................................. 375<br />

57 SİNOP ............................................................................................................................... 380<br />

58 SİVAS ............................................................................................................................... 397<br />

59 TEKİRDAĞ ...................................................................................................................... 403<br />

60 TOKAT ............................................................................................................................. 409<br />

61 TRABZON ........................................................................................................................ 419<br />

62 TUNCELİ .......................................................................................................................... 428<br />

63 ŞANLIURFA .................................................................................................................... 433<br />

64 UŞAK ................................................................................................................................ 438<br />

65 VAN .................................................................................................................................. 446<br />

66 YOZGAT .......................................................................................................................... 452<br />

67 ZONGULDAK .................................................................................................................. 473<br />

68 AKSARAY ........................................................................................................................ 482<br />

69 BAYBURT ........................................................................................................................ 488<br />

70 KARAMAN ...................................................................................................................... 492<br />

71 KIRIKKALE ..................................................................................................................... 496<br />

72 BATMAN .......................................................................................................................... 502<br />

73 ŞIRNAK ............................................................................................................................ 506<br />

74 BARTIN ............................................................................................................................ 511<br />

75 ARDAHAN ....................................................................................................................... 518<br />

76 IĞDIR ................................................................................................................................ 526<br />

77 YALOVA .......................................................................................................................... 532<br />

78 KARABÜK ....................................................................................................................... 537<br />

79 KİLİS ................................................................................................................................. 544<br />

80 OSMANİYE ...................................................................................................................... 550<br />

<strong>81</strong> DÜZCE .............................................................................................................................. 554<br />

3

ÖNSÖZ<br />

<strong>Sanayi</strong>leşme, sosyo-ekonomik kalkınmanın temelini oluşturan vazgeçilmez bir süreç<br />

olmakla birlikte, bilgi <strong>ve</strong> teknoloji toplumuna giden yolun da temel taşlarından biridir.<br />

<strong>Teknoloji</strong> geliştirme, sanayileşme <strong>ve</strong> sanayileşirken de ileri teknolojiden yararlanarak<br />

yeni alanlar <strong>ve</strong> ürünler oluşturma yarışı her geçen gün daha ileri bir boyuta ulaşırken, bu yolla<br />

erişilen güç milletler için dünya piyasalarında büyük bir rekabet alanını da beraberinde<br />

getirmektedir. Bu yarışta başarılı olmanın temel şartları sürekli kalite, ileri teknolojiye<br />

ulaşma, ürün skalasında zenginlik, eğitimli <strong>ve</strong> nitelikli iş gücü <strong>ve</strong> ucuz maliyet olarak<br />

belirginleşmektedir. Yani, hammadde <strong>ve</strong> emek yoğun bir sanayi yerine bilgiye, teknolojiye,<br />

gerek üretme, geliştirme yoluyla, gerek transfer yoluyla sahip olmaya dayalı, kalite egemen<br />

bir sanayi anlayışı hakim olmaktadır.<br />

Dünya, son yıllarda sanayi sektöründe yaşanılan yapısal değişimlerden dolayı hızlı bir<br />

değişim sürecine girmiştir. Bu süreç içerisinde özellikle gelişmiş ülkelerin imalat<br />

sanayilerinde teknoloji hızlı bir gelişme göstermiş <strong>ve</strong> ar-ge faaliyetleri ile elde edilen<br />

sonuçların ticarileştiği modern <strong>ve</strong> bilgi teknolojilerinin uygulandığı sistemler benimsenerek,<br />

sadece ham madde <strong>ve</strong> emeğe dayalı üretim metotları terk edilmiştir. Dolayısıyla ekonomilerin<br />

mukayeseli üstünlüğünü artık teknolojik yapılar belirler hale gelmiştir.<br />

O halde, teknoloji üretmeyen bir ülkenin kalkınmasını da düşünmek elbette ki artık<br />

mümkün görülmemektedir. Dolayısıyla bundan sonra yapacaklarımız tamamen teknoloji<br />

kültürünün yerleşmesine <strong>ve</strong> teknolojinin üretimine yönelik eylemler olmalıdır.<br />

<strong>Teknoloji</strong> kültürü; insanların örgütlenip, diğer canlılar <strong>ve</strong> makinalardan da yararlanarak,<br />

bilimsel <strong>ve</strong>ya başka bir düzenli bilgiyi sistemli bir şekilde uygulamaya dönük işler için<br />

kullanması biçimi olup, tüm kesimler tarafından benimsenmesi gerekmektedir.<br />

<strong>Teknoloji</strong> üretimi içinde yer alan <strong>ve</strong> teknolojik bilgiyi üretmek, ileri teknolojilere<br />

ulaşmak, bilgi <strong>ve</strong> teknoloji yoğun üretim <strong>ve</strong> girişimciliği desteklemek <strong>ve</strong> yenilikçi mal <strong>ve</strong><br />

hizmet üretimi ile rekabet gücünü artırmak için kamu, üni<strong>ve</strong>rsite <strong>ve</strong> özel sektörün işbirliğiyle<br />

akademik, sosyal <strong>ve</strong> ekonomik yapının bütünleştiği, gerekli alt yapı ile donatılan <strong>ve</strong><br />

girişimcinin hizmetine sunulan AR-GE merkez <strong>ve</strong> enstitüleriyle üretim birimlerinin yer aldığı<br />

yerleşim alanları olan <strong>Teknoloji</strong> Geliştirme Bölgeleri ise son derece önemlidir.<br />

Ülke kalkınmasında <strong>ve</strong> bölgesel potansiyellerin en iyi şekilde değerlendirilmesinde,<br />

mevcut kaynakların <strong>ve</strong>rimli <strong>ve</strong> gerçekçi kullanımı <strong>ve</strong> bunlara dayalı olarak küçük <strong>ve</strong> orta<br />

ölçekli sanayinin yurt sathında yaygınlaştırılması, desteklenmesi <strong>ve</strong> geliştirilmesi büyük önem<br />

taşımaktadır. Bunun için de mevcut sanayi yapısı profilinin ortaya konulması, gelişme imkân<br />

<strong>ve</strong> kabiliyetinin belirlenmesi, geleceğe yönelik yeni yatırım hedef <strong>ve</strong> stratejilerin tasarlanması<br />

<strong>ve</strong> uygulanması da üzerinde ciddiyetle durulması gereken hususların başında gelmektedir.<br />

Ancak, bu şekilde <strong>ve</strong>rileri ortaya koyarak yatırımcılarımızın doğru teşviki, sağlıklı yatırım<br />

kararlarının alınması <strong>ve</strong> eldeki kaynakların rasyonel bir şekilde değerlendirilmesini sağlamak<br />

mümkündür.<br />

Bu çalışma; Genel Müdürlüğümüz <strong>ve</strong>ri tabanında kaydı tutulan, <strong>Sanayi</strong> Sicil <strong>ve</strong>rileri,<br />

(<strong>Sanayi</strong> Sicil kaydı bulunan firmalar esas alınmıştır.) il müdürlüklerimizden gelen bilgiler<br />

ile <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri Genel Müdürlüğü <strong>ve</strong> Ekonomi Bakanlığından (Dış Ticaret Müsteşarlığı)<br />

alınan bilgiler doğrultusunda, tüm illerimizin yatırım ortamı ile ilgili gerekli<br />

değerlendirmeleri yapılarak hazırlanmış olup, girişimcilerimizin doğru karar almalarına<br />

yardımcı olacak tüm argümanların bir araya getirilmesine çalışılmış <strong>ve</strong> yapabilecekleri<br />

yatırımlar ortaya konulmuştur <strong>ve</strong> söz konusu bu çalışmanın girişimcilerimize faydalı olacağını<br />

ümit ediyoruz. (KSS <strong>ve</strong> OSB bilgileri 06.01.2012 tarihi itibari iledir.)<br />

4<br />

Süfyan EMİROĞLU<br />

<strong>Sanayi</strong> Genel Müdürü

01 ADANA<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Adana <strong>Sanayi</strong>si¸ 1950’lerde tarıma dayalı sanayi¸ yani tarıma dayalı tekstil <strong>ve</strong> bitkisel yağ<br />

sektörleri olmak üzere iki ana konuda gelişti. 1970’lerden sonra özellikle KOBİ niteliğindeki<br />

firmaların sayısı arttı <strong>ve</strong> sektörler çeşitlenmeye başladı¸ süreç içerisinde diğer bütün<br />

sektörlerde üretime geçildi. Türkiye’de dışa açık büyümenin başladığı 1980’li yıllarda¸<br />

firmalar bu döneme uyum sağlamakta zorluk çektiği için¸ 10 yıl süren bir duraklama dönemi<br />

yaşadılar. Ancak 2. <strong>Sanayi</strong> Hamlesi olarak adlandırdığımız 1996 yılından sonra¸ organize<br />

sanayi bölgesinin altyapısının tamamlanmasıyla¸ kentimizde hemen hemen tüm sektörlerde<br />

yatırımlara gidilerek üretime geçildi.<br />

Adana’yı Adana yapan en önemli faktör¸ yatırım ikliminin çok müsait olmasıdır. İkincisi<br />

de tarıma dayalı sanayi <strong>ve</strong>ya gıda ürünlerindeki diğer yatırımlar için hammaddenin<br />

kaynağında bulunulmasıdır. Üçüncü önemli faktör¸ hem yatırım hem de ihracat için her türlü<br />

imkan <strong>ve</strong> altyapıya sahip olmamızdır. Yani bölgeyi baştan aşağı sulayan kanal <strong>ve</strong> kanaletler¸<br />

enerji nakil hatları¸ uluslararası havalimanı¸ TEM otoyolu <strong>ve</strong> demiryolu¸ mükemmel altyapısı<br />

ile tek parçada Türkiye’nin en büyüklerinden biri olan Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi¸ rezerv alanı<br />

olarak genişleyebilecek olan Yumurtalık Serbest Bölgesi¸ yetişmiş insan gücü <strong>ve</strong> Türkiye’nin<br />

en başarılı üni<strong>ve</strong>rsitelerinden biri olan Çukurova Üni<strong>ve</strong>rsitesi ile Adana¸ yatırım iklimi<br />

açısından önemli avantajlara sahiptir.<br />

Adana’da son 30 yılda, sadece Adana Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi’nde modern teknoloji <strong>ve</strong><br />

küresel rekabet koşullarına uygun 300’den fazla fabrika kurulmuştur.<br />

Bunların içerisinde, geleneksel olarak her yıl Türkiye’nin 1000 büyük firma sıralamasına<br />

girenlerle birlikte, son yıllarda Beyteks Tekstil, Özmaya Gıda, Oyka Kâğıt Ambalaj, Gürsoy<br />

Yem, Özgür Atermit, Kıvanç Tekstil, Adana Besi Yem, Abdioğulları Plastik, Zahit<br />

Alüminyum, Akyem, Oğuz Tekstil, Oğuz Gıda, Yağmur Mobilya, Ulusoy Tekstil gibi<br />

kuruluşlarımız da Türkiye’nin ilk 1000 firması arasına girmeyi başarabilmişlerdir.<br />

(Adana <strong>Sanayi</strong> Odası.31/12/2010)<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

<strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> ticaretin birbirlerini tamamlayan faaliyet kolları olması nedeniyle, Adana<br />

ticareti sanayiye paralel gelişme göstermiştir.<br />

Büyük bir sanayi <strong>ve</strong> ticari potansiyeline sahip olan Adana, altyapısını önemli ölçüde<br />

tamamlamıştır. Bugün faal olan Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi, TAYSEB Yumurtalık Serbest<br />

Bölgesi, Küçük <strong>Sanayi</strong> Siteleri, Sugözü Termik Enerji Santrali, Botaş <strong>ve</strong> BTC Projeleri ile<br />

bölgenin dışa açılan kapısı olma özelliğini taşıyan Adana, merkez bir konumda olup,<br />

önümüzdeki dönemde bu önemini daha da arttıracaktır.<br />

2 010 yılı sonu itibariyle Adana Ticaret Odası’na kayıtlı toplam 25.408 üye kayıtlı olup<br />

NACE koduna göre (Adana Ticaret Odası <strong>ve</strong>rilerine göre); perakende ticaret, toptan ticaret,<br />

bina inşaat faaliyetleri <strong>ve</strong> mimarlık-mühendislik faaliyetleri(teknik test <strong>ve</strong> analiz faaliyetleri)<br />

ilk beş sektör olarak sıralanmaktadır.<br />

Dış Ticaret Yapısı<br />

Adana ili ihracatı ağırlıklı olarak Avrupa Biriliği ülkelerine yöneliktir. Ardından gelişmiş<br />

sekiz ülkeler (G-8), komşu ülkeler <strong>ve</strong> Ortadoğu ülkeleri sıralanmaktadır. Ülkeler bazında<br />

sırasıyla Irak, Almanya, Fransa, Rusya Federasyonu, İtalya <strong>ve</strong> İngiltere ihracat yapılan önemli<br />

ülkelerdir. Ürün bazında ise dokumaya el<strong>ve</strong>rişli maddeler <strong>ve</strong> bunlardan mamul eşya grubu<br />

Adana ilinin en önemli ihracat grubudur. Ancak son yıllarda bu ürün grubunda önemli<br />

azalışlar görülmüştür. Ardından nakil vasıtaları, plastik <strong>ve</strong> kauçuk ürünleri, gıda <strong>ve</strong> bitkisel<br />

ürünler sıralanmaktadır.<br />

5

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Adana İli <strong>Sanayi</strong>si<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i,<br />

oniki ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Adana İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 1.555 dir. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 2 lik bir oran ile sanayisi gelişmiş 12 il arasında yer almaktadır.<br />

Akdeniz Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, Adana<br />

İli % 25 lik bir oran ile bölge İlleri arasında birinci sırada yer almaktadır. Adana İlinden sonra<br />

% 19 luk oran ile ikinci sırada yer alan Mersin İlini sırasıyla % 16 Antalya, %13 Hatay, % 11<br />

ile Kahramanmaraş, %6 Burdur, %6 Isparta, <strong>ve</strong> %4 Osmaniye İli takip etmektedir.<br />

3.2. Adana İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı<br />

Adana İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 20 Gıda<br />

ürünleri imalatı, % 9 Tekstil ürünleri imalatı, % 8 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong><br />

ekipman imalatı sektörlerinin ilk sıralarda olduğunu görmekteyiz.<br />

Bunları sırasıyla;<br />

% 8 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (Makine <strong>ve</strong> Techizatı hariç)<br />

% 8 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünleri imalatı,<br />

% 7 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı<br />

% 4 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 4 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 4 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç)<br />

% 3 Mobilya imalatı<br />

% 3 Ana metal sanayi<br />

% 3 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı imalatı,<br />

% 2 Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünleri imalatı<br />

% 2 Elektrikli techizat imalatı<br />

% 2 Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) <strong>ve</strong> yarı treyler (yarı römork) imalatı<br />

% 2 madeni yağ geri kazanımı.<br />

% 2 Deri <strong>ve</strong> ilgili ürünlerin imalatı<br />

% 2 Metal cevherleri madenciliği imalatı,<br />

% 1 Diğer imalatlar<br />

% 1 Makine <strong>ve</strong> ekipmanların kurulumu <strong>ve</strong> onarımı imalatı,<br />

% 1 Bilgisayarların elektronik <strong>ve</strong> optik ürünlerinin imalatı<br />

% 1 Motorlu kara taşıtlarının bakım <strong>ve</strong> onarımı<br />

% 1 Kayıtlı medyanın basılması <strong>ve</strong> çoğaltılması imalatı,<br />

% 1 İçeçek imalatı,<br />

% 1 Diğer (Ham petrol <strong>ve</strong> doğal gaz çıkarımı <strong>ve</strong> saha aram.petrol, Temel eczacılık<br />

ürün.imalatı, Diğer ulaşım araçlarının imalatı, Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması,Kok kömürü <strong>ve</strong><br />

rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı, Elektrik, gaz,buhar <strong>ve</strong> havalandırma sistemi üretimi <strong>ve</strong><br />

dağıtımı,)<br />

Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Adana ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

toplam 45.987’dir.<br />

Ar-Ge birimi olan firma sayısı 47, çalışan sayısı 252 dir. Toplam personelin % 1 i Ar-Ge de<br />

çalışmaktadır. Kalite kontrol birimi olan firma sayısı 157, çalışan sayısı 931 dir. Toplam<br />

personelin %2 si kalite kontrol biriminde istihdam edilmektedir.<br />

3.3. Genel Değerlendirme<br />

6

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların % 17 sı Tekstil ürünleri imalatı sektöründe, % 16 i Gıda ürünlerinin<br />

imalatı sektöründe istihdam edilmektedir<br />

<strong>Sanayi</strong> istihdamının % 70 i işçi, % 4 ü mühendistir.<br />

Adana İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 45 sı mikro ölçekli, % 44 ü küçük ölçekli,<br />

% 9 u orta ölçekli, % 2 si büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Temsa Global <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- Advansa Sasa Polyester <strong>Sanayi</strong> A.Ş.<br />

- Kıvanç Tekstil <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- Bossa Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> İşl.TAŞ<br />

- Abdioğulları Plastik <strong>ve</strong> Ambalaj <strong>Sanayi</strong><br />

-<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

4.1. Gemi İnşa <strong>Sanayi</strong>si<br />

Adana’ya 1 saat uzaklıkta olan Yumurtalık Serbest Bölgesi’nin yanındaki genişleme alanı<br />

bu sektör için oldukça uygun koşullara sahiptir. Bu bölgeye çok yakın olan İskenderun<br />

Demir-Çelik Fabrikası, gemi üretimi için gerekli olan yassı mamulleri üretmektedir. Bu<br />

bağlamda, Yumurtalık Serbest Bölgesi hem hammaddeye olan yakınlığıyla hem de coğrafi<br />

avantajlarıyla, gemi üretimi için cazip bir bölge haline gelmiştir.<br />

4.2. Enerji <strong>ve</strong> Petro-Kimya <strong>Sanayi</strong><br />

Petrolü Türkiye üzerinden dünya pazarına ulaştırmada en önemli güzergâh olduğu kabul<br />

edilen Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattının Ceyhan’dan denize açılıyor olması, bu bölgede enerji<br />

<strong>ve</strong> petro-kimyayı ön plana çıkarmaktadır. Zamanla hattın daha işler hale gelmesiyle gemi<br />

trafiği de hızlanacak, bölgede konaklama <strong>ve</strong> diğer ihtiyaçlar için bir hizmet sektörü<br />

oluşacaktır.<br />

4.3. Tarım <strong>ve</strong> Tarıma Dayalı <strong>Sanayi</strong><br />

Adana’nın geleceğinde “tarım” <strong>ve</strong> “tarıma dayalı sanayi” en stratejik sektörler olarak öne<br />

çıkıyor. Tarımda bir yandan geleneksel ürünlerden katma değeri yüksek ürünlere geçilirken<br />

diğer yandan, kütle ürünlerde birim başına <strong>ve</strong>rimlilik AB ülkeleri seviyesine ulaştı. 2010<br />

yılında Adana’da 1.472.875 ton tahıl, 748.168 ton dane mısır, 883.890 ton narenciye <strong>ve</strong><br />

1.420.279 ton sebze üretildi. Şimdi hedef, bir yandan ürün yelpazesini geliştirmek, diğer<br />

yandan Adana’da yetiştirilen tarım ürünlerini burada işleyerek sanayi ürünü haline getirip,<br />

dolayısı ile ham olarak ihraç edip, katma değeri yükseltmektir. (Adana Ticaret Borsası<br />

<strong>ve</strong>rileridir.31.12.2011)<br />

Küresel ısınma nedeniyle önümüzdeki dönemde gıda arzı öne çıkacak <strong>ve</strong> buna karşılık<br />

tarım arzı düşecek.Bu nedenle ham tarım ürünlerinin işlenip katma değeri yükseltilerek yeni<br />

ürünlerin üretilmesi <strong>ve</strong> bu şekilde ihraç edilmesi orta/uzun vadede ilin <strong>ve</strong> bölgenin ekonomisine<br />

oldukça önemli katkılar sağlayacaktır.<br />

5. İlin Dış Ticareti<br />

5.1. Adana İline Ait İhracat Bilgileri<br />

YIL<br />

İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 $)<br />

2008 <strong>81</strong>2 1.304.024<br />

2009 838 1.135.887<br />

2010 856 1.352.209<br />

2011 939 1.756.596<br />

7

5.2. Adana İline Ait İthalat Bilgileri<br />

YIL<br />

İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 $)<br />

2008 921 2.151.647<br />

2009 871 1.692.782<br />

2010 955 2.228.898<br />

2011 1.078 2.973.743<br />

6. Adana İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Adana-Hacı Sabancı (I+II Etap ila<strong>ve</strong> alan) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:130)<br />

� 1520 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2001 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 599 adet sanayi parselinin 442 adedi tahsis edilmiştir. Üretime geçen<br />

parsellerde yaklaşık 26.500 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma, demir-çelik <strong>ve</strong> gıda sanayidir.<br />

Adana-Kozan Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:158)<br />

� 164 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2007 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 78 adet parselin 60 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerde; 15 adedi<br />

üretim, 14 adet inşaat, 31 adet proje aşamasındadır. 18 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 80 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda <strong>ve</strong> pişmiş kil sanayidir.<br />

b) ENDÜSTRİ BÖLGESİ:<br />

Ceyhan Enerji İhtisas Endüstri Bölgesi<br />

2011 yılı Yatırım Programında “kamulaştırma, etüt, yapım” olarak toplam 15.850.000.-<br />

TL ödenek ile yer almaktadır.<br />

Bölgenin faaliyete geçebilmesi için yapılması gereken altyapı çalışmalarına yönelik<br />

planlama <strong>ve</strong> projelendirme çalışmaları öncesinde kamulaştırma çalışmaları ilgili mevzuat<br />

çerçe<strong>ve</strong>sinde sürdürülmektedir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Adana ilinde 1.945 işyerlik 6 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 ADANA DOĞU (YÜREĞİR) KSS 198 172 26 87<br />

2 ADANA CEYHAN KSS 233 206 27 88<br />

3 ADANA KOZAN KSS 294 294 0 100<br />

4 ADANA MERKEZ (AĞAÇ 391<br />

İŞLERİ) KSS<br />

371 20 95<br />

5 ADANA MERKEZ (METAL<br />

İŞLERİ) KSS<br />

634<br />

610<br />

24 96<br />

6 ADANA İMAMOĞLU KSS 122 75 47 61<br />

7 ADANA SEYHAN KSS 73 73 0 100<br />

TOPLAM 1.945 1.801 144 93<br />

b) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Adana Doğu II. etap Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi :<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “127 işyeri, altyapı” olarak <strong>ve</strong> 600.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

8

� Projeler incelenmiş olup, tespit edilen eksiklikler 09.03.2011 tarih <strong>ve</strong> 2031 sayılı<br />

yazımızla Kooperatif Başkanlığına bildirilmiştir. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

7. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

1. Sektörel Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitelerinin Oluşturulması<br />

Adana sanayisinin önemli sorunlarından biri de, kent içinde dağınık bir şekilde faaliyet<br />

gösteren başta plastik sektörü olmak üzere, mobilya yan sanayi, metal işleri, kimya, kağıt,<br />

konfeksiyon, gıda <strong>ve</strong> diğer sektörlerdeki küçük esnaf <strong>ve</strong> sanatkarların, yarattığı gürültü,<br />

görüntü <strong>ve</strong> çevre kirliliğinin büyük boyutlara ulaşmasıdır.<br />

Hızla gelişen <strong>ve</strong> sürekli kendini yenileyen kent merkezi ile Seyhan <strong>ve</strong> Yüreğir İlçelerinde<br />

dağınık bir şekilde faaliyet gösteren <strong>ve</strong> büyük çoğunluğunu küçük ölçekli işletmelerin<br />

oluşturduğu KOBİ’leri, kent dışında imar planlarına uygun olarak sağlıklı işyeri sahibi<br />

yapmak, aynı mesleği yapanların bir arada bulunmaları <strong>ve</strong> ortak ihtiyaçlarının karşılanacağı<br />

tesislerin kurulması ile belirli bir merkez etrafında organize olmalarının sağlanması, çevresel<br />

açıdan olumsuz etkilerin azaltılmasını sağlayacaktır.<br />

İldeki küçük sanayi siteleri küçük ölçekli işletmelerin <strong>ve</strong> esnaf-sanatkârın tamirattan<br />

imalata kadar geniş bir kapsamda, sadece yerel sanayinin tamir-bakım yönünden sorunlarını<br />

gidermek değil, Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesindeki firmaların tamamlayıcısı olmak <strong>ve</strong> orta-büyük<br />

ölçekli sanayi işletmelerine yan sanayi olarak yardımcı olmak işlevini de yerine getirmektedir.<br />

Mevcut sanayi sitelerinin bekleyen alt yapı sorunlarının çözülmesi <strong>ve</strong> yeni sektörel küçük<br />

sanayi sitelerinin kurulmasının Adana’nın gelişmesi <strong>ve</strong> sanayileşmesi yönünden oynayacağı<br />

rol oldukça büyük olacaktır.<br />

İlde küçük imalat sanayi kent içinde çoğunlukla binaların alt katlarında faaliyet<br />

gösteren “şeker, poşet, karo, torna, tesviye, marangoz sabun, kolonya, el sanatları vs.”<br />

konularda faaliyet gösteren eski konumlarına göre kent dışında iken nüfus artışı <strong>ve</strong> yerleşme<br />

neticesinde kent çekirdeğinin içerisinde kalmış küçük ölçekli bu işletmelerin bir an önce bir<br />

arada toplanmalarını sağlamak Adana sanayine büyük destek <strong>ve</strong>recektir.<br />

Aynı mesleği yapan KOBİ’lerin, kent dışında imar planlarına uygun küçük sanayi<br />

tesislerinde bir arada bulunmalarını sağlama yoluyla bu işyerleri için;<br />

• Sağlıklı işyeri temini <strong>ve</strong> ekonomik <strong>ve</strong>rimi artırma,<br />

• Ortak ihtiyaçlarının karşılanacağı tesislerin kurulması,<br />

• <strong>Teknoloji</strong>k gelişmelerden yararlanma <strong>ve</strong> orta ölçekli sanayiye geçişi kolaylaştırma,<br />

• Düzenli şehirleşme <strong>ve</strong> çevre kirliliğini önleme,<br />

• Usta, çırak <strong>ve</strong> kalfalara Milli Eğitim Bakanlığı ile işbirliği yapılarak mesleki<br />

eğitim <strong>ve</strong>rilmesi şeklindeki amaçlara kısa zamanda ulaşılması sağlanacaktır.<br />

2- Ara Eleman Eksikliği<br />

Adana <strong>Sanayi</strong> Olarak her üç ayda bir yaptığımız "Ekonomik <strong>Durum</strong> <strong>ve</strong> Beklentiler<br />

Anketi"nde, tam kapasite ile çalışamayan firmalara bunun nedenini sorduğumuzda, % 16'sı<br />

neden olarak kalifiye elemen sıkıntısını göstermektedir. Bir yandan lise <strong>ve</strong> üni<strong>ve</strong>rsite<br />

mezunları iş bulamazken, diğer yandan çok ciddi firmalar iyi yetişmiş ara eleman sıkıntısı<br />

içerisindedir. Örneğin, şu anda ülkemizde çok sayıda işletme mezunu varken, sadece<br />

muhasebeyi çok iyi bilen <strong>ve</strong> bir şirket muhasebesini tek başına tutabilecek muhasebecilere<br />

ihtiyaç vardır.(Adana <strong>Sanayi</strong> Odası <strong>ve</strong>rileridir.31.12.2011)<br />

3.Tehlikeli Katı Atık İmha Tesisinin Kurulması<br />

Ülkemizin Avrupa Birliği Çevre Mevzuatına uyum sağlaması <strong>ve</strong> bu mevzuatın<br />

uygulanma süreci, büyük kısmı KOBİ düzeyindeki işletmelerinden oluşan il <strong>ve</strong> Türk<br />

sanayisini çok ciddi olarak etkilemekte <strong>ve</strong> hazırlıksız geçiş altından kalkılamayacak sorunlar<br />

yaratmaktadır.<br />

9

8. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

1 Remzi ÖZDOĞAN İl Müdürü<br />

2 Naci SERTER Müdür Yardımcısı<br />

3 Sevinç COŞKUN Şube Müdürü<br />

4 Hasan Kaşif GÖKDOĞAN Şube Müdürü<br />

5 Adnan EKİZ Şube Müdürü<br />

6 Tuğba KENARLI Şube Müdürü V.<br />

7 Kemal GÜR Araştırmacı<br />

8 Mustafa ŞAHİN Araştırmacı<br />

9 Seyhan ORAY Araştırmacı<br />

10 Hüseyin PAKSOY Mühendis<br />

11 M. Zeki KABUKÇU Mühendis<br />

12 M. Akif ERGEZ Mühendis<br />

13 Gülhan KAPLAN Mühendis<br />

14 Fırat EKİNCİ Mühendis<br />

15 Yusuf EROL Mühendis<br />

16 Cengiz KOYUNCU Mühendis<br />

17 Cenk AKINLAR Mühendis<br />

18 Cafer TAKIRTAŞ Mühendis<br />

19 İzzet ERTÜRK Mühendis<br />

20 Cevdet TOPÇUOĞLU Mühendis<br />

21 İsmail Hakkı ESER Mühendis<br />

22 Mustafa KARACA Uzman<br />

23 Nurettin KİRİKTİR Tekniker<br />

24 Birgül ULUDERE Şef<br />

25 Murat ZÜLFİKAROĞLU Şef<br />

26 Ahmet UMUT Veri Haz. <strong>ve</strong> Kont. İşletmeni<br />

27 Belgin KILIÇ Veri Haz. <strong>ve</strong> Kont. İşletmeni<br />

28 Avni ŞAHİN Ölç Ayar Memuru<br />

29 Ahmet KUYU Ölç Ayar Memuru<br />

30 A. Kadir BÜKER Ölç Ayar Memuru<br />

31 Yusuf ÇARDAK Ölç Ayar Memuru<br />

32 Ali KÜÇÜKCEYLAN Ölç Ayar Memuru<br />

33 Zeki BALCI Ölç Ayar Memuru<br />

34 Murat ESEN Ölç Ayar Memuru<br />

35 Orhan ÇELİK Ölç Ayar Memuru<br />

36 Cumali GÜNGÖR Ölç Ayar Memuru<br />

37 Ahmet IŞIK Memur<br />

38 Hatice DİNÇER Memur<br />

10

02 ADIYAMAN<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Ticaretin yeterince geliştiğini söylemek mümkün değildir. Ancak, mevcut tarım ağırlıklı<br />

potansiyeli <strong>ve</strong> son yıllarda sanayisinde gösterdiği performans ile birlikte tarımsal ürün çeşit <strong>ve</strong><br />

<strong>ve</strong>rimliliğinde beklenen artışların gelecekte ticari hayatı olumlu yönde etkileyeceği<br />

düşünülmektedir.<br />

Güneydoğu Anadolu Bölgesinin diğer illeri gibi Adıyaman'da da iç ticaret ağırlıklı<br />

olarak tarıma dayanmaktadır. Mevcut sanayi yapısıda tarımsal kaynak potansiyeline bağlı<br />

olarak gelişme göstermiştir.<br />

Temel gıda maddelerinin büyük çoğunluğu ile dayanıklı tüketim mallarının hemen<br />

hemen tamamı başta Gaziantep <strong>ve</strong> Adana illeri olmak üzere diğer merkezlerden temin<br />

edilmektedir.<br />

El sanatlarına yönelik olarak kilim, savan <strong>ve</strong> el dokuma halıları üretilmekte <strong>ve</strong> çevre<br />

illerle birlikte diğer illere gönderilmektedir. Bunların dışında tarım ürünleri yanında tekstil<br />

sektöründe üretimi gerçekleştirilen iplik de diğer illere gönderilmektedir.<br />

Tarım ürünleri içerisinde buğday, arpa, nohut, mercimek, pamuk, tütün, fıstık <strong>ve</strong> üzüm<br />

gibi ürünler özellikle komşu illere gönderilmektedir.<br />

Büyük yatırım <strong>ve</strong> sermaye gerektirmeden yapılan el sanatlarına yönelik ürünlerin<br />

pazarlanması, ticari hayata canlılık kazandırmakla birlikte bu sanatların gelişimine de katkıda<br />

bulunmaktadır.<br />

Ticari <strong>ve</strong> ekonomik hayatı meydana getiren kuruluşlar olarak; Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong><br />

Odaları, Ticaret Borsaları, Meslek Odaları ile Esnaf <strong>ve</strong> Sanatkarlar Odaları bulunmaktadır.<br />

Ticaret borsasında; buğday, arpa, mısır, çavdar, yulaf, buğday kepeği, buğday unu,<br />

kuru fasulye, nohut, mercimek, ayçiçeği, yar fıstığı, tereyağı, sade yağ, badem, ceviz, et, canlı<br />

hayvanlar, beyaz <strong>ve</strong> kaşar peynir, pamuk ipliği, keçi kılı, yapağı, hayvan derileri, bağırsak,<br />

çeltik, pirinç, bulgur, razmol, bal, tavuk <strong>ve</strong> piliç eti, yumurta, antepfıstığı, kuru üzüm <strong>ve</strong><br />

muhtelif özelliklerdeki pamuk kotaya dahil ürünler olarak değerlendirilmektedir. 2011 yılında<br />

27.441 yapılan işleme karşı 376.226.307,20 TL 'lik ürün tescili gerçekleştirilmiştir.<br />

Özetle Adıyaman <strong>Sanayi</strong>si;<br />

� Ekonomisi ağırlıklı olarak tarıma dayalı olup, özelikle tekstil sektörü yatırımlarında<br />

sanayileşme eğilimi görünmektedir.<br />

� <strong>Sanayi</strong> büyük, orta <strong>ve</strong> küçük ölçekli işletmeler şeklinde şekillenmiştir.<br />

� GSYİH’sı içerisinde sanayi sektörü tarım sektöründen sonra ikinci gelmektedir.<br />

� <strong>Sanayi</strong> yatırımları içerisinde Tekstil sektörüne yapılan yatırımların yoğunluğu dikkati<br />

çekmektedir.<br />

� Adıyaman ‘da, gıda sanayi, maden- taş <strong>ve</strong> toprağa dayalı sanayi, pamuk işleme <strong>ve</strong><br />

tekstil sanayi ile genel imalat sanayisine yönelik üretimler yapılmaktadır.<br />

� <strong>Sanayi</strong> işletmelerinin büyük bir çoğunluğu il merkezindedir.<br />

� Özel sektör kamu sektörüne göre daha fazla katma değer meydana getirmiştir.<br />

� <strong>Sanayi</strong> sektörü içerisinde tekstil sanayisinin gıda sektörüne göre daha fazla katma<br />

değer meydana getirdiği görülmektedir.<br />

� Darboğazda olan tesisler genellikle ham madde, Pazar noksanlığı <strong>ve</strong> ağırlıklı olarak da<br />

işletme sermayesi yetersizliği nedeniyle problemler yaşamaktadır.<br />

� En önemli yer altı zenginliği petroldür.<br />

� Özel sektör üretimleri ile birlikte ülkemiz ham petrolünün %28,13’sinden fazlası<br />

Adıyaman bölgesinde üretilmektedir.<br />

� Maden kaynakları bakımından oldukça zengin potansiyele sahiptir.<br />

11

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Adıyaman’ının sanayi ile tanışma tarihi 1955’tir. Tekstil sektörü ile ilgili entegre bir<br />

tesisin kurulması amacıyla 1955 tarihinde “Adıyaman Pamuklu Dokuma <strong>Sanayi</strong> Türk Anonim<br />

Şirketi kurulmuş <strong>ve</strong> 1967 yılında üretime geçmiştir. 1973–1975 tarihleri arasında Çimento,<br />

Süt <strong>ve</strong> Yem Fabrikası tesislerinin Adıyaman’da kurulması ile ilgili etüt proje bazında birtakım<br />

çalışmalar başlatılmıştır.<br />

Kalkınmada Öncelikli Yörelerde uygulanan devlet yardımları <strong>ve</strong> teşvikler ile temin<br />

edilen uzun vadeli ucuz maliyetli kredilerle sanayide <strong>ve</strong> yatırımlarda gözlemlenebilir bir<br />

hareketliliğin oluştuğu ancak, alınan kredilerin iyi değerlendirilememesi <strong>ve</strong> yatırımcıların<br />

yönlendirilememesi nedeniyle arzulanabilir bir yatırım hamlesinin atılamadığını görüyoruz.<br />

1988 yılından sonra birtakım tekstil <strong>ve</strong> un fabrikaların faaliyete geçmesiyle yatırımlarda nispi<br />

bir artışın olduğu görülmektedir.<br />

Adıyaman’ın Bugünkü <strong>Sanayi</strong> <strong>Durum</strong>u<br />

5084 <strong>ve</strong> 5350 sayılı Yatırımların <strong>ve</strong> İstihdamın Teşviki ile ilgili Yasaların yürürlüğe<br />

girmesiyle yatırım artışlarında <strong>ve</strong> istihdamda büyük artışlar olmuştur. Zamanında <strong>ve</strong> rasyonel<br />

kararlarla Türkiye genelinde gelen taleplerin değerlendirilmesi <strong>ve</strong> yatırma dönüşmesi<br />

bakımında il çok iyi bir performans göstermiştir. 100’ün üzerinde gelen taleplerin tamamı<br />

değerlendirilerek, öncelikli olarak en fazla istihdam, en yüksek katma değer yaratacak <strong>ve</strong> ileri<br />

teknoloji gerektiren sektörler öncelikli olarak değerlendirmeye alınarak arsa tahsis işlemleri<br />

yapılmış, tahsisi yapılan parseller üzerinde fabrikalar yapılarak birçoğu faaliyete geçmiştir.<br />

Genel olarak il <strong>ve</strong> ilçelerinde <strong>Sanayi</strong> Sicil Belgesi almış 239 tesis bulunmaktadır. Bu<br />

tesislerin tamamı fiili olarak üretim yapmakta. <strong>Sanayi</strong> yatırımları içerisinde tekstil sektörüne<br />

yapılan yatırımların yoğunluğu dikkati çekmektedir.<br />

Özetle Adıyaman <strong>Sanayi</strong>si;<br />

• Ekonomisi ağırlıklı olarak tarıma dayalı olup, özelikle tekstil sektörü yatırımlarında<br />

sanayileşme eğilimi görünmektedir.<br />

• <strong>Sanayi</strong> büyük, orta <strong>ve</strong> küçük ölçekli işletmeler şeklinde şekillenmiştir.<br />

• GSYİH’sı içerisinde sanayi sektörü tarım sektöründen sonra ikinci gelmektedir.<br />

• <strong>Sanayi</strong> yatırımları içerisinde Tekstil sektörüne yapılan yatırımların yoğunluğu dikkati<br />

çekmektedir.<br />

• Adıyaman ‘da, gıda sanayi, maden- taş <strong>ve</strong> toprağa dayalı sanayi, pamuk işleme <strong>ve</strong><br />

tekstil sanayi ile genel imalat sanayisine yönelik üretimler yapılmaktadır.<br />

• <strong>Sanayi</strong> işletmelerinin büyük bir çoğunluğu il merkezindedir.<br />

• Özel sektör kamu sektörüne göre daha fazla katma değer meydana getirmiştir.<br />

• <strong>Sanayi</strong> sektörü içerisinde tekstil sanayisinin gıda sektörüne göre daha fazla katma<br />

değer meydana getirdiği görülmektedir.<br />

• Darboğazda olan tesisler genellikle ham madde, Pazar noksanlığı <strong>ve</strong> ağırlıklı olarak da<br />

işletme sermayesi yetersizliği nedeniyle problemler yaşamaktadır.<br />

• En önemli yer altı zenginliği petroldür.<br />

• Özel sektör üretimleri ile birlikte ülkemiz ham petrolünün %28,13’sinden fazlası<br />

Adıyaman bölgesinde üretilmektedir.<br />

• Maden kaynakları bakımından oldukça zengin potansiyele sahiptir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Adıyaman İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

12

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu<br />

Bölgesinde olduğu görülmektedir.<br />

Adıyaman İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 243 dir. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.3 lük bir oran ile sanayisi gelişmekte olan iller arasında yer<br />

almaktadır.<br />

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi<br />

yapıldığında, % 65 lik bir oran ile Gaziantep İli bölge illeri arasında birinci sırada yer alırken,<br />

%10 Şanlıurfa, % 9 Diyarbakır, % 6 Adıyaman, % 4 Batman, % 3 Mardin, % 1 Kilis, % 1<br />

Siirt, % 1 Şırnak yer almaktadır.<br />

3.2. Adıyaman İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

ADIYAMAN İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 24<br />

ile Gıda ürünleri imalatı, % 16 lik bir oran ile Tekstil ürünleri imalatı sektörlerinin ilk iki<br />

sırada olduğu görülmektedir.<br />

Diğer sektörler sırasıyla;<br />

% 14 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 10 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı;<br />

% 8 Diğer metalik olmayan mineral ürünleri imalatı,<br />

% 5 Ham Petrol <strong>ve</strong> Doğal Gaz,<br />

% 3 Fabrikasyon Metal Ürünleri İmalatı (Makine <strong>ve</strong> teçhizatı hariç)<br />

% 3 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünleri imalatı,<br />

% 3 Mobilya imalatı,<br />

% 2 Kok kömürü rafine edilmiş petrol ürünleri <strong>ve</strong> nükleer yakıt imalatı<br />

% 2 İçeçek İmalatı,<br />

% 2 Elektrik, gaz, buhar <strong>ve</strong> havalandırma sistemi üretimi <strong>ve</strong> dağıtımı,<br />

% 1 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı ,<br />

% 1 Bilgisayarların, Elektronik <strong>ve</strong> Optik Ürünlerin İmalatı<br />

% 1 Ana metal sanayi<br />

% 1 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı<br />

% 1 Deri <strong>ve</strong> ilgili ürünlerin imalatı,<br />

% 1 Temel eczacılık ürünlerinin <strong>ve</strong> eczacılığa ilişkin Malzemelerin imalatı<br />

% 2 Diğer(Kömür <strong>ve</strong> Linyit Çıkartılması, Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünleri imalatı,Ağaç <strong>ve</strong> mantar<br />

ürünleri imalatı (Mobilya hariç) saman <strong>ve</strong> benzeri malz. Örül.yapılmış,Bilgisayarların elek.<strong>ve</strong><br />

optik ürünlrrin imalatı, Motorlu Kara taşıtı, Treyler (Römork) <strong>ve</strong> yarı treyler (yarı römork)<br />

Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Adıyaman ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel<br />

sayısı toplam 9.230 dir.<br />

Ar-Ge birimi bulunan firma sayısı 13, çalışan sayısı 17 dir. Toplam personelin % 1 i Ar-Ge<br />

biriminde çalışmaktadır<br />

Genel Değerlendirme:<br />

Adıyaman ilinde lider sektör Tekstil ürünleri sektörü <strong>ve</strong> Giyim sektörüdür..<br />

<strong>Sanayi</strong> çalışanların, % 2 u Tekstil Ürünleri Sektöründe istihdam edilirken, % 24 ü Giyim<br />

Eşyası ürünleri imalatı sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 84 i işçi, % 3 ü mühendistir.<br />

Adıyaman ilinde bulunan sanayi işletmelerinin % 28 si mikro ölçekli, % 58 si küçük ölçekli,<br />

% 12 ü orta ölçekli, % 2 si büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel Büyüklüğüne Göre Firmalar<br />

- Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Adıyaman Bölge Müdürlüğü<br />

- Sanko Tekstil İşletmeleri <strong>Sanayi</strong> Ve Ticaret A.Ş.Adıyaman Şubesi<br />

- Betaş Mensucat <strong>Sanayi</strong> Ve Ticaret A.Ş.<br />

13

- Çimko Çimento <strong>ve</strong> Beton <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- İnternet Tekstil <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

� Tarım <strong>ve</strong> Hayvancılığa Yönelik <strong>Sanayi</strong> Sektörü<br />

� Tekstil <strong>Sanayi</strong> Sektörü<br />

� Gıda <strong>Sanayi</strong> Sektörü<br />

� Turizm <strong>Sanayi</strong> Sektörü<br />

� İnşaat <strong>Sanayi</strong> Sektörü<br />

� Yer Altı Kaynaklarına Dayalı Maden, Ptrol <strong>Sanayi</strong> Sektörü<br />

� Orman Ürünlerine Dayalı <strong>ve</strong> Mobilya <strong>Sanayi</strong> Sektörü<br />

� Yedek Parça <strong>Sanayi</strong> Sektörü<br />

� Genel İmalat <strong>Sanayi</strong> Sektörü<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Yukarıda sıralanan sektörler bağlamında talebi karşılamaya yönelik ilde tavsiye etiğimiz<br />

başlıca yatırım konularını şöyle sıralamak mümkündür.<br />

� Pamuk yağı üretimi<br />

� Tarım alet <strong>ve</strong> makineleri imalatı<br />

� Organik Gübre üretimi<br />

� Zirai ilaç üretimi<br />

� Ambalaj<br />

� Sentetik çuval üretimi<br />

� Karton <strong>ve</strong> mukavva kutu üretimi<br />

� Baskılı kağıt <strong>ve</strong> plastik ambalaj<br />

� Asansör kabini imalatı<br />

� Ayakkabı imalatı<br />

� Dikişli çelik boru imalatı<br />

� Elektrik panosu imalatı<br />

� PVC üretimi<br />

� Kilitli beton üretimi<br />

� Panel radyatör imalatı<br />

� Çeşitli filtre imalatı<br />

� Elyaf üretimi<br />

� Değişik tür iplik imalatı<br />

� Baskı, boya <strong>ve</strong> apreleme<br />

� Kumaş dokuma imalatı<br />

� Penye örme imalatı<br />

� Muhtelif hazır giyim imalatı<br />

� Elektrik <strong>ve</strong> elektronik<br />

� Sarma tütün paketleme<br />

� Çelik hasır üretimi<br />

� Pamuk saplarından yonga levha üretimi<br />

� Dikişsiz <strong>ve</strong> dokumasız kumaş üretimi<br />

� Tuğla Üretimi<br />

� Soğuk Hava Deposu<br />

14

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Adıyaman İline Ait İhracat Bilgileri<br />

YIL<br />

İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 31 58.466<br />

2009 35 58.125<br />

2010 36 71.580<br />

2011 50 61.014<br />

6.2. Adıyaman İline Ait İthalat Bilgileri<br />

YIL<br />

İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 29 29.226<br />

2009 35 33.308<br />

2010 42 85.471<br />

2011 42 88.929<br />

7. Adıyaman İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Adıyaman Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 92)<br />

� 232 hektar büyüklüğündedir<br />

� 2001 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 4.080 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma, gıda <strong>ve</strong> plastik sanayidir.<br />

Adıyaman-Gölbaşı Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No: 237)<br />

� 50 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2011 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 60 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda sanayidir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Adıyaman Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 92)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “Arıtma(177 hektar)” olarak <strong>ve</strong> 8.000.000.-TL ödenekle<br />

yer almaktadır.<br />

Besni Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No: 230)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “124 hektar” olarak <strong>ve</strong> 8.750.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 540 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, dokuma <strong>ve</strong> petrol ürünleri sanayidir.<br />

Adıyaman-Kahta Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No: 259)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “155 hektar ilk etapta 89 ha” olarak <strong>ve</strong> 6.750.000.-TL<br />

ödenekle yer almaktadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 20 kişi istihdam edilmektedir.<br />

15

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Adıyaman ilinde <strong>81</strong>8 işyerlik 4 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

16<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

( % )<br />

1 ADIYAMAN MERKEZ KSS 350 350 0 100<br />

2 ADIYAMAN GÖLBAŞI KSS 60 55 5 92<br />

3 ADIYAMAN BESNİ KSS 258 168 90 65<br />

4 ADIYAMAN ÖZKAHTA KSS 150 - 150 0<br />

TOPLAM <strong>81</strong>8 573 245 70<br />

a) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Merkez II Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi: 2011 yılı Yatırım Programında “94 işyeri altyapı” olarak <strong>ve</strong><br />

4.200.000.-TL ödenekle yer almaktadır (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

1) Besni, Kahta <strong>ve</strong> Gölbaşı Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgelerinin altyapı çalışmalarının<br />

desteklenmesi, OSB'lerde kamulaştırma bedellerinin hızlı artması nedeniyle, etap şeklinde<br />

değil tüm alanın birden kamulaştırma yapıldığı takdirde OSB'ler daha az kredi kullanılmış<br />

olacaktır. Gayri menkul artışı, kredi maliyetlerinden daha fazla artığı görülmüştür.<br />

2) Adıyaman Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi arıtma tesisi inşaatının tamamlanması <strong>ve</strong><br />

desteklenmesi <strong>ve</strong> OSB'de tahsis edilecek arsa kalmadığından merkezde 2. OSB'nin kurulması,<br />

3) İhtisas Besicilik (Hayvancılık) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinin kurulması,<br />

4) Jeotermal Termal Seracılık Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi kurulması,<br />

5) Enerji Desteği Teşviğinin yeniden uygulamaya alınması,<br />

6) Mevcut Teşvik Desteğinden daha fazla yararlanması için istenilen kapasite oranının <strong>ve</strong><br />

yatırım tutarlarının düşürülmesi,<br />

7) Tekstil <strong>ve</strong> her çeşit tarıma dayalı sektörlerin teşvik kapsamına alınması,<br />

8) Çeşitli teşvik <strong>ve</strong> devlet yardımına esas olan bölge düzey belirlemelerin yeniden<br />

değerlendirilerek Adıyaman ilinin kalkınmada öncelikli yöre olması hesabıyla bu illerle aynı<br />

düzeyde belirlenen bölgeye dahil edilmesi,<br />

9) Bölgesel Asgari Ücretin uygulanması,<br />

10) İşletme sermayeleri yetersiz olan işletmelere ham madde temini güçlüğünün öncelikle<br />

giderilmesi,<br />

11) Daha önceki yıllarda olduğu gibi Yatırım Teşvik belge <strong>ve</strong> işlemlerinin taşrada İl <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong><br />

Ticaret Müdürlüğünce yürütülmesi,<br />

12) Teşvik <strong>ve</strong> KOBİ kredileri için bankalarca istenilen teminatların iki kat istenilmemesi yani,<br />

kredi miktarı kadar teminat istenilmesi, işletmenin demirbaş, bina, makine <strong>ve</strong> donanımlarının<br />

da teminat olarak gösterilmesi, hem kefil hem de teminat istenilmemesi,<br />

13) Tarıma dayalı sanayinin canlanması <strong>ve</strong> altyapısının oluşması için acilen Adıyaman için<br />

planlanan sulama projelerinin başlatılması baraj <strong>ve</strong> pompaj istasyonlarının devreye<br />

konulması,<br />

14) Adıyaman’da göreli avantaj durumuna göre uygun görülen sanayi profillerinin<br />

Bakanlığımızca yeniden güncelleştirilerek sektör maliyetlerinin yeniden değerlendirilerek<br />

illere gönderilmesi,<br />

15) İhracat yapan işletmelere daha düşük tarifeli enerji <strong>ve</strong> nakliyat giderlerinin devletçe<br />

karşılanması,<br />

16) Tekstil sektöründe, fason iş yapmaktan vazgeçilerek ihracata yönelmeli <strong>ve</strong> gerekli altyapı<br />

<strong>ve</strong> pazar araştırmaları için ilgili kuruluşların öncü olmaları,

17) Gölbaşı İlçemize kadar gelen Devlet Demir Yolunun Adıyaman’ <strong>ve</strong> Kahta OSB'lerine<br />

bağlanması,<br />

18) Market <strong>ve</strong> büyük mağazaların bundan böyle şehir merkezinde kurulmalarının önlenmesi,<br />

faaliyette bulunan mağazaların da belirli bir süre içinde İl merkezi dışına çıkarılmaları için<br />

yasal düzenlemelerinin yapılması,<br />

19) İç piyasa daralması <strong>ve</strong> tüketicinin alım gücü sıkıntısını giderecek yasal düzenlemelerin<br />

yapılması,<br />

20) 2004 yılında yürürlüğe konulan 5084 Sayılı Yasa ile ilde canlanan sanayileşme<br />

hareketinin daha da kökleşmesi için teşvik yasası kapsamında yer alan enerji desteği<br />

kaldırıldığından yeniden uygulamaya konulması <strong>ve</strong> Tarımda kullanılan enerjinin de destek<br />

kapsamına alınması,<br />

21) Nitelikli <strong>Sanayi</strong> Bölgelerinin kurulması,<br />

22) Kamu kuruluşlarının elerinde bulunan atıl tesislerinin bedelsiz olarak yatırımcılara tahsis<br />

edilmesi,<br />

23) İhracat yapan firmalara daha ayrıcalıklı enerji tarifesi uygulanması, nakliyat giderlerinin<br />

devletçe desteklenmesi,<br />

24) İşçi maliyeti yükünün en aza indirilmesi<br />

25) GAP’ın yatırım ortamının iyileştirilmesi <strong>ve</strong> sürdürülebilirliğinin sağlanması,<br />

26) Devlet tarafından sağlanan teşvikler yeterli gelmediği takdirde devletin bazı yatırımları<br />

üstlenmesi,<br />

27) Üni<strong>ve</strong>rsitemiz bünyesinde Tekno Park'ın kurulması<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

ADI VE SOYADI ÜNVANI TAHSİL DURUMU<br />

1<br />

Mehmet Sait<br />

ULUÇAY<br />

İL MÜDÜRÜ AÖF<br />

2 Ömer Faruk ÜNSAL MÜDÜR YARDIMCISI Gazi Eğitim Fak.<br />

3 M.Sadi ÜNSAL ŞUBE MÜDÜRÜ A.Ö.F<br />

4 Mustafa AÇIK ŞEF AÖF<br />

5 M.Kamil DİLEK ŞEF Meslek Yüksek Okulu<br />

6 Abdullah YALDIZ MAKİNE MÜHENDİSİ Cumh.Ünv.Müh.Fak.<br />

7 Gündüz AKYÜZ ELEKTRİK MÜHENDİSİ Elektrik Müh. Fak.<br />

8 Mehmet EREK ARAŞTIRMACI Meslek Yüksek Okulu<br />

9 Nusret KURT ARAŞTIRMACI Ege Ünv. Müh.Fak.<br />

10 Nurettin GÜLEK ARAŞTIRMACI Lise<br />

11 Mithat YILDIRIM UZMAN AÖF<br />

12 Hüseyin KAÇAR ÖLÇÜ AYAR MEMURU AÖF<br />

13 Ramazan ÖZTEKİN ÖLÇÜ AYAR MEMURU Meslek Yüksek Okulu<br />

14 Mustafa BURGU ÖLÇÜ AYAR MEMURU Meslek Lisesi<br />

15 H.Ali UÇAR MEMUR Ticaret Lisesi<br />

16 Medine DİLSİZ MEMUR AÖF<br />

17 Abdurrahman<br />

GÜNEŞ<br />

MEMUR Lise<br />

18 Sürreyya ARİK MEMUR Meslek Lisesi<br />

19 M.Gazi SAZAK DAKTİLOGRAF Ticaret Lisesi<br />

20 Eyüp ÖZTÜRK DAKTİLOGRAF Meslek Lisesi<br />

21 Nevzat BOZAN ŞOFÖR Lise<br />

17

03 AFYONKARAHİSAR<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

İlde ilk sanayi yatırımları kamu tarafından gerçekleştirilmiştir. Bunlar Çimento, Beton<br />

Tra<strong>ve</strong>rs, Kızılay Madensuyu, Afyon Alkoloidleri, Seka, Şeker <strong>ve</strong> Şeker Makina fabrikalarıdır.<br />

Daha sonraları tarım ürünlerine dayalı un, ayçiçeği yağı, makarna <strong>ve</strong> yem fabrikaları<br />

kurulmuştur. Bu fabrikaları tuğla, kiremit, mermer, makina <strong>ve</strong> lastik fabrikaları izlemiştir.<br />

İlde yerel sermaye birikimi olmasına rağmen bu sermaye birikimi sanayi yatırımlarına<br />

kanalize edilememektedir. İl 5084 sayılı Yatırımların <strong>ve</strong> İstihdamın Teşviki ile Bazı<br />

Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun kapsamına alınmış olmasına rağmen<br />

yeterli sanayi yatırımı alamamıştır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Afyonkarahisar’ın çeşitli bölge merkezlerini bir birine bağlayan kara <strong>ve</strong> demir yolu ulaşım<br />

ağının merkezinde olması, ilin bölge ticaretinde önemli bir kavşak olduğunu göstermektedir.<br />

Zaman içerisinde bu özelliğinin Türkiye ticaretindeki önemi fark edilerek, çeşitli ticaret<br />

merkezlerinin <strong>ve</strong> konaklama tesislerinin kurulmaya başlaması, ilin ticaretini önemli ölçüde<br />

etkilemiştir.<br />

Afyonkarahisar’dan diğer illere satışı yapılan mallar; çimento, canlı hayvan, lastik<br />

ayakkabı, sucuk, taze et, yün <strong>ve</strong> yapağı, sebze <strong>ve</strong> mey<strong>ve</strong>, lokum, pişmaniye, reçel <strong>ve</strong> kaymak,<br />

hububat, un, bitkisel yağ, hayvan yemi, çeşitli tohumlar, malt, kon<strong>ve</strong>yör band, inşaat tuğlası<br />

<strong>ve</strong> bunun gibi mallardan oluşmaktadır.<br />

Diğer illerden Afyonkarahisar’a giriş yapılan mallar ise; manifatura, konfeksiyon,<br />

tuhafiye, inşaat malzemeleri, sebze <strong>ve</strong> mey<strong>ve</strong>, gıda maddeleri, oto yedek parçaları, sanayi<br />

hammaddeleri, ilaç, mefruşat, kösele <strong>ve</strong> kavafiye gibi mallardır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Afyonkarahisar İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Afyonkarahisar İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 793’dır. Toplam<br />

sanayi işletmesi içerisinde % 1 lik bir oran ile sanayisi gelişmiş illerimiz arasında yer<br />

almaktadır.<br />

Ege Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, İzmir İli %<br />

37 lik bir oran ile bölge illeri arasında birinci sırada yer almaktadır. İzmir’i sırasıyla %18 ile<br />

Denizli, % 11 ile Manisa, % 9 ile Uşak, % 7 ile Afyonkarahisar, %7 ile Aydın, %6 ile Muğla,<br />

%5 ile Kütahya, takip etmektedir.<br />

3.2. Afyonkarahisar İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Afyonkarahisar İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 43<br />

Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı imalatı, % 23 Gıda ürünleri imalatı, % 15 Metalik olmayan<br />

diğer mineral ürünlerin imalatı sektörleri ilk sıralarda yer almaktadır.<br />

Bunları sırasıyla,<br />

% 3 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı ,<br />

% 2 Fabrikasyon metal ürünleri imalat (makine <strong>ve</strong> teçhizatı hariç)<br />

18

% 2 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç),<br />

% 2 kimyasalların <strong>ve</strong> Kimyasal ürünler imalatı,<br />

% 1 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması,<br />

% 1 Tekstil Ürünleri İmalatı,<br />

% 1 Ana metal sanayi,<br />

% 1 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünleri imalatı,<br />

% 1 Mobilya imalatı<br />

% 1 Kok kömürü rafine edilmiş petrol ürünleri <strong>ve</strong> nükleer yakıt imalatı<br />

% 1 Derinin <strong>ve</strong> ilgili ürünlerin imalatı,<br />

% 1 İçecek imalatı,<br />

% 2 Diğer, (Elektrikli techizat imalatı, Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması, Kağıt <strong>ve</strong> kağıt<br />

ürünlerinin imalatı, Temel eczacılık ürünlerinin <strong>ve</strong> eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatı,<br />

Diğer imalatlar, Elektrik,gaz,buhar <strong>ve</strong> havalandırma sistemi üretim <strong>ve</strong> dağıtımı,Motorlu kara<br />

taşıtı, treyler (römork) <strong>ve</strong> yarı treyler (yarı römork) imalatı, )<br />

3.3. Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Afyonkarahisar ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel<br />

sayısı toplam 17.658 dir.<br />

Ar-Ge birimi bulunan sanayi işletmesi sayısı 31, çalışan sayısı 66 dir.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Afyonkarahisar İlinde sanayi İlin coğrafik yapısına bağlı olarak bir gelişme gösterdiği<br />

anlaşılmaktadır. Bu bağlamda, Diğer Madencilik <strong>ve</strong> Taşocakçılığı, Gıda ürünleri imalatı,<br />

imalatı, Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı sektörleri ilin en gelişmiş<br />

sektörleridir.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, % 27 si Gıda Ürünleri imalatı % 25 i Diğer madencilik imalatı , %<br />

19 u Giyim eşyası imalatında istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 84 ü işçi, % 3 i mühendis’tir.<br />

Afyonkarahisar İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 48 sı mikro ölçekli, % 43 i küçük<br />

ölçekli, % 8 i orta ölçekli, % 1 i büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Hera Tekstil <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Ltd. Şti.<br />

- Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. Afyon Şeker Fabrikası<br />

- Toprak Mahsulleri Ofisi Afyon Alkoloidleri Fab. İşl. Mdl.<br />

- Demmer Demireller Mermer <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- Gamme Giyim Ev Tekstil Ürün Ltd.Şti.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Afyonkarahisar ekonomisi genel olarak; geçmişten bugüne kadar tarım <strong>ve</strong> hayvancılığa<br />

dayalıdır. <strong>Sanayi</strong>leşme gerçek anlamda 1980’li yılların başında lastik <strong>ve</strong> kauçuk sektörünün<br />

oluşumuyla başlamış olup mermercilik sektörüyle ilerleme kaydetmiştir. Bölgemize <strong>ve</strong> ülke<br />

ihracatına çok fazla katkısı olan “Gıda Sektörü”nde, şekerleme-lokum, et <strong>ve</strong> et ürünleri, un <strong>ve</strong><br />

unlu mamuller ile yumurta ağırlıkta olup, teknolojik gelişmeleri yakından takip etmektedirler.<br />

Afyonkarahisar’daki Sektörler:<br />

1- Mermer, Doğal-Taş <strong>Sanayi</strong>,<br />

2- Sağlık Turizm Hizmetleri,<br />

3- Toptan <strong>ve</strong> Perakende Gıda Ticareti,<br />

4- Kırmızı Et <strong>ve</strong> Kırmızı Et Ürünleri <strong>Sanayi</strong>,<br />

5- Şekerleme <strong>Sanayi</strong>,<br />

6- Beyaz Et, Beyaz Et Ürünleri, Yumurta <strong>Sanayi</strong>,<br />

7- Otomotiv <strong>ve</strong> Akaryakıt Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong>,<br />

8- Zirai Sulama <strong>ve</strong> Tarımsal Koop. <strong>Sanayi</strong>,<br />

19

9- Müteahhitlik <strong>ve</strong> Mühendislik Firmaları <strong>Sanayi</strong>,<br />

10- Yapı Malzemeleri <strong>ve</strong> Çimento <strong>Sanayi</strong>,<br />

11- Seyahat Acenteleri <strong>ve</strong> Nakliyeciler Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong><br />

<strong>Sanayi</strong> Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar:<br />

- Lojistik,<br />

- İnşaat-gayrimenkul geliştirme,<br />

- Mermer sektöründeki büyümeye paralel olarak mermer makinaları sektörüne<br />

yatırım yapılabilir,<br />

- Sucuk, lokum gibi marka değeri olan ürünlerin üretim tesislerinin kalite<br />

standartlarıyla uyumlaştırılması,<br />

- Un sektörü,<br />

- Makarna <strong>ve</strong> bisküvi sektörü<br />

- Patates ürünleri <strong>ve</strong> cips sektörü<br />

- Kauçuk sanayi<br />

Tarım <strong>ve</strong> Hayvancılık Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar:<br />

- Organik tarım <strong>ve</strong> seracılığın yaygınlaştırılması,<br />

- Modern gıda <strong>ve</strong> hayvancılığın yaygınlaştırılması,<br />

- Yerli ırk besiciliğin geliştirilmesi,<br />

- Pastörize yumurta sektörü<br />

Madencilik Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar:<br />

- Mermer artıklarının değerlendirilmesi,<br />

- Doğaltaş ürünlerinin <strong>ve</strong> firmalarının yurtdışı tanıtımları<br />

Turizm <strong>ve</strong> Turizm Kaynakları Alanında Yapılabilecek Yatırımlar:<br />

- Jeotermal enerjinin kullanım alanlarının çeşitlendirilmesi,<br />

- İldeki Kültür, Tarih, İnanç <strong>ve</strong> SPA turizminin tanıtılması, yaygınlaştırılması,<br />

- Kavşak noktasında yer alan İlin çevresinde iyi <strong>ve</strong> kaliteli hizmet <strong>ve</strong>ren dinlenme<br />

tesisi sayılarının artırılması.<br />

- Frig Vadisi turizm kuşağı ile ilgili tanıtımlar,<br />

-<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

İl bulunduğu coğrafya nedeniyle pek çok sayıda ürün çeşidine, yeraltı kaynaklarına<br />

sahiptir. Sadece ilin değil bölgenin <strong>ve</strong> ülkemizin ürün ihtiyacını karşılayan sektörlere yatırım<br />

yapılabilir.<br />

Mermer, Doğal-Taş <strong>Sanayi</strong>: Türkiye’deki mermer rezervi yılda 2 milyon m³ olup, bu<br />

miktarın %35-40’ı İscehisar mermer havzasındadır. İlde yılda 440.000 m³ blok istihracı <strong>ve</strong><br />

10.740.000 m² plaka üretilmektedir.<br />

Sağlık Turizm Hizmetleri: İlin mevcut yatak kapasitesi 12.010 olup; Yatırım Belgeli<br />

Konaklama Tesisleri tamamlandığında yatak kapasitesi 20.327’ ye yükselecektir. 2.778 kişilik<br />

5 yıldızlı konaklama kapasitesi olup, yılın 12 ayında talep görmektedir.<br />

Toptan <strong>ve</strong> Perakende Gıda Ticareti: İlde gıda ticareti yapan işletme sayısı oldukça<br />

yaygındır.<br />

Kırmızı Et <strong>ve</strong> Kırmızı Ürünler <strong>Sanayi</strong>: İlde 192.590 adet büyükbaş hayvan (3.165<br />

manda) 685.506 adet küçükbaş hayvan (koyun+keçi) vardır. İlin bilindiği üzere sucuk başta<br />

olmak üzere et <strong>ve</strong> et ürünleri imalatında et işletme sanayi, mezbaha <strong>ve</strong> kombina sayısında<br />

önemli bir konumdadır. Tesislerde sadece ilin değil, komşu birçok il <strong>ve</strong> ilçenin de<br />

hayvanlarının kesimi yapılmaktadır. Kesim yapılan hayvanların etleri başta İstanbul olmak<br />

20

üzere pek çok ile gönderilmektedir. İlde Türkiye genelinde marka oluşturmuş et işleme<br />

tesisleri bulunmaktadır. Bu tesislerde üretilen ürünler ülke genelinde pazarlanmaktadır.<br />

Afyonkarahisar Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası’nın yapmış olduğu kapasite raporlarına göre ilin<br />

Karkas et üretim kapasitesi yılda 36.791 ton olup, bunun 15.574 tonu sucuktur.<br />

Beyaz Et, Beyaz Et Ürünleri <strong>ve</strong> Yumurta <strong>Sanayi</strong>: İlde 9.747.145 adet kanatlı evcil<br />

hayvan mevcuttur. İlin genelinde haftada yaklaşık 30 milyon yumurta üretilmektedir. Türkiye<br />

yumurta üretiminin ( 14 milyar 614 milyon adet ) yaklaşık olarak %15’ini temin etmektedir.<br />

Türkiye yumurta piyasasının belirlendiği yer olarak bilinen Başmakçı ilde haftalık 4-5 milyon<br />

yumurta üretmektedir.<br />

Şekerleme <strong>Sanayi</strong>: Afyonkarahisar’ın simgesi haline gelen şekerleme <strong>ve</strong> lokum imalatı<br />

oldukça yaygındır. Mey<strong>ve</strong>, kuruyemiş, kaymak, gül gibi malzemeler ile çeşitlendirilen<br />

lokumun uluslararası bilinirliği vardır <strong>ve</strong> ilde yıllardır büyük bir ustalıkla üretilmektedir. İlde<br />

lokum haricinde kaymaklı şeker, helva, tahin, pişmaniye, reçel imalatı da olup ürünlerin<br />

ihracatı yapılmaktadır.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Afyon İline Ait İhracat Bilgileri<br />

YIL<br />

İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 201 237.839<br />

2009 213 208.636<br />

2010 209 217.277<br />

2011 244 291.446<br />

6.2. Afyon İline Ait İthalat Bilgileri<br />

YIL<br />

İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 106 34.370<br />

2009 110 40.512<br />

2010 125 72.653<br />

2011 148 91.190<br />

(Kaynak:DTM)<br />

7. Afyonkarahisar İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük<br />

<strong>Sanayi</strong> Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ :<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Afyonkarahisar Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No: 143)<br />

� 702,6 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1994 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 317 adet parselin tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 304 adedi<br />

üretim, 7 adedi inşaat, 6 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 7.430 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, çimento, tarım alet <strong>ve</strong> makineleri sanayidir.<br />

Afyonkarahisar-Bolvadin Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 4)<br />

� 128 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2008 yılında tamamlanmıştır.<br />

21

� Bölgedeki; 67 adet parselin 45 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parseller proje<br />

aşamasındadır. 22 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

Afyonkarahisar-Sandıklı Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 165)<br />

� 50 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2008 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 45 adet parselin 20 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 1 adedi<br />

üretim, 4 adedi inşaat, 15 adedi proje aşamasındadır. 25 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 10 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Proje için bugüne kadar kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 4.610.995.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

� Bölgenin Bakanlığımıza 02.11.2011 tarihi itibariyle 3.979.011.-TL kredi borcu<br />

bulunmaktadır.<br />

İscehisar Mermer Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 172)<br />

� 150 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2008 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 56 adet sanayi parselinin 43 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

10 adedi üretim, 8 adedi inşaat, 25 adedi proje aşamasındadır. 13 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 170 kişi istihdam edilmektedir.<br />

Afyonkarahisar-Emirdağ Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 20)<br />

� 105 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2009 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 61 adet sanayi parselinin 48 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 2<br />

adedi üretim, 16 adedi inşaat, 30 adedi proje aşamasındadır. 13 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 20 kişi istihdam edilmektedir.<br />

Afyonkarahisar-Dinar Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 52)<br />

� 52 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2010 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 78 adet sanayi parselinin 3 adedi tahsis edilmiştir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Afyonkarahisar-Bolvadin (Süt Sığırcılığı İhtisas OSB) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “446 hektar ” olarak <strong>ve</strong> 5.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� İmar planı aşamasındadır.<br />

c)YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Merkez II Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 261)<br />

� OSB yeri olarak uygun görülen 350 hektarlık alanın, ilk etapta 50 hektarlık kısmının<br />

planlanmasının uygun görüldüğü 06.03.2006 tarihli <strong>ve</strong> 1579–1583 sayılı dağıtımlı<br />

yazımızla Valiliğe bildirilmiştir.<br />

� 416.155 m 2 ’lik alan için kamu yararı kararı <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

� İmar planı aşamasındadır.<br />

Afyonkarahisar-Dazkırı (Dokuma Konfeksiyon) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:<br />

246)<br />

� Jeolojik <strong>ve</strong> jeoteknik etüd aşamasındadır.<br />

Afyonkarahisar-Şuhut Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No: 249)<br />

� 180 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgede 158 adet sanayi parselinin 11 adedi tahsis edilmiş olup, proje aşamasındadır.<br />

� Altyapı proje aşamasındadır.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ :<br />

22

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ :<br />

Afyon ilinde 2.700 işyerlik 10 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 80.954.707.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

23<br />

İŞYE<br />

Rİ<br />

SAYIS<br />

I<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 AFYONKARAHİSAR BOLVADİN KSS 288 238 50 83<br />

2 AFYONKARAHİSAR ÇAY KSS 216 97 119 45<br />

3 AFYONKARAHİSAR DAZKIRI KSS 31 13 18 42<br />

4 AFYONKARAHİSAR DİNAR KSS 252 210 42 83<br />

5 AFYONKARAHİSAR EMİRDAĞ I+II KSS 136 136 0 100<br />

6<br />

AFYONKARAHİSAR MERKEZ (I.BÖLÜM)<br />

KSS<br />

348 348 0 100<br />

7<br />

AFYONKARAHİSAR MERKEZ<br />

(II.BÖLÜM) KSS<br />

1.000 800 200 80<br />

8 AFYONKARAHİSAR SANDIKLI KSS 195 150 45 77<br />

9 AFYONKARAHİSAR ŞUHUT KSS 101 90 11 89<br />

10 AFYONKARAHİSAR İSCEHİSAR<br />

133<br />

(MERMER) KSS<br />

54 79 41<br />

TOPLAM 2.700 2.136 564 79<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Şuhut II Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi :<br />

� 42 işyerine ait üstyapı inşaatı kooperatifin kendi imkanları ile devam etmektedir. (06.01.2012<br />

tarihi itibarıyle)

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm Önerileri<br />

1<br />

2<br />

3<br />

SORUN ÇÖZÜM ÖNERİSİ İLGİLİ KURUM<br />

*Havaalanı: İlde sivil uçuşların<br />

olmaması.<br />

*Karayolu: Tasarı halinde İzmir-<br />

Ankara otobanı ile ilin by-pass<br />

edilmesi, yol turizmini sekteye<br />

uğratacaktır.<br />

*Demiryolu:Mevcut demiryollarının<br />

bakımı, hızlı tren ile ilgili yeni<br />

yatırımlar,<br />

*Termal Turizmde kaynakların<br />

plansız kullanılması, resum<br />

bedelinin yüksekliği, reenjeksiyon<br />

sisteminin uygulanması.<br />

*Frig Vadisi turizm kuşağının<br />

turizme açılamaması.<br />

*Kurtuluş Savaşının gerçekleştiği<br />

yerlerin, başta Kocatepe olmak<br />

üzere yeterince ziyaret edilmemesi<br />

*Kırsal nüfusun fazla olması <strong>ve</strong><br />

tarım ürünlerinin getirilerinin az<br />

olması, gelenekselden alternatif<br />

*Bölgesel havaalanının bir an önce faaliyete geçirilmesi.<br />

*Otoban yapımında mevcut il güzergâhı dikkate alınmalıdır.<br />

*Demiryolu ağının bakımı sağlanmalı, hızlı tren ağının kurulması <strong>ve</strong><br />

Afyonkarahisar-Antalya arasında da demiryolu ulaşımı sağlanmalıdır.<br />

*Termal kaynaklar için master plan yapılmalı. Termal suların kullanımı<br />

sonrasında reenjeksiyon sistemiyle geri dönüşünün sağlanmasına yönelik<br />

düzenlemelerin yapılması. Termal Havzalarda planlı yapılanma olmalıdır.<br />

Termal Turizm için özel kanun olmalıdır. Fizik <strong>ve</strong> Rehabilitasyon<br />

Hastaneleri açılmalıdır.<br />

*Frig Vadisi için Eskişehir <strong>ve</strong> Kütahya ile ortak proje yapılmalıdır.<br />

*İlde Kurtuluş Savaşı Panoraması yapılmalıdır. Kocatepe marka haline<br />

gelmeli, okul gezilerinde ziyaret sağlanmalıdır.<br />

*Organik tarım yapılmalıdır. Getirisi yüksek yeni tarım ürünlerinin<br />

üretilmesi ile teknolojik seracılık planlanmalı <strong>ve</strong> desteklenmelidir.<br />

Sertifikalı tohum üretimi <strong>ve</strong> kullanımı desteklenmelidir.<br />

24<br />

Ulaştırma, Denizcilik <strong>ve</strong><br />

Haberleşme Bakanlığı<br />

Orman <strong>ve</strong> Su İşleri<br />

Bakanlığı<br />

Kültür <strong>ve</strong> Turizm<br />

Bakanlığı<br />

Sağlık Bakanlığı<br />

Enerji <strong>ve</strong> Tabii<br />

Kaynaklar Bakanlığı<br />

Milli Eğitim Bakanlığı<br />

Gıda, Tarım <strong>ve</strong><br />

Hayvancılık Bakanlığı<br />

Enerji <strong>ve</strong> Tabii

4<br />

5<br />

6<br />

tarıma geçilememesi.<br />

*Hayvancılıkta kayıt dışılık.<br />

*İşsizlik, iş <strong>ve</strong> yatırım ortamının<br />

el<strong>ve</strong>rişsiz olması, finansmana<br />

ulaşma imkanlarının zorlukları,<br />

yüksek maliyetler <strong>ve</strong> zorunluluklar.<br />

*TOKİ inşaatları, inşaat sektörünü<br />

olumsuz etkilemektedir.<br />

*İnşaat halindeki OSB’lerinin<br />

tamamlanamaması, ihracatın<br />

önündeki engeller, yerli malı <strong>ve</strong><br />

yerli üretimin desteklenmemesi.<br />

* Mermer artıklarının<br />

değerlendirilmesi<br />

* Hayvansal artıkların enerjiye<br />

dönüştürülmesi ile alternatif enerji<br />

üretimi<br />

*Hayvancılıkta kayıt dışılığın önüne geçilmelidir. Hayvan ıslahı<br />

gerçekleştirilerek yerli ırk hayvancılığın gerilemesinin önüne geçilmelidir.<br />

Mandacılık teşvik edilmelidir. Hayvan popülasyonunun azalmasını<br />

önleyici tedbirler alınmalıdır.<br />

*Üretime dayalı bir büyüme için yatırım kolaylaşmalıdır. Uygun maliyetle<br />

finansman sağlanmalı, krediler ucuzlatılmalı, KGF yaygınlaşmalıdır.<br />

*Doktor, avukat, muhasebeci gibi şirketlere getirilen zorunluluklar<br />

kaldırılmalıdır. Mali Müşavirlerin denetimde sorumluluğu olmalıdır.<br />

*TOKİ sosyal amaçlı olmayan proje yapmamalıdır.<br />

*OSB’lerinin tamamlanması için destek sağlanmalıdır.<br />

*İhracata dayalı büyüme stratejisi ile, ihracat teşvik edilmelidir.<br />

*Üretimde yerli ara malı kullanmak özendirilmelidir. Tüm kamu kurum <strong>ve</strong><br />

kuruluşları başta olmak üzere yerli malı ürünler tercih edilmelidir. Yerli<br />

malı <strong>ve</strong> yerli üretim öne çıkmalıdır.<br />

* Mermer artıklarının değerlendirilmesine yönelik akademik çalışmaların<br />

desteklenmesi<br />

* İlde termal <strong>ve</strong> biyogaz başta olmak üzere yenilenebilir enerji<br />

olanaklarının kullanılmasına yönelik çalışmaların desteklenmesi <strong>ve</strong> ucuz<br />

enerji üretimine yönelik rüzgar <strong>ve</strong> güneş enerji sistemlerinin teşvik<br />

edilmesi sağlanmalıdır.<br />

25<br />

Kaynaklar Bakanlığı<br />

Bakanlar Kurulu<br />

Bakanlar Kurulu<br />

Çevre <strong>ve</strong> Şehircilik<br />

Bakanlığı

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

İl Müdürlüğümüzün Sayıştay vizeli kadro yapısı ile dolu <strong>ve</strong> boş kadroları gösterir tablo<br />

aşağıdadır.<br />

Kadro Ünvanı<br />

Kadro<br />

Derecesi<br />

Hizmet Sınıfı Dolu Boş<br />

İl Müdürü 1 G.İ.H. X<br />

İl Müdür Yardımcısı 2 G.İ.H. X<br />

Şube Müdürü 1 G.İ.H. X<br />

Şube Müdürü 1 G.İ.H. X<br />

Şef 3 G.İ.H. X<br />

Şef 3 G.İ.H. X<br />

Şef 3 G.İ.H. X<br />

Memur 7 G.İ.H. X<br />

Memur 5 G.İ.H. X<br />

Memur 6 G.İ.H. X<br />

Ölçü Ayar Memuru 6 T.H.S. X<br />

Ölçü Ayar Memuru 5 T.H.S. X<br />

Ölçü Ayar Memuru 10 T.H.S. X<br />

Sekreter 12 G.İ.H. X<br />

Şoför 5 G.İ.H. X<br />

Mühendis 2 T.H.S. X<br />

Mühendis 1 T.H.S. X<br />

Mühendis 3 T.H.S. X<br />

Tekniker 1 T.H.S. X<br />

V.H.K.İ. 3 G.İ.H. X<br />

Hizmetli 5 Y.H.S. X<br />

Hizmetli 11 Y.H.S. X<br />

TOPLAM 11 11<br />

İl Müdürlüğümüz yukarıdaki tablodan da görüleceği gibi 22 personel kadroya sahip olup 11<br />

personelle hizmet <strong>ve</strong>rmektedir.<br />

26

04 AĞRI<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Ağrı İli kalkınmada birinci derecede öncelikli iller arasında yer almakta olup, kişi<br />

başına düşen milli gelir bakımından en son sıralarda bulunmaktadır. İklim özellikleri<br />

bakımından Türkiye’nin en karasal <strong>ve</strong> sert iklim bölgesinde yer alır. Kışları çok soğuk <strong>ve</strong> kar<br />

yağışlı, yazları sıcak <strong>ve</strong> kurak geçmektedir. <strong>Sanayi</strong> yatırımları açısından gelişmemiş bir<br />

yapıya sahiptir.<br />

Mevcut sanayi tarım sektörüne, özellikle de hayvancılığa bağlı olarak gelişmiştir.<br />

İlimizde sermaye yatırımının yeterince gerçekleşmediği, sanayinin gelişmediği <strong>ve</strong> çoğunluğun<br />

uğraşım alanı olmasına rağmen tarımsal hasılanın tatminkar olmamasından dolayı ticari hayat,<br />

sert iklim koşulları <strong>ve</strong> yüksek rakım nedeniyle özellikle hayvancılığa dayanmakta <strong>ve</strong> yaz<br />

aylarında hareketlenmektedir.<br />

İlimizin başlıca gelir kaynakları tarım, hayvancılık, sınır ticareti <strong>ve</strong> turizm’dir. Aktif<br />

nüfusun büyük kesimi tarım <strong>ve</strong> hayvancılık alanında istihdam edildiği gibi,mevcut tarım<br />

arazisi içinde sulu tarım yapılan arazi alanı çok düşük düzeyde kalmaktadır.<br />

İlimizde kamu <strong>ve</strong> özel sektöre ait imalata yönelik yatırımlar mevcut olup, sanayi<br />

üretim payı çok düşüktür. Şeker fabrikası <strong>ve</strong> Et Balık Kombinası ilin kalkınmasında önemli<br />

bir rol oynamakta <strong>ve</strong> yaklaşık bin kişiye istihdam olanağı sağlamakla ilimizin en önemli<br />

sanayi kuruluşlarıdır.<br />

Diyadin ilçemizde termal tesisler mevcut olup kamu binaları ile sivillere ait bazı<br />

binalarda jeotermal enerji ile ısıtılmaktadır.<br />

İlimiz merkez <strong>ve</strong> ilçelerinde yaklaşık kamu <strong>ve</strong> özel sektöre ait olmak üzere 16 sanayi<br />

kuruluşu mevcut olup, bunlardan bir kısmı faal olup, bir kısmı ise atıl durumdadır.<br />

İlimizde Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi mevcut olup alt yapı çalışmaları tamamlanarak<br />

yatırım yapmaya hazır hale getirilmiştir. Halihazırda OSB İçerisinde özel sektöre ait 4 tesisin<br />

yatırım çalışmaları devam etmektedir.<br />

Ayrıca Ağrı Merkez, Doğubayazıt, Patnos, Diyadin, Eleşkirt, Küçük <strong>Sanayi</strong> Siteleri<br />

mevcut olup, Tutak Küçük <strong>Sanayi</strong> sitesi ihale aşamasındadır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Ağrı’da sermaye birikiminin yeterince gerçekleşmediği, sanayinin gelişmediği <strong>ve</strong><br />

çoğunluğun uğraşım alanı olmasına rağmen tarımsal hasılanın tatminkar olmamasından dolayı<br />

ticari hayat canlı değildir. Ticari hayat sert iklim koşulları <strong>ve</strong> yüksek rakımdan dolayı<br />

hayvancılığa dayanmakta <strong>ve</strong> yaz aylarında hareketlenmektedir.<br />

Hayvancılığın yanı sıra genellikle çarşı <strong>ve</strong> sokaklarda yerleşmiş küçük ticarethaneler,<br />

imalat <strong>ve</strong> tamiratla uğraşan küçük esnaf <strong>ve</strong> sanatkarlar ticari hayatta etkili olmaktadır. İle<br />

bağlı ilçelerin fazla gelişmemiş olması <strong>ve</strong> köylerde Pazar, panayır gibi faaliyetlerin<br />

kurulmaması nedeniyle ticari faaliyetler genelde Merkez ilçede yapılmaktadır. Köylerdeki<br />

ticaret; canlı hayvan, hayvan <strong>ve</strong> tarım ürünleri ile çerçi <strong>ve</strong> satıcıların pazarladığı ihtiyaç<br />

mallarına aittir.<br />

Son yıllarda sınır ticareti yoluyla ticarette büyük canlılık sağlanmıştır. Sınır ticareti<br />

Gürbulak Sınır Kapısından, İran İslam Cumhuriyeti ile yapılmaktadır. İran sınırında<br />

bulunması <strong>ve</strong> Gürbulak Sınır Kapısı sebebiyle Doğubayazıt ilçemizde ticaret daha fazla<br />

gelişmiştir.<br />

İlimiz ticari anlamda diğer illere bağlı durumdadır. İlin sanayi ürünleri <strong>ve</strong> sanayi<br />

malları genellikle uzak illerden sağlanmaktadır. Diğer illere canlı hayvan <strong>ve</strong> hayvansal<br />

ürünler, yeşil mercimek, buğday <strong>ve</strong> ot satılmakta karşılığında sebze-mey<strong>ve</strong>,nebati yağlar,<br />

giyim eşyası, sanayi ürünleri, dayanıklı tüketim malları ile bazı hububatlar satın alınmaktadır.<br />

27

İl ticaret hasılasının % 45’ini toptan <strong>ve</strong> perakende ticaret% 55’ini ise otel, lokanta hizmetleri<br />

oluşturmaktadır.<br />

Ağrı’da ticaret hayatına etki eden başlıca kuruluşlar; Ağrı <strong>ve</strong> Doğubayazıt Ticaret <strong>ve</strong><br />

<strong>Sanayi</strong> Odası, Ağrı Esnaf <strong>ve</strong> Sanatkarlar Odaları Birliği bünyesinde faaliyet gösteren 15<br />

meslek odası <strong>ve</strong> çeşitli alanlarda faaliyet gösteren kooperatiflerden oluşmaktadır. İl genelinde<br />

8403 şirket mevcut olup, bunların 6462’si şahıs şirketi, kalan 1941 adet ise sermaye<br />

şirketleridir.<br />

Gürbulak Gümrük Kapısı, Doğudan yurda girişin ilk basamağı, aynı zamanda Türkiye<br />

topraklarının son durak yeri olduğu için, her dönemde önemli bir gümrük merkezi olmuştur.<br />

İran sınır ticareti ile Gürbulak’taki ithalat <strong>ve</strong> ihracat trafiği gün geçtikçe artmaktadır. Asya’yı<br />

Avrupa’ya bağlayan, Türkiye’nin en modern gümrük kapılarından biri olan Gürbulak sınır<br />

kapısı civarında yaklaşık 10.000 hektar alan üzerinde kurulması planlanan Türkiye İran Ortak<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinin çalışmaları devam etmektedir. Çalışmaların tamamlanması<br />

halinde bölgenin önemli bir ticari merkezi olacağı düşünülmektedir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Ağrı İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Ağrı İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 59 dır. Toplam sanayi işletmesi<br />

içerisinde % 0,1 lik bir oran ile sanayisi gelişmemiş iller arasında yer almaktadır.<br />

Doğu Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında,<br />

Malatya İlinin % 29 luk bir oran ile bölge illeri arasında birinci sırada yer aldığı<br />

görülmektedir. Malatya İlini sırasıyla %18 ile Elazığ, % 13 ile Erzurum, % 9 ile Erzincan, %9<br />

ile Van, %5 Ağrı, 2 Muş, % 3 Kars, % 3 Bingöl, %3 Bitlis, % 2 Ardahan, %2 Iğdır, %1<br />

Hakkari, %1 ile Tunceli <strong>ve</strong> İli takip etmektedir.<br />

3.2. Ağrı ilinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Ağrı İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 53 i Gıda<br />

ürünleri imalatı sektörünün ilk sırada olduğu görülmektedir.<br />

Diğerleri sırasıyla;<br />

% 15 Diğer madencilik taşocakçılığı,<br />

% 7 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

% 5 Deri <strong>ve</strong> ilgili ürünlerin imalatı<br />

% 5 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı,<br />

% 3 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 2 Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine edilmiş edilmiş petrol ürün.<br />

% 2 Ham petrol <strong>ve</strong> doğalgaz çıkarımı <strong>ve</strong> saha arama <strong>ve</strong> tetkiki.<br />

% 2 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması,<br />

% 2 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

% 2 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 2 Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünlerinin imalatı,<br />

28

3.3. Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Ağrı ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı toplam<br />

1.147 dır.<br />

Ar-Ge birimi bulunan sanayi işletmesi sayısı 5 çalışan sayısı 14 dır.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Ağrı İlinin sanayisi, yerel hammadde kaynaklarına uygun olarak gelişme göstermiştir.<br />

Gıda ürünleri imalatı <strong>ve</strong> Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşoçakçılığı imalatı İlin en önemli sektörleridir.<br />

Diğer sektörler bu iki sektöre uygun bir kümelenme içerisinde yapılanmıştır.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların % 62 si Gıda ürünleri imalatı, % 17 si de Diğer madencilik <strong>ve</strong><br />

taşocakçılığı sektörlerinde istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 86 sı işçi, % 2 si mühendistir.<br />

Ağrı İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 56 si mikro ölçekli, % 40 si küçük ölçekli, %<br />

2 si orta ölçekli, % 2 si büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Türkiye Şeker Fabrikası A.Ş.<br />

- Mek Turizm İnşaat Taahhüt <strong>ve</strong> Ticaret Ltd. Şti.<br />

- Et <strong>ve</strong> Balık Kurumu Genel Müdürlüğü Ağrı Et Kombinası Müdürlüğü<br />

- Alptaş İnşaat Turizm Tekstil Enerji Dış Ticaret <strong>Sanayi</strong> Ticaret Ltd. Şti.<br />

- NESCE İnşaat Enerji <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

4. Potansiyeli Arttırmaya Yönelik Yatırımlar<br />

Tarıma yönelik yatırımlar<br />

1-Jeotermal seracılık<br />

2- Mey<strong>ve</strong>-sebze yetiştiriciliği<br />

3-Baklagil yetiştiriciliği<br />

4-Kültür cevizi yetiştiriciliği<br />

5-Yem bitkileri üretimi<br />

Hayvancılık sektörüne yönelik yatırımlar<br />

1-Organik tarıma dayalı hayvancılık<br />

2- Su ürünleri üretimi<br />

3-Arıcılık<br />

4-Damızlık et <strong>ve</strong> süt sığırcılığı<br />

5-Koyunculuğu geliştirme<br />

Turizm sektöründe yapılacak potansiyel yatırımlar<br />

1-Yerel tanıtım <strong>ve</strong> turizm konseyinin kurulması<br />

2-Turizm ürünlerinin çeşitlendirilmesi<br />

3-Kırsal turizmi geliştirme<br />

Enerji Sektöründe Yapılacak Potansiyel Yatırımlar<br />

1-Rüzgar enerjisi santrallerinin kurulması<br />

2-Perlitin değerlendirilmesi<br />

3-Ponza taşının değerlendirilmesi<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Gıda sanayisinde yapılacak yatırımlar<br />

1-Karma yem üretimi tesisleri<br />

2-Helva <strong>ve</strong> lokum üretim tesisleri<br />

3-Bisküvi-gofret üretim tesisleri<br />

4-Makarna <strong>ve</strong> benzeri unlu mamuller üretim tesisleri<br />

Tekstil Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

1-Tekstil giyim üretimi<br />

2-Çorap üretimi<br />

29

3-El halısı <strong>ve</strong> kilim dokuma tesisleri<br />

4-Yün iplik üretim tesisleri<br />

Plastik <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

1-PVC profil doğrama, PVC <strong>ve</strong> PE boru üretimi<br />

2-Plastik eşya <strong>ve</strong> ambalaj malzemesi üretimi<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Ağrı İline Ait İhracat Bilgileri<br />

YIL<br />

İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 44 50.687<br />

2009 43 44.339<br />

2010 54 76.904<br />

2011 56 77.611<br />

6.2. Ağrı İline Ait İthalat Bilgileri<br />

YIL<br />

İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 83 77.074<br />

2009 66 45.227<br />

2010 109 58.973<br />

2011 148 70.995<br />

(Kaynak:DTM)<br />

7. Ağrı İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Ağrı Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 25)<br />

� 61 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2010 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 110 adet sanayi parselinin 4 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 1<br />

adedi üretim, 3 adedi inşaat aşamasındadır. 106 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 60 kişi istihdam edilmektedir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Ağrı ilinde 552 işyerlik 4 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu projeler<br />

için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 20.677.838.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

30<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 AĞRI DOĞUBEYAZIT KSS 100 100 0 100<br />

2 AĞRI MERKEZ KSS 312 300 12 96<br />

3 AĞRI ELEŞKİRT KSS (DAP) 50 36 14 72<br />

4 AĞRI PATNOS KSS (DAP) 90 90 0 100<br />

TOPLAM 552 526 26 95

) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Diyadin Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “100 işyeri, altyapı ” olarak <strong>ve</strong> 650.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� 100 işyeri üstyapı inşaatı tamamlanmıştır.<br />

� Altyapı inşaatı fiziki gerçekleşmesi % 67’dir.<br />

Tutak Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “50 işyeri, Altyapı ” olarak <strong>ve</strong> 300.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� 02.10.2003 tarih <strong>ve</strong> 11677 sayılı yazımızla yer seçiminin uygun görüldüğü Tutak KSS<br />

Kooperatif Başkanlığına bildirilmiştir. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm Önerileri<br />

SORUNLAR<br />

1-Finansman temininde yaşanan güçlükler<br />

2-Hammadde temininde yaşanan güçlükler<br />

3-Yönetim güçlüğü<br />

4-Pazarlama <strong>ve</strong> organizasyon güçlüğü<br />

5-İç Pazar imkanlarının yetersizliği<br />

6-Dış Pazar imkanlarının yetersizliği<br />

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ<br />

1-İlimizde sanayinin gelişimi için teşvik politikaları uygulanırken bölgedeki sanayinin<br />

yapısının dikkate alınması gerekmektedir. İmalat yapmakta olan işletmelerin finansal,<br />

teknolojik <strong>ve</strong> kurumsal problemleri masaya yatırılmalı <strong>ve</strong> uygulanacak politikalar yeni<br />

yatırımlara yönelik olmaktan çok var olanı ayakta tutmaya <strong>ve</strong> geliştirmeye yönelik olmalıdır.<br />

2-Teşvik uygulanırken illerin gelişmişliği göz önünde bulundurulmalı <strong>ve</strong> az gelişmiş<br />

illerde teşvik oranı arttırılmalıdır. Aksi takdirde az gelişmiş yörelerin teşvikten yararlanma<br />

düzeyi azalacaktır.<br />

3-İlimizde KOBİ kredilerinden hemen hemen hiç yararlanılmamaktadır. İldeki<br />

yatırımcıların KOBİ desteklerinden yararlandırılması <strong>ve</strong> KOBİ’lerin finansal kaynaklara<br />

ulaşabilmesi için ipotek <strong>ve</strong> teminat problemlerinin çözülmesi gerekmektedir.<br />

4-Markalaşma, kurumsallaşma, bilişim teknolojileri standardizasyonu gibi konularda<br />

KOBİ’lerin bilinçlenmesi <strong>ve</strong> eğitilmesi önem arz etmektedir.<br />

5-İldeki sanayinin hammaddeye, yan sanayiye <strong>ve</strong> pazara uzak olması gibi faktörlerin<br />

etkisiyle ulusal <strong>ve</strong> küresel alanda rekabet edebilecek boyutta değildir. Dolayısıyla yerel<br />

pazarlara yönelik faaliyet gösterilmektedir. Kişi başına düşen gelirin düşüklüğü <strong>ve</strong> ekonomik<br />

krizlerden en çok etkilenen kesimlere yönelik üretim yapan bu işletmeler çoğu kez Pazar<br />

bulamamakta <strong>ve</strong> günden güne kapanmaya yüz tutmaktadır. Burada çözüm talep artışını<br />

tetikleyici politikalar geliştirmekten geçmektedir.<br />

6-İl sakinlerine yörede oturmaları kaydıyla tasarruflarını değerlendirmede <strong>ve</strong>rgi<br />

ayrıcalıkları getirilmelidir. Böylece ilde yeni yatırımlar cazibe kazanacak <strong>ve</strong> yeni yatırımların<br />

önü açılacaktır.<br />

7-KOBİ’lerin faaliyetlerine devam etmesi için KDV <strong>ve</strong> işçi stopajlarının 3,4 aylık<br />

dilimlerde alınması yararlı olacaktır. Böylelikle KOBİ’lerin topladıkları KDV’yi en az 3 aylık<br />

dilimde sermaye olarak kullanabilme imkanı doğacaktır.<br />

8-İlimizde yeni iş yeri açanlara en az 3 yıl <strong>ve</strong>rgi muafiyeti sağlanmalıdır. Bu durum<br />

işyerlerinin devamlılığını sağlayacak, istihdam oluşturacak kapasiteye erişmelerini temin<br />

edecektir.<br />

9-Endüstri bitkilerinin yetiştirilmesine el<strong>ve</strong>rişli olan ilimizde gıda, tekstil <strong>ve</strong> yöre<br />

potansiyeline uygun sanayilerin kurulması yararlı olacaktır.<br />

31

10-Hayvan sayısının yüksek olduğu ilimizde et, yün <strong>ve</strong> süt ürünlerine yönelik sanayi<br />

tesislerinin kurulması yararlı olacaktır.<br />

11-Hızlanan kentleşmeden doğan inşaat malzemesi ihtiyacını karşılamak üzere yapı<br />

malzemesi sanayisinin kurulması yararlı olacaktır.<br />

12-İlimizde yer altı kaynaklarının rezer<strong>ve</strong> tespitleri yapılmalı <strong>ve</strong> ekonomik bulunan<br />

rezervlerin işletilerek yeni iş olanaklarının yaratılması sağlanmalıdır.<br />

13-Yatırımları teşvik edici kredi <strong>ve</strong> teşvik sistemlerinin geliştirilmesi <strong>ve</strong> İlimizde<br />

sanayi <strong>ve</strong> ticaretin gelişmesi için işletme <strong>ve</strong> imalata yönelik kredilerin tahsis edilmesi <strong>ve</strong><br />

yatırımcıların kamu gü<strong>ve</strong>ncesini alabilecekleri desteğin sağlanması gerekmektedir.<br />

14-Özel sektörün imalat sanayinde katkısını arttırabilmek için bölgesel birliklerin<br />

kurulmasını desteklemek <strong>ve</strong> Doğu Anadolulu İş Adamları Birliği gibi örgütlenmelerin<br />

kurulması sağlanmalıdır.<br />

15-Bölgesel organizasyonlar finans desteği sağlayabilecek bölgesel bankaların<br />

kurulması <strong>ve</strong> kredi olanaklarının arttırılması faydalı olacaktır.<br />

16-İlimizin Uluslar arası ticaret sisteminde yer alabilmesi için Uluslar arası fuarlarda<br />

malların tanıtımının yapılması sağlanmalı <strong>ve</strong> ürünlerin pazarlama aşamasında özellikle<br />

taşımacılık için sübvansiyonların sağlanması gerekmektedir.<br />

17-İlimizin sınır ticareti olması nedeniyle Gürbulak Sınır Kapısı üzerinden İran <strong>ve</strong><br />

Türki Cumhuriyetler ile ilişkilerin geliştirilmesi için sınır ticaret kapısının açılması <strong>ve</strong> ticareti<br />

teşvik edici ulaşım altyapısının iyileştirilmesi yararlı olacaktır.<br />

18-İlimizde aracı kurum niteliğinde olacak <strong>ve</strong> Pazar olanakları yaratacak özel sektör<br />

girişimlerinin kurulması <strong>ve</strong> desteklenmesi yararlı olacaktır.<br />

19-İlimizin ticaret sektörünü destekleyecek sanayi sektörü ile entegrasyonun<br />

sağlanması <strong>ve</strong> ihracat ürünlerinin maliyetlerinin düşürülmesi <strong>ve</strong> kar marjlarının<br />

yükseltilebilmesi için yeni kredi sistemlerinin aranması gerekmektedir.<br />

20-Türkiye ile İran arasında yapılması düşünülen Serbest Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinin<br />

bir an önce kurulması halinde Ülkemiz <strong>ve</strong> İlimiz ekonomisi üzerinde olumlu bir etki<br />

yaratacak aynı zamanda istihdamda büyük bir katkı sağlayacaktır.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

İl <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü 10 personelle hizmet <strong>ve</strong>rmektedir. 1 Şube Müdürümüz<br />

Valilik onayıyla geçici görevle Eleşkirt Kaymakamlığı Yazı İşleri Müdür Vekilliğine<br />

görevlendirilmiştir. Ayrıca Valilik personellerinden 1 memur geçici görevle Müdürlüğümüz<br />

hizmetine görevlendirilmiştir.<br />

Personellerimizin Niteliği<br />

ADI VE SOYADI ÜNVANI TAHSİL DURUMU<br />

1 Cesim<br />

AKAGÜNDÜZ<br />

İl Müdürü<br />

İstanbul Üni<strong>ve</strong>rsitesi Edebiyat<br />

Fakültesi<br />

2 Abubekir ARPAÇ Şube Müdürü Açık Öğretim Fakültesi<br />

3 :Murat İBİK Şube Müdürü Açık Öğretim Fakültesi<br />

4 Orhan BİLGİN Şef Açık Öğretim Fakültesi<br />

5 M.Şakir PELİT Şef Endüstri Meslek Lisesi<br />

6 Muzaffer YAŞAR Ölçü-Ayar M. 2 Yıllık Meslek Yüksek Okulu<br />

7 Yılmaz SARI Ölçü-Ayar M. Endüstri Meslek Lisesi<br />

8 Yakup BAŞBOĞA Ölçü-Ayar M. Endüstri Meslek Lisesi<br />

9 Celal BENGİ Memur 2 Yıllık Meslek Yüksek Okulu<br />

10 Sulhattin AKTAŞ Memur Endüstri Meslek Lisesi<br />

32

05 AMASYA<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Amasya ili GSYİH’si Türkiye GSYİH'sinin 0,4'ünü oluşturmakta; GSYİH’nin %<br />

63’ünü hizmetler, %30’unu tarım <strong>ve</strong> %7’sini ise sanayi sektörü değerleri oluşturmaktadır.<br />

DPT tarafından 2003 yılında hazırlanan “İllerde Öne Çıkan <strong>Sanayi</strong> Sektörleri” adlı çalışmaya<br />

göre Amasya ilinde “gıda ürünleri <strong>ve</strong> içecek imalatı, madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı, taşa toprağa<br />

dayalı sanayi ile başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> teçhizat imalatı sektörleri öne<br />

çıkmaktadır. 2006-2011 yılları arasında ilde firmaların yaptığı yatırımlar incelendiğinde de<br />

aynı sektörlerin öne çıktığı, bu sektörlerden farklı olarak enerji üretimi için (HES) yüksek<br />

bütçeli yatırımların başlatıldığı dikkat çekmektedir. Amasya Yeşilırmak üzerinde kurulma<br />

çalışmaları devam eden 13 HES’in toplam yatırım tutarı 2012 birim fiyatları ile 803 Milyon<br />

TL olup, 726,6 Milyon kWh elektrik enerjisi üretilecektir. Üretilecek bu enerji miktarı<br />

Amasya ilinin yıllık elektrik enerjisi tüketiminden fazlasını karşılayacaktır.<br />

5084 sayılı yasanın uygulanmaya başlamasıyla il istihdamında önemli gelişmeler<br />

olmuştur. 2003 yılı Ağustos ayı sonu itibari ile 11.911 olan sigortalı sayısı 2011 Ekim sonu<br />

itibariyle 33.636’ya ulaşmıştır. Şubat 2010- Aralık 2011 dönemi arasında 45 Firmanın 626<br />

Milyon TL üzerinde Yatırım Teşvik belgesi alması, Amasya’nın son dönemlerdeki istihdam<br />

<strong>ve</strong> yatırım ataklarını ortaya koyan örneklerindendir.<br />

Amasya ilinde Amasya OSB, Merzifon OSB, Suluova Karma OSB <strong>ve</strong> Suluova Besi<br />

OSB olmak üzere 4 OSB bulunmaktadır. Amasya <strong>ve</strong> Merzifon’ da ikişer, Suluova, Taşova,<br />

Gümüşhacıköy ilçelerinde birer adet olmak üzere 6 küçük sanayi sitesi bulunmaktadır.<br />

Göynücek KSS ’ nin ise yapım işi devam etmektedir. E-80 Karayolu bitişiğinde yer alan<br />

Suluova karma OSB Amasya-Merzifon Havaalanına 7 km, Samsun limanına 85 km, TCDD<br />

Hacı bayram istasyonuna 2 km, Doğalgaz boru hattına 3 km uzaklıkta olması <strong>ve</strong> arsa<br />

tahsislerinin %90 bedelsiz olması yatırımcılar için cazip bir OSB olarak görünmektedir.<br />

Amasya ekonomisinde, mobilya sektörünün ciddi katkı payı bulunmaktadır. İlden bir<br />

çok ülkeye ofis mobilyaları ihracatı yapılmaktadır.<br />

5084 Sayılı Kanun Merzifon OSB’de başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong><br />

teçhizat imalatı (elektrikli makine <strong>ve</strong> ev aletleri) ile sanayinin gelişmesinde büyük rol<br />

oynamıştır. Merzifon’da 30.000m² kapalı alanda faaliyet gösteren aspiratör <strong>ve</strong> davlumbaz<br />

fabrikası bulunmaktadır. Bu fabrika 2011 yılında Rusya, Almanya, İngiltere, Yunanistan,<br />

Irak, İran, Suriye, Türki Cumhuriyetleri, Ukrayna, Nor<strong>ve</strong>ç, İsrail’in de aralarında bulunduğu<br />

60 ülkeye ihracat yaparak sektörün canlanmasına katkıda bulunmuştur.5084 sayılı Kanun ile<br />

ilde İmalat sanayi sektöründe önemli gelişmeler olmuştur. İldeki toplam istihdamın %24’ü<br />

bu sektör tarafından karşılanmıştır.<br />

MTA Orta Anadolu 1. Bölge Müdürlüğünün yapmış olduğu araştırmaya göre; Amasya<br />

yöresindeki Amasya Beji doğal taş yataklarının görünür+muhtemel+mümkün rezervi<br />

1.400.000.000m³ olarak ortaya çıkmıştır. Bu değer Türkiye’de kayıtlı doğal taş rezervinin<br />

%21’ini, dünyadaki bilinen rezervlerin ise yaklaşık %10’unu oluşturmaktadır. Sarı-bal<br />

rengindeki doğal taşı(mermeri), görünüm <strong>ve</strong> kalitesiyle (leke tutmaz, su emmez, aşınımı az)<br />

ulusal <strong>ve</strong> uluslarası ölçekte adını yurtdışına duyurmayı başarmış, 2011 yılında, Çin Halk<br />

Cumhuriyeti, Hindistan, Bangladeş, Tayvan, Lübnan, Suriye, Suudi Arabistan başta olmak<br />

üzere 45 ülkeye ihracat gerçekleştirilmiştir. Firma beyanlarına göre 2011 yılı ihracat tutarı 41<br />

Milyon ABD doları aşmıştır.<br />

Mermerde Amasya, blok <strong>ve</strong> plakadan 0,5 cm’ye kadar her boyut <strong>ve</strong> teknikte işlenmiş, yarı<br />

işlenmiş <strong>ve</strong> blok üretimi gerçekleştirebilecek kapasite <strong>ve</strong> çağdaş teknolojiye; 6 sınıfta 18<br />

farklı doğal taştan oluşan ürün gamına sahiptir. Gelecekte Amasya ekonomisine ciddi<br />

katkılarının olacağı düşünülmektedir.<br />

33

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İç Anadolu’nun bir çok ilinden Karadeniz’e geçiş yolu üzerinde bulunan <strong>ve</strong> Avrupa –<br />

İstanbul – İran Uluslararası karayolu güzergâhında yer alan Amasya; ulaşım imkânları<br />

yönünden iyi bir konumdadır. Amasya kuzeyde Karadeniz kıyılarına Karayolu ile, Samsun<br />

limanına ise hem karayolu hem de demiryolu ile bağlanmaktadır. Ankara’ya 336 km.,<br />

İstanbul’a 671 km, Tokat’a 114 km, Çorum’a 92 km, Samsun İl Merkezine ise 131 Km<br />

uzaklıktadır. 2008 yılından itibaren hizmet <strong>ve</strong>rmeye başlayan Amasya-Merzifon Havaalanı<br />

bölgenin önemli ulaşım kaynaklarından biri haline gelmiştir.<br />

İlde ticaretle uğraşanların büyük bir çoğunluğu perakende ticaret ile iştigal etmektedir.<br />

Amasya ili gelirinin büyük bölümünü, tarımsal ürünlerin satışlarından sağlanan gelirler<br />

oluşturmaktadır. Tarım ürünlerinin alım-satımına dayanan il ticareti, küçük ölçekli olup,<br />

ençok İstanbul-Ankara <strong>ve</strong> Samsun illeri ile yapılmaktadır. İlde hayvan ticaretinin de önemli<br />

bir yeri vardır. Ayrıca, süt <strong>ve</strong> besi amaçlı büyükbaş <strong>ve</strong> küçükbaş hayvancılık, Amasya<br />

ekonomisin de önemli bir yer tutmaktadır. Son dönemlerde hayvancılık <strong>ve</strong> kanatlı hayvancılık<br />

sektörüne yapılan yatırımların artmasıyla yumurta üretiminde de bir canlılık<br />

gözlemlenmektedir. Bu sektörün canlanması sağlayan Suluova’da hizmete açılan 20.000 m2<br />

kapalı alanda faaliyet gösteren, günlük 1.000.000 yumurta/gün kapasiteye sahip üretim<br />

tesisinin kurulmuş olmasıdır. Söz konusu tesis Türkiye yumurta üretiminin %2,5’ini tek<br />

başına karşılayacak kapasitededir. İlin 2010 yılı toplam büyükbaş hayvan sayısı 135.992’dir.<br />

Amasya’da; Elma, Kiraz, Şeftali, Armut, Ayva, Erik, Kayısı, Üzüm ile mey<strong>ve</strong>cilikte,<br />

soğan, Şeker pancarı, Ayçiçeği, mısır, buğday, haşhaş, yeşil mercimek, patates ile tarla<br />

ziraatında, sera domatesi <strong>ve</strong> salatalığı, biber, patlıcan, marul, karnabahar, lahana, Yeşil<br />

fasulye, bamya, kabak vb. sebzeler de sebzecilikte önemli bir yer tutmaktadır. Bu ürünler<br />

ülkemizin iç pazarına pazarlandığı gibi Kiraz, soğan, elma, vb ..dış ülkelere de ihraç<br />

edilmektedir.<br />

Amasya ticareti büyük ölçüde tarımsal ürünlere dayanmaktadır. Şeker pancarı, kuru<br />

soğan, nohut, mercimek, fasulye, şeker, ayçiçeği yağı, süt <strong>ve</strong> süt mamulleri, yumurta, hayvan<br />

yemi, un, kireç, tuğla, kiremit, linyit kömürü, Dayanıklı tüketim maddeleri, çimento, demir,<br />

narenciye gibi ürünler il içi <strong>ve</strong> il dışı Ticarete konu olan en önemli ürünlerdir.<br />

Mermer, kuru maya, ankastre mutfak tipi aspiratör, davlumbaz, ürünleri, tekstil ürünleri,<br />

Ri<strong>ve</strong>t, mobilya <strong>ve</strong> ofis mobilyaları, linyit, metal sanayi ürünleri, kimyevi <strong>ve</strong> plastik sanayi<br />

ürünleri Yurt içine satışı yapıldığı gibi yurt dışına da ihracatları yapılmaktadır.<br />

Kuru maya, mermer, ankastre mutfak ürünleri ihracatta önemli yer tutmaktadır.<br />

İlde toplam 32.226 Ton kiraz üretimi yapılmakta <strong>ve</strong> dış ülkelere ihracat edilmektedir.<br />

Amasya, Türkiye Soğan üretiminde %16 paya sahip olup ihracatında da önemli bir<br />

konumdadır. Yılda 1.135 Ton Bamya üretilmekte olup Türkiye’de Kuru Bamyanın %25 i<br />

Amasya’dan karşılanmaktadır.<br />

Amasya hayvancılık yönünden de önemli bir potansiyele sahiptir. İlde hayvancılık<br />

genelde aile işletmesi şeklindedir. Son yıllarda yapılan bazı çalışmalar <strong>ve</strong> destekler sonucu<br />

Kültür hayvancılığında önemli ilerlemeler olmuştur.<br />

Suluova ilçesinde hayvan ticareti önemli bir yer tutmaktadır. Türkiye’nin ilklerinden olan<br />

Suluova Besi OSB’nin hizmete <strong>ve</strong>rilmesi <strong>ve</strong> işletmelerin üretime geçmesi ile birlikte, ilde<br />

hayvancılık <strong>ve</strong> yan sektörlerinde büyük bir canlılık olacağı <strong>ve</strong> Ticaretin daha da artacağı<br />

düşünülmektedir.<br />

34

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin<br />

Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Amasya İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Amasya İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 213 dür. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.3 lük bir oran ile sanayisi gelişmekte olan illerimiz arasında yer<br />

almaktadır.<br />

Karadeniz Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, bölge<br />

illeri arasında %19 lik bir oran ile Samsun ilk sırada yer almaktadır. Sırasıyla, % 10 ile Düzce<br />

, % 10 Trabzon, %10 Çorum, % 7 Bolu, % 6 Kastamonu, % 5 Ordu, % 5.0 Rize, % 4<br />

Amasya, % 4 Tokat, % 4 Zonguldak, % 4 Karabük, %3 Sinop, % 3 Giresun, %3 Bartın, %1<br />

Gümüşhane, %1 Artvin, % 1 Bayburt illeri takip etmektedir.<br />

3.2. İlde sanayi işletmelerinin sektörel dağılımı:<br />

Amasya İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, %27 Gıda<br />

ürünleri imalatı, % 16 ile Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşoçakçılığı ürünleri imalatı, sektörlerinin ilk<br />

sıralarda olduğu görülmektedir.<br />

Bunları sırasıyla aşağıdaki sektörle takip etmektedir.<br />

% 11 Diğer Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 9 Mobilya İmalatı;<br />

% 6 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

% 6 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünleri imalatı<br />

% 5 Ana metal sanayi<br />

% 4 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine <strong>ve</strong> teçhizat hariç)<br />

% 4 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 3 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

% 2 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

% 2 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç)<br />

% 1 Kömür<strong>ve</strong> linyit çıkartılması,<br />

% 1 Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı)<br />

%3 Diğer (Deri <strong>ve</strong> ilgili ürürnlerin imalatı, Diğer imalatlar,Elektrik gaz buhar <strong>ve</strong><br />

havalandırma sistem üretim <strong>ve</strong> dağıtımı,İçecek imalatı , Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin<br />

imalatı, Başka yerde sınıflandırılmamış mak.<strong>ve</strong> ekipmanlar imalatı, )<br />

3.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Amasya ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

toplam 7.073 dir.<br />

Ar-Ge birimi olan firma sayısı 5, çalışan sayısı 98 dir.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, % 27 si Gıda ürünleri imalatı sektöründe, % 11 i Giyim eşyası<br />

imalatı sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>deki istihdamın % 82 ü işçi, % 3 ü Mühendis'tir.<br />

Amasya ilinde sanayi siciline kayıtlı işletmelerin % 40’ i mikro ölçekli, % 47’i küçük<br />

ölçekli, % 12 si orta ölçekli, % 1 si büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel Sayısına Göre Büyük İşletmeler<br />

35

- Timay Çıt Çıt Ri<strong>ve</strong>r <strong>ve</strong> Perçin <strong>Sanayi</strong> Ve Ticaret A.Ş. Merzifon Şubesi<br />

- Amasya Şeker Fabrikası<br />

- Sil<strong>ve</strong>rline Endüstri <strong>ve</strong> Ticaret<br />

- Aps Giyim <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Merzifon Şubesi<br />

- Yeni Çeltek Kömür <strong>ve</strong> Madencilik A.Ş. Yeni Çeltek Linyit İşletmesi<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

� Gıda Ürünleri <strong>ve</strong> İçecek İmalatı<br />

� Hayvancılıkla entegre işleme tesisleri yatırımları<br />

� Madencilik (Mermer,Taş Ocakçılığı, Linyit Madenciliği <strong>ve</strong> Briketlenmesi)<br />

� Soğuk hava depoları (Yaş sebze <strong>ve</strong> mey<strong>ve</strong>ler için)<br />

� Yeşilırmak üzerinde yapımı devam eden elektrik üretim santralleri yapımı. (HES)<br />

� Mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> sebzelerin kalibre boylama, paketleme <strong>ve</strong> ambalajlama tesisleri<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Kamu Yatırımları<br />

� Suluova Besi OSB<br />

Özel Sektör Yatırımları<br />

� Mermer Ocakları <strong>ve</strong> işleme tesisleri<br />

� Gıda (Et-Süt işleme üniteleri)<br />

� Başka yerlerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> teçhizat imalatı (Elektrikli, elektriksiz ev<br />

aletleri imalatı)<br />

� Mobilya imalatı<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Amasya İline Ait İhracat Bilgileri<br />

YIL İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

36<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 25 19.758<br />

2009 32 21.629<br />

2010 30 52.901<br />

2011 35 63.338<br />

6.2. Amasya İline Ait İthalat Bilgileri<br />

YIL İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 35 20.267<br />

2009 32 13.072<br />

2010 46 41.629<br />

2011 40 104.195<br />

7. Amasya İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Amasya Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 126)<br />

� 75 hektar büyüklüğündedir.

� 2001 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 34 adet sanayi parselinin 28 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

20 adedi üretim, 2 adedi inşaat, 6 adedi proje aşamasındadır. 6 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 380 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; orman, gıda <strong>ve</strong> plastik sanayidir.<br />

Amasya-Merzifon Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 98)<br />

� 150 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2002 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; bulunan 46 adet sanayi parselinin 43 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 34 adedi üretim, 5 adedi inşaat, 4 adedi proje aşamasındadır. 3 adet parsel<br />

tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 2.590 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; elektrik makineleri, plastik <strong>ve</strong> gıda sanayidir.<br />

Amasya-Suluova Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No: 229)<br />

� 75 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2009 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 85 adet sanayi parselinin 20 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin 3<br />

adedi üretim, 3 adedi inşaat, 14 adedi proje aşamasındadır. 65 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 30 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda sanayidir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ:<br />

Amasya-Suluova Besi Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 223)<br />

� 2011 yatırım programında “90 hektar” olarak <strong>ve</strong> 300.000.-TL ödenekle yer almaktadır.<br />

� Altyapı yapım işi fiziki gerçekleşmesi % 82’dir.<br />

� AG-YG elektrik şebekesi <strong>ve</strong> ENH inşaatı tamamlanmıştır.<br />

� Bölgede 15 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Amasya İla<strong>ve</strong> Alan Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : ( Sicil No: 126)<br />

� 09.04.1999 tarih <strong>ve</strong> 3415 sayılı yazımızla 128 hektar büyüklüğündeki alanın yer<br />

seçiminin uygun görüldüğü bildirilmiştir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Amasya İlinde 1.027 işyerlik 6 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için� Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 29.568.<strong>81</strong>0.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

37<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 AMASYA GÜMÜŞHACIKÖY KSS 70 70 0 100<br />

2 AMASYA MERKEZ KSS 256 256 0 100<br />

3 AMASYA MERKEZ (II.BÖLÜM) 187<br />

KSS<br />

179 8 96<br />

4 AMASYA MERZİFON KSS 240 170 70 71<br />

5 AMASYA SULUOVA KSS 170 155 15 91<br />

6 AMASYA TAŞOVA KSS 104 104 0 100<br />

TOPLAM 1027 934 93 91

) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Göynücek Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 Yılı Yatırım Programında “30 işyeri, altyapı ” olarak <strong>ve</strong> 550.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Sıhhi tesisat projesi vize edilmiştir.<br />

� 26 işyeri üstyapı noksan kalan işler yapım işi fiziki gerçekleşmesi % 98’dir.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ:<br />

Amasya Hamamözü Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 05.09.2005 tarihinde yer seçimi yapılmıştır. Bugüne kadar Bakanlığımıza bir belge<br />

ulaşmamıştır. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

� Yatırım teşviklerin devam etmesi,<br />

� Kobi Destek <strong>ve</strong> Teşviklerinin devam etmesi,<br />

� İlimizde Gümrük Müdürlüğünün kurulması.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

ÜNVAN ADET KADRO<br />

Hizmet Sınıfları<br />

THS GİHS YHS<br />

İl Müdürü 1 1 1<br />

İl Müdür Yrd 1 1 1<br />

Şube Müdürü 2 2 2<br />

Şef 1 1 1<br />

Mühendis - - - -<br />

Tekniker 2 2 2 -<br />

Teknisyen - - - -<br />

Ölçü Ayar Me. 3 3 3 -<br />

Memur 1 1 1<br />

Veri Haz. Me. 1 1 1<br />

Daktilograf 1 1 1<br />

Şöför 1 1 1<br />

Hizmetli 1 1 1<br />

TOPLAM<br />

15<br />

-<br />

5<br />

38<br />

9<br />

1

06 ANKARA<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Cumhuriyetin ilk yıllarında, küçük imalathanelerin kurulmasını takiben; MKE Kurumu,<br />

Şeker Fabrikaları Kurumu, Sümerbank <strong>ve</strong> Etibank gibi kamu sanayi kuruluşlarının <strong>ve</strong> bunlara<br />

bağlı fabrikaların Ankara’da olması, yan sanayi olarak çalışan küçük özel işletmelerin<br />

kurulmasını da teşvik etmiştir.<br />

Ankara'nın sanayileşmesi, sadece başkent olması yönündeki çabalar <strong>ve</strong> coğrafi yapısı<br />

nedeniyle olası hava kirliliği gerekçe gösterilerek uzun yıllar engellenmiştir. Süreç içinde,<br />

çevreye karşı duyarlı bir sanayileşme bilinciyle günümüze gelinmiş <strong>ve</strong> Ankara ülke genelinde<br />

ekonomik faaliyet konularındaki yoğunlukları itibariyle sanayi ağırlıklı iller arasında yer<br />

almıştır.<br />

Ankara'da Küçük <strong>ve</strong> Orta Ölçekli <strong>Sanayi</strong> İşletmeleri (KOBİ'ler) sanayinin büyük<br />

çoğunluğunu oluşturmaktadır<br />

10 <strong>ve</strong> daha fazla işçi çalıştıran işyeri sayısı dikkate alındığında en fazla işyeri olan sektör<br />

demir <strong>ve</strong> metal işleri sanayi olup, bu daldaki firmaların büyük çoğunluğu 25 <strong>ve</strong> daha fazla işçi<br />

çalıştırmaktadır. Özel sektörün rağbet ettiği ikinci sektör ise gıda sanayisi olup, sektördeki<br />

firmaların büyük çoğunluğu 10-24 arasında işçi çalıştıran küçük ölçekli firmalardan<br />

oluşmaktadır.<br />

Savunma sanayinin oluşturduğu altyapı <strong>ve</strong> talep sonucu makine <strong>ve</strong> metal sanayi İl<br />

ekonomisinde önemli bir seviyeye ulaşmıştır. Bugün sanayi kuruluşlarının % 40’ının üretim<br />

yaptığı alan, makine <strong>ve</strong> metal sanayidir. Ankara’nın ülke içindeki merkezi <strong>ve</strong> savunmaya<br />

uygun konumu, yetişmiş insan gücü ile sektör içinde yer alan kuruluşların oluşturduğu<br />

potansiyel, bu sektörde büyük kuruluşların doğmasına sebep olmuştur. MKE Kurumu, Türk<br />

Havacılık <strong>ve</strong> Uzay <strong>Sanayi</strong> (TAI), Aselsan, Roketsan <strong>ve</strong> Ha<strong>ve</strong>lsan gibi savunma sanayi ile<br />

ilgili büyük ölçekli yatırımlar İlde gerçekleştirilmiştir. Bunların yanı sıra 50’den fazla orta<br />

ölçekli firma ile teknoloji geliştirme <strong>ve</strong> organize sanayi bölgelerinde yerleşik sayıları yüzlerle<br />

ifade edilebilecek küçük tasarım <strong>ve</strong> imalat işyerleri bu sektörde faaliyet göstermektedir.<br />

Ankara <strong>Sanayi</strong> Odası I. (Sincan), Ostim <strong>ve</strong> İ<strong>ve</strong>dik Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri de küçük <strong>ve</strong><br />

orta ölçekli sanayi kuruluşlarını barındırması nedeniyle İl sanayisinde önemli bir yer<br />

tutmaktadır. Ayrıca, mevcut sanayinin ihtiyaçlarını karşılamak <strong>ve</strong> İl sanayisinin gelişimini<br />

hızlandırmak amacıyla Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde Ankara <strong>Sanayi</strong> Odası (ASO)<br />

II.(Türkobası) - III.(Alagöz) <strong>ve</strong> Anadolu Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri ile ilçelerde Beypazarı,<br />

Polatlı, Şereflikoçhisar Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri, Çubuk Hayvancılık İhtisas Organize<br />

<strong>Sanayi</strong> ile Ankara Madeni Dökümcüler İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgelerinin Etüd Proje<br />

çalışmaları sonuçlanmış; inşaatı, imarı, altyapı <strong>ve</strong> kamulaştırma çalışmaları devam<br />

etmektedir. Polatlı II. OSB ise kuruluş aşamasındadır.<br />

İlde ODTÜ, Ankara (BİLKENT), Hacettepe Üni<strong>ve</strong>rsitesi, Gazi Teknopark, Ankara<br />

Üni<strong>ve</strong>rsitesi, Ankara <strong>Sanayi</strong> Odası olmak üzere altı adet <strong>Teknoloji</strong> Geliştirme Bölgesi (TGB)<br />

yer almaktadır. Bu bölgelerde, <strong>81</strong>7 adet firma bulunmakta olup, 8.5<strong>81</strong> kişi istihdam<br />

edilmektedir. Kuruluşunu tamamlayan Ankara Üni<strong>ve</strong>rsitesi TGB ile Ankara <strong>Sanayi</strong> Odası<br />

TGB ise henüz faaliyete geçmemiştir.<br />

Özetle, halen gelişmesini devam ettiren <strong>ve</strong> dayanıklı yapısıyla Türk <strong>Sanayi</strong>si içinde<br />

grafiğini hızla yükselten Ankara <strong>Sanayi</strong>si; Başkentin çehresini değiştirmekte, ekonomik,<br />

sosyal <strong>ve</strong> kültürel bütünlüğün oluşumunda etkin bir rol üstlenmektedir.<br />

31 Aralık 2011 tarihi itibariyle Ankara <strong>Sanayi</strong> Odasına kayıtlı imalat sanayi kolları tesis<br />

sayısına göre toplam 1.843 sanayi kuruluşu bulunmakta olup, bunlara ait işyerlerinde toplam<br />

286.860 kişi çalışmaktadır.<br />

39

Ankara son yıllardaki büyük sanayi hamlesi ile memur, ticaret, tarım kenti kimliğinden<br />

sıyrılıp bir sanayi kenti kimliğine bürünmüştür.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İç Anadolu Bölgesinin ortasında yer alan Ankara, bulunduğu coğrafi konum itibariyle<br />

ülkemizin tüm illerine geçişte kara yolu <strong>ve</strong> demir yolu bağlantıları sağlayan bir merkez haline<br />

gelmiştir. Başkent olmanın gerektirdiği hizmetleri <strong>ve</strong>rebilecek bir şehrin kurulması amacı ile<br />

başlatılan alt <strong>ve</strong> üst yapı inşaatları ile sağlanan tüm olanaklar büyük ölçüde Ankara’nın<br />

çehresini değiştirmiş, tüm kamu kurumlarının merkezleri burada kurulmuş, üni<strong>ve</strong>rsiteler <strong>ve</strong><br />

sağlık kurumları açılmıştır. Bu olgu beraberinde ticaret hayatına hareketlilik getirmiş <strong>ve</strong> bağlı<br />

olarak ticari malların üretildiği yani sanayileşen bir Ankara ortaya çıkmıştır.<br />

Gelişmiş kara yolu, hava yolu <strong>ve</strong> demir yolu bağlantıları ile doğudan batıya <strong>ve</strong> kuzeyden<br />

güneye tüm illerimize sanayi <strong>ve</strong> ticaret mallarının önemli bir bölümünün Ankara üzerinden<br />

sağlanması ticaret potansiyelinin de gelişmesini sağlamıştır.<br />

Gelişen sanayisi ile beraber, bölgenin ticaret merkezi konumundaki Başkent Ankara, İç<br />

Anadolu Bölgesi’nin ekonomik <strong>ve</strong> sosyal tüm göstergelerini yükseltmektedir. Ankara<br />

bulunduğu bölgenin hem çekim, hem de yayılma merkezi konumundadır. Ankara, konumu<br />

itibariyle bulunduğu bölgenin merkezi statüsünde iken, aynı zamanda ülkenin büyük metropol<br />

niteliği kazanmış illerinden biridir.<br />

Ankara’da ticari <strong>ve</strong> ekonomik hayatı meydana getiren kurum <strong>ve</strong> kuruluşlardan; 5 Ticaret<br />

Odası <strong>ve</strong> 4 Ticaret Borsası bulunmaktadır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Ankara İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara Bölgesinde,<br />

%17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6 Karadeniz<br />

Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde olduğu<br />

görülmektedir.<br />

Ankara İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 5.191 dir. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 7 lik bir oran ile sanayisi gelişmiş 3 üncü İldir.<br />

İç Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, % 45<br />

ile Ankara İli ilk sırada yer alırken, Ankara İlini sırasıyla %24 ile Konya, %10 Kayseri, %5<br />

Eskişehir, %3 Sivas, %2 Karaman, %2 Kırıkkale, %2 Aksaray, %2 Nevşehir, %2 Yozgat, %1<br />

Niğde, %1 Çankırı <strong>ve</strong> %1 ile Kırşehir İli takip etmektedir.<br />

3.2. Ankara İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Ankara İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda;<br />

% 14 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı,<br />

% 12 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine <strong>ve</strong> teçhizat hariç)<br />

% 10 Gıda ürünlerinin İmalatı,<br />

% 8 Mobilya İmalatı,<br />

% 6 Ana Metal <strong>Sanayi</strong><br />

% 6 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik Ürünlerin İmalatı,<br />

% 5 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 5 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 4 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

% 3 Diğer Madencilik <strong>ve</strong> Taşocakçılığı<br />

40

% 3 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması,<br />

% 3 Diğer imalatlar<br />

% 3 Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) <strong>ve</strong> yarı römork imalatı,<br />

% 3 Bilgisayarların elektronik <strong>ve</strong> optik ürünlerin imalatı,<br />

% 2 Ağaç <strong>ve</strong> Mantar Ürünleri İmalatı (Mobilya hariç),<br />

% 2 Tekstil Ürünleri İmalatı<br />

% 2 Deri <strong>ve</strong> ilgili ürünlerin imalatı,<br />

% 2 Kayıtlı medyanın basılması <strong>ve</strong> çoğaltılması,<br />

% 1 Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünleri imalatı,<br />

% 1 Makine <strong>ve</strong> ekipmanların kurulumu <strong>ve</strong> onarımı,<br />

% 1 Diğer ulaşım araçlarının imalatı,<br />

% 1 Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı,<br />

% 1 Metal cevherleri madenciliği<br />

% 2 Diğer (İçecek imalatı,, Temel eczacılık ürünlerinin <strong>ve</strong> eczacılığa ilişkin malzemelerin<br />

imalatı, Elektrik, gaz, sıcak su üretimi <strong>ve</strong> dağıtımı, Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması)<br />

3.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Ankara ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 174.210 dır.<br />

Ar-Ge birimi olan firma sayısı 469, toplam personelin % 4 ü Ar-Ge biriminde<br />

çalışmaktadır. Kalite kontrol birimi olan firma sayısı <strong>81</strong>4, toplam personelin % 2 si kalite<br />

kontrol biriminde çalışmaktadır.<br />

Ar-Ge birimi olan firma sayısı 471, çalışan sayısı 8930 dır.<br />

Kalite Kontrol Firma sayısı <strong>81</strong>3, Kalite kontrol personel sayısı 16.608 dır.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Ankara İlinde sektörlerin dağılımı doğal bir kümelenme görünümündedir. Bu<br />

İşletmelerin <strong>Teknoloji</strong> Bölgelerindeki Ar- Ge faaliyetleri nedeniyle, Ar-Ge deki istihdam<br />

dikkat çekicidir. <strong>Sanayi</strong> sektörlerinde çalışanların % 12 si Başka yerde sınıflandırılmamış<br />

makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı, % 10 u Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine <strong>ve</strong> teçhizat<br />

hariç) üretim sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 57 si işçi, % 8 i mühendis’tir.<br />

Ankara İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 47 si mikro ölçekli, % 44 ü küçük ölçekli,<br />

%8 i orta ölçekli, % 1 i büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Tusaş Türk Havacılık <strong>ve</strong> Uzay <strong>Sanayi</strong> A.Ş<br />

- Aselsan Elektronik <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

- Türk Traktör <strong>ve</strong> Ziraat Makineleri<br />

- Gün-Ka Mobilya Orman İnş.Otom.Ltd.Şti.<br />

- Tega Müh.San <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

21. yüzyılın Ankara’sında büyük yatırımları gerçekleştirme zorunluluğu bulunmakta olup,<br />

bu doğrultuda ön şartın, doğru teşviklerin belirlenmesi, girişimciler için öngörülebilir <strong>ve</strong><br />

sürdürülebilir iş ortamlarının sağlanması <strong>ve</strong> rekabet ortamındaki yarışta işletmeyi ön plana<br />

çıkartmak için durum tespiti yapmak <strong>ve</strong> gerekli önlemleri almak olduğu<br />

değerlendirilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>ci önerileri doğrultusunda; İlde bilgisayar, elektrik, elektronik, hazır giyim, teknikendüstriyel<br />

tekstil gibi çevre kirliliği yaratmayan ihtisas organize sanayi bölgeleri<br />

kurulmalıdır.<br />

Tıp <strong>ve</strong> sağlık, elektronik <strong>ve</strong> bilgisayar, malzeme <strong>ve</strong> imalat, inşaat <strong>ve</strong> savunma sanayi<br />

sektörleri kapsamında nano teknoloji vb. ileri elektronik uygulamalarına yönelik yatırımlar<br />

41

yapılmalı, ileri teknoloji gerektiren ürünlerin üretimine yönelik bu tür yatırımlar teşvik<br />

edilmelidir.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

� Bilgi <strong>ve</strong> İletişim <strong>Teknoloji</strong>leri.<br />

� Malzeme <strong>Teknoloji</strong>leri.<br />

� Nanoteknoloji.<br />

� Tasarım <strong>Teknoloji</strong>leri.<br />

� Üretim Süreç <strong>ve</strong> <strong>Teknoloji</strong>leri.<br />

� Enerji <strong>ve</strong> Çevre <strong>Teknoloji</strong>leri.<br />

Dünyada sanayi sektöründe son zamanlarda hızlı yapısal değişim yaşanırken, gelişmiş<br />

ülkelerde de imalat sanayinde teknoloji hızlı bir gelişme göstermektedir. Bu süreçte, ham<br />

madde <strong>ve</strong> emeğe dayalı üretim metotları terk edilmekte, yerine teknolojinin yoğun olduğu,<br />

üretim <strong>ve</strong> bilgi teknolojilerini ön plana çıkaran sistem benimsenmektedir. Dolayısı ile<br />

ekonomilerin mukayeseli üstünlüğünü artık teknolojik yapılar belirler hale gelmiştir.<br />

Günümüzde teknoloji geliştirme, sanayileşme <strong>ve</strong> sanayileşirken de ileri teknolojiden<br />

yararlanarak yeni alanlar <strong>ve</strong> ürünler oluşturma yarışı her geçen gün daha ileri bir boyuta<br />

ulaşırken, bu yolla erişilen güç, milletler için dünya piyasalarında büyük bir rekabet alanını da<br />

beraberinde getirmektedir.<br />

Gelişmiş ülkelerde ürün rekabeti, bilimsel <strong>ve</strong> teknolojik yetkinlik rekabetine dönüşmüş<br />

durumdadır. Dolayısıyla yoğunlaşmış bilgi <strong>ve</strong> beceriye sahip iş gücü, bilgi <strong>ve</strong> deneyim<br />

birikimi, Ar-Ge alt yapısı, modern haberleşme ağı, bilişim teknolojilerinin etkin kullanımı,<br />

kaliteden ödün <strong>ve</strong>rmemek <strong>ve</strong> ürün skalasında zenginlik gibi kriterler rekabet gücünü<br />

belirleyen en önemli faktörler olarak karşımıza çıkmaktadır.<br />

<strong>Teknoloji</strong>k gelişmeler uluslararası bir perspektifle izlenmekte, özellikle ülkenin<br />

ticaretine/ekonomik büyümesine <strong>ve</strong> rekabet edebilirliğine getirebilecekleri katkı dikkate<br />

alınarak hedefler belirlenmekte <strong>ve</strong> işbirlikleri aranmaktadır. <strong>Bilim</strong>-buluş-teknoloji üretimi ile<br />

yönlendirilen ülkelerde firmalar, uluslararası ticareti yapılacak ürünleri belirlemekte <strong>ve</strong> belirli<br />

dönemler sonunda geliştirilmiş ürünler <strong>ve</strong>ya yeni ürünlerle eski ürünleri değiştirerek<br />

inisiyatifi bir süre ellerinde tutmakta, bu arada dünya ticaret hacmini de büyütmeye çalışarak,<br />

paylarını artırmak için yoğun çaba harcamaktadırlar. Bunun sonucu olarak bilim-buluşteknoloji<br />

güdümlü ekonomiler dünya ticaretinin ihracat çıkış kapıları olarak yarışmakta;<br />

diğerleri ise yalnız ithalatçı durumunda olmaktadırlar.<br />

Bugün, sahip oldukları bilimsel <strong>ve</strong> teknolojik bilgiyi entegre süreçler içinde ürüne <strong>ve</strong><br />

toplumsal kalkınmaya dönüştürebilen ülkeler ile bu süreç entegrasyonunu başaramamış<br />

ülkeler arasındaki anlayış <strong>ve</strong> uygulama farkı, gelişmiş <strong>ve</strong> gelişmekte olan ülke<br />

tanımlamasında kullanılan önemli araçlardan biri olmuştur.<br />

Gelişmekte olan ülkelerde yürütülen çalışmalar, teknolojik açıdan belli bir gelişmişlik<br />

düzeyine ulaşılmadıkça, hızlı bir ekonomik büyümenin gerçekleşemediğini göstermektedir.<br />

Bu ülkelerde-Türkiye'de de olduğu gibi- teknolojik gelişme, yerel olarak yürütülen Ar-Ge<br />

çalışmalarına bağlı olarak değil, genellikle gelişmiş ülkelerden teknoloji transferi yolu ile<br />

başlamakta <strong>ve</strong> transfer edilen bu teknolojinin yerel koşullara adaptasyonu faaliyetlerine bağlı<br />

olarak teknolojik yeteneğin oluşturulması yolu ile sağlanabilmektedir. Bir ülkenin teknolojik<br />

yeteneğini ölçebilmek için geliştirilen bazı göstergelerle teknolojik yeteneklerine göre ülkeler<br />

çeşitli kategorilere ayrılarak bu kategoriler arasında ekonomik büyüme, kişi başına düşen<br />

milli gelir <strong>ve</strong> çeşitli sektörlerdeki yurt içi hâsıla arasında ilişkiler irdelenmektedir. Yapılan bu<br />

çalışmalarda teknolojik gelişkinlikle, ekonomik büyüme arasında ciddi bir ilişki olduğu<br />

görülmektedir.<br />

Son yıllarda hızlı teknolojik gelişmenin yanında, dünya ticaretinin giderek<br />

serbestleşmesi ile beraber rekabet de hızla artmaktadır. Gelişmiş ülkeler çeşitli araçlarla kendi<br />

42

sanayilerini destekleyerek yapısal uyum <strong>ve</strong> rekabet gücünün sürdürülmesi yönünde politikalar<br />

uygulamaktadır. Bu gelişmeler, bilim <strong>ve</strong> teknoloji politikalarını ön plana çıkarmakta <strong>ve</strong> Ar-Ge<br />

çalışmalarına daha fazla kaynak ayrılmasını gerektirmektedir.<br />

Kalkınmanın ana unsurlarından biri olan sanayileşmede, uygun teknoloji seçimi yanında,<br />

doğal kaynaklar ile bölgesel potansiyellerin değerlendirilmesi konusu da son derece önem arz<br />

etmektedir. İhracat <strong>ve</strong> ihracatta süreklilik için de girdilerin dünya fiyatlarından temini<br />

yanında, ithalatta düşük fiyat <strong>ve</strong> düşük kaliteli ürünlerin meydana getirdiği haksız rekabete<br />

karşı sanayinin korunması gerekmektedir. Dolayısıyla gerçek refah <strong>ve</strong> büyümenin<br />

sanayileşmeden geçtiği unutulmadan, ülkemizin de gelişmiş ülkeler sınıfında yer almasının<br />

sağlanması amacıyla ülke sathında yapılacak yatırımlar için her türlü öz<strong>ve</strong>ride bulunulması<br />

son derece önemlidir.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Ankara İline Ait İhracat Bilgileri<br />

YIL İHRACATÇI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

FİRMA SAYISI<br />

3.225 5.362.594<br />

2009 3.341 4.911.248<br />

2010 3.403 5.620.346<br />

2011 3.767 6.600.824<br />

6.2. Ankara İline Ait İthalat Bilgileri<br />

YIL İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

43<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 5.511 23.156.175<br />

2009 5.401 16.488.692<br />

2010 5.808 19.065.828<br />

2011 6.429 11.909.402<br />

7. Ankara İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A ) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Ankara <strong>Sanayi</strong> Odası I. Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 5)<br />

� 675 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1991 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 322 adet sanayi parselinin 303 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 244 adedi üretim, 16 adedi inşaat, 43 adedi proje aşamasındadır. 19 adet<br />

parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 25.000 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; elektrikli makineler, plastik <strong>ve</strong> gıda sanayidir.<br />

Ankara-İ<strong>ve</strong>dik Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 47)<br />

� 489 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2001 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölge, Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitelerinden oluşmakta olup, 7.166 adet sanayi parselinin 7.127<br />

tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 6.882 adedi üretim, 21 adedi inşaat, 224<br />

adedi proje aşamasındadır. 39 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 103.000 kişi istihdam edilmektedir.

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, demir-çelik <strong>ve</strong> elektronik sanayidir.<br />

Ankara-OSTİM Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 155)<br />

� 409 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2001 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölge, Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitelerinden oluşmakta olup, 4626 adet sanayi parselinin tamamı<br />

tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 3719 adedi üretim, 907 adedi inşaat<br />

aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 50.000 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; demir çelik, elektrikli makineler <strong>ve</strong> plastik sanayidir.<br />

Polatlı Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 160)<br />

� 263 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2009 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 85 adet sanayi parselinin 78 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

27 adedi üretim, 10 adedi inşaat, 41 adedi proje aşamasındadır. 7 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 300 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; demir-çelik, tarım aletleri makineleri <strong>ve</strong> gıda sanayidir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Ankara Başkent Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (Sitiyak+ İla<strong>ve</strong> Alan): (Sicil No: 171)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “410 hektar” olarak <strong>ve</strong> 1.250.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� 966 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; bulunan 741 adet sanayi parselinin 535 adedi tahsis edilmiştir. Tahsisi yapılan<br />

parsellerin; 33 adedi üretim, 77 adedi inşaat, 425 adedi proje aşamasındadır. 206<br />

adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 2.000 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; demir-çelik, petrokimya <strong>ve</strong> gıda sanayidir.<br />

Çubuk Hayvancılık İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No: 247)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “253 hektar” olarak <strong>ve</strong> 2.500.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Bölgede 10 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

� Altyapı yapım işi fiziki gerçekleşmesi % 5’ dir.<br />

Ankara Dökümcüler İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 267)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “245 hektar” olarak <strong>ve</strong> 5.000.-TL ödenekle yeralmaktadır.<br />

� Kamulaştırma evrakları beklenmektedir.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

ŞerefliKoçhisar Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 178)<br />

� 141 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 19.11.2002 tarih <strong>ve</strong> 14731 sayılı yazı ile jeolojik etüdün Bakanlığımız teknik<br />

şartnamesine göre yapılması istenmiştir.<br />

� Bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge ulaşmamıştır.<br />

Ankara <strong>Sanayi</strong> Odası 2. <strong>ve</strong> 3. Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 2)<br />

Türk Obası Kısmı;<br />

� 618 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Altyapı uygulama projeleri onaylanmış olup, Bölge Müteşebbis Heyetin kendi imkanları<br />

ile yapılacaktır.<br />

� Bölgedeki; bulunan 328 adet sanayi parselinin 299 adedi tahsis edilmiştir. Tahsisi yapılan<br />

parsellerin; 11 adedi üretim, 6 adedi inşaat, 282 adedi proje aşamasındadır. 29<br />

adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 510 kişi istihdam edilmektedir.<br />

44

� Ağırlıklı sektör grubu; elektriksiz makineler, pişmiş kil <strong>ve</strong> plastik sanayidir.<br />

Alagöz Kısmı;<br />

� 29.07.1997 tarihinde Yer Seçimi Komisyonunca 550 hektarlık alan incelenmiştir.<br />

� Kurum görüşleri tamamlanmıştır.<br />

� OSB Yönetim Kurulu Başkanlığı'ndan alınan 09.10.2007 tarihli <strong>ve</strong> 06/001-2<strong>81</strong>5 sayılı<br />

yazıda Polatlı Kadastro Mahkemesinde açılmış olan davanın halen devam ettiği<br />

bildirilmiştir.<br />

Beypazarı Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi :<br />

� 24.04.2000 tarih <strong>ve</strong> 4694 yazımızla 300 hektar büyüklüğündeki alanın yer seçiminin<br />

uygun görüldüğü bildirilmiştir.<br />

� 491.675 m 2 ’lik alan için kamu yararı kararı <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

� Bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge ulaşmamıştır.<br />

Elmadağ Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� 25.11.2002 tarih <strong>ve</strong> 4928 sayılı yazımızla 150 hektar büyüklüğündeki alanın yer<br />

seçiminin uygun görüldüğü bildirilmiştir.<br />

� Bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge intikal etmemiştir.<br />

Anadolu Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (OSİAD <strong>ve</strong> İla<strong>ve</strong> Kısmı):(Sicil No:210)<br />

� 315 hektar büyüklüğünde olup, ilk etapta kamulaştırması biten 246 hektarlık alanın imar<br />

planları onaylanmıştır.<br />

Polatlı Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (İla<strong>ve</strong> Alan): (Sicil No: 160)<br />

� 02.10.2007 tarih <strong>ve</strong> 10653-10659 sayılı dağıtımlı yazımızla 175 hektar büyüklüğündeki<br />

alanın OSB yeri olarak uygun görüldüğü OSB Yönetim Kurulu Başkanlığına<br />

bildirilmiştir.<br />

� 70 hektarlık kısmın imar planları onaylanmış olup, diğer kısmın mülkiyet problemi<br />

çözüldükten sonra imar planı çalışmalarına geçilecektir.<br />

Polatlı Ticaret Odası Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No: 262)<br />

� 01.09.2008 tarih <strong>ve</strong> 8890–8897 sayılı dağıtımlı yazımız ile Angutini mevkiindeki 424<br />

hektar büyüklüğündeki alanın uygun görüldüğü ilgili kurumlara bildirilmiştir.<br />

Ankara <strong>Sanayi</strong> Odası I. Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (Sincan 3. İla<strong>ve</strong> Alan): (Sicil No: 5)<br />

� 13.08.2010 tarih <strong>ve</strong> 6628-6633 sayılı dağıtımlı yazımızla 45 hektar büyüklüğündeki<br />

alanın OSB yeri olarak uygun görüldüğü OSB Yönetim Kurulu Başkanlığına<br />

bildirilmiştir.<br />

� İmar planı aşamasındadır.<br />

Ankara <strong>Sanayi</strong> Odası I. Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (Sincan 4. İla<strong>ve</strong> Alan): (Sicil No: 5)<br />

� 02.12.2011 tarih <strong>ve</strong> 3654-3666 sayılı yazımız ile 10 hektar büyüklüğündeki alanın uygun<br />

görüldüğü Valiliğe, OSB'ye <strong>ve</strong> ilgili kurumlara bildirilmiştir.<br />

Ankara 2. <strong>ve</strong> 3. Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (Türkobası) İla<strong>ve</strong> alan: (Sicil No: 2)<br />

� 11.01.2007 tarihinde Yer Seçimi Komisyonunca 530 hektar büyüklüğündeki alan<br />

incelenmiştir.<br />

� Çevre <strong>ve</strong> Şehircilik Bakanlığına 29.12.2011 tarih <strong>ve</strong> 4558 sayılı yazımız ile nihai<br />

görüşleri soruldu. Görüşün olumlu olması halinde bölgeye ara talimat yazılacaktır.<br />

45

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Ankara İlinde 2.517 işyerlik 13 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 71.428.801.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

46<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1<br />

ANKARA POLATLI<br />

(MARANGOZ+MOBİLYA) KSS<br />

33 15 18 45<br />

2<br />

ANKARA BEYPAZARI<br />

MARANGOZLAR KSS<br />

192 140 52 73<br />

3 ANKARA KIZILCAHAMAM KSS 74 74 0 100<br />

4<br />

ANKARA MERKEZ (AĞAÇ İŞLERİ)<br />

KSS<br />

69 69 0 100<br />

5<br />

ANKARA MERKEZ (MADENİ<br />

EŞYA) KSS<br />

144 0 144 0<br />

6<br />

ANKARA MERKEZ<br />

(OTOMOBİLCİLER) KSS<br />

1.198 1.173 25 98<br />

7<br />

ANKARA MERKEZ<br />

(DÖKÜMCÜLER) KSS<br />

118 118 0 100<br />

8<br />

ANKARA MERKEZ<br />

II.BÖL.(DÖKÜM.) KSS<br />

79 79 0 100<br />

9<br />

ANKARA MERKEZ OSTİM (ALT<br />

YAPI)<br />

0 0 0 0<br />

10 ANKARA POLATLI KSS 260 260 0 100<br />

11<br />

ANKARA MERKEZ<br />

(SAN.ÇARŞI)BİNA<br />

0 0 0 0<br />

12<br />

ANKARA ŞEREFLİKOÇHİSAR<br />

KENAN EVREN KSS<br />

250 150 100 60<br />

13 ANKARA HAYMANA YENİ KSS 100 100 0 100<br />

TOPLAM 2.517 2.178 339 87<br />

(06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

� İl “Gelişmiş Yöre” statüsünde olduğundan teşviklerden yeterince<br />

yararlanamamaktadır. Elektrik <strong>ve</strong> doğalgaz gibi üretimi doğrudan etkileyen enerji maliyetleri<br />

oldukça yüksektir. <strong>Sanayi</strong> sektörü yüksek girdi maliyetleri nedeniyle rekabet gücünü<br />

yitirmektedir. İstihdam üzerindeki yükler emeği pahalı hale getirmekte <strong>ve</strong> katı iş yasaları<br />

istihdamı caydırıcı bir ortam yaratmaktadır. Kayıt dışı (merdi<strong>ve</strong>n altı) üretim, istihdam,<br />

standartlara uygun olmayan yerli <strong>ve</strong> ithal ürünler piyasada haksız rekabete neden olmaktadır.<br />

� Çözüm Önerisi: Rakip ülkelerle rekabet için adil rekabet ortamı sağlanmalıdır. Yüksek<br />

girdi maliyetleri, katı iş yasalarının varlığı <strong>ve</strong> kayıt dışı ile mücadele zorunluluğu dikkate<br />

alındığında; akaryakıt <strong>ve</strong> doğalgaz fiyatları ile elektrik tarifeleri üzerindeki <strong>ve</strong>rgi <strong>ve</strong> paylar<br />

azaltılmalı, sanayi kesimine tüketimin üretimden az olduğu hafta sonları <strong>ve</strong> bayram<br />

tatillerinde, elektrik için gece tarifesi vb. indirimler uygulanmalıdır. İstihdam üzerindeki <strong>ve</strong>rgi<br />

<strong>ve</strong> prim yükleri imkânlar ölçüsünde indirilmeli, iş yasaları yeniden ele alınmalıdır. AB uyum

çerçe<strong>ve</strong>sinde bazı değişikliklerin yapılması gündeme gelen Sendikalar Kanunu, Toplu<br />

Sözleşme <strong>ve</strong> Grev Lokavt Kanununda yapılacak yeni düzenlemelerin iş mevzuatını daha da<br />

katılaştırmaması sağlanmalıdır. Ayrıca, sürdürülebilir kalkınmanın önündeki en önemli engel<br />

olan kayıt dışı ile mücadele için etkin denetim <strong>ve</strong> ceza sistemi ile caydırıcılık esas alınmalıdır.<br />

Bu hususlar, sanayi sektörünün uluslararası piyasadaki rekabet gücünün korunması açısından<br />

hayati önem taşımaktadır.<br />

� <strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> <strong>Teknoloji</strong> Bakanlığı ile diğer bazı Bakanlıkların <strong>ve</strong> Kuruluşların<br />

sorumluluğunda bulunan 4703 sayılı Kanun <strong>ve</strong> Uygulama Yönetmeliği ile Piyasa Gözetim <strong>ve</strong><br />

Denetimi Yönetmelikleri gereği İl sanayi sektörü ürünlerinin insan <strong>ve</strong> çevre sağlığı açısından<br />

yürürlükteki mevzuata uyumuna dair gözetim <strong>ve</strong> denetiminin piyasada tam olarak<br />

yapılamaması, haksız rekabete neden olmaktadır.<br />

� Çözüm Önerisi: AB ile uyum açısından mevzuatta yapılan köklü değişikliklerin<br />

sonucu olarak piyasa gözetim <strong>ve</strong> denetimine sağlıklı bir şekilde geçiş henüz mümkün<br />

olamamıştır. Denetimden sorumlu Bakanlıklar <strong>ve</strong> Kuruluşların elinde yeterli sayıda yetkin<br />

denetçi personel bulunmamaktadır. İlgili Kanun <strong>ve</strong> Yönetmeliklerde öngörülen gözetim <strong>ve</strong><br />

denetim faaliyetlerinin yürütülebilmesi için, yeterli sayıda denetçi personel görevlendirilmesi,<br />

bunların eğitilmesi <strong>ve</strong> yine bu faaliyetlerin yürütülebilmesi için yeterli miktarda mali kaynak<br />

ayrılması gerekmektedir.<br />

� <strong>Sanayi</strong> sektöründeki ürünlere yönelik denetimsizlik, bundan kaynaklanan kalitesiz<br />

üretim <strong>ve</strong> buna bağlı olarak oluşan haksız rekabet durumu söz konusudur. Piyasadaki muhtelif<br />

sanayi ürünlerinde gerçek olmayan kapasite <strong>ve</strong> enerji beyanları olduğu görülmektedir. Piyasa<br />

denetimlerinin bu yönde geliştirilmesi <strong>ve</strong> etkinleştirilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda,<br />

yetersiz piyasa gözetimi <strong>ve</strong> denetiminden bahsetmek mümkündür.<br />

� Çözüm Önerisi: CE standardı olmayan mamullere yönelik piyasa gözetim <strong>ve</strong> denetim<br />

mekanizmasının etkin bir şekilde işleyebilmesi için denetimler arttırılmalı <strong>ve</strong><br />

çeşitlendirilmelidir.<br />

� Haksız rekabetin etkin sektörel denetimler vasıtasıyla kaldırılması, ürün kalitesini<br />

yükselteceği gibi, kayıt dışılığın da önüne geçeceği düşünülmektedir.<br />

� İl sanayi sektöründe özellikle küçük işletmeler (KOBİ’ler) nezdinde mevzuat <strong>ve</strong><br />

belgelendirme sorunları yaşanmaktadır. Sektörün uluslararası pazara çıkışında önemli bir<br />

etken olan belgelendirmelerin etkin bir şekilde desteklenmesi gereklidir. CE Belgesine sahip<br />

olmayan sanayi ürünlerinin üretiminin <strong>ve</strong> ithalatının yapılmasının önüne geçilmesi<br />

zorunluluğu bulunmaktadır.<br />

� Çözüm Önerisi: Ulusal <strong>ve</strong> uluslararası belgelendirmeler sırasında gerekli olan maddi<br />

kaynağın özellikle KOBİ'lere sağlanması gerekmektedir. Belgelendirme konusunda yol<br />

gösterme amacıyla sivil toplum kuruluşları (odalar, dernekler, vakıflar, mesleki-sektörel<br />

kuruluşlar vb.) etkin bir şekilde görev almalıdır. İldeki tüm imalatçılar <strong>ve</strong> ithalatçıların CE<br />

işaretlendirme belgelerinin kontrolü <strong>ve</strong> takibi etkin bir şekilde yapılmalıdır.<br />

� ATR Belgesi ile AB ülkelerinden gelen mallar serbest dolaşıma girmiş kabul<br />

edilmekte <strong>ve</strong> bunlar için gümrüklerde bir denetim yapılamamaktadır. Üçüncü dünya<br />

ülkelerindeki firmaların standart dışı sanayi ürünlerinin ülkemizdeki belirgin varlığı nedeniyle<br />

sanayi firmalarımız zarar görmektedir.<br />

� Çözüm Önerisi: <strong>Sanayi</strong> sektörü açısından, CE standartlarına uygunluğun sahada<br />

kontrolü ilgili Bakanlık <strong>ve</strong> Kuruluşların alt mal grupları özelinde uzman personel eğitimiyle<br />

mümkün görülmektedir. Fiili denetim mekanizmalarının nitelik <strong>ve</strong> niceliklerinin i<strong>ve</strong>dilikle<br />

arttırılması gerekmektedir.<br />

� CE belgelendirilmesine ilişkin Onaylanmış Kuruluş <strong>ve</strong> Onaylanmış Test Laboratuarı<br />

eksikliği bulunmaktadır. Bu durumda üreticiler ürünlerinin ilgili standarda <strong>ve</strong> kullanım<br />

amacına uygunluk bağlamındaki test ihtiyaçlarını <strong>ve</strong> CE belgelerini yurt dışındaki<br />

47

Onaylanmış Kuruluş <strong>ve</strong> Onaylanmış Test Laboratuarlarından karşılamakta olup, bu durum<br />

sanayicilerimiz açısından para <strong>ve</strong> zaman kayıplarını oluşturmaktadır.<br />

� Çözüm Önerisi: İlgili Bakanlık <strong>ve</strong> Kamu Kuruluşları ile sektörel sivil toplum<br />

örgütlerinin iş birliği ile ülkemizde mevcut olan test imkânları arttırılmalı <strong>ve</strong> onaylanmış test<br />

laboratuarları tesis edilmelidir.<br />

� Günümüz itibariyle, gerek ihracatın azalması, gerekse uzak doğulu firmaların Türkiye<br />

pazarına yaptığı ataklar sonucu, sanayi sektörü firmalarımızın ticari zararları oluşmuş <strong>ve</strong><br />

küçülme sürecine girmişlerdir. İstihdamda ise yine bu sebeplerle belirgin bir azalma <strong>ve</strong><br />

ihracatta önemli kayıplar oluşmuştur.<br />

� Çözüm Önerisi: <strong>Sanayi</strong> sektörünün canlanması <strong>ve</strong> istihdamın artması için; imkanlar<br />

ölçüsünde kamu destekleri bu sektöre sağlanmalı, piyasaların mevcut durumu ithalat; <strong>ve</strong>rgi <strong>ve</strong><br />

gümrük denetimlerinin yanı sıra anti damping yönünden de değerlendirilmelidir. Yeterli yerli<br />

üretimi olan ara-malı ithalatında yasal gözetim <strong>ve</strong> denetim tedbirleri arttırılmalıdır. Çin Halk<br />

Cumhuriyeti <strong>ve</strong> benzer üçüncü ülkelerden yapılmakta olan haksız <strong>ve</strong> yanlış beyanlı ithalatın<br />

denetlenmesi için hassas kategorilerde hayata geçirilen ‘üçüncü ülke gözetimi’ <strong>ve</strong> ‘menşe<br />

kontrolü’ tedbirleri tüm gümrüklerimizde daha etkin olarak uygulanmalıdır.<br />

� Ekonomik ömrü uzun yatırım malı sanayi ürünlerini de kapsayacak şekilde, sanayi<br />

imalat sektöründe firmaların piyasa payını koruyarak <strong>ve</strong> imkânlar ölçüsünde arttırmak<br />

amacıyla uyguladıkları gözlemlenen, aynı üründe marka farklılaştırması – siparişe / isteğe<br />

göre özel markalama olarak tanımlanabilen fiili “private labeling” uygulamalarına karşı<br />

düzenleme yapılması ihtiyacı bulunmaktadır.<br />

� Çözüm Önerisi: <strong>Sanayi</strong> sektöründe ürün gü<strong>ve</strong>nliği sorunlarına da yol açan kayıt dışı<br />

faaliyetlerin kayıt altına alınması <strong>ve</strong> haksız rekabetin önlenebilmesi amacıyla, marka<br />

farklılaştırması – özel markalama uygulamalarına karşı gerekli yasal düzenlemeler<br />

yapılmalıdır. Bu çerçe<strong>ve</strong>de, ülkemizde yerli üretimdeki marka-patent durumu <strong>ve</strong> ülkemize<br />

yapılan sanayi ürünü ithalatındaki “private labeling” uygulamaları da dikkate alınmalıdır.<br />

Ayrıca, 4703 sayılı yasa kapsamında küçük işletmelerdeki durum tespiti amaçlı piyasa<br />

gözetimi <strong>ve</strong> denetimi uygulamaları ile fuar denetimlerinde bu husus üzerinde önemle<br />

durulmalıdır.<br />

� Ülkemizde ulaşım ağının karayolu ağırlıklı olması, karayolunda yapılan taşımacılığın<br />

pahalı olması <strong>ve</strong> demiryolları bağlantılarının yetersiz kalması, İlde yerleşik imalatçı <strong>ve</strong><br />

ihracatçı firmalarının limanlara ulaşmadaki taşıma maliyetlerini artırmaktadır. Sektörün<br />

rekabet gücünü olumsuz etkileyen bu durum, ihracatçıyı <strong>ve</strong> üreticileri liman bölgelerine<br />

yerleşmeye zorlamaktadır.<br />

� Çözüm Önerisi : Lojistik, İl sanayi sektörü maliyetlerinde önemli bir yer tutmaktadır.<br />

İl için acil olarak lojistik planlama <strong>ve</strong> buna dayalı yatırım hizmetlerinin tamamlanması<br />

gereklidir. Bu kapsamda, mümkünse firmalara kara nakliyesi desteği <strong>ve</strong>rilmeli, demiryolu<br />

taşımacılığı geliştirilmeli <strong>ve</strong> İlde konteynır istasyonları kurulmalıdır.<br />

� (Ankara <strong>Sanayi</strong> Odası 1. Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinin kuzeybatısında bulunan<br />

Organize Tren İstasyonu genişletilerek, bölgede yerleşik firmaların <strong>ve</strong> Ankaralı sanayicilerin<br />

hammadde <strong>ve</strong> mamul taşımacılığı için Lojistik Köy kurulması planlanmıştır. Hâlihazırda<br />

kamulaştırma <strong>ve</strong> altyapı çalışmaları devam etmektedir.)<br />

� Elektrik enerjisi kesintileri, İl Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgelerinde faaliyet gösteren sektör<br />

firmalarını olumsuz etkilemektedir.<br />

� Çözüm Önerisi: Enerji arzında süreklilik sağlanmalıdır.<br />

� İl Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgelerinde belediyelerce tahsil edilen emlak <strong>ve</strong>rgisi çevredeki<br />

yerleşim alanlarının çok üstündedir.<br />

� Çözüm Önerisi: İlgili belediyelerce, <strong>Sanayi</strong> Bölgelerine yönelik Emlak Vergisi<br />

tutarlarının tespitinde baz alınan yeniden değerlemelerde dönemsel olarak anormal artışlardan<br />

48

kaçınılmalıdır. İmkânlar ölçüsünde, Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgelerinin Emlak Vergisi yükünün<br />

azaltılmasına yönelik gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. (İl Müdürlüğü <strong>ve</strong>rilerine göre)<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Halihazırda, Müdürlüğümüz emrinde çalışan 87 personel bulunmaktadır. Bunlardan 74’ünün<br />

kadrosu Müdürlüğümüzde 13’ünün kadrosu ise Bakanlık Merkez Teşkilatında olup,<br />

Müdürlüğümüzde istihdam olarak çalışmaktadır. Mevcut personelimizden 3’ü ilköğretim,<br />

37’si lise, 12’si yüksekokul, 35’i fakülte mezunu olup, bunların 77’i erkek 10’u bayandır.<br />

Yaş ortalaması 45 olan mevcut 87 personelin; 29’u İdari Memur <strong>ve</strong> Şef, 15’i Ölçü <strong>ve</strong> Ayar<br />

Memuru, 11’i Yönetici (İl Müdürü, İl Müdür Yardımcısı <strong>ve</strong> Şube Müdürü) 10’u Koruma <strong>ve</strong><br />

Emniyet Görevlisi, 7’si Mühendis, 6’sı Uzman, 9’u ise diğer kadrolarda istihdam<br />

edilmektedir.<br />

Müdürlüğümüzde PGD Denetçi kimlik kartı sahibi 11 personel bulunmakta olup, bunlardan<br />

6’sı Ölçü Ayar Memuru olarak, Ölçüler <strong>ve</strong> Standartlar Genel Müdürlüğüne ait konularda<br />

görev yapmaktadır. <strong>Sanayi</strong> Genel Müdürlüğü sorumluluğundaki yönetmelikler <strong>ve</strong> zorunlu<br />

standartlar kapsamında fiilen denetim görevi yapan toplam 8 personelimiz mevcut olup,<br />

bunlardan 5’i PGD denetçi kimlik kartı sahibi değildir.<br />

Müdürlüğümüzün iş yoğunluğu dikkate alındığında; uzman-memur, mühendis, hukukçu, ölçü<br />

ayar memuru, arşiv memuru <strong>ve</strong> şoför gibi muhtelif kadrolarda toplam 25 kişilik ila<strong>ve</strong> personel<br />

istihdamına ihtiyacı bulunmaktadır.<br />

Müdürlüğümüz, mer’i mevzuat içeriği ile tanımlanmış tüm görevlerini, belirlenmiş hizmet<br />

standardı kapsamında öz<strong>ve</strong>riyle yapma gayreti içindedir.<br />

49

07 ANTALYA<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Antalya; ekonomisi turizm <strong>ve</strong> ticarete dayalı, sanayileşememiş bir ildir. İlde büyük, orta <strong>ve</strong><br />

küçük ölçekli sanayi işletmeleri bulunmaktadır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Antalya ekonomisinde ticaret en önemli sektör konumundadır. Ticaret sektörünün Antalya<br />

GSYİH’sındaki payı % 32,1’dir.<br />

Ticaret sektörü, gerek turizm <strong>ve</strong> kentleşme olgularıyla iki yönlü bağlantısı, gerekse<br />

yarattığı gelir <strong>ve</strong> istihdam bakımından Antalya ekonomisinin en önemli sektörü<br />

konumundadır.<br />

Antalya ekonomisinde ticaret sektörünün yeri, yapısı <strong>ve</strong> gelişimi hakkında genel bir<br />

sonucu Antalya Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası ile Antalya Esnaf <strong>ve</strong> Sanatkarlar Odaları Birliği üye<br />

sayılarından çıkarmak mümkündür.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Antalya İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, % 17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde,<br />

%6 Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu<br />

Bölgesinde olduğu görülmektedir.<br />

Antalya İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 880 dir. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 1 lik bir oran ile sanayisi gelişmiş illerimiz arasında yer almaktadır.<br />

Akdeniz Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, Adana<br />

İli % 25 lik bir oran ile bölge illeri arasında birinci sırada yer almaktadır. Adana İlinden sonra<br />

% 19 luk oran ile ikinci sırada yer alan Mersin İlini sırasıyla % 16 Antalya, % 13 Hatay, % 11<br />

ile Kahramanmaraş, % 6 Burdur, % 6 Isparta, <strong>ve</strong> % 4 Osmaniye İli takip etmektedir.<br />

3.2. Antalya İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Antalya İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 29 lik<br />

bir oran ile Gıda ürünleri imalatı sektörünün ilk sırada yer aldığı görülmektedir.<br />

Diğer sektörler sırasıyla;<br />

% 12 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı<br />

% 10 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 7 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünleri imalatı<br />

% 5 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

% 5 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine <strong>ve</strong> teçhizatı hariç)<br />

% 4 Mobilya imalatı,<br />

% 4 Kimyasallarin <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı<br />

% 3 Ağaç <strong>ve</strong> Mantar Ürünleri İmalatı (Mobilya hariç)<br />

% 2 Ana Metal <strong>Sanayi</strong><br />

% 2 Tekstil ürünleri imalatı<br />

% 2 Elektrik, gaz, buhar, <strong>ve</strong> havalandırma sistemi üretimi <strong>ve</strong> dağıtımı,<br />

% 2 Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) <strong>ve</strong> yarı treyler (yarı römork) imalatı,<br />

% 2 Kayıtlı medyanın basılması <strong>ve</strong> çoğaltılması,<br />

% 2 Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı,<br />

50

% 2 Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünleri imalatı<br />

% 1 Diğer imalatlar,<br />

% 1 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

% 1 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 1 İçecek imalatı,<br />

% 1 Madeni yağ geri kazanım kullanılmış sıvı yemeklik vb.<br />

% 2 Diğer (Metal Cevherler Madenciliği, Bilgisayarların,elektronik <strong>ve</strong> optik ürünlerinin<br />

imalatı,Yangın tüpü dolumu,Motorlu kara taşıtların bakım <strong>ve</strong> onarımı, Makine <strong>ve</strong><br />

ekipmanların kurulumu <strong>ve</strong> onarılımı, Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine edilmiş pet.ürünleri imalatı, Ham<br />

petrol <strong>ve</strong> doğalgaz çıkarımı.)<br />

3.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Antalya ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan sayısı toplam<br />

25.629 dür.<br />

Ar-Ge birimi olan firma sayısı 57, çalışan personel sayısı 1.064 dir.<br />

Kalite kontrol birimi olan firma sayısı 125, çalışan sayısı 2.356 dir.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Antalya İlinde sanayi yerel hammadde kaynaklarına uygun olarak bir gelişme<br />

göstermiştir.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, % 21 i Gıda ürünleri imalatı sektöründe, % 13 u Diğer metalik<br />

olmayan mineral ürünlerin imalatı ürünleri imalatı sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong> istihdamının % 69 i işçi, % 4 ü mühendis’tir.<br />

Antalya İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 41 i mikro ölçekli, % 47 si küçük ölçekli,<br />

% 11 i orta ölçekli, % 1 i büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Ataç İnşaat <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> A.Ş.Anteks Dokuma Fabrikası Şb.<br />

- Adopen Plastik <strong>ve</strong> İnşaat <strong>Sanayi</strong> A.Ş.<br />

- Ekiciler Süt Gıda Tarım <strong>ve</strong> Hayvancılık <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret<br />

- Özel Sergün Günısı İnşaat Malzemeleri Pazarlama <strong>ve</strong> Ticaret<br />

- Le<strong>ve</strong>nt Kimya <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

� Kurutulmuş mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> sebze üretimi tesisi,<br />

� Dondurulmuş mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> sebze üretim tesisi,<br />

� Su ürünleri, mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> sebze konser<strong>ve</strong>leri üretim tesisi,<br />

� Susam yağı <strong>ve</strong> tahin üretim tesisi.<br />

� Kültür <strong>ve</strong> tatlı su balıkçılığı,<br />

� Et besiciliği,<br />

� Süt besiciliği,<br />

� Yumurta tavukçuluğu,<br />

� Et tavukçuluğu,<br />

� Pastörize süt <strong>ve</strong> süt mamulleri üretim tesisi.<br />

� Yonga levha üretim tesisi,<br />

� Odun briketi üretim tesisi.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

� Bisküvi <strong>ve</strong> gofret üretim tesisi,<br />

� Küp şeker üretim tesisi,<br />

� Makarna üretim tesisi.<br />

� Penye örme eşya üretim tesisi,<br />

� Çorap üretim tesisi.<br />

� Toprak işleme makineleri yapım tesisi,<br />

51

� Styropor’dan ambalaj <strong>ve</strong> yalıtım malzemeleri üretim tesisi,<br />

� PVC boru <strong>ve</strong> elemanları üretim tesisi,<br />

� Teneke kutu üretim tesisi,<br />

� Sabun üretim tesisi,<br />

� Ambalajlama <strong>ve</strong> sarımevi tesisi,<br />

� Karton <strong>ve</strong> mukavva kutu üretim tesisi.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Antalya İline Ait İhracat Bilgileri<br />

YIL İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

52<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 711 706.543<br />

2009 710 653.230<br />

2010 807 863.352<br />

2011 843 960.587<br />

6.2. Antalya İline Ait İthalat Bilgileri<br />

YIL İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 924 586.758<br />

2009 851 459.542<br />

2010 942 <strong>81</strong>5.442<br />

2011 1.110 688.390<br />

7. Antalya İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a)TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ<br />

Antalya Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 194) (*)<br />

� Bölge büyüklüğü 664 hektar büyüklüğündedir<br />

� 196 hektarlık kısmı 1994 yılında, 175 hektar büyüklüğündeki kısmı 2002 yılında<br />

kredilendirilerek tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 313 adet sanayi parselinin, 226 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 165 adedi üretim, 28 adedi inşaat, 33 adedi proje aşamasındadır. 87 adet<br />

parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 8.500 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; metal işleri, plastik <strong>ve</strong> gıda sanayidir.<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Manavgat Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (**)<br />

� Yer seçimi komisyonunca incelenen Demirciler köyü mevkiindeki 120 hektar<br />

büyüklüğündeki alanın orman olması nedeni ile projeye devam edilememiştir. Aksaz köyü<br />

mevkiindeki yaklaşık 50 hektar büyüklüğündeki incelenen alanın Hazine adına tescilinin<br />

mümkün olmaması nedeni ile de Valilikten, alandan vazgeçildiği, yeni alanla ilgili OSB<br />

Gerekçe <strong>Raporu</strong> hazırlanarak gönderilmesi 05.12.2008 tarih <strong>ve</strong> 12466 sayılı yazımız ile<br />

istenmiştir.<br />

� 17.05.2010 tarih <strong>ve</strong> 4059 sayılı yazımızla aradan geçen süre içerisinde herhangi bir<br />

görüş intikal etmemesi üzerine Bakanlığımızca yer seçimi çalışmalarının sonlandırıldığı<br />

Valiliğe bildirilmiştir.

Antalya Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (İla<strong>ve</strong> Alan III): (Sicil No: 194) (*)<br />

� 28,7 hektar büyüklüğündedir.<br />

Kumluca (Gıda İhtisas OSB) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 260) (**)<br />

� 28.01.2008 tarih <strong>ve</strong> 939–945 sayılı yazı ile 22 hektar büyüklüğündeki alanın yer<br />

seçiminin uygun görüldüğü bildirilmiştir.<br />

� İmar planı aşamasındadır.<br />

Alanya Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (**)<br />

� 19.04.2010 tarihinde mahallinde etüt çalışması yapılmıştır.<br />

� Komisyon öncesi ilgili kurumlardan görüş istenmiş olup, TEDAŞ'ın olumlu, TEİAŞ'ın<br />

olumsuz görüşü gelmiştir.<br />

� Çevre <strong>ve</strong> Orman Bakanlığı ÇED <strong>ve</strong> Planlama Genel Müdürlüğünce OSB yerinin<br />

kesinleşmesinden sonra plan değişikliğinin yapılaması gerektiği belirtilmiştir.<br />

� Çevre <strong>ve</strong> Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğünce, OSB öneri alanı içindeki<br />

orman <strong>ve</strong> 2/B alanlarına girilmemesi <strong>ve</strong> OSB yerinin kesinleşmesinden sonra yol<br />

güzergahının, Orman Bölge Müdürlüğünce müştereken arazide kararlaştırılarak,<br />

ormandan geçen kısımları için 6831 sayılı Orman Kanununun 17. maddesi gereğince izin<br />

talebinde bulunulması gerektiği bildirilmiştir.<br />

Manavgat Tekne İmal <strong>ve</strong> Çekek Yeri İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� 07.12.2010 tarihinde Yer Seçimi Komisyonunca 135 hektar büyüklüğündeki alan<br />

incelenmiştir.<br />

� Kültür <strong>ve</strong> Turizm Bakanlığı <strong>ve</strong> Çevre <strong>ve</strong> Orman Bakanlığı görüşü bekleniyor.<br />

� Denizcilik Müsteşarlığının 24.11.2010 tarih <strong>ve</strong> 35939, 14.12.2010 tarih <strong>ve</strong> 38227 <strong>ve</strong><br />

20.12.2010 tarih <strong>ve</strong> 38989 sayılı yazılarında, 491 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin<br />

Gemi İnşaatı <strong>ve</strong> Tersaneler Genel Müdürlüğüne <strong>ve</strong>rdiği yetkiler çerçe<strong>ve</strong>sinde yerin uygun<br />

bulunmadığı <strong>ve</strong> Bakanlık Makamının talimatı doğrultusunda Müsteşarlıklarınca yürütülen<br />

çalışmaların devam ettiği bildirilmiştir.<br />

� Kültür <strong>ve</strong> Turizm Bakanlığı Yatırım <strong>ve</strong> İşletmeler Genel Müdürlüğü 08.12.2010 tarih<br />

<strong>ve</strong> 247963 sayılı yazısında toplantı sonucunun Bakanlıklarına bildirilmesini talep etmesi<br />

üzerine, 24.12.2010 tarih <strong>ve</strong> 10806 sayılı yazımızla Yer Seçimi <strong>Raporu</strong> gönderilerek<br />

kurum görüşünün Bakanlığımıza bildirilmesi talep edilmiştir.<br />

A) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

53<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 ANTALYA ELMALI KSS 242 169 73 70<br />

2 ANTALYA GAZİPAŞA KSS 164 164 0 100<br />

3 ANTALYA KORKUTELİ KSS 268 251 17 94<br />

4 ANTALYA MERKEZ (AKDENİZ) KSS 750 750 0 100<br />

5 ANTALYA MERKEZ (I+II) KSS 528 528 0 100<br />

6 ANTALYA SERİK (İKMAL İNŞ.) KSS 199 199 0 100<br />

7 ANTALYA KEMER KSS NOKSAN KALAN İŞLER<br />

TOPLAM 2.151 2.061 90 96<br />

ANTALYA KEMER KSS: ( Noksan Kalan İşler )<br />

DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Varsak Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi : (*)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “40 işyeri, altyapı” olarak <strong>ve</strong> 1.750.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� 40 işyeri yapım işi keşif bedeli 2010 yılı BF ile 9.187.846.-TL olup, 07.12.2010 tarihinde<br />

Bakanlığımızda ihalesi yapılmıştır.

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

� Nüfus artış oranı yüksek olan Antalya ilinde, altyapı yatırım projelerinin önümüzdeki<br />

yıllara göre projeksiyonu yapılıp, hedef planlarının gerçekleştirilebilmesi yönünde<br />

tedbirler alınmalıdır.<br />

� Sosyo-ekonomik gelişmenin temeli olan teknik altyapı <strong>ve</strong> sosyal altyapı projelerinin hedef<br />

planları doğrultusunda gerçekleştirilebilmesi uygun ödeneklerin tahsisi ile mümkün<br />

görülmektedir.<br />

� Deniz ulaşımı ile ilgili olarak yapımı devam eden liman çalışmalarının uygun ödeneklerle<br />

desteklenip, program hedefleri dahilinde tamamlanması sağlanmalıdır.<br />

� İlin, ulaşım açısından tek eksiği olan demiryolunun, İstanbul-Adana <strong>ve</strong> İstanbul-İzmir<br />

hattı ile bağlantısı mutlaka yapılmalıdır.<br />

� Elektrik enerjisinde yaşanan sıkıntılar neticesinde üretim kaybının da büyük boyutlarda<br />

yaşanılmasına neden olan problemlerin çözümüne yönelik ciddi adımların atılması<br />

gereklidir.<br />

� Turizm sektöründe yaşanan atıl kapasite oranının düşürülebilmesi amacıyla, turizmin<br />

çeşitlendirilmesi yönüne gidilmelidir.<br />

� Zengin maden potansiyelinin <strong>ve</strong>rimli bir şekilde değerlendirilmesine yönelik bilimsel<br />

araştırmalar yapılmalıdır.<br />

� Kapasite Kullanım Oranı % 30’un altında darboğazda bulunan sanayi işletmelerine,<br />

kapasiteyi artırıcı teşvikler <strong>ve</strong>rilmelidir.<br />

� <strong>Sanayi</strong>nin gelişimini doğrudan etkileyen altyapı bileşenleri açısından eğitim imkanları<br />

güçlendirilerek, küçük sanayici <strong>ve</strong> esnafın ihtiyacı olan nitelikli işgücü kısa yoldan<br />

yetiştirilmelidir.<br />

54

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Adı Soyadı Ünvanı<br />

RIDVAN KÖSESOY İL SAN.TİC.MD.<br />

MESUT İLTER ŞUBE MÜDÜRÜ<br />

ZİYA UZUNER ŞUBE MÜDÜRÜ<br />

MUZAFFER GEZİK UZMAN<br />

HÜSEYİN ESEN ARAŞTIRMACI (Ö)<br />

MEHMET ARSLAN ŞEF<br />

HÜSEYİN ÇETİN ŞEF<br />

GÜLTEN TİYENŞAN ŞEF<br />

NAİLE BALİ ŞEF<br />

M.FAHRİ UYSAL ŞEF (Ö)<br />

HÜSEYİN AKDENİZ ŞEF (Ö)<br />

SONER SARMA MEMUR<br />

DEVRİM BİŞKAN MEMUR<br />

FİRDEVS CAN MEMUR<br />

SEBAHAT AKDOĞAN MEMUR<br />

KEMAL GÜNEŞ MEMUR<br />

SİBEL ERSÖZ YILDIZ MEMUR<br />

BATTAL KANDEMİR MEMUR<br />

ÇEVİK GÜL MEMUR<br />

DAVUT ULUBAŞ MEMUR<br />

YAŞAR YILDIZ ÖLÇÜ AYAR MEM.<br />

MUSTAFA ŞAHİNER ÖLÇÜ AYAR MEM.<br />

TAHSİN DEMİROĞLU ÖLÇÜ AYAR MEM.<br />

Y.AYKUT SİDEL ÖLÇÜ AYAR MEM.<br />

NERSOY ÖZKAZANÇ (KAHRAMAN) DAKTİLOGRAF<br />

BAYRAM ARZUMAN DAKTİLOGRAF<br />

KEMAL ÇERÇİ DAKTİLOGRAF<br />

İ.ENGİN ERDEN DAKTİLOGRAF<br />

REİS TAŞDEMİR SEKRETER<br />

EROL ERBİL ŞOFÖR<br />

CEVAT CANSEVER MÜHENDİS<br />

SEDAT ÜNAL MÜHENDİS<br />

FATİH ERYILMAZ MÜHENDİS<br />

BEKİR GÜNDÜZ MÜHENDİS<br />

SEMA TÜREDİ MÜHENDİS<br />

EVREN ÜLKÜ BENGÜ MÜHENDİS<br />

ABDULLAH AYDAR MÜHENDİS<br />

OKTAY SARI TEKNİKER<br />

MEHMET ÖZEREN HİZMETLİ<br />

55

08 ARTVİN<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

İlimizde yatırımların çay, orman ürünleri <strong>ve</strong> madencilik sektöründe olmak üzere kamu ağırlıklı<br />

olarak gerçekleştiği daha sonra ise özelleştirme sonucu; kamunun orman ürünleri sektöründen<br />

çekildiği görülmüştür. Çay sektöründe kamu yanında özel sektöründe sınırlı sayıda işletmeyle<br />

devreye girdiği görülmüştür.<br />

Artvin ’da imalat sanayi gelişme dinamiği yakalayamamıştır. İlde büyük sanayi tesislerinden 4<br />

adet Kamuya ait çay fabrikası bulunmaktadır. İlimizde Toplam 44 sanayi tesisi bulunmakatıdır. Bu<br />

sanayi tesislerine <strong>Sanayi</strong> Sicil Belge’si <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Artvin ilinde Ticaret yeterince gelişememiş <strong>ve</strong> ferdi işletme bazında kalmıştır.<br />

Ekonomisi <strong>Sanayi</strong>, Tarım, Hayvancılık, Balıkçılığa <strong>ve</strong> Turizme dayalıdır. Artvin ile BDT<br />

arasında Sarp sınır kapısı bulunmaktadır.<br />

İl merkez <strong>ve</strong> ilçelerinde toplam 28 banka şubesi mevcuttur.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Artvin İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Artvin İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 42 dir. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.05 lik bir oran ile sanayisi gelişmemiş iller arasında yer almaktadır.<br />

Karadeniz Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, bölge<br />

illeri arasında %19 lik bir oran ile Samsun ilk sırada yer almaktadır. Sırasıyla, % 10 ile Düzce<br />

, % 10 Trabzon, %10 Çorum, % 7 Bolu, % 6 Kastamonu, % 5 Ordu, %5.0 Rize, % 4 Amasya,<br />

% 4 Tokat, %4 Zonguldak, % 4 Karabük, %3 Sinop, % 3 Giresun, %3 Bartın, %1<br />

Gümüşhane, %1 Artvin, % 1 Bayburt illeri takip etmektedir.<br />

3.2. Artvin İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

ARTVİN İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 36 ile<br />

Gıda Ürünleri İmalatı, % 18 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı imalatının ilk sıralarda olduğu<br />

görülmektedir.<br />

Bunları sırasıyla aşağıdaki sektörle takip etmektedir.<br />

% 12 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç),<br />

% 12 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 5 Elektrik, gaz, buhar <strong>ve</strong> sıcak su üretimi <strong>ve</strong> dağıtımı,<br />

% 5 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünleri imalatı ,<br />

% 2 Mobilya İmalatı,<br />

% 2 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

% 2 Elektrikli Teçhizat İmalatı,<br />

% 2 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürürnlerin imalatı,<br />

% 2 Kağıt <strong>ve</strong> Kağıt Ürünlerinin İmalatı<br />

% 2 Metal cevherleri imalatı<br />

56

3.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Artvin ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 3.923 dir.<br />

Ar-Ge de çalışan personel sayısı 2, kalite kontrol biriminde çalışan personel sayısı 38 dir.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

<strong>Sanayi</strong>de alışanların, % 35 i Gıda ürünleri <strong>ve</strong> içecek imalatı, % 25 i Metalik olmayan<br />

diğer mineral ürünlerin imalatı, sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>deki istihdamın % 84 si işçi, % 4 ü Mühendis'tir.<br />

Artvin İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 33 si Mikro Ölçekli, % 43 ü Küçük Ölçekli,<br />

% 17 i Orta Ölçekli, % 7 i Büyük Ölçekli işletmelerdir<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler<br />

- Eti Bakır Murgul İşletmesi<br />

- Hopa Çay Fabrikası Müdürlüğü<br />

- Arhavi Çay Fabrikası Müdürlüğü<br />

- Çaykur Genel Müdürlüğü (Hopa Çay Fabrikası Müdürlüğü)<br />

- Erg İnşaat Ticaret <strong>ve</strong> San.A.Ş.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

İlde Çay Sektörüne dayalı olarak Arhavi ilçesinde 3 adet çay fabrikası bulunmaktadır.<br />

Kampanya döneminde söz konusu fabrikalarda toplam 264 kişi istihdam edilmektedir.<br />

İlde Murgul Bakır Anonimim Şirketi İşletmelerinde toplam 264 kişi istidam edilmektedir.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

İlimizde doğal kaynak potansiyelinin değerlendirilmesi yanında, özelikle ihracatı<br />

karşılamaya yönelik olarak, gelişme potansiyeli yüksek olan sektöre ilişkin yatırımların<br />

yapılması da büyük önem taşımaktadır.<br />

Sermaye teknoloji <strong>ve</strong> Kuruluş yeri boyutu daha fazla ön plana çıkan bu sektörlere dikkat<br />

çektikten sonra, sektörsel talebi karşılamaya yönelik olarak ilimizde il içinde önerilen yatırım<br />

konuları aşağıya çıkarılmıştır.<br />

1-Çorap Üretimi,<br />

2-Elektrikli ev aletleri (Küçük ebatlı, orta <strong>ve</strong> düşük nitelikli ürünler)<br />

3-Soğuk hava deposu (Organik Tarım <strong>ve</strong> su ürünleri için )<br />

4-Yayla <strong>ve</strong> doğal turizmi(Kafkasör Yaylası <strong>ve</strong> Kaçkar Dağları)<br />

İlimizde <strong>Sanayi</strong>inde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

İlimizde doğal kaynak potansiyelin (özelilikle tarım <strong>ve</strong> hayvancılık potansiyelin)<br />

değerlendirmeye <strong>ve</strong> bu ürünlerin katma değerlerin artırılmasına yönelik olarak 7 adet yatırım<br />

konusu önerilmiş olup, bu yatırım konuları aşağıya çıkarılmıştır.<br />

1-Bal Paketleme Ve Arı Ürünleri Entegre Tesisi<br />

2-Balık Yemi Üretim Tesisi<br />

3- Entegre Et Ürünleri Üretim Tesisi<br />

4- Entegre Su Ürünleri Üretme Tesisi<br />

5-Kapari Ve Sebze İşletme Tesisi<br />

6-Su Şişeleme Tesisi<br />

7-Süt Ürünleri Üretim Tesisi<br />

Bal paketleme <strong>ve</strong> arı ürünleri tesisi, Türkiye bal üretiminin %1,3’ünü oluşturan ilimiz bal<br />

üretiminde, gerek yurtiçi gerekse yurt dışı daha etkin bir şekilde satılmasına imkân <strong>ve</strong>rileceği<br />

düşüncesiyle önerilmiştir.<br />

Et <strong>ve</strong> süt işletme tesisleri, anlaşmalı üretici bağlantılarının kurulduğu, süt toplama<br />

merkezlerinin organize edildiği <strong>ve</strong> aynı zamanda minimum hammadde ihtiyacının kendi üretimi ile<br />

karşılayabilecek niteliklerde önerilmektedir.<br />

57

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Artvin İline Ait İhracat Bilgileri<br />

YIL İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

58<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 76 76.983<br />

2009 87 54.792<br />

2010 88 61.118<br />

2011 91 62.067<br />

6.2. Artvin İline Ait İthalat Bilgileri<br />

YIL İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 56 55.737<br />

2009 51 48.555<br />

2010 20 62.088<br />

2011 28 52.363<br />

7. Artvin İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Artvin ilinde tamamlanmış <strong>ve</strong>ya devam eden Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi projesi<br />

bulunmamaktadır.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Artvin ilinde 336 işyerlik 3 adet küçük sanayi sitesi tamamlanarak hizmete<br />

sunulmuştur. Projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2010 yılı fiyatlarıyla<br />

8.205.464.-TL’ye karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 ARTVİN HOPA KSS 143 130 13 91<br />

2 ARTVİN MERKEZ KSS 102 102 0 100<br />

3 ARTVİN ARHAVİ KSS 91 37 54 41<br />

TOPLAM 336 269 67 80<br />

06.01.2012<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

SORUNLAR<br />

� İlde –Üretim alanlarında çay sektörünün dişinde yatırımların olmadığı,<br />

� Kalifiye işgücü yetersizliğinin olduğu,<br />

� İlde dış göç olduğu,<br />

� İlin dışında yatırımcıların yöreye yönelmesi yönünden isteklendirme yokluğu,<br />

� İle sağlanan teşviklerden faydalanılmaması.<br />

ÇÖZÜMLER

� İl dışındaki yatırımcıların varlığı,<br />

� İklime yönelik yatımların yapılması<br />

� Sarp Sınır Kapısının Ticaretinin Genişlenmesi,<br />

� İlde Yatırımların Küçük işletmeler olması nedeniyle, Bölgesel bazda teşviklerin<br />

<strong>ve</strong>rilmesi.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Aşağıdaki Tabloda da belirtildiği üzere il Müdürlüğümüzde emrinde 9 personel görev<br />

yapmaktadır.<br />

Mevcut Kadro <strong>ve</strong> Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Adı Soyadı Sicil No<br />

Kadro Derece<br />

Sınıfı<br />

Görevi Tahsil <strong>Durum</strong>u<br />

1 Remzi USTABAŞ 3886 1/4 G.İ.H İl Müdürü Yüksek Okul<br />

2 Kadir KOLUKISA 3179 1/4 G.İ.H Şube Müdürü Yüksek Okul<br />

3 İlhan AVCİ 8512 1/4 G.İ.H Şef Üni<strong>ve</strong>rsite<br />

4 Özcan YILMAZ 3428 2/6 G.İ.H Şef Lise<br />

5 İbrahim GÜVEN 8931 1/2 T.İ.H Tekniker Yüksek Okul<br />

6 Yeşim SÖZEN 6696 4/3 G.İ.H V.H.K.İ Üni<strong>ve</strong>rsite<br />

7 Şahin BUDANAZ 8779 8/3 T.İ.H Ölçü Ayar Memuru Yüksek Okul<br />

8 Nevzat UZUN 6410 2/6 G.İ.H Daktilograf Lise<br />

9 Nazım ÇELİK 6044 2/6 G.İ.H Şoför Lise<br />

59

09 AYDIN<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

İlimizin sanayi yapısı; tarım bölgesi olması sebebiyle tarıma dayalı işlenmiş<br />

ürünler(tekstil), kimyevi maddeler <strong>ve</strong> mamulleri(selüloz), bitkisel ürünler (zeytin, zeytinyağı,<br />

tütün, yaş sebze <strong>ve</strong> mey<strong>ve</strong>, vb.) <strong>ve</strong> sanayi mamullerinden (otomotiv endüstrisi, makine <strong>ve</strong><br />

makine ekipmanları) oluşmaktadır. Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri tamamlandıkça İlimiz<br />

<strong>Sanayi</strong>nin yapısı da sektörler yönünden değişik bir yapıya kavuşmaktadır.<br />

İlimizde faaliyet halinde olan 4 adet Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi mevcut olup, bunlar Aydın<br />

I. (Umurlu) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi, Aydın II. (ASTİM) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi, Nazilli<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi <strong>ve</strong> Ortaklar Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesidir. Ayrıca gerçekleştirme<br />

çalışmaları devam eden Söke Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi, Çine Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi,<br />

Buharkent Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi ile Çine (Akçaova) Tarıma Dayalı İhtisas Organize<br />

<strong>Sanayi</strong> Bölgesi olmak üzere dört adet organize sanayi bölgesi projesi bulunmaktadır. 2011 yılı<br />

itibariyle Aydın I., Astim, Nazilli, Ortaklar Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgelerinde bulunan toplam fabrika<br />

sayısı 138 adet olup istihdam edilen toplam personel sayısı 5988 kişidir.Tüm Organize <strong>Sanayi</strong><br />

Bölgelerinin kendi yönetim birimleri mevcuttur.<br />

İlimiz, coğrafi konumu, deniz limanına karayolu <strong>ve</strong> demiryolu ulaşımının bulunması,<br />

hammadde kaynakları, enerjide jeotermal kaynakların <strong>ve</strong> hidroelektrik <strong>ve</strong> rüzgar santrallerinin<br />

bulunması, organize sanayi bölgeleri, genç <strong>ve</strong> nitelikli nüfusa sahip demografik yapı ile<br />

birlikte sanayi, turizm, tarım <strong>ve</strong> hizmet sektörlerinin İlimizde bulunan Üni<strong>ve</strong>rsite ile<br />

işbirliğinin tam olarak sağlanması ile birlikte sanayileşme daha da hızlanacaktır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Ekonomik potansiyeli oldukça yüksek olan Aydın; coğrafi konumu, hammadde<br />

kaynaklarına yakınlığı, organize sanayi bölgeleri, nüfusun genç, dinamik <strong>ve</strong> vasıflı oluşu gibi<br />

nedenlerle başta turizm, tarım <strong>ve</strong> hizmet sektörleri ile sanayileşme bakımından gelişen <strong>ve</strong><br />

yükselen bir konumdadır.<br />

6762 Sayılı Türk Ticaret Kanununa tabi 831 Anonim Şirket, 6768 adet Limited Şirket<br />

bulunmaktadır. 5590 sayılı Odalar <strong>ve</strong> Borsalar Kanununa tabi 5 adet Ticaret Odasına kayıtlı<br />

18993üye, 1 adet <strong>Sanayi</strong> Odasına kayıtlı faal 757 üye, 3 adet Ticaret Borsasına kayıtlı 680<br />

üye mevcuttur. 5362 Sayılı Esnaf <strong>ve</strong> Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanununa tabi 87 Odaya<br />

kayıtlı yaklaşık 40.000 esnaf bulunmaktadır. 21 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesinde(KSS) 5417<br />

işyerinde yaklaşık 10.000 kişi çalışmaktadır.<br />

İlin ticari alanda faaliyetlerini aşağıdaki hususlar belirlemektedir.<br />

İlin en önemli ticaretini tarımsal alanda pamuk, incir, zeytin, kestane, mısır, çilek, nar,<br />

şeftali <strong>ve</strong> yer fıstığı oluşturmaktadır.<br />

Aydın(ton) % Türkiye(ton) %<br />

İncir 162.115 64 254.838 100<br />

Zeytin 206.502 15 1.415.000 100<br />

Kestane 18.605 31 59.171 100<br />

Pamuk 223.563 10 2.150.000 100<br />

60<br />

Kaynak: Tüik 2010 Yılı Geçici Verileri

Türkiye’de üretilen feldispat madeninin % 95’i İl Çine İlçesi ile Milas arasındaki dağlık<br />

bölgeden çıkarılmaktadır. Önemli maden varlıklarımız arasında feldispat, kuvars, mermer,<br />

linyit, kireç taşı <strong>ve</strong> kil başta gelmektedir.<br />

İlimiz, kaliteli kaynak suları yönünden zengin bir ildir. Bunun yanı sıra Jeotermal enerji<br />

kaynakları <strong>ve</strong> rüzgar enerjisinden de faydalanılmaktadır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Aydın İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Aydın ilinde sanayi işletmesi 711 dır. Toplam sanayi işletmesi içinde % 1 lik bir oran ile<br />

sanayisi gelişmiş illerimiz arasında yer almaktadır.<br />

Ege Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, İzmir İli %<br />

37 lik bir oran ile bölge illeri arasında birinci sırada yer almaktadır. İzmir’i sırasıyla %18 ile<br />

Denizli, % 11 ile Manisa, % 9 ile Uşak, % 7 ile Afyonkarahisar, %7 ile Aydın, %6 ile Muğla,<br />

%5 ile Kütahya, takip etmektedir.<br />

3.2. Aydın İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

AYDIN İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 43 ile<br />

Gıda Ürünleri İmalatı, % 9 ile Diğer Madencilik <strong>ve</strong> Taşocaklılığı imalatının ilk sıralarda yer<br />

aldığı görülmektedir.<br />

Bunları sırasıyla aşağıdaki sektörler takip etmektedir.<br />

% 8 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

% 6 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 5 Tekstil Ürünleri İmalatı,<br />

% 3 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç),<br />

% 3 Kimyasalların <strong>ve</strong> Kimyasal Ürünlerin İmalatı,<br />

% 2 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (Makine teçhizatı hariç)<br />

% 2 İçecek İmalatı<br />

% 2 Elektrikli Teçhizat İmalatı,<br />

% 2 Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) <strong>ve</strong> yarı treyler (yarı römork) imalatı<br />

% 2 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünleri imalatı,<br />

% 1 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 1 Motorlu kara taşıtıtların bakım <strong>ve</strong> onarımı,<br />

% 1 Ana Metal <strong>Sanayi</strong><br />

% 1 Mobilya İmalatı,<br />

% 1 Elektrik gaz buhar <strong>ve</strong> haval.sis.üret.<strong>ve</strong> dağıtımı<br />

% 1 Kağıt <strong>ve</strong> Kağıt Ürünlerinin İmalatı<br />

% 1 Deri <strong>ve</strong> ilgili ürürnlerin imalatı,<br />

% 1 Kömür <strong>ve</strong> Linyit Çıkartması<br />

% 1 Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı<br />

% 4 Diğer (Lpg dolum sınaı gaz dolum,Madeni yağ geri kazanım kullanılmış yemek <strong>ve</strong><br />

sıvı,Metal cevherleri madenciliği,)<br />

61

3.3. Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE: <strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Aydın ilinde kayıtlı işletmelerde<br />

çalışan personel sayısı Toplam: 21.843 dir.<br />

Ar-Ge birimi olan firma sayısı 44 dir. Ar-Ge de çalışan personel sayısı <strong>81</strong>7 dir. Kalite kontrol<br />

birimi olan firma sayısı 154 dir. Kalite kontrol biriminde çalışan personel sayısı 2.907 dir.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Aydın İlinde, sanayide çalışanların, % 37 i Gıda ürünleri İmalatı sektöründe, % 8 i Başka<br />

yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı sanayisinde istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % <strong>81</strong> i işçi, % 3 ü Mühendis’tir.<br />

Aydın İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 51 i Mikro Ölçekli, % 38 i Küçük Ölçekli,<br />

% 10 u Orta Ölçekli, % 1 si Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler:<br />

− VF Ege Söke Giyim <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

− Söktaş Tekstil <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

− Uğur Soğutma Makinaları Tekstil Serigrafi Baskı Maden <strong>ve</strong> Mermer <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret<br />

A.Ş.<br />

− Gabay Dış Ticaret <strong>ve</strong> Gıda <strong>Sanayi</strong> A.Ş.<br />

− Osman Akça Tarım Ürünleri İthalat İhracat <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Aydın İli, iklim <strong>ve</strong> toprak yapısı ile önemli bir tarımsal üretim merkezidir. Son yıllarda<br />

dünyada konvansiyonel tarım <strong>ve</strong> GDO ile ilgili tartışmalar, ekolojik <strong>ve</strong> iyi tarım<br />

uygulamalarının önemini daha da belirgin hale getirmiştir. İlimizde Büyük Menderes<br />

Ovası’nın kuzey <strong>ve</strong> güney kesimlerindeki dağlık bölgelerde, çevresel etkilerden uzak, daha<br />

çok küçük arazilerde yapılan tarımsal üretimler bu kapsamda değerlendirildiği takdirde,<br />

ürünleri daha iyi pazarlama <strong>ve</strong> daha çok katma değer yaratma imkanına kavuşulabilecektir.<br />

İlimizde tarımsal üretim potansiyeli uygun iklim <strong>ve</strong> toprak özellikleri nedeniyle oldukça<br />

iyidir. Yılda üç ürün alınabilmekte olup ürün deseni de oldukça geniştir. Bu üretim kapasitesi<br />

<strong>ve</strong> çeşitliliği nedeniyle tarımsal sanayi gelişmiş olsa da yeterli değildir. Özellikle tarımsal<br />

ürünleri yüksek katma değerli ürüne dönüştürecek sanayi işletmeleri için önemli yatırım<br />

fırsatları bulunmaktadır.<br />

Türkiye zeytin ağacı sayısının %15’ini oluşturan 23.692.169 adet zeytin ağacı varlığının<br />

<strong>ve</strong> zeytinyağı sıkma makinası imalatı konusunda dünya markası olan firmaların da şehirde<br />

faaliyet göstermesinin etkisiyle yılda yaklaşık 20.000 ton zeytinyağı üretilmektedir.<br />

İlde kestane yetiştiriciliği ekolojik şartların el<strong>ve</strong>rişli olması nedeniyle dağlık bölgelerde <strong>ve</strong><br />

yaylalarda, özellikle kuzeye bakan yamaçlarda oldukça yaygındır. İl, kestane üretiminde de<br />

ülkemizde 1’nci sırada yer almaktadır. 2010 yılında 18.205 ton üretim gerçekleştirilmiştir.<br />

Kestanenin işlenebilmesi, kestane şekeri <strong>ve</strong> bunun değerlendirilebilmesi için gereken sanayisi<br />

ilde yeterli değildir. Kestane Aydın’da yetişmekte, Bursa’da kestane şekeri haline<br />

gelmektedir. Böyle bir tarımsal sanayinin ilde yaygınlaşması, üreticilerimiz için ürünlerini<br />

daha iyi değerlendirme açısından oldukça önemlidir.<br />

Aydın'ın en önemli yer altı zenginliği jeotermal enerji kaynaklarıdır. Birçok yöremizde<br />

olmakla birlikte özellikle Germencik-Ömerbeyli jeotermal sahası 230°C ile Türkiye'de en<br />

yüksek sıcaklığa sahip jeotermal enerji sahasıdır. Ayrıca potansiyel bakımından da ülkemizin<br />

en zengin jeotermal alanıdır. Sultanhisar Salavatlı’da Menderes Geothermal A.Ş’ye ait 8,5<br />

Megawatt <strong>ve</strong> 11,5 Megawatt güçlerinde 2 adet jeotermal elektrik santrali, Türkiye’nin ilk<br />

özel sektör jeotermal elektrik santrali olup, toplam 60.450.000.-USD tutarındaki yatırımı ile<br />

elektrik enerjisi üretmektedir. Yine Germencik İlçesinde, Gürmak A.Ş. ye ait 47 Megawatt<br />

gücünde jeotermal elektrik santrali üretimine geçmiş durumdadır. Jeotermal enerjiden arta<br />

kalan sıcak su seracılığın önemli bir girdisi olan ısıtma giderlerinin azaltılması yolunda<br />

kullanılabilmektedir. Bu yüzden yapılacak özel düzenlemelerle enerji santrallerinin<br />

62

yakınlarında seracılık yatırımlarının yapılması ile yüksek miktarda katma değer sağlanacaktır.<br />

Ayrıca elektrik üretiminden arta kalan atık sudan meşrubat <strong>ve</strong> gazlı içecek sanayinde<br />

kullanılmak üzere sıvı karbondioksit imalatı yapılabilmektedir. Bu konuda Hollanda<br />

sermayeli Linde Gaz A.Ş. faaliyete geçmiş bulunmaktadır.<br />

Son yıllarda yenilenebilir enerji kaynaklarından rüzgar enerjisine de İlimizde yatırım<br />

yapılmaktadır. Didim Akbük’te Ayen Enerji A.Ş’ye ait olan tesisin kuruluş güç kapasitesi<br />

31.5 , Söke’de ABK Enerji Üretim A.Ş’ne ait tesisin kuruluş güç kapasitesi 30 Megawatt’tır.<br />

Çine de Sabaş Elektrik Üretim A.Ş <strong>ve</strong> Kıroba Elektrik Üretim A.Ş’ye ait iki adet tesisin<br />

toplam kuruluş güç kapasitesi 43,5 Megawatt’tır.<br />

Porselen, vitrifiye seramik hammaddesi olan feldspat, potasyum, sodyum <strong>ve</strong> kuvarsın<br />

İl’deki üretimi; ülke toplam üretiminin yaklaşık %95’ini oluşturacak şekilde Çine <strong>ve</strong><br />

yöresindeki maden rezervlerinden karşılanır. Üretilen madenlerin yaklaşık yıllık 500.000–<br />

600.000 tonu iç piyasaya 2.500.000 tonu da dış piyasaya satılarak İl ekonomisine katma değer<br />

kazandırmaktadır. Çine Ak Maden A.Ş., Kaltun Madencilik A.Ş. <strong>ve</strong> Esan Eczacıbaşı A.Ş. bu<br />

konuda faaliyet göstermektedir. Doğalgaz <strong>ve</strong> demiryolunun Çine bölgesine gelmesi halinde<br />

Seramik üretimi konusunda yatırım yapacak olan iş adamları bulunmaktadır.<br />

Çimento <strong>Sanayi</strong>nin önemli hammaddesi olan kaolen, kalker <strong>ve</strong> kil varlığı nedeniyle<br />

çimento sanayi gelişmiştir. İlin bazı ilçe <strong>ve</strong> köylerinde işletilen kireç taşı <strong>ve</strong> kil ocakları küçük<br />

ölçekli olup, temel olarak inşaat malzemeleri sanayine hammadde üretmektedirler.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

İlde un, yem, tarım makinaları, memba suyu, tekstil, konfeksiyon, mobilya, PVC kapı <strong>ve</strong><br />

pencere sistemleri, blok tuğla üretimi, ana metal <strong>ve</strong> makine, tarım makineleri <strong>ve</strong> taşıt sanayii<br />

gibi konularda pek çok firma olup ülke içerisindeki talep fazlasını kapatmaktadırlar.<br />

İLİN DIŞ TİCARETİ<br />

5.1. Aydın İline Ait İhracat Bilgileri<br />

YIL İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 237 536.271<br />

2009 248 424.471<br />

2010 255 552.093<br />

2011 272 706.125<br />

5.2. Aydın İline Ait İthalat Bilgileri<br />

YIL İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 187 147.718<br />

2009 190 127.587<br />

2010 203 216.180<br />

2011 242 312.530<br />

6. Aydın İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

63

Aydın Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 51)<br />

� 95 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1996 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 67 adet sanayi parselinin tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 45<br />

adedi üretim, 6 adedi inşaat, 16 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 2.120 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, dokuma <strong>ve</strong> demir-çelik sanayidir.<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Söke Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 40)<br />

� 185 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgede 89 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

� Altyapı keşif <strong>ve</strong> uygulama proje aşamasındadır.<br />

Nazilli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 64)<br />

� 126 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; 46 adet sanayi parselinin tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 8<br />

adedi inşaat, 38 adedi proje aşamasındadır.<br />

Aydın-ASTİM Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 56)<br />

� 524 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; 156 adet sanayi parselinin 109 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 94 adedi üretim, 5 adedi inşaat, 10 adedi proje aşamasındadır. 47 adet parsel<br />

tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 3.500 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, tarım aletleri <strong>ve</strong> elektrik makineleri sanayidir.<br />

Ortaklar Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 71)<br />

� 122 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; 38 adet sanayi parselinin 22 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 4<br />

adedi üretim, 4 adedi inşaat, 14 adedi proje aşamasındadır. 16 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 30 kişi istihdam edilmektedir.<br />

Çine Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:214)<br />

� 221 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgede 53 adet parsel bulunmaktadır.<br />

� Altyapı proje aşamasındadır.<br />

Köşk (Ege ) Sera Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� 07.12.1999 tarihinde Yer Seçimi Komisyonunca 400 hektarlık alan incelenmiştir.<br />

� Tarım <strong>ve</strong> Köyişleri Bakanlığının 08.02.2006 tarih <strong>ve</strong> 1558 sayılı yazısı ekinde intikal<br />

eden nihai "TDİ OSB Ön Araştırma <strong>ve</strong> Bilgilendirme <strong>Raporu</strong>nu İçeren Proje Teklifi"<br />

14.02.2006 tarih <strong>ve</strong> 1049 sayılı yazımız ile Valiliğe gönderilmiş, ancak bu konuda<br />

Valilikten herhangi bir bilgi intikal etmemiştir.<br />

Buharkent Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil no: 200)<br />

� 84 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgede 56 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

Aydın Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (Umurlu I <strong>ve</strong> II nolu İla<strong>ve</strong> Alanlar) : (Sicil No: 51)<br />

� 25.08.2005 tarihinde yer seçimi komisyonunca 16 hektarlık alan incelenmiştir.<br />

� Mahkemece <strong>ve</strong>rilen ara karara ilişkin hazırlanan görüşümüz 12.11.2007 tarih <strong>ve</strong> 12139<br />

sayılı yazımız ile Hukuk Müşavirliğine gönderilmiştir. OSB'den, dava süreci hakkında<br />

16.09.2011 tarih <strong>ve</strong> 1526 sayılı yazımızla görüş istenmiştir.<br />

� Bölgeden gelen 13.10.2011 tarih <strong>ve</strong> 464 sayılı yazıda, Tarım İl Müdürlüğü aleyhine<br />

açılan dava dosyasının Danıştay 10. daire 2009/14007 dosya numarası ile davanın devam<br />

ettiği bildirilmiştir.<br />

64

Çine Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi(ila<strong>ve</strong> alan): (Sicil No:214)<br />

� 09.02.2011 tarihli <strong>ve</strong> 1204-09 sayılı yazımızla 54 Ha büyüklüğündeki alanın yer<br />

seçiminin uygun görüldüğü bildirilmiştir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Aydın ilinde 1.525 işyerlik 9 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2010 yılı fiyatlarıyla 32.156.840.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

65<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI (%)<br />

1 AYDIN ÇİNE KSS 322 322 0 100<br />

2 AYDIN GERMENCİK KSS 92 92 0 100<br />

3 AYDIN KUŞADASI KSS 150 150 0 100<br />

4 AYDIN MERKEZ KSS 362 362 0 100<br />

5 AYDIN SÖKE (I.BÖLÜM) KSS 210 210 0 100<br />

6 AYDIN SÖKE (II.BÖLÜM) KSS 123 123 0 100<br />

7 AYDIN SÖKE (GAYE) KSS 154 154 0 100<br />

8 AYDIN YENİPAZAR KSS 46 46 0 100<br />

9 AYDIN BOZDOĞAN KSS 66 66 0 100<br />

TOPLAM 1.525 1.525 0 100<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Kuşadası (Ağaç İşleri) Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 60 dekar büyüklüğündedir.<br />

� 05.04.2000 tarihinde yer seçimi yapılmış olup İğdecik mevkiindeki alan KSS yeri olarak<br />

seçilmiştir.<br />

Üstyapı projeleri Bakanlığımızca vize edilmiştir. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

7. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

- Çine-Aydın ile Çine-Bodrum-Güllük limanı arasındaki demiryolunun bir an önce yapılması<br />

Çine madenlerinin (Feldispat <strong>ve</strong> Kuvars) ihracatı bakımından önemlidir. Ayrıca ilde aktif<br />

olarak çalışan iki organize sanayi bölgesinin yanından demiryolu geçmesine rağmen herhangi<br />

bir yükleme istasyonu bulunmaması taşıma maliyetlerini artırmaktadır. Yükleme<br />

istasyonlarının yapılması hem trafiği rahatlatacak hem de taşıma maliyetlerini düşürecektir.<br />

- Dünyanın klasik enerji kaynaklarının kısıtlı oluşuna rağmen, nüfus <strong>ve</strong> sanayileşmedeki<br />

artışın bir sonucu olarak enerjiye olan talep de sürekli artmaktadır. Bu anlayışla sanayi, tarım<br />

<strong>ve</strong> turizm sektöründe kullanılmak üzere jeotermal <strong>ve</strong> rüzgâr enerjisi gibi alternatif enerji<br />

kaynakları değerlendirmeye alınmalıdır.<br />

- Tarıma Dayalı Organize İhtisas <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri kurulmalı, bu konuda Aydın’da Odaların<br />

oluşturduğu Tarıma Dayalı İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Müteşebbis Heyetine, istimlâk edilecek<br />

olan hazine arazilerinin bedelsiz, genişleme bölgesindeki şahıs arazilerinin ise emlak beyan<br />

değeri üzerinden devrinin sağlanması <strong>ve</strong> Ankara’daki işlemlerin çabuklaştırılması yönünde<br />

yardımcı olunmalıdır.<br />

- Bu gün mesleki teknik eğitim kurumlarının programı tarımın, sanayinin, ticaretin <strong>ve</strong> hizmet<br />

sektörünün ihtiyaçlarını karşılamaktan uzaktır. Mesleki teknik eğitimin il <strong>ve</strong> ülkemiz<br />

ihtiyaçlarını karşılayacak <strong>ve</strong> ara eleman yetiştirecek şekilde yeniden dizayn edilmesi<br />

gerekmektedir.

- Hipermarketlerde <strong>ve</strong> zincir mağazalarında satılan ürünlerin en azından<br />

%10’unun yerelde yetiştirilen <strong>ve</strong> üretilen ürünlerden <strong>ve</strong> firmalardan alınarak satışa sunulması<br />

için kanuni düzenleme yapılmalıdır. Böylece yereldeki ticari hayatın olumsuz etkileri bir<br />

nebze olsun hafifletilmiş olacaktır. Bu konun denetiminden Meslek Odaları ile <strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong><br />

<strong>ve</strong> <strong>Teknoloji</strong> İl Müdürlüğünden oluşan komisyon görevlendirilmelidir.<br />

- İlde bulunan havaalanının pist uzunluğunun artırılması ile kargo taşımacılığı için seracılık<br />

gibi faaliyet alanlarında gelişmeye neden olacaktır.(İl Müdürlüğü görüşüne göre)<br />

8. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> Niteliği:<br />

1 İl Müdürü,<br />

1 Müdür Yardımcısı,<br />

3 Şube Müdürü,<br />

8 Mühendis (Mühendis Ayşe KURT, Tarım İl Müdürlüğünden geçici görevli olarak<br />

gelmiştir),<br />

1 Tekniker (<strong>Sanayi</strong> Genel Müdürlüğümüzden geçici görevli olarak gelmiştir),<br />

1 Teknisyen,<br />

4 Ölçü Ayar Memuru,<br />

1 Veri Hazırlama Memuru,<br />

5 Memur,<br />

1 Sekreter<br />

olmak üzere 26 kişidir.<br />

66

10 BALIKESİR<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Balıkesir’de sanayi tesisleri merkez ilçede toplanmamış olup, ilçelere sektörel <strong>ve</strong> homojen<br />

olarak dağılmıştır. Tarım makinaları, çimento, sentetik çuval, trafo, mermer, jeneratör, un<br />

yem Merkez ilçede ; zeytinyağı <strong>ve</strong> sabun Ayvalık-Edremit’te , beyaz et <strong>ve</strong> gübre Bandırma’da<br />

Kimyasal madde,şarap gübre sanayi <strong>ve</strong> deri , süt <strong>ve</strong> süt ürünleri Manyas,Gönen , Susurluk<br />

<strong>ve</strong> Merkez İlçede ;orman ürünleri Dursunbey’de; madencilik Bigadiç-Sındırgı’da<br />

yoğunlaşmıştır.Balkanların en büyük gübre fabrika kompleksi ilimizde faaliyet<br />

göstermektedir.<br />

Balıkesir’de çok büyük ölçüde tarım ürünleri (sebze,mey<strong>ve</strong>) beyaz-kırmızı et,süt<br />

mamulleri ,zeytin <strong>ve</strong> zeytinyağı,süt <strong>ve</strong> süt mamulleri <strong>ve</strong> diğer sebze <strong>ve</strong> mey<strong>ve</strong>ler, başta AB<br />

mevzuatı olmak üzere çeşitli nedenlerle yeterli düzeyde ihraç edilememektedir.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

8 ticaret ,l sanayi odası, 5 ticaret borsası bulunan Balıkesir de üretilen ürünlerin çoğu yurt<br />

içinde tüketilmekte,bir kısmı da Bandırma Limanından ihraç edilmektedir.Gümrüklerin de<br />

aralarında kimyasal maddeler,elektrikli araçlar,sentetik,çuval,gıda ,madencilik.mermer gibi<br />

ürünlerin de bulunduğu ihracatta 50,ithalatta 32 ayrı ürün çeşidi yer almaktadır.ilin dış ticaret<br />

merkezi olan Bandırma Limanı, tüm Balıkesir’ in ihracat <strong>ve</strong> ithalatının % 90 ı<br />

gerçekleştirmektedir.üretiminde günümüz itibarı ile tarımsal ürünler ön plana çıkmaktadır.<br />

Hayvansal ürünler üretimde ülke birincisi olan Balıkesir ülkemizi besleyen illerin başında<br />

gelir. Orman varlığının da etkisi ile Orman ürünleri sanayi giderek ön plana çıkmaktadır.<br />

Tarımsal varlığın büyüklüğü doğrultusunda tarıma dayalı gıda ürünleri sanayi <strong>ve</strong> tarım aletleri<br />

sanayi Balıkesir de büyük gelişim sağlamıştır.<br />

Madenler açısından zengin doğal kaynaklara sahip olan Balıkesir; Bor, Mermer <strong>ve</strong> Kömür<br />

başta olmak üzere bir çok maden sanayine ev sahipliği yapmaktadır. Mermer varlığı ile<br />

paralel olarak bu sanayi ile birlikte eskitilmiş mermer sanayimiz de büyük gelişim sağlamış<br />

<strong>ve</strong> giderek artan bir ihracat potansiyeline kavuşmuştur.<br />

İlimizin Marmara denizi kıyılarında tavukçuluk sektörü ön plana çıkmış <strong>ve</strong> bu alanda<br />

büyük bir üretim hacmine ulaşılmıştır. Ege denizi kıyısında ise turizm varlığının yanında 11<br />

milyon zeytin ağacı ile ülkemizin en kaliteli zeytin yağı üretilmektedir.<br />

Yatırımlar açısından büyük bir cazibe merkezi olan Balıkesir cazibesini giderek<br />

arttırmaktadır. Sosyal barışın üst düzeyde yaşandığı il olan Balıkesir, ülkemizin huzurlu illeri<br />

arasındadır. İnterlandına baktığımızda ülkemiz nüfusunun büyük bölümünü oluşturan<br />

bölgenin ortasında bulunmaktadır. Bu sebepten dolayı bir çok pazara Balıkesir’den ulaşım<br />

çok kolaydır. Hammadde kaynakları zengini olan il bir çok sanayinin hammaddesine<br />

zahmetsizce ulaşması anlamına gelmektedir. İş gücü varlığı gelişecek istihdamı<br />

karşılayabilecek seviyededir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Balıkesir İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

67

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Balıkesir İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 1080 dir. Toplam sanayi<br />

işletmesi içersinde % 1.5 lik bir oran ile sanayisi gelişmiş illerimiz arasında yer almaktadır.<br />

Marmara bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, % 65<br />

ile İstanbul ilk sırada yer alırken sırasıyla, %17 Bursa, % 5 Kocaeli, % 3 Tekirdağ, % 3<br />

Balıkesir, % 2 Sakarya, %1 Çanakkale, % 1 Kırklareli, %1 Edirne, %1 Bilecik, %1 Yalova<br />

takip etmektedir.<br />

1.1. Balıkesir ilinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Balıkesir İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda;<br />

% 37 Gıda ürünlerinin imalatı<br />

% 10 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç);<br />

% 9 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taş ocakçılığı<br />

% 7 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı,<br />

% 6 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 4 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı, (makine <strong>ve</strong> teçhizatı hariç)<br />

% 4 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 3 Ana metal sanayi,<br />

% 3 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı,<br />

% 2 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

% 2 Motorlu kara taşıtı, treyler ( römork), yarı treyler (yarı römork) imalatı,<br />

% 2 Mobilya imalatı<br />

% 1 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

% 1 Metal cevherleri madenciliği,<br />

% 1 Deri <strong>ve</strong> ilgili ürünlerin imalatı<br />

% 1 Diğer ulaşım araçları,<br />

% 1 Giyim eşyası imalatı, kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 1 Kâğıt <strong>ve</strong> kâğıt ürünlerinin imalatı,<br />

% 1 İçeçek imalatı<br />

% 1 Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkarması,<br />

% 1 Madeni yağ geri kazanımı<br />

% 2 Diğer (Elektrik, gaz,buhar <strong>ve</strong> havalandırma sistemi üretim <strong>ve</strong> dağıtımı, Kayıtlı medyanın<br />

basılması <strong>ve</strong> çoğaltılması, Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı, Temel eczacılık<br />

ürünlerinin <strong>ve</strong> eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatı, Makina <strong>ve</strong> ekipmanların krulumu <strong>ve</strong><br />

onarımı, Bilgisayarların, elektronik <strong>ve</strong> optik ürünlerin imalatı)<br />

Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Balıkesir ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel<br />

sayısı toplam 31.821 dir.<br />

Ar-Ge birimi bulunan firma sayısı 73, çalışan sayısı 1.368 dir. Kalite kontrol birimi olan<br />

firma sayısı 206, çalışan sayısı 3.895 dir.<br />

1.2. Genel Değerlendirme:<br />

Balıkesir ilinde çalışanların % 42 i Gıda ürünlerinin imalatında, % 9 u ise Diğer<br />

Madencilik <strong>ve</strong> taşoçakçılığı ürünleri imalatı sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 80 si işçi, % 4 ü mühendistir.<br />

Balıkesir İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 51 si mikro ölçekli, % 39 si küçük ölçekli,<br />

% 8 i orta ölçekli, % 2 si büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

-İşbir Sentetik Dokuma San.A.Ş.11.OSB Tesisi<br />

-Banvit Bandırma Vitaminli Yem <strong>Sanayi</strong> Ömerköy Kavşağı Tesisleri<br />

-Şeker Piliç <strong>ve</strong> Yem <strong>Sanayi</strong> Ticaret (Kesim Tesisleri)<br />

68

-Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü Bandırma Bor <strong>ve</strong> Asit Fabrikaları İşletme<br />

Müdürlüğü<br />

-Starwood Orman Ürünleri<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye <strong>ve</strong> Talebi Karşılamaya Yönelik<br />

Yatırımlar<br />

Uygun yatırım Alanları;<br />

Bor tuzlarının işlenmesi <strong>ve</strong> sanayide girdi olarak kullanılması konusunda çok önemli<br />

gelişme sağlanamamıştır. Balıkesir’de yapılacak yatırımlarla bor gibi önemli bir maddenin<br />

katma değeri yüksek ürünlere dönüşmesi yurtdışında işlenerek satılması Balıkesir <strong>ve</strong> ülke<br />

ekonomisi açısından çok önemlidir. Borun üretimi işletme <strong>ve</strong> satış aşamasında özel kesimde<br />

yer almalıdır. Böylece Bor’u girdi olarak kullanan sanayiler gelişip ana sanayi yan sanayi<br />

ilişkisi ortaya çıkabilecektir.<br />

Bursa, Manisa <strong>ve</strong> İzmir’e yakın olması nedeniyle Balıkesir’de tekstil sektörü<br />

gelişmeye müsaittir.<br />

Tohumculuk konusu Türkiye için çok önemli bir konudur. Balıkesir’in bazı yörelerinde<br />

sertifikalı tohum üretimi yapılmaktadır. Tohumculuk sektörü daha da geliştirilebilir.<br />

Balıkesir in büyük ölçüde ormanlarla kaplı olması nedeniyle orman ürünü işleyen<br />

sanayiler gelişebilir.<br />

Yaş <strong>ve</strong> sebze ihracatı ile dondurulmuş gıda, kurutulmuş gıda üretimi ayrıca mey<strong>ve</strong><br />

suyu üretimi de yapılabilir. İki cephemiz denizle çevrildiği halde Balıkesir’de deniz balıkçılığı<br />

<strong>ve</strong> kültür balıkçılığı çalışmaları son derece yetersizdir, bu konu dikkate alınabilir.<br />

Balıkesir, kolonyası ile meşhur bir ilimizdir. Bu sektör kozmetik <strong>ve</strong> parfümeri ürünleri<br />

olarak gelişebilir.<br />

Deniz, dağ, kaplıca başta olmak üzere diğer turizm çeşitleri geliştirilebilir. Balıkesir,<br />

Bandırma <strong>ve</strong> Gönen Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri yerli <strong>ve</strong> yabancı yatırımcıları beklemektedir.<br />

Balıkesir’in coğrafi konumu yatırımcılar için uygun kuruluş yeri avantajı sağlamaktadır.<br />

İstanbul, Bursa <strong>ve</strong> İzmir gibi büyük tüketim <strong>ve</strong> üretim merkezlerine; Bandırma <strong>ve</strong> İzmir<br />

limanlarına yakınlığı, el<strong>ve</strong>rişli iklimi, huzurlu ortamı sayılabilir.<br />

Balıkesir yöresinde tarıma dayalı sanayi hakim olduğundan sağlıklı bir tarım – sanayi<br />

sektörü işbirliği gereklidir. Eğer hayvancılık modern yöntemlerle yapılırsa kesilen<br />

hayvanların <strong>ve</strong>rimi yüksek olacaktır. Aynı şekilde elde edilen sütlerin hijyenik şartlarda<br />

üretilmesi süt mamullerinin kalitesini artırmaktadır.<br />

Ülkemizin sanayi açısından gelişmiş iki bölgesi arasında bulunan Balıkesir;sahip<br />

olduğu potansiyeli ile kabuğunu kırmaya hazırdır.İl genelinde organize sanayi bölgelerinin<br />

tamamlanarak katma değeri yüksek ürünlerin üretilmesi,turizm potansiyelinin ,jeotermal<br />

kaynakların <strong>ve</strong> başta bor <strong>ve</strong> mermer olmak üzere yer altı varlıklarının daha iyi sanayi<br />

yatırımlarına dönüşmesi,sivil <strong>ve</strong> kamu kesimleri arasında diyalog <strong>ve</strong> işbirliği,il ekonomisinin<br />

gelişmesine çok önemli katkı sağlamakta Balıkesir sosyo-ekonomik yönden daha da<br />

geliştirme yolunda ilerlemektedir.<br />

Balıkesir’in avantajları<br />

- Büyük metropollere yakınlığı<br />

- Ulaştıma <strong>ve</strong> haberleşme imkanları<br />

- Deniz(bandırma Limanı) Kara- demiryolu imkanları<br />

- Uygun iklim koşulları<br />

- Üni<strong>ve</strong>rsite(Eğitim <strong>ve</strong> teknik eleman<br />

- Konut imkanları<br />

- Kaliteli <strong>ve</strong> devamlı işgücü<br />

- 5 organize sanayi bölgesi(Balıkesir I-Balıkesire-II-Bandırma-Gönen deri-Burhaniye<br />

Zeytincilik İhtisas OSB)<br />

69

- Yatırımcı<br />

Balıkesir fındık çay gibi birkaç özel ürün dışında bitkisel üretim <strong>ve</strong> hayvancılığın her<br />

çeşidinin modern <strong>ve</strong> bilinçli yapıldığı illerimizin başında gelir.Zeytin zeytinyağı,hububat,<br />

sebze başta olmak üzere Balıkesir’ de üretilen ürünleri değerlendiren <strong>ve</strong> katma değer yaratan<br />

tarıma dayalı bir sanayileşme vardır.Tarım-sanayi entegrasyonunu sağlayan ender<br />

illerimizden biri . Nüfusun % 35 ‘ i kırsalda yaşayan Balıkesir’ de hayvancılığın ayrı bir yeri<br />

vardır.Türkiye beyaz et üretiminin % 20 sini,yumurta üretiminin % 10 unu yem üretiminin %<br />

14 ünü karşılıyor. Ayrıca ülke genelinde süt üretiminde ikinci,kırmızı et üretiminde üçüncü<br />

sıradadır. Balıkesir’in söz sahibi olduğu beyaz et sektöründe istikrarsızlık politikalar <strong>ve</strong><br />

üretim maliyetlerin yüksek olması ciddi sorunlar yaratmaktadır.Yem sektörünün bir çok<br />

sorunu bulunmaktadır.en önemli sorunu ise hammadde sorunudur.<br />

Balıkesir Ticaret Odasınca yapılan bir araştırmada Balıkesir’in en önemli ekonomik<br />

sorunu olarak % <strong>81</strong> ile işsizlik çıkarken %14,9 ile nakit sıkıntısı olarak belirtilmiştir Balıkesir’de<br />

ilk olarak adım atılması istenen konular ise %42,7 ile İşsizliğin Azaltılması olarak<br />

belirtmişlerdir.% 48,9 oranında Yatırımların Arttırılması, %29,2 oranında Piyasanın<br />

Canlandırılması, %6,7 İnşaat sektörünün hızlandırılması,%11,6 oranında ise Tarıma destek<br />

<strong>ve</strong>rilmesi olarak belirtilmiştir.<br />

5. İlin Dış Ticareti<br />

5.1. Balıkesir İline Ait İhracat Bilgileri<br />

YIL İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

70<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 192 347.244<br />

2009 210 364.949<br />

2010 208 379.145<br />

2011 235 409.302<br />

5.2. Balıkesir İline Ait İthalat Bilgileri<br />

YIL İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 200 464.902<br />

2009 184 309.159<br />

2010 235 343.154<br />

2011 286 440.964<br />

6. Balıkesir İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Bandırma Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 85)<br />

� 161 hektar büyüklüğündedir<br />

� 2004 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 51 adet sanayi parselinin 47 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

15 adedi üretim, 16 adedi inşaat, 16 adedi proje aşamasındadır. 4 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 300 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, kimya <strong>ve</strong> plastik sanayidir.

Balıkesir II. Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 57)<br />

� 134 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2005 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 66 adet sanayi parselinin 25 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

18 adedi üretim, 5 adedi inşaat, 2 adedi proje aşamasındadır. 41 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 2.000 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma-giyim, demir-çelik <strong>ve</strong> elektrikli makineler sanayidir.<br />

Balıkesir Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 55)<br />

� 562 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2006 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 135 adet sanayi parselinin 131 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 75 adedi üretim, 11 adedi inşaat, 45 adedi proje aşamasındadır. 4 adet parsel<br />

tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 3.300 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, orman <strong>ve</strong> elektrikli makineler sanayidir.<br />

Gönen Deri Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: <strong>81</strong>)<br />

� 150 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2007 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; toplam 55 adet sanayi parselinin 51 adedi tahsis edilmiştir. Tahsisi edilen<br />

parsellerin tamamı proje aşamasındadır. 4 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Gönen Deri Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: <strong>81</strong>)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “Arıtma (150 hektar)” olarak <strong>ve</strong> 400.000.-TL. Ödenekle<br />

yer almaktadır.<br />

� Arıtma tesisi inşaatı yapım işi ihalesi Bakanlığımızda yapılmıştır.<br />

Burhaniye Zeytin <strong>ve</strong> Zeytin Ürünleri İşleme İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:<br />

273)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “50 hektar” olarak <strong>ve</strong> 5.000.-TL. Ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Balıkesir İlinde 2.128 işyerlik 7 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 59.376.544-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

71<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI ( %)<br />

1 BALIKESİR AYVALIK KSS 250 248 2 99<br />

2<br />

BALIKESİR BANDIRMA<br />

(III.BÖLÜM) KSS<br />

178 70 108 39<br />

3 BALIKESİR BANDIRMA (I+II) KSS 400 349 51 87<br />

4 BALIKESİR BİGADİÇ KSS 90 79 11 88<br />

5<br />

BALIKESİR EDREMİT (OTO<br />

SANATKARLAR) KSS<br />

100 90 10 90<br />

6<br />

BALIKESİR GÖNEN (YEŞİL GÖNEN)<br />

KSS<br />

200 200 0 100<br />

7 BALIKESİR MERKEZ KSS 910 910 0 100<br />

TOPLAM 2.128 1.946 182 91

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Savaştepe Sarıbeyler Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 06.01.2003 tarih <strong>ve</strong> 84 sayılı yazımızla yer seçiminin kesinleştiği <strong>ve</strong> bundan sonra<br />

yapılacak işlemlere dair talimat yazılmış olup, bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir<br />

bilgi intikal etmemiştir.<br />

Edremit (Güre) Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 10.02.2006 tarih <strong>ve</strong> 882–884 sayılı yazımızla incelenen alanın içindeki çukur kısımda<br />

KSS yapımı için gereken önlemlerin alınarak, ilgili kurumlardan görüş alınması <strong>ve</strong><br />

Belediyesince değerlendirilmesi gerektiği hususu Valiliğine, Güre Belediye Başkanlığına<br />

<strong>ve</strong> Güre KSS Yapı Kooperatifi Başkanlığına bildirilmiş olup, bugüne kadar<br />

Bakanlığımıza herhangi bir bilgi intikal etmemiştir. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

7. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

SORUN ÇÖZÜM ÖNERİSİ<br />

İSTİHDAM<br />

İstihdamın üzerindek, <strong>ve</strong>rgi <strong>ve</strong> sigorta yüklerinin fazla olması nedeniyle<br />

sanayicinin maliyetleri oldukça artmaktadır.Daha fazla işçi çalıştıranların<br />

prim oranlarının azaltılarak ödüllendirilmelidir.<br />

ADALET Hukuk süreci ülkemizde oldukça yavaş işlemektedir.Özellikle ticari<br />

alacak davaları çok uzun sürmekte <strong>ve</strong> sonuç alınamamaktadır.Yargı<br />

sistemimiz gözden geçirilmelidir.<br />

ENERJİ Enerji fiyatlarının yüksekliği sanayiciyi zor durumda<br />

bırakmaktadır.Fiyatlar OECD ülkeleri seviyesine çekilmelidir.<br />

TİCARET Usulsüz çek senet olayları ticareti tıkanma noktasına getirmiştir.Türk<br />

Ticaret <strong>ve</strong> Borçlar Kanunu en kısa sürede yürülüğe girmelidir.<br />

İHRACAT Tamamen ithalata dayalı ihracat südürülebilir değil iç piyasa <strong>ve</strong> üretimin<br />

canlandırılması için ihracat yapan firmaların dünya piyasası fiyat<br />

farklarının devlet tarafından karşılanmalı <strong>ve</strong> etkin ihracat teşvik sistemi<br />

oluşturulmalıdır.<br />

8. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Müdürlüğümüzde; 1 Müdür, 1 Müdür Yardımcısı,1 Şube Müdürü, 2 Şef, 2<br />

Araştırmacı,1 Makine Mühendisi,1 Kimya Mühendisi, 1 metalürji mühendisi, 1<br />

elektrik- elektronik mühendisi, 1 maden mühendisi, 2 Teknisyen, 4 Ölçü Ayar<br />

Memuru, 3 Veri Hazırlama Memuru,6 Memur,1 sekreter, olmak üzere 28 personel<br />

mevcuttur.<br />

72

11 BİLECİK<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

1973-19<strong>81</strong> yılları arasındaki teşvikler kapsamında, 90’ın üzerinde işletme teşvik belgesi<br />

almıştır. Bu işletmeler arasında büyük <strong>ve</strong> orta boy toprak, makine-döküm, gıda, tekstil,<br />

ipek, mermer, kimya <strong>ve</strong> plastik sanayi işletmesi ile bir çok küçük boy işletme bulunmaktadır.<br />

Bilecik’te mevcut sanayi işletmelerinin ¾ ü İl Merkezi <strong>ve</strong> Bozüyük ilçe merkezinde<br />

bulunmaktadır.Bunların toplam olarak 21.000 kişiye istihdam imkanı sağladıkları<br />

görülmektedir. İlde üretimde bulunan birçok kuruluşunun merkezinin başka iller olması,<br />

işletmelerin ile katkısını azaltmaktadır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Kuruluş <strong>ve</strong> kurtuluşun anılarını <strong>ve</strong> izlerini taşıyan Bilecik İlimiz, yerleşim yeri olarak<br />

kuruluşundan buyana dokumacılık,madencilik,ipekçilik gibi alanlarda üretim merkezi olma<br />

özelliğini koruyarak son çeyrek yüzyılda hızlı bir sanayileşme sürecine girmiş, limanlara <strong>ve</strong><br />

büyük kent merkezlerine yakın olması, başta mermer <strong>ve</strong> kil yatakları olmak üzere hammadde<br />

kaynaklarına <strong>ve</strong> tarımsal ürün çeşitliliğine sahip olması, Bilecik ilimizi ekonomik cazibe <strong>ve</strong><br />

yayılma merkezi durumuna getirmiştir.<br />

Gerek ilimizin sahip olduğu coğrafi konum, gerekse son yıllarda Türkiye ekonomisindeki<br />

iyileşmelere bağlı olarak ilimizde özellikle ihracata yönelik özel sektör yatırımlarında artış<br />

görülmektedir.<br />

İlimiz yeraltı zenginlikleri yönünden de oldukça şanslıdır. Merkez <strong>ve</strong> diğer ilçelerde<br />

mermer <strong>ve</strong> seramik hammaddeleri potansiyeli oldukça fazladır. Bu nedenle seramik <strong>ve</strong><br />

mermercilik sektörü yatırımlar yönünden önemli bir yer tutmaktadır. Mermer, kil <strong>ve</strong> kaolen<br />

mermer sanayi ile seramik <strong>ve</strong> refrakter sanayinin ilimizde başlıca oluşum sebebidir. Gölpazarı<br />

<strong>ve</strong> Söğüt Beji dışında Söğüt İlçesi'nde beyaz, gri <strong>ve</strong> yeşil renkli oniks mermerlerine<br />

rastlanmaktadır.<br />

İşletilmesi henüz ekonomik bulunmayan kromit, magnezit <strong>ve</strong> antinomit yanında önemli<br />

rezervlere sahip mermer, kil, kaolen, kuvars kumu, talk <strong>ve</strong> kum ocakları ilimizin başlıca<br />

maden zenginlikleridir.<br />

Ayrıca ipekçilik <strong>ve</strong> şerbetçiotu üretimi yönünden önemli bir potansiyele sahip olmasına karşın<br />

pazarlama sorunu nedeniyle eski canlılığını kaybetmiştir.<br />

İlin temel geçim kaynağı tarım <strong>ve</strong> ormancılık <strong>ve</strong> hayvancılık olmakla birlikte son<br />

yıllarda içimizdeki sanayi tesislerindeki artışa bağlı olarak sanayi sektöründe çalışanların<br />

sayısında da önemli artışlar olmuştur.<br />

Maden <strong>Sanayi</strong>nde; İlimiz metalik olmayan maden yatakları bakımından önemli <strong>ve</strong> zengin<br />

rezervlere sahiptir. Zengin mermer yataklarına bağlı olarak ilimizde mermercilik endüstrisi<br />

büyük bir oranda gelişme sağlamıştır.İlimizde çıkarılan mermerlerin ülkemiz doğal taş<br />

ihracatında, önemli bir yere sahiptir. Bunun yanında İlimizde çıkarılan mermerlerin bir kısmı<br />

çevre illerde kurulu fabrikalara sevk edilerek <strong>ve</strong> bir bölümü de ilimizde kurulu bulunan<br />

fabrikalarda işlenerek yurt içi <strong>ve</strong> yurt dışı pazarlara sürülmektedir. Toprak <strong>Sanayi</strong>nde; Kil,<br />

kaolen, pegmatit, kuvars <strong>ve</strong> kuvars kumu yönünden zengin rezervlere sahip olan ilimiz, bu<br />

hammaddeleri en iyi şekilde değerlendirerek seramik, yer karosu <strong>ve</strong> refrakter malzemeleri<br />

yapımında büyük bir aşama kaydedilmiştir. Bu sanayi kolunda kurulu bulunan işletmeler en<br />

fazla iş gücü istihdam eden sektör durumundadır.Tekstil Dokuma <strong>ve</strong> Deri <strong>Sanayi</strong>nde; İlimizde<br />

metal, tekstil <strong>ve</strong> dokuma gibi sektörlerde istihdamda 2. sırayı alır. Diğer <strong>Sanayi</strong> Dallarında;<br />

Orman ürünleri <strong>ve</strong> mobilya sanayi, kâğıt <strong>ve</strong> kâğıt ürünleri <strong>ve</strong> basım sanayi, kimya-petrol,<br />

kömür, kauçuk, plastik ürünleri sanayi ile ilgili olarak iştigal ettikleri küçük çapta çeşitli<br />

şirketler kurulmuş ancak, kendi dallarıyla ne kadar iştigal ettikleri bilinmemektedir. Bunun<br />

73

yanı sıra kâğıt ürünleriyle ilgili olarak Vezirhan Beldesi yakınlarında kurulan Marmara kâğıt<br />

<strong>ve</strong> bunlara benzer sanayi kuruluşları da bulunmaktadır. Diğer imalat sanayi dalları ile iştigal<br />

eden küçük çapta sanayi kuruluşları da bulunmaktadır. Bunlara çeşitli yörelere dağılmış her<br />

şekilde bulunmaktadır. Bunların içine el sanatları ile uğraşan kuruluşları da sayabiliriz.<br />

Bilecik 1973 Yılında “Kalkınmada öncelikli iller” arasına alınmasıyla yatırımcılara sağlanan<br />

teşvikler etkili sonuçlar <strong>ve</strong>rmiş <strong>ve</strong> ilde sanayi yatırımları hızla artmıştır. <strong>Sanayi</strong> alanında<br />

özellikle özel sektöre ait olan bu yatırımların yoğunlaşma alanları seramik, mermer, metal,<br />

makine, kâğıt <strong>ve</strong> gıda sanayidir. Söz konusu sanayi dallarında özellikle mermer <strong>ve</strong> seramik<br />

gibi işletmeler teknolojilerini kısmen de olsa yenilemiş <strong>ve</strong> geliştirmişlerdir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Bilecik İli <strong>Sanayi</strong>si<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Bilecik İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 237 dır. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.3 lük bir oran ile sanayisi gelişmekte olan İllerimiz arasında yer<br />

almaktadır.<br />

Marmara bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, % 65<br />

ile İstanbul ilk sırada yer alırken sırasıyla, %17 Bursa, % 5 Kocaeli, % 3 Tekirdağ, % 3<br />

Balıkesir, % 2 Sakarya, %1 Çanakkale, % 1 Kırklareli, %1 Edirne, %1 Bilecik, %1 Yalova<br />

takip etmektedir.<br />

3.2. Bilecik ilinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı<br />

Bilecik İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda;<br />

% 38 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı ,<br />

% 18 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 10 Gıda ürünleri imalatı,<br />

% 6 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (Makine <strong>ve</strong> teçhizatı hariç)<br />

% 4 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç,)<br />

% 3 Elektrikli teçhizat imalatı<br />

% 3 Ana metal sanayi<br />

% 3 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı<br />

% 3 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 3 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

% 2 Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünlerin imalatı<br />

% 2 Motorlu kara taşıtı, römork <strong>ve</strong> yarı römork imalatı,<br />

% 1 Mobilya imalatı<br />

% 1 Diğer imalatlar<br />

% 1 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

% 1 Metal cevherleri madenciliği,<br />

% 1 Diğer (Madeni yağ geri kazanımı, Elektrik, gaz, buhar <strong>ve</strong> havalandırma sistemi üretim <strong>ve</strong><br />

dağıtımı, Makine <strong>ve</strong> ekipmanların kururlum <strong>ve</strong> onarımı,Kayıtlı medyanın basılması <strong>ve</strong><br />

çoğaltılması, Deri <strong>ve</strong> ilgili ürünlerin imalatı, içecek imalatı,<br />

74

Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Bilecik ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı toplam:<br />

16.334 dir. 36 sanayi işletmesinde Ar-Ge birimi, çalışan personel sayısı 665 dir.<br />

96 sanayi işletmesinde ise kalite kontrol birimi bulunmaktadır. 1805 kişi kalite<br />

kontrol biriminde çalışmaktadır.<br />

3.3. Genel Değerlendirme:<br />

Bilecik İlinin sanayisi bu yapıya uygun olarak bir yapılanma <strong>ve</strong> gelişme içerisindedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, % 43 ü Diğer Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı, % 13 ü Diğer<br />

madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı sektörlerinde istihdam edilmektedir. <strong>Sanayi</strong>deki istihdamın<br />

% 80 i işçi, % 4 ü mühendistir.<br />

Bilecik İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 27 si mikro ölçekli, % 47 si küçük ölçekli,<br />

%19 u orta ölçekli, % 7 si büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Eczacıbaşı Yapı Gereçleri <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Vitra Seramik Grubu Bozüyük Tesisleri<br />

- Vitra Karo <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Bozüyük Fabrikası<br />

- Porland Porselen <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

- Türk Demirdöküm Fabrikaları Bozüyük Tesisleri<br />

- Ercan Seramik <strong>Sanayi</strong> Turizm <strong>ve</strong> Ticaret Bilecik Şubesi<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Doğal kaynak potansiyelini meydana getiren tarım, hayvancılık, orancılık sektörleri ile<br />

madencilik <strong>ve</strong> sanayi sektörüne dayalı olarak yörede yapılabilecek yatırımlar, yatırım grupları<br />

temelinde aşağıda <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

Tarım Sektöründe Yapılacak Yatırımlar:<br />

— Seracılık <strong>ve</strong> mey<strong>ve</strong>cilik<br />

— Yem <strong>ve</strong> Yem bitkileri üretimi<br />

— Soğuk Hava Depoları oluşturulması<br />

Hayvancılık Sektöründe Yapılacak Yatırımlar:<br />

— Besicilik<br />

— Et işleme tesisleri<br />

— Süt <strong>ve</strong> süt ürünleri tesisleri oluşturulması<br />

Orman Ürünleri <strong>Sanayi</strong>nde Yapılacak Yatırımlar:<br />

— Kapı <strong>ve</strong> pencere üretimi<br />

— Parke Üretimi<br />

Madencilik Sektöründe Yapılacak Yatırımlar:<br />

— Daha <strong>ve</strong>rimli mermer yataklarının belirlenmesi <strong>ve</strong> işletilmesi<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Gerek yurt içinden, gerekse yurt dışından, gıda <strong>ve</strong> inşaat malzemeleri ile çeşitli sanayi<br />

ürünlerine talep söz konusudur. Talep edilen ürünlerden ekonomik açıdan yörede üretilmesi<br />

mümkün olanların üretimine yönelik yatırımlar, yatırım grupları temelinde aşağıda<br />

<strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

Gıda <strong>Sanayi</strong>nde Yapılacak Yatırımlar:<br />

— Süt <strong>ve</strong> süt ürünleri üretimi<br />

— Et <strong>ve</strong> et ürünleri üretimi<br />

— Sebze <strong>ve</strong> mey<strong>ve</strong> üretimi<br />

Tekstil Sektöründe Yapılacak Yatırımlar:<br />

— Hazır giyim üretimi<br />

— İp <strong>ve</strong> kumaş üretimi<br />

75

Madeni Eşye <strong>Sanayi</strong>nde Yapılacak Yatırımlar:<br />

— Hırdavat malzemeleri<br />

— Tıbbi aletler<br />

— Alternatif Yatırım Konuları<br />

— Rüzgar enerjisi üretimi<br />

Ağır <strong>Sanayi</strong>nde Yapılacak Yatırımlar:<br />

-Demir çelik üretimi<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Bilecik İline Ait İhracat Bilgileri<br />

YIL İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

76<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 44 54.706<br />

2009 41 32.687<br />

2010 38 46.950<br />

2011 38 55.271<br />

6.2. Bilecik İline Ait İthalat Bilgileri<br />

YIL İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 41 62.904<br />

2009 37 47.404<br />

2010 40 131.562<br />

2011 46 165.928<br />

7. Bilecik İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Bilecik I. Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:131)<br />

� 138 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1993 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 43 adet sanayi parselinin tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 42<br />

adedi üretim, 1 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 2.000 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; demirdışı metal, plastik <strong>ve</strong> gıda sanayidir.<br />

Pazaryeri Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:161)<br />

� 100 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2009 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 340 kişi istihdam edilmektedir.<br />

Osmaneli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:83)<br />

� 97 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2009 yılında tamamlanmıştır.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ<br />

Bilecik Bozüyük Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:97)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “550 hektar” olarak <strong>ve</strong> 1.250.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� 100 hektarlık I. etap altyapı inşaatı tamamlanmıştır.

� Bölgedeki; 86 adet sanayi parselinin 33 adedi tahsis edilmiştir. Üretime geçen parsellerde<br />

yaklaşık 400 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma sanayidir.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJERİ<br />

Bilecik II Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:162)<br />

� Bölgedeki; 27 adet sanayi parselinin 23 adedi tahsis edilmiştir. Üretime geçen parsellerde<br />

yaklaşık 1.670 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; madeni eşya, pişmiş kil <strong>ve</strong> demirdışı metal sanayidir.<br />

Osmaneli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (İla<strong>ve</strong> Alan): (Sicil No:83)<br />

� Komisyon sonrası kurum görüşleri tamamlanmış olup, Mevcut OSB'nin kuzey <strong>ve</strong><br />

kuzeydoğu yönü Selilimye Köyü Aktopraklar mevkiindeki yaklaşık 165 hektarlık alan<br />

için 18.07.2006 tarih <strong>ve</strong> 7195–7201 sayılı yazımızla yer seçiminin uygun görüldüğü<br />

bildirilmiştir.<br />

Söğüt Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:84)<br />

� 105 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; 41 adet sanayi parselinin 4 adedi tahsis edilmiş olup, proje aşamasındadır..<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Bilecik ilinde 325 işyerlik 3 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 10.320.062.-TL’ye<br />

SIRA<br />

NO<br />

karşılık gelmektedir.<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

77<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 BİLECİK BOZÜYÜK KSS 38 16 22 42<br />

2<br />

BİLECİK BOZÜYÜK (II. BÖLÜM)<br />

KSS<br />

200 200 0 100<br />

3 BİLECİK MERKEZ KSS 87 87 0 100<br />

TOPLAM 325 303 22 93<br />

(06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

Sorun:Mevcut kurulu kullanılmayan kapasitelerin ekonomiye kazandırılması sorunu<br />

bulunmaktadır.<br />

Çözüm:İlde bulunan tüm sanayi sektörünü kapsayan <strong>ve</strong>/<strong>ve</strong>ya kapalı durumda bulunan<br />

fabrikaların teşvik kapsamına alınması.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Sıra<br />

Adı Soyadı<br />

No:<br />

Görevi<br />

Bakanlıktaki<br />

Eğitim <strong>Durum</strong>u<br />

Görev Süresi(Yıl)<br />

1 Latif ERKAN İl Müdürü 9 Lisans(Kamu Yönetimi)<br />

2 Hediye İMAN Şube Müdürü 19 Lisans(Kimya Müh.)<br />

3 Hüseyin BİNGÖL Mühendis 2 Lisans(Makine Müh.)<br />

4 Savaş BAŞ Ölçü Ayr. Mem. 9 Ön Lisans(Halkla İlişkiler)<br />

5 Şinasi BALTA Memur 8 ay Ön Lisans(Halkla İlişkiler)<br />

6 İsmail ÇAKIR Memur 6 ay Endüstri Meslek Lisesi<br />

7 Erdal ÖZKAN Hizmetli 7 Lise

12 BİNGÖL<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

<strong>Sanayi</strong> alanında önemli <strong>ve</strong> büyük ölçekli sanayi tesisi bulunmamaktadır. Daha çok atölye<br />

tipi sanayi faaliyeti hâkimdir. Mevcut olanlar ise ekonomik <strong>ve</strong> iklim şartları nedeniyle<br />

istenilen düzeyde çalışmamakta olup, olanlarda mevsimlik <strong>ve</strong> KOBİ şeklinde faaliyetlerini<br />

sürdürmektedirler. İlin sanayisi daha çok tarım <strong>ve</strong> hayvancılığa dayalıdır. <strong>Sanayi</strong> yatırımı<br />

yapanlara devlet tarafından sağlanan tüm kolaylıklara <strong>ve</strong> devletçe <strong>ve</strong>rilen teşviklere rağmen<br />

Bingöl sanayisi istenilen düzeyde değildir.<br />

İlde mevcut sanayi tesisleri olarak,<br />

- Yem-Süt Fabrikası: İl Özel İdaresi Yem – Süt Fabrikasına %76,71, oranında ortak<br />

olup, özel şahıslara kiraya <strong>ve</strong>rilmiştir. Fabrikada yem üretimi yapılmaktadır. Toplam 14 kişi<br />

istihdam edilmektedir.<br />

- Genç Tuğla Fabrikası: 1995 yılında Özel İdareye ait olan %87 hissesini özel<br />

sektöre devir edilerek revizyon edilip ilin ihtiyacına cevap <strong>ve</strong>rebilecek durumdadır. İlin kış<br />

şartları nedeniyle mevsimlik çalışmaktadır. 80 Personel çalışmakta olup, üretilen tuğla çevre<br />

illere pazarlanmaktadır.<br />

- Et Kombinası: 65 kişi istihdam edilmektedir. Kombinanın kurulu kapasitesi<br />

büyükbaş hayvan için toplam 50.000 adet/yıl, küçükbaş hayvan için toplam 500.000<br />

adet/yıldır.<br />

- Betonsan Anonim Şirketine ait Kum-Kırma-Yıkama <strong>ve</strong> Hazır Beton tesisi: Özel<br />

İdarenin %80.93 oranında ortak olduğu tesis 1992 yılında üretime başlamıştır.1998 yılında<br />

özel şahıslara kiraya <strong>ve</strong>rilmiştir. Halen hazır beton, kilit taşı vb malzeme üretimi yapmaktadır.<br />

Mevsimlik çalışmakta olup, toplam 42 işçi istihdam edilmektedir<br />

- Bingöl Beton İnş.Ltd.Şti: 13.02.2009 tarihinde yatırıma başlayan firma Hazır beton<br />

üretimi yapmaktadır. Yıllık kapasitesi 147.456 ton/yıl olan firma mevsimlik çalışmakta olup,<br />

toplam 25 kişi istihdam edilmektedir<br />

- Çevlik Un Fabrikası: Un <strong>ve</strong> Kepek üretimi yapılmaktadır. Toplam 15 kişi istihdam<br />

edilmektedir<br />

- Serpa Gıda İşletmesi: 2007 yılında yatırıma geçen firma unlu mamuller<br />

üretmektedir. Toplam 18 kişi istihdam edilmektedir<br />

- Sarıoğlu Süt Fabrikası: 2003 yılında yatırma geçen firma toplam 8 kişi istihdam<br />

edilmektedir. Ayran, Yoğurt, Tereyağı <strong>ve</strong> Beyaz peynir üretimi yapılmaktadır.<br />

- Karivan İnş.Gıd. (Su DolumTesisi): 2011 yılında yatırma geçen firma toplam 40<br />

kişi istihdam edilmektedir. Su ambalajlama <strong>ve</strong> dolumu yapılmaktadır.<br />

- Aksoylar İnş.Gıd.Ltd.Şti. (Süt <strong>ve</strong> Yoğurt Fabrikası: 2009 yılında yatırma geçen firma<br />

toplam 5 kişi istihdam edilmektedir. Ayran, Yoğurt, Tereyağı, Kaşar <strong>ve</strong> Beyaz peynir üretimi<br />

yapılmaktadır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Bingöl, 1936 yılında il olmuştur. Bu tarihe kadar ilin ticari yaşamı çok zayıftır. Sadece<br />

Genç <strong>ve</strong> Kiğı ilçeleri yörede biraz canlı olabilmiştir. Cumhuriyet döneminden sonra Elazığ-<br />

Bingöl-Muş karayolunun yapılması, Genç ilçesinden demir yolunun geçmesi <strong>ve</strong> merkezle<br />

ulaşımının kolaylaşması, ticari yaşama bir canlılık getirmiştir.<br />

İl’ de ticaretin yoğunlaştığı alanlar ise; canlı hayvan <strong>ve</strong> hayvansal ürünler, şeker pancarı, ceviz<br />

<strong>ve</strong> diğer tarımsal ürünlerdir.<br />

Bingöl’ün ekonomisi temel olarak tarım sektörüne ağırlıklı olarak da hayvancılığa<br />

dayanır. Tarım sektöründe çalışan nüfusun büyük bir bölümünü hayvancılıkla uğraşanlar<br />

oluşturur. İlin coğrafi açıdan yüksek dağlık sahadan oluşması, buna bağlı olarak da kar<br />

78

yağışlarının yerde kalma süresinin fazla olmasına neden olmuştur. Bu durum ekilen ürünlerin<br />

yetişme devrelerinin kısalmasına <strong>ve</strong> özellikle de yöredeki kırsal yerleşmelerin temel<br />

ekonomik faaliyetlerinin tarım <strong>ve</strong> hayvancılık üzerinde yoğunlaşmasına yol açmıştır.<br />

İl ekonomisi üreten ekonomi değil de tüketen ekonomiye sahiptir. Ekonomisi Kamu<br />

Kurum <strong>ve</strong> Kuruluşlarında çalışan işçi, memur, emekli <strong>ve</strong> yurtdışında çalışan işçilerimizin<br />

ailelerine gönderdikleri birikimleri ile ticari hayatları devam etmektedir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Bingöl İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Bingöl İlinde sanayi siciline kayıtlı işletmesi sayısı 47 dır. Toplam sanayi işletmesi<br />

içerisinde % 0.05 lik bir oran ile sanayisi gelişmemiş İller arasında yer almaktadır.<br />

Doğu Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında,<br />

Malatya İlinin % 29 luk bir oran ile bölge illeri arasında birinci sırada yer aldığı<br />

görülmektedir. Malatya İlini sırasıyla %18 ile Elazığ, % 13 ile Erzurum, % 9 ile Erzincan, %9<br />

ile Van, %5 Ağrı, 2 Muş, % 3 Kars, % 3 Bingöl, %3 Bitlis, % 2 Ardahan, %2 Iğdır, %1<br />

Hakkari, %1 ile Tunceli <strong>ve</strong> İli takip etmektedir.<br />

3.2. Bingöl ilinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı<br />

Bingöl İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 36 Gıda<br />

ürünleri imalatı, % 17 Diğer Madencilik Taşocakçılığı sektörleri %15 Diğer metalik olmayan<br />

mineral ürünlerin imalatı yer almaktadır.<br />

% 9 Ana metal sanayi<br />

% 4 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 3 Elektrik, gaz, buhar <strong>ve</strong> sıcak su üretimi dağıtımı<br />

% 2 Diğer ulaşım araçların imalatı.<br />

% 2 Kauçuk plastik <strong>ve</strong> ürünleri imalatı<br />

% 2 Fab.metal ürünleri imalatı,<br />

% 2 Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı.<br />

% 2 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürürnlerin imalatı,<br />

% 2 Tekstil ürünleri imalatı.<br />

% 2 Ağaç <strong>ve</strong> Mantar Ürünleri İmalatı. (mobilya hariç)<br />

% 2 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşoçakçılığı<br />

1.1. Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Bingöl ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

toplam 1.526 dır. Arge sayısı 5 çalışan arge sayısı 76 dır.<br />

1.2. Genel Değerlendirme:<br />

Bingöl İlinde yerel hammadde kaynaklarına dayalı bir sanayi yapılanması görülmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong> işletmelerinin % 59 si Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı, % 16 i Gıda<br />

ürünleri imalatı sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong> işletmelerindeki istihdamın % 82 si işçi, % 3 ü mühendistir.<br />

Bingöl İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 36 i mikro ölçekli, % 53 i küçük ölçekli,<br />

% 9 i orta ölçekli, % 2 si büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

79

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Özaltın İnşaat Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> A.Ş<br />

- Bingençtuğ Tuğla Kiremit <strong>ve</strong> Benzeri İnşaat Malzemeleri A.Ş<br />

- Et Ve Balık Kurumu Genel Müdürlüğü Bingöl Kombinası Müdürlüğü A.Ş<br />

- Eüaş Özlüce Hidro Elektrik Santrali A.Ş<br />

- Binler Tekstil Gıda İnşaat Hayvancılık Turizm Yakıt <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Ltd. Şti<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Tarım Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

İlde tarım sektöründe yapılabilecek yatırım konuları aşağıda belirlenmiştir.<br />

� Seracılık<br />

� Mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> Sebze Yetiştiriciliği<br />

� Kültür Mantarı Yetiştiriciliği<br />

� Bağcılık<br />

� Yem Bitkileri Üretimi<br />

� Ekolojik (Organik) Tarım<br />

� Hayvancılık Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� İlde hayvancılık sektöründe yapılabilecek yatırım konuları aşağıda belirlenmiştir.<br />

� Su Ürünleri Üretimi<br />

� Arıcılık<br />

� Damızlık et <strong>ve</strong> Süt Sığırcılığı<br />

� Koyun Yetiştiriciliği<br />

� Et <strong>ve</strong> Yumurta Tavukçuluğu<br />

� Turizm Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� İlde turizm sektöründe yapılabilecek yatırım konuları aşağıda belirlenmiştir.<br />

� Kış sporlarına yönelik kompleks tesisi<br />

� Otel<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Gıda <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

İlde gıda sanayinde gerçekleştirilebilecek yatırım konuları aşağıda belirlenmiştir.<br />

� Mey<strong>ve</strong> suyu (konsantre) üretim tesisi<br />

� Reçel <strong>ve</strong> marmelat üretim tesisi<br />

� Bisküvi <strong>ve</strong> gofret üretim tesisi<br />

� Karma yem üretim tesisi<br />

� Bal paketleme <strong>ve</strong> tasnifleme tesisi<br />

Dokuma <strong>ve</strong> Giyim <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

İlde dokuma <strong>ve</strong> giyim sanayinde gerçekleştirilebilecek yatırım konuları aşağıda belirlenmiştir.<br />

� El halısı <strong>ve</strong> kilim dokuma<br />

� Yün iplik üretim tesisi<br />

� Çorap üretimi<br />

� Örme eşya üretimi<br />

Plastik <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

İlde plastik sanayinde gerçekleştirilebilecek yatırım konuları aşağıda belirlenmiştir.<br />

� PVC profil doğrama, PVC <strong>ve</strong> PE boru üretimi<br />

� Plastik eşya <strong>ve</strong> ambalaj malzemesi üretimi<br />

80

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Bingöl İline Ait İhracat Bilgileri<br />

YIL İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

<strong>81</strong><br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 4 665<br />

2009 4 1.478<br />

2010 6 6.254<br />

2011 6 4.917<br />

6.2. Bingöl İline Ait İthalat Bilgileri<br />

YIL İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 4 306<br />

2009 2 345<br />

2010 4 1.003<br />

2011 5 933<br />

7. Bingöl İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) BİTEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Merkez I Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (DAP) : (Sicil No:105)<br />

� 76 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2007 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 37 adet sanayi parselinin tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 6<br />

adedi üretim, 19 adedi inşaat, 12 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 70 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, demir-çelik <strong>ve</strong> demirdışı metal sanayidir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Bingöl ilinde 331 işyerlik 3 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Projeler<br />

için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 12.466.501.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ<br />

ADI<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 BİNGÖL MERKEZ KSS 154 154 0 100<br />

2<br />

BİNGÖL MERKEZ<br />

(II.BÖLÜM) KSS<br />

127 127 0 100<br />

3<br />

BİNGÖL SOLHAN KSS<br />

(DAP)<br />

50 23 27 46<br />

TOPLAM 331 304 27 92

) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Genç Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “78 işyeri, altyapı ” olarak <strong>ve</strong> 1.700.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� 78 İşyeri inşaatı tamamlanmıştır. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

� İlde işsizlik oranının yüksek olması <strong>ve</strong> kayıt dışı işçi konumundaki kişilerin sayısının<br />

yüksek olduğu göz önüne alınarak; beceri kazandırma kurslarına yaygınlık<br />

kazandırılması gerekmektedir. Beceri kurslarını tamamlayan kursiyerlere, kurs sonrası<br />

kendi iş imkânlarını kurmak isteyenlere araç-gereç hammadde <strong>ve</strong> kredi sağlanmasında<br />

öncelik <strong>ve</strong>rilmeli <strong>ve</strong> örgütlenmeleri sağlanarak bu bireylerin üretici durumuna<br />

geçirilmeleri sağlanmalıdır.<br />

� İlde kalifiyeli eleman sıkıntısı büyük bir sorun olarak görülmektedir. Bu sıkıntının<br />

izalesi <strong>ve</strong> Bölgede kurulacak olan <strong>Sanayi</strong> Kuruluşlarına eleman temin edilmesi<br />

amacıyla Çıraklık Eğitim Merkezlerinin kurulması <strong>ve</strong> bu kurulacak olan Eğitim<br />

Merkezlerinin teknolojik donatılarla takviye edilmesi <strong>ve</strong> Bölgenin kalkınması için<br />

kalifiyeli elemanların günün ihtiyaç <strong>ve</strong> taleplerine göre yetiştirilmesi şarttır.<br />

� Küçük Sanatkâr Esnafının, birleşmesinin sağlaması, kaliteli <strong>ve</strong> standart seri üretime<br />

geçişini mümkün kılmak için KOSGEB destekli ortak kolaylık atölyelerinin kurulması<br />

büyük bir önem arz etmektedir.<br />

� İlde faaliyetini sürdüren kurum/kuruluşların faaliyet alanları göz önünde<br />

bulundurulduğunda, İlin Ekonomi <strong>ve</strong> Ticari durumu son derece zayıf, halkın geçim<br />

kaynağı aileyi besleyecek şekilde tarıma <strong>ve</strong> hayvancılığa dayalıdır. <strong>Sanayi</strong> yok<br />

denecek kadar azdır. <strong>Sanayi</strong>nin gelişimi için KOBİ’lere önem <strong>ve</strong>rmek, özellikle KOBİ<br />

kredilerinden faydalanması için SİNERJİ ODAĞI’ kurulması gerekmektedir.<br />

� Bölgenin kalkınmasında en büyük rolün Tarımsal Entegre Tesislerinin kurulması <strong>ve</strong><br />

Bölge çiftçisinin kalkınması sağlanmalıdır.<br />

� Genç ilçesi Avnik yöresinde bulunan demir madeni ile Karlıova ilçesi Halifan,<br />

Derinçay köyü yöresindeki kömür madenini işletmeye açılmasında fayda<br />

görülmektedir.<br />

� İlin toplam yüzölçümünün %50’sini çayır <strong>ve</strong> mera alanları oluşturmaktadır. Bu<br />

nedenle hayvancılık önemli geçim sektörü haline gelmiştir. Özellikle hayvancılığın<br />

desteklenmesi besi <strong>ve</strong> süt hayvancılığı ile Or-Köy sığır koyun <strong>ve</strong>rilmesi, arıcılık,<br />

halıcılık gibi kısa sürede istihdamı artırıcı projeler finansal açıdan desteklenmelidir.<br />

� Hayvancılık, Tarım ile <strong>Sanayi</strong> Kuruluşları bir arada <strong>ve</strong> entegre olacak şekilde<br />

gelişimini sağlamak gerekir. İlde hayvancılığın gelişimi ile istihdamın önlenmesinde<br />

büyük katkı sağlanabilir.<br />

� İldeki gelişimi etkileyen faktörlerin başında iklim şartları gelmektedir. Eğitim <strong>ve</strong><br />

Üretici ruhunun gelişmemesi <strong>ve</strong> sermaye yokluğundan yeteri kadar yatırımlar<br />

gerçekleşmemiştir. İldeki Eğitim, Ulaşım <strong>ve</strong> Özel teşvik sorunları çözülünce, İlin<br />

kalkınmasına da bu paralelde gelişim gösterecektir.<br />

82

13 BİTLİS<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

<strong>Sanayi</strong>si yok denecek kadar az olan Bitlis ilinde, çalışma sonuçlarına göre, “gıda ürünleri<br />

<strong>ve</strong> içecek imalatı”, “madencilik <strong>ve</strong> taş ocakçılığı” <strong>ve</strong> “bitkisel üretim” sektörleri öne<br />

çıkmaktadır. Bunlarda tüketim malları üreten sanayiciler, ara malı üreten sanayiciler, yatırım<br />

malı üreten sanayiciler <strong>ve</strong> diğerlerinden oluşan toplam 31 adet firma mevcut olup bunların 15<br />

adedi tüketim malları , 4 adedi ara malı , 3 adedi yatırım malı <strong>ve</strong> 4 adedi de diğer sanayi<br />

malları üretim alanlarında faaliyet göstermektedir.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Bitlis’te öne çıkan sektörler olarak gıda ürünleri <strong>ve</strong> içecek ile madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı<br />

sektörleri ile göstergeler bazında öne çıkan sektör olarak da tütün <strong>ve</strong> hayvancılık ile gıda<br />

ürünleri <strong>ve</strong> içecek imalatı öne çıkmaktadır.<br />

Gıda ürünleri <strong>ve</strong> içecek imalatı sektörünün öne çıktığı Bitlis ‘te Alt sektörler itibariyle ele<br />

alındığında ise, sadece unlu mamuller <strong>ve</strong> öğütülmüş tahıl ürünleri sektörlerinin ağırlıklı<br />

olduğu görülmektedir<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Bitlis İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Bitlis İlinde sanayi siciline kayıtlı işletmesi sayısı 40 dır. Toplam sanayi işletmesi<br />

içerisinde % 0.05 lik bir oran ile sanayisi gelişmemiş İller arasında yer almaktadır.<br />

Doğu Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında,<br />

Malatya İlinin % 29 luk bir oran ile bölge illeri arasında birinci sırada yer aldığı<br />

görülmektedir. Malatya İlini sırasıyla %18 ile Elazığ, % 13 ile Erzurum, % 9 ile Erzincan, %9<br />

ile Van, %5 Ağrı, 2 Muş, % 3 Kars, % 3 Bingöl, %3 Bitlis, % 2 Ardahan, %2 Iğdır, %1<br />

Hakkari, %1 ile Tunceli <strong>ve</strong> İli takip etmektedir.<br />

3.2. Bitlis ilinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Bitlis İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda,<br />

% 28 Gıda ürünleri imalatı % 28 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı, % 12 Diğer metalik<br />

olmayan mineral ürünlerin imalatı sektörleri ilk sıralarda yer almaktadır.<br />

Diğerleri sırasıyla;<br />

% 5 Elektrik, gaz, buhar, havalandırma sistemi üretim <strong>ve</strong> dağıtımı,<br />

% 5 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı,<br />

% 5 Kauçuk plastik <strong>ve</strong> ürünlerin imalatı,<br />

% 5 Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünleri imalatı,<br />

% 3 Mobilya imalatı,<br />

% 3 Bilgisayarların, elektronik <strong>ve</strong> optik ürünlerin imalatı,<br />

% 2 Ana metal sanayi<br />

% 2 İçeçek imalatı<br />

% 2 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürürnlerin imalatı<br />

83

3.3. Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Bitlis ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

toplam 774 dür.<br />

AR-Ge birimi bulunan sanayi işletmesi sayısı 3, çalışan sayısı 3 dir. Kalite kontrol birimi<br />

bulunan sanayi işletmesi sayısı 11, çalışan sayısı 14 dir.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Bitlis İlinde sanayi yerel hammadde kaynaklarına uygun olarak bir gelişme göstermiştir.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların % 57 i Diğer metalik olmayan minerallarin imalatı, % 21 Gıda ürünleri<br />

imalatı sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 85 i işçi, % 4 ü mühendistir.<br />

Bitlis İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 40 i mikro ölçekli, % 50’ı küçük ölçekli, %<br />

10 si orta ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Mermer Petrol Ürünleri Kaynaksu <strong>ve</strong> Şişeleme İnşaat Nakliye Taah.<br />

- Hacıbaba Temizlik Gıda İnş.Elkt.San.<strong>ve</strong> Tic.LTD.ŞTİ<br />

- Gençpolat Orman Ürünleri <strong>ve</strong> Mermer San. Tic. Ltd.Şti<br />

- Adabağ Yapı <strong>Sanayi</strong> A.Ş.<br />

-<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Doğal kaynak potansiyelini meydana getiren madencilik sektörüne dayalı olarak yörede<br />

süsleme <strong>ve</strong> yapı taşı işçiliği, ponza madeninin işletilmesi <strong>ve</strong> yapı elemanları imalatında<br />

kullanılması ile mermer taşının işlenmesi değerlendirilebilecek yatırımlardır.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Yapı malzemesi <strong>ve</strong> tıbbi malzemelerde ara malzeme olarak <strong>ve</strong> yalıtım maddesi olarak<br />

kullanılan ponza madeni <strong>ve</strong> mermerler işletilip ihraç edilebilir. Aynı zamanda K.Irak, Suriye<br />

<strong>ve</strong> İran ile ticari faaliyetler yapılabilir. Bu Konuda Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı ihtiyaç<br />

duyduğu toplantıları yapmaktadır. Aynı zamanda Doğu Anadolu İhracatçılar Birliği de gerekli<br />

araştırma <strong>ve</strong> desteği sağlamaktadır.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Bitlis İline Ait İhracat Bilgileri<br />

YIL İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

84<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 5 5.337<br />

2009 4 3.001<br />

2010 9 3.429<br />

2011 5 2.224<br />

6.2. Bitlis İline Ait İthalat Bilgileri<br />

YIL İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

5 807<br />

2009<br />

6 1.451<br />

2010 7 1.136<br />

2011 13 8.658

7. Bitlis İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) BİTEN OSB PROJESİ BULUNMAMAKTADIR.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Bitlis Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:182)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “59 hektar “olarak <strong>ve</strong> 500.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Altyapı yapım işi fiziki gerçekleşmesi % 35’dir.<br />

� Bölgede 55 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Bitlis ilinde 316 işyerlik 4 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu projeler<br />

için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 18.137.592.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

SIRA NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ<br />

ADI<br />

85<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 BİTLİS AHLAT KSS 70 40 30 57<br />

2<br />

BİTLİS AHLAT<br />

(SELÇUKLU) KSS<br />

50 50 0 100<br />

3 BİTLİS MERKEZ KSS 76 48 28 63<br />

4 BİTLİS TATVAN KSS 120 120 0 100<br />

TOPLAM 316 258 58 82<br />

b) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Güroymak Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “61 işyeri, altyapı ” olarak <strong>ve</strong> 1.700.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� 61 işyeri yapım işi fiziki gerçekleşmesi % 57’dir. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

İşletme Sermayeleri yetersiz kalmaktadır. Yeni Yatırım teşvik yasası ile yapılan<br />

düzenleme yüksek kapasiteli yatırımlara hitap ettiğinden yeterince faydalanılamamaktadır. Bu<br />

nedenle Devlet teşvikli yatırımlarda alt sınır biraz daha düşürülmelidir.<br />

Mevcut işletmeler için de uzun vadeli <strong>ve</strong> faizsiz işletme sermayesi kredisi sağlanmalıdır.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

1 Müdür, 1 Müdür Yardımcısı, 1 Şube Müdürü, 2 Şef, 2 Ölçü Ayar Memuru, 1 Memur.

14 BOLU<br />

İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Bolu, Ankara <strong>ve</strong> İstanbul gibi sanayileşmiş bölgelerin ortasında, ülkemizin en önemli<br />

yatırım aksı üzerinde yer alan, iller arası sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasında 14. sırada<br />

bulunan bir ildir.<br />

Bolu'nun 5084 Sayılı Yatırımların <strong>ve</strong> İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik<br />

Yapılması Hakkında Kanun kapsamında bulunmaması <strong>ve</strong> çevresindeki bazı illerin söz konusu<br />

Kanun kapsamında bulunması İldeki yatırım ortamını olumsuz etkilemiştir. Ancak Bolu’nun<br />

sahip olduğu coğrafi konum <strong>ve</strong> ana pazarlara yakınlık, Bolu Dağı Tünelinin açılmasıyla<br />

ulaşım olanaklarının artması, şehir içi dağıtım altyapı çalışmaları yıllık programlar dahilinde<br />

sürdürülen doğalgaz kullanımının birkaç yıl içinde ilde yaygınlaşacak olması, zengin turizm<br />

potansiyelini değerlendirmeye yönelik çalışmalar, su kaynaklarının yeterli, toprak<br />

<strong>ve</strong>rimliliğinin yüksek olması, ülkenin önemli kanatlı hayvancılık merkezlerinden biri olması,<br />

İlde bir üni<strong>ve</strong>rsitenin bulunması, eğitim <strong>ve</strong> sağlık altyapısının büyük ölçüde tamamlanmış<br />

olması gibi avantajlar bu olumsuz etkiyi en aza indirecek durumdadır.<br />

Bolu tarım <strong>ve</strong> hizmet sektörü ağırlıklı bir ekonomik yapıya sahip olmakla birlikte, İl’de<br />

büyük ölçüde küçük <strong>ve</strong> orta ölçekli işletmelerden oluşan sanayi tesisleri de görülmektedir.<br />

Bolu’da faaliyette bulunulan önemli sanayi dalları; Gıda, Orman Ürünleri <strong>ve</strong> Mobilya,<br />

Madeni Eşya <strong>ve</strong> Metal <strong>Sanayi</strong>, Isı Cam <strong>ve</strong> Temperli Cam <strong>Sanayi</strong>, Elektrik Cihazları Üretimi,<br />

Dokuma-Giyim Eşyası, Çimento <strong>ve</strong> Deri sektörleridir. İlde mevcut <strong>Sanayi</strong> Tesisleri Merkezde<br />

yoğunlaşmıştır. Mudurnu’da Sunta, Gıda(tahin <strong>ve</strong> helva), Tavukçuluk, Mengen İlçemizde<br />

Orman Ürünlerine dayalı <strong>Sanayi</strong>, Gerede’de Deri sektörü, Yeniçağa İlçesinde de Nakliye<br />

Sektörü gelişmiştir. Diğer ilçelerimizde Tarım <strong>ve</strong> Hayvancılık ağırlıklı ekonomik<br />

faaliyetlerdir.<br />

İlde ikisi faaliyete geçen 4 adet Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi bulunmaktadır. 73 ha. alana<br />

sahip olan 45 işyerinin faaliyette bulunduğu Bolu OSB'ye ila<strong>ve</strong> olarak 74 ha. alan <strong>ve</strong> her biri<br />

yaklaşık 10.000 m 2 olan 41 sanayi parselinden oluşan ( Tevhidler sonucu 36 adet <strong>Sanayi</strong><br />

Parseli ) İla<strong>ve</strong> Tekstil ihtisas OSB'nin kamulaştırma <strong>ve</strong> altyapı işlemleri devam etmektedir.<br />

2012 yılı sonuna kadar kamulaştırma yapılarak,altyapısının bitirilmesi planlanmaktadır. 74<br />

hektarlık 36 <strong>Sanayi</strong> Parselinden oluşan İla<strong>ve</strong> O.S.B.alanının işletmeye açılmasıyla yaklaşık<br />

8.000-10.000 kişiye iş imkanı yaratılacak <strong>ve</strong> Bolu ekonomisinin kalkınmasında lokomotif<br />

görevini üstlenecektir.<br />

51 sanayi parselinden oluşan Gerede OSB'de 29 sanayi parselinin tahsisi yapılmış, 22 adet<br />

parsel tahsis edilmeyi beklemektedir. 120 ha. büyüklüğünde her biri 5 – 6 dönüm olan 127<br />

sanayi parselinden oluşan Gerede Deri OSB'de, kamulaştırmaların % 97 ‘si tamamlanmıştır.<br />

Atık su arıtma tesisi tamamlanarak faaliyete geçmiştir. Altyapı çalışmalarının bitirilmesiyle<br />

birlikte ilçedeki deri işletmeleri OSB'ye taşınacak, üretim <strong>ve</strong> istihdam imkanları artacaktır.<br />

120 ha.<strong>ve</strong> 50 sanayi parselinden oluşan Yeniçağa OSB'nin yer seçimi yapılmış, kamulaştırma<br />

<strong>ve</strong> altyapı çalışmalarına henüz başlanmamıştır.<br />

1. İlin Ticaret Yapısı<br />

İl ekonomisinin önemli unsurlarından olan <strong>ve</strong> Türkiye beyaz et ihtiyacının yaklaşık %<br />

30'unu karşılayan kanatlı hayvancılık sektöründe 5 firma entegre üretim yapmaktadır.<br />

Bunlardan ikisi Avrupa Birliği'ne ihracat için ön izin belgesi almış olup, diğer firmalarca da<br />

ön izin belgesi alınması yönünde çalışmalar devam etmektedir. Bu bağlamda ilin önemli<br />

ölçüde ihracat potansiyeli taşıdığı değerlendirilmektedir. Ürün özelliğinden dolayı İl’de<br />

Gümrük Müdürlüğü'nün kurulması üretim <strong>ve</strong> ihracat potansiyelini geliştirecektir.<br />

86

Kanatlı hayvancılık sektörünün doğal atığı konumundaki tavuk gübresinin il genelindeki<br />

yıllık miktarı 150 bin ton civarındadır <strong>ve</strong> çevre açısından önemli bir sorun haline gelmiştir.<br />

Tavuk gübresini toprak su <strong>ve</strong> hava kirliliğine yol açan konumdan çıkararak enerjiye<br />

dönüştürecek <strong>ve</strong> toprağa yararlı organik gübre haline getirecek tesislere ihtiyaç vardır.<br />

Yatırımcıların yönlendirilmesi, deprem, sel vs. afetlere yönelik önleyici tedbirlerin<br />

alınabilmesi için fiziki planların yapımı <strong>ve</strong> bu planlar doğrultusunda uygulamanın<br />

sürdürülmesi ülkemiz <strong>ve</strong> İl için çok önemlidir. 1/25.000 ölçekli fiziki planların yapılmaması<br />

nedeniyle arazi kullanımlarının mekânsal belirlemeleri yapılamamış, buna bağlı olarak<br />

Belediye sınırları dışında sektörel yatırım alanları belirlenmemiştir. Söz konusu durum<br />

yatırım <strong>ve</strong> istihdam ortamının geliştirilmesi ile bürokratik işlemlerin azaltılması önündeki en<br />

önemli engellerden birisini oluşturmaktadır. Bu kapsamda 1/100.000 Ölçekli Bolu İli Çevre<br />

Düzeni Planı İl Genel Meclisi <strong>ve</strong> Belediye Meclisi tarafından onaylanmış <strong>ve</strong> yürürlüğe<br />

konmuştur. Bu plana uygun olarak 1/25.000 <strong>ve</strong> alt ölçekli fiziki planların yapılması<br />

hedeflenmektedir.<br />

2. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

2.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Bolu İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Bolu İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 318 dir. Toplam sanayi işletmesi<br />

içerisinde % 0.5 lik bir oran ile sanayisi gelişmekte olan iller arasında yer almaktadır.<br />

Karadeniz Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, bölge<br />

illeri arasında %19 lik bir oran ile Samsun ilk sırada yer almaktadır. Sırasıyla, % 10 ile Düzce<br />

, % 10 Trabzon, %10 Çorum, % 7 Bolu, % 6 Kastamonu, % 5 Ordu, %5.0 Rize, % 4 Amasya,<br />

% 4 Tokat, %4 Zonguldak, % 4 Karabük, %3 Sinop, % 3 Giresun, %3 Bartın, %1<br />

Gümüşhane, %1 Artvin, % 1 Bayburt illeri takip etmektedir.<br />

1.1. Bolu İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

BOLU İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 33 Deri<br />

<strong>ve</strong> ilgili ürünlerin imalatı, % 16 Gıda ürünleri imalatı, % 9 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri<br />

imalatı(mobilya hariç) sektörlerinin ilk sıralarda olduğu görülmektedir.<br />

Bunları sırasıyla aşağıdaki sektörle takip etmektedir.<br />

% 5 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 5 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekip.imalatı<br />

% 5 Tekstil ürünleri imalatı<br />

% 4 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 3 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı(makine <strong>ve</strong> teçhizatı hariç)<br />

% 3 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı,<br />

% 3 Ana metal sanayi,<br />

% 3 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

% 2 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 2 Motorlu kara taşıtı, römork <strong>ve</strong> yarı römork imalatı,<br />

% 2 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünleri imalatı<br />

% 2 Kömür <strong>ve</strong> linyit madenciliği,<br />

%1 Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı,<br />

87

% 1 İçecek imalatı,<br />

% 1 Metal cevherleri madenciliği<br />

Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Bolu ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

toplam 15.337 dir.<br />

Ar-Ge birimi olan firma sayısı 24, çalışan sayısı 108 dır.<br />

1.2. Genel Değerlendirme:<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, % 35 sı Gıda ürünleri imalatı % 15 u Elektrikli teçhizat imalatı<br />

sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>deki istihdamın % 86 i işçi, % 3 ü Mühendis'tir.<br />

Bolu ilinde bulunan sanayi işletmelerinin % 52 si mikro ölçekli, % 35 i küçük ölçekli, %<br />

10 u orta ölçekli, % 3 ü büyük ölçekli işletmelerdir<br />

Personel Sayısına Göre Büyük İşletmeler<br />

- Arçelik Aş. Bolu Pişirici <strong>ve</strong> Isıtıcı Cihazlar İşletmesi<br />

- Beypi Beypazarı Tarımsal Üretim Pazarlama <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- Er Piliç Entegre Tavukçuluk Üretim Pazarlama <strong>ve</strong> Ticaret Ltd. Şti<br />

- Yeni Dünya Tekstil <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

3. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

<strong>Bilim</strong>,<strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> <strong>Teknoloji</strong> Bakanlığı tarafından hazırlanan paket proje niteliğinde olan <strong>ve</strong><br />

çeşitli yatırım konularında yatırımın yapısı hakkında genel bilgileri kapsayan <strong>ve</strong> yatırımcıların<br />

istifadesine sunulan 91 adet sanayi profilinin incelenmesi sonucunda İldeki potansiyeli<br />

değerlendirmeye yönelik uygun yatırım alanları olarak:<br />

Gıda <strong>Sanayi</strong><br />

Mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> Sebze Üretimi: Seben ilçemizde mey<strong>ve</strong> bahçelerinin modernizasyonunun<br />

yapılarak, yerinde değerlendirme projesine göre reçel, marmelat, mey<strong>ve</strong> suyu üretecek küçük<br />

ölçekli tesislerin kurulması, Mey<strong>ve</strong> ambalaj Tesisinin kurulması.<br />

Patates Cipsi <strong>ve</strong> Mısır çerezi Üretimi-Nişasta, Patates unu Üretimi:<br />

<strong>Sanayi</strong> hammaddesi olan il tarım ürünlerinin ıslah edilerek yatırımcıların teşvik edilmesi.<br />

(Lamb-Weston doğuş Patates fabrikasının üretmiş olduğu parmak patates için gerekli olan<br />

patatesin il çiftçisi tarafından ekilmesinin desteklenmesi, teşvik edilmesi.)<br />

Süt, kırmızı <strong>ve</strong> beyaz et ürünleri sanayinin gelişmesi, İl hayvancılığının gelişmesinde<br />

önemli rol oynamıştır. Bununla ilgili uygun yörede et <strong>ve</strong> et ürünlerinin değerlendirilmesi için<br />

et kombinası kurulabilir.<br />

Tarım Araçları<br />

Tarım araçları <strong>ve</strong> gübre üretim tesisleri kurulması.<br />

Deri <strong>Sanayi</strong><br />

Gerede ilçemizde geçmişi 900 yıl öncesine dayanan Dericilik gelişmiş önemli bir<br />

sektör haline gelmiş olup, şu anda deri imalatı yapan işletmeler Gerede ilçemizin<br />

Tabakhaneler mevkiinde faaliyet göstermektedir. Deri organize sanayi bölgesinin biran önce<br />

faaliyete geçirilmesi ile birlikte; İlde <strong>ve</strong> ülke ekonomisinde yaşanan değişimleri, rekabet <strong>ve</strong><br />

girişimcilik gibi değerleri kolayca kavrayabilen, bu yörenin potansiyelini harekete geçirecek<br />

girişimci unsurların <strong>ve</strong>ya kurumların faaliyete geçmesiyle, bu işletmelerin yeni teknolojik<br />

makinelerle donatılmaları <strong>ve</strong> standartlara uygun olarak kaliteli <strong>ve</strong> rakipleriyle boy<br />

ölçüşebilecek teknolojik yapılanmalarıyla birlikte aşağıdaki tesisler kurularak, Silahlı<br />

Kuv<strong>ve</strong>tlerinde deri <strong>ve</strong> deri eşya ihtiyacının bu yöremizden karşılanmasını cezbedecek<br />

görünüme <strong>ve</strong> albeniye sahip olacaktır.<br />

Gerede İlçemiz Deri <strong>ve</strong> Deri Ürünleri üretiminde söz sahibi olması nedeniyle A.İ.B.Ü.(<br />

Abant İzzet Baysal Üni<strong>ve</strong>rsitesi) işbirliği ile <strong>Sanayi</strong>-Üni<strong>ve</strong>rsite işbirliği sağlanarak Ayakkabı<br />

<strong>ve</strong> Saraciye Bölümü Meslek Yüksek Okuluna kazandırılmış olup, sonraki safhalarda kalite <strong>ve</strong><br />

88

AR-GE çalışmaları ön plana çıkarılarak Deri Mühendisliği Bölümü için çalışma<br />

başlatılacaktır.Ayrıca Sektörde kümelenme çalışmaları devam etmekte olup ,Deri Organize<br />

<strong>Sanayi</strong> Bölgesine taşınma çalışmaları da sektörün geleceği için önem taşımaktadır.<br />

İlçemizdeki Deri Sektöründe Kapasite Kullanım oranı % 40 civarında olması nedeniyle talep<br />

karşılanması sorunu yaşanmamaktadır.<br />

� Deri <strong>ve</strong> suni deri terlik üretim tesisi,<br />

� Ayakkabı <strong>ve</strong> sandalet üretim tesisi,<br />

� Deri Çanta,Kemer üretim tesisi,<br />

� Deri atıklarından boncuk tutkal üretim tesisi,<br />

� Deri hazır giyim imalatı tesisi<br />

Orman Ürünleri <strong>Sanayi</strong><br />

� Ağaç vidası<br />

� Sunta vidası imalatı tesisi<br />

İnşaat Sektörü<br />

� Mıcır üretim tesisi<br />

4. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

� Jeo-Termal Seracılık, Jeo-Termal Enerji Kaynaklarından yararlanma,<br />

� Torf Üretimi,<br />

� Mantar yetiştiriciliği,<br />

� Tavuk Besi Çiftliklerinin Modernizasyonu,<br />

� Mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> Sebze Paketleme tesisi,<br />

� Dağ <strong>ve</strong> Yayla turizmi,<br />

� Kongre Turizmi,<br />

5. İlin Dış Ticareti<br />

5.1. Bolu İline Ait İhracat Bilgileri<br />

YIL İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

2008 66 45.290<br />

2009 58 45.738<br />

2010 53 53.861<br />

2011 65 90.805<br />

5.2. Bolu İline Ait İthalat Bilgileri<br />

YIL İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

2008 83 137.150<br />

2009 76 99.518<br />

2010 99 114.592<br />

2011 106 144.019<br />

89<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

6. Bolu İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A. ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Bolu Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:121)

� 70 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1993 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 92 adet sanayi parselinin, 61 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

44 adedi üretim, 7 adedi inşaat, 10 adedi proje aşamasındadır. 31 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 2.910 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; orman, dokuma <strong>ve</strong> demirdışı metal sanayidir.<br />

Gerede Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:88)<br />

� 100 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2003 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 51 adet sanayi parselinin, 28 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

6 adedi üretim, 2 adedi inşaat, 20 adedi proje aşamasındadır. 23 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 300 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma <strong>ve</strong> orman sanayidir.<br />

Bolu Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (Tevsii-Tekstil): (Sicil No:121)<br />

� 79 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2011 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki 36 adet sanayi parselinin, 6 adedinin tahsisi yapılmıştır. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 1 adedi üretim, 1 adedi inşaat, 4 adedi proje aşamasındadır. Üretime geçen<br />

parsellerde yaklaşık 20 kişi istihdam edilmektedir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Gerede Deri Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:87)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “130 Hektar (Arıtma dahil)” olarak <strong>ve</strong> 5.000.-TL ödenekle<br />

yer almaktadır.<br />

� Arıtma inşaatı tamamlanmıştır.<br />

� Bölgede 132 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Yeniçağa Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:193)<br />

� 117 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Altyapı proje aşamasındadır.<br />

Gerede Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (İla<strong>ve</strong> alan) : (Sicil No:88)<br />

� 14.01.1999 tarih <strong>ve</strong> 370 sayılı yazımızla 100 hektar büyüklüğündeki alanın yer seçiminin<br />

uygun görüldüğü bildirilmiştir.<br />

� İmar planı aşamasındadır.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Bolu ilinde 917 işyerlik 5 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu projeler<br />

için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 27.473.611.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

90<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 BOLU GEREDE KSS 107 107 0 100<br />

2 BOLU MENGEN KSS 64 52 12 <strong>81</strong><br />

3 BOLU MERKEZ KSS 298 298 0 100<br />

4 BOLU MERKEZ II (YENİ) KSS 200 200 0 100<br />

5 BOLU YENİÇAĞA KSS 248 248 0 100<br />

TOPLAM 917 905 12 99<br />

(06.01.2012 tarihi itibarıyle)

7. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

1) Bolu'nun 5084 Sayılı Yatırımların <strong>ve</strong> İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik<br />

Yapılması Hakkında Kanun kapsamında bulunmaması <strong>ve</strong> çevresindeki bazı illerin söz<br />

konusu Kanun kapsamında bulunması İldeki yatırım ortamını olumsuz etkilemiştir. İlin<br />

kalkınmada öncelikli iller arasına alınması ile yatırım yapacak olan <strong>Sanayi</strong>cilere de<br />

kolaylıklar <strong>ve</strong> avantajlar sağlayacağı için cezbedici olacaktır.<br />

2) İl <strong>Sanayi</strong> Odağı olabilecek iller arasındadır. YSO (Yeni <strong>Sanayi</strong> Odağı) olarak tanımlanan<br />

illerin gelişmesine bakıldığında bu illerin KÖY (Kalkınmada Öncelikli Yöre) Statüsünde<br />

olmasının büyük payı vardır. Bilindiği gibi il kalkınmada öncelikli yöreler kapsamında<br />

bulunmamaktadır.<br />

3) İlin kalkınmada öncelikli İller kapsamında olmayışının en önemli sebeplerinden birincisi<br />

ildeki ortalama yıllık Milli gelirin Türkiye ortalamasının üzerinde olması sayılmaktadır.<br />

Ancak bir husus dikkatten kaçırılmamalıdır. Baz olarak alınan ortalama Milli gelir ilde ilçeler<br />

itibarıyla farklılıklar göstermektedir. Bu nedenle kalkınmada öncelikli yöreler tespitinin il<br />

bazında değil ilçeler bazında yapılması daha adilane olacaktır.<br />

4) TEDAŞ’ın Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgelerine yönelik özel fiyat tarifesi bulunmamaktadır.<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi yönetimi sanayicilere <strong>ve</strong>rdiği elektriğe bölge içi kullanım bedeli<br />

eklemektedir. Bu nedenle Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi’ndeki sanayiciler hem dağıtım<br />

sistemine hem de Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesine ayrı ayrı sistem kullanım bedeli ödemek<br />

zorunda kalmaktadırlar. Dolayısıyla Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi sanayicileri, Organize<br />

<strong>Sanayi</strong> Bölgesi dışındaki sanayicilere göre daha pahalı enerji kullanmaktadırlar. Organize<br />

<strong>Sanayi</strong> Bölgelerinin sistem bağlantı yeri, şekli <strong>ve</strong> gücüne bakılmaksızın iletim müşterisi<br />

sayılması <strong>ve</strong> bölgesel dağıtım bedelini ödemek zorunda bırakılmaması, sanayiciler<br />

arasında rekabet edilebilir ortamın yaratılması açısından önemlidir.<br />

5) Tarım sektöründe optimum ölçekli işletmelerin geliştirilmesi hedeflenmektedir.<br />

Geleneksel yöntemlerle üretim yapan aile işletmelerinin desteklenerek pazara yönelik<br />

üretim yapan optimum işletmelere dönüştürülmesi gerekmektedir.<br />

6) İl ekonomisinin önemli unsurlarından olan <strong>ve</strong> Türkiye beyaz et ihtiyacının yaklaşık<br />

% 30'unu karşılayan kanatlı hayvancılık sektöründe 5 firma entegre üretim yapmaktadır.<br />

Bunlardan ikisi Avrupa Birliği'ne ihracat için ön izin belgesi almış olup, diğer firmalarca<br />

da ön izin belgesi alınması yönünde çalışmalar devam etmektedir. Bu bağlamda ilin<br />

önemli ölçüde ihracat potansiyeli taşıdığı değerlendirilmektedir. Ürün özelliğinden dolayı<br />

İlde Gümrük Müdürlüğü'nün kurulması üretim <strong>ve</strong> ihracat potansiyelini geliştirecektir.<br />

7) Kanatlı hayvancılık sektörünün doğal atığı konumundaki tavuk gübresinin il genelindeki<br />

yıllık miktarı 150 bin ton civarındadır <strong>ve</strong> çevre açısından önemli bir sorun haline<br />

gelmiştir. Tavuk gübresini toprak su <strong>ve</strong> hava kirliliğine yol açan konumdan çıkararak<br />

enerjiye dönüştürecek <strong>ve</strong> toprağa yararlı organik gübre haline getirecek tesislere ihtiyaç<br />

vardır.<br />

8) İl ekonomisinin gelişmesi için, katma değer bakımından imalat sanayi <strong>ve</strong> tarıma dayalı<br />

sanayi sektörlerine dönük bir yoğunlaşmanın olması gerekir. Bunun içinde KOSGEB gibi<br />

sanayi destek birimlerinin Eğitim danışmanlık yatırım Proje değerlendirme vb.<br />

hizmetlerini <strong>ve</strong>ren birer şubelerinin Bolu OSB içinde kurulması gereklidir. Ayrıca KSS’<br />

lerinin ildeki büyük sanayi işletmeleri ile yan sanayi olarak bağlantıları olduğu dikkate<br />

alınarak bu KSS’ lerinin diğer illerdeki sanayiciler için bir çekim merkezi haline<br />

getirilmeleri önem taşımaktadır.( Alt yapı çözümlerinin vb. gibi )<br />

9) Bolu İlinde Tarım ürünlerinden Ekonomik anlamda gelir sağlanamamaktadır. İlin Tarım<br />

potansiyeli sadece kendi ihtiyacını karşılayacak biçimde organize olmuştur. Tarım sınai<br />

bitkiler <strong>ve</strong> Orman örtüsü açısından zengin olan Bolu’da tarıma dayalı sanayi sektörlerinin<br />

teşvik edilmesi <strong>ve</strong> tarım reorganizasyonunun yapılması gerekmektedir.<br />

91

10) Gerede İlçesinde Karma OSB <strong>ve</strong> Deri OSB bulunmaktadır. Ancak Karma OSB’nde boş<br />

parseller yatırımcı beklemektedir. Bu nedenle % 90 ‘ı Bitmiş OSB’lerin doldurulmadan<br />

yeni OSB’ler kurulmamalıdır.<br />

11) Yörenin temel kaynaklarından olan Orman Ürünleri; Ahşap <strong>ve</strong> kereste üretimini aşarak<br />

katma değeri yüksek Mobilya <strong>Sanayi</strong>sine dönüşememiştir.<br />

12) Bolu’da etüd yapan, projesi olan, yenilikçi genç girişimci sayısı oldukça azdır.<br />

13) Bolu’da Ana sanayi ile yan sanayi arasındaki tamamlayıcılık ilişkisi zayıftır. İşbirliği,<br />

dayanışma <strong>ve</strong> ortaklık kültürü de gelişmemiştir.<br />

14) İl İmalat sanayi işletmelerinin yatırım yapmama nedenleri incelendiğinde; bunların<br />

sırasıyla talep yetersizliği, kredinin pahalı oluşu, öz kaynak yetersizliği <strong>ve</strong> bilgi noksanlığı<br />

olduğu görülmektedir.<br />

15) “İstihdam edilebilirlik” İlin sınai gelişme stratejisinde temel ilke olmalıdır. İlin en önemli<br />

kaynağı ileri derecede eğitimli insan gücüdür.<br />

16) İl’de istihdamı artırmak <strong>ve</strong> işgücü <strong>ve</strong>rimini yükseltmek amacıyla, öncelikle, İl sanayisinin<br />

talep ettiği işgücü profili <strong>ve</strong> nitelikli eleman açığı olan sektörler belirlenmelidir.<br />

17) Mesleki <strong>ve</strong> teknik eğitim geliştirilmeli, sanayinin taleplerini karşılamaya yönelik yeni<br />

eğitim programları tasarlanmalıdır.<br />

18) Mesleki <strong>ve</strong> teknik eğitim kurumlarında öğretim gören öğrenciler özendirilmelidir.<br />

8. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> Niteliği<br />

Toplam Çalışan Sayısı :10<br />

İl Müdürü :1<br />

İl Müdür Yard. :1<br />

Şube Müdürü :2<br />

Şef :1<br />

Mühendis :1<br />

Ölçü <strong>ve</strong> Ayar Memuru :2<br />

Memur :2<br />

92

15 BURDUR<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Burdur, ekonomisi tarım hayvancılığa <strong>ve</strong> maden sektörüne (özellikle mermer) dayalı<br />

sanayileşmesini tamamlayamamış bir ilimizdir. İldeki mevcut imalat sanayinin istihdam <strong>ve</strong><br />

işyeri sayısı itibariyle temelini oluşturan küçük sanayi genel olarak mermer ile makine <strong>ve</strong><br />

metal sektöründe yoğunlaşmıştır.<br />

Makine <strong>ve</strong> metal işleme sanayinde bu yoğunlaşma tarıma dayalı sanayinin teşvik <strong>ve</strong> kabul<br />

görmesindendir.<br />

1-9 İşçi ölçeğinde <strong>ve</strong> genellikle aile işletmeleri niteliğinde faaliyet gösteren küçük sanayi<br />

il genelinde bulunan 2 adet faal OSB, (1 adet Kamulaştırma aşamasındaki OSB) <strong>ve</strong> 8 adet<br />

Küçük <strong>Sanayi</strong> sitesinde yoğunlaşmış bulunmaktadır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Tüm illerde olduğu gibi Burdur ilinde de ticaret kesiminin önemi diğer sektörlerdeki<br />

gelişmeler ile yakından ilgilidir.<br />

İlde ticari hayat çarşı <strong>ve</strong> sokaklarda yerleşmiş ticaret hanelerde <strong>ve</strong> imalat, tamiratlarla uğraşan<br />

küçük esnaf <strong>ve</strong> sanatkarlardan ibarettir. Burdur ilinde giyecek maddeleri büyük illerden temin<br />

edilmekte, yiyecek, sebze <strong>ve</strong> mey<strong>ve</strong> yaz aylarında büyük oranda il genelindeki üretimlerle<br />

karşılanmakta, kış aylarında Antalya’dan temin edilmektedir.<br />

Henüz gelişmekte safhasında bulunan ilde dayanıklı tüketim malzemeleri<br />

üretilmemekle birlikte zorunlu ihtiyaç maddelerinin bir kısmı ilde üretilmekte bir kısmı da<br />

diğer illerden temin edilmektedir.<br />

Tarım üretimi çeşitlilik arz etmekle beraber birçok ürün ilin ihtiyacını karşılayamamaktadır.<br />

2011 yılı itibariyle öne çıkan bazı tarım ürünlerinin üretimi şöyledir:<br />

- 150.664 Ton <strong>Durum</strong> buğdayı<br />

- 163.402 Ton Şeker pancarı<br />

- 231.332 Ton Mısır Silaj<br />

- 25.798 Ton Üzüm<br />

- 75.619 Ton Domates<br />

- 22.000 Ton Fasulye<br />

- 7.315 Ton Anason öne çıkan tarımsal ürünlerdendir.<br />

Ayrıca il genelinde bulunan 117.520 adet büyükbaş hayvan <strong>ve</strong> 259600 küçükbaş hayvan<br />

potansiyeli ile yıllık süt üretimi(2011 yılının ilk on ayında) 241.996 tondur.<br />

İlin hayvancılıktaki en büyük sıkıntısı ortalama 300.000 Ton/yıl olan süt üretiminin yaklaşık<br />

%5’ini işleyebilmesi diğer süt üretiminin tankerlerle diğer illerdeki (Bursa, Balıkesir,<br />

Sakarya, Afyon, Aksaray) süt <strong>ve</strong> süt ürünleri işleyen fabrikalara taşınmasıdır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Burdur İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

93

Burdur İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 408 dir. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.5 lik bir oran ile sanayisi orta gelişmiş illerimiz arasında yer<br />

almaktadır.<br />

Akdeniz Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, Adana<br />

İli % 25 lik bir oran ile bölge İlleri arasında birinci sırada yer almaktadır. Adana İlinden sonra<br />

% 19 luk oran ile ikinci sırada yer alan Mersin İlini sırasıyla % 16 Antalya, %13 Hatay, % 11<br />

ile Kahramanmaraş, %6 Burdur, %6 Isparta, <strong>ve</strong> %4 Osmaniye İli takip etmektedir.<br />

3.2. Burdur İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Burdur İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 39 lik bir<br />

oran ile Diğer Madencilik <strong>ve</strong> Taşocakçılığı, % 18 luk bir oran ile Gıda Ürünleri İmalatı<br />

sektörünün ilk sıralarda yer aldığı görülmektedir.<br />

Diğer sektörler de sırasıyla;<br />

% 12 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 8 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç)<br />

% 6 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

% 4 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine <strong>ve</strong> teçhizat hariç)<br />

% 2 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

% 2 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı<br />

% 2 Tekstil ürünleri imalatı<br />

% 2 Metal cevherler madenciliği,<br />

% 2 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik <strong>ve</strong> ürünleri imalatı<br />

% 1 Motorlu kara taşıtı,treyler ( römork) <strong>ve</strong> yarı römork imalatı<br />

% 2 Diğer (Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine edilmiş petrol ürünlerin imalatı, Diğer imalatlar,Madeni<br />

yağ geri kazanım,Motorlu kara taşıt bakım <strong>ve</strong> onarımı, Mobilya imalatı, İçecek imalatı, Ana<br />

metal sanayi)<br />

3.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Burdur ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

toplam 9.166 dir.<br />

Ar-Ge birimi olan firma sayısı 18, çalışan personel sayısı 323 dir.<br />

Kalite kontrol birimi olan firma sayısı 57, çalışan sayısı 1.064 dir<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Burdur İlinde sanayi yerel hammadde kaynaklarına uygun olarak bir gelişme göstermiştir.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, % 41 i Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı, % 20 i Diğer metalik<br />

olmayan mineral ürünlerin imalatı sektörlerinde istihdam edilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong> istihdamının % 85 i işçi, % 2 si mühendis’tir.<br />

Burdur İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 44 si Mikro Ölçekli, % 47 si Küçük Ölçekli,<br />

% 8 u Orta Ölçekli, % 1 i Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- T.Ş.F.Aş.Burdur Şeker Fabrikası<br />

- Portsan Mermer <strong>Sanayi</strong> Petrol <strong>ve</strong> Tarım Ürünleri Nakliye Ticaret A.Ş.<br />

- Fonmersan Antik Mermer <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret<br />

- As Çimento <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- İltaş İnşaat A.Ş.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

� Lata Üretimi,<br />

� Lamine Parke Üretimi,<br />

94

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

� Süt Mamulleri Üretimi,<br />

� Bisküvi <strong>ve</strong> Gofret Üretim Tesisi,<br />

� Makarna Üretim Tesisi,<br />

� Karma Yem Üretim Tesisi,<br />

� Bakliyat Eleme <strong>ve</strong> Paketleme Tesisi,<br />

� Plastik Eşya <strong>ve</strong> Ambalaj Malzemesi Üretimi,<br />

� Mermerit Üretimi,<br />

� Kireç Üretim Tesisi,<br />

� Beton Kiremit İmalatı Tesisi,<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Burdur İline Ait İhracat Bilgileri<br />

YIL İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

95<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 71 186.186<br />

2009 77 161.556<br />

2010 89 195.604<br />

2011 97 167.000<br />

6.2. Burdur İline Ait İthalat Bilgileri<br />

YIL İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 32 30.208<br />

2009 34 22.413<br />

2010 34 25.550<br />

2011 49 22.9<strong>81</strong><br />

7. Burdur İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A. ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Burdur Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:72)<br />

� 85 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1996 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 57 adet sanayi parselin tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 51<br />

adedi üretim, 2 adedi inşaat, 4 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 1.550 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, elektriksiz makineler <strong>ve</strong> pişmiş kil sanayidir.<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELER<br />

Merkez II Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:268)<br />

� 26.06.2009 tarih <strong>ve</strong> 5802–5809 sayılı dağıtımlı yazımızla 96 hektar büyüklüğündeki<br />

alanın OSB yeri olarak uygun görüldüğü Valiliğe <strong>ve</strong> ilgili kurumlara bildirilmiştir.<br />

Burdur-Bucak Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (Sicil No:53)<br />

� 188 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; 127 adet sanayi parselinin 84 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

48 adedi üretim, 25 adedi inşaat, 11 adedi proje aşamasındadır. 43 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 980 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; elektriksiz makineler <strong>ve</strong> demirdışı metaller sanayidir.<br />

B. KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Burdur ilinde 1.113 işyerlik 5 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 28.128.634.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

96<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 BURDUR BUCAK KSS 362 362 0 100<br />

2 BURDUR KARAMANLI KSS 84 69 15 82<br />

3 BURDUR MERKEZ (I.BÖLÜM) KSS 33 30 3 91<br />

4<br />

BURDUR MERKEZ (II. BÖLÜM)<br />

KSS<br />

480 450 30 94<br />

5<br />

BURDUR MERKEZ (III. BÖLÜM)<br />

154 144 10 94<br />

KSS<br />

TOPLAM 1.113 1.055 58 95<br />

(06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

Batı Akdeniz’in Göller <strong>ve</strong> Güller Bölgesinde, Teke Yöresi’nin <strong>ve</strong> Bölgenin merkezinde olan,<br />

aynı zamanda; 9 bin yıllık antik tarihin derinliklerine uzanan <strong>ve</strong> bin yıllık Türk tarihinin<br />

kollarında yaşayan, yolların kavşağında, huzurlu, öğretimde şampiyon <strong>ve</strong> hızla modernleşen,<br />

sanayileşme potansiyelleri yüksek, bir şirin şehirdir Burdur.<br />

Ülkemizin <strong>ve</strong> dünyanın, özellikle ekonomik konjonktürsel şartları <strong>ve</strong> gidişatı da göz ardı<br />

edilmeden; Burdur’umuzun kendi içindeki <strong>ve</strong> bölge içindeki durumunun iyileştirilmesi,<br />

geliştirilmesi <strong>ve</strong> AB normlarına süratle ulaştırılması gerekmektedir.<br />

Ekonomik Sorunlar<br />

Bu hedefler önünde ortaya çıkan belli-başlı sorunlarımız olarak şunları söyleyebiliriz:<br />

� En başta nitelikli yöneticilik olmak üzere; kaliteli, eğitimli <strong>ve</strong> nitelikli ara elaman<br />

yetersizliği. Bilgi, bilim, bilimsel düşünce, ar-ge faaliyetleri <strong>ve</strong> teknoloji eksiklikleri.<br />

� Sermaye, kredi, destek <strong>ve</strong> teşvik sorunları. Birleşme, şirketleşme, işbirliği, dayanışma,<br />

moral, gü<strong>ve</strong>n <strong>ve</strong> stratejik anlayış sorunları. Yani kurumsallaşma sorunları.<br />

� Markalaşma <strong>ve</strong> kalite sorunları. Tanıtım, reklam, fuar <strong>ve</strong> pazarlama sorunları. Gıda<br />

sektöründe hijyen <strong>ve</strong> ambalaj sorunları.<br />

� Küçük <strong>ve</strong> orta ölçekli üretici işletmelerin; ihracat <strong>ve</strong> istihdam hedeflerinin önündeki<br />

<strong>ve</strong>rgi, sigorta, maliyet <strong>ve</strong> rekabet sorunları.<br />

� İhracat için gümrük, mevzuat <strong>ve</strong> bürokrasi sorunları. İlgili bakanlıklar <strong>ve</strong> Hükümetle<br />

iletişim sorunları. Ekonomik <strong>ve</strong> sosyal sivil kuruluşlarla iletişim <strong>ve</strong> işbirliği sorunları.<br />

� Gelişmeci iş hayatı için gereken; yıldızlı otelleri, büyük konferans-toplantı salonları,<br />

dinlenme tesisleri vb. hayat standardını yükseltecek şehirleşme sorunları.<br />

<strong>Sanayi</strong>leşme Sorunları<br />

- <strong>Sanayi</strong> Tesisi yeri sorunu (2.OSB.nin hayata geçirilememesi çalışmaların 12 yıldır<br />

sürmesi )<br />

- Tarım Hayvancılık İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinin henüz kurulamamış olması<br />

Yıllık 300.000 ton süt üreten ilin, bu sütün %5’ini işleyerek %95’ini işlemek üzere<br />

tankerlerle diğer illere göndermesi,

- Orta <strong>ve</strong> büyük ölçekli yatırım taleplerine yer problemi nedeni ile cevap<br />

<strong>ve</strong>rilememesi,<br />

Çözümler<br />

� İlde çalışan <strong>ve</strong> emekli sayısının yüksek olması, eğitim düzeyinin yüksekliği vb.<br />

faktörlerden dolayı teşvik kapsamında istenilen yerde olamaması nedeniyle, ilin<br />

ekonomisinin motorize gücü konumunda olan mermer <strong>ve</strong> süt üretimi gibi belirli<br />

sektörlerin, sektörel teşvik kapsamına alınması,<br />

� <strong>Sanayi</strong> Yatırım alanı üretilmesi<br />

� İlin gelişmesinin önündeki en önemli problemlerden biri olan yeni yerleşim alanları<br />

<strong>ve</strong> imar alanlarının hayata geçirilmesi<br />

� 9 bin yıllık antik tarihinin <strong>ve</strong> sagalassos, kbriya, insuyu gibi turizm varlıklarının<br />

tanıtımının daha etkin <strong>ve</strong> yaygın bir şekilde yapılması <strong>ve</strong> turizm potansiyelinin<br />

ekonomiye kazandırılması<br />

� Mehmet Akif Ersoy Üni<strong>ve</strong>rsitesinin ilin problemlerine bilimsel <strong>ve</strong> alternatif çözüm<br />

önerileri sunması<br />

� Batı Akdeniz Bölgesinde kurulan BAKA(Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı)nın hizmet<br />

<strong>ve</strong>rdiği Antalya,Isparta,Burdur illerinden ekonomik <strong>ve</strong> gelişmişlik bakımından geride<br />

olan Burdur’a pozitif ayrımcılık yaparak daha farklı destek sağlaması<br />

� As Çimento Fabrikası gibi Avrupada ilk 3. İçerisinde bulunan çimento fabrikasının,<br />

� Yıldız Silah Fabrikası gibi 52 ülkeye yaklaşık 10 milyon dolar ihracat yapan firmanın,<br />

� Küçükkaya Müzik Aletleri gibi ülke genelinde tek olan yaklaşık 50 ülkeye yıllık 4-5<br />

milyon dolar İhracat yapan telli müzik aletleri üreten kuruluşların özenle <strong>ve</strong> itinayla<br />

desteklenmesi<br />

� Demiryolunun Antalya’ya bağlanması <strong>ve</strong> Antalya limanının kapasitesinin artırılarak<br />

ihracatın buradan yapılması özellikle ihracatımızın yaklaşık %70 ini (100 milyon<br />

doların üstünde) oluşturan mermer sektöründe ulaşım maliyetini büyük ölçüde<br />

düşürecektir. (Şu anda 400 Km. uzaktaki İzmir limanı kullanılmakta, demiryoluna<br />

göre üç kat daha pahalı olan karayolu taşımacılığı yapıldığından ulaşım maliyeti çok<br />

yüksek seyretmektedir.)<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

ADI SOYADI ÜNVANI ÖĞRENİM DURUMU<br />

Davut ARSLAN İl Müdürü Mühendislik Fakültesi<br />

A. Sacide ÇAĞLAR İl Müdür E.A.Ü.İ.İ.İ.Fakültesi (4)<br />

Süreyya ÖZKAN Yrd. Şube Müdürü A.Ü.A.Ö.Fakültesi (4)<br />

Murat UMUT Şef A.Ü.Açık Öğretim (2)<br />

Mehmet ÖZEN Şef A.Ü.Açık Öğretim (2)<br />

H.İbrahim BUĞDAYCI Mühendis Mühendislik Fakültesi<br />

Erdal GEVREK Mühendis Mühendislik Fakültesi<br />

Mustafa MENGİ Tekniker Meslek Yüksek Okulu(2)<br />

Münir SAĞLAM Teknisyen A.Ü.Açık Öğretim (2)<br />

Ramazan DOĞULAR Memur A.Ü.A.Ö.Fakültesi (4)<br />

Gülperi ÜNAL Memur Tic. Lisesi<br />

Salih AYAZ V.H.K.İ. Tic. Lisesi<br />

97

16 BURSA<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

İlin bu günkü ekonomik yapı içersindeki durumu ile Ülkemizde önemli yer işgal<br />

etmektedir. İlin <strong>Sanayi</strong>sinin <strong>ve</strong> ihracatının temelinde yatan ana sektörler ise otomotiv, tekstil,<br />

makine imalatı <strong>ve</strong> gıda sektörleridir.<br />

a-) Sektörler<br />

1-)Otomotiv Ana <strong>Sanayi</strong> Sektörü<br />

İlde ülkemizin en önemli Otomotiv Ana <strong>Sanayi</strong> firmaları faaliyet göstermektedir.<br />

Bu firmalar;<br />

Oyak- Renault , Tofaş-Fıat, Karsan –Peugeot-Güleryüz A.Ş. firmalarıdır.<br />

Bu firmaların ikisi binek otomobil, biri minibüs <strong>ve</strong> az sayıda da kamyonet, diğeri de<br />

Otobüs <strong>ve</strong> midibüs üretmektedir.<br />

Renault firması 2007 yılında toplam 263.647. adet binek araç, Tofaş A.Ş. 212.493<br />

binek <strong>ve</strong> hafif ticari araç, Karsan A.Ş. 9.720 adet hafif ticari araç, Güleryüz A.Ş. 126 adet<br />

ticari araç üretimi gerçekleştirmiştir.<br />

Renault firması 2008 yılında toplam 286.695. adet binek araç, Tofaş A.Ş. 265.336<br />

binek <strong>ve</strong> hafif ticari araç, Karsan A.Ş. de 11.230 adet hafif ticari araç Güleryüz A.Ş. 149 adet<br />

ticari araç üretimi gerçekleştirmiştir.<br />

Renault Firması 2009 yılında toplam 277.572 adet binek araç, Tofaş A.Ş. 92.408 binek<br />

araç <strong>ve</strong> 307.795 hafif ticari araç olmak üzere 400,203 adet araç, Karsan A.Ş 8.313 adet hafif<br />

ticari araç, Güleryüz A.Ş. firması 29 adet ticari araç üretimi gerçekleştirmiştir.<br />

Renault Firması 2010 yılında toplam 307.083 adet binek araç, Tofaş A.Ş. firması<br />

115.720 binek araç <strong>ve</strong> 196.525 hafif ticari arac olmak üzere 312.245 adet, Karsan firması<br />

24.729 hafif ticari araç, Güleryüz A.Ş. 87 adet ticari araç üretimi gerçekleştirmiştir.<br />

Yukarıda ünvanları belirtilen firmalar 2007 yılında toplam 485.986 araç, 2008 yılında<br />

563.410 araç, 2009 yılında da 686.117 adet araç üretmişlerdir.2010 yılında ise 644.144 adet<br />

araç üretimi gerçekleştirmişlerdir. Görüldüğü üzere 2008 yılı sonunda başlayan <strong>ve</strong> 2009 da<br />

da devam eden ekonomik <strong>ve</strong> finansal krize rağmen oto ana sanayi firmalarının üretimleri<br />

genel olarak yıllar itibariyle artarak devam etmiştir.<br />

2-)Otomotiv Yan <strong>Sanayi</strong> Sektörü<br />

Ülkemizin en önemli otomotiv ana sanayi kuruluşları olan Tofaş, Renault <strong>ve</strong> Karsan<br />

A.Ş. <strong>ve</strong> Güleryüz firmalarının bulunduğu ilde buna bağlı olarak Otomotiv Yan <strong>Sanayi</strong> de<br />

gelişmiştir.<br />

Otomotiv yan sanayi firmaları oto ana sanayine dönük üretim yapmakla birlikte<br />

yurtdışından bulunan otomotiv firmalarına da muhtelif yedek parça imalatı <strong>ve</strong> ihracatı<br />

gerçekleştirmektedirler.<br />

Başlıcaları Beyçelik A.Ş., Boch A.Ş., Teknik Malzeme A.Ş., Gramer A.Ş., Mako A.Ş.<br />

firmalarıdır<br />

Yukarıda ünvanları belirtilen firmaların <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtları <strong>ve</strong>rilerine göre, 2007<br />

yılı toplam ciroları 1.326.515.858 TL , 2008 yılı ciroları toplamı 1.898.133.266 TL iken,<br />

2009 yılı cirosu 1.577.765.897 olarak gerçekleşmiştir.2010 yılı ciro toplamları ise<br />

1.549.208.400.TL- olarak gerçekleşmiştir.<br />

3-)Tekstil Sektörü<br />

Tekstil sektöründe ise gerek yurtiçi <strong>ve</strong> gerekse yurtdışına yönelik üretim <strong>ve</strong> ihracat<br />

yapan ülke çapında firmalar bulunmakta olup, bu firmalar dünyanın önde gelen markalarına<br />

gerek kumaş <strong>ve</strong> gerekse konfeksiyon olarak üretimde bulunmaktadırlar.<br />

Bu firmaların belli başlıları ise ; Yeşim Tekstil AŞ., Zorlu Tekstil AŞ. -Özdilek A.Ş.<br />

Sönmez AŞ. fırmalarıdır.<br />

98

4-)Makine Ve Metal <strong>Sanayi</strong> Sektörü<br />

Özellikle ihracat açısından makine <strong>ve</strong> metal sanayinde gerek iç <strong>ve</strong> gerekse dış pazara<br />

üretim <strong>ve</strong> ihracat yapan çok sayıda firma bulunmaktadır.<br />

Bu firmalar ağırlıklı olarak CNC Tezgah, Hidrolik Makas, Pres, Kaynak makineleri Alaşımlı<br />

Özel Çelik vb. ürünler üretmektedirler.<br />

Bunların başlıcaları, Çemtaş A.Ş, Döktaş A.Ş., Asil Çelik A.Ş. Burçelik A.Ş,<br />

Durmazlar A.Ş., Baykal Makine A.Ş., -Ermaksan A.Ş., firmalarıdır.<br />

5-)Gıda <strong>Sanayi</strong> Sektörü<br />

İlin coğrafi yapısına bağlı olarak tarım <strong>ve</strong> gıda sektörü de il ekonomisi içersinde<br />

önemli yer tutmaktadır.İlde ağırlıklı olarak taze sebze mey<strong>ve</strong>(Zeytin, Kiraz, incir, armut vb)<br />

dondurulmuş gıda vb.ürünler ülke <strong>ve</strong> dünya pazarlarına ihraç edilmektedir.<br />

Buna bağlı olarak il, özellikle mey<strong>ve</strong> suyu, alkolsüz içki, işlenmiş süt ürünleri,<br />

konser<strong>ve</strong>, konsantre salça üretiminde ülke genelinde önemli paya sahiptir.<br />

Bu sektörde faaliyet gösteren başlıca firmalar; Penguen Gıda A.Ş. Alara Tarım AŞ., -<br />

Cargill A.Ş.,, Marmara Birlik Koop., -Sütaş A.Ş., -Eker A.Ş., Frigo Pak AŞ., Tamek A.Ş.,<br />

Aroma A.Ş. firmalarıdır.<br />

6-)Toprak Ve Maden <strong>Sanayi</strong> Sektörü<br />

Toprak <strong>ve</strong> maden işleme sektörü ilin önemli sektörleri arasında yer almaktadır.<br />

Çimento, cam imalatı <strong>ve</strong> linyit çıkarma işlemleri ağırlıklı sektör gelişmiştir.<br />

Bu alanda faaliyet gösteren firmaların başlıcaları:<br />

Bursa Çimente Fabrikası A.Ş. Şişe Cam Fabrikaları A.Ş., Orhaneli Linyit İşletmeleri<br />

Teknopark (Ulutek A.Ş.)<br />

Araştırma <strong>ve</strong> geliştirme faaliyetlerinin <strong>ve</strong>rgi muafiyetiyle birlikte yürütüldüğü<br />

teknopark, Uludağ Üni<strong>ve</strong>rsitesi Görükle kampusünde 500 dekarlık alan üzerinde kurulmuş<br />

olup faaliyetine Eylül 2008 ayında başlamıştır.<br />

Teknopark Bursa firmalarına birçok alanda önemli katkılar sağlayacaktır. Özellikle<br />

Ar-Ge maliyetlerini düşürerek Bursa sanayine önemli hizmetler <strong>ve</strong>recektir.<br />

Bu çerçe<strong>ve</strong>de yurtdışı kaynaklı yüksek bilgi <strong>ve</strong> teknoloji isteyen sektörlerin gelişmesine<br />

<strong>ve</strong> Bursa ya gelmesine katkı sağlayacaktır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İl Marmara bölgesinde İstanbul’dan sonra ticari potansiyel açısından bölgemizin en büyük<br />

İli durumundadır.İlde ağırlıklı olarak tekstil,konfeksiyon makine cihaz v.b. ticareti<br />

gelişmiştir.Bu kapsamda İlde ticaretle ilgilenen esnaf <strong>ve</strong> sanatkarlar ile ticarethane sayıları<br />

yüksek düzeylerdedir<br />

İlin ticari durumuna ilişkin faaliyette bulunan kuruluşlar <strong>ve</strong> kuruluşlara ilişkin bilgiler<br />

aşağıya çıkartılmıştır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Bursa İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Bursa İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 5804 dür. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 8 lik bir oran ile sanayisi gelişmiş ikinci ildir.<br />

99

Marmara bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, % 65 ile<br />

İstanbul ilk sırada yer alırken sırasıyla, %17 Bursa, % 5 Kocaeli, % 3 Tekirdağ, % 3<br />

Balıkesir, % 2 Sakarya, %1 Çanakkale, % 1 Kırklareli, %1 Edirne, %1 Bilecik, %1 Yalova<br />

takip etmektedir.<br />

3.2. Bursa İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Bursa İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 34 ile<br />

Tekstil ürünleri imalatının ilk sırada olduğu görülmektedir.<br />

Diğer sektörler sırasıyla;<br />

% 9 Mobilya imalatı,<br />

% 8 Gıda ürünleri imalatı,<br />

% 8 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

% 7 Motorlu kara taşıtı, römork <strong>ve</strong> yarı römork imalatı,<br />

% 5 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine <strong>ve</strong> teçhizatı hariç)<br />

% 5 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünleri imalatı,<br />

% 4 Giyim Eşyası İmalatı ,kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması,<br />

% 3 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 3 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 2 Ana metal sanayi<br />

% 2 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı<br />

% 1 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

% 1 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç)<br />

% 1 Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünleri imalatı,<br />

% 1İçeçek imalatı,<br />

% 1 Metal cevherleri madenciliği,<br />

% 1 Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkarması<br />

%4 Diğerleri (Kayıtlı medyanın basılması <strong>ve</strong> çoğaltılması, Bilgisayarların elektronik <strong>ve</strong> optik<br />

ürünleri imalatı, Deri <strong>ve</strong> ilgili ürünlerin imalatı, Diğer ulaşım araçları imalatı,<br />

3.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Bursa ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam 211.238 dir.<br />

Kalite Kontrol birimi olan firma sayısı 866, çalışan sayısı 4.340 dır. Ar-Ge birimi bulunan<br />

firma sayısı 319, çalışan personel sayısı 1449 dır. Toplam personelin % 2,2 si kalite kontrol<br />

biriminde, % 0,7 si de Ar-Ge de istihdam edilmektedir.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Bursa ilinde, Tekstil ürünleri sektörü çekim merkezli bir sektörel dağılım<br />

görülmektedir..<br />

<strong>Sanayi</strong> de çalışanların, % 25 i Tekstil ürünleri imalatı, % 21 si Motorlu kara taşıtı, römork <strong>ve</strong><br />

yarı römork imalatı sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>deki istihdamın % <strong>81</strong> si işçi, % 4 ü mühendis’dir.<br />

Bursa ilinde faaliyet gösteren sanayi işletmelerinin; % 50 si mikro ölçekli, % 38 i<br />

küçük ölçekli % 10 u orta ölçekli, % 2 s i büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel Sayısına Göre Büyük Firmalar<br />

- Korteks Mensucat <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret<br />

- Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.<br />

- Yeşim Tekstil <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- Oyak-Renault Otomobil Fab.A.Ş.-Bursa Şubesi<br />

- Bosch <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

100

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

1-) Gemi İnşa <strong>Sanayi</strong><br />

İlin Marmara Denizine olan 135 Km. uzunluğundaki kıyısı, aynı zamanda bir Deniz<br />

Şehri olması gerektiği gerçeğini de ortaya çıkarmaktadır. İstanbul Gemi İnşa <strong>Sanayi</strong> alanında<br />

Tuzla Tershaneleri ile ülkemizin üretim üssü <strong>ve</strong> finans merkezi durumundadır. Ancak büyük<br />

gemi inşa alanında yetersiz kalmakta <strong>ve</strong> genişleme imkanı bulunmamaktadır.<br />

İlde son yıllarda tekstil sektörünün yavaşlaması, otomotiv <strong>ve</strong> makine sektörünün<br />

gelişmiş olması <strong>ve</strong> tekstil sektöründen çıkan sermayenin de Gemi İnşa Sektöründe<br />

değerlendirilmesi imkanları aranmalıdır.<br />

Bu çerçe<strong>ve</strong>de Karacebey kıyılarında (Bandırma da olabilir) Kurulacak Gemi İnşa<br />

<strong>Sanayi</strong> Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi yakınında bulunan Karacabey KSS <strong>ve</strong> M.K.Paşa Organize<br />

<strong>Sanayi</strong> Bölgeleri ile ile faydalı bir sektör halini almasının koşulları mevcuttur.<br />

2-) Bilişim <strong>ve</strong> Yazılım Sektörü<br />

Dünya hızla gelişmekte olan <strong>ve</strong> yapılan araştırmalar sonucunda, gelişme imkanı en<br />

fazla olan sektörlerin başında Bilişim <strong>ve</strong> yazılım sektörü gelmektedir.<br />

Bu alanda Dünyada faaliyet gösteren Microsoft gibi dünya devlerinin üretim , tasarım,<br />

yazılım programlarının vb faaliyetlerinin ilde gerçekleştirilmesi konusunda gerekli<br />

oluşumların gerçekleştirilmesi, gerekli lobi çalışmalarının yapılması önem kazanmaktadır.<br />

Bu alanda Uludağ Üni<strong>ve</strong>rsitesi, Teknopark, Ulaşım vb. imkanların bu çerçe<strong>ve</strong>de iyi<br />

değerlendirilmesi gerekmektedir.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Turizm potansiyeli açısından İstanbul'dan sonra en önemli merkezlerden olan Bursa, tarihi<br />

eserlerinin zenginliği ile gözleri kamaştırmaktadır. Bursa <strong>ve</strong> İznik erken Hıristiyanlık <strong>ve</strong><br />

Osmanlı döneminin eşsiz eserleri ile süslüdür.<br />

Türkiye'nin kış turizmi merkezi olan Uludağ Kayak Merkezi Bursa'ya 40 dakika<br />

uzaklıktadır <strong>ve</strong> kış turizminin bütün olanaklarına sahiptir.<br />

Marmara Denizi kıyıları uzun yıllardan beri bütün Türkiye'nin tercih ettiği tatil yöreleridir.<br />

Uludağ Milli Parkı günübirlik turizm, kampçılık <strong>ve</strong> trekking için ideal bir ortamdır. Uludağ<br />

etekleri özel araçları <strong>ve</strong> cip safari ile geziye çıkanlara sihirli güzelliklerini sunar. Pek çok<br />

keşfedilecek yer arasında Bursa ilçelerinin tabii güzellikleri, çağlayanları, mağaraları <strong>ve</strong><br />

otantik Osmanlı köyleri yer alır.<br />

Bursa kaplıcaları Roma Dönemi'nden beri kullanılan sağlık merkezleridir. Bursa<br />

içinde Çekirge semti bir kaplıcalar merkezidir. Bursa ilçelerinin çoğunda da kaplıcalar yılın<br />

her döneminde büyük rağbet görür.<br />

İznik <strong>ve</strong> Uluabat (Apolyont) gölleri yüzme, kano <strong>ve</strong> sörf gibi su sporları için ideal<br />

alanlardır.<br />

Bursa'yı tanımak için kent içinde en az iki gün konaklamak gerekir. Tabiat<br />

güzelliklerini tanımak tamamen arzuya bağlıdır. İlk <strong>ve</strong> Orta çağın en önemli merkezlerinden<br />

biri olan İznik'e bir gün ayırmak gerekir. Bursa bütün zenginliklerini keşfe çıkan Türkiye <strong>ve</strong><br />

Dün ya insanlarını ünlü konukse<strong>ve</strong>rliği ile ağırlamaktan gurur duyan insanların yönettiği her<br />

zevke hitabeden konaklama tesislerine sahiptir.<br />

Tüm bunlara ila<strong>ve</strong> olarak Bursa’ da turizmi geliştirilmesi için yapılabilecek bir çok<br />

alternatif turizm türleri <strong>ve</strong> uygulamaları olabilecektir.<br />

Bunlar ise;<br />

Galatasaray <strong>ve</strong> Beşiktaş gibi büyük spor klüplerininin yazın serin <strong>ve</strong> oksijeni bol olan<br />

Keles İlçemizde, Fenerbahçe Spor Klübünün Düzce Topuk Yaylası tesisleri gibi tesisler<br />

oluşturulması <strong>ve</strong> bu klüplerin tüm branşları ile yaz aylarında kamplarının Bursa’ da<br />

yapılmasının sağlanması yönünde çalışmalar yapılmalıdır.<br />

101

Bursa ili ülkemiz 1. liginde bu güne kadar mücadele eden 67 futbol takımının<br />

bulunduğu illerden 46 sının çok yakınında yer almaktadır. Yazın serin olan Uludağ iklimi <strong>ve</strong><br />

Atatürk Stadı ile yapılmakta olan Timsah Arena Stadyumu ile ülkemizin yaz kampları üssü<br />

olmaya adaydır.<br />

Ayrıca Kongre Turizm merkezinin faaliyete geçmesi nedeniyle ilimize kısa sürede<br />

birkaç Golf sahası yapılması, kongre turizmi için gelen kişilerin ilimizi tercih etmesinde etkili<br />

olacaktır.<br />

Kapodokyada olduğu gibi Uludağ eteklerinde Balon <strong>ve</strong> Zeplin turları, Raftig, Paintbol<br />

turnuvaları <strong>ve</strong> diğer alternatif turizm imkanlarının ( dağ, mağara, motorlu sporlar, yamaç<br />

paraşütü, Bungee jumping, avcılık vb.) yatırımlarını özel sektör tarafından yapılmasının<br />

teşvik edilmesi ilimizin turizmden alacağı payı yükseltecektir.<br />

Ayrıca tabiat harikası olan Keles, Orhaneli vb. ilçelerde cazibe merkezleri<br />

oluşturulabilir.(Ünlü <strong>ve</strong> zengin iş adamlarına çiftlikler, dağ tatil köyleri vb)<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Bursa İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

2008 2.804 11.103.935<br />

2009 2.898 9.056.713<br />

2010 2.959 10.673.668<br />

2011 3.415 11.691.976<br />

102<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

6.2. Bursa İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

2.489 8.722.145<br />

2009 2.351 7.080.296<br />

2010 2.5<strong>81</strong> 9.846.807<br />

2011 3.013 11.911.993<br />

7. Bursa İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Bursa Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:7)<br />

� 679 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1966 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 293 adet sanayi parselinin, tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

249 adedi üretim, 3 adedi inşaat, 41 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 25.075 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma-giyim, madeni eşya <strong>ve</strong> elektrikli makineler sanayidir.<br />

� Ortalama 80.000 m 3 /gün kapasiteli atıksu arıtma tesisi bulunmaktadır.<br />

İnegöl Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:187)<br />

� 300 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1987 yılında, tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 107 adet sanayi parselinin tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

tamamı üretime geçmiştir.

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 13.000 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma-giyim, orman <strong>ve</strong> gıda sanayidir.<br />

Mustafakemalpaşa Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:80)<br />

� 200 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1999 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 65 adet sanayi parselinin tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 11<br />

adedi üretim, 19 adedi inşaat, 35 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 350 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; kimya, demir-çelik <strong>ve</strong> dokuma sanayidir.<br />

Demirtaş Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:112)<br />

� 475 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2001 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 348 adet sanayi parselinin tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

328 adedi üretim, 14 adedi inşaat, 6 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 35.230 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma-giyim, demir-çelik <strong>ve</strong> elektriksiz makineler sanayidir.<br />

Nilüfer Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:183)<br />

� 232 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2008 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 286 adet sanayi parselinin, tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

235 adedi üretim, 13 adedi inşaat, 38 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 15.000 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; demirdışı metal, karayolu taşıtları imalatı <strong>ve</strong> dokuma-tekstil<br />

sanayidir.<br />

Kestel Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No: 220)<br />

� 73 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; 94 adet sanayi parseli bulunmakta olup, tamamının tahsisi yapılmıştır. 67<br />

adedi üretim, 5 adedi inşaat, 22 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 4.000 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma, demir-çelik, plastik <strong>ve</strong> gıda sanayidir.<br />

Bursa-Deri İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:79)<br />

� 173 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2010 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 140 adet sanayi parselinin 33 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

20 adedi üretim, 13 adedi inşaat aşamasındadır. 107 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 750 kişi istihdam edilmektedir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ :<br />

Mustafakemalpaşa-Mermerciler Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:100)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “71 hektar” olarak <strong>ve</strong> 5.000.-TL ödenekle yer almaktadır.<br />

� Bölgede 32 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Yenişehir Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:225)<br />

� 174 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgede cam sanayi sektöründe faaliyet gösteren 2 adet mevcut işletme yer almaktadır.<br />

� Bu işletmede yaklaşık 1.030 kişi istihdam edilmektedir.<br />

Mustafa Kemal Paşa I (İla<strong>ve</strong> Alan) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:80)<br />

� 230 hektar büyüklüğündeki alan OSB yeri olarak uygun görülmüştür.<br />

� 1.502.064 m 2 büyüklüğündeki alan için kamu yararı kararı <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

� 38 hektarlık alanın imar planı onaylanmıştır.<br />

TOSAB Bursa Tekstil Boyahaneleri Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:231)<br />

� 175 hektar büyüklüğündeki alan OSB yeri olarak görülmüştür.<br />

103

� 1.738.553 m 2 yüzölçümündeki alan için kamu yararı kararı <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

TOSAB Bursa Tekstil Boyahaneleri (ila<strong>ve</strong> alan): (Sicil No:231)<br />

� 137.033 m 2 alanın OSB Kanunun 3. maddesinin (c) bendi gereği OSB'nin teknik altyapı<br />

olarak kullanılması kaydıyla Bakanlığımızca uygun görüldüğü 27.10.2011 tarih <strong>ve</strong> 2712-<br />

19 sayılı dağıtımlı yazımız ile OSB Yönetim Kurulu Başkanlığına <strong>ve</strong> diğer ilgili<br />

kurumlara bildirilmiştir.<br />

Bursa-Karacabey (75.Yıl KOBİ ) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi :<br />

� 30.06.2003 tarih <strong>ve</strong> 7485 sayılı yazımız ile 474 hektar büyüklüğündeki alanın yer<br />

seçiminin uygun görüldüğü bildirilmiştir.<br />

� OSB sınırları içinde kalan 1.967.575 m 2 yüzölçümüne sahip şahıs mülkiyetindeki toplam<br />

621 adet parsel için kamu yararı kararı <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

Gürsu Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:188)<br />

� 103 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; 145 adet sanayi parseli bulunmakta (636 işyerine karşılık gelmektedir.) olup,<br />

124 adedinin tahsisi yapılmıştır. Tahsisi yapılan parsellerde 65 adet tesis üretim, 1 adet<br />

tesis inşaat, 58 adet tesis proje aşamasındadır. 21 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 6.500 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, pişmiş kil <strong>ve</strong> orman sanayidir.<br />

Bursa İnegöl II Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (Mobilya <strong>ve</strong> Ağaç İşleri): (Sicil No:245)<br />

� 674 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgede 2<strong>81</strong> adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

� Proje Müteşebbis Heyet imkanlarıyla devam etmektedir.<br />

Nilüfer Hasanağa (Batı) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:216)<br />

� 105 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; 95 adet sanayi parseli bulunmakta olup, tamamı tahsis yapılmıştır. Tahsisi<br />

yapılan parsellerde 68 adet tesis üretime geçmiş, 8 adedi inşaat, 19 adedi proje<br />

aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 2.680 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; plastik, demir-çelik <strong>ve</strong> madeni eşya sanayidir.<br />

Nilüfer (İla<strong>ve</strong> Alan) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� 20.653 m 2 büyüklüğündeki alanın Nilüfer OSB ila<strong>ve</strong> alanı olarak sınırlarının<br />

kesinleştirildiği 11.08.2011 tarihli <strong>ve</strong> 765-771 sayılı yazımız ile OSB Yönetim Kurulu<br />

Başkanlığı'na <strong>ve</strong> ilgili kurumlara bildirilmiştir.<br />

B. KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Bursa İlinde 3.041 işyerlik 13 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 91.103.292.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

104<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 BURSA ORHANGAZİ (II. BÖLÜM) KSS 200 93 107 47<br />

2 BURSA GEMLİK KSS 163 163 0 100<br />

3 BURSA İNEGÖL KSS 537 537 0 100<br />

4 BURSA İZNİK KSS 44 43 1 98<br />

5<br />

BURSA KARACABEY<br />

120<br />

(SANATKARLAR) KSS<br />

30 90 25<br />

6 BURSA KARACABEY (III. BÖLÜM) KSS 130 60 70 46<br />

7 BURSA KARACABEY (I.BÖLÜM) KSS 222 107 115 48

8 BURSA KARACABEY (II. BÖLÜM) KSS 130 93 37 72<br />

9<br />

BURSA M.KEMALPAŞA (I.BÖLÜM)<br />

KSS<br />

316<br />

285 31 90<br />

10<br />

BURSA M.KEMALPAŞA (II. BÖLÜM)<br />

KSS<br />

71<br />

65 6 92<br />

11 BURSA MERKEZ KSS 731 731 0 100<br />

12 BURSA ORHANGAZİ (I.BÖLÜM) KSS 60 60 0 100<br />

13 BURSA YENİŞEHİR KSS 317 118 199 37<br />

TOPLAM 3.041 2.385 656 78<br />

105<br />

(06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

1-)Sorunlar (Oto ana <strong>ve</strong> yan sanayi)<br />

-2000’ li yıllar öncesi Otomotiv ana <strong>ve</strong> yan sanayinde yerli katkı oranı (Brodway, şahin,<br />

doğan vb. otomobil modelleri üretilirken) yüksek iken, bu oran 2000 yılından sonra diğer<br />

daha gelişmiş modellerin(Megan, Clio vb) üretilmeye başlanması ile aşağılara inmiştir. Bu<br />

durum ülkemizde üretim <strong>ve</strong> istihdamı katma değeri’ de azaltmaktadır.<br />

-Bunun nedeninin de TL nin değerinin yükselmesi nedeniyle yurtdışından otomotiv yan<br />

<strong>ve</strong> ana sanayi ürünlerinin <strong>ve</strong> diğer sanayi girdilerinin ithalatının uygun olduğu bununda<br />

ithalatı arttırdığı düşünülmektedir.<br />

-Ayrıca Patent sahibi firma ülkelerinin, firmalar üzerindeki ekonomik <strong>ve</strong> istihdam<br />

amaçlı(Fransa hükümetinin Renault üzerindeki baskısı gibi) baskıları nedeniyle kendi<br />

ülkelerinde üretilen yan sanayi ürünlerinin kullanılması da bir sorun olarak karşımıza<br />

çıkmaktadır.<br />

Oto yan sanayi sektörünün potansiyeli olmasına rağmen savunma sanayi sektöründe<br />

yeterli payı alamamaktadır.<br />

-Kur hareketlerinin, diğer dengelerinde göz ardı edilmeyerek,belirlenmesinin daha uygun<br />

olacağı düşünülmektedir.Ayrıca piyasada durgunluğun olduğu, Sosyal Gü<strong>ve</strong>nlik Kurumu<br />

primlerinin yüksek olduğu, şeklinde sorunlardan söz edilmektedir.<br />

1-1) Çözüm Önerileri(Oto Ana <strong>ve</strong> Yan <strong>Sanayi</strong> Sektörleri)<br />

-TL’ nin aşırı değerlenmesinin önlenmesi, Otomobil <strong>ve</strong> diğer sanayi ürünlerinde yerli<br />

katkı oranının yükseltilmesinin teşvik edilmesinin faydalı olacağı düşünülmektedir.<br />

-Ayrıca son yıllarda dillendirilen YERLİ OTOMOBİL üretimi yönündeki düşünce <strong>ve</strong><br />

girişimlerin yukarıda belirlenen sorunlara önemli derecede çözüm olabileceği, ayrıca<br />

Elektrikli otomobil üretimi için, dünyadaki bütün yatırımcıların, tekrar yatırım yapmak<br />

zorunda olduğu dönemde olması da rekabet açısından bir fırsat olarak değerlendirilmelidir..<br />

-Bursa’ da kurulu bulunan <strong>ve</strong> midibüs <strong>ve</strong> otobüs üretilen <strong>ve</strong> yerli katkı oranı % 66 ya<br />

ulaşan firmanın daha büyük sermayeli yerli firmalarla ortaklıklarının sağlanarak YERLİ<br />

OTOBÜS üretimi üzerinde de düşünülmelidir.<br />

Ülkemiz açısından gelecek vadeden savunma sanayi sektöründen Bursa firmalarının<br />

daha fazla pay alması için çalışılmalıdır.<br />

2-)Sorunlar(Tekstil Sektörü)<br />

-Son yıllarda yatırımların Mısır, Orta Asya Cumhuriyetlerine kayması gibi sorunların<br />

Tekstil sektörüne darbe vurduğu, Çin mallarının ucuz olmasının özellikle dış rekabeti<br />

zorlaştırdığı <strong>ve</strong> olumsuz etkilediği şeklinde ifade edilmektedir.<br />

-Rekabet edememenin ana nedeninin işçilik, elektrik, Sosyal Gü<strong>ve</strong>nlik Kurumu<br />

primlerinin yüksekliği, enerji maliyetlerinin vb. girdilerin yüksek olmasının rekabeti olumsuz<br />

etkilediği, döviz kurundan kaynaklanan sorunlar bulunmaktadırlar.

2-2)Çözüm Önerileri(Tekstil Sektörü)<br />

-Bu sektörün emek yoğun <strong>ve</strong> katma değeri yüksek sektör olduğu, bu alana yapılabilecek<br />

teşviklerin dolaylı getirilerinin yapılan teşviğin çok üstüne çıkabileceği, daha kompleks<br />

ürünler üretilmesi, yeni değişik pazar arayışlarını çözüm olabileceği şeklinde düşünceler<br />

bulunmaktadır. Özellikle Afrika pazarları üzerinde yoğunlaşılmasının yararlı olacağı<br />

düşünülmektedir.<br />

-Ayrıca Bölgesel Askeri Ücretinde hem geri kalmış illerimizdeki işsizliği önleyeceği,<br />

göçü durduracağı, <strong>ve</strong> üretici firmalara bu avantajlar nedeniyle dış piyasalarda rekabet avantajı<br />

sağlayacağı değerlendirilmektedir.<br />

-Teksilde Ar-Ge <strong>ve</strong> innavasyon konusunda firmaların potansiyellerini arttırıcı, tekstilin<br />

yoğun olduğu illerde bakanlığımızca seminerlerin düzenlenmesi faydalı olacaktır.<br />

-Tekstilde kümelenme nin önemi üzerinde daha fazla durulması <strong>ve</strong> bu yönde eğitim<br />

çalışmalarının arttırılması bu sektörde <strong>ve</strong>rimliliği arttıracaktır.<br />

3-)Sorunlar (Makine <strong>ve</strong> Metal <strong>Sanayi</strong>)<br />

-Makine <strong>ve</strong> metal sanayinin hammadesi olan demir çelik üretiminde ülkemiz dünyada<br />

demir çelik ihraç eden ülkeler sıralamasında 12. sırada yer almakta <strong>ve</strong> dünya ticaretinde<br />

yaklaşık % 3 lük paya sahiptir.<br />

-Ülkemiz Demir Çelik eşya sektöründe de dünya 18. si durumundadır.Bu artıların iyi<br />

değerlendirilmesi durumunda Otomotiv <strong>ve</strong> Tekstil gibi bu sektör de istihdam <strong>ve</strong> ihracat<br />

açısından önemli potonsiyele sahip bir sektördür.<br />

-Kurların uzun süre düşük kalmasının rekabeti olumsuz etkilediği, Sosyal Gü<strong>ve</strong>nlik<br />

Kurumu primlerinin <strong>ve</strong> ücret eklentilerinin yüksek olduğu belirtilmektedir.<br />

3-3)Çözüm Önerileri( Makine <strong>ve</strong> Metal <strong>Sanayi</strong>)<br />

-Kurların dengelenmesi, makine üreticisi <strong>ve</strong> ihracatçısı firmaların kredi <strong>ve</strong> Eksimbank<br />

kredilerinin arttırılması, Kobi lerin finans imkanlarının genişletilmesi <strong>ve</strong> yeni pazarların<br />

bulunmasının önemli yararlar sağlayacağı belirtilmekte <strong>ve</strong> düşünülmektedir.<br />

4-) Sorunlar(Gıda <strong>Sanayi</strong> Sektörü)<br />

Kurumsallaşmış firmaları az olduğu, hijyen, kalite merdi<strong>ve</strong>n altı üretim vb sorunların<br />

yoğun yaşandığı, Ayrıca tarım hayvancılık, süt üretiminde <strong>ve</strong>rimsizlikler olduğu , optimum<br />

işletme büyüklüklerinin yetersiz kaldığı, İhracat için zorunlu olan hijyenik süt üretimin sınırlı<br />

bulunmasının sıkıntı yarattığı ifade edilmektedir.<br />

4-4)Çözüm Önerileri(Gıda <strong>Sanayi</strong> Sektörü)<br />

-Dünyada son yıllarda gıda ürünlerinde artış tremdi kendini göstermektedir.Gıdanın<br />

önemi ülkemizde <strong>ve</strong> dünyada artmaktadır.<br />

-Gıda sektöründeki sorunların planlı bir tarım politikasıyla çözülebileceği,<br />

kurumsallaşmaya gidilmesi gerektiği, Ceza <strong>ve</strong> denetimlerin arttırılmasının faydalı olabileceği<br />

belirtilmektedir.<br />

-Ayrıca yerli üretim hayvancılık <strong>ve</strong> diğer tüm gıda( mey<strong>ve</strong> , endüstri bitkileri, tohum,<br />

sebze vb) devlet desteklerinin planlı <strong>ve</strong> kontrollü bir şekilde arttırılması önemlidir.<br />

-Sulama altyapılarının geliştirilmesi vb. konuların hem üretimi arttıracağı hemde<br />

işsizliğin önlenmesinde tarım <strong>ve</strong> gıda sektörü belirleyici rol oynayabilir.<br />

5-) Sorunlar(Toprak <strong>ve</strong> Maden Sektörü)<br />

-Bursa da bu sektör ağırlıklı olarak inşaat sektörüyle bağlantılıdır. İnşaat sektörünün<br />

büyümesi durumunda işlerin açıldığı istihdamın arttığı belirtilmektedir.<br />

5-5)Çözüm Önerileri<br />

-Vergi ,ssk primleri vb. indirimlerin piyasaya hareket getireceği, ayrıca orta gelir<br />

gruplarının gelir seviyelerinin yükseltilmesinin faydalı olacağı belirtilmektedir.<br />

-Bor Entitüsü ile dayanımı yüksek yapı elemanları vb üretimi konularında Ar-Ge<br />

çalışmalarının yapılmasının ülkemize büyük katkılar sağlayacağı düşünülmektedir.<br />

106

6-Sorunlar( Turizm Sektörü)<br />

İlimizin ülkemiz turizminden aldığı pay % 0 5 (Bindebeş), tesislerin kabaca<br />

ülkemizdeki tesisleri oranı % 2,4 gibi düşük seviyelerde kalmıştır.<br />

Ülkemize gelen yaklaşık 27 milyon yabacı turistin ancak 114 bi kadarı 2009 yılında<br />

ilimizi ziyaret etmiştir.<br />

6-6) Çözüm Önerileri<br />

-Galatasaray <strong>ve</strong> Beşiktaş gibi büyük spor klüplerininin yazın serin <strong>ve</strong> oksijeni bol olan<br />

Keles İlçemizde, Fenerbahçe Spor Klübünün Düzce Topuk Yaylası tesisleri gibi tesisler<br />

oluşturulması <strong>ve</strong> bu klüplerin tüm branşları ile yaz aylarında kamplarının Bursa’ da<br />

yapılmasının sağlanması yönünde çalışmalar yapılmalıdır.<br />

-Ayrıca Kongre Turizm merkezinin faaliyete geçmesi nedeniyle ilimize kısa sürede birkaç<br />

Golf sahası yapılması, kongre turizmi için gelen kişilerin ilimizi tercih etmesinde etkili<br />

olacaktır.<br />

-Kapodokya’da olduğu gibi Uludağ eteklerinde Balon <strong>ve</strong> Zeplin turları, Raftig, Paintbol<br />

turnuvaları <strong>ve</strong> diğer alternatif turizm imkanlarının ( dağ, mağara, motorlu sporlar, yamaç<br />

paraşütü, Bungee jumping, avcılık vb.) yatırımlarını özel sektör tarafından yapılmasının<br />

teşvik edilmesi ilimizin turizmden alacağı payı yükseltecektir.<br />

Ayrıca tabiat harikası olan Keles, Orhaneli vb. ilçelerde cazibe merkezleri<br />

oluşturulabilir.(Ünlü <strong>ve</strong> zengin iş adamlarına çiftlikler, dağ tatil köyleri vb)<br />

Bursa var olan tarih, sağlık, inanç turizmi <strong>ve</strong> diğer alternatif turizm( raftig, yamaç<br />

paraşütü, balon-zeplin) avcılık vb) imkanlarını son dönemlere kadar kullanamamıştır.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Toplam Çalışan Sayısı : 47<br />

İl Müdürü 1<br />

İl Müd. Yrd. 1<br />

Şube Müdürü 3<br />

Şef 7<br />

Mühendis 11<br />

Araştırmacı 2<br />

Uzman 3<br />

Ölçü Ayar Memuru 6<br />

Teknisyen 2<br />

Memur 9<br />

Hizmetli 2<br />

107

17 ÇANAKKALE<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

İlimizin belli başlı sanayi ürünleri ; seramik mamulleri, deniz ürünleri, inşaat demir <strong>ve</strong><br />

çeliği, zeytin <strong>ve</strong> zeytinyağı, süt ürünleridir.<br />

Son yıllarda enerji üretimi de önemli yer tutmaktadır. Ezine de Enerjisa doğal gaz çevrim<br />

santrali, Bores Rüzgar Enerjisi, İçdaş Termik Santrali <strong>ve</strong> Çan Termik Santrali ile elektrik<br />

enerjisi üretilmektedir.<br />

Gökçeada <strong>ve</strong> Bozcaada ilçeleri 1995 yılında 1.derece kalkınmada öncelikli yöre<br />

kapsamına alınmış olup halen bu kapsamda bulunmaktadır. Ayrıca bu adalarımız 1 Mart 2007<br />

tarih <strong>ve</strong> 5588 Sayılı kanun ile 5084 Sayılı Teşvik Kanunu Kapsamına alınmıştır.<br />

Mevcut sanayi kuruluşlarında, inşaat demiri, dondurulmuş <strong>ve</strong> kurutulmuş gıda, su<br />

ürünleri, süt ürünleri, un, yem, çimento, maden cevheri, seramik <strong>ve</strong> karo fayans, zeytinyağı<br />

üretimi gerçekleştirilmektedir.<br />

Gökçeada <strong>ve</strong> Bozcaada ilçelerinin yanı sıra ilin tamamının teşvik kapsamına alınması<br />

sanayi yatırımlarını arttıracaktır.<br />

Çanakkale <strong>ve</strong>rimli ovalara sahip olması <strong>ve</strong> ikliminin el<strong>ve</strong>rişli olması nedeni ile sebze <strong>ve</strong><br />

mey<strong>ve</strong> üretim deposudur.<br />

Biga, Çan <strong>ve</strong> Ezine ilçeleri başta olmak üzere ilimiz Besicilik Et ,süt <strong>ve</strong> süt ürünleri<br />

açısından önemli potansiyele sahiptir.<br />

Bu nedenle üreticilerin <strong>ve</strong> gıda sanayinin teşviklerle desteklenmesi mevcut kapasiteyi<br />

arttıracaktır.<br />

Tablo: Çanakkale İli Genel <strong>Sanayi</strong> <strong>Durum</strong>u<br />

SANAYİ DURUMU<br />

108<br />

Birimi 2011<br />

Özel Sektöre Ait <strong>Sanayi</strong> Tesisleri adet 361<br />

Kamuya Ait <strong>Sanayi</strong> Tesisleri adet 1<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri adet 1<br />

Endüstri Bölgeleri adet 0<br />

Küçük <strong>Sanayi</strong> Siteleri adet 9<br />

<strong>Teknoloji</strong> Geliştirme Bölgeleri adet 0<br />

Teknoparklar adet 0<br />

Serbest Bölgeler adet 0<br />

Nitelikli <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri adet 0<br />

<strong>Sanayi</strong> Odaları adet 3<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İlde biri merkez ilçede olmak üzere Biga <strong>ve</strong> Gelibolu ilçelerinde olmak üzere üç adet<br />

Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası mevcuttur. Odaların üyelerine <strong>ve</strong>rdiği hizmetler; ticaret sicil tescili,<br />

ilan hizmeti eri, bağ kur hizmetleri menşe şahadet nameleri, fatura suretlerinin tasdiki,<br />

bilirkişi eksper raporlara kapasite raporlarının tanzim <strong>ve</strong> tasdiki, mahkemelere bilirkişilik<br />

vb.’dir.<br />

İlde toplam 5393 adet ticari işletme faaliyet göstermekte olup, bu işletmelerin 283 adedi<br />

Anonim Şirket, 1.844 adedi Limited Şirket, 3.266 adedi de Şahıs işletmesi statüsündedir.<br />

31.12.2006 tarihi itibariyle il genelinde <strong>ve</strong>rgi <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>rgi dışı gelirler olmak üzere toplam 439<br />

Milyon 936 bin YTL gelir tahakkuk etmiştir. İlde toplam 29.486 adet <strong>ve</strong>rgi mükellefi<br />

bulunmaktadır.<br />

İl sınırları içinde bulunan değişik ölçeklerde 23 adet turizm işletme belgeli turizm<br />

konaklama tesisi mevuttur.

İl genelinde çeşitli bankalara ait toplam 64 banka şubesi bulunmaktadır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Çanakkale İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Çanakkale İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 336 dir. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.5 lik bir oran ile sanayisi orta gelişmiş ildir.<br />

Marmara bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, % 65<br />

ile İstanbul ilk sırada yer alırken sırasıyla, %17 Bursa, % 5 Kocaeli, % 3 Tekirdağ, % 3<br />

Balıkesir, % 2 Sakarya, %1 Çanakkale, % 1 Kırklareli, %1 Edirne, %1 Bilecik, %1 Yalova<br />

takip etmektedir.<br />

3.2. Çanakkale İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Çanakkale İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 44<br />

lük bir oran ile Gıda ürünleri imalatının ilk sırada olduğu görülmektedir.<br />

Diğer sektörler sırasıyla;<br />

% 10 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı<br />

% 8 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 4 Ağaç <strong>ve</strong> Mantar Ürünleri İmalatı (Mobilya hariç)<br />

% 3 İçecek imalatı,<br />

% 3 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı,<br />

% 3 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 2 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı, (makine <strong>ve</strong> teçhizatı hariç)<br />

% 2 Giyim eşyası imalatı;Kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 2 Metal cevherler madenciliği<br />

% 2 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünleri imalatı<br />

% 2 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

% 2 Makine <strong>ve</strong> ekipmanların kurulumu <strong>ve</strong> onarımı<br />

% 2 Diğer ulaşım araçlarının imalatı,<br />

% 2 Mobilya imalatı,<br />

% 2 Bilgisayarların, elektronik <strong>ve</strong> optik ürünlerin imalatı)<br />

% 1 Deri ile ilgili ürünlerin imalatı,<br />

% 1 Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması,<br />

% 1 Diğer imalatlar,<br />

% 1 Kayıtlı medyanın basılması <strong>ve</strong> çoğaltılması,<br />

% 1 Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünleri imalatı<br />

% 2 Diğer (Motorlu Kara Taşıtı, treyler (römork) <strong>ve</strong> yarı treler (yarı römork) imalatı, ,Madeni<br />

yağ geri kazanımı, Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı,<br />

-Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Çanakkale ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel<br />

sayısı Toplam 12.937 dir.<br />

Kalite Kontrol birimi olan firma sayısı 19, çalışan sayısı 934 dır.<br />

Ar-Ge birimi bulunan firma sayısı 26, çalışan sayısı 475 dir.<br />

-Genel Değerlendirme:<br />

109

Çanakkale ilinde sanayi, yerel hammadde kaynaklarına göre bir gelişim<br />

göstermektedir. <strong>Sanayi</strong>de çalışanların, % 33 sı Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin<br />

imalatı % 22 i Gıda ürünleri imalatı, % 11 u Ana metal sanayi sektörlerinde istihdam<br />

edilmektedir<br />

Çanakkale ilinde faaliyet gösteren sanayi işletmelerinin; % 51 si mikro ölçekli, % 40<br />

si küçük ölçekli, % 6 si orta ölçekli, % 3 ü büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel Sayısına Göre Büyük İşletmeler:<br />

- Kaleseramik Çanakkale Kalebodur Seramik <strong>Sanayi</strong> A.Ş.<br />

- Doğtaş Doğanlar Mobilya İmalat <strong>Sanayi</strong> A.Ş.<br />

- Dardanel Önentaş Gıda <strong>Sanayi</strong> A.Ş.<br />

- İçdaş Çelik Enerji Tersane <strong>ve</strong> Ulaşım <strong>Sanayi</strong> A.Ş.<br />

- T.K.İ.Ç.L.İ Bölge Müdürlüğü<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Türkiye geneline bakıldığında il de diğer illerle kıyaslanamayacak bir potansiyel<br />

görülmektedir. Yerüstü zenginliklerin çokluğu ile tarım <strong>ve</strong> tarıma bağlı sanayi <strong>ve</strong> diğer<br />

sektörler içinde her türlü hammaddenin var olduğu bir bölgedir. Bu varlıklarımız yeni yeni<br />

değerlendirilme aşamasındadır. Mevcut yatırımlar yetersizdir. İlde teşviklerden sadece adalar<br />

yararlanmaktadır. Seramik <strong>ve</strong> karo fayans, dondurulmuş <strong>ve</strong> kurutulmuş gıda, su ürünleri, süt<br />

ürünleri, un, yem, çimento, maden cevheri (kömür, demir, bakır, krom vs.) Zeytin <strong>ve</strong><br />

zeytinyağı ile ağır sanayi alanlarında (tersaneler dahil) mevcut potansiyelin<br />

değerlendirilmesine yönelik yatırımların yapılması gerektiği kanısındayız.<br />

İlde değişik Sektörlerde Hazine Müsteşarlığı’nca 2007 yılında toplam 12 adet Teşvik<br />

Belgesi düzenlenmiş olup, toplam yatırım tutarı 84 Milyon TL ‘dır.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

İl Yatırım Teşvikleri bakımından normal yöre kapsamındadır. Gökçeada, Bozcaada<br />

ilçeleri kalkınmada öncelikli yörelerdir. Ayrıca 1 Mart 2007 tarih, 5588 sayılı kanun ile her<br />

iki ada 5084 sayılı Teşvik Kanunu kapsamına alınmıştır. Tüm il genelinin bu yasalar<br />

kapsamına alınması gerekmektedir. Hem ülkemiz hem de İlde ülke ekonomisi <strong>ve</strong> istihdama<br />

büyük katkı sağlayacak bu projelerin devlet desteği <strong>ve</strong> özel sektör işbirliği ile en kısa<br />

zamanda hayata geçirilmesi temennimizdir. Talebi karşılamaya yönelik yatırımların Seramik<br />

<strong>ve</strong> karo fayans, dondurulmuş <strong>ve</strong> kurutulmuş gıda, su ürünleri, süt ürünleri, un, yem, çimento,<br />

maden cevheri (kömür, demir, bakır, krom vs.) Zeytin <strong>ve</strong> zeytinyağı ile ağır sanayi<br />

alanlarında (tersaneler dahil) olduğunu düşünmekteyiz.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Çanakkale İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 63 152.920<br />

2009 73 85.968<br />

2010 58 136.570<br />

2011 63 143.719<br />

110

6.2. Çanakkale İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

55 24.327<br />

2009<br />

56 22.268<br />

2010 48 64.226<br />

2011 63 160.068<br />

7. Çanakkale İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A. ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a)TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Çanakkale Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:109)<br />

� 108 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2007 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 92 adet sanayi parselinin, 74 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

54 adedi üretim,<br />

8 adedi inşaat, 12 adedi proje aşamasındadır. 18 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 750 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; plastik, orman <strong>ve</strong> gıda sanayidir.<br />

Biga Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:176)<br />

� 100 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2002 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 51 adet sanayi parselinin, 47 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

10 adedi üretim, 6 adedi inşaat, 31 adedi proje aşamasındadır. 4 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 350 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, demir-çelik <strong>ve</strong> plastik sanayidir.<br />

B. KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ :<br />

Çanakkale İlinde 826 işyerlik 6 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu projeler<br />

için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 20.087.510.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

111<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 ÇANAKKALE BİGA KSS 192 1<strong>81</strong> 11 94<br />

2 ÇANAKKALE ÇAN KSS 150 150 0 100<br />

3 ÇANAKKALE GELİBOLU KSS 120 120 0 100<br />

4 ÇANAKKALE GÖKÇEADA KSS 50 19 31 38<br />

5 ÇANAKKALE LAPSEKİ KSS 70 70 0 100<br />

6 ÇANAKKALE MERKEZ KSS 244 244 0 100<br />

TOPLAM 826 784 42 95<br />

(06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

İLİMİZİN AVANTAJLARI<br />

� Ülkemizde 2 adet boğazdan birinine sahip olması,<br />

� Limanları dolayısıyla uluslar arası deniz ulaşımı imkanının bulunması,<br />

� Sebze <strong>ve</strong> mey<strong>ve</strong> üretimine el<strong>ve</strong>rişli arazi <strong>ve</strong> iklime sahip olması,

� Çanakkale Savaşlarının yaşandığı Milli Park alanı, Truva Antik Kenti, Kazdağları<br />

(İda) gibi turizm potansiyeline sahip olması,<br />

� 20.000 öğrenci kapasiteli üni<strong>ve</strong>rsitenin olması, üni<strong>ve</strong>rsite sanayi işbirliği imkanının<br />

olması,<br />

� Okullaşma oranı <strong>ve</strong> eğitim seviyesinin yüksek olması,<br />

� Genç nüfusa sahip olması,<br />

� Maden yönünden zengin yer altı kaynaklarına sahip olması,<br />

� Rüzgardan elektrik enerjisi üretimi imkanının bulunması<br />

İLİN DEZAVANTAJLARI<br />

� Yeterli sanayi tesislerin bulunmaması,<br />

� İşsizliğin yüksek oranda olması,<br />

� Kalifiye eleman sıkıntısı,<br />

� Turizm sezonunun kısa olması,<br />

� Demiryolu ulaşımının olmaması,<br />

� Hammadde kaynaklarına uzak olması,<br />

� Topraklarının büyük bir alanının sit alanı, askeri alan <strong>ve</strong> ekili alan olması nedeniyle<br />

şehirleşme alanının kısıtlı olması,<br />

� Denizlerden yeterince yararlanılmaması<br />

� Teknik eğitim <strong>ve</strong>ren okulların yeterli olmaması,<br />

BEKLENTİLER VE HEDEFLENEN PROJELER<br />

� Bandırma Çanakkale Demir yolu bağlantısının sağlanması<br />

� Çanakkale Biga Bandırma Duble yolu çalışmalarının bitirilmesi<br />

� Keşan Gelibolu Eceabat Duble Yolunun bitirilmesi<br />

� Çanakkale Ezine Küçükkuyu Duble yolunun bitirilmesi<br />

� Yunan adalarıyla gümrük kapılarının açılması<br />

� İlimizin denizcilik bakımından el<strong>ve</strong>rişli olması nedeni ile Gelibolu- Eceabat arasında<br />

Marmara denizi kıyısında yaklaşık 800 dönüm arazi üzerinde özel sektör tarafından<br />

tersane kurulması çalışmaları başlamıştır. Tamamlandığında büyük ölçüde istihdam <strong>ve</strong><br />

ülke ekonomisine önemli katkı sağlayacaktır.<br />

� Biga ilçesinde hammadde kaynaklarının <strong>ve</strong> limanın bulunması nedeni ile özel sektör<br />

tarafından çimento fabrikası kurulması çalışmaları devam etmektedir.<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

Marmara bölgesinde yer alan ilde sanayi, diğer illere bakıldığında çok geride kalmış<br />

olduğu görülecektir. Mevcut sektörlerin en büyük problemi yüksek maliyetler <strong>ve</strong> dış pazarlara<br />

ürünlerini pazarlayamamaktır. Ayrıca yüksek maliyetli krediler acil çözüm bulunması gereken<br />

problemlerdir. Ayrıca; İlin imkanlarının en iyi şekilde değerlendirilerek, mevcut sorunların<br />

çözüldüğü, sürdürülebilir kalkınma içinde;<br />

- Dışa açılmış,<br />

- İller arası rekabette öne çıkmış,<br />

- Çevre ile uyumlu sanayisi gelişmiş,<br />

- Tarımsal üretimini üçe katlamış, tarımsal ürün çeşitliliği <strong>ve</strong> kalitesi artmış,<br />

- Asya <strong>ve</strong> Avrupa’yı birbirine bağlayan geçiş noktasın üzerinde ulusal <strong>ve</strong> uluslararası ulaşım<br />

şebekesinde yerini almış,<br />

- Dünya mirası varlıklarını tarihi <strong>ve</strong> kültürel değerlerini koruyan, turizm potansiyelini<br />

kullanan, tanıtan <strong>ve</strong> pazarlayan, iç <strong>ve</strong> dış turizmde söz sahibi olmasıdır.<br />

(İl Müdürlüğü <strong>ve</strong>rilerine göre )<br />

112

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

İl Müdürü : 1 adet<br />

Şube Müdürü : 1 adet<br />

Şef : 3 adet<br />

Mühendis : 1 adet<br />

Tekniker : 1 adet<br />

Memur :3 adet<br />

Öl. Ayar Memuru : 2 adet<br />

Toplam mevcut : 12 adettir.<br />

Personel durumumuza bakıldığında hem kadro adedinin hem de mevcut adedimizin<br />

yetersizliği öne çıkmaktadır.<br />

113

18 ÇANKIRI<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

<strong>Sanayi</strong>leşme, kalkınmanın temel unsuru olarak kabul edilir. Bir yöreye yatırımları<br />

çekebilmek için bazı eksikliklerin giderilmiş olması gerekir. Öncelikli olarak altyapı<br />

sorunlarının bitirilmesi gerekmektedir. Yatırımcı hammaddenin temininde kolaylık, pazara<br />

yakınlık, işçilik maliyetleri gibi birçok faktörü göz önüne alarak en az maliyetle en fazla karlı<br />

yatırım yapma isteğinde olur.<br />

İlimiz Mevcut yapısıyla, tarımsal yapısı, sanayi, maden varlıkları <strong>ve</strong> hayvansal<br />

kaynak potansiyeline bağlı olarak sanayi <strong>ve</strong> ticarette gelişme göstermiş, İmalat sanayi, tarım,<br />

hayvancılık <strong>ve</strong> madencilik sektörü ağırlıklı bir ekonomik yapıya sahiptir. Kalkınmada<br />

Öncelikli Yöre Kapsamında, Yatırımların <strong>ve</strong> İstihdamın Teşviki İle Bazı Kanunlarda<br />

Değişiklik Yapılması Hakkındaki 5084 Sayılı Yasa kapsamındaki iller arasındadır. İlimiz<br />

2009/15199 sayılı ‘’Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında ‘’ Bakanlar Kurulu Kararı ile<br />

teşvikin en fazla bulunduğu 4.Bölgede bulunmaktadır.<br />

31.12.2010 tarihi itibariyle, <strong>Sanayi</strong> siciline kayıtlı işyeri sayısı 137 iken, 31.12.2011<br />

tarihinde 150‘ e yükselmiştir. 2010 yılında istihdam 4835 kişi iken, 2011 yılında 7547 kişiye<br />

yükselmiştir. <strong>Sanayi</strong> işyerlerinin yaklaşık yüzde 90’ ı küçük <strong>ve</strong> orta ölçekli sanayi<br />

işyerlerinden oluşmaktadır. İstihdam edilen işçi sayısı bakımından istihdam edilenlerin % 60’ı<br />

10 büyük <strong>Sanayi</strong> işletmesinde çalışmaktadır.<br />

Çankırı’da sanayileşme çabaları 1984 yılında çıkarılan Teşvik Belgesi Destek<br />

Unsurları olan Kaynak Kullanımı Destek Fonu <strong>ve</strong> Teşvik Primi uygulamaları sonucu hız<br />

kazanmıştır. Ayrıca Korgun Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi’nin kurulması da sanayileşme<br />

hareketine yeni ivmeler kazandırmıştır. Son yıllarda yatırım alanlarında büyük bir çeşitlilik<br />

gözlenmektedir. 5084 Sayılı Yatırımların <strong>ve</strong> İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda<br />

Değişiklik yapılması Hakkındaki Kanun Resmi Gazete’nin 06.02.2004 tarihli nüshasında<br />

yayınlanmıştır. Bu kanunla, yatırımlara “gelir <strong>ve</strong>rgisi stopajı”, “sigorta primi iş<strong>ve</strong>ren<br />

paylarında teşviki”, “Enerji Desteği”, <strong>ve</strong> “bedelsiz yatırım yeri tahsisi” gibi teşvikler<br />

öngörülmektedir. Bu teşviklerle 2011 yılı sonu itibariyle 13 milyon 798 bin TL Enerji<br />

Desteği, 50 milyon 808 bin TL Sigorta Prim Desteği, 9 milyon 650 bin TL Vergi Desteğinden<br />

yararlanmış, 32 firma Bedelsiz Arsa desteğinden istifade etmiştir. İlimizin 2009/15199 sayılı<br />

‘’Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında ‘’ Bakanlar Kurulu Kararı ile teşvikin en fazla<br />

bulunduğu 4.Bölgede olması nedeniyle sanayileşme sürecinde önemli bir atılım<br />

beklenmektedir. Bu teşvikin etkisiyle 2010 – 2011 yıllarında Çankırı’da yatırım yapmak<br />

amacıyla Hazine Müsteşarlığından alınan teşvik belge sayısı 63’tür. Bu teşvik belgeleri<br />

kapsamında öngörülen yatırım tutarı 1 milyar 6 milyon TL ’dir.<br />

<strong>Sanayi</strong> tesisleri İlimiz Merkez, Korgun, Şabanözü, Çerkeş, Ilgaz, Kurşunlu, Eldivan,<br />

Yapraklı, Atkaracalar, Orta <strong>ve</strong> Kızılırmak İlçelerinde bulunmaktadır. Planlı sanayileşmenin<br />

örneğini teşkil eden OSB ler İlimiz Korgun <strong>ve</strong> Şabanözü İlçelerinde faal olup, Çerkeş OSB<br />

nin Alt yapı yatırımları bitmiş, parsel tahsisleri yapılmış olup tamamen dolmuştur.<br />

İlimizde küçük <strong>ve</strong> ortak ölçekli sanayi kuruluşları ağırlıktadır. 150’den fazla işçi<br />

çalıştıran büyük ölçekteki özel sektör sanayi kuruluşlarının yanında, kamu yatırımları olarak<br />

MKEK Çankırı Silah Fabrikası <strong>ve</strong> TCDD Makas Fabrikası faaliyet göstermektedir.<br />

Özel sektör yatırımları il içi sermaye birikimine <strong>ve</strong> birlikte iş yapmaya dayalı olarak<br />

başlamış, ancak olumlu sonuçlar doğurmaması nedeniyle devam etmemiştir. Genelde<br />

yatırımlar yatırımcıların kendi sermaye birikimine dayalıdır. Özel sektöre ait tesisler<br />

çoğunlukla küçük <strong>ve</strong> orta ölçekli işletmelerdir.<br />

114

İlimizde faaliyet gösteren sanayi kuruluşunun yerel hammadde kaynaklarından<br />

yararlanma imkanları ise; Maden sanayi, gıda sanayi <strong>ve</strong> inşaat sektörlerinde çalışan firmaların<br />

bir kısmında yerel hammadde kullanmaktadırlar.<br />

İlimiz Korgun İlçesi Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinin, MKEK Fabrika Müdürlüğünün,<br />

Şabanözü Belediyesinin <strong>ve</strong> Aytaç Gıda Yatırım San. <strong>ve</strong> Tic AŞ.’nin atık arıtma tesisleri<br />

bulunmaktadır. Arıtma tesisleri çalışmaktadır.<br />

İlimiz, üretim açısından ülkemizde birçok konuda ilklerin <strong>ve</strong> enlerin yaşandığı bir ildir.<br />

İlk Rafine Tuz;<br />

Fransız kapitülasyonu olarak <strong>ve</strong>rilen <strong>ve</strong> işletilen kaya tuzu mağarasından, rafine<br />

yemeklik tuz üretimi SAFİR ismiyle ilk Çankırı’da başlamış <strong>ve</strong> halen 2 faal tesisle devam<br />

etmektedir. Blok halinde kristalize olmuş tuz kütlesinden gece lambası yapımı ilk Çankırı’da<br />

başlamıştır. Tuz lambası, bulunduğu ortama eksi iyon yayarak artı iyonlaşmanın oluşturduğu<br />

etkileri yok etmektedir. Özellikle rahat bir solunum ortamı ile astım hastaları için gerekli bir<br />

yapılanmadır.<br />

İlk Uçak savar Top yapımı;<br />

Bilgisayarla uçağı izleyerek otomatik seri atış yapabilen oerlikon uçaksavar top yapımı<br />

şimdiki ismiyle Silah Fabrikası A.Ş. (MKE) tarafından yapılmıştır.<br />

İlk <strong>ve</strong> Tek Tren Makas Fabrikaları;<br />

Tüm Türkiye, hatta yurt dışı siparişlere de cevap <strong>ve</strong>rmek üzere faaliyet gösteren<br />

Demiryolu Makası Üretim Tesisi TCDD tarafından, Yüksek Hızlı Tren makaslarını üreten<br />

VADEMSAŞ yabancı ortaklı şirket tarafından işletilen tesisler ülkemizin ilk <strong>ve</strong> tek<br />

tesisleridir.<br />

Türkiye’nin en büyük Fabrikaları;<br />

Ülkemizin hatta Dünyanın en büyük Seramik <strong>ve</strong> Granit Fabrikası Söğütsen Seramik<br />

<strong>Sanayi</strong> İnş. Mad. İth. İhr. A.Ş. , Ülkemizin en büyük et entegre tesisi Aytaç Gıda Yatırım San.<br />

<strong>ve</strong> Tic. A.Ş., Ülkemizin ilk <strong>ve</strong> en büyük Maden zenginleştirme fabrikası Ve-Ca Dış Tic. A.Ş.<br />

<strong>ve</strong> Ülkemizin en büyük küçük ev aletleri üreten fabrikası Erna-Maş.A.Ş.ilimizde faaliyet<br />

göstermektedir.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İlde Ticari hayatın en önemli özelliğini, köy <strong>ve</strong> kasabalarda üretilen tahıl, hayvan <strong>ve</strong><br />

hayvan ürünlerinin, mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> sebzelerin pazarlaması oluşturmaktadır. Ayrıca, hizmet<br />

sektörünün faaliyetleri ile küçük esnaf <strong>ve</strong> sanatkârların üretim <strong>ve</strong> tamirlerine dayalı<br />

çalışmaları, iç ticaret hayatının en önemli faktörleridir. Yoğun olarak ilimizdeki ticaret, il<br />

ihtiyaçlarının diğer illerden tedarik edilmiş yerli <strong>ve</strong> yabancı ürünlerin pazarlanması şeklinde<br />

gerçekleşmektedir. Çankırı sanayi tesislerinde <strong>ve</strong> atölyelerinde üretilen ürünler çoğu zaman il<br />

<strong>ve</strong> yurt dışında pazarlanmakta, aynı ürün için ilin ihtiyacı bu defa diğer il üretiminden<br />

karşılanmaktadır. İlimizdeki tesisler genellikle fason ya da sipariş üzerine çalışan sanayi<br />

tesisleridir. İstanbul-Samsun-Doğu Karadeniz <strong>ve</strong> Doğu Anadolu-İran ticaret hattı E80<br />

karayolunun 105 km ‘lik bölümü ilimizden geçmektedir. Çankırı ili, İstanbul’a 497 km.,<br />

Ankara’ ya 130 km. mesafededir. Ankara- Zonguldak demiryolu Çankırı’dan geçmektedir.<br />

Çankırı’ nın, ticaretin <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong>nin gelişmiş olduğu Ankara <strong>ve</strong> İstanbul’a yakınlığı, ildeki<br />

ticari hayatı olumsuz yönde etkilemektedir. Daha çok hizmet sektöründe faaliyetler<br />

yoğundur.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Çankırı İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

115

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Çankırı İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 150 dır. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.2 lik bir oran ile sanayisi gelişmekte olan İllerimiz arasında yer<br />

almaktadır.<br />

İç Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, % 45<br />

ile Ankara İli ilk sırada yer alırken, Ankara İlini sırasıyla %24 ile Konya, %10 Kayseri, %5<br />

Eskişehir, %3 Sivas, %2 Karaman, %2 Kırıkkale, %2 Aksaray, %2 Nevşehir, %2 Yozgat, %1<br />

Niğde, %1 Çankırı <strong>ve</strong> %1 ile Kırşehir İli takip etmektedir.<br />

3.2. Çankırı İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Çankırı İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda;<br />

% 27 Gıda ürünleri imalatı,<br />

% 19 Diğer Madencilik <strong>ve</strong> Taşocakçılığı<br />

% 10 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine teçhizatı hariç)<br />

% 7 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalat,,<br />

% 6 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı<br />

% 5 Mobilya imalatı,<br />

% 5 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> teçhizat imalatı<br />

% 4 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 3 Ana Metal <strong>Sanayi</strong><br />

% 3 Motorlu kara taşıtı,treyer (römork) <strong>ve</strong> yarı treyler (yarı römork) imalatı<br />

% 3 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç)<br />

% 2 Elektrikli teçhizat imalatı<br />

% 2 Kimyasalların<strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 1 Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı<br />

% 1 Bilgisayarların elektronik <strong>ve</strong> optik ürünlerin imalatı<br />

% 1 Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması,<br />

% 1 Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünleri imalatı<br />

3.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Çankırı ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

toplam 5.262 dir.<br />

Kalite kontrol birimi olan firma sayısı 39 çalışan sayısı 722 dir.<br />

Ar-Ge birimi bulunan firma sayısı 12, çalışan sayısı 209 dir.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Çankırı İlinde sanayi sektörlerinde çalışanların % 23 ü Gıda ürünleri imalatı, %17 Başka<br />

yerde sınıflandırılmamış mak.<strong>ve</strong> ekipmanlar %14 ü Fabrikasyon metal ürünleri imalatı<br />

(makine <strong>ve</strong> teçhzatı hariç) sektöründe edilmektedir.<br />

İstihdamın % 82 ü işçi, % 3 ü mühendistir.<br />

Çankırı İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 39 u mikro ölçekli, % 49 u küçük<br />

ölçekli, % 8 i orta ölçekli, % 4 ü büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Erna-Maş Makina Tic.San.Şabanözü Şubesi A.Ş<br />

- Hey Tekstil Örme <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

- Mkek Çankırı Silah Fabrikası Müdürlüğü-Kamu<br />

- Aytaç Gıda Yatırım <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

- Perla Nakış Brode Tekstil <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

116

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

İldeki, sanayi tesisleri dikkate alındığında un, makarna <strong>ve</strong> irmik üretim tesislerinin çok<br />

olduğu görülmektedir. Yurt dışı satışların gerçekleştirilememesi halinde bu tesislerin<br />

sürdürülebilirliği tehlikeye düşmektedir.<br />

Bentonit, Kaya Tuzu <strong>ve</strong> Linyit açısından çok zengin rezervlere sahip ilde, bu madenler<br />

dışında Asbest, Bakır, Çimento hammaddesi, Diyatomit, Kil, Manganez, Manyezit, Mermer,<br />

Perlit, Refrakter Kil <strong>ve</strong> Talk gibi geniş bir maden potansiyeli mevcuttur.<br />

Ülkemizde, kaya tuzundan sofralık rafine tuz imalatı <strong>ve</strong> pazarının büyük bir kısmını ildeki<br />

tesisler oluşturmaktadır. Medikal tuz <strong>ve</strong> diğer tuz ürünlerinin üretiminde ön sıralarda<br />

bulunmakla birlikte tuz maden rezervinin değerlendirilmesi <strong>ve</strong> özellikle medikal tuzda<br />

ithalatın önlenmesinde yeterli üretim kapasitesine halen ulaşılamamıştır.<br />

Kaya tuzu mağarasının turizm <strong>ve</strong> sağlık sektöründe (astım hastaları için tuz odaları)<br />

kullanılması için yatırıma acil ihtiyaç vardır.<br />

İlde, Bentonit yatakları, rezervi <strong>ve</strong> üretim tesisi açısında yeterlidir ancak her bir tesis<br />

dökümcülerin istediği kalitede, kapasitede <strong>ve</strong> özellikte mamul bentonit üretilemediği için ülke<br />

pazarında hak ettiği yeri alamamaktadır. Ülkemizde, kapasite <strong>ve</strong> kalite olarak bentonit üreten<br />

iller arasında ilk sıralarda olmasa da önemli bir yere sahiptir. İldeki, bentonit üreticileri bir<br />

araya getirilerek kalite <strong>ve</strong> kapasite artırımı sağlandığında <strong>ve</strong> bu olay diğer iller bazında da<br />

yapılabildiğinde Yunanistan’ın elinde bulundurduğu tekel alınabilecektir.<br />

İldeki, Ilgaz, Yapraklı, Eldivan, Çerkeş, Kurşunlu, Atkaracalar, Bayramören, Orta,<br />

Şabanözü, Korgun ilçe <strong>ve</strong> köyleri dağlık, yayla <strong>ve</strong> mera türü yerlerdir. Bu bölgelerde<br />

hayvancılık yapılması <strong>ve</strong> teşvik edilmesi gereklidir. İl Kızılırmak ilçesi sulu tarım arazisine<br />

sahip olduğu için organik tarıma el<strong>ve</strong>rişlidir. Ülkemizde üretilen pirincin % 11’İ bu bölgede<br />

üretilmektedir.<br />

İl Orta ilçesinde bulunan linyit yataklarından yararlanarak üretim yapacak Söğüt Seramik<br />

gurubunun 400 MV kapasiteli termik santral temeli 2010 yılı içerisinde atılmış olup yapımına<br />

devam edilmektedir. Ayrıca yapraklı, Ilgaz ilçelerimizde henüz değerlendirilmemiş linyit<br />

yatakları mevcuttur.<br />

Kurşunlu İlçemizde seramik hammaddesinin değerlendirilmesi için Yıldızlar SSS (Söğüt<br />

Seramik) Holding tarafından yapılan 4000 kişi istihdam edilecek tesisin yapımı devam<br />

etmektedir. Tesisin faaliyete geçmesi halinde Kurşunlu <strong>ve</strong> çevresinde işsizlik problemi<br />

kalmayacaktır. Bu gün itibariyle Çerkeş <strong>ve</strong> Şabanözü ilçelerimizde işsizlik sorunu yoktur.<br />

İldeki et <strong>ve</strong> et ürünlerini (kırmızı+beyaz) değerlendirmek üzere halen üretimde olan <strong>ve</strong> AB<br />

standartlarında üretim yapan Aytaç <strong>ve</strong> Bozok tesislerimiz mevcuttur.<br />

Şabanözü ilçemizde halen faaliyette olan 4 adet av fişeği, havai fişek, ses mermisi,<br />

Anfo (patlayıcı madde) tesisleri üretime devam etmektedir.<br />

Ilgaz ilçemizde bulunan Ilgaz Dağı Kış sporları ile ilgili bir tesisimiz mevcuttur. Bölge,<br />

turizm alanı olarak ilan edilmiştir. Yıldıztepe bölgesinin, kış sporları için telesiyej faaliyete<br />

geçmiştir. Teleferik, ila<strong>ve</strong> kayak pistleri <strong>ve</strong> konaklama tesislerinin yapımı için kaynak<br />

araştırılmaktadır, Tüm bunların faaliyete geçmesi halinde ilde kış <strong>ve</strong> Doğa turizm<br />

canlanacaktır. Merkez ilçemizde bulunan Silah Fabrikası (MKEK), Demir-Çelik işleme<br />

konusunda her türlü iş <strong>ve</strong> işlemi yapabilecek teknoloji <strong>ve</strong> kapasiteye sahiptir. Ancak, <strong>ve</strong>rimli<br />

<strong>ve</strong> tüm fonksiyonlarıyla kullanıldığı söylenemez.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

İlde hayvancılığın gelişmesi için Hayvancılık İhtisas OSB <strong>ve</strong> tarımın gelişmesi için<br />

özellikle Kızılırmak bölgesinde Tarımsal Ürünleri İşleme <strong>ve</strong> Tarım Makineleri İhtisas OSB<br />

kurulması uygun bir yatırım olacaktır. Ilgaz, Yapraklı, Eldivan, Çerkeş, Kurşunlu,<br />

Atkaracalar, Bayramören, Orta, Şabanözü, Korgun ilçe <strong>ve</strong> köyleri dağlık, yayla <strong>ve</strong> mera türü<br />

yerlerdir. AB standartlarında, beyaz <strong>ve</strong> kırmızı et <strong>ve</strong> et ürünleri üretim tesisi Çerkeş ilçesinde<br />

117

mevcuttur. Sofralık rafine tuz, medikal tuz, sanayi tuzu <strong>ve</strong> tuza dayalı diğer kimyasalların<br />

üretimi <strong>ve</strong> ildeki mevcut kaya tuzu rezervinin değerlendirilmesi için yeni fabrikalara ihtiyaç<br />

vardır.<br />

Yöre halkının tasarruflarını, yatırıma dönüştürmek, üreten, istihdam sağlayan insanlar<br />

topluluğunu oluşturmak için örnek yatırımlar yapılmalı, halkımıza çok ortaklı şirketler,<br />

birlikler <strong>ve</strong> kooperatifler kurma alışkanlığı kazandırılmalıdır.<br />

Üretici birliği, ürün borsası <strong>ve</strong> pazarlama kooperatiflerin yaygınlaştırılması desteklenmelidir.<br />

Tarım arazilerinden maksimum düzeyde faydalanılabilmesi amacıyla modern tarım teknikleri<br />

hakkında eğitim <strong>ve</strong> finansal destek <strong>ve</strong>rilmelidir.<br />

Dünya ölçeğinde rekabet edebilir ürünler için İnovasyon <strong>ve</strong> AR-GE çalışması yapacak<br />

(özellikle fen bilimleri alanında) kurum <strong>ve</strong> kuruluşlar oluşturulmalıdır. Rezervi 800 milyon<br />

ton olduğu tahmin edilen Tuz sektörüne yatırımlar özendirilmelidir.<br />

Turizm potansiyelinin değerlendirilmesi için, Ilgaz dağı <strong>ve</strong> özellikle Yıldıztepe bölgesi turizm<br />

alanı olarak ilan edilmiştir bu konuda yatırımlar yapılmalıdır<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Çankırı İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 12 14.155<br />

2009 18 18.303<br />

2010 14 23.254<br />

2011 19 38.946<br />

6.2. Çankırı İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

FİRMA SAYISI<br />

2008 15 7.024<br />

2009 16 8.194<br />

2010 16 13.907<br />

2011 21 31.956<br />

7. Çankırı İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Çankırı Korgun Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:147)<br />

� 78 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1997 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgeye ait Arıtma Tesisi ise 2001 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 91 adet sanayi parselinin, 58 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

53 adedi üretim, 5 adedi inşaat, 1 adedi proje aşamasındadır. 33 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 1.100 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma-giyim, gıda <strong>ve</strong> plastik sanayidir.<br />

Şabanözü (Çankırı) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:227)<br />

� 57 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2008 yılında tamamlanmıştır.<br />

118

� Bölgedeki; 25 adet sanayi parselinin 17 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 4<br />

adedi üretim, 5 adedi inşaat, 8 adedi proje aşamasındadır. 8 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 90 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; orman <strong>ve</strong> dokuma makine sanayidir.<br />

Çerkeş Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:228)<br />

� 73 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2010 yılında tamamlanmıştır.<br />

� 91 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Kurşunlu (Çavundur) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:242)<br />

� 02.12.2005 tarih <strong>ve</strong> 16121 sayılı yazımızla 60 hektar büyüklüğündeki alanın yer<br />

seçiminin uygun görüldüğü bildirilmiştir.<br />

� Toplam 376.359 m 2’ lik alan için kamu yararı kararı <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

� Jeolojik <strong>ve</strong> jeoteknik etüd aşamasında olup bugüne kadar bir bilgi intikal etmemiştir.<br />

Medikal İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� 22.03.2007 tarihinde Yer Seçimi Komisyonunca Süleymanlı köyü Gümene mevkiindeki<br />

100 hektarlık alan incelenmiştir.<br />

� Yer Seçimi Komisyonuna katılan Çevre <strong>ve</strong> Orman Bakanlığı Doğa Koruma <strong>ve</strong> Milli<br />

Parklar Genel Müdürlüğü temsilcisince, anılan yerin korunması gereken bölgede kalması<br />

nedeniyle 16.05.2007 tarih <strong>ve</strong> 5147 sayılı yazımızla Valiliğe OSB'nin yer seçimi<br />

çalışmalarının sonlandırıldığı bildirilmiştir.<br />

Şabanözü Patlayıcı Maddeler İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� Valilik <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Müdürlüğü'nün 14.02.2008 tarih <strong>ve</strong> 309 sayılı yazısına<br />

istinaden 15–17.04.2008 tarihleri arasında Karayatak mevkiindeki 130 hektarlık alan<br />

incelenmiş olup, 25.06.2008 tarih <strong>ve</strong> 6580 sayılı yazımızla talebin uygun görülmediği<br />

Valiliğe bildirilmiştir.<br />

B) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Çankırı Korgun Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:147)<br />

� 78 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1997 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgeye ait Arıtma Tesisi ise 2001 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 91 adet sanayi parselinin, 57 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

53 adedi üretim, 4 adedi inşaat aşamasındadır. 34 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 1.110 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma-giyim, plastik <strong>ve</strong> elektrikli makineler sanayidir.<br />

Şabanözü (Çankırı) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:227)<br />

� 57 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2008 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 27 adet sanayi parselinin 15 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 9<br />

adedi üretim, 3 adedi inşaat, 3 adedi proje aşamasındadır. 12 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 1.480 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, demir-çelik <strong>ve</strong> madeni eşya makine sanayidir.<br />

Çerkeş Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:228)<br />

� 73 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2010 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 9 adet sanayi parselinin 5 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 2<br />

adedi inşaat, 3 adedi proje aşamasındadır. 4 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

119

) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Kurşunlu (Çavundur) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:242)<br />

� 02.12.2005 tarih <strong>ve</strong> 16121 sayılı yazımızla 60 hektar büyüklüğündeki alanın yer<br />

seçiminin uygun görüldüğü bildirilmiştir.<br />

� Toplam 376.359 m 2’ lik alan için kamu yararı kararı <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

� Jeolojik <strong>ve</strong> jeoteknik etüd aşamasında olup bugüne kadar bir bilgi intikal etmemiştir.<br />

B. KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ :<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Çankırı İlinde 214 işyerlik 3 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 10.870.943.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

120<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 ÇANKIRI ÇERKEŞ KSS 32 28 4 88<br />

2 ÇANKIRI ILGAZ KSS 62 44 18 71<br />

3 ÇANKIRI MERKEZ KSS 120 120 0 100<br />

TOPLAM 214 192 22 89<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Şabanözü Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 07.03.2007 tarihinde yer seçimi yapılmış olup, 47 dekar büyüklüğündeki alanın uygun<br />

görüldüğü 19.06.2007 tarih <strong>ve</strong> 6692–93 sayılı yazımızla Belediye Başkanlığı'na <strong>ve</strong><br />

Kooperatife bildirilmiş olup bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge<br />

intikal etmemiştir.<br />

Yaran Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� Çankırı Valiliğinin 09.04.2009 tarih <strong>ve</strong> 609 sayılı yazısı ekinde 80 işyerlik Merkez Yaran<br />

KSS bilgilendirme raporu ile Bakanlığımıza intikal etmiştir. Talep 2010 yılı yatırım<br />

programı çalışmalarında değerlendirmeye alınacaktır. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

İlde mevcut sanayinde kullanılan makine teçhizatın tamir, bakım <strong>ve</strong> parça değişimlerinin<br />

sağlanacağı tesisler bulunmamaktadır. İldeki sanayi tesisleri, entegre şeklinde oluşmadığı <strong>ve</strong><br />

yan sanayi gelişmediği için seri üretimde kesintiler <strong>ve</strong> dolayısıyla maliyet artışları meydana<br />

gelmektedir. İhtisas sanayi bölgelerinin ya da kümelenmelerinin sağlanması gereklidir.<br />

İldeki sanayi tesislerinin, Ar-Ge çalışması <strong>ve</strong> birimleri özellikle oluşturulmamıştır. İnovasyon<br />

<strong>ve</strong> Ar-Ge konusunda tesis yöneticileri bilgilendirilmesi <strong>ve</strong> teşvik edilmesi yerinde olacaktır.<br />

İlin GZTF analizi<br />

Asıl kalkınmanın, sürdürülebilir zenginliğin, rekabet edebilirliğin, temelinde sanayi<br />

kalkınması bulunmaktadır. İlin, tasarruf sahipleri reel sektöre yatırım yapmayıp ev, araba,<br />

yazlık, kışlık vb. sosyal öğelere tasarruflarını aktarmayı gelenek haline getirmiş, lüks yaşamı<br />

yarış haline dönüştürmüş ise dışarıdan birilerinin gelip ilimizde yatırım yapmasını <strong>ve</strong> böylece<br />

sanayileşmeyi beklemenin mantığı tartışılmalıdır.<br />

İş alanlarının oluşumunu hükümetten (devletten) bekleyen, rahat yaşama alıştırılmış, riske<br />

atılmaktan çekinen, işin başkalarınca oluşturulması gerektiğine inandırılmış, az çalışmak, çok<br />

kazanmak, çok eğlenmek şeklindeki yaşam tarzının sürekli empoze edildiği, üni<strong>ve</strong>rsite<br />

mezunlarının işsiz gezdiği günümüzde, girişimcilik, Ar-Ge <strong>ve</strong> inovasyon vurgusu her<br />

platformda dile getirilmelidir.

İldeki mevcut sanayide kullanılan makine teçhizatın tamir, bakım <strong>ve</strong> parça değişimlerinin<br />

sağlanacağı tesisler bulunmamaktadır. İldeki sanayi tesisleri, entegre şeklinde oluşmadığı <strong>ve</strong><br />

yan sanayi gelişmediği için seri üretimde kesintiler <strong>ve</strong> dolayısıyla maliyet artışları meydana<br />

getirmektedir. İhtisas sanayi bölgelerinin ya da kümelenmelerinin sağlanması gereklidir.<br />

İldeki sanayi tesislerinin, Ar-Ge çalışması <strong>ve</strong> birimleri özellikle oluşturulmamıştır. İnovasyon<br />

<strong>ve</strong> Ar-Ge konusunda tesis yöneticileri bilgilendirilmesi <strong>ve</strong> teşvik edilmesi yerinde olacaktır.<br />

Çankırı Karatekin Üni<strong>ve</strong>rsitesi ile <strong>Sanayi</strong> kuruşları, Sivil toplum kuruluşlarının <strong>ve</strong> Kamu<br />

kuruluşlarının ilin gelişmesi için reel politikalar <strong>ve</strong> bilimsel gerçeklerin ortaya konulmasıı için<br />

işbirliği yapması gereklidir.<br />

Güçlü Yönleri:<br />

-Genç bir nüfusa sahip olunması,<br />

- Ankara’ya yakın olması,<br />

- İlin içinden Karadeniz’i İstanbul’a bağlayan Samsun-İstanbul ile İç Anadolu’yu<br />

Karadeniz’e bağlayan Ankara-İnebolu yollarının geçmesi,<br />

- Tarım, hayvancılık potansiyellerinin varlığı,<br />

- Tarıma dayalı sanayinin gelişebilme olanakları,<br />

- Zengin maden yataklarının varlığı,<br />

- Turizm olanaklarının, orman <strong>ve</strong> termal su kaynaklarının varlığı olarak belirtilebilir.<br />

Zayıf Yönleri:<br />

- Alt yapı yetersizliği,<br />

- İşsizlik,<br />

- İl dışına göç,<br />

- Yeraltı <strong>ve</strong> yerüstü kaynaklarının yeterince değerlendirilememesi,<br />

- İmalata yönelik özel sektör yatırımlarının yetersizliğidir<br />

Fırsatlar:<br />

En avantajlı Teşvik Bölgesi olması,<br />

- Organik tarım için uygun koşulların bulunması,<br />

- Zengin orman varlığı,<br />

- <strong>Sanayi</strong> alt yapısındaki gelişmelerden, Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitelerinin varlığı, organize<br />

<strong>Sanayi</strong> bölgelerinin tamamlanarak çok kısa zamanda yatırıma hazır duruma olması,<br />

- Turizm açısından özellikle dağ, yayla, sağlık turizmlerinin gelişmesini sağlayacak olanaklar<br />

şeklinde sayılabilir.<br />

Tehditler:<br />

- Kamu desteğinin azalması,<br />

- Tarım alanlarının amaç dışı kullanılması,<br />

- Çarpık kentleşme,<br />

- Erozyon, Deprem<br />

- Düşük gelir düzeyi <strong>ve</strong> yoksulluktur.<br />

<strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Çankırı <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğümüz, 14 personel ile Valilik binasında hizmet<br />

<strong>ve</strong>rmektedir.<br />

121

19 ÇORUM<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Cumhuriyetin başlangıç yıllarında Çorum’da modern anlamda sanayi kuruluşu<br />

bulunmamaktadır. Mevcut sanayiler az sayıdaki un değirmeni dışında el emeğine dayanan küçük<br />

imalathanelerdir.<br />

1950 yılı öncesi, Cumhuriyetle birlikte Türkiye’de demiryollarının hızla geliştiği bir<br />

dönem olmuştur. Çorum, demiryollarındaki gelişmelerden dolaylı olarak olumlu etkilenmekle<br />

birlikte, demiryolu ağına doğrudan bağlantısı kurulmamıştır. Demiryolu güzergahından uzak<br />

kalması <strong>ve</strong> karayolu ulaşımında motorlu araçların henüz gelişmemesi, Çorum’da sanayinin<br />

kuruluş <strong>ve</strong> gelişmesini güçleştirmiştir.<br />

1950 sonrası, Çorum için karayollarının geliştiği bir dönemdir. Samsun – Çorum – Ankara<br />

yolunun tamamlanmasıyla Çorum’un yurtiçi <strong>ve</strong> yurtdışı pazarlara ulaşımı oldukça kolaylaşmıştır.<br />

1950 öncesinde gıda (un) <strong>ve</strong> dokumadan başka sanayi kolunda tesis bulunmazken, 1950 – 1960<br />

döneminde metalden gayri madenden imalat (tuğla – kiremit) kolunda üç, madeni eşya sanayinde<br />

bir tesis üretime başlamıştır. Günümüzde Çorum sanayisinin önemli bir bölümünü oluşturan taş<br />

<strong>ve</strong> toprağa dayalı modern sanayinin temelleri bu dönemde atılmıştır.<br />

1960 sonrası başlayan planlı kalınma döneminde sanayi yatırımlarına öncelik <strong>ve</strong>rilmeye<br />

başlanmış <strong>ve</strong> özel sektörün yatırımları desteklenmeye başlamıştır. 1950-1960 döneminde un <strong>ve</strong><br />

tuğla, kiremit sanayi yatırımlarının başarılı olması nedeniyle, bu alanlara yeni yatırımlar<br />

yapılmaya devam ettiği görülmektedir. 1963 sonrasında şehirdeki sanayi faaliyetlerinin<br />

çeşitlenmeye başlamasıyla un <strong>ve</strong> tuğla-kiremit sanayileri yanında, metal eşya sanayi, metal ana<br />

sanayi ile kimya <strong>ve</strong> plastik eşya sanayi kollarında ilk tesisler kurulmuştur.<br />

1970 sonrası, Çorum’daki sanayi faaliyetlerinin gelişmesi <strong>ve</strong> çeşitlenmesi açısından da<br />

önemli bir dönüm noktası olmuştur. 1972 yılında Çorum’un kalkınmada öncelikli iller kapsamına<br />

alınmasından sonra, Çorum’daki sanayi yatırımları hız kazanmıştır. Türkiye’de üçüncü beş yıllık<br />

kalkınma planının uygulandığı 1973-1977 döneminde, sanayinin ülke genelinde<br />

yaygınlaştırılmasına önem <strong>ve</strong>rilmiştir. Bu plan döneminde, kalkınmada öncelikli iller<br />

kapsamındaki Çorum’a kurulacak sanayi tesisleri için cazip teşviklerin <strong>ve</strong>rilmesi, sanayi<br />

yatırımlarını çekmiştir. Bu dönemde Çorum’da 19 yeni sanayi kuruluşu üretime başlamıştır.<br />

Bunlar içinde, özellikle metal eşya <strong>ve</strong> makine sanayindeki gelişme dikkat çekicidir. 1980 de<br />

yürürlüğe konulan “24 Ocak kararları” özellikle ihracata dayalı sanayi üretimini artırmayı teşvik<br />

etmektedir. Bu kararlar çerçe<strong>ve</strong>sinde, özel sektöre önemli miktarda sermaye aktarılmıştır. Bu<br />

dönemde Çorum’da önemli sanayi yatırımları olmuştur. Kağıt <strong>ve</strong> ürünleri sanayi ile metal ana<br />

sanayi kollarında çok ortaklı işçi şirketlerinin iki önemli yatırımı olmuştur. Kimya <strong>ve</strong> plastik eşya<br />

sanayisinde iki yeni kuruluşun üretime başlamasının yanı sıra, kağıt <strong>ve</strong> ürünleri sanayi kolunda<br />

ilk kuruluş bu dönemde üretime başlamıştır.<br />

1985 sonrası, şehirde sanayileşmenin hız kazandığı bir dönem olmuştur. Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Sitesi <strong>ve</strong> daha sonra Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi’nin inşası <strong>ve</strong> sanayi kuruluşları için cazip şartların<br />

ortaya çıkması, kalkınmada öncelikli iller kapsamında sanayi kuruluşlarına <strong>ve</strong>rilen teşvikler,<br />

sanayi yatırımlarını hızlandırmıştır. 1985-1989 döneminde, Çorum’da 30 yeni sanayi kuruluşu<br />

üretime başlamıştır. <strong>Sanayi</strong> tesislerinin çoğunluğunu metal eşya <strong>ve</strong> makine, gıda, taş <strong>ve</strong> toprağa<br />

dayalı sanayi, orman ürünleri <strong>ve</strong> kağıt ürünleri sanayi kuruluşları oluşturmaktadır. Dokuma <strong>ve</strong><br />

giyim eşyası, metal ana sanayi, kimya <strong>ve</strong> plastik eşya sanayi kollarında ise, birer tesis üretime<br />

başlamıştır. Bu dönemde Çorum’da sanayi faaliyetleri sıçrama yapmıştır. <strong>Sanayi</strong> yatırımlarında<br />

çeşitlilik artarak devam etmiştir.<br />

Çorum’da sanayileşmenin hızlı gelişimi Altıncı <strong>ve</strong> Yedinci Beş Yıllık kalkınma planları<br />

dönemlerinde de ( 1990-1995 <strong>ve</strong> 1996-2000) artarak sürmüştür. Bu dönemde özellikle metal eşya<br />

<strong>ve</strong> makine sanayisindeki gelişme dikkati çekmektedir. Çorum’da daha önce gelişen un <strong>ve</strong> tuğla<br />

kiremit sanayilerine yönelik makine <strong>ve</strong> teçhizat üretimi yapan bu sanayi kolundaki kuruluşlar,<br />

122

kendilerini geliştirerek Türkiye <strong>ve</strong> yurtdışı pazarlarına yönelik üretime başlamıştır. Yine dokuma<br />

<strong>ve</strong> giyim sanayi ile kimya <strong>ve</strong> plastik eşya sanayi kollarında yeni tesisler kurulmuştur. Bunların<br />

yanı sıra, gıda, taş <strong>ve</strong> toprağa dayalı sanayi, orman ürünleri sanayi kollarında çok sayıda yeni<br />

kuruluş üretime başlamıştır. 1991 yılında faaliyete geçen Şeker Fabrikasında kristal şeker üretimi<br />

yapılmakta, melas <strong>ve</strong> yaş pancar posası ise yan ürün olarak değerlendirilmektedir.<br />

Çorum’da Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı döneminde (2001-2005) 38 sanayi<br />

kuruluşu üretime başlamıştır. Bunlar içinde makine <strong>ve</strong> metal eşya sanayi kuruluşları<br />

çoğunluktadır. Bu dönemde, metal ana sanayi dışında bütün sanayi kollarında yeni tesisler<br />

üretime başlamıştır. Çeşitli sanayi kollarında yeni tesislerin açılması, Çorum’da sanayi<br />

faaliyetlerindeki gelişmenin sürdüğünü göstermektedir.<br />

İlimizde seramik üretimi yapan bir firmamız ülkemizin alanında en büyük firmalarından<br />

biri durumuna gelmiştir. Ayrıca giyim alanında faaliyet gösteren bir firmamızın yaptığı<br />

gömlekler Avrupa’ya ihraç edilmektedir. Buna ek olarak un, tuğla <strong>ve</strong> kiremit fabrikalarının<br />

makinelerinin bakım <strong>ve</strong> onarımı ile uğraşan firmalar zamanla imalata yönelmiştir. Günümüzde<br />

un, yem <strong>ve</strong> tuğla kiremit fabrikalarını anahtar teslimi kuran firmalarımız bu konuda bütün<br />

dünyada söz sahibi olmuşlardır.<br />

Çorum sanayisi çok farklılık göstermekle birlikte metal eşya <strong>ve</strong> makine sanayi, gıda sanayi,<br />

taş <strong>ve</strong> toprağa dayalı sanayi, tekstil sanayi gibi ana kollarda kümelenmeler görülmektedir.Genel<br />

anlamda Çorum <strong>Sanayi</strong>sinin; gıda <strong>ve</strong> içecek sanayi, metal eşya <strong>ve</strong> makine sanayi, taş <strong>ve</strong> toprağa<br />

dayalı sanayi, orman ürünleri <strong>ve</strong> ağaca dayalı sanayi, kimya <strong>ve</strong> plastik sanayi, tekstil sanayi,<br />

kağıt sanayi ile diğer sanayi kollarından oluşmaktadır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İlde ticarete konu olan başlıca ürünler ise tarım ürünlerinden buğday, pirinç, nohut, arpa, fiğ,<br />

mercimek, canlı hayvan ürünlerinde yumurta; sanayi ürünlerinde ise, un, bulgur, şeker, ateş<br />

tuğlası, kiremit, konfeksiyon, toprak sanayi makinaları, ayakkabı, şırınga, ilaç ampülü, oluklu<br />

mukavva, parke <strong>ve</strong> ağaç, un <strong>ve</strong> yem sanayi makinaları, değirmen makinaları <strong>ve</strong> aksamları, oto<br />

yan sanayi başlıca ticarete konu olan ürünlerdir.<br />

Yine ülkemiz yumurta tavukçuluğunda, 1980’li yıllarda uygulanan yatırım teşvik<br />

tedbirleri sayesinde “yumurta tavukçuluğu” yatırımına başlanmıştır. 150 civarında <strong>ve</strong> her biri<br />

ortalama 20.000 tavuk kapasiteli çiftlikler yapılmış, bu gelişmeye paralel olarak yem fabrikaları<br />

kurulmuş <strong>ve</strong> yurtdışına ihraç başlamıştır.<br />

İlimizin geleneksel ürünü olan Leblebinin yıllık üretim miktarı ise 2.000 tondur.<br />

5350 sayılı Kanun ile Teşvik kapsamındaki illere dahil edilmesi, İlimizi çevre illerdeki<br />

yatırımcılar içinde bir cazibe merkezi haline getirmiştir.<br />

İlimizin havayolu, denizyolu <strong>ve</strong> karayolu bağlantılarının ihtiyaca cevap <strong>ve</strong>recek düzeye<br />

getirilmesi <strong>ve</strong> ulaşım maliyetlerinin asgariye indirilmesi ilimiz sanayisinin önünü açacaktır.<br />

Doğalgaz arzının başlamış olması ilimiz sanayi sektörüne maliyetlerini düşürme yönünde avantaj<br />

sağlamıştır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Çorum İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) , Adana(%<br />

2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

123

Çorum İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 418 dür. Toplam sanayi işletmesi<br />

içerisinde % 0.6 lık bir oran ile sanayisi orta gelişmiş iller arasında yer almaktadır.<br />

Karadeniz Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, bölge<br />

illeri arasında %19 lik bir oran ile Samsun ilk sırada yer almaktadır. Sırasıyla, % 10 ile Düzce ,<br />

% 10 Trabzon, %10 Çorum, % 7 Bolu, % 6 Kastamonu, % 5 Ordu, %5.0 Rize, % 4 Amasya, %<br />

4 Tokat, %4 Zonguldak, % 4 Karabük, %3 Sinop, % 3 Giresun, %3 Bartın, %1 Gümüşhane, %1<br />

Artvin, % 1 Bayburt illeri takip etmektedir.<br />

3.2. Çorum İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Çorum İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 26 Gıda<br />

ürünlerin imalatı, % 15 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatının ilk sıralarda olduğu<br />

görülmektedir.<br />

Bunları sırasıyla aşağıdaki sektörle takip etmektedir.<br />

% 13 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

% 6 Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) <strong>ve</strong> yarı treyler (yarı römork) imalatı,<br />

% 5 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı<br />

% 5 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması,<br />

% 4 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı(makine <strong>ve</strong> teçhizat hariç)<br />

% 4 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünleri imalatı ,<br />

% 4 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri İmalatı (Mobilya hariç),<br />

% 3 Ana metal sanayi<br />

% 3 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 3 Mobilya imalatı,<br />

% 2 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

% 2 Kağıt <strong>ve</strong> <strong>ve</strong> kağıt ürünleri imalatı,<br />

% 1 Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması,<br />

% 1 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

% 3 Diğer (Elek.tecizat imalatı,Kok kömürü <strong>ve</strong> Rafine edilmiş pet.ürün imalatı,Metal<br />

cev.madenciliği,elek.gaz.buhar <strong>ve</strong> havalandırma sis.üretimi)<br />

3.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Çorum ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 15.207 dir.<br />

Kalite kontrol birimi olan firma sayısı 78, çalışan sayısı 1.463 dur.<br />

Ar-Ge birimi bulunan firma sayısı 17 , çalışan sayısı 304 dur.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

<strong>Sanayi</strong>deki istihdamın % 86 si işçi, % 2 si mühendistir.<br />

İstihdamın, % 21 i Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı % 18 ü Giyim eşyası<br />

imalat;kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması % 12 si ise Gıda ürünleri imalatı sektöründe yer<br />

almaktadır.<br />

Çorum İlinde bulunan sanayi işletmelerinin %30 i mikro ölçekli, % 53 i küçük ölçekli, %<br />

15 ü orta ölçekli, % 2 si büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler<br />

- Bilsar Tekstil <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Dış Ticaret<br />

- Mintay Tekstil Konfeksiyon San. <strong>ve</strong> Tic. A.Ş. Çorum Şubesi<br />

- Çelikler Taahhüt İnşaat <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> A.Ş. Dodurga Şubesi<br />

- Çenesizlerseramik san <strong>ve</strong> tic ece banyo gereçleri<br />

- Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. Çorum Şeker Fabrikası<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Tarım Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Seracılık<br />

124

� Bağ- Bahçe yatırımları<br />

� Mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> Sebze Yetiştiriciliği<br />

� Yem Bitkileri<br />

Hayvancılık Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Arıcılık <strong>ve</strong> Bal üretimi<br />

� Tiftik Keçisi Yetiştiriciliği<br />

� Et Besiciliği<br />

� Yumurta Tavukçuluğu<br />

� Et Tavukçuluğu<br />

� Hindi Yetiştiriciliği<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Gıda <strong>Sanayi</strong>inde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Bisküvi <strong>ve</strong> Goflet Üretim Tesisi ,<br />

� Çikolata <strong>ve</strong> Kakaolu Mamüller Üretim Tesisi<br />

� Süt <strong>ve</strong> Süt Mamülleri Üretim Tesisi<br />

Diğer Sektörlerde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Beton Kiremit İmalatı<br />

� Sulama Ekipmanları Üretimi<br />

� Katı Atık Ayırma <strong>ve</strong> Geri Dönüşüm<br />

� Bakliyat Eleme <strong>ve</strong> Paketleme<br />

� Plastik İnşaat Malzemeleri<br />

� Ağaç İşleme Makinaları Üretimi<br />

� Elektrik Motoru <strong>ve</strong> Jeneratör Üretimi<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Çorum İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

103 110.568<br />

2009<br />

110 99.026<br />

2010 107 114.007<br />

2011 120 141.832<br />

6.2. Çorum İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

87 68.750<br />

2009<br />

80 68.051<br />

2010 97 65.9<strong>81</strong><br />

2011 102 115.163<br />

7. Çorum İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Çorum Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:164)<br />

� 450 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 273 hektarı 1995 yılında, 177 hektarı ise 2010 yılında tamamlanmıştır.<br />

125

� Bölgedeki; 134 adet sanayi parselinin, 115 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

85 adedi üretim, 8 adedi inşaat, 22 adedi proje aşamasındadır. 19 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 5.050 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; demir çelik, gıda <strong>ve</strong> dokuma-giyim ürünleri sanayidir.<br />

Çorum-Sungurlu Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:168)<br />

� 155 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2008 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 90 adet sanayi parselinin, 5 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 1<br />

adedi üretim, 1 adedi inşaat, 3 adedi proje aşamasındadır. 85 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 10 kişi istihdam edilmektedir.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Osmancık Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� Kurum görüşleri tamamlanmış olup, 68 hektar büyüklüğündeki alanda mera vasıflı<br />

parsellerin tahsis amacının değiştirilmesi için Valiliğe 30.01.2006 tarih <strong>ve</strong> 494 sayılı<br />

yazımızla yazı yazılmıştır.<br />

� Gözlemsel Jeolojik etüt raporunun yaptırılması, mera işlemlerinde gelinen son durum<br />

hakkında bilgi 17.09.2007 tarih <strong>ve</strong> 10185 sayılı yazımız ile Valilikten istenmiştir.<br />

Çorum İla<strong>ve</strong> Alan (1227-1233-1234-1425 nolu parseller) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil<br />

No:164)<br />

� 12.08.2009 tarih <strong>ve</strong> 7269-7274 sayılı dağıtımlı yazımız ile komisyonca incelenen 215 hektar<br />

büyüklüğündeki alandan Orman Genel Müdürlüğünce 56.7 hektarlık alan orman sayılan<br />

yerlerden olması nedeniyle çıkartılarak geriye kalan alanın uygun görüldüğü OSB Yönetim<br />

Kurulu Başkanlığına <strong>ve</strong> ilgili kurumlara bildirilmiştir.<br />

� Çevre <strong>ve</strong> Orman Bakanlığının 11.08.2010 tarih <strong>ve</strong> 48371 sayılı yazısında; OSB sınırı dışında<br />

tutulan yaklaşık 56.7 hektar büyüklündeki kısmın, OSB alanına ila<strong>ve</strong> edilmesinde sakınca<br />

görülmediğinin bildirilmesi üzerine, 25.08.2010 tarih <strong>ve</strong> 6943-47 sayılı dağıtımlı yazımız ile<br />

56.7 hektar büyüklüğündeki alanın da OSB'ye dahil edilerek toplam 215 hektar<br />

büyülüğündeki alanın uygunluğu ilgili kurumlara bildirilmiştir.<br />

� İmar planı aşamasındadır.<br />

B. KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Çorum İlinde 1.546 işyerlik 7 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu projeler<br />

için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 55.643.325.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

126<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 ÇORUM ALACA KSS 86 80 6 100<br />

2 ÇORUM İSKİLİP KSS 213 170 43 80<br />

3 ÇORUM KARGI KSS 100 80 20 80<br />

4 ÇORUM MERKEZ KSS 708 659 49 93<br />

5 ÇORUM OSMANCIK KSS 138 85 53 62<br />

6 ÇORUM SUNGURLU KSS 268 210 58 78<br />

7 ÇORUM BAYAT KSS 39 0 39 0<br />

TOPLAM 1.552 1.284 268 83<br />

(06.01.2012 tarihi itibarıyle)

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

1) Üretimi gerçekleştirilen sanayi ürünlerinin pazarlanmasında ortaya çıkan sorunların<br />

aşılmasına yönelik , sektörel bazda “Dış Ticaret <strong>ve</strong> Pazarlama Şirketleri”nin kurulması<br />

yönünde çalışmalar başlatılmalı;<br />

2) Kapalı <strong>ve</strong> yarım kalmış <strong>ve</strong> darboğazdaki tesislerin ekonomiye yeniden kazandırılması<br />

yönünde uzun vadeli <strong>ve</strong> düşük faizli kredilerin <strong>ve</strong>rilmesi,<br />

3) Ekonomik olarak diğer bölgeler ile nasıl bir bütünleşmeye gidileceği konusuna açıklık<br />

getirecek araştırma <strong>ve</strong> projelerin bir bütünlük içerisinde <strong>ve</strong> öncelikle hazırlanması,<br />

4) AR-GE Faaliyetlerini cazip hale getirmek üzere özendirici tedbirler,<br />

5) Kalkınmada öncelikli yörelerde uygulanmakta olan ernerji indirimi desteğinin sürekli<br />

hale getirilmesi<br />

6) Gelişim bileşenlerinden kara yolu iletişim <strong>ve</strong> OSB yeterli oılup bunun demiryolu ile<br />

desteklenmesi gerekmektedir.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

<strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdür Yard. 1<br />

Şube Müdürü 2<br />

Mühendis 3<br />

Şef 1<br />

Tekniker 1<br />

Teknisyen 1<br />

Ölçü <strong>ve</strong> Ayar Memuru 3<br />

Memur 2<br />

Veri Hazırlama Kontrol İşlt. 1<br />

Daktilograf 1<br />

Hizmetli 1<br />

TOPLAM 18<br />

127

20 DENİZLİ<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

İlin coğrafi konumu itibariyle değişik doğal zenginliklere sahiptir. Kuzeyde Çal, Bekilli<br />

<strong>ve</strong> Güney ilçelerinde bağcılık <strong>ve</strong> şarapcılık, Sarayköy ilçemizde pamuk <strong>ve</strong> aynı yörede<br />

bulunan Jeotermal Kaynaklar, Buldan, Babadağ <strong>ve</strong> Tavasın Kızılcabölük kasabasında<br />

geleneksel el dokumacılığı, Serinhisar ilçesinde leblebicilik, Acıpayam Yeşilyuva<br />

Kasabasında ayakkabıcılık, Acıpayam Yatağan İlçesinde bıçakcılık faaliyetleri<br />

bulunmaktadır.<br />

2010 yılı sonu itibariyle il merkez <strong>ve</strong> ilçelerinde 1 adet Serbest Bölge, 2 adedi<br />

tamamlanmış <strong>ve</strong> 4 adedi yer seçimi yapılarak çalışmaları devam eden 6 adet Organize <strong>Sanayi</strong><br />

Bölgesi <strong>ve</strong> 12 adedi tamamlanmış <strong>ve</strong> 3 adet inşaatı devam eden Küçük <strong>Sanayi</strong> Siteleri ile<br />

kentin çeşitli yerlerinde faaliyet gösteren 5000'e yakın fabrika <strong>ve</strong> üretime dönük işletme<br />

bulunmaktadır.<br />

Birimi 2010 2011<br />

2011/2010<br />

Artış oranı<br />

SANAYİ DURUMU<br />

Özel Sektöre Ait <strong>Sanayi</strong><br />

% (+,-)<br />

Tesisleri adet 1.754 1.868 0%<br />

Kamuya Ait <strong>Sanayi</strong> Tesisleri adet 3 3 0%<br />

Endüstri Bölgeleri adet<br />

<strong>Teknoloji</strong> Geliştirme Bölgeleri adet<br />

Teknokentler adet 1 1 0%<br />

Serbest Bölgeler adet 1 1 0%<br />

Nitelikli <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri adet<br />

<strong>Sanayi</strong> Odaları adet 1 1 0%<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İKTİSADİ FAALİYET<br />

KOLLARI<br />

Tarım, Ormancılık <strong>ve</strong><br />

Balıkçılık<br />

Denizli İli İktisadi Faaliyet Kollarının Sektörlere Göre Dağılımı<br />

Tescil<br />

Olunan<br />

2010 2011<br />

Ticareti<br />

Terk Eden<br />

128<br />

Tescil<br />

Olunan<br />

28 33 18<br />

Madencilik <strong>ve</strong> Taş Ocakcılığı 29 21 26<br />

İmalat <strong>Sanayi</strong><br />

Enerji<br />

Ulaştırma, Haberleşme <strong>ve</strong><br />

Depolama<br />

647 871 319<br />

9 5 9<br />

93 602 51<br />

Tarım,<br />

Ormancılık<br />

<strong>ve</strong><br />

Balıkçılık<br />

Madencilik<br />

<strong>ve</strong> Taş<br />

Ocakcılığı<br />

Tescil<br />

Olunan<br />

2011/2010<br />

Artış oranı<br />

% (+,-)<br />

Ticareti<br />

Terk<br />

Eden<br />

Tescil<br />

Olunan<br />

28 33 18<br />

29 21 26<br />

İmalat<br />

<strong>Sanayi</strong> 647 871 319<br />

Enerji<br />

Ulaştırma,<br />

Haberleşme<br />

<strong>ve</strong><br />

9 5 9<br />

Depolama 93 602 51

Turizm<br />

İnşaat <strong>ve</strong> Bayındırlık<br />

Eğitim<br />

Sağlık<br />

Mali Kuruluşlar <strong>ve</strong> Sigortalar<br />

Toplum <strong>ve</strong> Kişisel Hizmetler<br />

Toptan <strong>ve</strong> Parekente Hizmetler<br />

Hizmet Sektörü<br />

Diğer<br />

903 123<br />

225 269 168<br />

37 36 19<br />

11 77 7<br />

65 41 33<br />

11 107 7<br />

1.279 2.227 691<br />

24 277 26<br />

453 580 167<br />

129<br />

Turizm<br />

İnşaat <strong>ve</strong><br />

903 123<br />

Bayındırlık 225 269 168<br />

Eğitim<br />

Sağlık<br />

Mali<br />

Kuruluşlar<br />

<strong>ve</strong><br />

37 36 19<br />

11 77 7<br />

Sigortalar 65 41 33<br />

Toplum <strong>ve</strong><br />

Kişisel<br />

Hizmetler 11 107 7<br />

Toptan <strong>ve</strong><br />

Parekente<br />

Hizmetler 1.279 2.227 691<br />

Hizmet<br />

Sektörü 24 277 26<br />

Diğer<br />

453 580 167<br />

TOPLAM 2.911 6.049 1.664 TOPLAM 2.911 6.049 1.664<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Denizli İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Denizli İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı <strong>Sanayi</strong> Sicil Belge sayısına<br />

göre 1.866 dır. Toplam sanayi işletmesi içerisinde %3 lük bir oran ile sanayisi gelişmiş<br />

yedinci İldir.<br />

Ege Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, İzmir İli %<br />

37 lik bir oran ile bölge illeri arasında birinci sırada yer almaktadır. İzmir’i sırasıyla %18 ile<br />

Denizli, % 11 ile Manisa, % 9 ile Uşak, % 7 ile Afyonkarahisar, %7 ile Aydın, %6 ile Muğla,<br />

%5 ile Kütahya, takip etmektedir.<br />

3.2. Denizli İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Denizli İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 45<br />

Tekstil ürünleri imalatı, % 12 Gıda ürünleri imalatı,% 8 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taş ocakçılığı,<br />

%5 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı sektörleri ilk sıralarda yer<br />

alırken, diğer sektörler de sırasıyla;<br />

% 5 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 4 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 4 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı,(makine <strong>ve</strong> teçhizatı hariç)<br />

% 3 Ana metal sanayi,<br />

% 2 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı,<br />

% 2 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç )<br />

% 2 Kâğıt <strong>ve</strong> kâğıt ürünleri imalatı,

% 1 Deri ile ilgili ürünlerin imalatı,<br />

% 1 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

% 1 İçecek imalatı,<br />

% 1 Motorlu kara taşıtı,treyler (römork)<strong>ve</strong> yarı treyler (yarı römork)imalatı<br />

% 1 Mobilya imalatı,<br />

% 3 Diğer (Madeni yağ geri kazanımı,Kayıtlı medyanın basımı,Makine <strong>ve</strong> ekipmanların<br />

imalatı,Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine edilmiş)<br />

3.3. Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Denizli ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 60.245 dir.<br />

Kalite Kontrol birimi olan firma sayısı 326, çalışan sayısı 6.175 dür.<br />

Ar-Ge birimi bulunan firma sayısı 55,çalışan sayısı 1.026 dir.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Tekstil ürünleri sektöründe bölgenin lideri konumunda olan Denizli İlinde çalışan nüfusun<br />

% 51 i tarımda, %19 u sanayide istihdam edilmektedir.<br />

Denizli İlinde sanayide çalışanların, % 39 u Tekstil ürünleri imalatı,% 16 u Giyim eşyası<br />

imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>deki istihdamın % 83 ü işçi, % 2 si mühendistir.<br />

Denizli İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 50 si mikro ölçekli, % 37 sı küçük<br />

ölçekli, %11 u orta ölçekli, % 2 si büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler:<br />

- Ozanteks Tekstil <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- Menderes Tekstil <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş. Sarayköy Şubesi<br />

- Selin Tekstil <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

- Deniz Tekstil <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret (konfeksiyon)<br />

- Küçüker Tekstil <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Denizli’de var olan potansiyel varlıkların değerlendirilmesine yönelik olarak aşağıda<br />

belirtilen yatırımlar gerçekleştirilebilir.<br />

Mey<strong>ve</strong> Sebze Paketleme Tesisi:<br />

İl <strong>ve</strong> çevresinde başta elma <strong>ve</strong> nar olmak üzere bir çok mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> sebze çeşidi<br />

yetiştirilmektedir. Bu potansiyelin daha rasyonel <strong>ve</strong> rantabl olarak değerlendirilmesi açısından<br />

paketleme tesisleri kurularak ihracat miktarı arttırılabilir. İlimizde soğukhava depoları mevcut<br />

ancak yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle soğukhava depolarının sayısının artırılmasında fayda<br />

vardır.<br />

Sera Örtüsü <strong>ve</strong> Şiring Nylonu İmalat Tesisi:<br />

Özellikle Sarayköy Sera İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinin kurulmasıyla ilde<br />

seracılık sektörü gelişmeye başlamış, dolayısıyla seracılık için gerekli elemanların üretimi de<br />

önem kazanmıştır.<br />

Organik Tarım:<br />

Klasik tarım anlayışı ile yapılan üretimlerin yanında katma değeri daha yüksek olan<br />

farklı çeşit <strong>ve</strong> organik tarım üretimi daha kazançlı görülen yatırımlardandır.<br />

Jeotermal Enerji Üretimi:<br />

Sarayköy ilçesi <strong>ve</strong> çevresinde bulunan jeotermal kaynaklar hem enerji üretimine hem<br />

de seracılık <strong>ve</strong> turizm amaçlı kullanıma yönelik olarak yarımcılar için oldukça el<strong>ve</strong>rişli bir<br />

bölgedir.<br />

Teknik Tekstil:<br />

İl çok uzun yıllardır emek yoğun kon<strong>ve</strong>nsiyonel tekstil üretimi ile yüksek altyapıya<br />

sahiptir. Bu alt yapı katma değeri yüksek olan teknik tekstil üretimine dönüştürülebilir.<br />

130

Modern Tarım <strong>ve</strong> Seracılık:<br />

Denizli Sarayköy Tarıma Dayalı (Sera) İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi gıda üretimi<br />

açısından yatırıma uygundur. Özellikle Sarayköy ilçesi <strong>ve</strong> Gölemezli bölgesi modern seracılık<br />

için, doğal yer altı jeotermal kaynaklar açısından zengin olduğundan oldukça el<strong>ve</strong>rişli bir<br />

bölgedir.<br />

Modern Gıda <strong>ve</strong> Hayvancılık:<br />

Denizli Sarayköy Tarıma Dayalı (Sera) İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi modern gıda<br />

üretimi açısından yatırıma uygundur.<br />

Bağcılık <strong>ve</strong> Şarapçılık:<br />

İl Çal , Bekilli <strong>ve</strong> Güney ilçelerinde yetişen üzümler şarap üretimine uygundur.<br />

Bölgede ülkemizin önemli şarap üreticileri bulunmaktadır.<br />

Doğaltaş (Tra<strong>ve</strong>rten):<br />

Türkiye'nin ikinci büyük mermer <strong>ve</strong> tra<strong>ve</strong>rten yatakları (mermer rezervinin yaklaşık<br />

1/4ü) Denizli ilindedir.<br />

Turizm (Kültür, Tarih, İnanç <strong>ve</strong> SPA):<br />

Dünya harikalarından biri olan Pamukkale ilde bulunmaktadır. Pamukkale bölgesinde<br />

bulunan termal su da bölgenin hem kültür turizmi açısından hem de sağlık SPA turizmi<br />

açısından önemini arttırmaktadır.<br />

Yeni Perakende Ticaret Konseptleri (AVM):<br />

Denizli, Akdeniz <strong>ve</strong> Ege bölgeleri sınır olması <strong>ve</strong> gelişmişliği nedeniyle Yeni Perakende<br />

Ticaret Konseptleri için de uygun bir ildir.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Denizli ilinde talebi karşılamaya yönelik olarak aşağıda <strong>ve</strong>rilen yatırım önerileri<br />

gerçekleştirilebilir bulunmuştur.<br />

Nikel İşleme Tesisi:<br />

Demir dışı metaller sektöründe, doğal kaynaklarımızın değerlendirilmesine yönelik<br />

olan yarı ürünlerin <strong>ve</strong> yüksek katma değer yaratılmasının söz konusu olduğu nihai ürünlerin<br />

üretim kapasitelerinde artış sağlanması önemini korumaktadır.<br />

Kompakt Disk (CD) İmalatı Tesisi:<br />

Türkiye’de kişisel bilgisayar sahibi nüfusun toplam nüfusa oranı oldukça düşüktür. Bu<br />

nedenle ekonomik gelişme ile birlikte kişisel bilgisayar pazarında da gelişmeler<br />

beklenmektedir.<br />

Kompakt diskler bilgisayar dışında müzik <strong>ve</strong> görüntü kaydetmek amacıyla da<br />

kullanıldığından talebin önümüzdeki yıllarda daha artacağı söylenebilir. Denizli ili için<br />

önerilen yatırım konularından biri de kompakt disk (CD) üretim tesisi olabilir.<br />

Plastik Bardak, Tabak <strong>ve</strong> Kase Üretim Tesisi:<br />

Denizli ekonomisinde önemli bir yeri olan turizm sektörü, son yıllarda büyük<br />

gelişmeler göstermiştir. Pamukkale antik kent haricinde, Denizli ilinde pekçok yayla, şelale<br />

dinlenme-mesire yeri olarak tercih edilmektedir. Babadağ Dağı dağcılık sporu için tercih<br />

edilmektedir. Mevcut potansiyeller değerlendirildiğinde daha başka turizm alanları da<br />

yaratılabilecektir. Denizli <strong>ve</strong> çevresinde bu potansiyel fazlasıyla bulunmaktadır.<br />

Katı Atık Ayırma <strong>ve</strong> Geri Dönüşüm Tesisi:<br />

Ülkemizde olduğu gibi, Denizli ilinde de evsel atıklarla birlikte, katma değeri yüksek<br />

<strong>ve</strong> geri dönüşümü mümkün olan maddeler atılmakta <strong>ve</strong> ciddi oranlarda çevre <strong>ve</strong> görsel<br />

kirlilik meydana gelmektedir. Katı Atık Ayırma Tesislerinin gerçekleştirilmesi sonucunda,<br />

katı atıkların değerlendirilip işlenebileceği Geri Dönüşüm tesisleri de kendiliğinden ortaya<br />

çıkacak <strong>ve</strong> paralelinde de bu tip yatırımlara yatırım yapılabileceği önerilebilecektir.<br />

Elektronik Malzeme <strong>ve</strong> Elektronik Cihazlar Üretimi Tesisi:<br />

131

Günümüzde stratejik öneme sahip sektör durumuna gelen elektronik sanayinde<br />

ülkemizin de var olması gerekmektedir. Bu açıdan, devre elemanları üretimine yönelik<br />

yatırımlar ilk gerçekleştirilmesi gereken yatırımlar olmak zorundadır.<br />

Kuvars Kompoze Taş Üretimi Tesisi:<br />

Kuvars kompoze taş üretimi tesisi Denizli ili için uygun bir yatırım önerisi olabilir.<br />

İnşaat sektöründe, çalışma tezgâhlarında <strong>ve</strong> mutfaklarda yaygın kullanım alanı bulan kuvars<br />

kompoze taş ürünü ABD'den Hong-Kong’a kadar çeşitli ülkelerde özellikle otellerde<br />

kullanılmaktadır.<br />

Makine <strong>ve</strong> Yedek Parça Silindir <strong>Sanayi</strong> Tesisi:<br />

Makine <strong>ve</strong> yedek parça silindir sanayi tesisi Denizli ili için uygun yatırım konusu olabilir.<br />

Madeni Eşya Üretim Tesisi:<br />

Denizli ili için önerilecek yatırım konularından birisi de madeni eşya üretim tesisi olabilir.<br />

Yaylı Yatak Üretim Tesisi:<br />

Denizli ili için son yatırım önerimiz yaylı yatak üretim tesisi olacaktır.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Denizli İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

732 2.192.298<br />

2009<br />

758 1.587.500<br />

2010 766 2.127.459<br />

2011 809 2.639.605<br />

6.2. Denizli İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

523 1.615.045<br />

2009<br />

506 1.146.484<br />

2010 529 1.730.762<br />

2011 599 2.262.461<br />

7. Denizli İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ :<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ :<br />

Denizli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:10)<br />

� 400 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1990 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; bulunan 182 adet sanayi parselinin 179 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 120 adedi üretim, 38 adedi inşaat, 21 adedi proje aşamasındadır. 3 adet parsel<br />

tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 24.000 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma-giyim, kimya <strong>ve</strong> demir-çelik sanayidir.<br />

Denizli Çardak Özdemir Sabancı Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:28)<br />

� 376 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1997 yılında tamamlanmıştır.<br />

132

� Bölgedeki; 98 adet sanayi parselinin, 89 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

1 adedi üretim, 88 adedi proje aşamasındadır. 9 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 30 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; plastik sanayidir.<br />

Denizli Deri Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:48)<br />

� 63 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2008 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 78 adet sanayi parselinin, 21 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

8 adedi inşaat, 13 adedi proje aşamasındadır. 59 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ :<br />

Denizli Deri Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (arıtma): (Sicil No:48)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “Arıtma (63 hektar)” olarak <strong>ve</strong> 1.000.000.-TL ödenekle<br />

yer almaktadır.<br />

� Atıksu arıtma tesisi yapım işi fiziki gerçekleşmesi %53’dür.<br />

Denizli-Mermer İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:248)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “170 hektar” olarak <strong>ve</strong> 5.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� 25.04.2007 tarih <strong>ve</strong> 115 sayılı yazımızla 650.171 m 2 ’lik alan için kamu yararı kararı<br />

<strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

� İmar planı aşamasındadır.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Denizli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (İla<strong>ve</strong> Alan): (Sicil No:10)<br />

� 09.04.2004 tarih <strong>ve</strong> 4174 sayılı yazımızla 71 hektarlık alan için kamulaştırma talimatı<br />

yazılmıştır.<br />

� 194.313 m 2 yüzölçümüne sahip alan için kamu yararı kararı <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

� İmar Planı aşamasındadır.<br />

Denizli-Acıpayam Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (Yumrutaş) : (Sicil No:127)<br />

� 390 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgede 108 adet parsel bulunmaktadır.<br />

Sarayköy Tarıma Dayalı İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No: 257)<br />

� 53 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgede 1 adet sanayi, 12 adet sera parseli bulunmaktadır.<br />

Denizli Tavas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No: 1<strong>81</strong>)<br />

� 11.06.1998 tarihli yazımızla 230 hektarlık alanın yer seçiminin uygun görüldüğü<br />

bildirilmiştir.<br />

� İmar planı aşamasındadır.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ :<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ :<br />

Denizli İlinde 745 işyerlik 5 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 13.087.779.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

133<br />

DOLU İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI (%)<br />

1 DENİZLİ ÇİVRİL YEŞİL ÇİVRİL KSS 234<br />

205 29 88<br />

2 DENİZLİ SARAYKÖY KSS 105 87 18 83<br />

3 DENİZLİ SERİNHİSAR KSS 70 70 0 100<br />

4 DENİZLİ TAVAS (KIZILCABÖLÜK) <strong>81</strong><br />

KSS<br />

50 31 62<br />

5<br />

DENİZLİ MERKEZ YEŞİL YUVA<br />

(AYAKKABICILAR) KSS<br />

255 22 233 9<br />

TOPLAM 745 434 311 58

) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Serinhisar Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi (Leblebi imalatçıları) :<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “71 işyeri altyapı” olarak <strong>ve</strong> 2.100.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Üstyapı (prefabrik) inşaatı tamamlanmıştır. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

GÜNCEL SORUNLAR:<br />

1) İstihdam üzerindeki ağır yükler<br />

2) Talep yetersizliği, özellikle dış talepte meydana gelen tıkanıklıklar<br />

3) Yüksek enerji maliyetleri<br />

4) Azalan kar marjları<br />

5) İhracat dostu olmayan kur politikaları<br />

6) Hatalı teşvik politikaları<br />

7) Ucuz işgücü cenneti Asyalı rakiplerin dayanılmaz fiyat rekabeti<br />

8) Yüksek teknolojik dönüşümü yakalayamama, konvansiyonel üretimi aşamama<br />

9) Markalaşmanın yetersiz olması<br />

10) Ulaşım maliyetlerinin yüksek olması(İzmir – Denizli demiryolu bağlantısının<br />

olmaması)<br />

11) Finansman Sorunu(özellikle küçük işletmeler için)<br />

ÖNERİLER:<br />

1) <strong>Sanayi</strong> ağırlıklı ekonomik tabanı, geliştirip çeşitlendirmek<br />

2) Tekstil <strong>ve</strong> konfeksiyonda, emek yoğun ‘konvansiyonel’ ürünlerden bilgi yoğun katma<br />

değeri yüksek ‘teknik’ ürünlere yönelmek<br />

3) Başta tarım–hayvancılık, jeotermal enerji, turizm <strong>ve</strong> organik tarım olmak üzere<br />

alternatif sektörlere eğilmek<br />

4) Küme geliştirme (Mermer OSB, Teknik Tekstil Kümesi) <strong>ve</strong> yeni yapılandırılacak<br />

teşvik programlarının bu kümelere yapılması<br />

5) Pamukkale Teknoparkı (AR-GE <strong>ve</strong> İnovasyon Merkezi)<br />

6) Denizli ABİGEM’i<br />

7) Özellikle tekstil <strong>ve</strong> konfeksiyonda istihdam edilen nitelikli işgücünün, yükselen<br />

sektörlerin çıkışına katkı sağlaması amacıyla yetiştirilmesi<br />

8) Sonraki kuşaklara devredilemeyen aile şirketlerini kurumsallaştırarak geleceğe<br />

taşımak<br />

9) Markalaşma çalışmaları için firmaların desteklenmesi<br />

10) Mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> sebze üretimi yoğun olduğu, buna karşılık soğuk hava depoları yeterli<br />

olmadığından dolayı soğuk hava depolarının kapasitelerinin artırılması <strong>ve</strong>ya<br />

yenilerinin yapılması<br />

11) Mermercilik sektörüne <strong>ve</strong>rilen teşviklerin artırılması<br />

134

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

AÇIKLAMA Birim NORM<br />

KADRO(*)<br />

(1)<br />

135<br />

FİİLİ KADRO İHTİYAÇ<br />

2008<br />

(2)<br />

2009<br />

(3)<br />

Norm-Fiili<br />

(1-3)<br />

İl <strong>Sanayi</strong> Ticaret Müdürü Kişi 1 1 1 0<br />

İl <strong>Sanayi</strong> Ticaret Müdür Yard. Kişi 1 1 1 0<br />

Araştırmacı (Ö) Kişi 3 1 1 2<br />

Şube Müdürü Kişi 3 3 3 0<br />

Uzman Kişi 3 1 1 2<br />

Mühendis Kişi 10 8 8 2<br />

Şef Kişi 5 3 2 3<br />

Tekniker Kişi 1 0 1 0<br />

Veri Hazırlama Kontrol İşletmeni Kişi 3 0 3<br />

Ölçü Ayar Memuru Kişi 4 3 4 1<br />

Sekreter Kişi 0 0 0 0<br />

Memur Kişi 7 4 5 3<br />

Koruma Gü<strong>ve</strong>nlik Görevlisi Kişi 1 0 0 1<br />

Daktilograf Kişi 0 0 0 0<br />

Şoför Kişi 2 1 1 1<br />

Hizmetli Kişi 2 0 0 2<br />

Bekçi Kişi 1 0 0 1<br />

TOPLAM Kişi 47 25 28 23<br />

Yıl İçinde Emekli Olan Kişi 0 1 2<br />

Başka Kuruma Nakil Kişi 0 0 0<br />

Yıl İçinde Gelen Personel Kişi 0 0 4<br />

Yıl İçinde İstifa Eden/Ölen Kişi 0 0 0<br />

(*) Norm Kadro İl Müdürlüğünün İş durumuna göre belirlenmiş sayıdır.

21 DİYARBAKIR<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

<strong>Sanayi</strong> sektörü, iktisadi yapıda gelişmenin önemli bir göstergesidir. İllerin coğrafi<br />

konumları, yer altı <strong>ve</strong> yer üstü zenginlikleri, ulaşım, tarım, turizm, ticaret <strong>ve</strong> hizmet<br />

sektörlerin de meydana gelen gelişmeler, aynı zamanda sanayinin birer alt yapısını teşkil<br />

etmektedirler.<br />

Diyarbakır’da ekonomi; tarım, hayvancılık, sanayi, ticaret <strong>ve</strong> hizmet sektörlerine<br />

dayalıdır. Geçmiş dönemde bölgede yaşanan olumsuzluklar nedeniyle arzu edilen düzeyde<br />

sermaye akışı sağlanamadığı gibi katma değeri yüksek girişimciler de kendilerine daha uygun<br />

buldukları bölgelere kaymıştır.<br />

Oysa bölgenin coğrafi konumu, ucuz iş gücü, yöresel hammadde potansiyeli <strong>ve</strong><br />

Ortadoğu ile Türki Cumhuriyetlerinin pazarına yakın olması nedeniyle yatırımcılar için<br />

önemli avantajlar sağlamaktadır.<br />

Son yıllarda Diyarbakır’da gü<strong>ve</strong>n ortamının tesis edilmesiyle, özel sektöre dayalı<br />

ekonomi, gelişme sağlamıştır. Bu gü<strong>ve</strong>n ortamının devamı halinde orta <strong>ve</strong> uzun vadede<br />

ekonomideki gelişim dehada artacaktır.<br />

Nitekim bölgede yaşanan ekonomik bunalıma rağmen ilde <strong>ve</strong> bölgede sağlanan gü<strong>ve</strong>n<br />

ortamından dolayı sermaye akışının başladığı <strong>ve</strong> ciddi sanayi yatırımlarının yapıldığı<br />

gözlenmektedir. Firmaların kuruluş yıllarına göre dağılımını <strong>ve</strong>ren aşağıdaki grafikte<br />

görüleceği üzere 2001 yılı ekonomik krizinden dolayı o yıllarda firmaların kurulmasında bir<br />

yavaşlama hatta yer yer azalma olmuştur. Ancak 2003 ten itibaren tekrar yukarıya doğru ivme<br />

kazandığı görülmektedir. Son yıllarda özellikle 2008 yılında ciddi bir yükselişin olduğu <strong>ve</strong><br />

sadece 2008 yılında 62 adet firmanın kurulduğu görülmektedir.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Diyarbakır, coğrafi konum itibariyle bölge illerinin merkezi konumunda bulunması <strong>ve</strong><br />

asırlarca bu özeliğini muhafaza etmesi, sosyo-ekonomik alanda, önemli bir ticari avantajın<br />

elde edilmesine neden olmuştur.. Bu anlamda çevre illerinin büyük bir kesimi ticari<br />

ilişkilerini Diyarbakır üzerinden sağlamaktadır. İlde sağlanan bu avantaj, ticari hayatın önemli<br />

ölçüde canlanmasına katı sunmaktadır.<br />

Ticaret sektörü, son yıllarda hızlı sanayileşme <strong>ve</strong> kentleşmenin artmasıyla, artış gösterdiği<br />

bunun önümüzdeki yıllarda da hızla devam edeceği <strong>ve</strong> dolaysıyla İlin ticari hayatına önemli<br />

katkı sunacağı öngörülmektedir<br />

Diyarbakır’da ticaret, küçük esnaf <strong>ve</strong>ya işletmelerden meydana gelen, ağırlıklı olarak<br />

tarımsal <strong>ve</strong> hayvansal ürünler, gıda maddeleri, giyim, ev araç <strong>ve</strong> gereçleri, inşaat malzemeleri<br />

ile diğer tüketim mallarının alım <strong>ve</strong> satımlarının yapıldığı içe dönük bir yapı arz etmektedir.<br />

Tarımsal alanda tarla ürünleri üretiminde, k. mercimek, pamuk, buğday, arpa, susam üretimi<br />

bölgede önemli tarla ürünleri içerisinde gözükmektedir <strong>ve</strong> bölge içinde k. mercimek<br />

üretiminde lider olan Diyarbakır ili, pamuk <strong>ve</strong> buğday üretiminde de ön plana çıkmaktadır.<br />

Sebze üretim değeri bakımından ekonomiye en fazla katkısı olan bölge ürünü karpuz<br />

olup, üretimde Diyarbakır ili ön plana çıkmaktadır. Diğer sebze ürünlerinde belirgin bir<br />

üretim göze çarpmamaktadır. Bölgede Diyarbakır baklagil <strong>ve</strong> yumrulu bitki üretiminde lider<br />

durumdadır.<br />

Güneydoğu Anadolu Bölgesinde hayvan sayıları bakımından; keçi, sığır, manda, et<br />

tavuğu, ördek <strong>ve</strong> açılan ipek böceği kozası sayısında Diyarbakır, ön plana çıkmaktadır.<br />

İlde üretilen tarımsal ürünler ile sanayi bitkilerinin bir kısmı İl’de diğer bir kısmıda<br />

çevre illerinde pazarlanmaktadır.<br />

Toplam mevduatın bölgelere göre pay sıralamasında Mevduat hacmine göre<br />

Diyarbakır ili Bölge illeri arasında Gaziantep ilinden sonra ikinci sırada yer almaktadır.<br />

136

Toplam kredinin bölgelere göre pay sıralamasında Diyarbakır ili Bölge illeri arasında<br />

Gaziantep ilinden sonra ikinci sırada yer almaktadır<br />

2006 yılı <strong>ve</strong>rilerine göre ihracatçı firma sayısı bakımından Diyarbakır ili bölge illeri<br />

içinde Gaziantep <strong>ve</strong> Mardin illerinden sonra Şanlıurfa ili ile birlikte 3. sırada yer alırken,<br />

ithalatçı firma sayısına göre Gaziantep, Şanlıurfa <strong>ve</strong> Mardin illerinden sonra 4. sırada yer<br />

almaktadır. Aynı yıl toplam ihracat değeri açısından il bölge illeri arasında 4. toplam ithalat<br />

değeri açısından yine 4. sırada yer almıştır.<br />

Ticari <strong>ve</strong> ekonomik hayatı meydana getiren kuruluşlar olarak; Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong><br />

Odaları, Ticaret Borsaları, Meslek Odaları ile Esnaf <strong>ve</strong> Sanatkârlar Odaları ile çok sayıda sivil<br />

toplum kuruluşları bulunmaktadır.<br />

İl ile ilgili olarak aşağıya çıkarılan sosyo ekonomik göstergeler ticari alandaki avantaj<br />

<strong>ve</strong> dez avantajları bakımından önem arz etmektedir.<br />

Ülkemizin toplam yüzölçümünün % 33,9’unu tarım alanları, % 18,7’sini çayırmeralar,<br />

% 27’sini orman <strong>ve</strong> fundalıklar <strong>ve</strong> % 20,4’ünü diğer alanlar oluştururken;<br />

Diyarbakır ilinin toplam arazisinin %52’sini tarım alanı, %13’ünü çayır <strong>ve</strong> mera alanı,<br />

%24’ünü orman <strong>ve</strong> fundalık alan, %11’ini de diğer alanlar oluşturmaktadır.<br />

Ülkemizde toplam yüzölçümün %18,7’sini çayır-mera alanları oluştururken,<br />

Diyarbakır ili ise %13,6 oranında çayır-mera alanı ile Bölge ortalaması ile aynı düzeyde olup<br />

Türkiye toplam çayır-mera alanı içindeki payı %1,4’tür.<br />

Türkiye’de ekonomik olarak sulanabilir 8,5 milyon hektar arazinin 2,1 milyon hektara<br />

yakın (halk sulamaları <strong>ve</strong> küçük ölçekli sulamalar dahil) kısmı yani %25’i Aşağı Fırat <strong>ve</strong><br />

Dicle Havzası’ndan oluşan GAP Bölgesi’nde yer almaktadır. Bölgede ekonomik olarak<br />

sulanabilir arazinin 455.395 hektarlık yani %21’lik kısmı da Diyarbakır ili sınırları içinde<br />

kalmaktadır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Diyarbakır İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Diyarbakır İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 342 dir. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.4 lük bir oran ile sanayisi gelişmekte olan iller arasında yer<br />

almaktadır.<br />

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi<br />

yapıldığında, % 65 lik bir oran ile Gaziantep İli bölge illeri arasında birinci sırada yer alırken,<br />

%10 Şanlıurfa, % 9 Diyarbakır, % 6 Adıyaman, % 4 Batman, % 3 Mardin, % 1 Kilis, % 1<br />

Siirt, % 1 Şırnak yer almaktadır.<br />

3.2. Diyarbakır İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Diyarbakır İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 27<br />

lik bir oran ile Gıda ürünlerinin imalatı, %23 lık bir oran ile Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı<br />

sektörlerinin ilk iki sırada olduğu görülmektedir.<br />

Diğer sektörler sırasıyla;<br />

% 8 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı,<br />

% 8 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 5 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı(mobilya hariç)<br />

137

% 4 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

% 2 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

% 2 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine <strong>ve</strong> teçhizatı hariç)<br />

% 2 Kok kömürü rafine edilmiş petrol ürünlerinin imalatı,<br />

% 2 Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünlerinin imalatı,<br />

% 2 Elektrik gaz,buhar <strong>ve</strong> haval.,<br />

% 1 Mobilya imalatı,<br />

% 1 Motorlu kara taşıtı,treyler (römork) <strong>ve</strong> yarı treyler (yarı römork) imalatı,<br />

% 1 Bilgisayarların elekt.<strong>ve</strong> optik ürürn.iamalatı,<br />

% 1 Ana metal sanayi,<br />

% 1 Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması,<br />

% 1 İçecek imalatı<br />

% 1 Metal çevherleri madenciliği,<br />

% 1 Ham petrol <strong>ve</strong> doğal gaz çıkarımı, <strong>ve</strong> saha aram <strong>ve</strong> tetkiki hariç petrol <strong>ve</strong> gaz çıkarımı ile<br />

ilgili hizmetler<br />

% 1 Elektrkli teçhizat imalatı,<br />

% 1 Diğer imalatlar,<br />

% 1 Deri <strong>ve</strong> ilgili ürürnlerin imalatı,<br />

% 4 Diğer<br />

Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Diyarbakır ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel<br />

sayısı Toplam: 8.198 dir.<br />

Kalite kontrol birimi olan firma sayısı 48, çalışan sayısı 125 dür.<br />

Ar-Ge birimi bulunan firma sayısı 9 dır, çalışan sayısı 8 dir.<br />

3.3. Genel Değerlendirme:<br />

Diyarbakır ilinde lider sektör Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşoçakçılığı ürünleri sektörüdür. Diğer<br />

sektörlerin Gıda ürünlerinin imalatı sektörü merkezli bir kümelenme içinde olduğu<br />

görülmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong> çalışanların, % 27 ü Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı, % 18 ü Gıda Ürünlerinin<br />

İmalatı sektörlerinde istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 72 si işçi, % 4 ü mühendistir.<br />

Diyarbakır ilinde bulunan sanayi işletmelerinin % 23 i mikro ölçekli, % 69 i küçük ölçekli, %<br />

8 u orta ölçekli, işletmelerdir.<br />

Personel büyüklüğüne göre büyük firmalar<br />

- Diyarbakır iplik sanayi<br />

- Limak Çimento <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Anonim Şirketi Ergani Şubesi<br />

- Tepsan A.Ş.<br />

- E.Ü.A.Ş.Karakaya Hes İşletme Müdürlüğü Karakaya Hes<br />

- Dimer Mermer İnşaat <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Doğal kaynak potansiyelini meydana getiren, tarım <strong>ve</strong> hayvancılık ile orman <strong>ve</strong> maden<br />

sektörlerine dayalı olarak yapılabilecek yatırımlar, yatırım grupları temelinde aşağıda<br />

<strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

Tarım Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Ülkemizd tarım sektöründe önemli gelişmeler olmakla birlikte gerek hayvansal, gerekse<br />

bitkisel üretimde istenilen <strong>ve</strong>rimlilik düzeyine erişilememiştir. Bitkisel üretim, pazarlanabilir,<br />

işleme özelliği <strong>ve</strong> katma değeri yüksek ürünler doğrultusunda yeterli değişimi<br />

gösterememiştir.<br />

Tarım sektöründe gerçekleştirilebilecek 8 yatırım belirlenmiştir.<br />

138

� Sert Buğday Üretimine Yönelik Yatırımlar<br />

� Mısır Üretimine yönelik Kurutma <strong>ve</strong> Depolama Yatırımları<br />

� Renkli Pamuk Üretimine Yönelik Yatırımlar<br />

� Seracılık (Sebze <strong>ve</strong> Süs Bitkisi) Yatırımları<br />

� Bağ-Bahçe Yatırımları<br />

� Mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> Sebze Yetiştiriciliğine Yönelik Yatırımlar<br />

� Kültür Mantarı Üretimine Yönelik Yatırımlar<br />

� Damızlık (Hibrit) Tohum Üretim Tesisi<br />

� Susam Yağı, Tahin, Pekmez <strong>ve</strong> Helva Üretim Tesisi.<br />

� Ceviz <strong>ve</strong> Badem Üretimi,<br />

� Yem Bitkileri Üretimi,<br />

� Organik Tarım,<br />

� Yağlı Tohum Üretimi.<br />

Hayvancılık Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Yıllardır bitkisel <strong>ve</strong> hayvansal üretim arasında denge kurulamamış, son yıllarda bu denge<br />

hayvancılık aleyhine bozulmuştur. Bu olumsuz yapının ortadan kaldırılmasına yönelik<br />

besicilik yatırımlarının artırılması gerekmektedir.<br />

Hayvancılık sektöründe yapılabilecek 9 yatırım belirlenmiştir.<br />

� Su Ürünleri Üretimi <strong>ve</strong> İşleme Tesisi<br />

� Arıcılık <strong>ve</strong> Bal Üretimine Yönelik Yatırımlar<br />

� Tiftik Keçisi Yetiştiriciliği<br />

� Et Besiciliği<br />

� Süt Besiciliği<br />

� Yumurta Tavukçuluğu<br />

� Et Tavukçuluğu<br />

� Hindi Yetiştiriciliği<br />

� De<strong>ve</strong>kuşu Yetiştiriciliği.<br />

� İpek Böcekçiliği<br />

� Mezbaha <strong>ve</strong> Soğuk Hava deposu<br />

Maden Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Yer altı zenginliği yüksek olmasına rağmen, petrolün dışındaki maden varlığından<br />

bugüne kadar yeterince istifade edilememiştir. Maden potansiyelinin irdelendiğinde önemli<br />

bir potansiyelin olduğu görülmektedir.<br />

Maden sektöründe yapılabilecek 2 yatırım belirlenmiştir.<br />

� Mermer madeni ocak işletmeciliği<br />

� Mermer İşleme tesisi<br />

� Mermerit Üretim tesisi<br />

� Fosfat madeni ocak işletmeciliği.<br />

Mermer sektöründe faaliyette olan işletmelere ek olarak yeni tesislere kurulabilir.<br />

Sektör, ağırlıklı olarak yurtdışı ihracatına yönelmelidir.<br />

Çınar ilçesinde 20.000.000 ton civarında Fosfat madeni bulunmaktadır. Bu zengin rezerv<br />

değerlendirilmelidir. Fosfat madeni işlemek için bir tesis kurulamasa da üretilen maden diğer<br />

illerde bulunan fabrikalarda değerlendirilebilir.<br />

Enerji Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Enerji Bakanlığınca yapılan çalışma <strong>ve</strong> etütler ile özel sektörün yaptığı ölçüm<br />

çalışmaları sonuçlarının, %25 <strong>ve</strong> daha üzeri kapasite faktörüne uygun bölgelerde<br />

yararlanılabilir rüzgâr enerjisi potansiyelinin yaklaşık olarak 10 bin MW civarında olduğu<br />

belirtilmektedir. Diyarbakır’da enerji sektöründe 2 yatırım tesisi gerçekleştirilebilir<br />

bulunmuştur.<br />

� Rüzgâr enerjisi santralı (RES) ile enerji üretimi<br />

139

� Güneş kolektörü üretim tesisi<br />

� Biodizel Üretim tesisi<br />

Güneş ışınlarından yararlanarak enerji ihtiyacına katkıda bulunmak için uygulanması<br />

kolay, sistemin teknolojik olarak basit <strong>ve</strong> ucuz olması gibi özelliklerinden dolayı kullanımı en<br />

yaygın olanı güneş kolektörleridir. Bu özelliklerinden dolayı böyle bir tesis yatırım konusu<br />

olarak gerçekleştirilebilir görülmektedir.<br />

İmalat <strong>Sanayi</strong>ne Yönelik Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Gıda <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Diyarbakır’da gıda sanayi alanında yapılabilecek 4 yatırım konusu önerilmiştir.<br />

� Pastörize Süt <strong>ve</strong> Süt Mamulleri Üretim Tesisi<br />

� Pastörize Üzüm Suyu, Sirke Ve Pekmez Üretim Tesisi<br />

� Ayçiçeği Yağı Üretim Tesisi<br />

Seramik, Kil, Taş <strong>ve</strong> Çimentodan Gereçler <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Diyarbakır’da seramik, kil, taş <strong>ve</strong> çimentodan gereçler sanayinde yapılabilecek 1<br />

yatırım konusu önerilmiştir.<br />

Çimento esaslı olan toz sıvılar, ambalâjları bozulmadığı <strong>ve</strong> havayla temas etmedikleri sürece<br />

çok daha uzun süre bozulmadan muhafaza edilebilmektedirler.<br />

Hazır sıvalar yapısal farklılıklarına göre aşağıda belirtildiği gibi sınıflandırılabilir.<br />

1) Mineral esaslı düz <strong>ve</strong>ya desenli sıvalar,<br />

2) Granit tipi sıvalar,<br />

3) İpek sıvalar,<br />

4) Perlit sıvalar,<br />

5) Hazır püskürtme sıvalar <strong>ve</strong><br />

6) Sentetik reçine bağlayıcılı sıvalar.<br />

Lastik-Plastik <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� CTP boru imalatı tesisi<br />

� Damla sulama sistemleri üretim tesisi<br />

Diğer Yatırım Önerileri<br />

Diyarbakır ilinde belirtilen sektörlerin haricinde 5 yatırım önerisi daha uygun<br />

bulunmuştur.<br />

� Pik <strong>ve</strong> Sfero Döküm İmalatı Tesisi<br />

� Su Şişeleme Tesisi<br />

� Buğday Sapından Kağıt İmalatı Tesisi<br />

� Elektronik Malzeme <strong>ve</strong> Elektronik Cihazlar Üretimi Tesisi<br />

� Katı Atık Ayırma <strong>ve</strong> Geri Dönüşüm Tesisi<br />

<strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Bakanlığınca girişimcilere sağlanan destekler arasında, 4691<br />

sayılı “<strong>Teknoloji</strong> Geliştirme Bölgesi Kanunu” , 6948 sayılı “<strong>Sanayi</strong> Sicil Kanunu”, 4562<br />

sayılı “Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri Kanun” ları kapsamında bulunan yatırımcılar ile<br />

KOSGEB <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitelerine sağlanan destek unsurları aşağıya çıkarılmıştır.<br />

1 <strong>Teknoloji</strong> Geliştirme Bölgeleri<br />

• Bina, inşaat <strong>ve</strong> arsa desteği,<br />

• Her türlü <strong>ve</strong>rgi, resim <strong>ve</strong> harç muafiyeti,<br />

• Gelir <strong>ve</strong> kurumlar <strong>ve</strong>rgisi muafiyeti (2013 yılına kadar),<br />

• KDV muafiyeti<br />

• Ar – Ge faaliyetlerinde bulunan kamu görevlilerinin her türlü <strong>ve</strong>rgi muafiyeti,<br />

• Atık su bedeli muafiyeti,<br />

2 <strong>Sanayi</strong> Sicil Belgesi<br />

• İhraç kaydıyla KDV muafiyeti,<br />

• %20 oranında elektrik indirimi,<br />

• Kurumlar <strong>ve</strong>rgisi indirimi,<br />

140

• Kamu ihalelerinde sağlanan avantajlar<br />

3 KOSGEB<br />

• Kredi Faiz Desteği<br />

• KOBİ Proje Destek Programı<br />

• Tematik Proje Destek Programı<br />

• İş Birliği Güç Birliği Destek Programı<br />

• Ar – Ge inovasyon <strong>ve</strong> Endüstriyel Uygulama Destek Programı<br />

• Genel Destek Programı<br />

• Girişimcilik Destek Programı<br />

4 Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri<br />

• Emlak Vergisi Muafiyeti,<br />

• Atık Su Bedeli Muafiyeti,<br />

• Bina İnşaat Harcı <strong>ve</strong> Yapı Kullanma İzin Harç Muafiyeti<br />

5 Küçük <strong>Sanayi</strong> Siteleri (KSS)<br />

• Emlak Vergisi muafiyeti, (5 yıl)<br />

• Bina İnşaat Harcı <strong>ve</strong> Yapı Kullanma İzni Harç muafiyeti,<br />

• Arsa <strong>ve</strong> İşyeri teslimine kadar Kurumlar Vergisi <strong>ve</strong> KDV muafiyeti<br />

• KSS’ lerin yapım aşamasında alt yapının tamamı <strong>ve</strong> üst yapının %70’ine kadar kredi<br />

desteği.<br />

6 AR-GE birimince girişimcilere yönelik sağlanan destekler<br />

• <strong>Sanayi</strong> Potansiyeli <strong>ve</strong> Yatırım Alanları Araştırması<br />

• <strong>Sanayi</strong> Profilleri (özet fizibiliteler)<br />

• Sektör Araştırması<br />

• Yatırım Ortamı <strong>ve</strong> Yapılabilecek Yatırımlar Araştırması<br />

• Yatırım Rehberi<br />

• 28.02.2008 tarihli 5746 sayılı “Ar-Ge Faaliyetlerinin desteklenmesi kapsamında<br />

“TEKNO GİRİŞİM SERMAYESİ DESTEĞİ” adıyla genç girişimcilere sağlanan<br />

100.000TL hibe desteği<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Bazı sanayi ürünleri Diyarbakır'da üretilmekle birlikte bazı ürünler ise diğer illerden temin<br />

edilmektedir. Bu ürünlerden yoğun talep alan <strong>ve</strong> üretilmesi mümkün olanları üretmeye<br />

yönelik yatırımlar, yatırım grupları temelinde aşağıda <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

a. Tarım Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Ülkemizde tarım sektöründe önemli gelişmeler olmakla birlikte gerek hayvansal,<br />

gerekse bitkisel üretimde istenilen <strong>ve</strong>rimlilik düzeyine erişilememiştir. Bitkisel üretim,<br />

pazarlanabilir, işleme özelliği <strong>ve</strong> katma değeri yüksek ürünler doğrultusunda yeterli değişimi<br />

gösterememiştir.<br />

Tarım sektöründe gerçekleştirilebilecek 13 yatırım belirlenmiştir.<br />

� Sert Buğday Üretimine Yönelik Yatırımlar<br />

� Mısır Üretimine yönelik Kurutma <strong>ve</strong> Depolama Yatırımları<br />

� Renkli Pamuk Üretimine Yönelik Yatırımlar<br />

� Seracılık (Sebze <strong>ve</strong> Süs Bitkisi) Yatırımları<br />

� Bağ-Bahçe Yatırımları<br />

� Mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> Sebze Yetiştiriciliğine Yönelik Yatırımlar<br />

� Kültür Mantarı Üretimine Yönelik Yatırımlar<br />

� Damızlık (Hibrit) Tohum Üretim Tesisi<br />

� Susam Yağı, Tahin, Pekmez <strong>ve</strong> Helva Üretim Tesisi.<br />

� Ceviz <strong>ve</strong> Badem Üretimi,<br />

� Yem Bitkileri Üretimi,<br />

141

� Organik Tarım,<br />

� Yağlı Tohum Üretimi.<br />

b. Hayvancılık Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Yıllardır bitkisel <strong>ve</strong> hayvansal üretim arasında denge kurulamamış, son yıllarda bu<br />

denge hayvancılık aleyhine bozulmuştur. Bu olumsuz yapının ortadan kaldırılmasına yönelik<br />

besicilik yatırımlarının artırılması gerekmektedir.<br />

Hayvancılık sektöründe yapılabilecek 9 yatırım belirlenmiştir.<br />

� Su Ürünleri Üretimi <strong>ve</strong> İşleme Tesisi<br />

� Arıcılık <strong>ve</strong> Bal Üretimine Yönelik Yatırımlar<br />

� Et Besiciliği<br />

� Süt Besiciliği<br />

� Yumurta Tavukçuluğu<br />

� Et Tavukçuluğu<br />

� Hindi Yetiştiriciliği<br />

� İpek Böcekçiliği<br />

� Mezbaha <strong>ve</strong> Soğuk Hava deposu<br />

c. Maden Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Yer altı zenginliği yüksek olmasına rağmen, petrolün dışındaki maden varlığından<br />

bugüne kadar yeterince istifade edilememiştir. Maden sektörü irdelendiğinde önemli bir<br />

potansiyelin olduğu görülmektedir.<br />

Maden sektöründe yapılabilecek 2 yatırım belirlenmiştir.<br />

� Mermer İşleme tesisi<br />

� Fosfat madeni ocak işletmeciliği.<br />

Mermer sektöründe faaliyette olan işletmelere ek olarak yeni tesislere kurulabilir.<br />

Sektör, ağırlıklı olarak yurtdışı ihracatına yönelmelidir.<br />

Çınar ilçesinde 20.000.000 ton civarında Fosfat madeni bulunmaktadır. Bu zengin<br />

rezerv değerlendirilmelidir. Fosfat madeni işlemek için bir tesis kurulamasa da üretilen maden<br />

diğer illerde bulunan fabrikalarda değerlendirilebilir.<br />

d. Enerji Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Enerji Bakanlığınca yapılan çalışma <strong>ve</strong> etütler ile özel sektörün yaptığı ölçüm<br />

çalışmaları sonuçlarının, %25 <strong>ve</strong> daha üzeri kapasite faktörüne uygun bölgelerde<br />

yararlanılabilir rüzgâr enerjisi potansiyelinin yaklaşık olarak 10 bin MW civarında olduğu<br />

belirtilmektedir. Diyarbakır’da enerji sektöründe 3 yatırım tesisi gerçekleştirilebilir<br />

bulunmuştur.<br />

� Rüzgâr enerjisi santralı (RES) ile enerji üretimi<br />

� Güneş kolektörü üretim tesisi<br />

� Biodizel Üretim tesisi<br />

Güneş ışınlarından yararlanarak enerji ihtiyacına katkıda bulunmak için uygulanması<br />

kolay, sistemin teknolojik olarak basit <strong>ve</strong> ucuz olması gibi özelliklerinden dolayı kullanımı en<br />

yaygın olanı güneş kolektörleridir. Bu özelliklerinden dolayı böyle bir tesis yatırım konusu<br />

olarak gerçekleştirilebilir görülmektedir.<br />

e. Gıda <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Diyarbakır’da gıda sanayi alanında yapılabilecek 4 yatırım konusu önerilmiştir.<br />

� Pastörize Süt <strong>ve</strong> Süt Mamulleri Üretim Tesisi<br />

� Pastörize Üzüm Suyu, Sirke Ve Pekmez Üretim Tesisi<br />

� Ayçiçeği Yağı Üretim Tesisi<br />

� Gıda Paketleme<br />

f. Seramik, Kil, Taş <strong>ve</strong> Çimentodan Gereçler <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek<br />

Yatırımlar<br />

Diyarbakır’da seramik, kil, taş <strong>ve</strong> çimentodan gereçler sanayinde yapılabilecek 1<br />

yatırım konusu önerilmiştir.<br />

142

Çimento esaslı olan toz sıvılar, ambalâjları bozulmadığı <strong>ve</strong> havayla temas etmedikleri<br />

sürece çok daha uzun süre bozulmadan muhafaza edilebilmektedirler.<br />

Hazır sıvalar yapısal farklılıklarına göre aşağıda belirtildiği gibi sınıflandırılabilir.<br />

� Mineral esaslı düz <strong>ve</strong>ya desenli sıvalar,<br />

� Granit tipi sıvalar,<br />

� İpek sıvalar,<br />

� Perlit sıvalar,<br />

� Hazır püskürtme sıvalar <strong>ve</strong><br />

� Sentetik reçine bağlayıcılı sıvalar.<br />

g. Lastik-Plastik <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� CTP boru imalatı tesisi<br />

� Damla sulama sistemleri üretim tesisi<br />

h. Diğer Yatırım Önerileri<br />

Diyarbakır ilinde belirtilen sektörlerin haricinde 5 yatırım önerisi daha uygun<br />

bulunmuştur.<br />

� Pik Döküm İmalatı Tesisi<br />

� İçilebilir doğal Su Kaynaklarını Değerlendirme <strong>ve</strong> Şişeleme Tesisi<br />

� Buğday Sapından Kâğıt İmalatı Tesisi<br />

� Elektronik Malzeme <strong>ve</strong> Elektronik Cihazlar Üretimi Tesisi<br />

� Katı Atık Ayırma <strong>ve</strong> Geri Dönüşüm Tesisi<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Diyarbakır İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

84 89.191<br />

2009<br />

105 115.388<br />

2010 128 165.201<br />

2011 140 169.398<br />

6.2. Diyarbakır İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

88 31.205<br />

2009<br />

79 23.<strong>81</strong>0<br />

2010 113 39.572<br />

2011 150 62.679<br />

7. Diyarbakır İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük<br />

<strong>Sanayi</strong> Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ :<br />

a) BİTEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ :<br />

Diyarbakır Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:139)<br />

� 523 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2007 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 241 adet sanayi parselinin, 233 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 158 adedi üretim, 37 adedi inşaat, 38 adedi proje aşamasındadır. 8 adet parsel<br />

tahsis edilmemiştir.<br />

143

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 3.500 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma-giyim, demir-çelik <strong>ve</strong> gıda sanayidir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ :<br />

Diyarbakır Tarıma Dayalı İhtisas (Besi) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:253)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “188 hektar” olarak <strong>ve</strong> 5.000.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� AG-YG Elektrik Şebekesi <strong>ve</strong> ENH inşaatı tamamlanmıştır.<br />

� Altyapı yapım işi fiziki gerçekleşmesi ise % 80’dir.<br />

� Bölgedeki 105 adet sanayi parselinin tamamı tahsis edilmiş olup, hepsi proje<br />

aşamasındadır.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Diyarbakır İlinde toplam 1.539 işyerlik 7 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete<br />

sunulmuştur. Bu projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla<br />

65.950.877.-TL’ ye karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

144<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI (%)<br />

1 DİYARBAKIR BİSMİL KSS 108 108 0 100<br />

2 DİYARBAKIR ERGANİ KSS 118 118 0 100<br />

3 DİYARBAKIR MERKEZ KSS 320 320 0 100<br />

4 DİYARBAKIR MERKEZ (OTO) KSS 298 298 0 100<br />

5<br />

DİYARBAKIR MERKEZ<br />

(MARANGOZ) KSS<br />

99 99 0 100<br />

6 DİYARBAKIR SİLVAN KSS 220 160 60 73<br />

7<br />

DİYARBAKIR OTO TAMİRCİLERİ<br />

3.KSS(GAP<br />

376 376 0 100<br />

TOPLAM 1.539 1.479 60 96<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Çermik Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 05.03.2004 tarih <strong>ve</strong> 2276 sayılı yazımızla S.S. Çermik KSS Kooperatif Başkanlığına yer<br />

seçiminin yapıldığı <strong>ve</strong> bundan sonra yapılacak işlemlere dair yer seçimi talimatı<br />

yazılmıştır.<br />

� Bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge intikal etmemiştir.<br />

Ergani II Küçük <strong>Sanayi</strong> sitesi:<br />

� 03.05.2004 tarihinde yer seçimi yapılmış olup, Kemaliye Mahallesi Küçükköy<br />

Mevkiindeki 100 dekar büyüklüğündeki alan incelenmiştir.<br />

� İncelenen alanda KSS kurulmasının uygun olup olmadığı hususunda Bakanlığımızca<br />

nihai karar <strong>ve</strong>rilebilmesi için imar yetkisine sahip ilgili idarece imar planının<br />

hazırlanması <strong>ve</strong> imar planının onay aşamasından önce, Diyarbakır Tarım İl Md. den,<br />

Karayolları Genel Müdürlüğünden <strong>ve</strong> diğer imar planı yapımına esas kurum <strong>ve</strong><br />

kuruluşlardan uygun görüş alınmasının <strong>ve</strong> bu görüşlerin Bakanlığımıza gönderilmesinin<br />

gerektiği 09.09.2004 tarih <strong>ve</strong> 10827 sayılı yazımızla 2.Ergani KSS Yapı Kooperatif<br />

Başkanlığına bildirilmiştir.<br />

� Bakanlığımıza gönderilmesini takiben Kooperatif Başkanlığına talimat yazılacaktır.<br />

Bismil Küçük <strong>Sanayi</strong> sitesi(ila<strong>ve</strong> Alan):

� S.S. Bismil KSS Yapı Kooperatifi Başkanlığı'nın mülkiyetindeki Kooperatife ait yaklaşık<br />

45 dekarlık alanda yer seçiminin talep edilmesi üzerine 09-11.06.2010 tarihleri arasında<br />

mahallinde etüt çalışması yapılmıştır.<br />

� Yerin uygun görüldüğü 22.06.2010 tarih <strong>ve</strong> 5046-5050 sayılı yazımız ile Bismil Belediye<br />

Başkanlığı'na <strong>ve</strong> Kooperatif Başkanlığına bildirilmiştir. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

1) Mevcut teşvik <strong>ve</strong> destekler ile bölgeler arası kalkınmışlık farkının asgariye indirilmesi <strong>ve</strong><br />

istihdam sorunun çözüme kavuşturulması mümkün bulunmamaktadır. Bu nedenle, mevcut<br />

destek unsurlarının (teşvikin) yanı sıra bölgeye münhasır yeni destek unsurlarının<br />

yürürlüğe konulması gerekmektedir. Bu çerçe<strong>ve</strong>de, daha az sayıda illeri içeren küçük<br />

bölgeler oluşturulmalı <strong>ve</strong> en az gelişmiş gruptaki illere en üst düzeyde teşvik<br />

uygulanmalıdır.<br />

2) 2006/10921 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında olmasına rağmen uygulanmayan teşvik<br />

belgeli yatırımlar için öngörülen TL cinsinden kredilerin faizlerinin 5 puanının, döviz<br />

kredilerinde ise 2 puanının bütçeden karşılanması şeklindeki faiz desteğinin bir an<br />

uygulanması sağlanmalıdır.<br />

3) KOSGEB, daha etkin, sürekli, <strong>ve</strong>rimli <strong>ve</strong> basit işlemlerle hizmet <strong>ve</strong>recek şekilde<br />

yapılandırılmalıdır. Cazibe Merkezleri kapsamındaki KOSGEB kredilerinin büyük<br />

limitleri bir an önce kullandırılması ağlanmalıdır.<br />

4) İlde arazi, arsa gibi gayrimenkuller teminat olarak kabul edilmemekte <strong>ve</strong> alınan krediye<br />

karşılık 2, hatta bazen 3 katı teminat istenmektedir. Bazen de işletmenin kapasitesiyle<br />

uyumlu olmayan uçuk miktarda bir ciro şartını öne sürmektedirler. Bankaların, İlde,<br />

Ülkemizin batısında uyguladıkları teminat kriterlerini bölge illerimiz için de<br />

sağlanmalıdır. Bu arada, Kredi Garanti Fonu’nun daha aktif olarak devreye girmesi <strong>ve</strong><br />

komisyonunun %1’ler düzeyinde uygulanması sağlanmalıdır.<br />

5) Sık sık elektrik kesintileri üretimi olumsuz yönde etkilemektedir. Ayrıca, yakınından<br />

geçen doğal gaz hattı ile demiryolu hattının OSB’nin içine kadar çekilmemesi <strong>ve</strong><br />

böylece ilgili KOBİ’lerin bu hizmetlerden yararlanamamaları sonucu, maliyet artışları<br />

olmakta <strong>ve</strong> işletmelerin rekabet gücü zayıflamaktadır. OSB’nin enerji altyapısının<br />

iyileştirilmesi, doğalgaz <strong>ve</strong> demiryolu hattının OSB içine kadar çekilmesi gerekmektedir.<br />

6) Mikro <strong>ve</strong> küçük ölçekli KOBİ işletmesi kurmak isteyen girişimcilere, en fazla 250.000,00<br />

TL tutarında faizsiz, bir <strong>ve</strong>ya iki yılı ödemesiz, takip eden 3 yıl içinde geri ödemeli bir<br />

başlangıç kredisi mekanizması <strong>ve</strong> fonu oluşturulmalıdır. Özellikle kadınların<br />

kullanabilecekleri, başvurusu oldukça kolay olan, içinde bedelsiz danışmanlık desteği de<br />

bulunan, bu maddede belirtilen şartlarda, yatırım <strong>ve</strong> işletme sermayesi ihtiyacına cevap<br />

<strong>ve</strong>rebilecek özel fonlar oluşturulmalıdır.<br />

7) Yatırımlar için 15 yıl boyunca gelir <strong>ve</strong> kurumlar <strong>ve</strong>rgisi muafiyeti getirilmelidir.<br />

8) Tüm teşvik <strong>ve</strong> destekler en az 15 yıl boyunca uygulanmalıdır.<br />

9) İhracat işlemlerinin kolay <strong>ve</strong> hızlı bir şekilde uygulanmasının sağlanması gerekmektedir.<br />

Özellikle IRAK, SURİYE <strong>ve</strong> İRAN ülkelerine yapılacak ihracata yönelik özel destekler<br />

<strong>ve</strong>rilmeli <strong>ve</strong> mevcut destekler kolaylaştırmalıdır. Suriye sınır kapısı açılmasında süreklilik<br />

sağlanmalı <strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>n <strong>ve</strong>rici tedbirler alınmalıdır. Habur Gümrük Kapısında uzun süreli<br />

beklemelerin önüne geçecek tedbirler alınmalıdır.<br />

10) Düşük faizli Ucuz <strong>ve</strong> uzun vadeli yatırım <strong>ve</strong> işletme kredileri sağlanmalı <strong>ve</strong> İlk iki yılı<br />

ödemesiz uzun süreli krediler devreye sokulmalıdır.<br />

11) Başta mermercilere olmak üzere imalat <strong>ve</strong> maden sektöründe faaliyet gösteren işletmelere<br />

nakliye için ayrı bir teşvik uygulanmalıdır.<br />

145

12) Yatırımcıya bedelsiz hazine arazilerinin tahsis edilmesinde uygulan bürokratik işlemler<br />

asgariye indirilerek zaman kaybı önlenmelidir.<br />

13) Genel olarak bölgemizde kurulacak tüm işletmelerde teşvik belgesi şartı aranmadan<br />

desteklerden faydalandırılmalıdır.<br />

14) Mermer sektörüne ait rezerv çalışmaları ilgili kurum <strong>ve</strong> kuruluşlar tarafından i<strong>ve</strong>dilikle<br />

yapılmalıdır.<br />

15) Mermer sektörüne ara eleman yetiştirmek için mesleki eğitim <strong>ve</strong>rilmelidir.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

İl Müdürlüğümüzde çalışan personelin özlük hakları, atama, nakil <strong>ve</strong> terfi işlemleri<br />

Bakanlık Personel Dairesi Başkanlığınca yürütülmektedir. Aşağıdaki tabloda da görüleceği<br />

gibi, İl Müdürlüğümüze tahsis edilmiş vizeli kadro sayısı 42 olup, bunlardan 21 u dolu, 24<br />

‘ü boş bulunmaktadır.<br />

UNVANI<br />

Kurumun Mevcut Kadro <strong>ve</strong> Personel İhtiyaç <strong>Durum</strong>unu Gösterir Tablo:<br />

DOLU<br />

KADRO<br />

SAYISI<br />

146<br />

BOŞ<br />

KADRO<br />

SAYISI<br />

TOPLAM<br />

KADRO<br />

SAYISI<br />

İHTİYAÇ<br />

DUYULAN<br />

KADRO<br />

İl Müdürlüğü 1 1 -<br />

İl Müdür Yardımcısı 1 - 1 1<br />

Şube Müdürlüğü 3 - 3 -<br />

Uzman - 1 1 -<br />

Araştırma Görevlisi 1 - 1 1<br />

Mühendis 3 - 3 3<br />

Teknikler 2 - 2 2<br />

Şef 2 2 4 -<br />

Eksper - 4 4 -<br />

Ölçü Ayar Memuru 2 3 5 2<br />

Teknisyen - 2 2 -<br />

Memur 2 6 8 -<br />

Sicil Memur - 1 1 -<br />

Sekreter 1 - 1 -<br />

Daktilograf 1 1 2 -<br />

Bekçi - 1 1 -<br />

Şoför 1 1 2 1<br />

Hizmetli 1 1 2 1<br />

GENEL TOPLAM<br />

21<br />

23<br />

44<br />

10

22 EDİRNE<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Edirne ilinin coğrafi olarak Üç önemli Nehrin (Meriç, Tunca, Arda) birleşim noktasında<br />

olması <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>rimli topraklar üzerinde kurulu bulunması nedeniyle önemli miktarda tarımsal<br />

üretim gerçekleşmektedir. Bu gün için yaklaşık olarak Türkiye çeltik üretiminin %50’si, yağlık<br />

ayçiçeği üretiminin %25’i <strong>ve</strong> Buğday üretiminin %3’ü Edirne’de gerçekleşmektedir.<br />

Buna bağlı olarak da İl sanayinin gelişimi tarıma dayalı sanayi şeklinde oluşmuştur. Bu gün<br />

için sanayi siciline kayıtlı 265 işletmenin 52 adetini pirinç üretimi yapan işletmeler 27 adetini<br />

Ham <strong>ve</strong> Rafine Yağ üretimi yapan işletmeler <strong>ve</strong> 20 adetini un üretimi yapan işletmeler<br />

oluşturmaktadır.<br />

Tarıma dayalı sanayi işletmeleri dışında ilde gelişen diğer bir sektör tekstil sektörüdür. Bugün<br />

için ilde 23 adet tekstil işletmesi bulunmakta olup buralarda çalışan sayısı yaklaşık olarak 5.000<br />

kişidir.<br />

İl ayrıca Linyit Kömürü rezervleri bakımından önemli bir potansiyele sahiptir. 27 adet linyit<br />

kömürü işletmesinde yaklaşık olarak yıllık 200 bin ton linyit kömürü üretilmektedir. Üretilen<br />

kömürün büyük bir bölümü il sanayi işletmelerinde <strong>ve</strong> konutlarda ısınma amaçlı<br />

kullanılmaktadır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İlin Avrupa Birliği ülkeleri olan Yunanistan <strong>ve</strong> Bulgaristan’a 2’si demiryolu, 4’ü karayolu<br />

olmak üzere toplam 6 adet sınır kapısı mevcuttur. Ancak buna rağmen ilden yapılan ihracat <strong>ve</strong><br />

ithalat yeterli düzeyde değildir. 2008 yılında ilden 101 milyon dolarlık ihracat yapılırken, 124<br />

milyon dolarlık ithalat yapılmıştır. Belli başlı ihracat kalemlerimiz gıda maddeleri, tekstil <strong>ve</strong><br />

inşaat malzemelerinden oluşmaktadır.<br />

Zengin bir tarihi geçmişe sahip ilde 3 adet tarihi alış <strong>ve</strong>riş merkezi bulunmaktadır. Bunlar<br />

Alipaşa Çarşısı, Bedesten Çarşısı <strong>ve</strong> Arasta Çarşısı’dır. Modern anlamda ise Biri Merkezde biri<br />

Keşan ilçesinde olmak üzere iki adet Alış-Veriş Merkezi bulunmaktadır.<br />

Buğday, Ayçiçeği <strong>ve</strong> Çeltik başta olmak üzere birçok tarım ürününün ticaretinin yapıldığı 4<br />

adet Ticaret Borsası bulunmaktadır. Ülkemizin de önde gelen Borsaları arasında yer alan Edirne<br />

Ticaret Borsası <strong>ve</strong> Uzunköprü Ticaret Borsalarında günlük olarak açık arttırma ile hububat alım<br />

satımları yapılmaktadır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Edirne İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) , Adana(%<br />

2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Edirne İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı <strong>Sanayi</strong> Sicil Belge sayısına göre<br />

244 dür. Toplam sanayi işletmesi içerisinde % 0.3 lük bir oran ile sanayisi gelişmekte olan<br />

illerimiz arasında yer almaktadır<br />

Marmara bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, % 65 ile<br />

İstanbul ilk sırada yer alırken sırasıyla, %17 Bursa, % 5 Kocaeli, % 3 Tekirdağ, % 3 Balıkesir, %<br />

2 Sakarya, %1 Çanakkale, % 1 Kırklareli, %1 Edirne, %1 Bilecik, %1 Yalova takip etmektedir.<br />

1.1. Edirne ilinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

147

Edirne İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda;<br />

% 52 Gıda ürünlerinin imalatı,<br />

% 11 Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması,<br />

% 7 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 6 Diğer madencilik taşocakçılığı<br />

% 5 Giyim Eşyası İmalatı; Kürkün İşlenmesi <strong>ve</strong> Boyanması,<br />

% 3 Makine <strong>ve</strong> ekipmanların kurulumu <strong>ve</strong> onarımı,<br />

% 3 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

% 3 Başka yerde sınıflandırılmamış makine ekipman imalatı<br />

% 2 Kimyasallar <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 2 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç)<br />

% 2 Mobilya İmalatı;<br />

% 2 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünleri imalatı<br />

% 2 Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünlerinin imalatı<br />

1.2. Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Edirne ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı toplam<br />

10.257 dir.<br />

Kalite kontrol birimi olan firma sayısı 79 çalışan sayısı 144 dir.<br />

Ar-Ge birimi bulunan firma sayısı 13, çalışan sayısı 30 dur.<br />

1.3. Genel Değerlendirme:<br />

Edirne İlinde sanayi yerel hammadde kaynaklarına uygun olarak bir gelişme göstermektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, % 40 u Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması, % 21 si<br />

Gıda ürünlerinin imalatı, % 15 sı Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>deki İstihdamın % 84 si işçi, % 3 ü mühendistir.<br />

Edirne İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 39 ü mikro ölçekli, % 46 si küçük ölçekli,<br />

% 13 ı orta ölçekli, % 2 u büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Edirne Giyim <strong>Sanayi</strong> A.Ş.<br />

- Murat Yapı Tekstil <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret<br />

- Yol Giyim Sanayş Pazarlama <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş. Edirne Şubesi<br />

- Naturel ısı sistemleri<br />

- Modavizyon Tekstil <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.Edirne Şubesi<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

MTA <strong>ve</strong>rilerine göre İl sınırları içerisindeki muhtemel <strong>ve</strong> görünür kömür rezervleri toplamı<br />

115 milyon/ton dur. Yüksek kalorili olmayan il kömürlerinin değerlendirilebilmesi için il sınırları<br />

içerisine kurulacak kömürle çalışan bir elektrik santrali Ülkemiz <strong>ve</strong> il ekonomisine büyük katkı<br />

sağlayacağı düşünülmektedir.<br />

İlin güneyinde bulunan Saroz Körfezi rüzgar enerjisi bakımından yatırım yapılabilecek bir<br />

bölgedir. Bu amaçla bir özel sektör firmasının bu bölgeye yapmış olduğu 15 Megavatlık yatırım<br />

faaliyete geçmiştir.<br />

Tarım toprağı yönünden zengin olan ilde ki birçok bölgede sulu tarım yapılabilecek araziler<br />

bulunmaktadır. Uzunköprü <strong>ve</strong> Meriç bölgesinin büyük bölümünün sulamasını sağlayacak olan<br />

Çakmak Barajı ile sulanabilir arazi miktarı 3 te 1 oranında artacaktır.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Edirne-Havsa-Uzunköprü-Keşan arası duble yol çalışmaları bitirilmek üzere olup büyük<br />

bölümünde trafik bölünmüş yol üzerinden sağlanmaktadır. Aynı yol üzerinde bulunan <strong>ve</strong><br />

Uzunköprü geçişini sağlayacak olan köprü çalışmaları da bitirilmek üzeredir.<br />

İlin Süloğlu ilçesinde bulunan mevcut Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesine ila<strong>ve</strong> olarak Uzunköprü,<br />

Keşan-İpsala ilçelerinden birinde ikinci bir OSB’ye ihtiyaç duyulabilecektir Bunun çalışmalarına<br />

148

aşlamak için ön hazırlıklar yapılmış olup birinci OSB’de %75 doluluk oranına ulaşılması<br />

beklenmektedir.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Edirne İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

FİRMA SAYISI<br />

84 101.266<br />

2009<br />

82 93.267<br />

2010 <strong>81</strong> 79.095<br />

2011 68 60.169<br />

6.2. Edirne İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

75 124.091<br />

2009<br />

74 83.882<br />

2010 90 198.437<br />

2011 118 213.118<br />

7. Edirne İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ :<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ :<br />

Edirne Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:96)<br />

� 106 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2006 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 41 adet sanayi parselinin 33 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 4<br />

adedi üretim, 15 adedi inşaat, 14 adedi proje aşamasındadır. 8 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 220 kişi istihdam edilmektedir.<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Edirne Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (İla<strong>ve</strong>) : (Sicil No:96)<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ :<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Edirne İlinde 979 işyerlik 5 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur.<br />

Bakanlığımızca, bu projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla<br />

37.514.609.-TL’ye karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

149<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI (%)<br />

1 EDİRNE KEŞAN KSS 358 358 0 100<br />

2 EDİRNE MERİÇ KSS 36 28 8 78<br />

3 EDİRNE MERKEZ KSS 288 288 0 100<br />

4 EDİRNE UZUNKÖPRÜ KSS 198 198 0 100<br />

5 EDİRNE UZUNKÖPRÜ (II.BÖLÜM) KSS 99 99 0 100<br />

TOPLAM 979 971 8 99<br />

(06.01.2012 tarihi itibarıyle)

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

9.1. Sorunlar :<br />

- Ekonomisi tarıma dayalı olan ilimizde sanayi sektörünün 5. sırada yer almasıyla istihdam<br />

imkanlarının kısıtlı olmasından dolayısıyla ilimiz 2000, 2007 <strong>ve</strong> 2008 yılları itibarıyla nüfus<br />

kaybına uğramış 2009 yılında bir miktar artış olmuştur.<br />

- İlimizdeki sanayi işletmelerinin büyük bir bölümü tarıma dayalı sanayi işletmeleri olup bu<br />

sektörde de %70-80 oranlarında atıl kapasite bulunmaktadır.<br />

- İşletmeler genellikle aile işletmeleri olup kurumsallaşma mevcut değildir.<br />

- İlimiz iş imkanlarının kısıtlı olması dolayısıyla işsizlik sorunu bulunmaktadır. Özellikle tarım<br />

kesiminde gizli işsizlik yaygındır.<br />

- Ergene nehrinin kirliliği dolayısıyla bölgenin önemli bir sulanabilir tarım arazisi tehdit<br />

altındadır.<br />

- Teşvik sisteminde Edirne, İstanbul <strong>ve</strong> Kocaeli gibi sanayileşmiş illerle birlikte 1. bölgede yer<br />

alması sebebiyle teşviklerden yararlanması istenilen seviyede değildir.<br />

- İlimizde girişimcilik istenilen düzeyde değildir.<br />

9.2. Çözüm Önerileri :<br />

- Çakmak <strong>ve</strong> Hamzadere Barajlarının yapım çalışmaları aynı hızla sürdürülerek bitirilmelidir.<br />

Çünkü bu barajların bitirilmesiyle mevcut sulama kapasitesi %85 oranında artacaktır.<br />

- Tarımsal desteklerden prim sistemine ağırlık <strong>ve</strong>rilmeli, tarım ürünlerinin işlenmemiş şekilde<br />

ithalatına imkan sağlanmalı, lisanslı depoculuğa geçilmeli, yeni işletmelerin kurulması yerine<br />

mevcutların yenilenmesi teşvik edilmelidir.<br />

- Ergene nehri kirliliğine bir an önce çözüm üretilerek kirlilikten etkilenen tarım arazilerinin<br />

kurtarılması, çok su kullanan sanayi tesislerinin bölgeye kurulmasının önüne geçilmelidir.<br />

- Uzunköprü <strong>ve</strong> Keşan ilçelerinde planlı sanayileşme için OSB kurulmasının sağlanması.<br />

- İstihdam konusunda ilimizde en çok istihdam sağlayan <strong>ve</strong> pozitif bir yön olarak güçlü bir<br />

işgücü potansiyeli oluşan tekstil sektörünün <strong>ve</strong> özellikle de çevre dostu olan konfeksiyon dalı<br />

destekleme unsurlarından faydalandırılmalıdır.<br />

- İşletmelerimizin kurumsallaşması adına uluslar arası kabul gören yönetim biçimlerini <strong>ve</strong><br />

tekniklerini uygulayabilmeleri için KOSGEB’in hibe şeklindeki kredilerinden faydalanmaları<br />

sağlanmalıdır.<br />

- Sivil toplum <strong>ve</strong> meslek kuruluşları ile diğer kurum <strong>ve</strong> kuruluşlar arasında, işbirliği imkanlarının<br />

geliştirilmesi yönünde gayret gösterilerek, girişimcilik ile ilgili eğitimlere ağırlık <strong>ve</strong>rilmelidir.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

ADI SOYADI UNVANI EGİTİM DURUMU<br />

F.Oğuzhan ELÇİN İl Müdürü Mühendislik Fak.-Makina<br />

Ahmet ALAGÖZ Şube Müdürü İ.İ.B.F.<br />

Mustafa KURT Şube Müdürü İ.İ.B.F.<br />

A.İhsan SUSAM Ölçü Ayar Memuru Yüksekokul<br />

Adnan TUNA Ölçü Ayar Memuru Yeksekokul<br />

Mahmut ALTUN Uzman Eğitim Fakültesi<br />

Zekine TEZGELEN Veri Hazırlama <strong>ve</strong> Kont. İşl. Lise<br />

Göknil SALİM Memur Lise<br />

Güray ARAL Memur Lise<br />

Selahattin ALKAYA Memur Lise<br />

Ahmet ÖZER Teknisyen Lise<br />

150

23 ELAZIĞ<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Elazığ’da “ gıda ürünleri <strong>ve</strong> içecek imalatı”, “ madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı”, “metalik<br />

olmayan diğer mineral ürünlerinin imalatı” ile “başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong><br />

teçhizat imalatı” sektörleri öne çıkmaktadır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Mevcut tarım <strong>ve</strong> sanayi ağırlıklı potansiyeli ile birlikte tarımsal ürün çeşit <strong>ve</strong><br />

<strong>ve</strong>rimliliğinde beklenen artışların gelecekte ticari hayatı olumlu yönde etkileyeceği<br />

düşünülmektedir.<br />

Ticari faaliyetler esas itibariyle gıda, üzüm mamulleri, çimento, yem, orman ürünleri,<br />

genel imalat ürünleri ile madencilik ürünlerine dayalıdır.<br />

Yapılan bir çalışmaya göre; genel olarak imalat sanayi işletmeleri toplamında işletmelerin %<br />

28'i Elazığ'a, % 26'sı çevre illere, % 12'si yurt dışına, % 8'i Doğu Anadolu'ya, % 7'si yurtiçine<br />

<strong>ve</strong> % 6'sı ise Güneydoğu illerine çıktı yapmışlardır. Kalan % 13'lük pay ise ülkenin farklı<br />

illerine olmuştur.<br />

Temel gıda maddelerinin bazıları ile dayanıklı tüketim mallarının hemen hemen<br />

tamamı diğer merkezlerden temin edilmektedir.<br />

El sanatları "sanayileşme öncesi üretim biçimi olarak ortaya çıkmış, insanların<br />

geçimini sağlamış <strong>ve</strong> ekonomik işlev kazanmıştır." El sanatlarının üretime dönüştürülmesi il<br />

ekonomisine katkı sağlaması yanında kültürün yaşatılması anlamında da oldukça önemlidir.<br />

Büyük yatırım <strong>ve</strong> sermaye gerektirmeden yapılan el sanatlarına yönelik ürünlerin<br />

pazarlanması, ticari hayata canlılık kazandırmakla birlikte bu sanatların gelişimine de katkıda<br />

bulunmaktadır. İç ticarette el sanatlarına yönelik olarak iğne oyaları, halı <strong>ve</strong> kilim gibi<br />

ürünlerde değerlendirilmektedir.<br />

Elazığ Ticaret Borsasında ise; hububat, hububat mamulleri, gıda maddeleri, yağlı<br />

tohumlar, hayvani yağlar, küçük-büyükbaş canlı hayvan <strong>ve</strong> bunların etleri ile derileri, kuru <strong>ve</strong><br />

yaş mey<strong>ve</strong>ler, mey<strong>ve</strong> çekirdekleri <strong>ve</strong> geleneksel gıda maddeleri işlem görmektedir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Elazığ İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Elazığ İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı <strong>Sanayi</strong> Sicil Belge sayısına göre<br />

263 dur. Toplam sanayi işletmesi içerisinde % 0,3 lük bir oran ile sanayisi gelişmekte<br />

olan ildir.<br />

Doğu Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında,<br />

Malatya İlinin % 29 luk bir oran ile bölge illeri arasında birinci sırada yer aldığı<br />

görülmektedir. Malatya İlini sırasıyla %18 ile Elazığ, % 13 ile Erzurum, % 9 ile Erzincan, %9<br />

ile Van, %5 Ağrı, 2 Muş, % 3 Kars, % 3 Bingöl, %3 Bitlis, % 2 Ardahan, %2 Iğdır, %1<br />

Hakkari, %1 ile Tunceli <strong>ve</strong> İli takip etmektedir.<br />

151

3.2. Elazığ ilinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Elazığ İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 24 Diğer<br />

madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı, % 20 Gıda ürünleri imalatı, % 9 Diğer metalik olmayan mineral<br />

ürünlerin imalatı, % 9 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

sektörlerinin ilk sıralarda olduğu görülmektedir<br />

Diğer sektörler sırasıyla;<br />

% 5 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine <strong>ve</strong> teçhizatı hariç)<br />

% 4 Mobilya imalatı,<br />

% 4 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 4 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı,<br />

% 3 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

% 3 Ana metal sanayi<br />

% 3 Metal cevherler madenciliği,<br />

% 3 Ağaç <strong>ve</strong> Mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç);<br />

% 2 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

% 2 Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünleri imalatı.<br />

% 1 İçecek imalatı,<br />

% 1 Giyim eşyası imalat, kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması,<br />

% 1 Deri <strong>ve</strong> ilgili ürünlerin imalatı,<br />

% 2 Diğer<br />

Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre Elazığ ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı toplam<br />

6.635 dir.<br />

10 sanayi işletmesinde Ar-Ge birimi,çalışan sayısı 16 dır.<br />

34 sanayi işletmesinde kalite kontrol birimi, çalışan sayısı 61 dir<br />

Genel Değerlendirme:<br />

Elazığ İlinde sanayi yerel hammadde kaynaklarına göre gelişme göstermiştir. <strong>Sanayi</strong>de<br />

çalışanların % 18 i Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşoçakçılığı, % 15 i Gıda ürünleri imalatı,<br />

sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % <strong>81</strong> i işçi, % 4 ü mühendis’tir.<br />

Elazığ İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 32 ü mikro ölçekli, % 55 i küçük ölçekli,<br />

% 10 nu orta ölçekli, % 2 si büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

-Eti Krom<br />

-Mesta Tra<strong>ve</strong>rten Mermer <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

-Alper Madencilik İnşaat Gıda Taahçihr. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Ltd.Şti<br />

-Karaca inşaat mad.inş.taah.san dış tic.<br />

-Denson Madencilik İnşaat Turizm Nakliye <strong>Sanayi</strong> İç <strong>ve</strong> Dış Ticaret Ltd.Şti<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Doğal kaynak potansiyelini değerlendirmeye yönelik yatırımlar içinde tarım, hayvancılık,<br />

orman ürünleri <strong>ve</strong> maden sektöründe yapılabilecek yatırımlar ele alınmış, ayrıca gıda<br />

sanayinde, tekstil sektöründe, makine imalat <strong>ve</strong> enerji sektöründe belli bir potansiyeli olan <strong>ve</strong><br />

bu alanda yapılabilecek yatırımlar da talebi karşılamaya yönelik yatırımlar olarak<br />

saptanmıştır.<br />

İlimizde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Tarım sektöründe yapılabilecek yatırımlar:<br />

� Sert Buğday üretimi<br />

� Renkli Pamuk üretimi<br />

152

� Seracılık (sebze <strong>ve</strong> süs bitkileri)<br />

� Ceviz, Badem <strong>ve</strong> Antep fıstığı yetiştiriciliği<br />

� Ayçiçeği <strong>ve</strong> Mısır üretimi<br />

� Kültür Mantarı, sertifikalı tohum üretimi<br />

� Kayısı işleme tesisi gibi yatırımlar<br />

� Şarap üretiminde kullanılan Boğazkere <strong>ve</strong> Öküzgözü üzüm üretimi<br />

Hayvancılık Sektöründe Verim Alınabilecek Yatırımlar:<br />

� Su Ürünleri <strong>ve</strong> işleme tesisi<br />

� Arıcılık <strong>ve</strong> Bal üretimine yönelik yatırımlar<br />

� Tiftik Keçisi yetiştiriciliği<br />

� Et <strong>ve</strong> Süt besiciliği<br />

� Et <strong>ve</strong> Yumurta Tavukçuluğu<br />

� Hindi <strong>ve</strong> De<strong>ve</strong>kuşu yetiştiriciliği <strong>ve</strong> ipekböceği üretimine yönelik yatırımlar<br />

Orman Ürünleri Konusunda Yapılabilecek Yatırımlar:<br />

� Meşe tohumundan elde edilen çeşitli sanayi dallarında kullanılan Mazı yetiştiriciliği<br />

� Kapari (gebere) bitkisi<br />

� Doğal olarak yetişen Kekik <strong>ve</strong> Adaçayı da potansiyeli bulunmaktadır.<br />

Maden Potansiyeline Sahip İlde Yapılabilecek Yatırımlar:<br />

� Mermer sahası <strong>ve</strong> işleme tesisi<br />

� Mermer toz <strong>ve</strong> parçalarının değerlendirilmesine yönelik tesis<br />

� Söndürülmüş <strong>ve</strong> torbalanmış toz Kireç üretim tesisi<br />

� Mermer işletme yönetiminde fire oranı ocak işletmeciliğinde %50, fabrika<br />

işletmeciliğinde de % 30’lara ulaşmaktadır. Bu kayıpların değerlendirilip ekonomiye<br />

kazandırılması özellikle bölge ekonomisi için önem arz etmektedir. Mermer toz <strong>ve</strong><br />

parçalarının değerlendirildiği alanlar ise şunlardır: Seramik, Plastik, Çimento, Gübre,<br />

Kanatlı Hayvan yemi, Karma Yem, Boya, Gazete Kağıdı, Ambalaj Kağıdı <strong>ve</strong> Sigara<br />

Kağıdı.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Gıda <strong>Sanayi</strong>nde Yapılacak Yatırımlar:<br />

� Makarna, patates cipsi <strong>ve</strong> mısır çerezi<br />

� Bisküvi <strong>ve</strong> gofret<br />

� Domates salçası<br />

� Pekmez<br />

� Pastörize üzüm suyu<br />

� Sirke kurutulmuş mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> sebze ile geleneksel ürünlerin( orcik, orcik şekeri,badem<br />

şekeri)üretimine yönelik tesisler.<br />

Makine İmalat <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar:<br />

� Tekstil <strong>ve</strong> deri işleme makinaları imalatı tesisi<br />

� Shrink ambalaj <strong>ve</strong> çeşitli kaynak makinaları tesisi<br />

� Kriko esaslı sabit kaldırıcı cihazlar üretimi<br />

� Genel <strong>ve</strong> özel amaçlı makinalar yedek parça imalatı tesisi<br />

� Otomotiv parçaları üreyim tesisi.<br />

Tekstil sektörüne yapılacak için de, il <strong>ve</strong> çevre illerden yeterli talep <strong>ve</strong> potansiyeli<br />

bulunmaktadır.<br />

Diğer Sektörlerde Potansiyel Tespit Edilebilen Yatırımlar:<br />

� Beton kiremit imalatı tesisi<br />

� Su şişeleme tesisi<br />

� Sulama ekipmanları üretim tesisi<br />

� Kraft torba kağıdı üretim tesisi<br />

153

� Teneke kutu üretim tesisi<br />

� Cam mozaik üretim tesisi.<br />

�<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Elazığ İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

51 44.727<br />

2009<br />

62 30.015<br />

2010 63 39.956<br />

2011 62 42.540<br />

6.2. Elazığ İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

56 22.694<br />

2009<br />

50 37.191<br />

2010 46 71.438<br />

2011 65 57.677<br />

7. Elazığ İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A. ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Elazığ Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (I. Etap) : (Sicil No:189)<br />

� 288 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 115 hektarı 1990 yılında, 173 hektarı ise 2010 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 105 adet sanayi parselinin, 100 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 78 adedi üretim, 10 adedi inşaat, 12 adedi de proje aşamasındadır. 5 adet<br />

parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 1.310 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; orman ürünleri, elektrikli makine <strong>ve</strong> plastik sanayidir.<br />

Elazığ Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (II. Etap): (Sicil No:189)<br />

� 155 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2001 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 40 adet sanayi parselinin tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 36<br />

adedi üretim, 1 adedi inşaat, 3 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 800 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, elektrikli makineler <strong>ve</strong> plastik sanayidir.<br />

Elazığ Hayvan Ürünleri Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:190)<br />

� 18 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2008 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgede bulunan 7 adet sanayi parselinin, tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 2 adedi üretim, 5 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 70 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda sanayidir.<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Elazığ Merkez V. ila<strong>ve</strong> Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

154

� 19-22.09.2011 tarihleri arasında yer seçimi etüt çalışması yapılmıştır.<br />

� 11.11.2011 tarih <strong>ve</strong> 3074 sayılı yazımızla DSİ Genel Müdürlüğüne görüş sorulmuştur.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Elazığ İlinde 1.251 işyerlik 5 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 31.458.450.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

155<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 ELAZIĞ MERKEZ (I.BÖLÜM) 504<br />

KSS<br />

504 0 100<br />

2 ELAZIĞ MERKEZ (II. BÖLÜM) 229<br />

KSS<br />

229 0 100<br />

3 ELAZIĞ MERKEZ (III.<br />

228<br />

BÖLÜM) KSS<br />

228 0 100<br />

4 ELAZIĞ KOVANCILAR KSS 88 88 0 100<br />

5 ELAZIĞ MERKEZ (YENİ) 202<br />

KSS(DAP)<br />

188 14 93<br />

TOPLAM 1.251 1.237 14 99<br />

b) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Merkez Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi İla<strong>ve</strong> (DAP):<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “64 işyeri, altyapı” olarak <strong>ve</strong> 5.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Merkez Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi (Yemişlik):<br />

� 16.02.2005 tarihinde mahallinde yer seçimi yapılmış olup, Kooperatif Başkanlığınca<br />

önerilen yaklaşık 830 dekar büyüklüğündeki alan incelenmiştir.<br />

� 30.03.2005 tarih <strong>ve</strong> 3786–3787 sayılı yazımızda; önerilen alanın Elazığ Belediye<br />

Başkanlığınca planlanan toplu konut alanı ile sınır teşkil etmesi nedeniyle, talebin<br />

öncelikle Elazığ Belediye Başkanlığınca değerlendirilmesinin gerektiği, uygun görülmesi<br />

halinde Kooperatif Başkanlığı ile sağlayacağı mutabakat çerçe<strong>ve</strong>sinde Maden İşleri Genel<br />

Müdürlüğünden, Tarım İl Müdürlüğünden <strong>ve</strong> diğer ilgili kurumlardan alacağı görüşlerin<br />

Bakanlığımıza bildirilmesi Elazığ Belediye Başkanlığından <strong>ve</strong> Kooperatif Başkanlığından<br />

istenmiştir. Bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir bilgi ulaşmamıştır. (06.01.2012 tarihi<br />

itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

İmalat <strong>Sanayi</strong>sindeki Mevcut Sorunlar:<br />

1) Demiryolu <strong>ve</strong> havayolu ulaşımındaki yetersizlik.<br />

2) Enerji ( elektrik, fuel-oil, doğalgaz) tüketim maliyetlerinin yüksek olması.<br />

3) Acil destek proramlarının ilde uygulanmayışı.<br />

4) Profesyonel yönetici <strong>ve</strong> kalifiye işgücü yetersizliği<br />

5) Girişimci <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong>ci kültürü eksikliği.<br />

6) İşletme sermayesi yetersizliği <strong>ve</strong> işletmelerde maliyet muhasebesinin tutulmayışı.<br />

7) Ev tipi küçük işletmeciliğe geçilemeyişi.

Çözüm Önerileri:<br />

1) İldeki yeni yatırımların yapılabilmesi için teşvik yasalarından yararlanılabilmesi için<br />

sivil toplum örgütleri <strong>ve</strong> demokratik güçlerin harekete geçirilmesi gerekmektedir.<br />

2) Çok ortaklı yapılandırmaya yönelinmesi, şirketler sermayelerini birleştirerek<br />

ekonomik alanda daha etkili olmalıdır.<br />

3) Üni<strong>ve</strong>rsite-sanayi işbirliğinin hayata geçirilerek; bilgi <strong>ve</strong> teknolojik gelişmelerin<br />

sanayi sektörüne sürekli aktarma amacı ile Fırat Üni<strong>ve</strong>rsitesi Ulusal Koordinasyon<br />

Bürosu hizmete girmiştir.<br />

4) İldeki ekonomik etkinlikler <strong>ve</strong> yapılan çalışmalar hakkında kamuoyu devamlı<br />

bilgilendirilmeli.<br />

5) Elazığ ihracatçılar Birliği Şubesinin açılarak sektörel dış ticaret şirketleri kurulmalı.<br />

6) KOSGEB – Üni<strong>ve</strong>rsite <strong>Teknoloji</strong> Geliştirme Merkezi kurulmalı.<br />

7) Ara insan gücüne yönelik hizmet içi eğitimlerinin <strong>ve</strong>rilmeli.<br />

8) Çok amaçlı <strong>ve</strong> süreli fuarların ilde kurulması <strong>ve</strong> sürekli hale getirilmesi.<br />

9) Ülkemizdeki büyük KOBİ’lere Elazığ <strong>ve</strong> sektörü tanıtıcı çalışmaların yapılması<br />

gerekir.<br />

10) İlde üretimi durdurma kararı alan işletmeler incelenerek; işletmelerin hangi konularda<br />

hata yaptığı tespit edilmeli, bu işletmeleri tekrar üretim <strong>ve</strong> istihdama kavuşturabilmek<br />

için ne gibi tedbirlerin alınması gerekeceği saptanmalıdır.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

ADI SOYADI GÖREV ÜNVANI<br />

1-) Muhammed POLAT İl Müdürü<br />

2-) Mehmet ÇELİK İl Müdür Yrd.<br />

3-) Behçet DÖNER Şube Md.<br />

4-) Sezai ŞİRECİ Şube Md.( Malatya geçici görev)<br />

5-) Ahmet DEMİRBAĞ Araştırmacı<br />

6-) Nevin (Yıldırım) SAVAŞ Mühendis<br />

7-) İbrahim ATAŞ Mühendis<br />

8-) Hacı DAŞTAN Mühendis<br />

9-) Çetin TAŞDEMİR Tekniker<br />

10-)Abdulkadir ÇİFTÇİOĞLU Tekniker<br />

11-)Kemal ÇELİK Şef<br />

12-)İrfan BARIŞ Ölçü Ayar Mem.<br />

13-)Müslüm DOĞAN Ölçü Ayar Mem.( Tunceli geçici görev)<br />

14-)Serdal TORS Ölçü Ayar Mem.<br />

15-)İsmail ŞAHİN Ölçü Ayar Mem.<br />

16-)Nermin AYTAÇ Memur<br />

17-)M. Birol Ekinci Memur<br />

18-)Nazif YILDIRIM Memur<br />

19-)Cemile YALÇIN Sekreter<br />

20-)Songül KALA V.H.K.İşletmeni<br />

21-)Sadık KELEŞ Memur<br />

22-)Kürşat Turan Memur<br />

23-)Erhan PALAOĞLU Memur<br />

24-)Vedat KARABULUT Şoför<br />

25-)Sinan TAŞ Hizmetli<br />

156

24 ERZİNCAN<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Erzincan ilinde imalat sanayi genel itibari ile küçük işletmelere dayanmaktadır. Devlet<br />

katkısıyla yapılmış bulunan Erzincan Şeker Fabrikası <strong>ve</strong> bu kuruluş bünyesinde faaliyet<br />

gösteren Makina Fabrikası en fazla istihdam sağlayan büyük işletmelerdir. Orta büyüklükteki<br />

işletmeler ağırlıkla Organize <strong>Sanayi</strong> bölgesinde bulunmaktadır. Bunların da büyük bir kısmı<br />

tarıma dayalı sanayidir.Bu sanayi kolunu OSB dışında kurulu bulunan un <strong>ve</strong> yem fabrikaları<br />

da desteklemektedir. Şehrin ikinci sanayi kolu ise madenciliğe dayanmaktadır. Maden<br />

ocakları özellikle krom <strong>ve</strong> mermer olmak üzere perlit dahil büyük yer tutmaktadır.İliç<br />

ilçesinde altın madeni arama çalışmaları sona ermiş olup deneme üretimi aşamasına<br />

gelmiştir. Bu işletmelere bağlı olarak zenginleştirme tesisleri, mermer işleme tesisleri <strong>ve</strong> perlit<br />

ana ham maddeli kiremit <strong>ve</strong> yalıtım malzemeleri işletmeleri ile briket imalathaneleri<br />

mevcuttur. İlde üretilenleri şehrin ihtiyaçları ile birlikte yurt genelinde de pazarlamaya<br />

sunulmaktadır.Maden üretimleri (krom,mermer) ihracata yöneliktir. Diğer işletmeler ise ağaç,<br />

cam, toprak, metal <strong>ve</strong> kimya işkolunda faaliyet göstermektedirler.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Erzincan ilinde ticari faaliyetler merkez ilçede yoğunlaşmıştır. Ticaretin önemli bir<br />

bölümünü tarım <strong>ve</strong> hayvancılık ürünleri oluşturmakla birlikte bunlara ek olarak küçük <strong>ve</strong> orta<br />

boy çeşitli işletmeler ile bölgede <strong>ve</strong> dış pazarlarda bulunma gayretleri artmıştır. Bunun<br />

yanında ildeki mevcut kuruluşların <strong>ve</strong> diğer illerdeki sanayi kuruluşlarının mamulleri <strong>ve</strong> bu<br />

illerden getirilen ürünlerin pazarlanması şeklinde ticaret devam etmektedir.<br />

Erzincan ilinden diğer illere mey<strong>ve</strong>, sebze, kur bakliyat, et <strong>ve</strong> süt ürünleri, bal, un, tulum<br />

peyniri, şeker, iplik, ham bez, karma yem, asbestli çimento boru, renkli çayı örgü elemanları,<br />

el yapımı bakır işlemesi, halı, tuğla, mermer, krom cevheri pazarlanmaktadır. İlden doğrudan<br />

<strong>ve</strong> diğer iller aracılığı ile dolaylı olarak ihraç edilen ürünler ise şeker, mermer, tulum peyniri,<br />

bakır eşya, sema<strong>ve</strong>r, domates, kiraz, üzüm, poşet gibi ürünlerdir.<br />

Erzincan 13 Mart 1992 depremi sonrası Devletimiz tarafından uygulanan fiziki<br />

yapılanmasını “ DEPREME DAYANIKLI DÜZEYDE “ tamamlamıştır.<br />

Yeniden yapılanan bu yörenin; coğrafi durumu, yeraltı zenginlikleri, ulaşım imkanları,<br />

yılda 280 gün güneşten yararlanma varlığı, dağ <strong>ve</strong> yaylaları, su kaynakları, tarımsal üretim <strong>ve</strong><br />

hayvancılık potansiyelleri, tarıma dayalı sanayiinin yapılabilirliği, insan kaynakları <strong>ve</strong> ucuz iş<br />

gücü mevcudiyeti, Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinin varlığı, Orta Asya’ ya yönelik ihracat imkanı<br />

gibi önemli potansiyelleri vardır.<br />

Erzincan’ın sahip olduğu coğrafi konumu (uluslararası tarihi İpek yolu üzerinde<br />

bulunması), ulaşım kolaylığı, Doğu Anadolu’da olmasına rağmen ikliminin müsait olması <strong>ve</strong><br />

önceden ulaşılamayan pazarlara (İran-Türk Cumhuriyetleri gibi) yakınlığı gibi avantajları<br />

kullanması halinde gelişmesini hızlandıracak bir konumdadır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Erzincan İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

157

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Erzincan İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı, 117 dur. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.2 lik bir oran ile sanayisi az gelişmiş İller arasında yer almaktadır.<br />

Doğu Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında,<br />

Malatya İlinin % 29 luk bir oran ile bölge illeri arasında birinci sırada yer aldığı<br />

görülmektedir. Malatya İlini sırasıyla %18 ile Elazığ, % 13 ile Erzurum, % 9 ile Erzincan, %9<br />

ile Van, %5 Ağrı, 2 Muş, % 3 Kars, % 3 Bingöl, %3 Bitlis, % 2 Ardahan, %2 Iğdır, %1<br />

Hakkari, %1 ile Tunceli <strong>ve</strong> İli takip etmektedir.<br />

1.1. Erzincan ilinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Erzincan İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 34<br />

Gıda ürünleri imalatı, % 13 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı, % 12 Diğer metalik olmayan<br />

mineral ürünlerin imalatı,<br />

Diğerleri sırasıyla;<br />

% 9 Metal cevherleri madenciliği,<br />

% 6 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı(mobilya hariç)<br />

% 6 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünler imalatı,<br />

% 4 Ana metal sanayi,<br />

% 3 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine <strong>ve</strong> teçhizat hariç)<br />

% 2 Elektrik,gaz,buhar <strong>ve</strong> havalandırma sistemi üretim <strong>ve</strong> dağıtım,<br />

% 2 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

% 2 Mobilya imalatı<br />

% 2 Elektrili teçhizat imalatı,<br />

% 1 Giyim eşyası imalat<br />

% 1 Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması,<br />

% 3 Diğer<br />

1.2. Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Erzincan ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

toplam 2.149 dur<br />

7 sanayi işletmesinde Ar-Ge birimi bulunmaktadır. Ar-Ge de çalışan personel sayısı ise<br />

11’dir. Kalite kontrol birimi 30 işletmede bulunmaktadır. Kalite kontrolde çalışan sayısı 91<br />

dir.<br />

1.3. Genel Değerlendirme:<br />

Erzincan İlinin sanayisi, Gıda ürünleri <strong>ve</strong> içecek imalatı sektöründe gelişme göstermiştir.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, %36 ü Gıda ürünleri imalatı, % 11 i Ana metal sanayi imalatı % 11<br />

diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı, sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % <strong>81</strong>’i işçi, % 4 i mühendis’tir.<br />

Erzincan İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 57 mikro ölçekli, % 36’ü küçük<br />

ölçekli, % 6 si orta ölçekli, % 1’i büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler:<br />

- Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. Erzincan Şeker Fabrikası<br />

- Netlon Mutfak Araçları Trzm. San. <strong>ve</strong> Tic. Ltd. Şti<br />

- Nyc Tekstil San.<strong>ve</strong> Tic.A.Ş.<br />

- Özdemir İnşaat Trzm. Enerji San.<strong>ve</strong> Tic.A.Ş.<br />

- Çukurdere Madencilik <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret<br />

2. Potansiyeli Değerlendirmeye <strong>ve</strong> Talebi Karşılamaya Yönelik<br />

Yatırımlar<br />

Erzincan ilinde, günümüzde toplam 43 adet kamu <strong>ve</strong> özel sektör sanayi tesisi ile küçük<br />

çapta üretim yapan atölyeler bulunmaktadır.<br />

158

Erzincan’da sanayi sektöründeki işletmelerin büyük çoğunluğu küçük ölçekli<br />

işletmelerden oluşmakta <strong>ve</strong> % 10 ile % 50 kapasitede çalışmaktadırlar. 2006 yılı için illerde<br />

öne çıkan <strong>Sanayi</strong> Sektörleri <strong>Raporu</strong>’na göre; sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksi<br />

sıralamasında 58. sırada yer alan Erzincan, Türkiye'nin az gelişmiş illerinden biri olarak<br />

açıklanmıştır. Alt sektörler itibariyle unlu mamuller <strong>ve</strong> öğütülmüş tahıl ürünleri sektörlerinin<br />

dışında hayvancılığa bağlı olarak, 'Çiftlik hayvanları için hazır yem imalatı' <strong>ve</strong> 'Süthane<br />

işletmecili <strong>ve</strong> peynir üretimi' sektörleri önemli bir konuma sahip olup, madencilik <strong>ve</strong><br />

taşocaklığı ön planda yerini almaktadır.<br />

"Sektördeki <strong>ve</strong>rimlilik Türkiye ortalamasının oldukça üstündedir. 'Kum <strong>ve</strong> çakıl ocaklığı',<br />

'Tuz üretimi', 'Uranyum <strong>ve</strong> tortum cevherleri hariç, demir içermeyen metal cevherlerin<br />

madenciliği', gelişmiş önemli alt sektörlerdir. Bitkisel üretim; ihracat göstergelerinde <strong>ve</strong><br />

tercihlerde öne çıkan diğer bir sektör olmuştur. Erzincan önemli sebzecilik merkezidir.<br />

Erzincan'ın bir mikroklima alanı olması özelliği ile sebze fidesi üretiminin yapılmasını<br />

mümkün kılmaktadır. Hayvancılık; ihracat sektörlerinde <strong>ve</strong> İl <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Odalarının<br />

tercihlerinde öne çıkmıştır. Tarım <strong>ve</strong> hayvancılık, gıda ürünleri <strong>ve</strong> içecek imalatı, madencilik<br />

<strong>ve</strong> turizm öne çıkmıştır. Yabancı sermaye yatırımı sadece madencilikte gerçekleşmiştir.<br />

Erzincan’ın ekonomisin büyük ölçüde tarıma dayalı olmasına karşı erozyon tehlikesi, tarım<br />

sektörü açısından olduğu kadar tarım <strong>ve</strong> hayvancılığa dayalı gıda sektörünü de<br />

etkilemektedir."<br />

3. İlin Dış Ticareti<br />

3.1. Erzincan İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

10 5.582<br />

2009<br />

11 9.759<br />

2010 6 1.351<br />

2011 7. 2.209<br />

3.2. Erzincan İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

10 2.651<br />

2009<br />

12 1.322<br />

2010 14 8.984<br />

2011 24 25.404<br />

4. Erzincan İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A.ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Erzincan Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:133)<br />

� 368 hektar büyüklüğündedir<br />

� 2001 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 195 adet sanayi parselinin, 120 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 44 adedi üretim, 16 adedi inşaat, 60 adedi proje aşamasındadır. 75 adet parsel<br />

tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 1.130 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, orman ürünleri <strong>ve</strong> petrokimya sanayidir.<br />

159

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Erzincan İlinde 323 işyerlik 4 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu projeler için<br />

Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 24.064.558.-TL’ye karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

160<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 ERZİNCAN MERKEZ KSS 107 107 0 100<br />

2<br />

ERZİNCAN MERKEZ<br />

(MARANGOZLAR) KSS<br />

74 65 9 88<br />

3 ERZİNCAN REFAHİYE KSS 42 32 10 76<br />

4 ERZİNCAN İMALATÇILAR KSS 100 0 100 0<br />

TOPLAM 323 204 119 63<br />

b) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Üzümlü Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “50 işyeri, altyapı” olarak <strong>ve</strong> 500.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� 94 işyeri yapım işi fiziki gerçekleşmesi %37’dir. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

5. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

İlde gerek sanayi sektörü <strong>ve</strong> gerekse diğer sektörlerde ortaya çıkan sorunların ili bazından<br />

ziyade bölgesel bazda ele alınarak çözüm yollarını araştırmak daha uygun görülmektedir. Bu<br />

bağlamda sorun <strong>ve</strong> çözüm önerileri olarak;<br />

SORUN 1: Özelleştirme Politikaları<br />

Bölgemizde modernize edilmeden, rekabet ortamına hazırlanmadan <strong>ve</strong> sürdürülebilirlik<br />

şartları oluşturulmadan yapılan özelleştirmelerde başarılı sonuçlar alınamamıştır. Son 15 yılda<br />

yapılan özelleştirmelere bakıldığında özelleştirilen KİT'lerin kapandığı görülmüştür. Örneğin<br />

ilde ERSAN Et Kombine Tesisleri, Sümerbank İplik Fabrikası, Tercan Ayakkabı Fabrikası<br />

gibi işletmeler özelleştikten sonra faaliyetlerine devam edememişlerdir.<br />

ÇÖZÜM 1:<br />

Bölgemizde özelleştirme politikaları, bölgesel hassasiyetler göz önünde bulundurularak, acele<br />

edilmeden, sağlam temeller üzerine geliştirilmelidir. Özelleştirilecek işletmeler modernize<br />

edilerek, rekabet ortamına hazır, sürdürülebilir temeller üzerine oturtulduktan sonra<br />

özelleştirilmesi gerçekleştirilmelidir. Konunun sosyal boyutu ön planda tutulmalıdır.<br />

İlde bulunan Şeker Fabrikası <strong>ve</strong> Makine Fabrikası için aynı mantıkla özelleştirme uygulanırsa<br />

şehrin ekonomisi büyük bir çöküntüye uğrayacaktır. Çünkü bu tesisler şehrin GSMH'nin<br />

%25‘ini sağlamaktadır. Bu tesisler ekonomik ömrünü doldurmuş, rekabet imkanı çok zayıf<br />

tesislerdir. Türkiye’de üç tane olan Şeker Makine Fabrikalarından bir tanesinin kalması<br />

planlanmaktadır. Bölgede aynı vazifeyi görecek kamu <strong>ve</strong> özel sektöre ait tesisler olmadığı<br />

için Erzincan Şeker Makine Fabrikası kalmalıdır.<br />

SORUN 2:Teşvik Kanunu<br />

Teşvik Kanunu çerçe<strong>ve</strong>sinde yapılan yatırımların iller arasındaki dengesiz dağılımı, bu<br />

kanunun istenilen amaca ulaşmadığını açıkça göstermektedir. Bu durum bölgeler arasındaki<br />

gelişmişlik farklılığını bu iller arasında daha da artırmıştır. Doğu Anadolu’daki iller 5084<br />

Sayılı Teşvik Kanunu kapsamına alınmış, ancak diğer bu kapsamdaki illere göre beklenen<br />

netice alınamamıştır. Hatta bazı illere hiçyatırım gelmemiş <strong>ve</strong> Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi’nde<br />

pek çok boş tahsis edilecek arsa olmasına rağmen gerekli yatırımlar gerçekleşmemiştir.

ÇÖZÜM 2:<br />

1) Teşvik kanununda bölgesel kategori uygulanmalıdır. Bölgesel <strong>ve</strong> bölgesel gelişmişlik<br />

farklılığına göre kademeli olmalıdır. Teşvik sistemi, bölgeler bazında yeniden<br />

düzenlenmelidir<br />

2) Bölge dezavantajları dikkate alınarak teşvik süreleri <strong>ve</strong> istifade yüzdeleri Doğu<br />

Anadolu’ya özel bir şekilde ayrıcalıklı olarak yeniden düzenlenmelidir.<br />

3) Bölgesel asgari ücret uygulamasına geçilmelidir.<br />

4) Doğu Anadolu’da sanayi belirli birkaç sektör üzerine oluşmadığından sektör ayrımı<br />

yapılmadan tüm yatırımlar teşvikten istifade etmelidir.<br />

5) Teşvik uygulamasında OSB <strong>ve</strong> dışındakiler ayrımının kaldırılması gerekmektedir.<br />

6) Teşvik Kanununun pratik <strong>ve</strong> uygulanabilir olması gerekir.<br />

SORUN 3:KOSGEB <strong>ve</strong> KOBİ Problemleri<br />

Kobi kredileri <strong>ve</strong> KOSGEB, İGEME gibi kuruluşların destekleri bölgesel gelişmişlik<br />

farklılıkları dikkate alınmadan düzenlenmiştir. Buda bölgemizin kredilerden <strong>ve</strong> desteklerden<br />

yeteri kadar faydalanamamasına neden olmaktadır.<br />

ÇÖZÜM 3:<br />

Kobi kredileri, cari faizlerin de düşmesi ile yatırımcıya beklenen faydayı sağlayamamaktadır.<br />

Yatırımcı ipotek göstermekte zorlanmaktadır. Bölgemizde yatırımcıya teşvikten daha çok<br />

ihtiyaç olan Kobi kredileri yeniden ele alınmalı, revize edilmeli <strong>ve</strong> bölgesel gelişmişlik<br />

farklılıklarına göre düzenlenmelidir. Bölgemizdeki KOBİ'ler gelişmiş illerdekilerle aynı<br />

şartlarda değerlendirilmekte dolayısıyla desteklerden <strong>ve</strong> imkanlardan faylanamamaktadır.<br />

Bölgemizdeki KOBİ'ler diğer bölgelere göre sermaye, pazara uzaklık, hammaddeye uzaklık,<br />

iklim, coğrafi konum, ulaşım gibi pek çok konuda diğer gelişmiş bölgelere göre dezavantajlı<br />

konumdadır. Ayrıca bütün bu problemlerin; bölgemizde gerek destekler <strong>ve</strong> gerekse bölgesel<br />

plan <strong>ve</strong> projeler hazırlanırken kurumlar arası koordinasyon eksikliğinden kaynaklandığı<br />

görülmektedir. İller için yatırımcılara yol gösterici orta <strong>ve</strong> uzun vadeli planlama yapılmalıdır.<br />

Buna göre bölgemizde Kobi kredileri;<br />

1) En az iki yıl ödemesiz,<br />

2) En az 5 yıl <strong>ve</strong>ya 10 yıl vadeli olmalıdır.<br />

3) Gayri menkul ipoteği yanında, işletme rehni de kabul edilmeli, kredi garanti fonunun<br />

ipotek çözümünde özellikle bu bölgeye göre etkinliğinin, şartlarının <strong>ve</strong> neticesinde<br />

aldığı yüzdenin yeniden yapılandırılması gerekmektedir.<br />

4) Yatırım kredilerinde faiz oranı %10'dan %5'e çekilmelidir. İşletme kredilerinde ise<br />

ödemesiz süre en az bir yıl faiz oranı yine %5'e düşürülmelidir.<br />

5) Makine teçhizatta destek miktarı %60 dan %80'e çıkarılmalıdır.<br />

6) Her ile yeterli miktarda kaynak ayrılmalıdır.<br />

SORUN 4: Üretim <strong>ve</strong> Dış Ticaret<br />

Bölgedeki üretim <strong>ve</strong> dış ticaret potansiyelini ortaya koyacak gerçekçi tespitlerin bulunmayışı<br />

yapılacak çalışmalarda isabetsiz sonuçlara neden olmaktadır. Ayrıca bölgemizde dış ticaret<br />

konusunda tecrübe <strong>ve</strong> bilgi yetersizliği bulunmaktadır. Bölgemizde yeterli sermaye birikimi<br />

olmadığından mevcut potansiyellerin harekete geçirilmesi de zorlaşmaktadır.<br />

Bölgemizde üretilen ürünlerin batıdaki pazarlara uzaklık dolayısıyla nakliye maliyetleri<br />

oldukça yüksek olmakta, bu da ürün fiyatına yansıdığından firmalarımızın pazardaki rekabet<br />

gücünü azaltmaktadır.<br />

ÇÖZÜM 4:<br />

Bölgedeki üretim <strong>ve</strong> dış ticaret potansiyelinin saha araştırması yapılarak gerçekçi olarak<br />

ortaya çıkarılması gerekmektedir. Eğitim <strong>ve</strong> desteklerle bu potansiyeller harekete<br />

geçirilmelidir.<br />

Üretim yapanlara ihracat yapmak koşulu ile Demiryolları konusunda indirim yapılabilir <strong>ve</strong>ya<br />

nakliye ücretleri konusunda destek sağlanabilir.<br />

161

SORUN 5: Sermaye Yetersizliği<br />

Yatırımcılar, sermaye yetersizliği nedeniyle maliyeti yüksek olan fabrika binası yapımında<br />

zorlanmaktadır. Bu durum küçük üretim yapan işyerlerinin Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesine<br />

taşınarak işlerini büyütmelerini imkansız kılmaktadır.<br />

ÇÖZÜM 5:<br />

Fabrika binası yapımında ,Uzun vadeli konut kredisi benzeri bir sistem ile sorun çözülebilir.<br />

SORUN 6: Bölge Müdürlükleri<br />

Bölge teşkilâtları Türkiye genelinde tamamen kaldırılmalıdır. Bölge müdürlükleri kurulduğu<br />

günden beri imkanlarının büyük kısmını bölge merkezi için kullanmış , bağlı illere bu<br />

imkanlar çok kısıtlı kullandırılmıştır. Bölge Müdürlüklerin kaldırılması için 12.01.2002<br />

tarihinde Bakanlar kurulu tarafından karar alınmış , ancak bu karadan bir yıl sonra<br />

anlaşılamayan bir nedenle vazgeçilmiştir. Aynı mantıkla kurulan kalkınma ajanslarınında ,<br />

başkanlığı il valileri arasında değişimli olmasına rağmen bölge merkezi dışındaki illere bir<br />

faydasının olmayacağı kanaati ağır basmaktadır.<br />

ÇÖZÜM 6:<br />

İller arasında adaletli <strong>ve</strong> dengeli kalkınma için Bölge Müdürlükleri kaldırılmalıdır.<br />

Bölge müdürlüklerinin kaldırılması ile ortaya çıkacak olan her türlü imkân <strong>ve</strong> yetişmiş<br />

personel öncelikle taşrayı güçlü kılmak , kaymakamlık <strong>ve</strong> valilik karargâhlarının<br />

güçlendirilmesi <strong>ve</strong> takviye edilmesi için tahsis edilmelidir,” olarak sanayici,esnaf <strong>ve</strong><br />

sanatkarlarımızın görüşü olarak sunulmaktadır.<br />

6. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

ADI VE SOYADI ÜNVANI TAHSİL DURUMU<br />

1 Ruhi AKMAN İl Müdürü Kimya Mühendisi<br />

2 Kenan DELİKURT İl Müdür Yardımcısı<br />

Atatürk Üni<strong>ve</strong>rsitesi Eğitim<br />

Fakültesi<br />

3 Şemistan ERDOĞAN Şube Müdürü<br />

Anadolu Üni<strong>ve</strong>rsitesi. İşletme<br />

Fakültesi<br />

4 Cemal ALTAY Mühendis<br />

Anadolu Üni. Maden<br />

Mühendisliği<br />

5 Ergün SÜME Şef<br />

İktisadi <strong>ve</strong> Ticari İlimler Akd.<br />

İşlet. Bölümü<br />

6 Seyfettin TAŞKOLU Şef Lise<br />

7 Zafer KARACA Ölçü <strong>ve</strong> Ayar Memuru Erzincan MYO<br />

8 Mahmut KAPAR Ölçü <strong>ve</strong> Ayar Memuru Erzincan MYO<br />

9 Refik ÖZDEMİR Ölçü <strong>ve</strong> Ayar Memuru Malatya MYO<br />

10 Recai PALABIYIK Memur Açık Öğretim 2 Yıl<br />

11 Nuran ÖZTÜRK Memur Lise<br />

12 Mücahit BAKKAL Memur Lise<br />

162

25 ERZURUM<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

<strong>Sanayi</strong> sektörü, bir ilin ekonomik gelişmişliğini göstermesi bakımından çok büyük bir<br />

öneme sahiptir. Bir ilin ekonomik açıdan gelişmişliği, imalat sanayi sektöründe yapılan<br />

yatırımlar <strong>ve</strong> üretim kapasitesiyle doğrudan ilişkilidir. Yörenin coğrafi konumu, yerüstü <strong>ve</strong><br />

yeraltı zenginlikleri, tarım, inşaat <strong>ve</strong> hizmet sektörlerinin durumu <strong>ve</strong> yöredeki iş gücü gibi<br />

faktörler sanayinin gelişmesinde belirleyici rol oynamaktadır.<br />

Erzurum ilinin ekonomik durumu incelendiğinde; ilin ekonomisinin başta tarım olmak<br />

üzere hizmet <strong>ve</strong> inşaat sektörlerine bağlı olduğu gerçeği ile karşılaşılmaktadır. İlde imalat<br />

sanayi yeterince gelişmemiş <strong>ve</strong> henüz istenen düzeye ulaşmamıştır. Bunun başlıca nedeni,<br />

imalat sanayi sektörünü tetikleyecek sektörlerin katma değerlerinin sanayi yatırımlarına<br />

yönlendirilememesidir.<br />

İlde yer alan başlıca imalat sanayi sektörleri şunlardır:<br />

- Plastik <strong>ve</strong> kauçuk ürünleri imalatı: PVC doğrama, PVC boru, plastik şişe, damacana,<br />

plastik torba, çuval vb. üreten işletmeler.<br />

- Makine <strong>ve</strong> teçhizatı hariç; fabrikasyon metal ürünleri imalatı: Demir doğrama, çelik kapı,<br />

kalorifer <strong>ve</strong> buhar kazanı, güneş kolektörü, doğalgaz bacası, teneke kutu, çivi vb. üreten<br />

işletmeler.<br />

- Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması: Elbise, pantolon, etek, iş giysisi,<br />

takım elbise vb. üreten işletmeler.<br />

- Tekstil ürünleri imalatı: Giyim eşyası dışındaki hazır tekstil ürünleri <strong>ve</strong> çorap üreten<br />

işletmeler.<br />

- Metalik olmayan diğer mineral ürünlerin imalatı: Isıcam, çimento, hazır beton, kiremit,<br />

briket, tuğla, karo, parke taşı, kaldırım taşı, büz, mermer vb. üreten işletmeler.<br />

- Basım <strong>ve</strong> yayım; plak, kaset <strong>ve</strong> benzeri kayıtlı medyanın çoğaltılması: Matbaacılık<br />

faaliyetinde bulunan işletmeler.<br />

- Kimyasal madde <strong>ve</strong> ürünlerin imalatı: Boya, sabun, deterjan <strong>ve</strong> diğer temizlik ürünlerini<br />

üreten işletmeler.<br />

- Motorlu kara taşıtı, römork <strong>ve</strong> yarı römork imalatı: Motorlu kara taşıtları için kasa,<br />

römork <strong>ve</strong> yarı römork üretimi yapan işletmeler.<br />

- Ana metal sanayi: Metal döküm üzerine üretim yapan işletmeler.<br />

- Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> teçhizat imalatı: Soba, mangal, sema<strong>ve</strong>r vb.<br />

üretimi yapan işletmeler.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Erzurum ili geçmişten günümüze İpek Yolu üzerinde yer alan önemli ticaret<br />

merkezlerinden biri durumundadır. İlde imalat sanayinin aksine, ticaret sektörü oldukça<br />

gelişmiş olup ilin ekonomisi üzerinde büyük etkiye sahiptir. Ticaret sektörünün gelişmesinde<br />

ilin ulaşım imkânları, ildeki öğrenci, memur <strong>ve</strong> asker sayısının fazlalığı, Erzurum’un bölgede<br />

coğrafi olarak merkezi bir konumda olması, ilin bölgenin sağlık merkezi haline dönüşmüş<br />

olması, ildeki ticari örgütlerin gelişmiş olması gibi faktörler önemli rol oynamaktadır.<br />

Erzurum ilinde ağırlığını gıda ürünlerinin oluşturduğu bir ticari yapı görülmektedir.<br />

Bunlar arasında süt <strong>ve</strong> süt ürünleri, et <strong>ve</strong> et ürünleri, un <strong>ve</strong> yem gibi tarımsal ürünler öncelikli<br />

yer tutmaktadır. İlde iş merkezleri <strong>ve</strong> büyük marketlerin yanı sıra, çeşitli ulusal <strong>ve</strong> uluslararası<br />

markalar ticari açıdan faaliyet göstermektedirler.<br />

163

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Erzurum İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Erzurum İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı <strong>Sanayi</strong> Sicil Belge sayısına<br />

göre 166 dir. Toplam sanayi işletmesi içerisinde % 0,2 lik bir oran ile, sanayisi az gelişmiş<br />

ildir.<br />

Doğu Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında,<br />

Malatya İlinin % 28 lik bir oran ile bölge illeri arasında birinci sırada yer aldığı<br />

görülmektedir. Malatya İlini sırasıyla %16 ile Elazığ, % 14 ile Erzurum, % 9 ile Erzincan,<br />

%9 ile Van, %6 Ağrı, % 4 ile Kars, % 3 Bingöl, %2 Muş, %2 Iğdır, %2 Bitlis, %2 Hakkari,<br />

% 2 Ardahan, %1 ile Tunceli <strong>ve</strong> İli takip etmektedir.<br />

1.1. Erzurum ilinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Erzurum İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda,<br />

% 33 Gıda ürünleri imalatının ilk sırada olduğu görülmektedir.<br />

Diğerleri sırasıyla;<br />

% 12 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 12 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı<br />

% 6 Motorlu kara taşıtı, treyler (Römork) <strong>ve</strong> yarı römork imalatı.<br />

% 5 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı(mobilya hariç);<br />

% 4 Kimyasallar <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı<br />

% 4 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı, Ürünlerin İmalatı,<br />

% 4 Makine <strong>ve</strong> ekipmanların kurulumu <strong>ve</strong> onarımı,<br />

% 3 Kok Kömürü, Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri <strong>ve</strong> Nükleer Yakıt İmalatı,<br />

% 3 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı(makine <strong>ve</strong> teçh.hariç)<br />

% 3 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı,<br />

% 2 Metal cevherleri madenciliği,<br />

% 2 Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünleri imalatı<br />

% 2 Ana metal sanayi<br />

% 1 Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması,<br />

% 1 İçecek imalatı,<br />

% 3 Diğer<br />

1.2. Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Erzurum ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

toplam 5.5<strong>81</strong> dir.<br />

AR-GE birimi olan firma sayısı 12, AR-GE biriminde çalışan personel sayısı ise 11’dir.<br />

1.3. Genel Değerlendirme:<br />

Erzurum İlinde sanayi yerel hammadde kaynaklarına dayalı bir gelişme göstermiştir.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, % 26 sı Diğer metalik olmayan mineral üretimi, % 17 si Gıda ürünleri<br />

imalatı, sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 83 i işçi, % 3 si mühendis’dir.<br />

Erzurum İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 32 si mikro ölçekli, %56 i küçük ölçekli,<br />

% 10 u orta ölçekli, % 2 ü büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

164

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

-Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş Erzurum Şeker Fabrikası<br />

-Trabzon Madencilik <strong>ve</strong> Metal <strong>Sanayi</strong> Ticaret A.Ş Erzurum Aşkale Şubesi<br />

-Oltu Kömür <strong>ve</strong> Madencilik Petrol Ürünleri İnşaat Turizm Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> A.Ş<br />

-Turkmag Madencilik A.Ş.<br />

-Limak İnşaat A.Ş.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

TÜİK tarafından 2002 yılında yapılan “Genel <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> İşyerleri Sayımı” sonuçlarına<br />

göre Erzurum ilinde toplam 14.152 işletme yer almakta olup bu işletmelerin sağladığı toplam<br />

istihdam sayısı 30.259’dur. İlde imalat sanayinde faaliyet gösteren işletme sayısı ise 1.250<br />

olup bu işletmelerin sağladığı istihdam 3.908 kişidir. Bu <strong>ve</strong>rilerden de anlaşılabileceği gibi,<br />

ildeki toplam işletme sayısının % 8,83’ü, toplam istihdamın da % 12,92’si imalat sanayi<br />

sektöründe yer almaktadır. İlde yer alan imalat sanayi işletme sayısı, Türkiye genelindeki<br />

imalat sanayi işletme sayısının % 0,46’sına, imalat sanayi istihdam sayısı ise Türkiye<br />

genelindeki imalat sanayi istihdam sayısının % 0,18’ine tekabül etmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong> sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin pek çoğu mikro <strong>ve</strong> küçük ölçekli olup<br />

genellikle yerel pazarlara hitap etmekte <strong>ve</strong> oldukça düşük istihdam sağlamaktadır.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

İlin ekonomisi ağırlıklı olarak tarıma dayalı olduğu için ilde kurulan imalat sanayi<br />

işletmelerinin de büyük bir çoğunluğu tarımsal (bitkisel <strong>ve</strong> hayvansal) ürünlere dayalı gıda<br />

sanayi işletmeleridir. NACE kodu ile <strong>ve</strong>rilecek olursa; KOSGEB, DPT, TÜİK <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong><br />

Ticaret İl Müdürlüğü <strong>ve</strong>rilerine göre “gıda ürünleri <strong>ve</strong> içecek imalatı” Erzurum ilinde imalat<br />

sanayinde en fazla istihdamın sağlandığı sektördür. İlde imalat sanayindeki gıda işletmeleri<br />

un, yem, süt <strong>ve</strong> süt ürünleri, et <strong>ve</strong> et ürünleri ile şeker <strong>ve</strong> şekerli ürünler üzerinde<br />

yoğunlaşmıştır. TÜİK 2002 Genel <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> İşyerleri Sayımı <strong>ve</strong>rilerine göre gıda ürünleri <strong>ve</strong><br />

içecek imalatı sektöründe faaliyet gösteren işletme sayısı 210 olup sektör, il genelindeki<br />

imalat sanayi işletme sayısının % 16,80’ini, sağladığı 1.148 istihdam sayısı ile il genelindeki<br />

imalat sanayi istihdam sayısının % 35,76’sını oluşturmaktadır. Sektör, işletme sayısına göre<br />

Erzurum ili imalat sanayinde 3. sırada yer almaktadır.<br />

DPT’nin 2006 yılında hazırladığı “İllerde Öne Çıkan <strong>Sanayi</strong> Sektörleri” çalışmasında,<br />

Erzurum ilinde imalat sanayi içinde gıda sanayi sektöründen sonra gelen diğer öncelikli<br />

sektörlerin “mobilya imalatı; başka yerde sınıflandırılmamış diğer imalatlar” <strong>ve</strong> “ağaç <strong>ve</strong> ağaç<br />

mantarı ürünleri imalatı (mobilya hariç); saz, saman <strong>ve</strong> benzeri malzemelerden, örülerek<br />

yapılan eşyaların imalatı” olduğu belirlenmiştir.<br />

“Mobilya imalatı; başka yerde sınıflandırılmamış diğer imalatlar” ana başlığıyla ifade<br />

edilen imalat sanayi işletmeleri, ilde ağırlıklı olarak modüler mobilya, kuyumculuk <strong>ve</strong> Oltu<br />

taşı işlemeciliği üzerinde faaliyet gösteren işletmelerdir. TÜİK 2002 <strong>ve</strong>rilerine göre bu<br />

sektörün il genelinde imalat sanayi işletme sayısı içindeki payı % 18,56, imalat sanayi<br />

istihdam sayısı içindeki payı ise % 16,39’dur. Sektör, işletme sayısına <strong>ve</strong> istihdam ettiği kişi<br />

sayısına göre Erzurum ili imalat sanayinde 2. sırada yer almaktadır.<br />

“Ağaç <strong>ve</strong> ağaç mantarı ürünleri imalatı (mobilya hariç); saz, saman <strong>ve</strong> benzeri<br />

malzemelerden, örülerek yapılan eşyaların imalatı” ana başlığıyla NACE kodunda ifade<br />

edilen sektörde yer alan işletmelerin Erzurum ilinde inşaat kerestesi, ahşap doğrama <strong>ve</strong> ahşap<br />

döşeme ürünleri alanlarında yoğunlaştığı görülmektedir. TÜİK 2002 <strong>ve</strong>rilerine göre bu sektör,<br />

il genelinde imalat sanayi işletme sayısında % 20,16, sağladığı istihdam sayısı ile de imalat<br />

sanayi istihdam sayısı içinde % 14,70’lik önemli bir paya sahiptir. Sektör, işletme sayısına<br />

göre Erzurum ili imalat sanayinde ilk sırada, istihdam ettiği kişi sayısına göre ise 3. sırada yer<br />

almaktadır.<br />

165

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Erzurum İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

29 34.978<br />

2009<br />

37 24.363<br />

2010 41 38.401<br />

2011 40 22.895<br />

6.2. Erzurum İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

35 31.639<br />

2009 27 57.308<br />

2010 36 25.911<br />

2011 61 49.828<br />

7. Erzurum İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Erzurum Merkez I. Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:114)<br />

� 115 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1982 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 2.700 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, plastik <strong>ve</strong> orman ürünleri sanayidir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Oltu Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:205)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “71 hektar” olarak <strong>ve</strong> 100.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

Erzurum II. Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:77)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “216 hektar (ilk etapta 50 ha)” olarak <strong>ve</strong> 5.000.-TL<br />

ödenekle yer almaktadır.<br />

� İmar planı aşamasındadır.<br />

Merkez Besi Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

1. 2011 yılı Yatırım Programında “70 hektar” olarak <strong>ve</strong> 5.000.-TL ödenekle yer almaktadır.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Erzurum Merkez I Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (ila<strong>ve</strong> Alan): (Sicil No:114)<br />

� 17.10.2008 tarih <strong>ve</strong> 10525 sayılı yazımızla, Küçüksu mevkiindeki, 16 hektar<br />

büyüklüğündeki alanın uygun görüldüğü ilgili kurumlara bildirilmiştir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ :<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Erzurum İlinde 1.109 işyerlik 5 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 41.427.853.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

166

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

167<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

( % )<br />

1 ERZURUM MERKEZ KSS 528 180 348 34<br />

2 ERZURUM MERKEZ (MADENİ<br />

SANATKARLAR) KSS<br />

186 186 0 100<br />

3 ERZURUM MERKEZ II. BÖLGE (METAL<br />

İŞLERİ) KSS<br />

200 180 20 90<br />

4 ERZURUM OLTU KSS 150 136 14 91<br />

5 ERZURUM AZİZİYE OTOBAN KSS 45 45 0 100<br />

TOPLAM 1.109 737 382 61<br />

b) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Hınıs (Nur) Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “65 işyeri, altyapı” olarak <strong>ve</strong> 750.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� İmar planı Bakanlığımız kriterlerine uymadığından iade edilmiştir.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Şenkaya Paşalı Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 16.02.2007 tarih <strong>ve</strong> 1380–1382 sayılı yazımızla 15 dekar büyüklüğündeki alanın yer<br />

seçiminin uygun görüldüğü bildirilmiştir. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

1) Demiryolu taşımacılığının konforlu <strong>ve</strong> süratli olmayışı, demiryolu ağının fazla tonajlı<br />

ürünler için el<strong>ve</strong>rişli olmayışı.<br />

2) İlde modern ticaret merkezleri <strong>ve</strong> toptancı sitelerinin bulunmayışı.<br />

3) İldeki imalat sanayinin yeterince gelişmemesi neticesinde diğer bölgelere bağımlılık..<br />

4) Erzurum Havalimanının uluslararası kargo taşımacılığına açık olmaması..<br />

5) Ticaret sektöründeki işletmelerin fuar, sergi, katalog <strong>ve</strong> reklâm gibi tanıtım<br />

faaliyetlerinin yetersizliği.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

<strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğünde çalışan sayısı:<br />

1- (1) Müdür Yardımcısı<br />

2- (4) Şube Müdürü (İki Şube Müdürü Yalova <strong>ve</strong> Kars İl Müdürlüğüne geçici görevli)<br />

3- (2) Mühendis (Bir Mühendis 2006 yılından itibaren Erzurum Valiliğinde geçici görevli)<br />

4- (3) Şef<br />

5- (3) Ölçü Ayar Memuru<br />

6- (1) VHKİ Memuru<br />

7- (3) Memur<br />

8- (1) Odacı<br />

9- (1) Şoför<br />

Yukarıda da görüleceği üzere mevcut personelden üçü geçici görevde bulunduğundan İl<br />

Müdürlüğümüz uhdesinde bulunan görevler aksamaktadır.<br />

Bakanlığımız Piyasa Gözetimi <strong>ve</strong> Denetimi (PGD) Yönetmeliğinin 13. maddesinde belirtilen<br />

yazılı sınavda başarılı olarak sertifika almış <strong>ve</strong> denetimde görevlendirilecek bir personel<br />

bulunmamaktadır.<br />

Personelin çoğunluğunun hizmet süresi dolmuş olduğundan hizmetlerin aksamaması <strong>ve</strong><br />

sürekliliğin sağlanması açısından personel takviyesi yapılmalıdır.

26 ESKİŞEHİR<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Eskişehir‘de <strong>Sanayi</strong> yatırımlarının planlı bir şekilde gerçekleştirilmesi çevre korunmasına<br />

<strong>ve</strong>rilen önem <strong>ve</strong> modern şehircilik anlayışının sonucu olarak kurulan Eskişehir <strong>Sanayi</strong> Odası<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (OSB ) 1973 yılında yatırımcıların hizmetine sunulmuştur.<br />

Eskişehir Arçelik A.Ş., Tülomsaş A.Ş, Tusas A.Ş., Eti Maden İşletmeleri Kırka Bor<br />

İşletmeleri Müdürlüğü, Ford Otosan A.Ş. Türkiye Şeker Fabrikası A.Ş. Yurtbay Seramik A.Ş.<br />

gibi büyük çaplı üretim <strong>ve</strong> istihdam sağlayan işletmelere sahiptir.<br />

İldeki sanayi tesislerinin sektörel dağılımı ise Tüketim malı üreten tesisler (Gıda, tekstil,<br />

ambalaj vb.) 101 adet, Ara Malı Üreten Tesisler (Ağaç, Kimyasal Ürünler, Çimento, Taş <strong>ve</strong><br />

Toprağa Dayalı <strong>Sanayi</strong>) 257 adet, Yatırım malı üreten tesisler (Metal <strong>Sanayi</strong>, Kara Taşıtları,<br />

Elektrik Makineleri, Demiryolu, Hava Yolu , Mobilya <strong>Sanayi</strong>) 272 adet olmak üzere 630 adet<br />

tesis mevcuttur. (İl Müdürlüğü <strong>ve</strong>rilerine göre)<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Coğrafi konumunun yarattığı avantaj ile Eskişehir, tarih boyunca Anadolu’nun batıya<br />

açılan kapısı olmuştur. Demiryolu <strong>ve</strong> karayollarının kavşağında olması, tarımda <strong>ve</strong> sanayideki<br />

gelişmeler ile yer altı kaynaklarının zenginliği, Eskişehir’i ekonomik sanayi <strong>ve</strong> ticaret<br />

bakımdan önemli bir merkez haline getirmiştir. Eskişehir’in son yıllarda ekonomik hayatının<br />

dinamizminde hiç şüphesiz en önemli pay sanayinindir. Şehir nüfusunun, kırsal nüfusa göre<br />

süratle büyümesi, yetişmiş işgücü varlığı, pazarlara yakınlığı, enerji <strong>ve</strong> hammadde<br />

kaynaklarının uygunluğu, sanayi için gerekli alt yapı yatırımlarının yeterli oluşu, bölge<br />

sanayinin giderek gelişmesini sağlamıştır. İl ekonomisinde sektörlerin payına baktığımızda ise<br />

% 60 ile Hizmetler Sektörü ilk sırada yer alırken, bunu % 30 ile <strong>Sanayi</strong> Sektörü <strong>ve</strong> % 10 ile<br />

Tarım Sektörü izlemektedir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Eskişehir İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Eskişehir İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 560 dır. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.8 lik bir oran ile sanayisi gelişmiş iller arasında yer almaktadır.<br />

İç Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, % 45<br />

ile Ankara İli ilk sırada yer alırken, Ankara İlini sırasıyla %24 ile Konya, %10 Kayseri, %5<br />

Eskişehir, %3 Sivas, %2 Karaman, %2 Kırıkkale, %2 Aksaray, %2 Nevşehir, %2 Yozgat, %1<br />

Niğde, %1 Çankırı <strong>ve</strong> %1 ile Kırşehir İli takip etmektedir.<br />

3.2. Eskişehir İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Eskişehir İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 16 ile<br />

Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatının ilk sırada olduğu<br />

görülmektedir.<br />

Diğer sektörler sırasıyla;<br />

% 12 Gıda ürünlerinin imalatı,<br />

168

% 12 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taş ocakçılığı,<br />

% 9 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine <strong>ve</strong> teçhizatı hariç)<br />

% 9 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 6 Kauçuk plastik <strong>ve</strong> ürünleri imalatı,<br />

% 6 Mobilya İmalatı,<br />

% 5 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

% 4 Ana metal sanayi<br />

% 4 Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) <strong>ve</strong> yarı treyler (yarı römork) imalatı,<br />

% 3 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 2 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç)<br />

% 2 Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünleri imalatı<br />

% 1 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

%1 Diğer imalatlar,<br />

% 1 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

% 1 Diğer ulaşım araçlarının imalatı<br />

% 1 Kayıtlı medyanın basılması <strong>ve</strong> çoğaltılması,<br />

% 1 Bilgisayarların, elektronik <strong>ve</strong> optik ürünlerin imalatı,<br />

% 1 Elektrik, gaz, buhar havalandırma sistemi üretim <strong>ve</strong> dağıtımı,<br />

3.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Eskişehir ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 42.<strong>81</strong>7 dir.<br />

Ar-Ge birimi bulunan firma sayısı 90, kalite kontrol birimi olan firma sayısı 191 dir.<br />

Genel Değerlendirme:<br />

Uçak Motor Fabrikası (TUSAŞ) ile Dizel Lokomotif motoru fabrikası (TÜLOMSAŞ) gibi<br />

kendi üretim konularında tek olan sanayi işletmelerinin Eeskişehir’de olması Eskişehir İline<br />

ayrı bir önem kazandırmaktadır.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, %14 ü Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

%14 ü. Gıda ürünlerinin imalatı, sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>deki istihdamın % 82 i işçi, % 5 i Mühendis'tir.<br />

Eskişehir İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 34 ü mikro ölçekli, % 46 sı küçük ölçekli, %<br />

15 i orta ölçekli, % 5 i büyük ölçekli işletmelerdir<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Arçelik A.Ş.Buzdolabı Fabrikası<br />

- Sarar Giyim Tekstil <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- Tülomsaş Türkiye Lokomotif <strong>ve</strong> Motor <strong>Sanayi</strong> A.Ş.<br />

- Eti Gıda <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- Ford Otomotiv <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş. Eskişehir Tesisleri<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Eskişehir de bulunan iki üni<strong>ve</strong>rsitenin ticari hayata getirdiği canlılığın yanında üni<strong>ve</strong>rsite<br />

sanayi işbirliği ile mevcut sanayi kuruluşlarının sorunlarının çözülmesinde <strong>ve</strong> kurulacak olan<br />

işletmelere teknolojik destek <strong>ve</strong> danışmanlık hizmetlerinin <strong>ve</strong>rilmesinde önemli katkıları<br />

olacaktır.<br />

Eskişehir’in önemli ekonomik kaynaklarından biride yer altı zenginliğidir. Şehrimizin<br />

simgesi haline gelen lüle taşının yanında önemli krom, manyezit <strong>ve</strong> bor rezervleri mevcuttur.<br />

Eskişehir’de bulunan Bor madeni Dünya rezervlerinin % 60’ını ülkemiz rezervlerinin tümünü<br />

kapsamaktadır.<br />

Ülkemizin önemli sanayi merkezlerinden biri olan Eskişehir’deki, sanayinin sektörel<br />

dağılımı incelendiğinde tek bir sektörün değil, genelde yüksek katma değer yaratan bir çok<br />

sektörlerin gelişme gösterdiği görülmektedir. Eskişehir'de faaliyet gösteren sanayi<br />

169

işletmelerinin il sanayi içindeki payları incelendiğinde ise Makine İmalat <strong>ve</strong> Metal Eşya<br />

<strong>Sanayi</strong> %36 ile ilk sırada yer almaktadır. İkinci önemli sektör ise %13 ile Taş <strong>ve</strong> Toprağa<br />

Dayalı <strong>Sanayi</strong>, Eskişehir sanayinde üçüncü ağırlıklı diğer bir sektör ise %12Gıda <strong>Sanayi</strong>dir.<br />

Diğer sektörlerden Kimya <strong>ve</strong> Plastik <strong>Sanayi</strong> %11, Orman Ürünleri <strong>Sanayi</strong> %10, Madencilik<br />

<strong>Sanayi</strong> %6, Tekstil <strong>ve</strong> Hazır Giyim <strong>Sanayi</strong> %3 <strong>ve</strong> diğer sektörler ise %9 luk bir paya<br />

sahiptirler.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Eskişehir de üç sektörün gelecek yıllarda da ön planda <strong>ve</strong> ağırlıklı bir yapıya sahip olacağı<br />

ortaya çıkmıştır. Öne çıkan bu sektörler sırasıyla,<br />

� Makine İmalat <strong>ve</strong> Metal Eşya <strong>Sanayi</strong><br />

� Havacılık <strong>ve</strong> Savunma <strong>Sanayi</strong><br />

� Seramik <strong>ve</strong> İleri Seramikler <strong>Sanayi</strong><br />

olarak tespit edilmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda Eskişehir <strong>Sanayi</strong> Odası öncülüğünde, il<br />

sanayimizin geleceğinin şekillenmesini sağlayacak yeni yatırımların oluşturulması için<br />

çalışmalara hızla başlanmıştır. Bu sonuçlardan yola çıkarak, Eskişehir sanayi içinde çok<br />

önemli bir paya sahip olan Havacılık <strong>Sanayi</strong> daha ileri noktalara taşımak, bu alanda yan<br />

sanayi olarak çalışan firma sayısını arttırmak, ildeki mevcut <strong>ve</strong> çok iyi eğitime sahip yetişmiş<br />

insan gücü kaynağını değerlendirmek amacıyla “Eskişehir Havacılık <strong>ve</strong> Savunma <strong>Sanayi</strong><br />

Endüstri Bölgesinin” kurulmasına yönelik çalışmalara başlanmıştır. Bu amaçla Eskişehir-<br />

Ankara karayolu üzerinde Eskişehir <strong>Sanayi</strong> Odası Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesine ait toplam 5<br />

milyon metrekarelik bir alanının bu yatırımlar için tahsis edilmesi kararlaştırılmıştır. Bölgenin<br />

kuruluşu için gerekli yasal izinlerin alınmasına yönelik çalışmalar büyük bir hızla devam<br />

etmektedir. Eskişehir <strong>ve</strong> ülkemiz ekonomisine büyük katkı sağlayacak olan büyük ölçekli<br />

yerli <strong>ve</strong> yabancı yatırımların gelmesi beklenmektedir. Beklentilerimizin realize olmasıyla<br />

birlikte Eskişehir’de, ABD’nin Seattle <strong>ve</strong> Fransa’nın Toulouse kentleri gibi önemli bir<br />

havacılık sanayi merkezi haline gelmesi beklenmektedir.<br />

Seramik sanayi konusunda da, seramik kümelenmesi konusunda çalışmalar çalışmalar<br />

tamamlanmış olup,Eskişehir-Bilecik-Hütahya seramik kümesi derneği 2010 yılında Eskişehir<br />

<strong>Sanayi</strong> Odası Koorinatörlüğünde kurulmuştur.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Eskişehir İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

241 606.684<br />

2009<br />

242 557.747<br />

2010 249 633.973<br />

2011 266 767.129<br />

6.2. Eskişehir İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

261 496.741<br />

2009<br />

232 413.332<br />

2010 265 615.111<br />

2011 324 627.100<br />

170

7. Eskişehir İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Eskişehir <strong>Sanayi</strong> Odası Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:138)<br />

� 1731 hektar büyüklüğündedir<br />

� 1987 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 724 adet sanayi parselinin, 540 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 427 adedi üretim, 82 adedi inşaat, 31 adedi proje aşamasındadır. 184 adet<br />

parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 29.580 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, madeni eşya <strong>ve</strong> elektronik sanayidir.<br />

� Proje için bugüne kadar kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 27.483.775.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

� Bölgenin Bakanlığımıza kredi borcu bulunmamaktadır.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Sivrihisar Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:207)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programına “Etüd” olarak <strong>ve</strong> 2.000.-TL ödenekle dahil edilmiştir.<br />

Eskişehir-Beylikova (Besi) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:250)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “143 hektar” olarak <strong>ve</strong> 5.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� 873.078 m 2 ’lik alan için kamu yararı kararı <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELER<br />

Eskişehir <strong>Sanayi</strong> Odası Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (IV. Etap): (Sicil No:138)<br />

� 15.11.1996 tarih <strong>ve</strong> 15304 sayılı yazımızla 963 hektar büyüklüğündeki alanın yer<br />

seçiminin uygun görüldüğü Valiliğe bildirilmiştir.<br />

� İmar planı aşamasındadır.<br />

Eskişehir <strong>Sanayi</strong> Odası Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (İla<strong>ve</strong> Alan): (Sicil No:138)<br />

� Başbakanlık Türkiye Yatırım Destek <strong>ve</strong> Tanıtım Ajansının 26.07.2011 tarih <strong>ve</strong> 646 sayılı<br />

yazısı ile 10 hektar büyüklüğündeki alanın OSB’ye dahil edilmesi talep edilmiştir.<br />

� 06.09.2011 tarihinde Yer Seçimi Komisyonunca 10 ha. büyüklüğündeki alan<br />

incelenmiştir.<br />

Çifteler Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� 12.11.2001 tarih <strong>ve</strong> 14855 sayılı yazımız ile 250 hektar büyüklüğündeki alanın yer<br />

seçiminin uygun görüldüğü bildirilmiştir.<br />

� Bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir bilgi belge intikal etmemiştir.<br />

B. KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Eskişehir İlinde 920 işyerlik 3 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 25.942.026.-TL’ ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

İŞYERİ DOLU İŞYERİ BOŞ İŞYERİ DOLULUK<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

NO<br />

SAYISI SAYISI SAYISI ORANI (%)<br />

1 ESKİŞEHİR ÇİFTELER KSS 107 55 52 51<br />

2 ESKİŞEHİR MERKEZ (I+II) KSS 689 689 0 100<br />

3 ESKİŞEHİR SİVRİHİSAR KSS 124 64 60 52<br />

Toplam 920 808 112 88<br />

171<br />

(06.01.2012 tarihi itibarıyle)

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

Eskişehir’in önemli karayolu <strong>ve</strong> demir yolu güzergâhlarının kesişme noktasında bulunması <strong>ve</strong><br />

yapılması planlanan Gemlik tren yolunun <strong>ve</strong> İstanbul otoyolunun faaliyete geçmesi, Marmara<br />

Bölgesinin yatırımcılar açısından doyum noktasına ulaşması nedeniyle mevcut OSB’de<br />

kurulacak yeni işletmelere teşvik <strong>ve</strong>rilmesiyle ağır sanayinin de şehrimize yönlendirilmesi<br />

sağlanmış olacaktır.<br />

Eskişehir’in geleceğe yönelik gelişmesinin sağlanabilmesi için;<br />

• Eskişehir-Gemlik tren yolunun yapılması<br />

• Eskişehir –İstanbul karayolunun tamamlanması<br />

• Eskişehirli üreticinin kendi ürünlerini tanıtabileceği fuar alanlarının belirlenmesi<br />

• Eskişehir serbest bölgesinin oluşturulması<br />

• Raylı sistem taşımacılığının OSB’ye kadar götürülmesi<br />

• Şehir içinde bulunan küçük <strong>ve</strong> orta ölçekli işletmelerin faaliyet kollarına göre mevcut<br />

sanayi sitelerine transferlerinin cazip hale getirilmesi gerekmektedir.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

1. İl Müdürü<br />

2. İl Müdür Yardımcısı (1 kişi)<br />

3. Şube Müdürü (4 kişi)<br />

4. Mühendis (9 kişi)<br />

5. Ölçü Ayar Memuru (5 kişi)<br />

6. Şef (2 Kişi)<br />

7. Uzman Memur (2 kişi)<br />

8. Memur ( 4 kişi)<br />

9. Hizmetli (1 kişi)<br />

TOPLAM:29 kişi<br />

172

27 GAZİANTEP<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

1950’li yıllardan itibaren <strong>Sanayi</strong> Sektörü canlanmaya başlayan İl son yıllarda<br />

gerçekleştirdiği büyük yatırımlarla <strong>ve</strong> yaptığı atılımlarla Türkiye’nin en önde gelen <strong>Sanayi</strong><br />

İlleri arasında yerini almayı başarmıştır. En son <strong>ve</strong>rilerine göre; yıllık ihracatta Türkiye<br />

6.lığını elde etmesiyle de bu konumunun haklılığını ortaya koymuştur.<br />

Doğu <strong>ve</strong> Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Ekonomik bir merkez durumunda olan<br />

Gaziantep’te özellikle imalat sanayi gelişmiş <strong>ve</strong> Türkiye’de önemli bir üretim merkezi haline<br />

gelmiştir.<br />

Gaziantep’te üretimle birlikte ticarette ağırlığını oluşturan kesimler içerisinde ise gıda,<br />

tekstil, kimya <strong>ve</strong> makine imalatı gibi sektörler önemli bir yer işgal etmektedir. Gaziantep’in<br />

sanayi yapısını 3 kategoride incelemek mümkündür.<br />

a) Evlerde Yapılan İmalat: Bu imalat türü öncelikle hane halkının kendi ihtiyaçlarını<br />

karşılamak amacıyla yaptığı bir üretimdir. Köylerde, ipekli <strong>ve</strong> pamuklu dokumalar ile çadır<br />

yapımında kullanılan keçe, kilim gibi ürünlerin imalatı yapılmaktadır. Gaziantep’in yerel bir<br />

ürünü olan antepfıstığın kabuklarının çıkartılması <strong>ve</strong> iç haline getirilmesi işi de yine evlerde<br />

yapılan bir imalat türüdür.Tekstil sanayinin bir kısım işleri de (bobin sarma, masure, vb.)<br />

evlerde fason olarak yapılmaktadır.<br />

b) Atölye Tipi İmalat: Bu tür imalat artık en üst düzeye gelmiş durumdadır. Varlığını kayda<br />

değer biçimde hissettiren <strong>ve</strong> ağır sanayiye geçiş için büyük bilgi <strong>ve</strong> beceri birikimini<br />

bünyesinde sağlamış olan bu imalat türüne torna–tesfiye atölyeleri, demir <strong>ve</strong> profilcileri,<br />

bakırcıları, dökümcüleri, kasacıları, kaportacıları, oto tamirhanelerini, dingil <strong>ve</strong> karoser<br />

imalatçılarını <strong>ve</strong> çeşitli makine imalatçılarını örnek alarak <strong>ve</strong>rebiliriz. Daha öncede<br />

belirttiğimiz gibi bölgede hakim olan imalat türü atölye tipi imalattır. Yapılan üretimin %80’i<br />

il sınırları dışında tüketilmektedir.<br />

c) Fabrika <strong>ve</strong> Modern İmalat Tipi: Son yıllarda olağanüstü bir çaba sarf edilerek atölye tipi<br />

imalat alanından fabrika tipi imalata geçişin başarıldığı bazı sanayi dalları bu gurubu teşkil<br />

etmektedir. Ayrıca bölgede bolca yetişen <strong>ve</strong> ihraç edilen tarımsal ürünlerin, sanayi mamulü<br />

niteliğine dönüştürülmesi işlemleri de bu bölümde yer almaktadır. Özellikle Birleşmiş<br />

Milletler’in desteği ile KÜSGET’in ( Küçük <strong>Sanayi</strong>yi Geliştirme Teşkilatı) kurulması <strong>ve</strong> bu<br />

bölgeye 50 adet fabrika binasının inşa edilmesiyle metal sanayi iş kolunda büyük bir ilerleme<br />

sağlamıştır. 70’li yıllarda kurulan organize sanayi bölgesi de çok çeşitli imalat türlerini<br />

bünyesinde toplayarak Gaziantep’in sanayi görünüşünü büyük çapta değiştirmiştir.<br />

Aşağıda özetlemeye çalıştığımız istatistikî bilgilerin nitelikleri <strong>ve</strong> nicelikleri de bu yükselişi<br />

en iyi biçimde doğrulamaktadır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Tarih boyunca uygarlıkların kesişme noktasında bulunmanın sağladığı artı değeri,<br />

çalışkanlığı, becerisi <strong>ve</strong> öz<strong>ve</strong>risi ile her dönem daha da yukarılara taşıyan Gaziantep; 1950’li<br />

yıllara kadar ticaret sektörünün canlılığıyla ayakta durmuş, bu tarihten günümüze kadar da<br />

gerçekleşen büyük sanayi hamlesi ile ticaret <strong>ve</strong> sanayiyi harmanlayarak bugünkü üstün üretim<br />

seviyesine ulaşarak, Güneydoğu <strong>ve</strong> Doğuda bir model kent olmuştur.<br />

Bölge insanının atılımcı gücü birçok gelişmeyi de beraberinde getirmiştir. Başlangıçta aile<br />

şirketi olarak yola çıkan kuruluşlar, zamanla büyümüş <strong>ve</strong> dev holdingler meydana<br />

getirmişlerdir. Şu anda Türkiye’de sayılı kuruluşlar <strong>ve</strong> şirketler arasında Gaziantep firmaları<br />

da bulunmaktadır.<br />

İl, Türkiye’nin; Makine Halısı üretiminin %80’ini, P.P Çuval <strong>ve</strong> Torba üretiminin %<br />

60’ını, Jüt İpliği üretiminin % 74’ünü, Şönil İpliği üretimini % 5’ini, Penye İpliği üretiminin<br />

173

% 5’ini, Plastik Ayakkabı <strong>ve</strong> Terlik üretiminin % 5’ini, İrmik üretimin % 46’sını tek başına<br />

karşılamak suretiyle Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong>de üstün yerini bulmuştur.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Gaziantep İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Gaziantep İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 2340 dür. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 3 lük bir oran ile sanayisi gelişmiş ilk oniki iller arasında yer<br />

almaktadır.<br />

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi<br />

yapıldığında, % 65 lik bir oran ile Gaziantep İli bölge illeri arasında birinci sırada yer alırken,<br />

%10 Şanlıurfa, % 9 Diyarbakır, % 6 Adıyaman, % 4 Batman, % 3 Mardin, % 1 Kilis, % 1<br />

Siirt, % 1 Şırnak yer almaktadır.<br />

3.2. Gaziantep İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Gaziantep İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 26 lik<br />

bir oran ile Tekstil ürünleri imalatı <strong>ve</strong> % 20 ile Gıda ürünleri imalatının ilk iki sırada olduğu<br />

görülmektedir.<br />

Diğer sektörler sırasıyla;<br />

% 9 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması,<br />

% 8 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlrein imalatı,<br />

% 7 Deri ile ilgili ürünlerin imalatı,<br />

% 5 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı,<br />

% 3 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı,Makine teçhizatı hariç;<br />

% 3 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 2 Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünleri imalatı,<br />

% 2 Ana metal sanayi<br />

% 2 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı<br />

% 2 Mobilya imalatı,<br />

% 1 Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı,<br />

% 1 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

% 1 Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) <strong>ve</strong> yarı treyler (yarı römork) imalatı<br />

% 1 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç)<br />

% 1 Diğer imalatlar,<br />

% 7 Diğer (İçecek imalatı, Metal cevherleri madenciliği, Kayıtlı medyanın basılması <strong>ve</strong><br />

çoğaltılması, Bilgisayarların, elektronik <strong>ve</strong> optik ürünlerin imalatı, Diğer ulaşım araçlarının<br />

imalatı, Elektrik, gaz, buhar <strong>ve</strong> havalandırma sistemi üretim <strong>ve</strong> dağıtımı, Temel eczacılık<br />

ürünlerinin <strong>ve</strong> eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatı, Ham petrol <strong>ve</strong> doğal gaz çıkarımı <strong>ve</strong><br />

saha arama <strong>ve</strong> tetkiki hariç petrol <strong>ve</strong> gaz çıkarımı ile ilgili hizmetler)<br />

Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Gaziantep ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel<br />

sayısı toplam 66.287 dir<br />

Ar-Ge birimi bulunan firma sayısı 51, kalite kontrol birimi olan firma sayısı 104 dür.<br />

Kalite kontrol sayısı 168 çalışan 376 dır..<br />

174

3.3. Genel Değerlendirme:<br />

Gaziantep ilinde lider sektör Tekstil ürünleri sektörüdür. Diğer sektörlerin tekstil<br />

ürünleri sektörü merkezli bir kümelenme içinde olduğu görülmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, % 55 si Tekstil ürünleri imalatı, % 14 ü Gıda ürünlerinin imalatı<br />

sektörlerinde istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 82 ü işçi, % 3 si mühendistir.<br />

Gaziantep ilinde bulunan sanayi işletmelerinin % 62 si mikro ölçekli, % 28 si küçük ölçekli,<br />

% 8 i orta ölçekli, % 2 si büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Merinos Halı <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

- Naksan Plastik <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

- Gülsan Sentetik Dokuma <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

- Şireci Tekstil <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- Sanko Tekstil İşletmeleri <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

� Su ürünleri üretimi<br />

� Arıcılık<br />

� Damızlık et <strong>ve</strong> süt sığırcılığı<br />

� Koyun yetiştiriciliği<br />

� Et <strong>ve</strong> yumurta tavukçuluğu<br />

� Hindi yetiştiriciliği<br />

� Suni tohumlama <strong>ve</strong> damızlık üretimi<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

� Reçel <strong>ve</strong> marmelat üretim tesisi<br />

� Pastörize süt <strong>ve</strong> süt ürünleri üretim tesisi<br />

� Dondurulmuş gıda üretim tesisi<br />

� Bisküvi <strong>ve</strong> gofret üretim tesisi<br />

� Mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> sebze paketleme tesisi<br />

� Şarap üretim tesisi<br />

� Et <strong>ve</strong> et ürünleri tesisi<br />

� Mısır gevreği <strong>ve</strong> cipsi üretim tesisi<br />

� Nar işleme tesisi<br />

� Yün iplik üretim tesisi<br />

� Hazır giyim üretimi<br />

� Deri konfeksiyon üretimi<br />

� Çocuk bezi, hijyenik kadın pedi <strong>ve</strong> hasta bezi<br />

� Plâstik eşya <strong>ve</strong> ambalaj malzemesi üretimi<br />

� Yer döşemeleri üretimi<br />

� Polivinilklorürden (PVC) kaplama ürünleri<br />

� Polietilenden (PE)oyuncak üretimi<br />

� PE’den Otomotiv parçaları üretimi<br />

� PE’den elektronik eşya parçaları üretimi<br />

� Soğuk hava deposu<br />

� Güneş kollektörü üretim tesisi<br />

� Teneke kutu üretim tesisi<br />

� Otomotiv yan sanayi<br />

� Bilgisayar sarf malzemeleri<br />

175

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Gaziantep İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

976 3.251.891<br />

2009<br />

1.044 2.952.983<br />

2010 1.082 3.521.638<br />

2011 1.189 4.759.585<br />

6.2. Gaziantep İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

889 2.709.140<br />

2009<br />

849 2.128.417<br />

2010 982 3.430.072<br />

2011 1.140 4.722.623<br />

7. Gaziantep İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A.ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Gaziantep (I.etap) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:78)<br />

� 260 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1988 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 173 adet sanayi parselinin, tamamı tahsisi yapılmıştır. Tahsisi yapılan<br />

parsellerin hepsi üretime geçmiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 15.000 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma-giyim, gıda <strong>ve</strong> kimya sanayidir.<br />

Gaziantep (II. etap) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:78)<br />

� 435 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1998 yılında tamamlanmıştır.<br />

� I-II-III etaba ait 90.000 m 3 /gün kapasiteli arıtma tesisinin I. <strong>ve</strong> II etaba ait 30.000 m 3 /gün<br />

kapasitelik kısmı 2002 yılında tamamlanarak hizmete girmiştir.<br />

� Bölgedeki; bulunan 282 adet sanayi parselinin tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 274 adedi üretim, 8 adedi inşaat aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 26.000 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma-giyim, gıda <strong>ve</strong> plastik sanayidir.<br />

Gaziantep (III. etap) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:78)<br />

� 616,3 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2000 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 294 adet sanayi parselinin, tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

246 adedi üretim, 37 adedi inşaat, 11 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 20.000 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma-giyim, gıda <strong>ve</strong> kimya sanayidir.<br />

Nizip Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:208)<br />

� 92,7 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2008 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 33 adet sanayi parselinin, tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 3<br />

adedi üretim, 4 adedi inşaat, 26 adedi proje aşamasındadır.<br />

176

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 90 kişi istihdam edilmektedir.<br />

Gaziantep (IV. etap) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:78)<br />

� 1.100 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2008 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 131 adet sanayi parselinin, tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

61 adedi üretim, 35 adedi inşaat, 35 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 14.000 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma-giyim, gıda <strong>ve</strong> plastik sanayidir.<br />

Gaziantep Besi Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:222)<br />

� 460 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2011 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Müteşebbis heyet imkanları ile tamamlanmıştır.<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Islahiye Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� 09.03.2006 tarih <strong>ve</strong> 1688-1694 sayılı yazımızla yer seçiminin uygun görüldüğü<br />

bildirilmiştir.<br />

� İmar planı aşamasındadır.<br />

Gaziantep Merkez V Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (ila<strong>ve</strong> I ): (Sicil No:78)<br />

� 770 hektar büyüklüğündeki alanın, uygun görüldüğü 22.12.2010 tarih <strong>ve</strong> 10582-10588<br />

sayılı dağıtımlı yazımızla OSB Yönetim Kurulu Başkanlığı'na <strong>ve</strong> ilgili kurumlara<br />

bildirilmiştir.<br />

� İmar planı aşamasındadır.<br />

Gaziantep Merkez V Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (ila<strong>ve</strong> II ): (Sicil No:78)<br />

� 350 hektar büyüklüğündeki alanın, uygun görüldüğü 29.09.2011 tarih <strong>ve</strong> 1886-95 sayılı<br />

dağıtımlı yazımızla OSB Yönetim Kurulu Başkanlığı'na <strong>ve</strong> ilgili kurumlara bildirilmiştir.<br />

� İmar planı aşamasındadır.<br />

B. KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Gaziantep İlinde 4.211 işyerlik 10 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> hizmete sunulmuştur. Bu projeler<br />

için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 120.275.506.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

177<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI (%)<br />

1 GAZİANTEP MERKEZ (25 ARALIK)<br />

KSS<br />

357 261 96 73<br />

2<br />

GAZİANTEP MERKEZ<br />

(AYAKKABICILAR) KSS<br />

300 300 0 100<br />

3 GAZİANTEP İSLAHİYE KSS 95 95 0 100<br />

4 GAZİANTEP MERKEZ (I.BÖLÜM)<br />

KSS<br />

300 300 0 100<br />

5 GAZİANTEP MERKEZ (II. BÖLÜM)<br />

KSS<br />

1.146 1.126 20 98<br />

6 GAZİANTEP MERKEZ (III. BÖLÜM)<br />

KSS<br />

1.235 300 935 24<br />

7 GAZİANTEP NİZİP (I.BÖLÜM) KSS 238 166 72 70<br />

8 GAZİANTEP NİZİP (II. BÖLÜM) KSS 380 380 0 100<br />

9 GAZİANTEP OĞUZELİ KSS 64 64 0 100<br />

10 GAZİANTEP NURDAĞI 96 40 56 42<br />

TOPLAM 4.211 3.032 1.179 72

) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Merkez Demir Doğramacılar Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 06.04.2006 tarih <strong>ve</strong> 3244-3247 sayılı yazımızla yer seçiminin uygun görüldüğü<br />

bildirilmiştir<br />

� Kendi imkanları ile devam etmektedir.<br />

Ağaç İşleri Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 16.05.2007 tarih <strong>ve</strong> 5162–5166 sayılı dağıtımlı yazımızla yer seçiminin uygun görüldüğü<br />

bildirilmiştir.<br />

� Bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge intikal etmemiştir. (06.01.2012 tarihi<br />

itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

SORUNLAR:<br />

1) Üretimde Azalma <strong>ve</strong> Genel Sıkıntılar<br />

2) İhracatta Yeteri Kadar Artış <strong>ve</strong> Verimlilik Sağlanamaması<br />

3) Yeni Teşvik Sisteminde Gözlenen Aksaklıklar<br />

4) Makine İmalat Sektöründe Belirlenen Gerileme<br />

5) Piyasadaki Genel Durgunluk<br />

6) Makine İmalat Sektöründe Gerileme<br />

7) Uzakdoğu Kaynaklı Nihai Ürünlerin Yarattığı Haksız Rekabet<br />

8) Üretim Maliyetlerinin Yüksekliği<br />

9) İlin Yeterli Düzeyde Teşvik Kapsamında Bulunmaması<br />

10) Küresel Mali Kriz Nedeniyle Piyasalarda Yaşanan Durgunluk<br />

ÇÖZÜMLER:<br />

1) Yatırım teşvikinin yanı sıra üretim teşvikleri de yürürlüğe konulmalıdır.<br />

2) İhracat desteklenmeli, bu doğrultuda kur politikaları yeniden ele alınmalı, Dış Ticaret<br />

Müsteşarlığı’nın daha etkin çalışması sağlanmalı, piyasa araştırması yapmak isteyen<br />

firmaların fuarlara katılımları <strong>ve</strong> bu amaçla başka ülkelere yapacakları ziyaretler daha<br />

etkin bir biçimde desteklenmelidir.<br />

3) Gaziantep; bazı üretim konularında Türkiye’de en önde gelen İl konumundadır. Bu<br />

üretim konularında Bölgemiz sektörel destek teşviği kapsamına alınmalıdır. Bu sayede<br />

bu iş ile iştigal eden firmalarımızın dış pazarda rekabet şansı artırılmalıdır. Ayrıca;<br />

makine, metal, mobilya <strong>ve</strong> tekstil apre yatırımlarında belirlenen minimum sektörel<br />

yatırım tutarları indirilmelidir.<br />

4) Makine İmalat Sektörü özel olarak desteklenmelidir. Bu doğrultuda; Odalar,<br />

Üni<strong>ve</strong>rsiteler, TÜBİTAK <strong>ve</strong> ilgili diğer Kamu Kuruluşlarının konu ile ilgili olarak<br />

koordineli çalışması sağlanmalıdır.<br />

5) Piyasadaki Genel durgunluğun kaldırılması amacıyla çeşitli destekler <strong>ve</strong> krediler<br />

devreye sokulmalı bu amaçla KOSGEB kredileri yeniden ele alınıp bu kredilerde<br />

canlanma sağlanmalıdır.<br />

6) Uzakdoğu kaynaklı nihai ürünlerin ülkeye girişi zorlaştırılmalı, yerli üretime gerçek<br />

anamda teşvik <strong>ve</strong>rilmelidir.<br />

7) Komşu ülkelerle ticaret geliştirilmelidir.<br />

8) Ülke genelinde üretim maliyetlerini düşürmek için gerekli önlemler alınmalıdır.<br />

9) İl gerçek anlamda <strong>ve</strong> kapsamlı bir biçimde teşvik kapsamına alınmalıdır.<br />

10) Kobi kredileri <strong>ve</strong> teminat koşulları iyileştirilmelidir.<br />

11) KOSGEB destekleri arttırılmalı <strong>ve</strong> KOSGEB kredilerinin daha uygun koşullarda<br />

<strong>ve</strong>rilmesi sağlanmalıdır.<br />

178

12) Yatırım indirimi tekrar hayata geçirilmelidir.<br />

13) Ülkenin tamamına refahı yansıtacak <strong>ve</strong>rgi reformu yürürlüğe konmalı <strong>ve</strong> bu sayede<br />

İlin de bu iyileştirmeden yararlanmasının önü açılmalıdır.<br />

14) Elektrik altyapısı güçlendirilmeli, sağlıklı <strong>ve</strong> ihtiyacı karşılar hale gelmelidir.<br />

15) Yatırım ortamı iyileştirilmelidir.<br />

16) Gaziantep <strong>ve</strong> civarı “Turizm Yatırım Bölgesi” ilan edilmelidir.<br />

17) Reformist karakteri taşıyacak Yeni Türk Ticaret Mevzuatı en kısa zamanda<br />

yasalaştırılmalıdır.<br />

18) Hipermarketler Yasası günümüz koşullarına uygun olarak yeniden düzenlenip en kısa<br />

zamanda yürürlüğe konulmalı <strong>ve</strong> bu sayede İlin de bundan olumlu bir şekilde<br />

etkilenmesi sağlanmalıdır.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

İl Müdürü 1 Kişi<br />

İl Müdür Yardımcısı 1 Kişi<br />

Şube Müdürü 3 Kişi<br />

Mühendis 6 Kişi<br />

Araştırmacı 1 Kişi<br />

Tekniker 1 Kişi<br />

Şef 5 Kişi<br />

Ölçü-Ayar Memuru 4 Kişi<br />

Memur 19 Kişi<br />

Usta Öğretici (İşçi) 1 Kişi<br />

Hizmetli 1 Kişi<br />

Toplam Personel Sayısı 44 Kişi<br />

179

28 GİRESUN<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Tarım ağırlıklı bir ekonomiye sahip ilin sanayi sektörü tarım <strong>ve</strong> hizmet sektörlerine oranla<br />

küçük bir paya sahiptir.<br />

<strong>Sanayi</strong> sektörü il hâsılasının % 10,1’ini, sabit fiyatlarla ise % 12,8’ini oluşturmaktadır.<br />

<strong>Sanayi</strong> sektörünün il hâsılası içindeki payı hem Karadeniz <strong>ve</strong> Doğu Karadeniz Bölgesi, hem<br />

de Türkiye ortalamasının altında yer almaktadır. Karadeniz Bölgesine % 20,5 olan sanayinin<br />

GSYİH payı, Doğu Karadeniz Bölgesinde % 13,3’tür. Türkiye genelindeyse % 25,7<br />

düzeyindedir. Görüldüğü gibi, Giresun ilinde <strong>ve</strong> Doğu Karadeniz Bölgesinde sanayinin yıl<br />

içinde yaratılan gayrisafi gelire sağlamış olduğu katkı çok sınırlı bir düzeydedir.<br />

İl tarımının büyük ölçüde fındık üretimine dayalı olmasına bağlı olarak Giresun’da sanayi<br />

yatırımlarının çoğu fındık işleme <strong>ve</strong> fındık mamulleri üretimi üzerinde yoğunlaşmıştır. İlin<br />

fındık dışında sanayiye hammadde sağlayan bir diğer tarım ürünü de çaydır.<br />

Giresun’da imalat sanayine yönelik özel sektör yatırımları tarım, orman ürünleri <strong>ve</strong> maden<br />

suyu sektörlerinde yoğunlaşmaktadır. İlde bulunan sanayi işletmelerinin büyük bir kısmı<br />

üretim kapasiteleri <strong>ve</strong> istihdam olanakları düşük, küçük <strong>ve</strong> orta boy işletme niteliğine sahiptir.<br />

İlde çoğu gıda <strong>ve</strong> orman ürünleri sanayinde olmak üzere 100’ün üzerinde işçi çalıştıran 12<br />

adet işletme bulunmaktadır. Fındık işleme sanayinde çalışan işçilerin çoğunluğunun<br />

mevsimlik olarak istihdam edilmesi sanayinin istihdam olanaklarını iyice kısıtlamaktadır.<br />

<strong>Sanayi</strong>ye yönelik özel sektör yatırımlarının yetersizliğinin yanında Giresun’da mevcut<br />

geleneksel ekonomik yapıyı değiştirebilecek boyutta sürükleyici kamu yatırımları da<br />

yapılmamıştır. Bu hem altyapı yatırımları, hem de üretime dönük yatırımlar için geçerlidir.<br />

İşletmelerin tamamı özel sektöre aittir.<br />

İldeki tek büyük kapasiteli kamu yatırımı Fiskobirlik Entegre Fındık İşleme Tesisleridir.<br />

60 bin ton/yıl üretim kapasitesine sahip olan tesiste 225 işçi istihdam edilmektedir. Bir diğer<br />

önemli kamu yatırımı olan Seka-Aksu Kâğıt Fabrikası ise 24.10.2003 tarihinde<br />

özelleştirilmiştir. İlde kamuya ait olan diğer işletme ise Çay-Kur Tirebolu Çay Fabrikası’dır.<br />

5084 sayılı “Yatırımların <strong>ve</strong> İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması<br />

Hakkında Kanun” kapsamında sağlanmakta olan enerji desteğinden ilde 69 adet firma<br />

yararlanmaktadır.<br />

Giresun ilinde 1 adet DSİ etüt programında, 1 adet işletmede, 93 adet 4628 sayılı Elektrik<br />

Piyasası Kanunu kapsamında olmak üzere (bunların 3 ü işletmede, 10 u yapım aşamasında 63<br />

âdeti fizibilitesi yapılan <strong>ve</strong> 17 adeti ön rapor aşamasında olan) toplam 95 adet Hidroelektrik<br />

Santral Projesi bulunmaktadır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Giresun ilinde ticari yapı, coğrafi koşulların <strong>ve</strong> iklim yapısının beraberinde getirmiş<br />

olduğu öncelikli tarımsal üretim <strong>ve</strong> buna bağlı olarak gelişen tarıma dayalı imalat sanayi<br />

üzerine kurulmuştur. Tarım <strong>ve</strong> orman ürünleri ilin iç <strong>ve</strong> dış ticaretinde ağırlıklı olarak işlem<br />

gören mallardır.<br />

İlde halkın temel geçim kaynağını oluşturan <strong>ve</strong> ekonomiye yön <strong>ve</strong>ren fındık aynı zamanda<br />

ilin ticarete konu olan en önemli ürünüdür. Fındığın yanında çayda önemli bir iç <strong>ve</strong> dış ticaret<br />

malıdır.<br />

Yörede yıllardır halkın uğraşı <strong>ve</strong> geçim kaynağı olan Giresun fındığı kalite açısından<br />

dünyaca tanınmaktadır. Dünya pazarlarında tanınmış olan Giresun fındığı geçmiş yıllarda<br />

natürel olarak ihraç edilirken, bugün ilde kurulu bulunan modern tesislerde işlenerek<br />

kavrulmuş, kıyılmış, beyazlatılmış un <strong>ve</strong> püre halinde ihraç edilmektedir.<br />

Giresun ilinde işletmeciliği geçmiş yıllarda başlayan <strong>ve</strong> devam eden çinko <strong>ve</strong> kurşun<br />

madeni konsantresi, barit madeni de ticari açıdan önem arz etmektedir. Madenlerden kurşun<br />

180

Bulgaristan’a, barit ise çeşitli ülkelere deniz yoluyla ihraç edilmekte <strong>ve</strong> döviz girdisi<br />

sağlanmaktadır. Bunların dışında buğday unu ihracatı da yapılmaktadır. Yine ilde kurulu<br />

bulunan Seka Aksu Kağıt Fabrikasında gazete kağıdı üretilmekte <strong>ve</strong> Pazar buldukça önemli<br />

miktarda ihracat yapılmaktadır.<br />

Giresun’da dış pazarlara yapılan ihracatın % 95 gibi çok büyük bir kısmı fındık<br />

işlemenin ağırlıklı olduğu tarıma dayalı sanayi ürünleri kaynaklıdır. İlde üretilen <strong>ve</strong> işletilen<br />

ticari malların pazarlanması çeşitli ülkelere yapılmaktadır. İl ihracatında % 85 oranında bir<br />

paya sahip olan fındık, fındığa bağlı gıda sanayinin gelişmiş olduğu <strong>ve</strong> fındık tüketiminin<br />

yaygın olduğu Almanya, İtalya, İs<strong>ve</strong>ç, İngiltere, Fransa, Avusturya, Belçika, Danimarka <strong>ve</strong><br />

Hollanda gibi Avrupa Birliği ülkelerine ihraç edilmektedir.<br />

Giresun ilinde en önemli ihraç ürünü olan fındık <strong>ve</strong> fındık mamulleri ile bir diğer ihraç<br />

malı olan şimşir dalı tır araçları ile karayolundan ihraç edilmektedir. Bunun dışında dış ticaret<br />

büyük ölçüde deniz yoluyla yapılmaktadır. Deniz yoluyla bazı sanayi ürünleri, tarım ürünleri<br />

<strong>ve</strong> bir takım madenler ihraç edilmektedir.<br />

İlin ithal ettiği ürünler arasında BDT ülkelerinden kereste <strong>ve</strong> tomruk gibi orman ürünleri,<br />

ekmeklik buğday, selüloz <strong>ve</strong> odun hamuru, gübre, kepek, kömür gibi ürünler ile AB<br />

ülkelerinden ithal edilen fındık makineleri <strong>ve</strong> diğer teçhizat gibi ürünler bulunmaktadır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Giresun İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Giresun İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 133 dir. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0,2 lik bir oran ile gelişmemiş iller arasında yer almaktadır.<br />

Karadeniz Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında,<br />

bölge illeri arasında %19 lik bir oran ile Samsun ilk sırada yer almaktadır. Sırasıyla, % 10 ile<br />

Düzce , % 10 Trabzon, %10 Çorum, % 7 Bolu, % 6 Kastamonu, % 5 Ordu, %5.0 Rize, % 4<br />

Amasya, % 4 Tokat, %4 Zonguldak, % 4 Karabük, %3 Sinop, % 3 Giresun, %3 Bartın, %1<br />

Gümüşhane, %1 Artvin, % 1 Bayburt illeri takip etmektedir.<br />

.Giresun İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Giresun İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 44<br />

ile Gıda ürünleri imalatı, % 9 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı sektörleri ilk sıralarda yer<br />

almaktadır.<br />

Bunları sırasıyla aşağıdaki sektörle takip etmektedir;<br />

%7 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç)<br />

% 7 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünleri imalatı<br />

% 6 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 6 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

% 5 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 3 Mobilya İmalatı,<br />

% 3 İçecek İmalatı<br />

% 3 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (Makine teçhizatı hariç)<br />

% 2 Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı<br />

% 2 Kağıt <strong>ve</strong> Kağıt Ürünlerinin İmalatı<br />

1<strong>81</strong>

% 2 Tekstil Ürünleri İmalatı,<br />

% 1 ( Diğer)<br />

3.2. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Giresun ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 4.207 dür.<br />

Ar-Ge sayısı 5 çalışan personel sayısı 9 dur.<br />

3.3. Genel Değerlendirme:<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, % 45 si Gıda ürünleri imalatı sektöründe, % 13 ü Giyim eşyası<br />

imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>deki istihdamın % 82 i işçi, % 2 si Mühendis'tir.<br />

Giresun İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 24 ü Mikro Ölçekli, % 60 ı Küçük<br />

Ölçekli, % 15 si Orta Ölçekli, % 1 i Büyük Ölçekli işletmelerdir<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler<br />

- Orsan Tekstil Konfeksiyon <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Pazarlama A.Ş.<br />

- Karadere Tarım Ürünleri Gıda <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Ltd. Şti.<br />

- Çay Fabrikaları Genel Müdürlüğü (Çay-Kur) Tirebolu Çay Fabrikası Müdürlüğü<br />

- Demirciler Gıda <strong>Sanayi</strong> A.Ş.<br />

- Yavuz Gıda <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret LTD.ŞTİ.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Tarım Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar:<br />

Tarım sektöründe gerçekleştirilebilecek 7 yatırım konusu belirlenmiştir.<br />

� Ahududu, Böğürtlen <strong>ve</strong> Çilek Yetiştiriciliği<br />

� Sebze Seracılığı<br />

� Süs Bitkisi Seracılığı<br />

� Yem Pancarı Yetiştiriciliği<br />

� Mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> Sebze Yetiştiriciliği<br />

� Ceviz <strong>ve</strong> Ihlamur Ağacı Yetiştiriciliği<br />

� Kültür Mantarı Yetiştiriciliği<br />

Hayvancılık Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar:<br />

Giresun’da hayvancılık sektöründe yapılabilecek 6 yatırım belirlenmiştir.<br />

� Deniz <strong>ve</strong> Tatlı Su Somon Balığı Üretimi<br />

� Arıcılık<br />

� Et Besiciliği<br />

� Süt Besiciliği<br />

� Yumurta Tavukçuluğu<br />

� Et Tavukçuluğu<br />

Ormana Dayalı <strong>Sanayi</strong>de Yapılabilecek Yatırımlar:<br />

� Odun Briketi Üretim Tesisi<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Gıda <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar:<br />

Gıda sanayinde gerçekleştirilebilecek 6 yatırım tespit edilmiştir.<br />

� Patates Cipsi <strong>ve</strong> Mısır Çerezi Üretim Tesisi,<br />

� Fındık Esaslı Çikolata <strong>ve</strong> Kakaolu Mamuller Üretim Tesisi,<br />

� Seylan Tipi <strong>ve</strong>ya Bitki Aromalı Çay Üretim Tesisi,<br />

� Reçel Üretim Tesisi,<br />

� Bal Paketleme Tesisi,<br />

� Su Şişeleme Tesisi.<br />

Diğer Sektörlerde Yapılabilecek Yatırımlar:<br />

182

Diğer sektörlerde gerçekleştirilebilir 3 yatırım tespit edilmiştir.<br />

� Katı Atık Ayırma <strong>ve</strong> Geri Dönüşüm Tesisi,<br />

� Beton Kiremit İmalatı Tesisi,<br />

� Ahşap <strong>ve</strong> Fiber Tekne Üretim Tesisi<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Giresun İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

30 110.235<br />

2009 31 101.741<br />

2010 33 143.433<br />

2011 43 153.736<br />

6.2. Giresun İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

28 13.023<br />

2009<br />

29 6.435<br />

2010 27 8.295<br />

2011 29 6.678<br />

7. Giresun İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Giresun Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:86)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “64 hektar” olarak <strong>ve</strong> 400.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Bölgedeki; 35 adet sanayi parselinin, tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

13 adedi üretim, 13 adedi inşaat, 9 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 390 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, orman <strong>ve</strong> demirdışı metal sanayidir.<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Bulancak Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� 26.07.2011 tarihinde 55 hektar büyüklüğündeki alan Yer Seçimi Komisyonunca<br />

incelenmemiştir.<br />

� Komisyon sonrası 04.10.2011 tarih <strong>ve</strong> 1990-91 sayılı yazımız ile, gözlemsel Jeolojik etüt,<br />

mera sorgusu <strong>ve</strong> mülkiyet bilgileri Valilikten istenmiştir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Giresun İlinde 597 işyerlik 3 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 13.714.806.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

183<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI (%)<br />

1 GİRESUN BULANCAK KSS 265 265 0 100<br />

2 GİRESUN MERKEZ KSS 209 209 0 100

3 GİRESUN ŞEBİNKARAHİSAR KSS 123 80 43 65<br />

TOPLAM 597 554 43 93<br />

b) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Görele Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “61 işyeri, altyapı ” olarak <strong>ve</strong> 100.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Dereli Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� Yer seçimi 14.05.1997 tarihinde yapılmış olup, Sütlüce-Aşağı Mahalle mevkiindeki alan<br />

KSS yeri olarak tespit edilmiştir.<br />

� Bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir bilgi gelmemiştir. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

� Hava Taşımacılığı: Giresun <strong>ve</strong> Ordu illerinin müşterek sorunu <strong>ve</strong> eksikliği olan <strong>ve</strong> 2011<br />

yılında temeli atılan hava meydanı mutlaka tamamlanmalıdır. İç <strong>ve</strong> dış ticaretin<br />

geliştirilmesi, turizmin canlanması <strong>ve</strong> sanayi yatırımının teşviki ancak hava alanı tesisi <strong>ve</strong><br />

tarifeli uçak seferleriyle mümkün olabilecektir.<br />

� Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri: Halen Giresun’da yapımı tamamlanan <strong>ve</strong> kullanıma sunulan<br />

organize sanayi bölgesinin parsel satışları tamamlanmıştır. İlin 2. organize sanayi bölgesi<br />

olarak programa alınan <strong>ve</strong> bölgenin büyük bir ihtiyacını karşılayacak olan Bulancak<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi inşaatının bir an önce başlatılması gerekmektedir.<br />

� Fındık: Bölgemiz için özellikle fındığın en kalitelisinin yetiştirildiği Giresun ilin<br />

ekonomik hayatı için fındık ürünü <strong>ve</strong> fındık sanayisi desteklenmelidir.<br />

� Dağ <strong>ve</strong> Yayla Turizmi: Deniz <strong>ve</strong> termal turizmine alternatif olan Karadeniz<br />

bölgemizdeki yaylalarımızın alt yapılarının iyileştirilmesi, bölgedeki turizmi geliştirecek<br />

<strong>ve</strong> ülke ekonomisine katkı sağlayacaktır.<br />

� Demir Yolu Ulaşımı: Samsun’dan Sarp sınır kapısına kadar uzanacak demir yolu<br />

yapılması hem karayolunun yükünü azaltacak, hem de bölgemiz ekonomisine katkı<br />

sağlayacaktır.<br />

� KOBİ Destek Kredisi: İşletme kredisi yetersizliği nedeniyle üretimini durdurmuş, üretim<br />

miktarını azaltmış bulunan <strong>ve</strong> yarım kalmış sanayi kuruluşlarına, gerekli KOBİ kredisi <strong>ve</strong><br />

diğer fonlardan kredi imkanları sağlanması durumunda istihdam artacak <strong>ve</strong> katma değer<br />

yaratacaktır.<br />

� Doğalgaz: 21. yüzyılın başlıca alternatif enerji kaynağı olarak görülen <strong>ve</strong> bu çerçe<strong>ve</strong>de<br />

Enerji <strong>ve</strong> Tabii Kaynaklar Bakanlığınca başlatılan Doğal Gaz İletim Hattı Projesi<br />

kapsamında ilin de yararlandırılmasını teminen doğalgaz nakil hattı il merkezine kadar<br />

getirilmiş olup şehir içi dağıtım çalışmalarına yeni başlanmıştır. Doğal gazın <strong>ve</strong>rilmesi ilin<br />

en önemli sorunlarından biri olan hava kirliliğini önemli oranda azaltacak olup, uzun<br />

vadede sanayinin gelişmesinde de önemli rol oynayacaktır.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Müdürlüğümüzde; 1 İl Müdürü, 1 İl Müdür Yardımcısı, 1 Şube Müdürü, 2 Şef, 1 Araştırmacı,<br />

2 Mühendis, 1 Tekniker, 3 Ölçü Ayar Memuru <strong>ve</strong> 6 Memur olmak üzere toplam 18 personel<br />

görev yapmaktadır.<br />

184

29 GÜMÜŞHANE<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Gümüşhane İlinin sanayileşmesi 70 yıllarda yurtdışında çalışan gurbetçilerin bir araya<br />

gelerek kurmuş oldukları işletmelerin yönetim hataları <strong>ve</strong> günün teknolojisine ayak<br />

uyduramamaları neticesinde bu işletmeler İl Özel İdaresi <strong>ve</strong> Belediyeler tarafından<br />

devralınmak zorunda kalınmış olup, bu işletmelerin büyük bir kısmı ihale suretiyle<br />

özelleştirilmiştir.<br />

İlimizin kalkınmada öncelikli iller kapsamına alınması neticesinde son yıllarda<br />

çeşitli teşvik unsurlarının katkısıyla ilimizde deki sanayi tesisi sayısında az da olsa artış<br />

görülmüştür. İlin sanayi gelişmesinde madencilik, yöresel gıda, mermer <strong>ve</strong> taş ocakları gibi<br />

işletmeler ilimiz sanayisinin geleceği için en önde gelen sektör olarak görülmektedir.<br />

İlimizde sanayinin gelişmesi için 949.500 m² alana sahip 59 parsel den oluşan<br />

Organize sanayi Bölgesi oluşturulmuş olup, bunlardan 19 adet parsel işletmelere tahsisi<br />

yapılmıştır. Ayrıca Gümüşhane merkezde 120 işyerine sahip küçük sanayi sitesi, Kelkit<br />

ilçesinde ise 204 işyerine sahip küçük sanayi siteleri oluşturulmuştur.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İlimiz Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odasına toplam 312 şirket ( 3 Kolektif, 261 Limitet, 47<br />

Anonim, 1 Komandit) kayıtlı bulunmaktadır. Ayrıca 278 adet şahıs firması, 74 adet kooperatif<br />

kayıtlı bulunmaktadır. Odaya kayıtlı üye sayısı ise 664’dır.<br />

Kelkit Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odasına toplam 487 şirket, 82 adet kooperatif kayıtlı olup, oda<br />

kayıtlı üye sayısı ise 569 dur.<br />

Gümüşhane’de, Sosyal Gü<strong>ve</strong>nlik Kurumuna bağlı 11.596.217 SSK, 3.307.941<br />

Bağ-Kur, 2.579.366 Emekli Sandığına bağlı aktif sigortalı mevcuttur.<br />

2011 yılı aralık itibariyle, İl genelinde 1866 Gerçek Usulde Mükellef, 457 Kurumlar Vergisi<br />

Mükellefi, 1984 Basit Usulde Mükellef, 2365 KDV Mükellefi <strong>ve</strong> 13983 MTV Mükellefi<br />

olmak üzere toplam 20673 Mükellef vardır.<br />

2011 Yılında tahakkuk eden <strong>ve</strong>rgi miktarı 69.708.195,72 TL olup; 54.<strong>81</strong>7.015,73<br />

TL <strong>ve</strong>rgi tahsil edilmiştir.( %78 )<br />

Bunun yanı sıra; toplam kamu gelirleri tahakkuku 90.173.505,99 TL, toplam<br />

kamu gelirleri tahsilâtı ise 77.879.660,76 TL’dir. (%86)<br />

İl bankacılık sektörü açısından yeterli cazibeye sahip olmadığından bu sektörde<br />

genellikle Kamu Bankaları öne çıkmaktadır. İl merkezi <strong>ve</strong> ilçelerde toplam 13 banka şubesi<br />

vardır. Bunlardan 7’i merkez İlçede, 2’si Kelkit, 1’er adedi Torul, Şiran, Köse <strong>ve</strong> Kürtün<br />

İlçelerinde bulunmaktadır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Gümüşhane İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Gümüşhane İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı <strong>Sanayi</strong> Sicil Belge<br />

sayısına göre 72 dir. Toplam sanayi işletmesi içerisinde % 0,1 lik bir oran ile sanayisi az<br />

gelişmiş ilerimiz arasında yer almaktadır.<br />

185

Karadeniz Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, bölge<br />

illeri arasında %19 lik bir oran ile Samsun ilk sırada yer almaktadır. Sırasıyla, % 10 ile Düzce<br />

, % 10 Trabzon, %10 Çorum, % 7 Bolu, % 6 Kastamonu, % 5 Ordu, %5.0 Rize, % 4 Amasya,<br />

% 4 Tokat, %4 Zonguldak, % 4 Karabük, %3 Sinop, % 3 Giresun, %3 Bartın, %1<br />

Gümüşhane, %1 Artvin, % 1 Bayburt illeri takip etmektedir.<br />

3.2. Gümüşhane İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Gümüşhane İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 40<br />

Gıda ürünleri imalatı, % 21 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taş ocakçılığı, % 16 Diğer metalik olmayan<br />

mineral ürünlerin imalatı, ilk sırada yer alırken, diğer sektörler de sırasıyla;<br />

% 4 Mobilya İmalatı,<br />

% 4 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (Makine teçhizatı hariç)<br />

% 4 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı<br />

% 4 Metal cevherleri madenciliği,<br />

% 3 Elektrik, gaz, buhar <strong>ve</strong> havalandırma sistemi üretim <strong>ve</strong> dağıtımı<br />

% 3 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç )<br />

%1 Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı<br />

% 1 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı,<br />

3.3. Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Gümüşhane ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel<br />

sayısı Toplam 1559 dur.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Gümüşhane İlinde sanayi sektörlerinde çalışanların, % 30 u Diğer metalik olmayan<br />

mineral ürünlerin imalatı % 24 ü Metal Cevherleri Madenciliği % 17 si Diğer madencilik <strong>ve</strong><br />

taş ocakçılığı % 16 sı Gıda ürünleri imalatı sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>deki istihdamın % 77 si işçi, % 7 si Mühendis’dir.<br />

Gümüşhane İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 47 si Mikro Ölçekli, % 48 si Küçük<br />

Ölçekli, %5 i Orta Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler:<br />

- Koza Altın İşletmeleri A.Ş.<br />

- Gümüştaş Madencilik <strong>ve</strong> Ticaret Anonim Şirke<br />

- Aşkale Çimento <strong>Sanayi</strong>i A.Ş. Gümüşhane Çimento Fabrikası<br />

- Alemdar Madencilik <strong>ve</strong> İnşaat <strong>Sanayi</strong> Gümüşhane Şubesi<br />

- Akköy Enerji A.Ş.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

� Madencilik sektörü<br />

� Hidroelektrik enerji<br />

� Organik tarım <strong>ve</strong> hayvancılık,<br />

� Çimento sanayi<br />

� Gıda sanayi<br />

� Yayla <strong>ve</strong> Kış turizmi<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

� Reçel üretimi<br />

� Süt <strong>ve</strong> süt mamulleri üretimi<br />

� Su şişeleme<br />

� Hazır giyim üretimi<br />

� Çorap üretimi<br />

� El halıcılığı<br />

� Alçı Üretimi<br />

186

� Styropor üretimi<br />

� Teneke kutu üretimi<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Gümüşhane İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

1 8<br />

2009<br />

3 112<br />

2010 2 340<br />

2011 2 257<br />

6.2. Gümüşhane İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

1 131<br />

2009<br />

1 11<br />

2010 3 583<br />

2011 2 27<br />

7. Gümüşhane İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük<br />

<strong>Sanayi</strong> Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ :<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Merkez Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:16)<br />

� 78 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2006 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 59 adet sanayi parselinin, 19 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

7 adedi üretim, 11 adedi inşaat, 1 adedi proje aşamasındadır. 40 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 330 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda <strong>ve</strong> gübre sanayidir.<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Merkez Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (İla<strong>ve</strong>) : (Sicil No:16)<br />

� 05.05.2010 tarih <strong>ve</strong> 3766–3770 sayılı dağıtımlı yazımız ile 20 hektar büyüklüğündeki<br />

alanın OSB yeri olarak kesinleştiği bildirilmiştir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Gümüşhane İlinde 332 işyerlik 2 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 12.784.851.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

187<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 GÜMÜŞHANE KELKİT KSS 212 137 75 65<br />

2 GÜMÜŞHANE MERKEZ KSS 120 76 44 63<br />

TOPLAM 332 213 119 64<br />

(06.01.2012 tarihi itibarıyle)

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

İlde likidite darlığı nedeniyle müteşebbislere sunulan bedelsiz arsa tahsisi <strong>ve</strong> çeşitli teşvik<br />

unsurlarına rağmen istenilen seviyede yatırım gerçekleşmemektedir. Mevcut işletmelerin<br />

birçoğu önceki dönemlerde devlet tarafından faaliyete geçirilmiş, sonradan ihale edilmek<br />

suretiyle girişimcilere satılmıştır. Bu tesislerin teknolojilerinin eski olması sebebiyle rehabilite<br />

edilebilmeleri için yüksek miktarda finansman gerekmekte olup, finansman sorunu<br />

çözülemediğinden bu işletmelerin yüksek ürün maliyetleri nedeniyle gerek bölge <strong>ve</strong> gerekse<br />

ülke genelindeki rakipleri ile rekabet etme şansları ortadan kalkmaktadır. Bunun neticesinde<br />

tesislerin birçoğu kapalı ya da düşük kapasiteyle çalışmaktadırlar.<br />

Diğer taraftan, ilde üretilen mamullerin girdi maliyetlerinin yüksek oluşuna etki eden en<br />

önemli unsur taşıma maliyetleri olup, bu maliyetlerin düşürülebilmesi için demiryolu<br />

taşımacılığının hayata geçirilmesi çok büyük önem arz etmektedir. Mevcut Zigana Tüneli<br />

yerine daha düşük rakımla Trabzon’a ulaşımı gerçekleştirebilecek yeni bir tünelin yapımı il<br />

ekonomisine katkı sağlayacaktır<br />

Yeni kurulan işletmelerin bölge içerisinde belli bir yerde; Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinde<br />

toplanması ile işletmelerin sorunlarının düşük maliyetle çözüleceği (arıtma, elektrik,<br />

kanalizasyon) ÇED raporu <strong>ve</strong> Gayri Sıhhi Müesseseler yönetmeliğinde istenen şartların<br />

mevcut yapı ile problemsiz aşılması sağlanacaktır. İlin sosyo-ekonomik durumu dikkate<br />

alınarak yöresel <strong>ve</strong> sektörel teşvikler (<strong>ve</strong>rgi indirimi, SGK prim indirimi, enerji indirimi)<br />

sağlanmalı, teşvik sistemindeki bürokratik işlemler azaltılmalı <strong>ve</strong> sadeleştirilmelidir.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

ÜNVANI FİİLİ KADRO<br />

İl Müdürü 1<br />

Şube Müdürü 1<br />

Mühendis 1<br />

Şef 1<br />

Teknisyen 1<br />

Memur 3<br />

Şoför 1<br />

TOPLAM 9<br />

188

30 HAKKARİ<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Hakkari ili ekonomisine, tarım özellikle de hayvancılık hakimdir. İlde sanayi<br />

gelişmemiştir. Kalkınmada öncelikli iller arasına alınmasıyla birlikte Hakkari sınırlı da olsa<br />

bir gelişme kazanmıştır. Bu gelişmede kamu yatırımları, çok ortaklı şirketler <strong>ve</strong> kooperatifler<br />

esas rolü oynamıştır.<br />

Gerek sanayinin gelişmemiş olması <strong>ve</strong> gerekse sermaye yetersizliği nedeniyle üretim<br />

hammadde işlemleri kurulu kapasitelerinin çok altındadır. Hakkari’de çalışan nüfusun çok<br />

küçük bir bölümü sanayi sektöründe çalışmaktadır. <strong>Sanayi</strong>de çalışan işgücünün büyük bir<br />

bölümü dokuma <strong>ve</strong> gıda sanayisinde çalışmaktadır.<br />

Hakkari İlin <strong>Sanayi</strong> Altyapısının Genel <strong>Durum</strong>u:<br />

Hakkari ilinin geçim kaynağı tarım <strong>ve</strong> hayvancılık olup, tarımsal <strong>ve</strong> hayvansal<br />

malların alım satımı ile kısıtlı bir ticaret söz konusudur. İlin kalkınmada birinci derecede yer<br />

alması sebebiyle Devletçe bölgedeki yatırımları cazip kılmak için bazı teşvik tedbirleri<br />

alınmış <strong>ve</strong> hizmet sektörlerinin gelişmeye başlamış olmasıyla birlikte alt <strong>ve</strong> üst yapı inşaatları,<br />

öncelikle ticari hayatı canlandırmış <strong>ve</strong> küçük imalathanelerin kurulması (KOBİ’ler) teşvik<br />

edilmiştir.<br />

Kalkınma programlarına uygun olarak küçük sanatlar <strong>ve</strong> orta boy sanayicinin modern<br />

sanayi işyerlerine kavuşması <strong>ve</strong> böylece hem <strong>ve</strong>rimliliklerinin arttırılması, hem de çevrenin<br />

korunmasına yönelik olarak, Küçük <strong>Sanayi</strong> Siteleri yapımına <strong>ve</strong> desteklenmesine önem<br />

<strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

Hakkari’de ticari <strong>ve</strong> ekonomik hayatı meydana getiren kurum <strong>ve</strong> kuruluşlardan;<br />

Odalar olarak 2 Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası (Hakkari-Yüksekova), 1 Esnaf <strong>ve</strong> Sanatkarlar<br />

Odaları Birliği, 3 Esnaf <strong>ve</strong> Sanatkarlar Odası, 3 Ziraat Odası, 2 Şoförler <strong>ve</strong> Otomobilciler<br />

Esnaf Odası <strong>ve</strong> 1 adet İhracatçılar Birliği Temsilciliği bulunmaktadır.<br />

Kooperatifler olarak da 3 Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi Yapı Kooperatifi, 2 Esnaf <strong>ve</strong><br />

Sanatkarlar Kredi Kefalet Kooperatifi, 6 Tüketim Kooperatifi, 23 Motorlu Taşıyıcılar<br />

Kooperatifi, 1 <strong>Bilim</strong>sel <strong>ve</strong> Kültürel Kooperatif, 5 Temin <strong>ve</strong> Tevzii Kooperatifi, 1 Sanat<br />

Kooperatifi olmak üzere toplam 41 adet Kooperatif bulunmaktadır.<br />

Şirket kuruluşları olarak İl <strong>ve</strong> İlçelerde 45 Anonim Şirket <strong>ve</strong> 683 Limited şirket<br />

bulunmaktadır.<br />

Hakkari ekonomisinde ticaret sektörü çok önemli bir yer tutmaktadır. Ticaret sektörü<br />

gerek sanayileşme <strong>ve</strong> kentleşme olgularıyla olan iki yönlü bağlantısı <strong>ve</strong> gerekse yarattığı gelir<br />

<strong>ve</strong> istihdam açısından tüm il ekonomisi için önemli sektörlerden biri konumundadır.<br />

İlimizde sanayi işletmeleri olarak; 1 süt fabrikası, 2 un fabrikası, 1 iplik fabrikası, 2<br />

elektrik üretim tesisi, 7 küp şeker imalathanesi, 2 tekstil atölyesi, 2 kum-mıcır üretim tesisi<br />

<strong>ve</strong> 8 tane diğer orta <strong>ve</strong> küçük boy ölçekli sanayi işletmeleri olmak üzere toplam 24 sanayi<br />

işletmesi bulunmakta olup, söz konusu işletmelerde 428 kişi istihdam edilmektedir.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Hakkari’de ticari <strong>ve</strong> ekonomik hayatı meydana getiren kurum <strong>ve</strong> kuruluşlardan;<br />

Odalar olarak 2 Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası (Hakkari-Yüksekova), 1 Esnaf <strong>ve</strong> Sanatkarlar Odaları<br />

Birliği, 3 Esnaf <strong>ve</strong> Sanatkarlar Odası, 3 adet Ziraat Odası, 2 adet Şoförler <strong>ve</strong> Otomobilciler<br />

Esnaf Odası <strong>ve</strong> 1 adet İhracatçılar Birliği Temsilciliği bulunmaktadır.<br />

Kooperatifler olarak da 3 Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi Yapı Kooperatifi, 2 Esnaf <strong>ve</strong><br />

Sanatkarlar Kredi Kefalet Kooperatifi, 5 Tüketim Kooperatifi, 23 Motorlu Taşıyıcılar<br />

Kooperatifi, 5 Temin <strong>ve</strong> Tevzii Kooperatifi, 1 Küçük Sanat Kooperatifi olmak üzere toplam<br />

39 adet Kooperatif bulunmaktadır.<br />

189

Şirket kuruluşları olarak İl <strong>ve</strong> İlçelerde 50 Anonim Şirket <strong>ve</strong> 613 Limited şirket<br />

bulunmaktadır.<br />

Hakkari ekonomisinde ticaret sektörü çok önemli bir yer tutmaktadır. Ticaret sektörü<br />

gerek sanayileşme <strong>ve</strong> kentleşme olgularıyla olan iki yönlü bağlantısı <strong>ve</strong> gerekse yarattığı gelir<br />

<strong>ve</strong> istihdam açısından tüm il ekonomisi için önemli sektörlerden biri konumundadır.<br />

Ticaret <strong>Durum</strong>u :<br />

<strong>Sanayi</strong>ye dönük imalathanelerin olmayışı nedeniyle İl dahilindeki temel tüketim<br />

maddeleri komşu illerden temin edilmektedir. Bu nedenle İlimizin diğer İllerle canlı bir ticaret<br />

bağlantısı vardır. Canlı hayvan, deri, yün, ceviz <strong>ve</strong> bal diğer İllere satılan mallar arasındadır.<br />

Buna karşılık sebze, mey<strong>ve</strong>, nebati yağ, giyim eşyası, sanayi mamulleri, dayanıklı tüketim<br />

malları <strong>ve</strong> diğer tüketim malları satın alınmaktadır.<br />

Doğu Anadolu Bölge ekonomisinin en önemli <strong>ve</strong> ağırlıklı sektörlerinden birisinin<br />

tarım <strong>ve</strong> hayvancılık sektörü olması buna bağlı olarak bölge illerinin ekonomisinin de bu<br />

yönde yapılanmasını beraberinde getirmekte olup, özellikle Hakkari’nin sahip olduğu tarım<br />

<strong>ve</strong> hayvancılık potansiyeli mevcut ticari hayatın gelişmesinde önemli bir yer tutmaktadır.<br />

Hakkari’nin bir ili sınır olması <strong>ve</strong> özellikle İran’a açılan Esendere sınır kapısına sahip<br />

olması nedeniyle bu ülkeye yapılan transit taşımacılıktan önemli bir pay almaktadır. Bu<br />

sebeple taşımacılık son zamanlarda daha da gelişmiş bulunmaktadır.<br />

İlde, yöre el sanatlarından olan kilim dokumacılığı oldukça gelişmiş durumda olup,<br />

hem evlerde, hem de açılmış olan atölyelerde kurulu olan tezgahlarda üretilen “Hakkari<br />

kilimi” yurt içi <strong>ve</strong> yurt dışı pazarlarda önemli miktarlarda dokunarak gönderilmektedir.<br />

Büyük oranda yatırım <strong>ve</strong> sermaye gerektirmeyen el sanatlarına yönelik bu tür<br />

ürünlerin üretilerek pazarlanması, ticari hayata canlılık kazandırmakla birlikte, bu sanatların<br />

gelişimine de olumlu katkıda bulunmaktadır.<br />

Sınır Ticareti<br />

Hakkari’nin bir sınır ili olması <strong>ve</strong> Esendere Sınır kapısı’nın bulunması, beraberinde<br />

sınır ticareti olgusunu getirmiş <strong>ve</strong> bu sınır ticareti Hakkari ekonomisinde ticaretin<br />

çeşitlenmesine olumlu etki yapmıştır.<br />

İlimizde sınır ticareti, 1994 yılında 1 nci sınıf sınır kapısı statüsü kazanan Esendere<br />

sınır kapısından, Sınır Ticaretinin Düzenlenmesine İlişkin 2008/14451 sayılı Bakanlar Kurulu<br />

Kararı <strong>ve</strong> Mezkur kararın uygulanmasına ilişkin olarak hazırlanan 2009/7 sayılı Tebliğ<br />

hükümleri çerçe<strong>ve</strong>sinde Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından belirlenen esaslara göre<br />

onaylanan liste kapsamında yapılmaktadır. Ayrıca ülkemizin <strong>ve</strong> ilimizin ekonomisine olumlu<br />

katkı sağlayacağı düşünülen Çukurca İlçesinde Üzümlü, Şemdinli İlçesinde ise Derecik Kara<br />

Hudut Kapılarının açılması için 14.08.2009 tarih <strong>ve</strong> 977 sayılı yazımızla Dış Ticaret<br />

Müsteşarlığına talepte bulunulmuş olup, bunun üzerine İçişleri Bakanlığının 07.02.2011<br />

tarihli <strong>ve</strong> 35180 sayılı yazısı üzerine Bakanlar Kurulunun 2011/1434 sayılı kararı ile Şemdinli<br />

Derecik Kara Hudut Kapısı Uluslar arası giriş-çıkışlara açılmıştır. Ayrıca, Çukurca-Üzümlü<br />

Kara Hudut Kapısı İçişleri Bakanlığının 25.04.2011 tarihli onayı ile ülkeye giriş <strong>ve</strong> çıkışların<br />

geçici olarak yapılması sağlanmıştır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Hakkari İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

190

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Hakkari İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı <strong>Sanayi</strong> Sicil Belge sayısına göre<br />

26 Toplam sanayi işletmesi içerisinde % 0,02 lik bir oran ile sanayisi gelişmemiş İller<br />

arasında yer almaktadır.<br />

Doğu Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında,<br />

Malatya İlinin % 29 luk bir oran ile bölge illeri arasında birinci sırada yer aldığı<br />

görülmektedir. Malatya İlini sırasıyla %18 ile Elazığ, % 13 ile Erzurum, % 9 ile Erzincan, %9<br />

ile Van, %5 Ağrı, 2 Muş, % 3 Kars, % 3 Bingöl, %3 Bitlis, % 2 Ardahan, %2 Iğdır, %1<br />

Hakkari, %1 ile Tunceli <strong>ve</strong> İli takip etmektedir.<br />

3.2. Hakkari ilinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Hakkari İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 38 ile<br />

Gıda ürünleri imalatı sektörü ilk sırada yer almaktadır.<br />

Diğer sektörler sırasıyla;<br />

% 23 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı,<br />

% 8 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

% 8 Diğer metalik olmayan mineral ürürnleri,<br />

% 8 Kimyasal <strong>ve</strong> kimyasal ürürnler imalatı<br />

% 4 Bilgisayar elek.ürürn imalatı,<br />

% 4 Ana metal sanayi,<br />

% 4 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

% 3 Metal cevherleri madenciliği,<br />

3.3. Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre Hakkari ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı toplam<br />

452 dir.<br />

1 sanayi işletmesinde Ar-GE birimi, 3 sanayi işletmesinde de kalite kontrol birimi<br />

bulunmaktadır.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Hakkari İlinde sanayide çalışanların% 28 Kimyasal <strong>ve</strong> kimyasal ürürnler imalatı<br />

, 20 Diğer Madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı ürünleri imalatı, % 7 si Elektrikli teçhizat imalatı, %<br />

11 Gıda ürürnleri imalatı sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % <strong>81</strong> i işçi, % 3 ü Mühendis’tir.<br />

Hakkari İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 42 i mikro ölçekli, % 50 i küçük ölçekli,<br />

% 8 ü de orta ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Aksa Enerji Üretimi (Hakkari Şubesi) A.Ş<br />

- Seyitoğlu İnşaat Beton Arıcılık Fırın . Ltd.Şti.<br />

- Meskan Ölmez Madencilik Harfiyat Nakliye Taah.Tic.San.Ltd.Şti.<br />

- ALK Giyim San. Ve Dış Tic.Ltd,Şti.<br />

- Baskın Kardeşler Gıda Süt Hayvancılık Tur.İnşaat <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Ltd.Şti.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

ENERJİ POTANSİYELİ :<br />

1- Baraj <strong>ve</strong> HES Projeleri :<br />

a) Hakkari Barajı <strong>ve</strong> HES’ler : Zap suyu üzerine kurulacak olan Hakkari barajları<br />

ile gerek zap suyu gerekse zap suyunu besleyen dereler üzerinde HES’ler kurularak elektrik<br />

enerjisi üretilebilir <strong>ve</strong> istihdam sağlanabilir. Bu şekilde Zap Vadisi önemli bir enerji<br />

havzasına dönüştürülebilir.<br />

191

2- Rüzgar Enerjisi :<br />

İlimizde yükseklikleri 3.000 metrenin üzerinde 32 tane dağ <strong>ve</strong> bu dağlar arasında<br />

kalan derin vadilerde oluşan hava akımlarından yararlanılarak rüzgar enerjisi santralleri<br />

kurulabilir. Hakkari bu konuda bakir bir bölgedir. Rüzgar enerjisinin üretilmesi ile ilgili<br />

fizibilite çalışmaları yapılmalıdır.<br />

3- Madencilik :<br />

İlimiz maden bakımından Türkiye’nin önemli bölgelerindendir. Bilindiği üzere, enerji<br />

hammaddeleri günümüzde çok önemli bir yere sahiptir. Enerji hammaddeleri konusunda<br />

İlimiz kendi yakacağının önemli bir kısmını üretebilecek durumdadır. Çukurca - Şırnak sıra<br />

dağlar silsilesinde Şırnak kömürü olarak adlandırılan Asfaltitler mevcuttur. Bu yatakların<br />

değerlendirilmesi durumunda ilimizde de ev yakıtı olarak kullanılan Asfaltitlerin satış fiyatları<br />

kısmen düşecek aynı zamanda önemli oranda iş <strong>ve</strong> istihdam imkanı sağlanmış olacaktır.<br />

İlimiz dahilinde yapılan araştırmalarda; Şemdinli İlçesi Örencik, Samanlı <strong>ve</strong> Derecik<br />

Köyleri civarında zengin krom <strong>ve</strong> kömür madeni yatakları bulunmaktadır.<br />

Yine Hakkari İli Çukurca İlçesi Köprülü, Kavşak, Uzundere, Dedeler <strong>ve</strong> Zavite<br />

Köyleri civarında asfaltit kömürü <strong>ve</strong> Boğazören köyleri civarında ise maden kömürü,<br />

Yüksekova ilçesine bağlı Kışlacık, Kandiltepe, Evliyatepe, Baştazin, Adaklı, Ayır, Kadıköy<br />

<strong>ve</strong> Halkan Köyleri civarında ise çok zengin krom maden yataklarına rastlanılmıştır.<br />

Bunların dışında, Hakkari- Merkez Otluca (Gulan) <strong>ve</strong> Konak Köyleri civarında zengin<br />

kuvars kristalleri, Hakkari Merkez Üzümcü, Oğul, Seryan <strong>ve</strong> Çanaklı Köylerinde kurşun <strong>ve</strong><br />

kuvars madenleri, Merkez Akbulut köyünde arsenik madeni, Merkez Erziki mevkiinde<br />

kükürt madeni, Merkez Işıklı Köyü civarında talk madeni Merkez Taşbaşı köyünde titanyum<br />

madeni bulunmaktadır. Ayrıca Merkez Üzümcü köyü civarında Çinko madeni bulunmuş olup,<br />

işletilmesine devam edilmektedir.<br />

Ayrıca; Şemdinli ilçemize bağlı olan Derecik Beldemizde Kalori değerleri MTA <strong>ve</strong><br />

Çevre Bakanlığımızın laboratuarlarında yapılan testler neticesinde alt ısı <strong>ve</strong> üst ısı değerleri<br />

olarak 7200-7500 kilokalori, kül oranı düşük, uçucu madde oranı yüksek, kükürt oranı makul<br />

seviyelerde çıkan katı petrol olarak da adlandırılan zuhurlara rastlanılmıştır. Bu sahaların<br />

Rezervleri orta düzeyde olup kazanılmaları gerekmektedir. Derecik yolunun 2006 yılına kadar<br />

stabilize olması sebebiyle özel sektör nakliyeden dolayı rağbet etmemiştir. 2007 Yılında yol<br />

sorununun giderildiği göz önüne alınırsa üretimin yapılmasının rantabıl olacağı ortadadır.<br />

Derecik bölgesinde <strong>ve</strong> Çukurca - Şırnak arasında çıkartılacak olan kömürlerin teknik olarak<br />

yapılacak testler doğrultusunda belli oranda karıştırılmasıyla ev yakıtı olarak kullanılması<br />

faydalı olacaktır. Ortaya çıkartılacak karışımın preslenip torbalara konularak pazara<br />

sunulması durumunda bu güne kadar kış aylarında süregelen hava kirliliğinin önemli oranda<br />

önüne geçilmiş olacaktır.<br />

Aynı şekilde elde edilecek kömürün kül oranı düşük, kalori değeri yüksek, kükürt<br />

oranı düşük olacaktır. Bu karışımın yapılmaması halinde ülkemizin enerji sıkıntısına katkıda<br />

bulunacak Termik santraller kurulabilecektir.<br />

Sonuç olarak; Enerji tüketimi konusunda dışa bağımlılığı azaltmak <strong>ve</strong> sanayinin<br />

ihtiyacı olan ucuz enerjinin sağlanarak bu enerjinin sürekli gü<strong>ve</strong>nilir olması bakımından,<br />

maden kaynaklarının kullanılması kaçınılmaz bir gerekliliktir. Bu amaçla, İlimizdeki bu<br />

potansiyelin değerlendirilmesi büyük önem arz etmekte olup, bu bakımdan maden arama<br />

seferberliğinin başlatılarak yeraltı zenginliklerimizin keşfedilip ekonomik değerleri olan<br />

sahaların ülke ekonomisine kazandırılması halinde İl’in iktisadi gelişimine <strong>ve</strong> istidam<br />

olanaklarının yaratılmasına büyük katkı sağlanmış olacaktır.<br />

Tarım <strong>ve</strong> Hayvancılık Potansiyeli :<br />

Son dönemlerde meydana gelen olaylardan dolayı bölgemizde hayvancılık gerilese de<br />

tarımsal ekonominin temeli olmaya devam etmektedir. Ayrıca bölge hayvancılığı halen<br />

üstünlüğünü korumaktadır.<br />

192

Ayrıca; Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisi <strong>ve</strong> Dokuzuncu Kalkınma Planında<br />

belirtilen amaç <strong>ve</strong> ilkeler esas alınarak Hakkari Valiliğince hazırlanan Organize Hayvancılık<br />

Köyleri Projesi ile işsizliğin had safhada olduğu ilimizde işsizliği azaltmak, köye dönenlere iş<br />

imkanı sağlamak, terör nedeniyle köyden kente göç eden kırsal nüfusun tekrar köye dönüşünü<br />

hızlandırmak <strong>ve</strong> mevcut meraları kullanılabilir kılmak suretiyle hayvancılığı canlandırmak<br />

amaçlanmıştır.<br />

Bu proje ile, kırsal yerleşimlerde yaşayan üreticilerin doğal kaynakların<br />

sürdürülebilir kullanımı <strong>ve</strong> yönetimini, hayvancılık konusunda bilgi <strong>ve</strong> becerilerini artırmak,<br />

kapasitelerini geliştirmek <strong>ve</strong> örgütlenmelerine destek olmak <strong>ve</strong> hedef grubun sahip olduğu<br />

hayvanların <strong>ve</strong>rimini artırmak için rehberlik etmek, hayvan sağlığının korunmasına yönelik<br />

çalışmalar yaparak üreticileri bilinçlendirmek, yem üretimi <strong>ve</strong> çeşitliliğini sağlamak <strong>ve</strong> çayırmera<br />

ıslahını <strong>ve</strong> yönetimini iyileştirme çalışmaları yapmak. Hedef gruba eğitim <strong>ve</strong>rmek,<br />

uygulama yapmalarını <strong>ve</strong> örgütlenmelerini (birlikte iş yapmalarını) sağlamak, yüksek <strong>ve</strong>rimli<br />

damızlık temini, ürün işleme <strong>ve</strong> pazarlama, kooperatiflere yönelik yatırımlar, bölgeye yeni<br />

girişimcilerin katılımı sağlanacaktır.<br />

Arıcılık Potansiyeli :<br />

İlimiz, Şemdinli İlçesi başta olmak üzere Arı varlığı <strong>ve</strong> bal üretimi ile önemli bir<br />

arıcılık merkezi olup, ancak; arıcılık potansiyelinden yeterince yararlanılamamaktadır.<br />

Verimliliği sınırlayan unsurların kaldırılması durumunda arıcılık yöre halkının gelirinin<br />

artırılmasında önemli rol oynayacaktır. Diğer yandan Şemdinli balının laboratuar sonuçları ile<br />

kesinleşmiş üstün özelikleri ile geniş kitlelere ulaştırılması <strong>ve</strong> ülkemizin bir kaynağının dış<br />

dünyaya tanıtılması sayesinde dış satım yoluyla ülke ekonomisine döviz katkısı<br />

sağlayacaktır. Şemdinli İlçesi Doğal yapısı <strong>ve</strong> florası ile arıcılığın cazibe merkezlerindendir.<br />

Buranın Koruma altına alınması <strong>ve</strong> gerekli tanıtıcı faaliyetlerin yapılması halinde buradan<br />

elde edilecek bal kalitesiyle ünlü Anzer Balı’ na rakip olunabilecektir.<br />

Ceviz Potansiyeli :<br />

İlimiz mey<strong>ve</strong>ciliğinde en önemli mey<strong>ve</strong>ler ceviz <strong>ve</strong> asma dır. Zira kaynaklarda cevizin<br />

anavatanı olarak İlimizin de içinde bulunduğu bölge gösterilmektedir.<br />

Bu kadar yoğun bir popülasyona sahip olan ceviz üzerinde seleksiyon yoluyla ıslah<br />

çalışmalarının başlatılarak güzel <strong>ve</strong> kaliteli tiplerin dünya literatürlerine girmesi sağlanarak<br />

bunların mey<strong>ve</strong>cilik Araştırma <strong>ve</strong> Üretme İstasyonlarına, Üni<strong>ve</strong>rsitelere <strong>ve</strong> üreticilere tavsiye<br />

edilmesi konusunda çalışmalar sürdürülmelidir.<br />

Su Ürünleri Potansiyeli :<br />

Dünyanın birçok yerinde bulunamayacak kadar yer altı <strong>ve</strong> yer üstü su kaynaklarımızın,<br />

bugüne kadar üretime yönelik kullanımı çok sınırlı olmuştur. Su ürünleri yetiştiriciliği de<br />

buna dayalı olarak projelendirilecek bir çalışma olarak karşımıza çıkmaktadır. Alabalık<br />

yetiştiriciliği için son derece ideal su kaynakları bulunmaktadır. İlimiz Topografik yapısı<br />

itibari ile de İlimiz su ürünleri yetiştiriciliği için çok caziptir.<br />

Burada kurulacak su ürünleri üretim istasyonu ile yüksek kapasiteli kültür<br />

balıkçılığının yapılması <strong>ve</strong> teşvik edilmesi sağlanabilir. Buna bağlı olarak kurulacak su<br />

ürünleri işleme <strong>ve</strong> değerlendirme ünitesi ile su ürünlerinin dondurulması, paketlenmesi <strong>ve</strong><br />

hatta konser<strong>ve</strong>lerin yapılması sağlanabilir. İşlenen bu ürünler bölgemize yakın olan İran,<br />

Türki Cumhuriyetler <strong>ve</strong> diğer Ülkelere de pazarlanabilecektir. Böylece hem ilimiz için çok<br />

önemli bir istihdam alanı oluşacak hem de Ülkemize döviz girişi sağlanmış olacaktır.<br />

Turizm Potansiyeli :<br />

Hakkari vahşi coğrafyası, buzulları <strong>ve</strong> yüksek dağları ile doğa sporlarına, Zap Nehri<br />

ile su sporlarına, kış mevsiminin uzun olması <strong>ve</strong> yoğun kar düşmesi ile kış sporlarına, yüksek<br />

dağlarda dört mevsimi bir arada yaşatan yaylalarıyla yayla turizmine cevap <strong>ve</strong>recek zengin bir<br />

potansiyele sahiptir. Ancak, gü<strong>ve</strong>nlik problemlerinin yanında, bu potansiyeli değerlendirecek<br />

yatırımların ihmal edilmesi, yapılmaması, ulaşım sorunlarının çözülmemesi, Hakkari’de<br />

turizmin gelişmesine engel olmaktadır.<br />

193

Türkiye’nin en yüksek ikinci dağları olan Cilo dağlarındaki, on bin yıllık buzullar, Sat,<br />

Berçelan yaylaları <strong>ve</strong> bu yaylalardaki buzul göller, dört mevsimi yaşatan doğa, Zap Nehri <strong>ve</strong><br />

yılın önemli kısmında karla kaplı olan tepeler, ne yazık ki değerlendirilememektedir.<br />

Cilo Dağlarındaki on bin yıllık buzullar, kesinlikle herkesin görmesi gereken bir<br />

coğrafyadır. Hakkari, istenildiği takdirde, bir kayak merkezine dönüştürülebilir. Hakkari’de<br />

haziran ayında bile kış sporları yapma imkanı vardır. Hakkari’deki yaylalar doğayı <strong>ve</strong> doğa<br />

sporlarını se<strong>ve</strong>n insanlar için bulunmaz bir nimettir.<br />

Bu nimetlerin değerlendirilmesi için, devletin öncülüğünde yatırımlar yapılmalı,<br />

büyük firmalar bölgeye getirilmelidir. Bu merkezlere ulaşım sorun olmaktan çıkarılmalı,<br />

gü<strong>ve</strong>nlik sağlanmalıdır. Bu konuda projeler üretilmeli, bölge tur operatörlerine tanıtılmalıdır.<br />

Kış sporları için Berçelan Yaylası pilot bölge seçilmeli <strong>ve</strong> Berçelan Yaylası’nda her türlü<br />

ulaşım <strong>ve</strong> altyapı sorunları çözülmelidir. Ayrıca, Cilo Dağları’ndaki buzullara rahat ulaşım<br />

imkanları sağlanmalıdır. Bu kapsamda;<br />

1- İl’de yayla turizminin geliştirilmesi için Kültür <strong>ve</strong> Turizm Bakanlığına önerilen<br />

“Berçelan Yaylasının Turizm Merkezi Olarak İlan Edilmesi” projesinin hayata geçirilmesi,<br />

2- Kültür <strong>ve</strong> Turizm Bakanlığına önerilen Otluca Köyü Kayak Merkezi projesinin<br />

hayata geçirilmesi,<br />

3- Cilo Buzulları, Sat Gölleri <strong>ve</strong> Kaya Resimleri Bölgelerinin turizme kazandırılması<br />

<strong>ve</strong> gerekli yol, ulaşım <strong>ve</strong> altyapının hazırlanması,<br />

4- Etnografya müzesine dönüştürülmesi düşünülen Meydan Medresesinin faaliyete<br />

geçmesi için devam eden teşhir, tanzim <strong>ve</strong> çevre düzenlenmesi projesinin bitirilmesi<br />

sağlanmalıdır.<br />

Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

1 - ULAŞTIRMA :<br />

İlimiz ulaşımı için büyük önem taşıyan Hakkari (Yüksekova) Havaalanı için Yüksek<br />

Planlama Kurulu Kararı alınarak 2008 yılı yatırım programına alınmıştır. Altyapı etüd ihalesi<br />

yapılmış olup, Havaalanı yapımı ile ilgili çalışmalara hız <strong>ve</strong>rilmelidir.<br />

Ayrıca; 205 Km uzunluğundaki Van - Hakkari karayolunu mesafesini 50 Km kısaltıp<br />

155 Km.ye indirecek olan <strong>ve</strong> yıllardır Hakkari’li vatandaşlarımızın düşlerini süsleyen<br />

Berçelan yol yapım çalışmaları Valiliğimiz tarafından başlatılmıştır. Van İl sınırına kadar<br />

yaklaşık 41,5 Km olan yolun 23 Km.lik kısmının 23 km.si stabilize yol olarak 2008 yılı<br />

içinde tamamlanmıştır. Geri kalan 18,5 Km.den 17 Km.si tesviye olarak bitirilmiş olup kalan<br />

1,5 Km. ham yol yapım çalışması devam etmektedir.<br />

2- EĞİTİM :<br />

Hakkari Üni<strong>ve</strong>rsitesi<br />

Hakkari Üni<strong>ve</strong>rsitesi’ne bağlı Hakkari Meslek Yüksek Okulumuzda 637 öğrencimiz<br />

eğitim görmektedir.<br />

5765 Sayılı Kanun ile kurulması kabul edilen Hakkari Üni<strong>ve</strong>rsitesi için 202.9<strong>81</strong> m2<br />

yüzölçümlü 4 adet taşınmaz malın üni<strong>ve</strong>rsiteye tahsisi ile Ek Hükümet Konağının yapılması<br />

halinde halen kullanılmakta olan hükümet konağının tasarruf genelgeleri de dikkate alınarak<br />

Rektörlük binası olarak kullanılması <strong>ve</strong> alternatif kampüs alanı olarak da Otluca OSB<br />

(Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi) alanındaki taşınmazlar Maliye Bakanlığımıza teklif edilmiştir.<br />

Üni<strong>ve</strong>rsitenin biran önce eğitim öğretime başlaması İlin gelişimi açısından önem arz<br />

etmektedir.<br />

Sınır Ticareti : Sınır Kapılarının Açılması :<br />

Ülkemizin en önemli sorunları arasında yer alan bölgelerarası gelişmişlik farkının<br />

giderilmesi <strong>ve</strong> geri kalmışlığın önlenmesi için sınır kapılarının önemli bir araç olduğu hususu<br />

dikkate alınarak, ülkemizin <strong>ve</strong> ilimizin ekonomisine olumlu katkı sağlayacağı düşünülen<br />

Çukurca İlçesinde Üzümlü, Şemdinli İlçesinde ise Derecik Kara Hudut Kapılarının açılması<br />

sağlanmalıdır.<br />

194

Tarıma Dayalı Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinin Kurulması :<br />

İlimiz Yüksekova İlçesinde halkın temel geçim kaynağının tarım <strong>ve</strong> hayvancılığa<br />

dayandığı, bu nedenle anılan İlçede Tarıma Dayalı İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi kurulması<br />

için gerekli potansiyelin mevcut olduğundan bahisle, hayvancılığın desteklenmesi <strong>ve</strong><br />

hayvansal ürünlere dayalı üretimin geliştirilmesi, yörede üretim <strong>ve</strong> istihdamın arttırılması,<br />

katma değer yaratması, dış göçün önlenmesi, modern usullerle besiciliğin yapılması <strong>ve</strong> il<br />

ekonomisine büyük bir gelir sağlayarak topyekun bir kalkınma hamlesi gerçekleştirilmesi için<br />

Yüksekova İlçesinde Tarıma Dayalı İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinin kurulması<br />

düşünülmekte olup, bu konuda hazırlanan proje teklifi <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Bakanlığına<br />

gönderilmiş olup; konu ile ilgili olarak alınan cevabi yazıda, TDİ OSB projelerinin var olma<br />

nedeninin OSB nin bir kısmının sanayi alanı olarak ayrılması konusunda biyogü<strong>ve</strong>nlik<br />

açısından Tarım <strong>ve</strong> Köyişleri Bakanlığınca büyük risk olduğunun ifade edilmesi hususları göz<br />

önüne alındığında, Hakkari –Yüksekova TDİ OSB projesi yer seçimi talebimizle ilgili olarak<br />

şu aşamada herhangi bir çalışma yapılmayacağı belirtilmiştir.<br />

OSB’lerin ülkemizin kanayan yarası olan işsizlik sorununa ne denli bir katkı sağladı<br />

ortadadır.<br />

Bu itibarla, İlimizin tarım ağırlıklı bir ekonomiye sahip olması <strong>ve</strong> OSB’lerin ülkemizin<br />

kanayan yarası olan işsizlik sorununa ne denli bir katkı sağlayacağı ortadadır. Bu bağlamda<br />

İlimiz Yüksekova İlçesinde kurulması düşünülen Tarıma Dayalı Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinin<br />

(TDİ OSB) yer seçimi çalışmalarına başlanılması büyük önem arz etmektedir.<br />

5. İlin Dış Ticareti<br />

5.1. Hakkari İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

74 180.896<br />

2009<br />

122 399.037<br />

2010 107 308.794<br />

2011 86 339.0<strong>81</strong><br />

5.2. Hakkari İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

7 8.745<br />

2009<br />

24 8.587<br />

2010 34 19.771<br />

2011 23 32.976<br />

6. Hakkari İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) HAKKARİ İLİNDE BİTEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ BULUNMAMAKTADIR<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Hakkari Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (Sicil No:185):<br />

� 20.10.1994 tarih <strong>ve</strong> 12923 sayılı yazımızla kamulaştırma talimatı yazılmıştır.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Hakkari ilinde 100 işyerlik 2 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Projeler<br />

için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 6.714.016.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

195

Sıra<br />

no<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

196<br />

DOLU İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI (%)<br />

1 HAKKARİ MERKEZ (ÖRNEK) KSS 50 50 0 100<br />

2 HAKKARİ YÜKSEKOVA KSS 50 50 0 100<br />

TOPLAM 100 100 0 100<br />

b) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Şemdinli (DAP) Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “50 işyeri altyapı” olarak <strong>ve</strong> 550.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Üst yapı projeleri beklenmektedir.<br />

Yüksekova Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “100 işyeri, altyapı ” olarak <strong>ve</strong> 750.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Üst yapı projeleri beklenmektedir. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

7. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

İlimizde sanayi gelişmemiştir. Bunun temel nedenleri ise;<br />

1- Kişisel gelirin düşüklüğü nedeniyle bölgesel <strong>ve</strong> alt bölgesel pazarların darlığı <strong>ve</strong><br />

sermaye yetersizliği,<br />

2- Bölgenin görece konumu nedeniyle ülke pazarının siklet merkezine uzaklığı,<br />

3- İklim <strong>ve</strong> topoğrafik koşullar nedeniyle ulaşımın arz ettiği güçlüklerdir.<br />

Bu olumsuzlukların ortadan kaldırılması için sermaye birikiminin etkin <strong>ve</strong> azami<br />

istihdam yaratacak şekilde kullanılması kadar kendi potansiyellerini harekete geçirecek<br />

ortamın yaratılması büyük önem arz etmektedir.<br />

Ayrıca; kalkınmada büyük rol oynayan KOBİ’lerin yeni finans olanaklarıyla<br />

desteklenmesi halinde, hem kişi başına düşen milli gelirin artacağı; hem de aktif olarak ilin<br />

ekonomisine hız kazanacaktır.<br />

İhracatçıların Sorunları <strong>ve</strong> Çözüm Önerileri<br />

1- İç Gümrükleme ile ilgili olarak :<br />

24.03.2006 tarih <strong>ve</strong> 26118 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, kara sınır<br />

kapılarından yapılan giriş <strong>ve</strong> çıkışlar ile ilgili 2006/11 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile ihracat<br />

<strong>ve</strong> ithalata ilişkin gümrük işlemlerini kolaylaştırmak <strong>ve</strong> kara sınır kapılarında yaşanan<br />

yoğunluk <strong>ve</strong> gecikmeleri önlemek amacıyla en yakın iç gümrüğe uzaklığı 100 km’den az olan<br />

sınır kapılarında 01.05.2006 tarihinden itibaren en yakın iç gümrüğe uzaklığı 100 km’den<br />

fazla olan sınır kapılarında ise 31.12.2006 tarihinden sonra ihracat <strong>ve</strong> ithalata ilişkin gümrük<br />

işlemlerinin iç gümrüklerde yapılacağı belirtilmiştir.<br />

Ancak, gerek fiziksel şartları bakımından (normal araç park imkanı <strong>ve</strong> antrepolarının<br />

bulunmayışı <strong>ve</strong> Van ilindeki Gümrük Müdürlüğünün iç gümrüklemeye hazır olmayışı)<br />

gerekse bölgemizin kendine özgü şartları olan kara yolu altyapısının yeterince iyi olmaması<br />

<strong>ve</strong> çok ağır <strong>ve</strong> uzun geçen kış şartları nedeniyle kışın nakliye işlerinin çok daha güç<br />

yapılacağı <strong>ve</strong> maliyetin iki katına çıkacağı; ayrıca, ihracatçılar için başlı başına bir problem<br />

olan terör olayları ile daha birçok olumsuzluklar ihracatçılarımızın yükünü bir kat daha<br />

artıracağından, söz konusu Başbakanlık genelgesinin yeniden değerlendirilerek ya sınır<br />

kapılarına yakın ilçelerde iç gümrüklerin kurulması <strong>ve</strong>ya eski uygulamaya devam edilmesinin<br />

faydalı olacağının ilgili yerlere bildirilmesi; aksi taktirde bölgede yapılacak ihracat <strong>ve</strong><br />

ithalatın sekteye uğrayacağı,

2- KDV İadeleri ile ilgili olarak :<br />

Maliye Bakanlığının 84 sayılı KDV genelgesi tebliğinin 1/1.2 bölümünde Yeminli<br />

Mali Müşavir tasdik raporu aranmadan ilgili Malmüdürlüklerince ihracatçıya ödemesi<br />

yapılabilen 4000 TL’lik <strong>ve</strong>rgi iadelerin, yapılan ihracatın sınır ticareti kapsamında olması<br />

nedeniyle yapılamadığı, mali yapıları itibariyle çoğunluğu küçük ölçekli firmalardan oluşan<br />

ihracatçılarımızın finans sıkıntısı çektikleri, bu nedenle ihracatçının mali sıkıntı çekmemesi,<br />

daha fazla mal alıp satabilmesi <strong>ve</strong> piyasaya canlılık gelmesi için bu karardan vazgeçilmesi <strong>ve</strong><br />

hatta limitin 10.000 TL’ye çıkarılması,<br />

3- Özel Fatura İle İlgili olarak :<br />

Esendere Gümrük Kapısının 61 seri nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği<br />

kapsamında, yurt dışında ikamet edenlere döviz karşılığı yapılan satışlarda, katma değer<br />

<strong>ve</strong>rgisi ihracat istisnası uygulanması amacıyla düzenlenen özel faturaların tasdik işlemlerini<br />

yapmaya yetkileri bulunmamaktadır. Bu nedenle;<br />

* Bölge ekonomisinin canlanıp hareket kazanması <strong>ve</strong> yasadışı yollardan İran <strong>ve</strong> Irak<br />

Ülkelerine gönderilen ürünlerin özel fatura kapsamına alınması <strong>ve</strong> kaçakçılığın <strong>ve</strong> kayıt<br />

dışılığın önüne geçilebilmesi,<br />

* Esendere sınır kapısında yapılan günü birlik yolcu beraberi eşyanın önündeki<br />

engellerin kaldırılması için özellikle Sarp, Dilucu <strong>ve</strong> Türkgözü Gümrük Müdürlüklerinde<br />

olduğu gibi Esendere Gümrük Müdürlüğüne de özel fatura ile işlem yapma yetkisi <strong>ve</strong>rilmesi,<br />

4- Devlet Yardımları ile ilgili olarak :<br />

Bölge ihracatçıları olarak Devlet tarafından sağlanan desteklerden maalesef<br />

yararlanılamadığı, Eximbank tarafından sağlanan ihracat kredilerinden ihracatçıların<br />

yararlanabilmesi için bölgeye münhasır ödeme planlarının <strong>ve</strong> avantajlarının sağlanması<br />

gerektiği,<br />

Teşvik Yasası İle İlgili Olarak;<br />

Teşvik yasasının <strong>ve</strong> desteklemelerin başarılı olması <strong>ve</strong> Hakkari gibi gelişmemiş illerin<br />

yasadan faydalanması <strong>ve</strong> işsizlik sorununun çözülebilmesi için:<br />

Sayılı Teşvik Yasası yeniden gözden geçirilmeli <strong>ve</strong> iller bazında gelişmişlik durumuna<br />

<strong>ve</strong>ya kişi başına düşen gelire göre yapılacak puanlama sistemi dikkate alınarak teşvikler<br />

<strong>ve</strong>rilmeli; teşvik yasasında, bölgesel <strong>ve</strong> sektörel bazda düzenlemeler yapılmalı; avantaj <strong>ve</strong><br />

dezavantaj durumuna göre, illere teşvikler <strong>ve</strong>rilmelidir.<br />

İlimizin ticaret <strong>ve</strong> sanayisinin geliştirilmesi, ekonomisinin canlandırılması <strong>ve</strong> istihdam<br />

olanaklarının sağlanması açısından yukarıda belirtilen sorunlar ile bu sorunların çözümüne<br />

ilişkin taleplerimin biran hayata geçirilmesi büyük önem arz etmektedir.<br />

8. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

ÜNVANI<br />

197<br />

ADEDİ<br />

İl Müdürü 01<br />

Şube Müdürü 01<br />

Ölçü Ayar Memuru 02<br />

Memur 03<br />

Şoför 01<br />

Hizmetli 01<br />

GENEL TOPLAM<br />

9 Adet

31 H A T A Y<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

İl sanayisi, 1970’li yıllara kadar tarım <strong>ve</strong> tarıma dayalı sanayi dallarında gelişime<br />

göstermiştir. Tarıma dayalı sanayi içinde çırçır, un, irmik, Pamuk(çiğit) yağı, bakliyat<br />

tasnifleme <strong>ve</strong> zeytinyağı gibi üretim konuları ağırlık kazanmaktadır. Özellikle Amik ovasının<br />

en önemli tarımsal ürünü olan pamuğu işlemek üzere birçok çırçır <strong>ve</strong> prese fabrikası<br />

kurulmuştur.<br />

İskenderun Demir Çelik fabrikasının 1975 yılından itibaren kademeli olarak üretime<br />

geçmesinden sonra yörede demir-çelik sanayii önem kazanmaya başlamış <strong>ve</strong> bu ürünün<br />

değerlendirilmesine yönelik orta <strong>ve</strong> küçük çaplı sanayi kuruluşları İskenderun <strong>ve</strong> Payas<br />

civarlarında kurulmaya başlamıştır. Gerek istihdam hacmi, gerekse de yarattığı katma değer<br />

açısından demir-çelik sektörü, Hatay’da imalat sanayinin itici gücü olmuştur. İmalat sanayii,<br />

özellikle makina, filtre, tarım araç-gereçleri, ayakkabı-deri işlemeciliği <strong>ve</strong> mobilya üretiminde<br />

gelişmiştir.<br />

İskenderun Demir Çelik Tesisleri’nin tamamlanmasını izleyen yıllarda, özel sektöre ait<br />

çelikhane <strong>ve</strong> haddehanelerin de devreye girmesi ile günümüzde Hatay ili, demir-çelik<br />

sektörünün önemli bir merkezi haline gelmiştir. Ayrıca İskenderun, Payas <strong>ve</strong> Antakya<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi’nde gerçekleştirilmekte olan boru, filtre, tel-çivi <strong>ve</strong> metal alaşım<br />

tesisleri de sektörün entegrasyonu <strong>ve</strong> üretimin çeşitlendirilmesi açısından önemli<br />

yatırımlardır.<br />

Hatay’ın sanayi yapısı incelendiğinde, yatırımların il genelinde daha çok pamuk çırçır <strong>ve</strong><br />

prese, gıda, demir-çelik <strong>ve</strong> makina sanayi alanlarında olduğu görülmektedir. Mevcut sanayi<br />

tesislerinin büyük bir çoğunluğu Antakya, İskenderun <strong>ve</strong> Dörtyol ilçelerinde yer almaktadır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Ticaret sektörü, üretim sektörleri ile hizmet sektörleri tarafından üretilen mal <strong>ve</strong><br />

hizmetlerin, tüketicilere arz edildiği bir sektör olmakla birlikte, oluşturduğu katma değer <strong>ve</strong><br />

sermaye birikimi yoluyla yeni yatırımlar için de kaynak oluşturan bir sektördür. Bu sebeple<br />

canlı bir ticari hayat <strong>ve</strong> oluşturulan katma değer, ilin sanayileşmesinin de bir göstergesi<br />

olmaktadır. Ayrıca ticaret sektörü, gerek sanayileşme <strong>ve</strong> kentleşme olgularıyla iki yönlü<br />

bağlantısı, gerekse yarattığı gelir <strong>ve</strong> istihdam bakımından il ekonomisinde önemli olan<br />

sektörlerden biridir.<br />

Bir sınır ili olan Hatay’da ticaret, il ekonomisi içinde en önemli iktisadi faaliyet kolu<br />

durumundadır. Hatay’da ticaret büyük ölçüde demir-çelik ürünleri ile tarımsal ürünlere<br />

dayanmaktadır. Buğday, pamuk, portakal, mandalina, zeytin, kuru soğan <strong>ve</strong> domates gibi<br />

ürünler il için ticarete konu olan en önemli tarımsal ürünlerdir.<br />

İl genelindeki ticaret borsalarında işlem gören ürünler; pamuk, nebati yağlar, yağlı tohumlar,<br />

hububat, bakliyat <strong>ve</strong> mamulleri yer almaktadır.<br />

Avrupa ülkeleri <strong>ve</strong> Türkiye’nin Ortadoğu ülkeleriyle bağlantısını sağlayan E-5<br />

karayolunun Hatay’dan geçmesinin yanı sıra dış ülkelerle bağlantısını oluşturan 2 adet sınır<br />

kapısının varlığı ile ülkenin en önemli limanlarından İskenderun Limanı’nın <strong>ve</strong> körfezdeki<br />

diğer iskelelerin etkisiyle dış ticaret gelişmiş durumdadır. Ayrıca ilin, İstanbul ilinden sonra<br />

en büyük taşıma kapasitesine sahip il olması özelliği ,ticari potansiyelimize güç katmaktadır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Hatay İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

198

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Hatay İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 736 dır. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 1 lik bir oran ile sanayisi gelişmiş illerimiz arasında yer almaktadır.<br />

Akdeniz Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, Adana<br />

İli % 25 lik bir oran ile bölge İlleri arasında birinci sırada yer almaktadır. Adana İlinden sonra<br />

% 19 luk oran ile ikinci sırada yer alan Mersin İlini sırasıyla % 16 Antalya, %13 Hatay, % 11<br />

ile Kahramanmaraş, %6 Burdur, %6 Isparta, <strong>ve</strong> %4 Osmaniye İli takip etmektedir.<br />

3.2. Hatay İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Hatay İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 33 lik<br />

bir oran ile Gıda ürünleri imalatı sektörünün ilk sırada yer aldığı görülmektedir.<br />

Diğer sektörler de sırasıyla;<br />

% 8 Ağaç <strong>ve</strong> Mantar Ürünleri İmalatı (Mobilya hariç)<br />

% 7 Ana Metal <strong>Sanayi</strong><br />

% 7 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünleri imalatı<br />

% 6 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

% 5 Kimyasal Madde <strong>ve</strong> ürünleri imalatı<br />

% 5 Tekstil ürünleri imalatı<br />

% 5 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 5 Diğer Madencilik <strong>ve</strong> Taşocakçılığı<br />

% 4 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (Makine teçhizatı hariç)<br />

% 3 Mobilya İmalatı,<br />

% 3 Deri <strong>ve</strong> ilgili ürünlerin imalatı<br />

% 2 Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı<br />

% 2 Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) <strong>ve</strong> yarı treyler (yarı römork) imalatı<br />

% 2 Makine <strong>ve</strong> ekipmanların kurulumu <strong>ve</strong> onarımı<br />

% 1 Kağıt <strong>ve</strong> Kağıt Ürünlerinin İmalatı<br />

% 1 Metal cevherleri madenciliği<br />

% 1 İçecek imalatı<br />

3.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Hatay ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

toplam 26.091 dir.<br />

Toplam personelin % 0.4 ü Ar-Ge biriminde, % 2,1 si de kalite kontrol biriminde<br />

istihdam edilmektedir.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Hatay ilinde çalışanların, % 43 ü Ana Metal <strong>Sanayi</strong>, % 12 si Gıda ürünleri imalatı % 9 u<br />

Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong> istihdamının % 75 si işçi, % 4 ü mühendis’tir.<br />

Hatay İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 54 ü Mikro Ölçekli, % 37 si Küçük<br />

Ölçekli, % 8 si Orta Ölçekli, % 1 si Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- İskenderun Demir <strong>ve</strong> Çelik A.Ş. İsdemir<br />

- Ekinciler Demir <strong>ve</strong> Çelik A.Ş.<br />

- Nursan Metalurji Endüstrisi A.Ş.<br />

- Yazıcı Demir Çelik <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Turizm Ticaret A.Ş.<br />

- Tosçelik Profil <strong>ve</strong> Sac Endüstrisi A.Ş.<br />

199

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

İlin potansiyelini meydana getiren tarım <strong>ve</strong> hayvancılık, turizm,enerji <strong>ve</strong> sanayi sektörüne<br />

dayalı olarak yapılabilecek yatırımlar, yatırım gurupları temelinde aşağıda <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

Tarım Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Seracılık,<br />

� Sera altı mey<strong>ve</strong> yetiştiriciliği<br />

� Damızlık (hibrit) tohum üretim tesisi<br />

� Kültür mantarı yetiştiriciliği<br />

� Bağcılık,<br />

� Yem bitkileri üretimi.<br />

Hayvancılık Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Su ürünleri üretimi,<br />

� Arıcılık,<br />

� Besicilik,<br />

� Et <strong>ve</strong> yumurta tavukçuluğu,<br />

� De<strong>ve</strong>kuşu yetiştiriciliği.<br />

Turizm Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Turizm , konaklama <strong>ve</strong> termal (Otel-motel) tesisi,<br />

Enerji Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar.<br />

� Rüzgar enerjisi santralı (RES)<br />

� Güneş Enerjisi yatırımları<br />

<strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Demir Çelik sanayine dönük saç üretimi <strong>ve</strong> sacın işlenmesi sonucu her tür sanayi<br />

makinaları , otomotiv <strong>ve</strong> beyaz eşya üretim tesisi.<br />

� İlde üretilen tüm gıda ürünlerinin işlenmesine dönük yatırımlar.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Gıda <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Pastörize süt <strong>ve</strong> süt mamulleri üretim tesisi,<br />

� İşlenmiş su ürünleri üretim tesisi,<br />

� Sebze <strong>ve</strong> mey<strong>ve</strong> konser<strong>ve</strong>leri üretim tesisi,<br />

� Kurutulmuş mey<strong>ve</strong>-sebze üretim tesisi,<br />

� Dondurulmuş gıda üretim tesisi,<br />

� Bisküvi <strong>ve</strong> gofret üretim tesisi,<br />

� Makarna üretim tesisi,<br />

� Rafine Zetinyağı <strong>ve</strong> pamukyağı üretim Tesisi.<br />

Tekstil Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Akrilik battaniye üretim tesisi,<br />

� Çorap üretim tesisi,<br />

� Hazır giyim üretim tesisi,<br />

� Tekstil makinaları imalâtı tesisi.<br />

Plâstik <strong>ve</strong> Kimya <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� PVC profil doğrama, PVC <strong>ve</strong> PE boru üretimi,<br />

� Plastik eşya <strong>ve</strong> ambalaj malzemesi üretimi,<br />

� Sabun <strong>ve</strong> gar sabunu üretim tesisi,<br />

Demir <strong>ve</strong> Çelik <strong>Sanayi</strong> Alanında Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Otomotiv yedek parçaları üretim tesisi<br />

� Paslanmaz çelikten tank üretim tesisi.<br />

� Her Tür Boru üretim tesisi.<br />

Diğer Sektörlerde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

200

� Gemi üretimi <strong>ve</strong> tersane yatırımı,<br />

� Hidrolik <strong>ve</strong> pnömatik cihazlar üretimi,<br />

� Ambalâj makineleri üretimi,<br />

� Toprak işlemeye yönelik tarım aletleri üretim tesisi,<br />

� Soğuk hava deposu,<br />

� Güneş kollektörü üretim tesisi,<br />

� Zeytin hasat cihazları üretim tesisi,<br />

� Teneke kutu üretim tesisi<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Hatay İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

2008<br />

2009<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

FİRMA SAYISI<br />

667 1.748.240<br />

659 1.417.802<br />

2010 674 1.706.453<br />

2011 738 2.051.285<br />

6.2. Hatay İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

282 3.343.114<br />

2009<br />

253 2.718.461<br />

2010 287 3.131.902<br />

2011 346 4.594.289<br />

7. Hatay İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ :<br />

İskenderun Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:148)<br />

� 208 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1990 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 48 adet sanayi parselinin tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

hepsi üretime geçmiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 4.440 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; demir çelik, madeni eşya <strong>ve</strong> karayolu araçları sanayidir.<br />

Antakya Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:113)<br />

� 153 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2005 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 63 adet sanayi parselinin tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

50 adedi üretim, 8 adedi inşaat, 5 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 1.200 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, demir-çelik <strong>ve</strong> elektrikli makineler sanayidir.<br />

Hatay-Payas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:197)<br />

� 60 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2009 yılında tamamlanmıştır.<br />

201

� Bölgedeki; 42 adet sanayi parselinin, 36 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

35 adedi üretim, 1 adedi proje aşamasındadır. 6 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 1.870 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; demir-çelik sanayidir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ :<br />

Antakya Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:113)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “Arıtma (153 hektar)” olarak <strong>ve</strong> 200.000.-TL ödenekle<br />

yer almaktadır.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Hatay-Payas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (İla<strong>ve</strong> Alan): (Sicil No:197)<br />

� 05.07.2007 tarihinde Yerseçimi Komisyonunca 120 hektarlık alan incelenmiştir.<br />

� Çevre <strong>ve</strong> Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü'nün 24.09.2007 tarih <strong>ve</strong> 1904 sayılı<br />

yazısında; sözkonusu alanın orman alanı olması nedeniyle Payas OSB İla<strong>ve</strong> alan yer<br />

seçimi çalışmalarına son <strong>ve</strong>rildiği 17.10.2007 tarih <strong>ve</strong> 11138-11142 sayılı dağıtımlı<br />

yazımızla OSB Yönetim Kurulu Başkanlığı'na <strong>ve</strong> ilgili kurumlara bildirilmiştir.<br />

Hatay Erzin (75. yıl) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:240)<br />

� 09.04.2009 tarih <strong>ve</strong> 3199–3202 sayılı yazımız ile Karargah çiftliği mevkiindeki 175<br />

hektarlık alanın yer seçiminin uygun görüldüğü OSB Yönetim Kurulu Başkanlığına,<br />

Valiliğe <strong>ve</strong> ilgili kurumlara bildirilmiştir.<br />

� İmar planı aşamasındadır.<br />

Hassa Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� 16.05.2001 tarihinde Yer Seçimi Komisyonunca 60 hektarlık alan incelenmiştir.<br />

� Sağlık Bakanlığı, 28.09.2001 tarih <strong>ve</strong> 16170 sayılı yazısı ile olumsuz görüş bildirdiğinden<br />

yer seçiminin sonuçlandırılamadığı 24.05.2002 tarih <strong>ve</strong> 7178 sayılı yazımızla Valiliğe<br />

bildirilmiştir.<br />

� Sağlık Bakanlığından daha sonra alınan 02.05.2003 tarih <strong>ve</strong> 5875 sayılı yazıda Hatay<br />

Valiliğinin 12.03.2003 tarih <strong>ve</strong> 2945 sayılı yazısı ile gönderilen sağlık koruma bandı ile<br />

ilgili Valilik olurunda eksiklikler tespit edildiği, yeniden hazırlanacak Valilik olurunun<br />

Bakanlıklarına gönderilmesinin Valilikten istendiği bilgisi gelmiştir.<br />

� Bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir bilgi belge intikal etmemiştir.<br />

Hatay-İskenderun II Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:241)<br />

� 10.11.2005 tarih <strong>ve</strong> 14989 sayılı yazımızla 80 hektar büyüklüğündeki alanın yer<br />

seçiminin uygun görüldüğü bildirilmiştir.<br />

� Projenin iptaline ilişkin İskenderun Demir <strong>ve</strong> Çelik Çalışanları Yardımlaşma Sandığı<br />

Vakfının açtığı davaya ilişkin hazırlanan bilgi <strong>ve</strong> dökümanlar 13.06.2007 tarih <strong>ve</strong> 6389<br />

sayılı yazımızla, ara karar <strong>ve</strong> dava dilekçesine ilişkin hazırlanan bilgi <strong>ve</strong> dökümanlar<br />

09.10.2007 tarih <strong>ve</strong> 10946 sayılı yazımızla Hukuk Müşavirliğine gönderilmiştir.<br />

� Çevre <strong>ve</strong> Koruma Derneğinin açtığı davanın ara kararına ilişkin olarak hazırlanan bilgi <strong>ve</strong><br />

belgeler 12.03.2008 tarih <strong>ve</strong> 2874 sayılı yazımız ile Hukuk Müşavirliğine gönderilmiştir.<br />

Antakya Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (İla<strong>ve</strong> Alan): (Sicil No:113)<br />

� 31.01.2011 tarihinde Mahallinde etüt çalışması yapılmıştır.<br />

� DSİ Genel Müdürlüğünün 12.05.2011 tarihli yazısı ile görüşü Bakanlığımıza intikal etmiş<br />

olup, Tarım il Müdürlüğü <strong>ve</strong> Toprak Koruma Kurulunun görüşüne atıfta<br />

bulunulduğundan kurulun görüşünün Bakanlığımıza gönderilmesine müteakip konu<br />

yeniden değerlendirilecektir.<br />

� Hatay Valiliğinin 05.10.2011 tarihli <strong>ve</strong> 730 sayılı yazısıyla yer seçimi talebini alan<br />

daraltmasına giderek 362 ha'lık alan için yinelenmiştir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

202

Hatay İlinde 1.829 işyerlik 4 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Projeler için<br />

Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 45.872.476.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

Sıra<br />

no<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ<br />

ADI<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

203<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 HATAY ANTAKYA KSS 1332 1332 0 100<br />

2 HATAY DÖRTYOL KSS 146 146 0 100<br />

3 HATAY PAYAS KSS 151 150 1 99<br />

4 HATAY KIRIKHAN KSS 200 0 200 0<br />

Toplam 1829 1628 201 89<br />

b) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Hatay Ayakkabıcılar Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “300 işyeri, altyapı” olarak <strong>ve</strong> 1.500.000.-TL ödenekle<br />

yer almaktadır. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

Hatay’da yatırım ortamını olumsuz olarak etkileyen bazı faktörler bulunmaktadır. Bu<br />

faktörlerin başında, tarım <strong>ve</strong> ticaret sektörlerinden elde edilen sermaye birikiminin sanayi<br />

sektörüne yeterince aktarılamaması gelmektedir. Söz konusu bu olumsuzlukların giderilerek<br />

ildeki yatırım ortamının yatırımcılara cazip hale getirmeye yönelik olarak alınması gereken<br />

önlemler aşağıda <strong>ve</strong>rilmiştir;<br />

Özel sektörün ortak girişim bilinciyle hareket etmesi <strong>ve</strong> bu açıdan, gerek genel<br />

teşviklerden, gerekse KOBİ teşviklerinden yararlanılarak finansman darboğazları giderilmeli<br />

<strong>ve</strong> tesisler azami kapasitede çalıştırılmaya gayret edilmelidir. Söz konusu sektörlerin katma<br />

değer oluşturmaya devam etmeleri, hem kendilerinin gelişimlerini sağlayacak, hem de yörede<br />

diğer yatırımların gerçekleştirilmesine sebep olacaklardır.<br />

Şehir şebekesindeki <strong>ve</strong> toplam arzdaki yetersizlikler nedeniyle elektrik kesintileri, voltaj<br />

<strong>ve</strong> frekans dalgalanmaları, üretim kayıplarının büyük boyutta yaşanılmasına neden olmakta <strong>ve</strong><br />

i<strong>ve</strong>dilikle bu problemlerin çözümlerine yönelik ciddi adımların atılması gerekmektedir.<br />

İlin sosyo-ekonomik gelişmesinde ana rol oynayacak olan, alt yapı <strong>ve</strong> üst yapıya<br />

yönelik olarak sürdürülen devlet yatırımlarının kısa sürede tamamlanması için gerekli kaynak<br />

aktarımı sağlanmalıdır. <strong>Sanayi</strong>nin gelişimini doğrudan etkileyen alt yapı bileşenleri açısından<br />

Hatay yeterli durumda değildir. Bu açıdan gerek yeni Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri alanlarına<br />

gerekse KSS’ler ihtiyaç bulunmaktadır ayrıca sanayinin ihtiyacı olan işgücünün eğitim<br />

imkânları yaratılarak, sanayici <strong>ve</strong> esnafın ihtiyacı olan nitelikli işgücünün kısa yoldan<br />

yetiştirilmesi sağlanmalıdır.<br />

Mevduat potansiyeli yüksek seviyelerde olmakla birlikte, potansiyelin büyük bir<br />

bölümünün il dışına aktarıldığı bilinmektedir. Bu açıdan tarım, hayvancılık <strong>ve</strong> ticaretten elde<br />

edilen gelirlerin öncelikle OSB’lere olmak üzere, turizm <strong>ve</strong> tarım bölgesi olmayan bölgelerde<br />

sanayi yatırımlarına kaydırılması için tasarruf sahiplerini bu konuda bilgilendirmek <strong>ve</strong> gerekli<br />

girişimlerin yapılmasında fayda söz konusudur.

<strong>Sanayi</strong> sektöründe günümüzün en önemli problemlerinden biri olarak karşımıza çıkan<br />

<strong>ve</strong> üretimi gerçekleştirilen sanayi ürünlerinin pazarlanmasında ortaya çıkan problemlerin<br />

aşılmasına yönelik olarak, sektörel bazda “Dış Ticaret <strong>ve</strong> Pazarlama Şirketleri”nin kurulması<br />

yönünde çalışmalar başlatılmalıdır. İlde ayakkabı, deri <strong>ve</strong> mobilya sektöründe çok kaliteli<br />

ürünlerin üretilmesine karşın, pazarlanılmasında sorunlar yaşanmaktadır. Ancak bu sorun,<br />

nitelikli elemanların istihdam edildiği pazarlama şirketleri ile aşılabilir.<br />

İlin enerji ihtiyacı olan doğalgaz, sadece Dörtyol sanayi bölgesi, Payas <strong>ve</strong> İskenderun<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi <strong>ve</strong> İskenderun Demir <strong>ve</strong> Çelik Fabrikaları tarafından<br />

kullanılmaktadır, bu imkanın tüm ilçelere yaygınlaştırılarak sanayinin kullanımına<br />

sunulmalıdır.<br />

İlin demiryolu ulaşımında yetersizlikleri giderilmelidir. İslahiye ilçesinden Hassa<br />

Kırıkhan Antakya <strong>ve</strong> Samandağ limanı istikametinde yapılacak olan bir demiryolu projesi<br />

hem ilin sanayisinin gelişmesine katkıda bulunacak hem de Samandağ limanının gelişmesini<br />

sağlayacaktır.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

ÜNVANI SAYISI<br />

İl Müdürü 1<br />

İl Müdür Yardımcısı 1<br />

Şube Müdürü 1<br />

Şef 2<br />

Uzman 1<br />

Mühendis 2<br />

Tekniker 2<br />

Ölçü Ayar Memuru 1<br />

Memur 3<br />

Daktiloğraf 3<br />

Sekreter 1<br />

Veri Haz.Kont.İşl. 1<br />

Hizmetli 1<br />

T O P L A M 20<br />

204

32 I S P A R T A<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Halılar, Göller <strong>ve</strong> Güller diyarı olarak bilinen İl önemli bir eğitim, kültür, sağlık,<br />

turizm, tarım <strong>ve</strong> sanayi şehri haline gelmektedir.<br />

Isparta’da sanayi; başta geçmişten gelen geleneksel halıcılığın devamı olan tekstil<br />

üretiminde olmak üzere, gül işleme tesisleri, orman ürünleri, gıda üretimi, taş <strong>ve</strong> toprağa<br />

dayalı sanayi üretimi yapılmaktadır.<br />

Isparta Tekstil <strong>Sanayi</strong> son yıllarda kumaş, trikotaj ipliği, battaniye, hazır giyim <strong>ve</strong> yan<br />

sanayi imalatı olarak gelişme göstermektedir.<br />

Dericilik sektöründe il merkezindeki Deri Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinde yıllık 2,5<br />

milyon adet küçükbaş hayvan derisi işlenerek ayakkabı astarı (meşin) <strong>ve</strong> yüzlük deri (vidala)<br />

üretimi yapılmaktadır. Yalvaç ilçemizde ise yaklaşık 50 adet iş yerinde 250 ton Büyükbaş <strong>ve</strong><br />

50.000 adet Küçükbaş hayvan derisi işlenmektedir.<br />

Mermer ürünleri sektörü 2011 yılında ilde gelişme gösteren başlıca sektör olup,<br />

çok sayıda mermer ocağı işletmesi açılmıştır. Buralardan çıkarılan mermerlerin<br />

tamamına yakını ihraç edilmektedir.<br />

Gıda <strong>ve</strong> Tarım ürünleri Sektöründe; İlde 2011 yılında un <strong>ve</strong> unlu mamuller, meşrubat,<br />

mey<strong>ve</strong> suyu <strong>ve</strong> konsantresi, su ürünleri, süt mamulleri, kuruyemiş, et mamulleri üretimine<br />

yönelik sanayi kuruluşları dikkat çekmektedir.<br />

Enerji, Metal <strong>ve</strong> Demir Ürünleri <strong>Sanayi</strong> Sektörü 2011 yılında; Elektrik üretimi, <strong>Sanayi</strong><br />

Makineleri <strong>ve</strong> Tarım makineleri üretimi yapılmakta, 1 (bir) firma ihracat yapmaktadır.<br />

Gaz <strong>ve</strong> Kimya Sektöründe 2011 yılında gaz <strong>ve</strong> tıbbi gazlar, kimya sanayi, plastik sanayi, PVC<br />

demir <strong>ve</strong> alüminyum doğrama sanayi ürünleri ihracatı bulunmadığından döviz geliri<br />

bulunmamaktadır.<br />

İl <strong>Sanayi</strong> Üretimini oluşturan başlıca ürünler, Çimento <strong>ve</strong> klinker, mermer, kereste <strong>ve</strong><br />

ağaç ürünleri üretimi, Tekstil ipliği <strong>ve</strong> tekstil, Mobilya <strong>ve</strong> döşemelik, lambri, gıda maddeleri<br />

<strong>ve</strong> içecek, Katı yakıtlı kalorifer kazanı, sunta üretimi, deri üretimi, gül ürünleri, kozmetik<br />

üretimi vb.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Akdeniz Bölgesi'nin önemli yerleşim alanlarından biri olan Isparta, kendi ilçeleri <strong>ve</strong><br />

köyleri yanında Burdur, Afyon, Antalya <strong>ve</strong> Konya illerine ait bazı komşu il <strong>ve</strong> ilçelerin de<br />

ticaret merkezi konumundadır.<br />

Isparta’da Kurulu ticaret işletmelerinin büyük bir bölümü ferdi teşebbüs <strong>ve</strong> adi ortaklık<br />

şeklindeki işletmelerden oluşmaktadır.<br />

Isparta’da ticaret hayatına etki eden başlıca kuruluşlar; Merkez ilçede faaliyet göstermekte<br />

olan Ticaret Borsası, Merkez <strong>ve</strong> Yalvaç ilçelerinde bulunan 2 adet Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası,<br />

İl Merkezi <strong>ve</strong> Eğirdir İlçesinde faaliyet gösteren 2 adet toptancı hali, Isparta Esnaf <strong>ve</strong><br />

Sanatkarlar Odaları Birliği bünyesinde faaliyet gösteren meslek odaları faaliyet<br />

göstermektedir.<br />

Isparta Ticareti; Elma, kiraz, kayısı, gül <strong>ve</strong> tahıl gibi tarımsal ürünlere, Taş <strong>ve</strong> Toprağa<br />

dayalı ürünler(özellikle mermer), Orman <strong>ve</strong> Ağaç sanayiine dayalı ürünler, mey<strong>ve</strong> suları <strong>ve</strong><br />

konsantreleri, tekstil ipliği gibi sanayi ürünleri il içi <strong>ve</strong> il dışı ticarete konu olan en önemli<br />

ürünlerdir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

o Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Isparta İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

205

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Isparta İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 380 dur. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.5’ lik bir oran ile sanayisi orta gelişmiş iller arasında yer alamktadır.<br />

Akdeniz Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, Adana<br />

İli % 25 lik bir oran ile bölge İlleri arasında birinci sırada yer almaktadır. Adana İlinden sonra<br />

% 19 luk oran ile ikinci sırada yer alan Mersin İlini sırasıyla % 16 Antalya, %13 Hatay, % 11<br />

ile Kahramanmaraş, %6 Burdur, %6 Isparta, <strong>ve</strong> %4 Osmaniye İli takip etmektedir.<br />

o Isparta İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Isparta İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 21 lik<br />

bir oran ile Gıda ürünlerinin imalatı sektörünün ilk sırada yer aldığı görülmektedir.<br />

Diğer sektörler sırasıyla;<br />

% 16 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı<br />

% 12 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç)<br />

% 8 Tekstil ürünleri imalatı<br />

% 8 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 5 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 5 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman İmalatı<br />

% 5 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı<br />

% 4 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine <strong>ve</strong> teçhizatı hariç)<br />

% 3 Deri ile ilgili ürünlerin imalatı,<br />

% 3 Mobilya imalatı,<br />

% 2 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması,<br />

% 2 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

% 1 Kayıtlı medyanın basılması <strong>ve</strong> çoğaltılması<br />

% 1 Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı<br />

% 1 Ana Metal <strong>Sanayi</strong><br />

% 1 Diğer imalatlar,<br />

% 1 Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünlerinin imalatı<br />

% 1 Diğer ( Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması, Temel eczacılık ürünlerinin <strong>ve</strong> eczacılığa ilişkin<br />

malzemelerin imalatı, Bilgisayarların, elektronik <strong>ve</strong> optik ürünlerin imalatı, Diğer ulaşım<br />

araçlarının imalatı, Makine <strong>ve</strong> ekipmanların kurulumu <strong>ve</strong> onarımı)<br />

Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Isparta ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

toplam 8.314 dür.<br />

Ar-Ge birimi bulunan firma sayısı 19, kalite kontrol birimi olan firma sayısı 34 dir.<br />

Genel Değerlendirme:<br />

Isparta İlinde sanayi yerel hammadde kaynaklarına uygun olarak gelişme göstermiştir.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, % 24 ü Tekstil ürünleri imalatı, % 15 ü Diğer metalik olmayan mineral<br />

ürünlerin imalatı, % 13 si Gıda ürünlerinin imalatı sektöründe sektöründe istihdam<br />

edilmektedir. <strong>Sanayi</strong> istihdamının % 82 si işçi, % 3 ü mühendistir.<br />

Isparta İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 56 ü mikro ölçekli, % 37 u küçük<br />

ölçekli, % 5 i orta ölçekli, % 2 si büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- İpliksan Isparta İplik <strong>Sanayi</strong> A.Ş.<br />

- Metamar Mermer Granit Madencilik <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- Yünteks Tekstil <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Ltd.Şti.<br />

206

- Göltaş Göller Bölgesi Çimento <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- Orma Orman Mahsülleri İntegre <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Tarım Sektöründe Yapılabilecek yatırımlar<br />

� Seracılık<br />

� Mey<strong>ve</strong> Sebze Yetiştiriciliği<br />

� Damızlık (hibrit) Tohum Üretim Tesisi<br />

� Kültür Mantarı Yetiştiriciliği<br />

� Bağcılık<br />

� Yem Bitkileri Üretimi<br />

� Ekolojik Tarım<br />

� Aromatik <strong>ve</strong> Tıbbi Bitki üretimi<br />

� Kesme Çiçekçilik.<br />

Hayvancılık Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Su Ürünleri Üretimi<br />

� Arıcılık<br />

� Damızlık Et <strong>ve</strong> Süt Sığırcılığı<br />

� Koyun Yetiştiriciliği<br />

� Et <strong>ve</strong> Yumurta Tavukçuluğu<br />

� Suni Tohumlama <strong>ve</strong> Damızlık Üretimi<br />

� Ankara Tavşanı Yetiştiriciliği<br />

� Hindi Yetiştiriciliği.<br />

Ormancılık Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Lata Üretimi<br />

� Lamine Parke Üretimi<br />

Turizm Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Otel <strong>ve</strong> Kış Sporlarına Yönelik Kompleks Tesis.<br />

Enerji Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Rüzgar Enerjisi Santrali<br />

� Güneş Enerjisi Santrali.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Gıda <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Reçel <strong>ve</strong> Marmelât Üretim Tesisi<br />

� Pastörize Süt <strong>ve</strong> Süt Mamulleri Üretim Tesisi<br />

� İşlenmiş Su Ürünleri Üretim Tesisi<br />

� Kurutulmuş Mey<strong>ve</strong>-Sebze Üretim Tesisi<br />

� Dondurulmuş Gıda Üretim Tesisi<br />

� Bisküvi <strong>ve</strong> Gofret Üretim Tesisi<br />

� Bakliyat Paketleme <strong>ve</strong> Tasnifleme Tesisi<br />

� Karma Yem Üretim Tesisi.<br />

Dokuma <strong>ve</strong>Giyim <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� El Halısı <strong>ve</strong> Kilim Dokuma<br />

� Yün İpliği Üretim Tesisi<br />

� Çorap Üretimi<br />

� Örme Eşya üretimi<br />

� Hazır Giyim Üretimi<br />

Plastik <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� PVC Profil Doğrama<br />

207

� PVC <strong>ve</strong> Pe Boru Üretimi<br />

� Plastik Eşya <strong>ve</strong> Ambalaj Malzemesi Üretimi<br />

Diğer Sektörlerde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Toprak İşlemeye Yönelik Tarım Aletleri Üretim Tesisi<br />

� Soğuk Hava Deposu<br />

� Güneş Kolektörü Üretim Tesisi<br />

� Teneke Kutu Üretim Tesisi<br />

� Ağaç İşleme Makinaları Üretim Tesisi<br />

� Mermerit Üretim Tesisi<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

o Isparta İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

78 87.391<br />

2009<br />

82 74.675<br />

2010 85 128.936<br />

2011 95 141.808<br />

o Isparta İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

<strong>81</strong> 42.657<br />

2009<br />

89 32.411<br />

2010 83 66.517<br />

2011 119 120.078<br />

7. Isparta İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Isparta Süleyman Demirel Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:33)<br />

� 250 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1999 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 84 adet sanayi parselinin, 67 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

41 adedi üretim, 20 adedi inşaat, 6 adedi proje aşamasındadır. 17 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 1.370 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma-giyim, orman ürünleri <strong>ve</strong> gıda sanayidir.<br />

Isparta Deri Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:49)<br />

� 63 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2007 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 118 adet sanayi parselinin 40 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

22 adedi üretim, 10 adedi inşaat, 8 adedi proje aşamasındadır. 78 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 155 kişi istihdam edilmektedir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Isparta Deri Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:49)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “arıtma (60 hektar)“ olarak <strong>ve</strong> 1.500.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

208

� Arıtma tesisi yapım işifiziki gerçekleşmesi %98’dir.<br />

Isparta-Yalvaç Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:93)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “120 hektar (ilk etapta 50 ha) “ olarak <strong>ve</strong> 5.000.-TL<br />

ödenekle yer almaktadır.<br />

� Şahıslara ait yaklaşık 113 hektar büyüklüğündeki alan için kamu yararı kararı <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

� Kamulaştırma işlemleri devam etmektedir.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Çiçekçilik Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� 25.03.2003 tarihinde Yer Seçimi Komisyonunca 160 hektarlık alan incelenmiştir.<br />

� Valilikten alınan 22.09.2004 tarih <strong>ve</strong> 1242 sayılı yazıda, komisyonca incelenen alana<br />

çiftçilerin itirazları olduğundan yeni alternatif alan belirleme çalışmalarına başlandığı<br />

bildirilmiş olup, 08.10.2004 tarih 12666 sayılı yazımızla komisyonca incelenen alanda yer<br />

seçim çalışmalarına son <strong>ve</strong>rildiği, başka alternatif alan önerilmesi halinde yeniden<br />

değerlendirme yapılacağı Valiliğe bildirilmiştir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Isparta İlinde 1.146 işyerlik 3 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 68.902.701.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

Sıra<br />

no<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

209<br />

DOLU İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

( % )<br />

1 ISPARTA MERKEZ (GÜL) KSS 475 432 43 91<br />

2 ISPARTA MERKEZ KSS 571 571 0 100<br />

3 ISPARTA KEÇİBORLU KSS 100 0 100 0<br />

TOPLAM 1.146 1.003 143 88<br />

b) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Yalvaç (Deri) Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “24 işyeri, altyapı” olarak <strong>ve</strong> 500.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� 24 işyeri (prefabrik) yapım işi fiziki gerçekleşmesi % 9’dur.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Isparta-Gelendost Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 20.06.2005 tarihinde jeolojik-jeoteknik etüdü vize edilmiş olup, bugüne kadar<br />

Bakanlığımıza herhangi bir bilgi belge intikal etmemiştir. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

SORUNLAR:<br />

1) Devlet desteği (Teşvik)<br />

2) İşçilik <strong>ve</strong> enerji fiyatlarının pahalılığı<br />

3) Bütün dünyayı sarsan finansal krizin olumsuz etkileri<br />

4) Devlet desteklerinde geri ödeme süresinin kısa olması<br />

5) Ucuz <strong>ve</strong> Kalitesiz sanayi mallarının ithalatı<br />

6) İşletme sayısı, Kapasite kullanım <strong>ve</strong> İstihdam Bakımından S.Demirel OSB. <strong>ve</strong> Deri<br />

OSB. Den yeterince faydalanılamaması<br />

7) Deri OSB’ye taşınan işletmelerin işletme sermayesi sıkıntısı çekmeleri<br />

8) Küçük Sermaye sahiplerinin birleşememesi <strong>ve</strong> Büyük üretici firmalarla rekabet<br />

edememeleri<br />

ÇÖZÜMLER:<br />

Isparta’nın 3. <strong>ve</strong>ya 4. Teşvik Bölgesi Kapsamına Alınması

Tarımsal Üretim <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Desteği<br />

1) Gül, Gülyağı, Kesme Çiçek, Kiraz <strong>ve</strong> Kaysıya Üretim desteği<br />

2) Elma <strong>ve</strong> Kirazda ürün ıslahı, Standartlaşma <strong>ve</strong> Modern<br />

3) üretim desteği<br />

4) Soğuk hava depolarının <strong>Sanayi</strong> Sicil kapsamına alınması<br />

5) Ekolojik tarım desteği<br />

<strong>Sanayi</strong> Alanında<br />

1) S.DEMİREL OSB <strong>ve</strong> Deri OSB’ ye yatırımların cazip hale getirilmeli,<br />

2) İşçilik maliyetlerini ucuzlatıcı tedbirler alınmalı,<br />

3) Enerji maliyetlerini ucuzlatıcı tedbirler alınmalı,<br />

4) Kamu kurumları, yatırımcıları OSB’lere yöneltecek tedbirler almalı,<br />

5) Devlet destekli kredilerin miktarı <strong>ve</strong> geri ödeme süreleri cazip hale getirilmeli,<br />

6) Finansal krizin etkisini azaltmak amacı ile yurt içinde talep daralmasını aşmaya<br />

yönelik tedbirler almak,<br />

7) Firmalara ucuz maliyetli <strong>ve</strong> yeterli krediler sağlamak,<br />

8) Kredileri geri ödemede sıkıntıya düşen firmaların borçları Bankalar tarafından yeniden<br />

yapılandırılmalı,<br />

9) Alınacak tedbirlerle ucuz <strong>ve</strong> kalitesiz ithal sanayi mallarının Ülkemize girişi<br />

zorlaştırılmalı,<br />

10) Ülke çapında kayıt dışı üretim <strong>ve</strong> istihdamın önüne geçilerek haksız rekabetin<br />

önlenmesi,<br />

11) Halıcılıkta sigorta primlerinin yeniden gözden geçirilmesi<br />

12) İlde; Tarım alanında Elma, Kiraz, Kayısı, Gülyağı <strong>ve</strong> Kozmetik <strong>Sanayi</strong>inde, Turizm<br />

alanında (Yalvaç Pisidia Antiocheai, Kral Yolu, Davraz Kayak Merkezi, Gölcük,<br />

Eğirdir)<br />

13) Hizmet alanında (Sağlık, Eğitim) Ülkemizde <strong>ve</strong> Dünyada tanınan markalar<br />

oluşturulmalıdır.<br />

14) <strong>Sanayi</strong>, Ticaret, Tarım, Turizm vs. Sektörlerinde Kapsamlı bir sektör araştırması<br />

yapılmalı<br />

15) İlgili bütün Kamu Kurumları <strong>ve</strong> Sivil Toplum Kuruluşlarının katılımı ile elde edilen<br />

<strong>ve</strong>riler tartışılarak Isparta’mız için “Stratejik Kalkınma Planı” oluşturulmalı <strong>ve</strong><br />

uygulanmalıdır.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Kadro Sayısı Niteliği<br />

İl Müdürü 1 Fakülte<br />

İl Müdür Yardımcısı 1 Yüksek Okul<br />

<strong>Sanayi</strong> Şube Müdürü 1 Fakülte<br />

Ticaret Şube Müdürü 1 Fakülte<br />

Tüketici Şube Müdürü 1 Fakülte<br />

Araştırmacı 2 Fakülte<br />

Mühendis 2 Fakülte<br />

Şef 3 Lise<br />

V.H.K.İ. 1 Yüksek Okul<br />

Memur 4 Yüksek Okul<br />

Memur 1 Lise<br />

Şöför 1 Orta Okul<br />

210

33 (İÇEL) MERSİN<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

İmalat <strong>Sanayi</strong><br />

İlde firma sayıları bakımından % 36 ile gıda sektörü ilk sırada yer almaktadır. Bunları<br />

sırasıyla %10 ile orman ürünleri değerlendirme, %10 ile metal, %8 ile plastik sektörü<br />

izlemektedir. İstihdam bakımından bakıldığında ise; ilk sırada % 25 ile gıda sektörü yer<br />

almaktadır. Bunu % 20 ile tekstil, % 10 ile metal <strong>ve</strong> % 8 ile inşaat malzemeleri sektörü takip<br />

etmektedir.<br />

KOSGEB<br />

KOSGEB destekleri şöyledir:<br />

KOSGEB (Küçük <strong>ve</strong> Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme <strong>ve</strong> Destekleme İdaresi Başkanlığı) Mersin<br />

Hizmet Merkezi Müdürlüğü Destekleri<br />

Yıl<br />

KOSGEB Destekleri KOSGEB Destek Kredisi<br />

İşletme Sayısı<br />

Destek<br />

Tutarı(TL)<br />

211<br />

İşletme Sayısı Kredi Tutarı(TL)<br />

2006 99 394.475,00 43,00 5.017.840,00<br />

2007 80 317.999,00 152,00 15.<strong>81</strong>1.268,00<br />

2008 90 425.400,00 393,00 16.024.000,00<br />

2009 163 426.488,00 2.440,00 99.202.600,00<br />

2010 324 610.015,40 1.465,00 38.452.700,00<br />

Mersin<br />

İŞGEM<br />

Tarsus<br />

İŞGEM<br />

Faaliyete Geçtiği Yıl İşlik Sayısı<br />

Bugüne Kadar<br />

Destek Verilen<br />

Firma Sayısı<br />

Sağladığı Toplam<br />

İstihdam<br />

2003 19 35 90<br />

2003 80 157 1.100<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Serbest Bölge<br />

Tekstil firmalarının ağırlıklı olduğu <strong>ve</strong> 786.000 metrekarelik alanda kurulu Mersin<br />

Serbest Bölgesi’nde 2010 yıl sonu itibariyle 442 yerli, 40 yabancı <strong>ve</strong> 71 yerli-yabancı ortak<br />

olmak üzere 553 firma faaliyet göstermektedir. 2010 yıl sonu itibariyle yaklaşık 6.191 kişi<br />

istihdam edilen Mersin Serbest Bölgesinin Ticaret Hacmi 2.792.000.000 $’a ulaşmıştır. (Kaynak<br />

MESBAŞ)<br />

MERSİN SERBEST BÖLGESİ YILLAR İTİBARIYLA TİCARET HACMİ<br />

AB� $<br />

1993 �994 19�5 1996 1997 1998 199� 200� 2�01 2002 2003 2004 2005 20�6 2007 2008 2009 2010<br />

Ticaret Hacmi Rakamsal Değerler�

Yıl � Değer<br />

1993 : 543.000.000 $<br />

1994 : 928.000.000 $<br />

1995 : 1.400.00�.000 $<br />

�996 : 1.650.000.000 $<br />

199� : 1.793.00�.000 $<br />

1998 : 1.697.000.00� $<br />

�99� : 1.504.000.000 $<br />

2000 � 1.768.000.000 $<br />

2001 : 1.338��00.000 $<br />

2002 : 1.6�3.000.��0 $<br />

2003 : 2.766.000.000 $<br />

2004 : 2.720.000.000 $<br />

2005 : 2.130.000.000 $<br />

2006 : 1.884.000.000 $<br />

2007 : 2.556.000.000 $<br />

2008 : 2.638.000.000 $<br />

2009 : 2.622.000.000 $<br />

2010 : 2.792.000.000 $<br />

31.12.2010 İtibariyle<br />

TİCARET HACMİNİN ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI<br />

OECD ÜLKELERİ<br />

* AB Ülkeleri<br />

* Diğer OECD Ülkeleri<br />

25%<br />

15%<br />

10%<br />

DİĞER BATI AVRUPA ÜLKELERİ 1%<br />

TÜRKİ CUMHURİYETLERİ 3%<br />

İSLAM ÜLKELERİ 19%<br />

DİĞER ÜLKELER 20%<br />

TÜRKİYE 32%<br />

TOPLAM 100�<br />

TİCARET HACMİNİN SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMI<br />

KULLANICI FİRMA FAALİYETLERİ<br />

YERLİ YABANCI YERLİ-<br />

YABANCI<br />

TOPLAM<br />

ALIM — SATIM 207 29 43 279<br />

BANKACILIK —<br />

SİGORTACILIK<br />

5 0 2 7<br />

KİRALAMA 80 4 9 93<br />

ÜRETİM 98 4 11 113<br />

DEPOLAMA 46 3 6 55<br />

DİĞER 6 0 � 6<br />

TOPLAM 442 40 71 553<br />

212

BÖLGEDEKİ İSTİHDAMIN DAĞILIMI<br />

PERSONELİN ÇEŞİDİ<br />

UYRUĞU<br />

T.C. YABANCI TOPLAM<br />

YÖNETİCİ 98 8 106<br />

BÜRO PERSONELİ 382 3 385<br />

VASIFLI İŞÇİ 2742 1 2743<br />

VASIFSIZ İŞÇİ 1593 1 1594<br />

DİĞER 1363 0 1363<br />

TOPLAM 6178 13 6�91<br />

Liman<br />

Doğu Akdeniz’in en önemli limanlarından olan Mersin Limanı, ülkemizin ithalat, ihracat <strong>ve</strong><br />

transit ticarette önde gelen limanları arasında yer almaktadır. Mersin'in kurulduğu yıldan<br />

itibaren liman şehri olması, ticari potansiyeli Mersin Limanı’nı bölge limanı hüviyetine<br />

koyarak hinterlandını genişletmiştir. Limanın 671 bin 300 m 2 açık, 15 bin 170 m 2 kapalı alanı<br />

bulunmaktadır. 2010 yılı yük taşıma istatistikleri incelendiğinde; yükleme geçen yıla göre<br />

%20 artarak 9.454.114 tona, boşaltma yine %20 artarak 8.956.183 tona; toplam yük trafiği ise<br />

yaklaşık %21 artarak 18,4 milyon tona ulaşmıştır. Bu artışla başta ihracat olmak üzere ithalat<br />

<strong>ve</strong> dâhili taşımacılık yükleri etkili olmuştur.<br />

Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odaları<br />

İl genelinde mevcut 6 adet ticaret <strong>ve</strong> sanayi odası mevcuttur.<br />

Mersin Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası 20.684<br />

Tarsus Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> odası 3.142<br />

Erdemli Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası 1.649<br />

Silifke Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası 1.499<br />

Anamur Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası 1.084<br />

Mut Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası 744<br />

Toplam 28.802<br />

(31/12/2010 tarihi itibariyle)<br />

Mersin Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası işlemleri:<br />

İLAN ŞİRKET OCAK- ARALIK<br />

TÜRÜ TÜRÜ (Yıllık)<br />

Kurulan*<br />

Tasfiye<br />

Kapanan**<br />

2009 2010 Değişim (%)<br />

Şirket 767 909 18,5%<br />

Kooperatif 6 14 133,3%<br />

Ger.Kişi Tic.İşl. 500 527 5,4%<br />

Şirket 213 230 8,0%<br />

Kooperatif 33 50 51,5%<br />

Şirket 169 166 -1,8%<br />

Kooperatif 26 37 42,3%<br />

Ger.Kişi Tic.İşl. 396 608 53,5%<br />

213

2010<br />

Anonim Limited Genel Toplam<br />

Sayı 2 28 30<br />

Ortak Olunan<br />

Şirketlerin<br />

Toplam<br />

Sermayesi (TL) 150.000 11.970.150 12.120.150<br />

Ortak Olunan<br />

Şirketlerdeki<br />

Yabancı Ortak<br />

Sermaye Toplamı<br />

(TL) 56.000 8.378.106 8.434.106<br />

Yabancı Ortak<br />

Sermaye Oranı<br />

(%) 37,3% 70,0% 69,6%<br />

Ticaret Borsaları<br />

İl genelinde mevcut 2 adet ticaret borsasında toplam 1.650 (Mersin:1.359, Tarsus:291) üye<br />

kayıtlıdır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

2.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Mersin İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Mersin İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 1.139 dür. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 2 lik bir oran ile sanayisi gelişmiş illerimiz arasında yer almaktadır.<br />

Akdeniz Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, Adana İli %<br />

25 lik bir oran ile bölge İlleri arasında birinci sırada yer almaktadır. Adana İlinden sonra % 19<br />

luk oran ile ikinci sırada yer alan Mersin İlini sırasıyla % 16 Antalya, %13 Hatay, % 11 ile<br />

Kahramanmaraş, %6 Burdur, %6 Isparta, <strong>ve</strong> %4 Osmaniye İli takip etmektedir.<br />

2.2. Mersin İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Mersin İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 33 lik bir<br />

oran ile Gıda Ürünleri İmalatı sektörünün ilk sırada yer aldığı görülmektedir.<br />

Diğer sektörler de sırasıyla;<br />

% 8 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik Ürünleri İmalatı<br />

% 6 Başka yerde sınıflandırılmamış Makine <strong>ve</strong> Ekipman İmalatı<br />

% 6 Diğer Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 5 Diğer Madencilik <strong>ve</strong> Taşocakçılığı<br />

% 5 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine <strong>ve</strong> teçhizat hariç)<br />

% 4 Giyim Eşyası İmalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 5 Ağaç <strong>ve</strong> Mantar Ürünleri İmalatı (Mobilya hariç<br />

% 4 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı<br />

% 4 Ana metal sanayi,<br />

% 3 Tekstil ürünleri imalatı<br />

% 3 Mobilya İmalatı<br />

% 2 Motorlu Kara Taşıtı,Treyler ( römork) <strong>ve</strong> yarı römork imalatı<br />

% 2 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

214

% 2 kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünlerinin imalatı<br />

% 1 Kayıtlı medyanın basılması <strong>ve</strong> çoğaltılması,<br />

% 1 Diğer imalatlar,<br />

% 1 Metal Cevherleri Madenciliği<br />

% 1 Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı<br />

% 1 Makine <strong>ve</strong> ekipmanların kurulumu <strong>ve</strong> onarımı,<br />

% 4 Diğer<br />

2.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Mersin ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 30.801 dır.<br />

Ar-Ge birimi bulunan firma sayısı 88, Kalite Kontrol birimi bulunan firma sayısı 1<strong>81</strong> dir<br />

2.4. Genel Değerlendirme:<br />

Büyükşehir belediyesi statüsüne sahip olan MERSİN İli Türkiye'nin en büyük serbest bölgesi<br />

<strong>ve</strong> en büyük limanlarından birine sahiptir.<br />

Mersin İli’nin sanayi sektörlerinin dağılımının yerel hammadde kaynaklarına göre gelişim<br />

gösterdiği görülmektedir.<br />

Mersin İlinde sanayide çalışanların, % 24 si gıda ürünlerinin imalatı sektöründe, % 13 i giyim<br />

eşyası imalatı sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong> istihdamının % 75 sı işçi, % 3 ü mühendis’tir.<br />

Mersin İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 50 i Mikro Ölçekli, % 40 i Küçük Ölçekli, % 9<br />

i Orta Ölçekli, % 1 si Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Anadolu Cam <strong>Sanayi</strong> A.Ş.<br />

- <strong>Teknoloji</strong>k yapılar Ltd.Şti.<br />

- Mertar Temizlik Ltd.Şti.<br />

- Paşabahçe Cam <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş. Mersin Fabrikası<br />

- Çukurova İnşaat Makinaları <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

� Seracılık, çiçekçilik <strong>ve</strong> mey<strong>ve</strong>-sebze yetiştiriciliği yatırımları,<br />

� Hayvancılık yatırımları (Su ürünleri, arıcılık, et <strong>ve</strong> süt besiciliği, tavukçuluk, ipek<br />

böceği<br />

� yetiştiriciliği)<br />

� Orman ürünlerine dayalı yapılabilecek yatırımlar (Odun briketi, ahşap dolaplar <strong>ve</strong><br />

mobilya)<br />

� Madencilik yatırımları (Krom cevheri, dolomit)<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

� Gıda yatırımları (Süt <strong>ve</strong> süt mamulleri, mey<strong>ve</strong> suları, dondurulmuş <strong>ve</strong>ya kurutulmuş<br />

gıda, konser<strong>ve</strong>, reçel, zeytinyağı <strong>ve</strong> sıvı yağ, salça üretim <strong>ve</strong> gıda ambalajlama vs.)<br />

� Makine imalat sanayi yatırımları (Tekstil <strong>ve</strong> deri işleme makineleri <strong>ve</strong> yedek parça,<br />

ağaç işleme <strong>ve</strong> tarım makineleri imalatı,<br />

� Enerji yatırımları (Güneş kolektörü),<br />

� Diğer sektörler (Gemi <strong>ve</strong> tekne üretimi, ambalaj sanayi, endüstriyel atık ayırma <strong>ve</strong> geri<br />

dönüşüm tesisi, Bisiklet <strong>ve</strong> motosiklet lastikleri üretimi vs.)<br />

215

6. İlin Dış Ticareti<br />

Mersin İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

FİRMA SAYISI<br />

731 1.051.450<br />

2009<br />

772 1.048.626<br />

2010 803 1.182.759<br />

2011 909 1.338.097<br />

Mersin İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

607 929.752<br />

2009<br />

570 689.729<br />

2010 620 1.080.208<br />

2011 698 1.233.386<br />

7. Mersin İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Mersin-Tarsus I Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:120)<br />

� 322 hektar büyüklüğünde olup, 100 hektarlık alan kredilendirilmiştir.<br />

� 1997 yılında hizmete sunulmuştur.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 5.500 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; demir-çelik, plastik <strong>ve</strong> gıda sanayidir.<br />

Mersin-Tarsus II Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:120)<br />

� Mersin (İçel) OSB 111 sicil no ile tüzel kişilik kazanmış olup, Mersin-Tarsus OSB<br />

Yönetim Kurulu Başkanlığının 12.08.2004 tarih <strong>ve</strong> 1243 sayılı yazısı ile Mersin-Tarsus<br />

OSB ile birleşmesi talep edilmesi üzerine tüzel kişiliği feshedilerek, 25.08.2004 tarihinde<br />

Mersin-Tarsus OSB tüzel kişiliği altında birleşmesi uygun görülmüştür.<br />

� 280 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1999 yılında hizmete sunulmuştur.<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Silifke Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:23)<br />

� 92 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; 64 adet sanayi parselinin 27 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

4 adedi üretim, 4 adedi inşaat, 19 adedi proje aşamasındadır. 37 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 60 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Altyapı keşif <strong>ve</strong> ihale aşamasındadır.<br />

Anamur Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� 13.08.2001 tarihinde mahallinde yapılan etüt neticesinde 75 <strong>ve</strong> 95 hektar büyüklüklerinde<br />

2 adet alternatif alan tespit edilmiş olup, bu alanlarda yer seçimi çalışmalarına devam<br />

edilmesi yönünde bugüne kadar talepte bulunulmaması nedeniyle değerlendirme<br />

yapılmamıştır.<br />

� Anamur Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odasından alınan 04.05.2005 tarih <strong>ve</strong> 285 sayılı yazısı ile<br />

ilçede OSB kurulması talebi yinelenmiş olup, 18.05.2005 tarih <strong>ve</strong> 6035 sayılı yazımızla<br />

216

daha önce tespit edilen alternatif alanlar üzerinde çalışmalara devam edilmesinin istenip<br />

istenilmediği, istenilmesi durumunda bahse konu alternatif alanların mevcut kullanım<br />

durumunda bugüne kadar geçen süre içinde değişiklik olup olmadığı (yapılaşma, başka<br />

bir kullanım amacına tahsis v.b. gibi), istenilmemesi halinde başka bir alanda yer seçimi<br />

çalışmalarına devam edilmesinin mi düşünüldüğü hakkındaki bilginin Valilik uygun<br />

görüşü ile birlikte Bakanlığımıza gönderilmesi halinde değerlendirme yapılacağı Valiliğe<br />

bildirilmiştir. Valilik talebini yenilememiştir.<br />

Mersin-Tarsus TDİ (Sera) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� 09.11.2006 tarihinde Yerseçimi Komisyonunca 275 hektarlık alan incelenmiştir.<br />

� Çevre <strong>ve</strong> Orman Bakanlığı'nın 22.12.2006 tarih <strong>ve</strong> 16413 sayılı olumsuz görüşü<br />

nedeniyle OSB'nin yer seçimi çalışmalarının sonlandırıldığı 12.04.2007 tarih <strong>ve</strong> 3863<br />

sayılı yazımız ile Valiliğe bildirilmiştir.<br />

� Mersin OSB Yönetim Kurulu Başkanlığı'nın 10.05.2007 tarih <strong>ve</strong> 101377 sayılı yazıları<br />

ile konunun Çevre <strong>ve</strong> Orman Bakanlığı nezdinde tekrar değerlendirilmesinin talep<br />

edilmesi üzerine, Mersin Valiliği İl Planlama <strong>ve</strong> Koordinasyon Müdürlüğüne 23.05.2007<br />

tarih <strong>ve</strong> 5459 sayılı yazımız ile taleplerine ilişkin bu aşamada Bakanlığımızca yapılacak<br />

bir işlemin olmadığı, ancak yeni alternatif alanın önerilmesi halinde çalışmalara yeniden<br />

başlanacağı bildirilmiştir.<br />

Mersin-Lojistik İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� Mahallinde etüt çalışması yapılmış olup, yapılan çalışma sonucunda incelenen 4 adet<br />

alternatif alanın DSİ'nin sulama sahası içerisinde kalması, mutlak tarım arazisi olması <strong>ve</strong><br />

3 no.'lu alternatif alanın bir kısmının işletme ruhsatlı maden sahası içerisinde kalması<br />

nedenleriyle, OSB Yer Seçimi Yönetmeliğinin 11'nci maddesinin 1'nci fıkrası gereğince<br />

OSB kurulması için alternatif alan olarak değerlendirilemediği, ancak 4 no.'lu alternatif<br />

alan için DSİ Genel Müdürlüğünün <strong>ve</strong> Tarım <strong>ve</strong> Köyişleri Bakanlığı'nın olumlu<br />

görüşlerinin alınmasını müteakip Bakanlığımızca projenin yürütülmesine devam<br />

edilebileceği 28.12.2010 tarih <strong>ve</strong> 10877 sayılı yazımızla Mersin Valiliğine bildirilmiştir.<br />

B. KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

İŞYERİ DOLU BOŞ DOLULUK<br />

SIRA KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI SAYISI İŞYERİ İŞYERİ ORANI<br />

NO<br />

SAYISI SAYISI (%)<br />

1 MERSİN ANAMUR KSS 126 126 0 100<br />

2 MERSİN ERDEMLİ KSS 170 170 0 100<br />

3 MERSİN İÇEL (I.BÖLÜM) KSS 421 421 0 100<br />

4 MERSİN İÇEL (II. BÖLÜM) KSS 154 154 0 100<br />

5 MERSİN SİLİFKE KSS 212 204 8 96<br />

6 MERSİN TARSUS KSS 1<strong>81</strong> 1<strong>81</strong> 0 100<br />

7 MERSİN İÇEL (TIRMIL) KSS 433 433 0 100<br />

8 MERSİN MUT KSS 99 99 0 100<br />

9 MERSİN TARSUS (Yenice) KSS 37 37 0 100<br />

TOPLAM 1.833 1.825 8 99<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Merkez Toroslar Madeni Eşya Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 10.01.2001 tarih <strong>ve</strong> 224 sayılı yazımızla yer seçiminin uygun görüldüğü bildirilmiştir.<br />

� Kendi imkanları ile devam etmek istemeleri nedeniyle Yatırım Programından<br />

çıkartılmıştır.<br />

�<br />

217

Mersin Tarsus (Marangoz, Mobilyacı) Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 30.03.2010 tarih <strong>ve</strong> 2748-2752 sayılı dağıtımlı yazımız ile mahallinde incelen alana<br />

ilişkin tespitler ilgili kurumlara bildirilerek Tarım İl Müdürlüğünün görüşüne göre kurum<br />

görüşümüzün <strong>ve</strong>rileceği bildirilmiştir.<br />

� 08.04.2010 tarih <strong>ve</strong> 3084-85 sayılı yazımızla alana ilişkin kamu yararı kararının Mersin<br />

<strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Müdürlüğü tarafından <strong>ve</strong>rileceği Tarım İl Müdürlüğü ile <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong><br />

Ticaret Müdürlüğüne bildirilmiştir.<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

1- BİR KÜÇÜK SANAYİ SİTESİNDE İŞYERİ SAHİBİ OLAN ANCAK<br />

FAALİYETLERİNİ MESKÛN MAHAL İÇİNDE SÜRDÜREN ESNAFA KÜÇÜK<br />

SANAYİ SİTESİNDEKİ İŞYERİNE TAŞINMASI YÖNÜNDE TEDBİR ALINMASI<br />

SORUN: Küçük sanayici esnafı, işyerlerinin yerleşim yerlerinden arındırılarak belli bir<br />

düzene kavuşturulması için yapılan küçük sanayi sitelerindeki işyerlerine çeşitli nedenlerden<br />

dolayı taşınmamakta, meskûn mahal içinde çalışmayı tercih etmektedir. Bu konuda Mahalli<br />

Çevre Kurulunda karar alınmasına rağmen alınan karar uygulamaya geçirilememektedir. Bu<br />

durum ise küçük sanayi sitelerindeki işyerlerinin atıl kalmasına yol açarken, meskûn<br />

mahaldeki işyerleri görüntü, gürültü <strong>ve</strong> çevre kirliliğine de neden olmakta, halkın can <strong>ve</strong> mal<br />

gü<strong>ve</strong>nliğini tehdit etmektedir.<br />

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ: Küçük sanayi sitelerinde işyeri sahibi olan ancak halen bu iş yerine<br />

taşınmayıp meskûn mahal içinde çalışan esnafa, işyerini sanayi sitesine taşıması yönünde<br />

özendirici/zorlayıcı tedbirler alınması gerekmektedir. Daha önce mahalli imkânlarla yapılan<br />

çalışmalardan <strong>ve</strong>rimlilik alınamadığından konunun hazırlanacak bir yönetmelikle<br />

çözümlenmesi uygun olacaktır.<br />

KOORDİNASYON<br />

Belediyeler<br />

<strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Bakanlığı<br />

(Küçük Sanatlar <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Siteleri Genel Müdürlüğü)<br />

İçişleri Bakanlığı (Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü)<br />

2- İLİMİZDE TARIMA DAYALI İHTİSAS (SERA) ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ<br />

KURULMASI<br />

SORUN: Bilindiği üzere İlimiz tarım ürünlerin hem üretildiği hem de işlendiği ender illerden<br />

biridir. Dolayısıyla bu bölgede tarıma dayalı ürünlerin işlenebileceği çok sayıda tesislere<br />

ihtiyaç duyulmaktadır. Bu amaçla başlatılan <strong>ve</strong> takribi 7000 kişiye istihdam sağlayacak olan<br />

Tarıma Dayalı İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi projesi Çevre <strong>ve</strong> Orman Bakanlığının<br />

olumsuz görüşü nedeniyle uygulamaya konulamamıştır. Projenin hayata geçirilmesi, yeni<br />

oluşturulacak tarıma dayalı tesisler ile halen kurulu bulunan <strong>ve</strong> şehrin çeşitli yerlerinde<br />

faaliyet gösteren tesislerin bir sanayi bölgesinde toplanması <strong>ve</strong> işçi istihdamına katkı<br />

sağlaması bakımından büyük önem arz etmektedir.<br />

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ: İlimiz için hayati önem taşıyan projenin hayata geçirilebilmesi için<br />

Çevre <strong>ve</strong> Orman Bakanlığının görüşünün yeniden gözden geçirilmesi <strong>ve</strong>ya alternatif yer<br />

tespitin yapılması gerekmektedir.<br />

KOORDİNASYON<br />

<strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Bakanlığı<br />

Tarım <strong>ve</strong> Köyişleri Bakanlığı<br />

Çevre <strong>ve</strong> Orman Bakanlığı<br />

3- MESKUN MAHAL İÇERİSİNDE GÖRÜNTÜ VE GÜRÜLTÜ KİRLİLİĞİ YAPAN<br />

İŞYERLERİNİN TOPLU İŞYERİ SİTELERİ VEYA KÜÇÜK SANAYİ<br />

SİTELERİNDE TOPLANMASI<br />

218

SORUN: Şehrin muhtelif yerlerinde dağınık bir şekilde faaliyetlerini sürdüren hızar,<br />

marangoz, mobilyacı vs. esnafın işyerleri görüntü, gürültü <strong>ve</strong> çevre kirliliğine yol açmaktadır.<br />

Bu konuda Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde faaliyet gösteren bu tür esnafın tespiti<br />

yapılmış olup, sanayi alanı olarak yer belirlemeleri için belediyelere yazılmasına rağmen<br />

(galericiler sitesi hariç) hiçbir belediye bugüne kadar işin çözümünü kolaylaştıracak herhangi<br />

bir adım atmamıştır.<br />

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ:Bu tür esnafın şehir dışında oluşturulacak bir sitede toplanarak belli<br />

bir düzene <strong>ve</strong> altyapıya kavuşturulması gerekmektedir. Konu ile ilgili olarak küçük sanayi<br />

sitelerinin imar planına işlenmesi için belediyeler ile yazışmalar halen devam etmektedir. Bu<br />

konuda ilgili Bakanlıkların katkıda bulunması uygun olacaktır.<br />

KOORDİNASYON<br />

<strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Bakanlığı<br />

İçişleri Bakanlığı<br />

Çevre <strong>ve</strong> Orman Bakanlığı<br />

Belediyeler<br />

4- TS 4943 HAM PETROL VE PETROL ÜRÜNLERİNİ DEPOLAMAYA MAHSUS<br />

TANK ÇİFTLİKLERİNDE EMNİYET KURALLARI STANDARDININ REVİZE<br />

EDİLMESİ<br />

SORUN: TS 4943’ün ihtiyari standartlardan olması <strong>ve</strong> günün şartlarına cevap <strong>ve</strong>rememesi.<br />

1986 yılında yürürlüğe giren “TS 4943 Ham Petrol <strong>ve</strong> Petrol Ürünlerini Depolamaya Mahsus<br />

Tank Çiftliklerinde Emniyet Kuralları Standardı” ihtiyari standartlar kapsamındadır. Bu<br />

sebeple can <strong>ve</strong> mal gü<strong>ve</strong>nliğini ilgilendiren emniyet mesafeleri açısından sakıncalar<br />

yaratmaktadır.<br />

Türk Standartları Enstitüsü Başkanlığı’na 21/05/2004 tarihli <strong>ve</strong> 1<strong>81</strong>9 sayılı, 27/07/2004<br />

tarihli <strong>ve</strong> 2697 sayılı; Ölçüler <strong>ve</strong> Standartlar Genel Müdürlüğü’ne 26/07/2004 tarihli <strong>ve</strong> 2650<br />

sayılı, 22/02/2005 tarihli <strong>ve</strong> 550 sayılı yazılarla konu iletilmiştir. Gelen cevabi yazılarda söz<br />

konusu standardın en kısa sürede revize edileceği bildirilmiştir. Ancak şu ana kadar herhangi<br />

bir işlem yapılmamıştır.<br />

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ: TS 4943 sayılı standardın günün şartlarına göre revize edilerek<br />

emniyet mesafeleri bırakılmasının mecburi uygulamaya alınması gerekmektedir.<br />

KOORDİNASYON<br />

<strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Bakanlığı<br />

EPDK (Enerji Piyasası Denetleme Kurulu)<br />

Belediyeler<br />

5- MESKÛN MAHAL DIŞINDA LPG TÜP DEPOLARI YAPILARAK İLGİLİ<br />

ESNAFA TAHSİS EDİLMESİ<br />

SORUN: LPG tüp bayileri şehir içindeki işyerlerinde 500 kg’a kadar tüp<br />

bulundurabilmektedirler. Ayrıca Dolum tesislerinden yüksek tonajlı kamyonlarla getirilen<br />

tüpler şehir içinde bekletilmekte <strong>ve</strong>ya gezici araçlar üzerinde satılmaya çalışılmaktadır. Bu<br />

durum ise halkın can <strong>ve</strong> mal gü<strong>ve</strong>nliğini tehdit etmektedir.<br />

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ: Belediyelerce meskûn mahal dışında LPG tüp depoları yapılarak<br />

ilgili esnafa tahsis edilmesi <strong>ve</strong> tüplerin sadece bu depolarda bulundurulması gereklidir. Bu<br />

konuda yapılan yazışmalardan herhangi bir netice alınamadığından konunun hazırlanacak bir<br />

yönetmelikle çözümlenmesi uygun olacaktır.<br />

KOORDİNASYON<br />

<strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Bakanlığı<br />

İçişleri Bakanlığı<br />

EPDK (Enerji Piyasası Denetleme Kurulu)<br />

Belediyeler<br />

219

6- AKARYAKIT ANALİZ LABORATUVARININ KURULMASI<br />

SORUN: İlimiz önemli bir liman kenti olduğundan akaryakıt dağıtım, depolama <strong>ve</strong><br />

sevkiyatının yoğun olduğu bir kenttir. Yalnızca dolum tesisi sayısı 11’dir. Bu nedenle<br />

akaryakıt analizleri de önem taşımaktadır. Ancak ilimizde alınan numuneler Ankara <strong>ve</strong>ya<br />

Kocaeli’ye gönderilmektedir. Bu da ulaşım <strong>ve</strong> zaman açısından sıkıntılara yol açmaktadır.<br />

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ:Standart dışı akaryakıt satışı ile mücadele amacıyla akaryakıt <strong>ve</strong><br />

diğer petrol ürünlerinin analizinin daha ekonomik <strong>ve</strong> hızlı şekilde yapılabilmesi için ilimizde<br />

bir akaryakıt analiz laboratuarının kurulması gerekmektedir.<br />

KOORDİNASYON<br />

<strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Bakanlığı<br />

EPDK (Enerji Piyasası Denetleme Kurulu)<br />

7- İL GENELİNDE BELEDİYELER BÜNYESİNDE GÖREV YAPAN ÖLÇÜ AYAR<br />

MEMURLARININ YETERSİZ OLMASI NEDENİYLE BU KONUDA GEREKLİ<br />

DÜZENLEMELERİN YAPILMASI<br />

SORUN: İlimiz genelinde, Mersin Büyükşehir Belediyesi ile Tarsus Belediyesinde olmak<br />

üzere toplam iki belediye ölçü ayar memuru görev yapmakta, diğer ilçelerde belediye ölçü<br />

ayar memuru bulunmamaktadır. İlin büyüklüğü <strong>ve</strong> iş hacmi göz önüne alındığında mevcut<br />

ölçü ayar memuru yetersiz kalmaktadır.<br />

ÇÖZÜM ÖNERİLERİMİZ: 3516 sayılı Ölçüler <strong>ve</strong> Ayar Kanununun 22. Maddesi gereğince<br />

İlçelerdeki belediyelere yeterli ölçü ayar memuru atamasının yapılması <strong>ve</strong>ya belediye ölçü<br />

ayar memurlarının ölçü aletleri muayene yetkilerinin <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüklerine<br />

devredilmesi yararlı olacaktır.<br />

KOORDİNASYON<br />

<strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Bakanlığı<br />

İçişleri Bakanlığı<br />

Belediyeler<br />

8- ESNAF VE SANATKARLARA UCUZ ENERJİ SAĞLANMASI<br />

SORUN: <strong>Sanayi</strong> Sicil Kanunu kapsamına girmeyen küçük esnaflar elektrik faturasını<br />

“ticarethane” tarifesinden ödemekte <strong>ve</strong> bu tarifeden yapılan ödemeler esnafa ağır yük<br />

getirmektedir.<br />

ÇÖZÜM ÖNERİLERİMİZ: <strong>Sanayi</strong> Sicil Kanunu kapsamı dışındaki esnaf <strong>ve</strong> Sanatkarlara<br />

özel olarak “ticarethane” haricinde ayrı bir tarife uygulanarak esnafın enerji tüketimindeki<br />

fatura yükünün hafifletilmesi esnafımız için çok yararlı olacaktır.<br />

KOORDİNASYON:<br />

<strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Bakanlığı<br />

EPDK(Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu)<br />

9- 5362 SAYILI ESNAF VE SANATKARLAR MESLEK KURULUŞLARI<br />

KANUNUNA TABİ BAZI ESNAF VE SANATKARLARIN AYNI ZAMANDA<br />

TİCARET VE SANAYİ ODALARINA KAYITLI OLMALARI<br />

SORUN: 5362 Sayılı Esnaf <strong>ve</strong> Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanununun Odaya Kayıt<br />

Başlıklı 6. Maddesinin 4. Bendinde “Esnaf <strong>ve</strong> Sanatkarlar Odasına kayıtlı olanlar Türkiye<br />

Odalar <strong>ve</strong> Borsalar Birliği bünyesindeki ticaret <strong>ve</strong> sanayi odasına, ticaret odasına, sanayi<br />

odasına, deniz ticaret odasına, bu odalara kayıtlı bulunanlar ise esnaf <strong>ve</strong> sanatkarlar odasına<br />

kaydedilemezler. Sermaye şirketlerinin ortakları, başkaca esnaf <strong>ve</strong> sanatkarlık faaliyeti<br />

olmadıkça, sadece şirket ortaklığı sebebiyle hiçbir şekilde esnaf <strong>ve</strong> sanatkarlar odalarına üye<br />

kaydedilemezler” hükmü yer almaktadır.<br />

Yasanın bu hükümlerine rağmen bazı üyeler aynı zamanda hem Esnaf <strong>ve</strong> Sanatkarlar<br />

Odalarına hem de Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odalarına kayıtlı olmaktadırlar. Odaların bu kayıtları<br />

gerekli inceleme yapılmaksızın gerçekleştirmektedirler. Aynı yasanın 64. Maddesindeki<br />

Mutabakat Komiteleri ise bu sorunun yani esnaf-tacir ayrımının kesin çözümünü sağlamada<br />

yetersiz kalmaktadır.<br />

220

Esnaf <strong>ve</strong> Sanatkarlar Odaları ile Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odaları bu durumda olan üyelerin<br />

kayıtlarının silinmesinden yana olmadıklarından sıkıntılar yaşanmaktadır.<br />

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ: Türk Ticaret Kanunu <strong>ve</strong> 5362 Sayılı Esnaf <strong>ve</strong> Sanatkarlar Meslek<br />

Kuruluşları Kanununa eklenecek maddelerle kesin hükümler getirilerek, Esnaf <strong>ve</strong> Sanatkarlar<br />

Sicil Müdürlüğü <strong>ve</strong> Ticaret Sicili Memurluklarınca yapılan kayıt işlemleri sırasında bu<br />

sorunların çözümlenmesi yararlı olacaktır.<br />

KOORDİNASYON<br />

<strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Bakanlığı – (Esnaf <strong>ve</strong> Sanatkarlar Genel Müdürlüğü)<br />

Türkiye Odalar <strong>ve</strong> Borsalar Birliği<br />

Türkiye Esnaf <strong>ve</strong> Sanatkarlar Federasyonu<br />

10- TSE HİZMET YETERLİLİK BELGESİ SİSTEMİNİN BASİTLEŞTİRİLEREK<br />

MÜTEŞEBBİSLERE MALİ KÜLFET GETİRMESİNİN ÖNÜNE GEÇİLMESİ<br />

SORUN: Belli bir standarda göre kurulup çalışması gereken işyerlerine mevzuat gereği<br />

TSE Hizmet Yeterlilik Belgesi (Bu işyeri ilgili standart hükümlerine göre yani emniyet<br />

mesafeleri dikkate alınarak tesis edilmiştir, çalışmasında bir sakınca yoktur anlamında belge)<br />

düzenleme yetkisi Türk Standartları Enstitüsüne <strong>ve</strong>rmiştir. Bu kuruluş temsilcilikleri ise söz<br />

konusu belgeleri para karşılığı düzenlemekte <strong>ve</strong> her yıl yapılması gerekli vize işleminde de<br />

ücret almaktadır. Bu durum müteşebbislere artı yük getirmekte <strong>ve</strong> sıkıntılara neden<br />

olmaktadır.<br />

ÇÖZÜM ÖNERİSİ: Söz konusu TSE Hizmet Yeterlilik Belgesinin, matbu bir form<br />

hazırlanarak İl <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Müdürlüğü teknik elemanlarınca ücretsiz olarak<br />

müteşebbislere <strong>ve</strong>rilmesi daha uygun olacaktır. Bu konudaki denetim yetkisi zaten İl <strong>Sanayi</strong><br />

<strong>ve</strong> Ticaret Müdürlüklerine aittir.<br />

KOORDİNASYON<br />

<strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Bakanlığı<br />

TSE (Türk Standartları Enstitüsü)<br />

11- İLİMİZDE LOJİSTİK İHTİSAS ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ<br />

KURULMASI<br />

SORUN: Bakanlığımızın 28/12/2010 tarih <strong>ve</strong> 10878 sayılı yazısında özetle; Mersin<br />

Lojitik İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi kurulması için belirlenen 4 alternatif alanın Aralık<br />

2010 ayında Bakanlığımız elemanlarınca mahallinde yer seçimi etüt çalışmalarının yapıldığı,<br />

incelenen alternatif alanların DSİ sulama sahası içerisinde kalması, 5403 sayılı Toprak<br />

Koruma <strong>ve</strong> Arazi Kullanım Kanunu hükmü gereğince mutlak tarım arazisi olması <strong>ve</strong> 3 nolu<br />

alternatif alan içerisinde kalker madeni işletme ruhsatının bulunması nedenleriyle; OSB<br />

Yönetmeliğine göre Mersin Lojistik İhtisas OSB yeri olabilecek uygun bir alternatif alanın<br />

belirlenemediği,<br />

Ancak lojistik bölgelerin; intermodal taşımacılık sistemi gerektirmesi, belirli miktarda<br />

yük transferi aranması nedeniyle özellikli yer seçimi gerektirdiği, Mersin’de liman, hava,<br />

demiryolu <strong>ve</strong> karayolu imkanlarının bulunması, Serbest Bölgenin varlığı, sanayi bölgelerinin<br />

işlerliği göz önüne alındığında bölgenin Lojistik İhtisas OSB kurulması için uygun bir<br />

konumda olması sebebiyle; 4 nolu alternatif alanın talebi karşılayacak büyüklükte<br />

genişletilerek Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün <strong>ve</strong> 5403 sayılı Toprak Koruma <strong>ve</strong> Arazi<br />

Kullanım Kanunu gereği Tarım <strong>ve</strong> Köyişleri Bakanlığının olumlu görüşlerinin alınmasını<br />

müteakip Bakanlığımızca projenin yürütülmesine devam edilebilecektir. Denilmektedir.<br />

ÇÖZÜM ÖNERİSİ: 4 nolu alternatif alanın talebi karşılayacak büyüklükte genişletilerek<br />

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün <strong>ve</strong> 5403 sayılı Toprak Koruma <strong>ve</strong> Arazi Kullanım<br />

Kanunu gereği Tarım <strong>ve</strong> Köyişleri Bakanlığının olumlu görüşlerinin alınması <strong>ve</strong> Çevre <strong>ve</strong><br />

Orman Bakanlığınca bu alanın çevre düzeni planlarına OSB alanı olarak işaretlenmesi<br />

gerekmektedir.<br />

KOORDİNASYON<br />

<strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Bakanlığı<br />

221

Tarım <strong>ve</strong> Köyişleri Bakanlığı<br />

Çevre <strong>ve</strong> Orman Bakanlığı<br />

� Mersin Ticaret Ve <strong>Sanayi</strong> Odası’nın İş Dünyasının Sorunlarına Yönelik Görüşleri<br />

• Kalkınma Ajanslarının yatırım çekme, dış ticareti geliştirme konularına odaklanacak<br />

bir çalışma programı yürütmesinin sağlanması,<br />

• Mersin Lojistik Merkezinin kuruluş çalışmalarının hızlandırılması,<br />

• Büyük Mağazalar Yasasının yürürlüğe girmesi,<br />

• Teşvik sisteminin bölgesel özellikleri yansıtmıyor olması<br />

• Finansman, kredi kullanımında bankaların tutumu<br />

• Yerli üretimin ithal ürünlere kıyasla rekabet avantajının azalması<br />

• İstihdam üzerindeki yüklerin ağır olması<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Kadro Unvanı Sayı Kadro Unvanı Sayı<br />

İl Müdürü 1 Memur 5<br />

İl Müdür Yardımcısı 1 Ölçü Ayar Memuru 5<br />

Şube Müdürü 4 Tekniker 1<br />

Uzman 1 Sekreter 1<br />

Araştırmacı 2 Daktilograf 2<br />

Şef 8 Şoför 3<br />

Mühendis 7 TOPLAM 41<br />

4 Yıllık Yüksek Okul Mezunu: 22<br />

2 Yıllık Yüksek Okul Mezunu: 7<br />

Lise Mezunu : 12<br />

TOPLAM 41<br />

222

34 İSTANBUL<br />

1. İlin Genel <strong>Durum</strong>u <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

İstanbul ekonomisi ağırlıklı olarak ticaret, sanayi, ulaştırma <strong>ve</strong> haberleşme<br />

sektörlerine dayalıdır.<br />

İlde büyük, orta <strong>ve</strong> küçük ölçekli sanayi işletmeleri bulunmaktadır.<br />

İstanbul sosyo ekonomik açıdan Türkiye'nin en gelişmiş ilidir. Yönetsel başkent olma<br />

işlevini Cumhuriyet döneminde yitirmişse de, ekonomik alanda Türkiye'nin başkenti<br />

sayılabilir. Ülke ekonomisinde en önemli karar, iletişim <strong>ve</strong> yönetim merkezi İstanbul'dur.<br />

Türkiye'deki en büyük şirket <strong>ve</strong> holdingler, en büyük bankalar, en büyük sigorta, pazarlama,<br />

reklam <strong>ve</strong> basın kuruluşları İstanbul'dadır.<br />

Türkiye’nin 500 büyük sanayi kuruluşunun yaklaşık yarısı İstanbul <strong>Sanayi</strong> Odası’na<br />

kayıtlıdır.<br />

Yine bugün İstanbul <strong>Sanayi</strong> Odasına kayıtlı üyelerin % 54,88’i 20’ye kadar, %<br />

30,62’si 21-50 arası, % 7,<strong>81</strong>’i 51-100 arası, % 4,69’u 101-250 arası <strong>ve</strong> % 1,99’u ise 251 <strong>ve</strong><br />

üstü sayıda istihdam sağlamaktadır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İstanbul hem iç hem de dış ticarette merkezi öneme sahip bir ildir. Ticaret sektöründe<br />

yaratılan katma değer, Türkiye genelinde ticaret sektöründe yaratılan katma değerin<br />

yaklaşık % 30’una yaklaşmıştır.<br />

Ulusal <strong>ve</strong> uluslararası deniz taşımacılığında İstanbul’un sahip olduğu üstünlük zaman<br />

içerisinde diğer limanlara kaymış durumdadır. Bugün Mersin, İskenderun <strong>ve</strong> İzmit<br />

limanları, Türkiye’nin deniz taşımacılığının ana limanlarını oluşturmaktadır.<br />

Türkiye ekonomisinde etkin bir rol üstlenen; toplam 328.623 üyesi bulunan İstanbul<br />

Ticaret Odası, 18.248 üyesi ile İstanbul <strong>Sanayi</strong> Odası, İstanbul Ticaret Borsası, İstanbul<br />

Deniz Ticaret Odası İstanbul ilinin ticari <strong>ve</strong> ekonomik hayatını meydana getiren kuruluşlar<br />

içerisindedir. İstanbul İhracatçı Birlikleri ile birlikte pek çok meslek odası, kamu kurum <strong>ve</strong><br />

kuruluşlarının bir şubesi de İstanbul’da faaliyet göstermektedir.<br />

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası ile İstanbul Türkiye’nin finans merkezi<br />

durumundadır.<br />

2008 yılı sonu itibarıyla, TÜİK’in iş kayıtlarına göre Türkiye’de <strong>ve</strong> İstanbul’da girişim<br />

sayıları <strong>ve</strong> İstanbul’un payı şöyledir;<br />

<strong>Sanayi</strong> sektörü<br />

Türkiye’deki toplam girişim sayısı 356.112<br />

İstanbul’daki toplam girişim sayısı 114.109<br />

İstanbul’un payı %32,0<br />

Madencilik <strong>ve</strong> Taşocakçılığı<br />

Türkiye’deki girişim sayıları 3.516<br />

İstanbul’daki girişim sayıları 541<br />

İstanbul’un payı %15,4<br />

İmalat<br />

Türkiye’deki girişim sayıları 349.530<br />

İstanbul’daki girişim sayıları 113.477<br />

İstanbul’un payı %32,5<br />

Enerji (Elektrik, gaz <strong>ve</strong> su)<br />

Türkiye’deki girişim sayıları 3.066<br />

İstanbul’daki girişim sayıları 91<br />

İstanbul’un payı %3,0<br />

Kaynak: 2008 Yılı <strong>Sanayi</strong> İstatistikleri,TÜİK.<br />

223

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> İstanbul İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

İstanbul İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 23.225 dur. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 31 lik bir oran ile sanayisi gelişmiş birinci il dir.<br />

Marmara bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, % 65<br />

ile İstanbul ilk sırada yer alırken sırasıyla, %17 Bursa, % 5 Kocaeli, % 3 Tekirdağ, % 3<br />

Balıkesir, % 2 Sakarya, %1 Çanakkale, % 1 Kırklareli, %1 Edirne, %1 Bilecik, %1 Yalova<br />

takip etmektedir.<br />

3.2. İstanbul İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

İstanbul İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 17 Giyim<br />

eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması imalatının ilk sırada olduğu görülmektedir.<br />

Diğer sektörler sırasıyla;<br />

% 12 Tekstil ürünleri imalatı<br />

% 10 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

% 8 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine <strong>ve</strong> teçhizatı hariç)<br />

% 7 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı<br />

% 5 Gıda ürünlerinin imalatı,<br />

% 5 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 4 Ana Metal <strong>Sanayi</strong>,<br />

% 4 Kâğıt <strong>ve</strong> kâğıt ürünlerinin imalatı<br />

% 3 Deri ile ilgili ürünlerin imalatı,<br />

% 3 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

% 3 Diğer imalatlar,<br />

% 3 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 2 Bilgisayarların, elektronik <strong>ve</strong> optik ürünlerin imalatı,<br />

% 2 Mobilya İmalatı,<br />

% 2 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç)<br />

% 2 Kayıtlı medyanın basılması <strong>ve</strong> çoğaltılması92<br />

% 1 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı,<br />

% 1 Motorlu kara taşıtı, treyler (römork), yarı treyler (yarı römork) imalatı,<br />

% 1 Metal cevherleri madenciliği,<br />

% Diğer ulaşım araçlarının imalatı,<br />

% 6 Diğer ( Makine <strong>ve</strong> ekipmanların kurulumu <strong>ve</strong> onarımı, Temel eczacılık ürünlerinin <strong>ve</strong><br />

eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatı, Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı,<br />

içecek imalatı, Ham petrol <strong>ve</strong> doğal gaz çıkarımı <strong>ve</strong> saha arama tetkiki hariç petrol <strong>ve</strong> gaz<br />

çıkarımı ile ilgili hizmetler, kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması, Elektrik, gaz, buhar <strong>ve</strong> havalandırma<br />

sistemi üretim <strong>ve</strong> dağıtımı, Tütün ürünleri imalatı)<br />

3.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, İstanbul ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

toplam 735.562 dür.<br />

Ar-Ge birimi bulunan firma sayısı 1462, kalite kontrol birimi olan firma sayısı 5432<br />

dir.<br />

224

Toplam personelin % 0,8 i Ar-Ge biriminde, % 1,2 si kalite kontrol biriminde istihdam<br />

edilmektedir.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

İstanbul ilinde sanayinin gelişimi, Giyim Eşyası İmalatı <strong>ve</strong> Tekstil Ürünleri sektörü çekim<br />

merkezli doğal bir kümelenme yapısı içerinde olduğu görülmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların % 23 ü Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması, % 11<br />

i Tekstil ürünlerinin imalatı sektörlerinde istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 77 si işçi, % 3 mühendistir.<br />

İstanbul ilinde faaliyet gösteren sanayi işletmelerinin; % 39 u mikro ölçekli, % 48 i<br />

küçük ölçekli, % 11 i orta ölçekli, % 2 si büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel Sayısına Göre Büyük Firmalar<br />

- Mercedes – Benz Türk A.Ş.<br />

- Türk Hava Yolları Teknik A.Ş.<br />

- Fujitsu Technology Solutions Bilişim Ltd. Şti.<br />

- Siemens <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- Yiğit Gıda <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

� Ağır sanayi, metal, kimya, plastik tesisleri<br />

� Turizme Yönelik Konaklama <strong>ve</strong> Sosyal Tesisler<br />

� Liman<br />

� Konser<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> Salça Üretimi<br />

� Dondurulmuş Gıda Tesisleri<br />

� Soğuk Hava Deposu<br />

� Alternatif Turizm Tesisleri<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Gelişmeyi doğrudan etkileyen <strong>ve</strong> bu sebeple de “Gelişim Bileşenleri” olarak<br />

adlandırılabilecek olan ulaşım <strong>ve</strong> iletişim alt yapılarının yeterlilikleri, enerjinin, sermayenin,<br />

ham maddenin, teknolojinin <strong>ve</strong> iş gücünün bulunabilirlikleri açısından İstanbul’daki mevcut<br />

durum aşağıda <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

GELİŞİM BİLEŞENLERİNİN BULUNABİLİRLİKLERİ<br />

Bileşenler<br />

225<br />

Bulunabilirlik Düzeyi<br />

Yeterli Kısmen Yeterli Yetersiz<br />

Coğrafi Yapı �<br />

Teknik Alt Yapı<br />

Sosyal Alt<br />

Yapı<br />

Ulaşım<br />

Karayolu �<br />

Demiryolu �<br />

Deniz Yolu �<br />

Havayolu �<br />

İletişim �<br />

Enerji �<br />

Eğitim �<br />

Sağlık �<br />

<strong>Teknoloji</strong> �<br />

İşgücü �<br />

Sermaye �

Ham Madde �<br />

Serbest Bölge �<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi �<br />

Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi �<br />

Liman Teknik Alt Yapısı �<br />

Üni<strong>ve</strong>rsite-<strong>Sanayi</strong> İşbirliği �<br />

İstanbul’da, 18 gelişim bileşeninden 9’unun yeterli olduğu, 7’sinin kısmen yeterli <strong>ve</strong> 2’sinin<br />

de yetersiz olduğu değerlendirilmektedir. Demir yolu, havayolu, iletişim, eğitim, işgücü,<br />

sermaye, ham madde, serbest bölge, küçük sanayi sitesi gelişim bileşenleri açısından yeterli<br />

olarak değerlendirilmektedir. Gelişim bileşenlerinin kısmen yeterli olduğu sektörler ise<br />

coğrafi yapı, deniz yolu, enerji, sağlık, teknoloji, liman teknik altyapısı <strong>ve</strong> üni<strong>ve</strong>rsite-sanayi<br />

bileşenleridir. Kara yolu <strong>ve</strong> organize sanayi bölgesinde de yetersizlikler söz konusudur.<br />

Tekstil Sektörüne Yönelik Yatırımlar<br />

Teknik Tekstil Üretimine Yönelik Yatırımlar :Teknik tekstiller; endüstride, uzay sanayinde,<br />

askeri alanda, denizcilikte, tıpta, inşaatta, jeotekstillerde, ulaştırmada <strong>ve</strong> yüksek teknoloji<br />

uygulamalarında kullanılan fonksiyonellik gerektiren tekstil ürünleridir.<br />

Özel olarak tasarlanan, herhangi bir üründe <strong>ve</strong>ya üretim yöntemi içinde <strong>ve</strong>ya yalnız başına<br />

belirli bir özelliği yerine getirmek amacıyla üretilen malzemelere " teknik tekstil"<br />

denilmektedir. Teknik tekstiller bu terimden başka; endüstriyel tekstiller, yüksek performanslı<br />

tekstiller, yüksek teknik tekstiller, geleneksel olmayan tekstiller, mühendislik tekstilleri diye<br />

de isimlendirilebilmektedir.<br />

En az geleneksel tekstiller kadar eski olan bu ürünler, geleneksel tekstillerin aksine, tekstil<br />

dışındaki alanlarda da kullanılır. Bu ürünler; kimyasallara, hava şartlarına <strong>ve</strong> mikro<br />

organizmalara dayanıklı, yüksek muka<strong>ve</strong>met, yanmazlık, yüksek aşınma dayanımı gibi<br />

yüksek performans özellikleri gösteren ürünlerdir. Bunun yanı sıra bu ürünler geleneksel<br />

tekstillere göre, görünüş <strong>ve</strong> konforun belirleyici bir kriter olmadığı, pahalı, katma değeri<br />

yüksek, doğrudan tüketicinin kendisinin kullanmadığı, filtrelerde, oto lastiklerinde<br />

kullanılan tekstiller gibi her hangi bir malzemenin parçası olarak da kullanılan ürünlerdir.<br />

Makine İmalatı <strong>ve</strong> Yan <strong>Sanayi</strong>ne Yönelik Yatırımlar: İstanbul ili için makine imalatı <strong>ve</strong><br />

yan sanayine yönelik 3 yatırım konusu önerilmiştir.<br />

- Tekstil <strong>ve</strong> Deri İşleme Makineleri İmalatı Tesisi<br />

- Tekstil Makineleri Yedek Parça İmalatı Tesisi<br />

- Rüzgar Türbini Üretim Tesisi<br />

Enerji Sektörüne Yönelik Yatırımlar : İstanbul ili için enerji sektörüne yönelik Rüzgâr Enerjisi<br />

Santrali olmak üzere 1 yatırım konusu önerilmiştir.<br />

Diğer Sektörlere Yönelik Yatırımlar :<br />

İlde aşağıdaki sektörlerde yatırımlar önerilmektedir:<br />

- Yazılım Sektörüne Yönelik Yatırımlar<br />

- İleri Elektronik Uygulamalarına Yönelik Yatırımlar<br />

- Nano <strong>Teknoloji</strong> Uygulamalarına Yönelik Yatırımlar<br />

- Biyoteknoloji Uygulamalarına Yönelik Yatırımlar<br />

- Mekatronik Uygulamalarına Yönelik Yatırımlar<br />

226

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. İstanbul İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

25.804 73.127.892<br />

2009<br />

25.583 55.539.993<br />

2010 26.529 53.037.233<br />

2011 28.369 61.433.894<br />

6.2. İstanbul İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

34.021 111.270.737<br />

2009<br />

32.225 78.756.263<br />

2010 34.230 98.436.855<br />

2011 37.398 123.904.225<br />

7. İstanbul İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A. ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

İstanbul-Deri Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:3)<br />

� 741 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1994 yılında hizmete sunulmuştur.<br />

� Bölgedeki; 366 adet sanayi parselinin, 364 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 325 adedi üretim, 20 adedi inşaat, 19 adedi proje aşamasındadır. 2 adet parsel<br />

tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 10.000 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; deri, kimya <strong>ve</strong> demirdışı metaller sanayidir.<br />

İkitelli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:196)<br />

� 700 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2000 yılında hizmete sunulmuştur.<br />

� Bölge içinde 37 adet KSS Yapı Kooperatifi bulunmakta olup, her bir KSS 1 adet parsele<br />

karşılık gelmektedir.<br />

� Bölgedeki; 24.000 adet sanayi parselinin, tamamı tahsis edilmiştir. Tahsisi yapılan<br />

parsellerin, 16.000 adedi üretim, 8.000 adedi inşaat aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 154.245 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma, madeni eşya <strong>ve</strong> elektriksiz makine sanayidir.<br />

İstanbul-Dudullu Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:170)<br />

� 283 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2000 yılında hizmete sunulmuştur.<br />

� Bölgedeki; bulunan 2.500 adet sanayi parselinin tamamı tahsis edilmiştir. (1760 adet KSS<br />

formundadır.) Tahsis edilen parsellerin, 2.313 adet sanayi tesisi üretime, 3 adedi<br />

inşaat,184 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 28.000 kişi istihdam edilmektedir.<br />

Boya <strong>ve</strong> Vernik Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:13)<br />

� 52 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2001 yılında hizmete sunulmuştur.<br />

227

� Bölgedeki; 85 adet sanayi parselinin, tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

74 adedi üretim, 4 adedi inşaat, 7 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 2.380 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; kimya, demir-çelik <strong>ve</strong> demirdışı metal sanayidir.<br />

İstanbul Tuzla Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:19)<br />

� 60 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2004 yılında hizmete sunulmuştur.<br />

� Bölgedeki; 188 adet sanayi parselinin, 162 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 64 adedi üretim, 16 adedi inşaat, 82 adedi proje aşamasındadır. 16 adet parsel<br />

tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 2.300 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; demir-çelik, elektrikli makineler <strong>ve</strong> plastik sanayidir.<br />

Beylikdüzü Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:202)<br />

� 154 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2005 yılında hizmete sunulmuştur.<br />

� Bölgedeki; 254 adet sanayi parselinin, tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

237 adedi üretim, 5 adedi inşaat, 12 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 20.000 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; plastik, dokuma-giyim <strong>ve</strong> demirdışı metal sanayidir.<br />

İstanbul Anadolu Yakası Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:9)<br />

� 80 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2005 yılında hizmete sunulmuştur.<br />

� Bölgedeki; 157 adet sanayi parselinin 154 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 129 adedi üretim, 17 adedi inşaat, 8 adedi proje aşamasındadır. 3 adet parsel<br />

tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 5.500 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; demir-çelik, karayolu taşıtları imalat <strong>ve</strong> kimya sanayidir.<br />

İstanbul Tuzla Kimya <strong>Sanayi</strong>cileri Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:150)<br />

� 74 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2008 yılında hizmete sunulmuştur.<br />

� Bölgedeki; 164 adet sanayi parselinin, tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

144 adedi üretim, 9 adedi inşaat, 11 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 4.180 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; kimya, demirdışı metaller <strong>ve</strong> plastik sanayidir.<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

İkibinelliüçüzler Özel OSB Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi :<br />

� 15 hektar büyüklüğündedir.<br />

� İstanbul Büyük Şehir İSKİ ile müteaddit yazışmalar sonucunda İçme Suyu Havzaları<br />

Koruma <strong>ve</strong> Kontrol Yönetmeliği ile OSB Kanununa göre seçilen alanda OSB'nin<br />

kurulamayacağı bildirilmiştir.<br />

� İmar planları onaylanmıştır.<br />

� İstanbul 1. İdaresinin kararı OSB Yönetim Kurulu Başkanlığı'na <strong>ve</strong> diğer ilgili kurumlara<br />

03.12.2007 tarih <strong>ve</strong> 129<strong>81</strong>-12986 sayılı yazımız ile bildirilerek sözkonusu karar gereğince<br />

dava sonuçlanıncaya kadar OSB tarafından yapılan iş <strong>ve</strong> işlemlerin durdurulması<br />

hususunda yazı yazılmıştır.<br />

� 14.12.2007 tarih <strong>ve</strong> 3<strong>81</strong> sayılı makam oluruyla İkibinelliüçüzler Özel OSB tüzel kişiliği<br />

terkin edilmiştir.<br />

228

B. KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

İstanbul İlinde 2.774 işyerlik 10 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 132.727.754.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

Sıra<br />

no<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

229<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 İSTANBUL KADIKÖY OTO KSS 172 172 0 100<br />

2 İSTANBUL MERKEZ (ATATÜRK) KSS 346 346 0 100<br />

3 İSTANBUL MERKEZ (BİRLİK) KSS 228 228 0 100<br />

4 İSTANBUL MERKEZ (DOĞU) KSS 254 254 0 100<br />

5 İSTANBUL MERKEZ (EVREN OTO) KSS 462 462 0 100<br />

6 İSTANBUL MERKEZ (İMES) KSS 843 843 0 100<br />

7 İSTANBUL MERKEZ (MODOKO) KSS 275 275 0 100<br />

8 İSTANBUL MERKEZ (MODOKO-SOSYAL<br />

0 0 0 0<br />

TESİS) KSS<br />

9 İSTANBUL SİLİVRİ KSS 142 140 2 99<br />

10 İSTANBUL ŞİLE KSS 52 47 5 90<br />

TOPLAM 2774 2767 7 99<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Hadımköy Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi : (*)<br />

� 06.06.2002 tarih <strong>ve</strong> 7883–7886 sayılı dağıtımlı yazımızla; Sırtyolu mevkiindeki yaklaşık<br />

250 ha. büyüklüğündeki alanın uygun görülmediği S.S. ÖZ-AR Toplu İşyeri yapı<br />

Kooperatifi Başkanlığına <strong>ve</strong> ilgili kurumlara bildirilmiştir. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

SORUNLAR ,Rekabet gücü, Verimlilik, Girdi maliyetleri, Kaynak yaratamamak<br />

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ<br />

Türk sanayisinin olduğu gibi İstanbul sanayisinin de en önemli sorunu rekabet<br />

sorunudur. Sektörde <strong>ve</strong>rimliliğin artması rekabet gücünün sağlanmasında öncelikli<br />

zorunluluktur. 2009 krizinde sektörün <strong>ve</strong>rimliliğinde bir ölçüde de olsa iyileşme sağlanmış,<br />

ancak 2010 yılı üçüncü çeyrekle birlikte bu iyileşmenin durduğu <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>rimlilik konusunda<br />

olumsuz gelişmelerin yaşandığı görülmüştür. Verimlilikte başarı için teknolojinin yenilenmesi<br />

<strong>ve</strong> girdi maliyetlerinin en azından rekabet halinde olduğumuz ülkelerle eş düzeyde olması<br />

gerekmektedir.<br />

Yükselen ekonomilerin sanayi sektörlerinde görülen yapısal değişim, bu ülkelerde<br />

sürdürülebilir büyümenin yanında ihracatlarında da yapısal değişime neden olmuş <strong>ve</strong> bu<br />

gelişmelerin sonucunda da ortalama büyüme oranları <strong>ve</strong> kişi başına düşen gelirleri artıp,<br />

kalkınmalarında başarı sağlamışlardır. İşte bu yapısal değişimi sağlayabilmek için sanayicinin<br />

yeterli oranda kaynak yaratması gerekmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>cinin yeterli kaynak yaratamamasının temelinde girdi maliyetlerinin yüksek<br />

düzeyde olması yatmaktadır. Bu konuda, özellikle girdi maliyetlerinde dış rakiplerle eş<br />

düzeyde bir durum sağlanması gerekmektedir. Mal <strong>ve</strong> hizmet girdileri, finansal girdiler <strong>ve</strong><br />

işgücü maliyetlerinde kamu payının azaltılması, <strong>ve</strong>rgi sisteminde üreticiler için yapısal<br />

düzenlemeler getirilmesi gibi çözüm önerileri dikkate alınmalıdır. Ekonomide <strong>ve</strong> sanayi<br />

sektöründe sürdürülebilir büyüme için daha fazla kaynak yaratmak <strong>ve</strong> dolayısı ile üretimde<br />

<strong>ve</strong>rimliliğin artması en büyük amaçtır. Bu amaçla getirilecek çözümler içinde <strong>ve</strong>rgi imkanları,

düşük faizli krediler <strong>ve</strong> istihdam <strong>ve</strong>rgilerinde iyileştirmede yeni yatırım yapacaklara destekler<br />

öne alınmalıdır.<br />

2012 yılında işletmelerin özellikle küçük <strong>ve</strong> orta ölçeklilerin döviz cinsi borçlanmaya<br />

ulaşım olanakları artan kurlar nedeniyle zorlaşacak, bu da özel yatırım harcamalarının<br />

azalması sonucunu doğurabilecektir. Kredi faizlerindeki artışlar işletmelerin karlarını da<br />

azaltacak; bu gelişme işyeri bazında <strong>ve</strong>rimliliği azaltırken, üreticinin karlılığı azalacak <strong>ve</strong><br />

ekonominin sürdürülebilir büyümesini olumsuz yönde etkileyebilecektir. Büyük ölçekli<br />

şirketlerin ise rekabet gücünde iyileşme sağlamak için kredi faizleri daha düşük olan döviz<br />

cinsi kredilerine ağırlık <strong>ve</strong>rmeyi sürdürmeye çalışacakları düşünülmektedir.<br />

Bunun yanı sıra son yıllarda ekonomi üretim-tüketim dengesinde açık <strong>ve</strong>rip, yatırım<br />

harcamalarının çok önemli bir kısmını dış tasarruf yani cari açıkla karşılamaktadır.<br />

İşletmelerin mevcut borçları yükselen kurlar nedeni ile önemli ölçüde artarken, yatırım<br />

maliyetleri de artacaktır.<br />

Özel sektörün borçluluğunun artmaması için girdi maliyetlerinde iyileştirme<br />

gerekmektedir. Reel kesimin rakipleri ile rekabet edebilir hale gelmesi için özellikle enerji<br />

fiyatları bağlamında iyileştirmelere öncelik <strong>ve</strong>rilmelidir. Ayrıca işgücü maliyetindeki devlet<br />

payı azaltılmalı, kayıt dışı faaliyetlerin üzerine gidilmelidir.<br />

9. SANAYI SEKTÖRÜNE ( KOBİ’LERE) YÖNELIK GÜNCEL<br />

SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ (İTO)<br />

A-YAPISAL SORUNLAR<br />

1. Küresel Rekabet Ortamında Türk KOBİ'lerinin Yeniden Yapılanma Gereği <strong>ve</strong> Hedef<br />

Uygulamalar: Genel Değerlendirme<br />

2. Ölçek <strong>ve</strong> Büyüme<br />

3. Stratejik İşbirliği <strong>ve</strong> Kümelenme<br />

4. Ortaklık <strong>ve</strong> Birleşme<br />

5. Kurumsallaşma<br />

6. Sonuç <strong>ve</strong> Öneriler<br />

B-RESMİ KURUMLARLA YAŞANAN SIKINTILAR<br />

7. Leasing'de KDV Sorunu<br />

8. Kredi Garanti Fonu İle Yaşanan Sıkıntılar<br />

9. Borçlu İşletmelerin Banka Hesaplarına El Konulması Sorunu<br />

10. Farklı KDV Oranları Konusu<br />

11. Geçici Vergilerden Vazgeçilmesi Sorunu<br />

12. ÖTV SorunuVergi Borçlarından Doğan Sorunlar<br />

13. Kayıtdışı Çalışan Firmalardan Dolayı Ortaya Çıkan Sorunlar<br />

14. İstihdam Üzerindeki Yükler<br />

15. Kıdem Tazminatı Sorunu<br />

16. Dış Ticarette Yaşanan Sorunlar<br />

C-TEŞVİKLER KONUSUNDA YAŞANAN PROBLEMLER<br />

17. Patent <strong>ve</strong> Faydalı Model Başvuru <strong>ve</strong> Uygulamaların ile İlgili Sorunlar<br />

18. Ar-Ge <strong>ve</strong> Ür-Ge Desteklerinin Kullanımındaki Sorunlar<br />

19. Enerji Maliyetlerinin Yüksekliği<br />

20. Yurtdışı Fuar Desteklerinin Yetersizliği<br />

21. Kamu Alımlarında Yerli Üretime Öncelik Verilmesi<br />

22. Marka Oluşturamama Sorunu<br />

23. Desteklerden Faydalanmak İçin Gerekli İşletmelerde Bürokrasinin Fazla Olması<br />

24. Sektörel Teşvik Uygulamalarına Geçilmesi Gerekliliği<br />

230

10. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

1. Mehmet Hilmi Sezer İl San.Tic.Md.<br />

2. Arif Güldane İl S.Tic.Md.Yrd.<br />

3. Mehmet Ali Köse İl S.Tic.Md.Yrd.<br />

4. Ali Saim Şengün İl S.Tic.Md.Yrd.<br />

5. Ömer Kurtlar Şube Müdürü<br />

6. Erdoğan Yurdakul Şube Müdürü<br />

7. Yusuf Kızılgül Şube Müdürü<br />

8. Zihni Özdemir Uzman<br />

9. Hatun Ufuk Uzman<br />

10. Hüseyin Sınırcı Uzman (Ö)<br />

11. Yıldız Görür Uzman (Ö)<br />

12. A.Nihat Akbıyık A.P.K.Uzmanı<br />

13. Sadık Çınar Araştırmacı (Ö)<br />

14. Ali Güneş Araştırmacı (Ö)<br />

15. Ahmet Tugay Araştırmacı (Ö)<br />

16. Selahattin Avşar Şef<br />

17. Metin Yöney Şef<br />

18. Halim Kavlak Şef<br />

19. Nevzat Özer Şef<br />

20. Fevzi Ülker Şef<br />

21. Melahat Özer Şef<br />

22. Feyyaz Bal Şef<br />

23. Aysu Şimşek Şef<br />

24. Neşet İşgüzar Şef<br />

25. Perizat Güçel Bulut Şef (Ö)<br />

26. Mehmet Yavuz Şef (Ö)<br />

27. Nuran Devrim Şef (Ö)<br />

28. Güleser Sütçüoğlu Şef (Ö)<br />

29. Sabire Elbüken Şef (Ö)<br />

30. Hüseyin Tepe Şef (Ö)<br />

31. Sona Sevgen Şef (Ö)<br />

32. Sebahattin Kara Memur<br />

33. Hatice Önder Memur<br />

34. Işıl Kavsaoğlu Memur<br />

35. Adnan Ateş Memur<br />

36. Nervin Geyhan Memur<br />

37. Neşecan Ercüman Memur<br />

38. Güner Onur Memur<br />

39. Recep Demir Memur<br />

40. Nevim Çaltekin Memur<br />

41. Yemliha Şirin Memur<br />

42. Oktay Koltan Memur<br />

43. Hüseyin Bakırcı Memur<br />

44. Mehmet Akarsu Memur<br />

45. Ayten Yavuz Memur<br />

46. Savaş Özer Memur<br />

47. Mukadder Sarışahin Memur<br />

48. A.Ferit Öztürk Memur<br />

49. Kadir Aslan Memur<br />

231

50. Fatma Tura Memur<br />

51. Adem Gül Memur<br />

52. Mükremin Farabi Uzunboy Memur<br />

53. Fatma Yazıcı Memur<br />

54. Saliha Yıldırım Memur<br />

55. Aysun Hafızoğlu Memur<br />

56. Mustafa Çalışkan Memur<br />

57. Nevin Oktay Memur<br />

58. Sabri Köse Memur<br />

59. Hasan Yılmaz Memur<br />

60. Ceyda Çalık Memur<br />

61. Satılmış Torun Memur<br />

62. Dursine Kocaoğlu Memur<br />

63. Ferah Diba Sezer Memur<br />

64. Cengiz Gökçe Memur<br />

65. Mahmut Gündoğdu Memur<br />

66. Seyit Çoban Memur<br />

67. Sebahattin Yıldırım Memur<br />

68. Orhan Karabey Memur<br />

69. Bilgiç Kuşderci Memur<br />

70. Abdurrahman Arslan Memur<br />

71. Ö.Faruk Berkyürek Memur<br />

72. Hanife Karabınar Memur<br />

73. Ayten Kurtcebe Memur<br />

74. Fikri Ekiz Memur<br />

75. Mitat Güler Memur<br />

76. Nesrin Sürmen Memur<br />

77. Gülten Topal Memur<br />

78. Sevim Coşkun Memur<br />

79. Suna Coşkun Memur<br />

80. Sümeyye Gökdemir Memur<br />

<strong>81</strong>. Veysi Buhan Ölçü Ayar Mem.<br />

82. Hatice Bayrak Ölçü Ayar Mem.<br />

83. Hüseyin Demir Ölçü Ayar Mem.<br />

84. Muzaffer Taylan Ölçü Ayar Mem.<br />

85. Esat Çıbukçu Ölçü Ayar Mem.<br />

86. Yavuz Polat Ölçü Ayar Mem.<br />

87. Asım Çağlak Ölçü Ayar Mem.<br />

88. Kerim Karatop Ölçü Ayar Mem.<br />

89. İzzet Doğancı Ölçü Ayar Mem.<br />

90. Soner Atmaca Ölçü Ayar Mem.<br />

91. Tarık Özcan Ölçü Ayar Mem.<br />

92. Durmuş Doğruyol Ölçü Ayar Mem.<br />

93. Adem Okuyucu Ölçü Ayar Mem.<br />

94. Gü<strong>ve</strong>nç Şahin Ölçü Ayar Mem.<br />

95. Tevfik Tunç Ölçü Ayar Mem.<br />

96. Halis Cüre Ölçü Ayar Mem.<br />

97. Murat Demir Kor.Ve Güv.Gör.<br />

98. İrfan Er Kor.Ve Güv.Gör.<br />

99. Emrah Kara Kor.Ve Güv.Gör.<br />

100. Sinan Zincirci Kor.Ve Güv.Gör.<br />

232

101. Ahmet Yıldız Kor.Ve Güv.Gör.<br />

102. Mehmet Uzuner Kor.Ve Güv.Gör.<br />

103. Yaşar Ünlü Kor.Ve Güv.Gör.<br />

104. Ahmet Sarıcı Kor.Ve Güv.Gör.<br />

105. Şafi Onat Kor.Ve Güv.Gör.<br />

106. Ahmet Yılmaz Kor.Ve Güv.Gör.<br />

107. Mustafa Kendi Kor.Ve Güv.Gör.<br />

108. Turgut Balkaş Kor.Ve Güv.Gör.<br />

109. Bekir İlter Kor.Ve Güv.Gör.<br />

110. Akın Karayağız Kor.Ve Güv.Gör.<br />

111. Erhan Keser Kor.Ve Güv.Gör.<br />

112. Gülcan Sevim Özbek Daktilograf<br />

113. Demet Bozer Daktilograf<br />

114. Avni Birkan Daktilograf<br />

115. Mehmet Erkul Daktilograf<br />

116. Hanife Hacıaliekşioğlu Daktilograf<br />

117. Şerife Güner Daktilograf<br />

118. Fatma Dilek Cengiz Daktilograf<br />

119. Raşit Ergüden Daktilograf<br />

120. İsrafil Yıldız Daktilograf<br />

121. Şehval Kırık Sekreter<br />

122. Dursun Külekçi Sekreter<br />

123. Hüseyin Mercan Mühendis<br />

124. Hakan Özkan Mühendis<br />

125. Zeki Özcan Mühendis<br />

126. Erdal Doğrayıcı Mühendis<br />

127. Tonay Güllüoğlu Mühendis<br />

128. Muammer Yıldırım Mühendis<br />

129. Ali Yetim Mühendis<br />

130. Hüseyin Şenses Mühendis<br />

131. H.Hüseyin Uyumaz Mühendis<br />

132. İsmail Yıldız Mühendis<br />

133. Muammer Alemdaroğlu Mühendis<br />

134. Ruhi Kenar Mühendis<br />

135. Mehmet Ali Bahadır Mühendis<br />

136. Haluk Sezai Yavuz Mühendis<br />

137. Rahmi Yüce Mühendis<br />

138. Recep Bakırtaş Mühendis<br />

139. Sezgin Yıldız Mühendis<br />

140. Ali Şahin Mühendis<br />

141. Handan Tatar Mühendis<br />

142. Aysun Tuncer Mühendis<br />

143. Metin Eroğlu Mühendis<br />

144. Dilek Çam Mühendis<br />

145. Kezban Udgu Mühendis<br />

146. Hülya Kaptan Mühendis<br />

147. İhsan Aylanç Mühendis<br />

148. Sıdıka Özçelik Mühendis<br />

149. Remzi Dündar Mühendis<br />

150. Gülsüm Çelenkoğlu Mühendis<br />

151. Yusuf Küsmüş Mühendis<br />

233

152. Sibel Baylan Mühendis<br />

153. Dursun Kılıç Mühendis<br />

154. Mustafa Yorulmaz Mühendis<br />

155. F.Nurgün Örs Mimar<br />

156. Dilek Diren Gürcan Mimar<br />

157. Mustafa Yılmaz Tekniker<br />

158. H.Hüseyin Çakmak Tekniker<br />

159. Mehmet Oral Tekniker<br />

160. Abidin Çiçek Tekniker<br />

161. Tuncay Çalışkan Teknisyen<br />

162. M.Zafer Karakoç Teknisyen<br />

163. Ramazan Keçeci Hizmetli<br />

164. Rıza Gün Hizmetli<br />

234

35 İZMİR<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

2011 yılı Adrese Dayalı Kayıt Sistemi Verilerine göre 3.965.232 kişinin yaşadığı İzmir,<br />

İstanbul <strong>ve</strong> Kocaeli ile birlikte, Ülkemizde sanayinin en fazla geliştiği üç ilden biridir. Sahip<br />

olunan hammadde kaynakları, nitelikli iş gücü, ulaşım olanakları, iç <strong>ve</strong> dış piyasalara yakınlık<br />

sanayinin gelişmesinin itici gücü olmuştur.<br />

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TUİK) en son 2001 yılı <strong>ve</strong>rilerine göre ürettiği cari<br />

fiyatlarla iller bazında kişi başına GSYİH sıralamasında İzmir 3.215 ABD Doları ile Türkiye<br />

ortalamasının (2.146 ABD Doları) üstündedir. İzmir bu değer ile <strong>81</strong> il arasında 6 ncı sıradadır.<br />

Ege Bölgesinde üretilen GSYİH açısından da bölgedeki illerin sıralamasında İzmir ilk<br />

sıradadır. Buna göre İzmir 13.383 milyon TL ile EGE Bölgesinde üretilen GSYİH’nin<br />

yaklaşık yarısını (%46,90) tek başına karşılamaktadır.<br />

Faal nüfusun % 20'si sanayide çalışmaktadır. Gayri safi gelirin ise % 35'i sanayi<br />

sektöründen sağlanmaktadır. <strong>Sanayi</strong> özellikle metal eşya, makine <strong>ve</strong> taşıt araçları, gıda, tütün,<br />

dokuma, giyim eşyası, kürk, ayakkabı, deri, kimya, ağaç ürünleri mobilya <strong>ve</strong> kağıda<br />

dayanmaktadır.<br />

İzmir'in, Ülkemiz <strong>ve</strong> Ege Bölgesi sanayi kuruluşları içindeki payı önem taşımaktadır.<br />

Ülkemizdeki en büyük 500 sanayi kuruluşunun % 10'u; Ege Bölgesi'ndeki sanayi<br />

kuruluşlarının yaklaşık yarısı İzmir'de bulunmaktadır.<br />

220 hektarlık bir alan üzerinde çalışmaları devam eden teknoloji geliştirme bölgesinde 100<br />

civarında firma faaliyet göstermektedir.<br />

Her türlü yatırım taleplerini karşılayacak sanayi alt yapısına sahip olan ilde,<br />

müteşebbislere değişik alanlarda uygun yatırım ortamları hazırlanmış, yatırım alanları<br />

limanlar, havaalanı, Türkiye’nin dört bir yanına bağlantısı olan tren yolları ile<br />

güçlendirilmiştir.<br />

İzmir sanayisinin ülkemiz sanayisi içindeki yerine bakıldığında; imalat sanayinde Türkiye<br />

genelinde yaratılan katma değerin yüzde 13,5’inin İzmir’de yaratıldığı, yine aynı sektörde<br />

işyerlerinin yüzde 10,4’ünün, istihdamın yüzde 9,7'sinin İzmir’de olduğunu görülmektedir.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İzmir konumu ile, çağlar boyunca ticaret yollarının başlangıç <strong>ve</strong> bitiş noktasında olmuş,<br />

bu nedenle önemli bir ticaret merkezi olarak ortaya çıkmıştır. Günümüzde; İstanbul, Bursa,<br />

Manisa, Denizli, Aydın <strong>ve</strong> Muğla başta olmak üzere diğer illerin hemen hepsi ile ticaret <strong>ve</strong><br />

sanayi açısından yoğun bağlantılar içindedir.<br />

Ulaşım olanakları, Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri, Serbest Bölgeleri, Uluslararası Fuarı <strong>ve</strong><br />

büyük bir limanın varlığı yanında, Ticaret Odaları, İhracatçı Birlikleri, <strong>Sanayi</strong> Odası <strong>ve</strong><br />

Ticaret Borsası gibi meslek kuruluşlarının faaliyet <strong>ve</strong> gayretlerine bağlı olarak, İzmir’de iç <strong>ve</strong><br />

dış ticaret gelişmiştir.<br />

İzmir’in ticaret hacmi, Türkiye ticaret hacminin %7’sini oluşturmaktadır. Ege Bölgesi<br />

ihracatının ise (%93) İzmir’den gerçekleşmektedir. Özellikle gıda ürünleri, inşaat<br />

malzemeleri, tekstil ürünleri, ağaç ürünleri <strong>ve</strong> mobilya, kimyevi ürünler, tarım ürünleri<br />

ticareti, İzmir ticaretine ivme kazandırmaktadır. Ulusal <strong>ve</strong> uluslararası banka ağı <strong>ve</strong> borsaları<br />

ile İzmir <strong>ve</strong> yöresi iyi bir sermaye piyasasına sahiptir. Türkiye’nin en büyük emtia borsası da<br />

İzmir ilindedir.<br />

İzmir'den sebze-mey<strong>ve</strong>, konser<strong>ve</strong>, kuru gıda, içecek, hayvansal yan ürünler, deri, balık,<br />

tütün gibi tarımsal ürünlerin yanında tekstil-hazır giyim ürünleri (iç-dış giyim), ev tekstili<br />

(havlu, bornoz vb.) deri ürünleri, çanta, ayakkabı, iplik-dokuma, mücevher, halı, yer<br />

kaplaması, kağıt ürünleri, ağaç ürünleri, mobilya, kapı <strong>ve</strong> pencere, metal ürünler, mermer,<br />

granit, seramik, madeni <strong>ve</strong> kimyevi maddeler, otomotiv yedek parça <strong>ve</strong> yan sanayi ürünleri,<br />

235

mekanik cihazlar, elektrik-elektronik cihazlar, ( televizyon, monitör, kesintisiz güç kaynağı<br />

vb.), beyaz eşya <strong>ve</strong> hırdavat malzemeleri ihraç edilmektedir.<br />

İzmir, 2011 döneminde en fazla ihracat yapılan iller sıralamasında İstanbul, Bursa <strong>ve</strong><br />

Kocaeli’den sonra dördüncü sırada yer almaktadır. Ülkeler bazında değerlendirme<br />

yapıldığında İzmir en fazla Almanya, ABD, İngiltere, Fransa <strong>ve</strong> İspanya’ya ihracat yapmıştır.<br />

İthal edilen ürünler arasında ise tohum, ilaç, kimyevi maddeler, plastik, iplik, sentetik<br />

ürünler, metal ürünleri, petrol ürünleri, plastik <strong>ve</strong> diğer maddeden mobilyalar, cam eşyalar,<br />

tıbbi malzeme, matbaa <strong>ve</strong> dokuma makineleri, mekanik cihazlar, hırdavat, vida, cıvata,<br />

mücevher, tüketim ürünleri, optik cihazlar, teknolojik ürünler, telekomünikasyon cihazları,<br />

otomotiv <strong>ve</strong> yan sanayi ürünleri yer almaktadır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> İzmir İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

İzmir İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 3754’dir. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 5 lik bir oran ile sanayisi gelişmiş dördüncü İldir.<br />

Ege Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, İzmir İli %<br />

37 lik bir oran ile bölge illeri arasında birinci sırada yer almaktadır. İzmir’i sırasıyla %18 ile<br />

Denizli, % 11 ile Manisa, % 9 ile Uşak, % 7 ile Afyonkarahisar, %7 ile Aydın, %6 ile Muğla,<br />

%5 ile Kütahya, takip etmektedir.<br />

3.2. İzmir İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

İzmir İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 16 Gıda<br />

ürünlerinin imalatı, % 14 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman İmalatı<br />

sektörleri ilk sıralarda yer almaktadır.<br />

Bunları sırasıyla aşağıdaki sektörler takip etmektedir.<br />

% 8 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması,<br />

% 7 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı, (makine <strong>ve</strong> teçhizatı hariç)<br />

% 7 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı,<br />

% 6 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 5 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 4 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

% 4 Ana Metal <strong>Sanayi</strong>,<br />

% 4 Deri <strong>ve</strong> ilgili ürünlerin imalatı,<br />

% 3 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı,<br />

% 3 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

% 3 Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) <strong>ve</strong> yarı treyler (yarı römork) imalatı,<br />

% 3 Mobilya imalatı,<br />

% 3 Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünleri imalatı,<br />

% 2 Diğer imalatlar,<br />

% 2 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç)<br />

% 1 Bilgisayarların, elektronik <strong>ve</strong> optik ürünlerin imalatı,<br />

% 1 Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı,<br />

% 1 Kayıtlı medyanın basılması <strong>ve</strong> çoğaltılması,<br />

236

% 1 Diğer ulaşım araçlarının imalatı<br />

% 1 Diğer (Makine <strong>ve</strong> ekipmanların kurulumu <strong>ve</strong> onarımı, Metal cevherleri madenciliği,<br />

İçecek imalatı, Tütün ürünleri <strong>ve</strong> imalatı, Ham petrol <strong>ve</strong> doğal gaz çıkarımı <strong>ve</strong> saha arama <strong>ve</strong><br />

tetkiki hariç petrol <strong>ve</strong> gaz çıkarımı ile ilgili hizmetler, Temel eczacılık ürünlerinin <strong>ve</strong><br />

eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatı, Elektrik gaz buhar <strong>ve</strong> havalandırma sistemi üretim <strong>ve</strong><br />

dağıtımı, Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması)<br />

Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, İzmir ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

toplam 156.676 dır.<br />

Ar-Ge birimi olan firma sayısı 434, kalite kontrol birimi olan firma sayısı 1639 dur. Toplam<br />

personelin % 1 i Ar-Ge biriminde, % 2,3 ü kalite kontrol biriminde istihdam edilmektedir.<br />

Genel Değerlendirme:<br />

İzmir İlinde sanayide çalışanların, ,% 15 ü Gıda ürünlerinin imalatı, % 12 si Giyim<br />

eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması, % 11 i Başka yerde sınıflandırılmamış makine<br />

<strong>ve</strong> ekipman imalatı sektörlerinde istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 74 si işçi, % 4 ü mühendistir.<br />

İzmir İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 34 ü mikro ölçekli, % 50 i küçük ölçekli, % 14 ü<br />

orta ölçekli, % 2 si büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- CMS Jant <strong>ve</strong> Makine <strong>Sanayi</strong>.<br />

- BMC <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- PETKİM Petrokimya Holding A.Ş.<br />

- DELPHI Automotı<strong>ve</strong> Systems Ltd.Şti.Ege Serbest Bölge Şubesi<br />

- HABAŞ Sınai <strong>ve</strong> Tıbbi Gazlar İstihsal Endüstrisi A.Ş.Ali Ağa Şubesi<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

İzmir Ticaret Odası <strong>ve</strong> Ege Bölgesi <strong>Sanayi</strong> Odası kaynaklarından yararlanılmak suretiyle,<br />

İlde ilçeler bazında potansiyeli değerlendirme yönelik yatırımlar aşağıdaki özetle <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

Aliağa'daki Yatırım Olanakları<br />

� Doğalgaz, Termal, Katı Yakıt Enerji Tesisleri<br />

� Ağır sanayi, metal, kimya, plastik tesisleri<br />

� Halıcılık <strong>ve</strong> Kilimcilik Tesisleri<br />

� Arıcılık Tesisleri<br />

� Turizme Yönelik Konaklama <strong>ve</strong> Sosyal Tesisler<br />

� Liman<br />

� Teknik Eğitim Kurumları<br />

Balçova'daki Yatırım Olanakları<br />

� Jeotermal Turizm <strong>ve</strong> Enerji İle İlgili Tesisler<br />

� Seracılık<br />

Bayındır'daki Yatırım Olanakları<br />

� Konser<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> Salça Üretimi<br />

� Dondurulmuş Gıda Tesisleri<br />

� Zeytinyağı Şişeleme Tesisleri<br />

� Damızlık Hayvan Tesisleri<br />

� Süt Toplama <strong>ve</strong> İşleme Tesisleri<br />

� Soğuk Hava Deposu<br />

� Süs Bitkiciliği Tesisleri<br />

� Alternatif Turizm Tesisleri<br />

237

Bergama'daki Yatırım Olanakları<br />

� Et <strong>ve</strong> Süt Besiciliği ile<br />

� Yumurta <strong>ve</strong> Et Tavukçuluğu Yapmak İçin Tesisler<br />

� Soğuk Hava Deposu<br />

� Konser<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> Reçel İmalatı<br />

� Salamura Zeytin Tesisleri<br />

� Soya Fasulyesi Yetiştiriciliği<br />

� Seracılık<br />

� Arıcılık Tesisleri<br />

� Kuru Mey<strong>ve</strong> Paketleme <strong>ve</strong> Tasnif Tesisleri<br />

� Pamuğa Dayalı Dokuma, Tekstil, <strong>Sanayi</strong> Tesisleri<br />

� Dağ Turizmine Yönelik Tesisler<br />

� Orman Ürünleri İşleme Tesisi<br />

� Çam Fıstığı <strong>ve</strong> Bergama Peyniri Üretimi<br />

� Perlit <strong>ve</strong> granitin mamul olarak işleneceği tesisler<br />

� Hayvancılık ürünlerinin işleneceği tesisler<br />

� Ambalaj <strong>Sanayi</strong>ne Yönelik Tesisler<br />

Beydağ'daki Yatırım Olanakları<br />

� Alternatif Yem Bitkileri Üretimi<br />

� Soğuk Hava Deposu<br />

� Civa <strong>ve</strong> Antimom Madenleri İşletimi<br />

Bornova'daki Yatırım Olanakları<br />

� Otopark<br />

� Binicilik Tesisleri<br />

� Enginar İşlemeye Yönelik Tesisler<br />

� Organik Tarıma Yönelik Tesisler<br />

Buca'daki Yatırım Olanakları<br />

� Alternatif Tarımsal Ürünler Üretimi<br />

� Alış<strong>ve</strong>riş <strong>ve</strong> Eğlence Merkezi<br />

Çeşme'deki Yatırım Olanakları<br />

� Termal Turizm Tesisleri<br />

� Golf Turizmine Yönelik Tesisler<br />

� Deniz Oyunları Ağırlıklı Bir Eğlence Merkezi<br />

� Rüzgar Sörfüne Yönelik Tesisler<br />

� Yat Turizmine Yönelik Tesisler<br />

� Rüzgar Gücünden Elektrik Üretimi<br />

� Sakız Ağaçı Üretimi<br />

� Deniz <strong>ve</strong> Kara Avcılığına Yönelik Av Turizmi<br />

� Sakız Koyunu Üretimi<br />

Çiğli'deki Yatırım Olanakları<br />

� Lüks Konaklama Tesisleri<br />

� İş Merkezleri<br />

� Alış<strong>ve</strong>riş <strong>ve</strong> Eğlence Merkezleri<br />

Dikili'deki Yatırım Olanakları<br />

� Jeotermal Kaynakların İşletilmesi<br />

� Marina Yapımı <strong>ve</strong> İşletilmesi<br />

� Tarıma Dayalı <strong>Sanayi</strong> Tesisleri<br />

� Soğuk Hava Deposu<br />

� Teneke Kutu İmalatı<br />

� Sofralık Zeytin İşleme <strong>ve</strong> Paketleme Tesisleri<br />

� Jeotermal Isıtma İle Seracılık<br />

238

� Arıcılık Tesisleri<br />

� Turizme Yönelik Sosyal Tesisler<br />

� Tatlı Su Balığı Çiftlikleri<br />

� Maden İşleme Tesisleri<br />

Foça'daki Yatırım Olanakları<br />

� Mey<strong>ve</strong> Suyu İşleme Tesisleri<br />

� Deniz, tarih, kültür turizmine Yönelik<br />

� Konaklama <strong>ve</strong> Sosyal Tesisler<br />

� Binicilik Tesisleri<br />

Gaziemir'deki Yatırım Olanakları<br />

� Serbest Bölgede Kimya, Optik, Tarımsal Ürünler İşleme,<br />

� Paketleme, Ayakkabı <strong>ve</strong> ileri teknoloji Tesisleri<br />

� Mobilya Üretim <strong>ve</strong> Showroom Tesisleri<br />

� Tekstil Üretim <strong>ve</strong> Showroom Tesisleri<br />

� Özel Okul, Dersane, Sürücü Kursu<br />

� Özel Hastane<br />

� Sinema, Kafeterya Gibi Sosyal Tesisler<br />

Güzelbahçe'deki Yatırım Olanakları<br />

� Soğuk Hava Deposu<br />

� Dağ Turizmine Yönelik Tesisler<br />

� Hipermarketler<br />

� Balık Konser<strong>ve</strong> Tesisleri<br />

Karaburun'daki Yatırım Olanakları<br />

� Konser<strong>ve</strong> Üretim Tesisleri<br />

� Balık Üretim Çiftlikleri<br />

� Turizme Yönelik Konaklama <strong>ve</strong> Sosyal Tesisler<br />

� Yat Limanı<br />

Karşıyaka'daki Yatırım Olanakları<br />

� Beş Yıldızlı Otel<br />

Kemalpaşa'daki Yatırım Olanakları<br />

� Yayla Turizmi Tesisleri<br />

� Av Turizmi Tesisleri<br />

� Kivi, İncir, Çilek Yetiştiriciliği<br />

� Damızlık Hayvan Tesisleri<br />

Kınık'daki Yatırım Olanakları<br />

� Un <strong>ve</strong> Una Dayalı Tarım <strong>Sanayi</strong><br />

� Konser<strong>ve</strong> Üretim Tesisleri<br />

� Süt İşleme Tesisleri<br />

� Soğuk Hava Deposu<br />

� Dondurulmuş Gıda Tesisleri<br />

� Orman Ürünleri Tesisleri<br />

� Tabii Su Şişeleme Tesisi<br />

� Mandıra<br />

� Seracılık<br />

Kiraz'daki Yatırım Olanakları<br />

� Konser<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> Turşu Üretimi<br />

� Entegre Et Tesisi<br />

� Mey<strong>ve</strong> İşleme Tesisi<br />

Konak'daki Yatırım Olanakları<br />

� Danışmanlık, Bilgi Hizmetleri, Çevre Düzenlemesi<br />

239

Menemen'deki Yatırım Olanakları<br />

� Konser<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> Salça Üretimi<br />

� Şarap Üretimi<br />

� Halıcılık <strong>ve</strong> Kilimcilik Tesisleri<br />

� Mey<strong>ve</strong> Suyu İşleme Tesisleri<br />

� Soğuk Hava Deposu<br />

� Deri Konfeksiyon Tesisleri<br />

� İplik <strong>ve</strong> Tekstil Tesisleri<br />

Menderes'deki Yatırım Olanakları<br />

� Soğuk Hava Deposu<br />

� Paketleme Tesisleri<br />

� Konser<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> Turşu Üretimi<br />

� Mandıra<br />

� Mandaline İşleme Tesisleri<br />

Narlıdere'deki Yatırım Olanakları<br />

� Jeotermal Enerji ile İlgili Tesisler<br />

� Sinema, Kafeterya Gibi Sosyal Tesisler<br />

� Av <strong>ve</strong> Yayla Turizmine Yönelik Tesisler<br />

Ödemiş'deki Yatırım Olanakları<br />

� Kekik, Çilek <strong>ve</strong> Kivi Üretimi<br />

� Salça Tesisleri<br />

� Süt İşleme Tesisleri<br />

� Yat Limanı<br />

� Hipermarketler<br />

� Mey<strong>ve</strong> Suyu İşleme Tesisleri<br />

Selçuk'daki Yatırım Olanakları<br />

� Dokumacılık Tesisleri<br />

� Mey<strong>ve</strong> Suyu İşleme Tesisleri<br />

� Narenciye, Şeftali <strong>ve</strong> Bağcılık Üretimi<br />

� Şarap Üretimi<br />

� Seracılık<br />

� Turizme Yönelik Konaklama <strong>ve</strong> Sosyal Tesisler<br />

� Yat Limanı<br />

� Zeytin İşleme Tesisleri<br />

Tire'deki Yatırım Olanakları<br />

� Alternatif Turizm Tesisleri<br />

� Salça Tesisleri<br />

� İncir İşleme <strong>ve</strong> Pazarlama Tesisleri<br />

� Soğuk Hava Deposu<br />

� Gübre <strong>ve</strong> Yem Üretim Tesisleri<br />

� Süs Bitkiciliği Tesisleri<br />

Torbalı'daki Yatırım Olanakları<br />

� Tarıma Dayalı <strong>Sanayi</strong><br />

� Hayvan Yetiştiriciliği<br />

� Çiçek Üretimi<br />

� Soğuk Hava Deposu<br />

� Showroom <strong>ve</strong> Hipermarketler<br />

Urla'daki Yatırım Olanakları<br />

� Deniz Oyunları Ağırlıklı Bir Eğlence Merkezi<br />

� Yat Limanı<br />

� Rüzgar Gücünden Elektrik Üretimi<br />

240

� Özel Hastane, Okul, Huzurevi<br />

� Turizme Yönelik Sosyal Tesisler<br />

� Soğuk Hava Deposu<br />

� Şarap Üretimi<br />

� Salamura Zeytin Tesisleri<br />

� Kesme Çiçek Seracılığı<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

İl oldukça zengin sosyo-ekonomik dinamiklere sahip olup bu dinamiklerden optimum<br />

yararlanılabilmesi amacıyla;<br />

� Otomotiv yan sanayi,<br />

� Dökümcüler,<br />

� Tarıma dayalı (süs bitkileri, sera, besicilik <strong>ve</strong> süt gibi),<br />

� Mermer,<br />

� Ağaç ürünleri,<br />

� Metal işleri,<br />

� Kimya,<br />

� Tekstil-konfeksiyon,<br />

� Demir-çelik,<br />

� Taş <strong>ve</strong> toprağa dayalı,<br />

� Deniz ürünleri<br />

� <strong>Sanayi</strong> makinaları <strong>ve</strong> yedek parça imalatı,<br />

� Rüzgar türbini üretim tesisi<br />

� Yazılım sektörü,<br />

� İleri elektronik,<br />

� Nano teknoloji,<br />

� Biyoteknoloji,<br />

vb. gibi konularda yatırım yapılmasına ihtiyaç duyulmaktadır.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. İzmir İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

FİRMA SAYISI<br />

3.923 7.758.160<br />

2009<br />

3.692 6.118.729<br />

2010 3.920 6.679.619<br />

2011 4.189 8.068.157<br />

6.2. İzmir İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

4.217 8.240.842<br />

2009<br />

4.063 6.268.049<br />

2010 4.213 8.417.405<br />

2011 4.827 10.617.330<br />

241

7. İzmir İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

İzmir-Atatürk Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil no:70)<br />

� 620 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Atıksu Arıtma Tesisi dahil altyapısı tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 594 adet sanayi parselinin, tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

562 adedi üretim, 16 adedi inşaat, 16 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 30.000 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; elektrikli makineleri, dokuma-giyim <strong>ve</strong> plastik sanayidir.<br />

Aliağa Kimya <strong>ve</strong> İhtisas Karma Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No :62)<br />

� 919 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgenin yaklaşık %40’lık alanı kapsayan kısmının Kimya İhtisas OSB olarak ayrılması<br />

13.04.2011 tarihli müteşebbis heyet kararı ile Bakanlığımızdan talep edilmiş olup,<br />

Bölgenizin “Aliağa Kimya İhtisas <strong>ve</strong> Karma Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi” olarak<br />

yapılanması Bakanlığımızca uygun görülmüştür.<br />

� Bölgedeki; 373 adet sanayi parselinin 141 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 15 üretim, 21 adedi inşaat, 105 adedi proje aşamasındadır. 232 adet parsel<br />

tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 490 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; demir-çelik, kimya <strong>ve</strong> petrol ürünleri sanayidir.<br />

İTOB Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:206)<br />

� 251 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; 367 adet sanayi parselinin, 325 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 56 adedi üretim, 68 adedi inşaat, 201 adedi proje aşamasındadır. 42 adet parsel<br />

tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 1.050 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; kimya, gıda <strong>ve</strong> demir-çelik sanayidir.<br />

İzmir-Kemalpaşa Islah Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:277)<br />

� 1071 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; 701 adet sanayi parselinin 267 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 249 adedi üretim, 18 adedi proje aşamasındadır. 434 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 14.900 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, demirdışı metal <strong>ve</strong> demir-çelik sanayidir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Ödemiş Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:195)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “98 hektar” olarak <strong>ve</strong> 100.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Altyapı uygulama projeleri onaylanmıştır.<br />

� Bölgede 50 adet sanayi parselinin 12 adedi tahsis edilmiştir. 38 adet sanayi parseli tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

Bergama Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 146)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “179 hektar” olarak <strong>ve</strong> 5.000.-TL ödenekle yer almaktadır.<br />

� Altyapı proje aşamasındadır.<br />

� Bölgedeki; 106 adet sanayi parselinin, 1 adedi tahsis edilmiş olup, üretime geçmiştir.<br />

� Üretime geçen parselde 7 kişi istihdam edilmektedir.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

BAYOSB (Bağyurdu) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:264)<br />

242

� 147 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgede 34 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

Tire Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:102)<br />

� 410 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Altyapı (yol, içme suyu, yağmursuyu <strong>ve</strong> kanalizasyon) inşaatı, Müteşebbisin kendi<br />

imkanları ile devam etmektedir.<br />

� Bölgedeki; 227 adet sanayi parselinin, 125 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 47 adedi üretim, 11 adedi inşaat, 67 adedi proje aşamasındadır. 102 adet<br />

sanayi parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 1.180 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, çimento <strong>ve</strong> pişmiş kil sanayidir.<br />

Torbalı Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:218)<br />

� 70 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Toplam 508.823 m 2 yüzölçümüne sahip alan için kamu yararı kararı <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

� Bölgede 43 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

İzmir-Pancar Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:203)<br />

� 129 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki 73 adet parselin 63 adedi tahsis edilmiş olup, proje aşamasındadır.<br />

Kınık Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (SİCİL:163)<br />

� 85 hektar büyüklüğündedir.<br />

� İmar planları 05.06.1995 tarihinde belediyesince onaylanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 41 adet sanayi parselinin, 33 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

4 adedi üretim, 29 adedi proje aşamasındadır. 8 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 60 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; kimya, içki <strong>ve</strong> gıda sanayidir.<br />

Menemen (Plastik) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:219)<br />

� 90 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki 50 adet sanayi parselinin 34 adedi tahsis edilmiş olup, proje aşamasındadır.<br />

Bayındır Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� 04.11.2004 tarih <strong>ve</strong> 13918 sayılı yazımızla 150 hektarlık alan için Valiliğe kamulaştırma<br />

talimatı yazılmıştır.<br />

� Kamulaştırma evrakları beklenmektedir.<br />

� Bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge intikal etmemiştir.<br />

İzmir-Buca (Ege Giyim) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:198)<br />

� 53 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; 136 adet sanayi parselinin, tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

40 adedi üretim, 16 adedi inşaat, 80 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 2.500 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma, gıda <strong>ve</strong> makine sanayidir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ :<br />

İzmir İlinde 5.147 işyerlik 13 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca bugüne kadar kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla<br />

161.697.932.-TL’ye karşılık gelmektedir.<br />

Sıra<br />

no<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

243<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI (%)<br />

1 İZMİR ALİAĞA KSS 150 150 0 100<br />

2 İZMİR MERKEZ<br />

1.000<br />

AYAKKABICILAR KSS<br />

1.000 0 100

3 İZMİR BORNOVA KSS 500 485 15 97<br />

4 İZMİR MERKEZ<br />

(DÖKÜMCÜLER) KSS<br />

100<br />

93<br />

7 93<br />

5 İZMİR HALKAPINAR (I+II) 725<br />

BÖLÜM KSS<br />

725 0 100<br />

6 İZMİR KINIK KSS 75 75 0 100<br />

7 İZMİR MENEMEN KSS 94 94 0 100<br />

8 İZMİR MERKEZ (AĞAÇ İŞLERİ) 391<br />

KSS<br />

343 48 88<br />

9 İZMİR MERKEZ (METAL 670<br />

İŞLERİ) KSS<br />

610 60 91<br />

10 İZMİR MERKEZ II.OTO (I+II) <strong>81</strong>8<br />

KSS<br />

<strong>81</strong>8 0 100<br />

11 İZMİR MERKEZ III.OTO (I+II) 424<br />

KSS<br />

424 0 100<br />

12 İZMİR ÖDEMİŞ KSS (Sos. Tes.) 0 0 0 0<br />

13 İZMİR TİRE KSS 200 86 114 43<br />

Toplam 5.147 4.903 244 95<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Foça Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi: (*)<br />

� 24.04.2005 tarih <strong>ve</strong> 5016 sayılı yazımızla KSS olarak incelenen alanlara ilişkin<br />

Bakanlığımızca yer seçimi çalışmalarına devam edilebilmesi <strong>ve</strong> nihai karar <strong>ve</strong>rilebilmesi<br />

için söz konusu alanın öncelikle Bağarası Belediye Başkanlığınca da değerlendirilmesi,<br />

Belediyece alanda KSS kurulmasının uygun görüşü ile birlikte, İzmir Tarım İl<br />

Müdürlüğünün <strong>ve</strong> imar planı yapımına esas diğer ilgili kurum <strong>ve</strong> kuruluşların görüşleri<br />

Bakanlığımıza gönderilmesi Kooperatif Başkanlığından istenmiştir.<br />

� Bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge intikal etmemiştir.<br />

Yeşilyurt Akeller Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi: (*)<br />

- 06.06.2006 tarih <strong>ve</strong> 5609 sayılı yazımızla incelenen alanda aktif heyelan alanlarının tespit<br />

edilmesi üzerine jeolojik <strong>ve</strong> jeoteknik etüt raporlarının hazırlanması Kooperatif<br />

Başkanlığından istenmiştir.<br />

- Bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge intikal etmemiştir. (06.01.2012 tarihi<br />

itibarıyle)<br />

-<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

İÇSEL SORUNLAR:<br />

1) Yöresel <strong>ve</strong>/<strong>ve</strong>ya bölgesel yatırım haritalarının hazırlanmaması nedeniyle,<br />

müteşebbislerin uygun yatırım alanlarına sağlıklı olarak yönlendirilememesi<br />

2) OSB’lerin atıksu arıtma tesislerini gerçekleştirmek için Yatırım Programlarında fazla<br />

pay ayrılmaması<br />

3) Yabancı sermayenin ülkemizde yatırım yapmasını özendirecek nitelikte düzenlemelere<br />

sahip olan Endüstri Bölgesinin bugüne kadar kurulmaması.<br />

4) Yatırım yapmak isteyen girişimcinin karşılaştığı bürokratik sürecin uzunluğu.<br />

5) Marka <strong>ve</strong> araştırma-geliştirme faaliyetleri yönelik desteklerin azlığı<br />

6) Uluslar arası rekabet gücünü arttıran üretim konusuna sahip firma azlığı<br />

7) Yatırım <strong>ve</strong> istihdama bağlı teşvik politikalarının uygulanmaması<br />

244

8) TSE <strong>ve</strong> benzer, kurum <strong>ve</strong> kuruluşlar tarafından <strong>ve</strong>rilen belgelendirme <strong>ve</strong> standart<br />

hizmetleri için talep edilen ücretlerin yüksekliği,<br />

9) Belgelerde, sirkülerde, tebliğlerde, genelgelerde <strong>ve</strong> standartlarda açık, net <strong>ve</strong> anlaşılır<br />

bir yazım tekniği kullanılmaması.<br />

DIŞSAL SORUNLAR:<br />

1) Sektörel bazlı yurtdışı tanıtım yetersizdir.<br />

2) AB rekabet ortamına yeterince hazırlanılamaması KOBİ’leri olumsuz etkileyecektir<br />

3) Makroekonomik istikrarın bozulma riski<br />

4) Türkiye’nin içinde bulunduğu bölgede siyasi belirsizlik <strong>ve</strong> istikrarsızlık ortamı<br />

5) İlgili idarelerce, sektörel <strong>ve</strong> çevresel politikalar belirlenmeksizin parçacıl planlama<br />

mantığı ile sanayi amaçlı planlama kararları getirmeleri<br />

6) <strong>Sanayi</strong> kuruluşlarına yer tahsisi konusunda mer’i mevzuata göre kurumlar arası<br />

koordinasyonun sağlanamaması<br />

7) Hızla gelişen <strong>ve</strong> yerleşen plansız <strong>ve</strong> çarpık yapılaşmanın beraberinde getirdiği<br />

sosyo-ekonomik, altyapı, çevre kirliliği, kaynak israfı gibi sorunların çözümüne<br />

yönelik devletin mücadele olanaklarının giderek azalması<br />

8) Sektörel bazlı yurtdışı tanıtım yetersizdir.<br />

9) AB rekabet ortamına yeterince hazırlanılamaması KOBİ’leri olumsuz etkileyecektir.<br />

10) Tüketim kalıplarının, alışkanlıkların değişmesi.<br />

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ:<br />

1) Yatırım yapma sürecinde ilk adım olan yatırımların yer seçimi ile ilgili bürokratik<br />

süreç mümkün olduğu kadar sadeleştirilmeli <strong>ve</strong> hızlandırılmalıdır.<br />

2) Firmaların ayakta kalması için marka <strong>ve</strong> araştırma-geliştirme faaliyetleri özel bir önem<br />

arz etmektedir. Bu kapsamda; devletin marka <strong>ve</strong> Ar-Ge harcamalarına yönelik<br />

destekleri arttırılarak sürdürülmelidir.<br />

3) Girişimcileri ileri teknolojiye <strong>ve</strong> yeniliğe yönlendirecek teknopark <strong>ve</strong> iş yenilik<br />

merkezleri i<strong>ve</strong>dilikle kurulmalıdır.<br />

4) Geleneksel banka kredisi koşullarını sağlayamayan küçük girişimcileri fonlamak<br />

amacıyla oluşturulmuş mikro kredi sistemi, ülkemiz koşullarına uyarlanarak<br />

uygulamaya sokulmalıdır.<br />

5) İzmir’de Bölgesel Menkul Kıymetler Borsası kurulması önem arzetmektedir.<br />

6) Kayıtdışı istihdamın önlenmesi <strong>ve</strong> üretimin özendirilmesi amacıyla prime esas tavan<br />

<strong>ve</strong> taban tutarları arttırılmamalı, iş<strong>ve</strong>ren üzerinde ağır bir yük oluşturan SSK prim<br />

oranları zaman içinde düşürülmelidir.<br />

7) Türkiye genelindeki planlama eksikliği giderilmeli, ülkede planlanmamış bölge <strong>ve</strong><br />

alan bırakılmamalıdır. Plan kararlarına harfiyen uyulmalı, sık sık yapılan<br />

değişikliklerle plan bütünü zedelenmemelidir. Planlar bölgesel bazda hazırlanmalı <strong>ve</strong><br />

hedefleri bölgesel kalkınma olmalıdır.<br />

8) Türkiye’nin yatırım haritası çıkarılmalıdır. Bölgesel bazda hazırlanacak bu yatırım<br />

haritasında, yatırımla ilgili alan belirlemeleri dışında kara, hava <strong>ve</strong> denizyolu ulaşım<br />

imkanları, liman <strong>ve</strong> havaalanları, demiryolu güzergahları, maden <strong>ve</strong> hammadde<br />

kaynakları, enerji üretim santralleri vb. olanaklar belirlenmelidir.<br />

9) Yatırımcı yatırım yapmak istediğinde çeşitli seçenekler önüne konabilmelidir.<br />

10) Yatırımların mevcut OSB <strong>ve</strong> Serbest Bölgeler içerisine yapılması sağlanmalıdır.<br />

Yatırımcı bu konuda bilgilendirilmeli <strong>ve</strong> yönlendirilmelidir.<br />

11) Yapımı devam eden OSB’ler bir an önce bitirilmeli <strong>ve</strong> yeni OSB’lerin yatırım<br />

programına girmesi engellenmelidir. Bu sebeple yeni OSB kurma talepleri mevcut <strong>ve</strong><br />

yapımı devam eden OSB’lere yönlendirilmelidir. Bunun dışında karma OSB’lerden<br />

ziyade ihtisas OSB’ler yaratılmalı <strong>ve</strong> özendirilmelidir.<br />

12) İzmir’e bir Endüstri Bölgesi kazandırılması çalışmaları yapılmalıdır.<br />

245

13) Yatırım gerçekleştirme sürecinde, çeşitli kamu kurumlarından izin alma esnasında<br />

işleyişin hızlandırılması için bir takım kanun <strong>ve</strong> yönetmelikler (İmar Kanunu, Kültür<br />

<strong>ve</strong> Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, Çevre Kanunu, Orman Kanunu, Köy<br />

Hizmetleri Genel Müdürlüğünün Teşkilat <strong>ve</strong> Görevleri Hakkında Kanun <strong>ve</strong>/<strong>ve</strong>ya<br />

bunlara ait yönetmelikler) günümüz şartlarına göre revize edilmeli <strong>ve</strong> süreç<br />

hızlandırılmalıdır.<br />

14) Arazi temini, tesis inşaatı, iskân ruhsatı <strong>ve</strong> faaliyete geçme izinleri süreçleri, detaylı <strong>ve</strong><br />

tutarlı bir şekilde tanımlanmalı <strong>ve</strong> yatırımcının kamu kurumları arasında tenis topu<br />

gibi gidip gelmesi engellenmelidir.<br />

15) AB’ye uyum çalışmaları kapsamında Şirketler hukuku konusunda devam etmekte olan<br />

uyumlaştırma çalışmaları; uygulamada <strong>ve</strong> mevzuatta sonuç alınabilmesi için<br />

hızlandırılmalıdır.<br />

16) İhracatta belirli limitleri aşan işletmelere; enerji fiyatları, gelir <strong>ve</strong>rgisi stopajı, sigorta<br />

primi iş<strong>ve</strong>ren paylarının ödenmesi <strong>ve</strong>ya azaltılması şeklinde teşvikler <strong>ve</strong>rilmelidir.<br />

17) Her gün kurulan, klasik işlevine yeni pek çok işlevler eklenen semt pazarları <strong>ve</strong> işporta<br />

faaliyetleri kayıt dışı ekonominin önemli bir ayağını oluşturmaktadır. Özellikle<br />

haftanın belirli günlerinde gerektiği sayıda olması gerekirken, haftanın her günü<br />

kurulan semt pazarlarında artık sebze, mey<strong>ve</strong>, kuru bakliyat vb. gıda ürünleri satışının<br />

yanı sıra, bazen daha çok tekstil, tuhafiye, mefruşat, bijuteri, kozmetik, hırdavat,<br />

kırtasiye ürünleri satılmaktadır. Ticaretin adil, yasal, hakkaniyet sınırları içerisinde,<br />

belli standart <strong>ve</strong> hükümlere göre uygulanmasını sağlamaya yönelik olarak faaliyet<br />

gösteren Bakanlığımızın semt pazarlarındaki satışların <strong>ve</strong> ticaretin disiplinine yönelik<br />

olarak bir takım yasal düzenlemeler getirmesi önem arzetmektedir.<br />

18) <strong>Sanayi</strong>mizin teknoloji içeriği güçlü <strong>ve</strong> katma değeri yüksek ürünlere doğru yapısal bir<br />

değişim geçirmesini sağlamak temel hedef olmalıdır. Bu hedef, ihracat teşviklerinde<br />

özellikle göz önüne alınmalıdır.<br />

19) Yüksek teknolojili sanayi dallarındaki istihdamın toplam istihdam içerisindeki<br />

oranının arttırılmasına yönelik eğitim <strong>ve</strong> işgücü yetiştirme programları yürütülmeli, bu<br />

konuda faaliyet gösteren eğitim kurumları desteklenmelidir.<br />

20) <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> ticaretin geliştirilmesi bağlamında; “yerli malı”nın kullanımı özendirilmeli,<br />

üretimde yerli girdi kullanımını özendirici çalışmalar yapılmalıdır.<br />

246

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Müdürlüğümüzde, aşağıdaki tabloda unvanları belirtilen 31 adet teknik hizmetler, 54 adet<br />

genel idari hizmetler olmak üzere toplam 85 personel görev yapmaktadır.<br />

Unvan<br />

247<br />

Personel Sayısı<br />

İdari Hizmetler 54<br />

İl Müdürü 1<br />

İl Müdür Yrd. 2<br />

Şube Müdürü 4<br />

Şef 11<br />

Uzman 5<br />

Araştırmacı 4<br />

Memur 19<br />

Veri Hazine Kontrol İşl. 1<br />

Daktilograf 7<br />

Şoför -<br />

Hizmetli -<br />

Teknik Hizmetler 31<br />

Makine Mühendisi 3<br />

Kimya Mühendisi 6<br />

İnşaat Mühendisi -<br />

Maden Mühendisi 1<br />

Mimar 1<br />

Metalurji Mühendisi 2<br />

Tekstil Mühendisi 2<br />

Fizik Mühendisi 1<br />

Endüstri Mühendisi 2<br />

Elektronik Müh. 1<br />

Tekniker 2<br />

Teknisyen 2<br />

Ölçü Ayar Memuru 8<br />

GENEL TOPLAM 85<br />

Çok sayıda kanun <strong>ve</strong> yönetmelik hükümlerine göre kamu hizmeti <strong>ve</strong> denetim yapan<br />

müdürlüğümüz, açılan davalara taraf olmakta <strong>ve</strong> savunmasını bildirmek durumunda<br />

kalmaktadır. Müdürlüğümüz bünyesinde hukukçu bulunmaması nedeniyle, savunmalar<br />

denetim görevini ifa eden personeller tarafından yapılmakta ancak, personellerimizin hukuki<br />

konulardaki bilgi eksikliği <strong>ve</strong> yetersizliği nedeniyle sorunlar yaşanmaktadır. Bu nedenle,<br />

Müdürlüğümüz bünyesinde 1 adet hukukçu kadrosuna önemle ihtiyaç duyulmaktadır.

36 KARS<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

İlde orta <strong>ve</strong> küçük ölçekli sanayi siteleri bulunmaktadır. İldeki sanayi yeterince<br />

gelişmemiş olup, il ekonomisi tarım <strong>ve</strong> hayvancılığa dayalı sosyo-ekonomik yapıya sahiptir.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Kars ilinde ticaret, tarımdan sonra ikinci sırada yer almaktadır. Ticari faaliyetleri<br />

genellikle küçük esnaf <strong>ve</strong> sanatkarlardan oluşmaktadır. İldeki ticaret yeterince organize<br />

olmamış <strong>ve</strong> ferdi ticaret işletme bazında kalmıştır. İlde 1 adet Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası <strong>ve</strong> bu<br />

odaya bağlı Sarıkamış <strong>ve</strong> Kağızman ilçelerinde birer ajansı bulunmakta <strong>ve</strong> odanın 11 adet<br />

meslek grubunda toplam merkezde 2.186 işyeri bulunmaktadır. İlde 1 adet Ticaret Borsası <strong>ve</strong><br />

bu borsanın 410 üyesi bulunmaktadır. Borsada en çok işlem gören ürünler şeker pancarı,<br />

elma, kuru soğan, patates, kaşar peyniri, bal, süt, et, tere yağı, beyaz peynir <strong>ve</strong> yumurtadır.<br />

İlde 19 adet tarım kredi kooperatifi, 124 adet tarımsal kalkınma kooperatifi, 7 adet esnaf <strong>ve</strong><br />

sanatkarlar kredi kefalet kooperatifi, 22 adet motorlu taşıyıcılar kooperatifi, 2 adet tüketim<br />

kooperatifi, 4 adet KSS yapı kooperatifi <strong>ve</strong> 74 adet konut yapı kooperatifi bulunmaktadır. İlde<br />

toplam 77 anonim şirketi, 651 limitet şirketi, 18 kollektif şirketi <strong>ve</strong> 6 adet sigorta acentesi<br />

bulunmaktadır. Kars’ın ticarete konu olabilecek Ermenistan sınırı bulunduğundan Doğukapı<br />

sınır kapısı kapalı bulunmaktadır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Kars İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Kars İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 43 dir. Toplam sanayi işletmesi<br />

içerisinde % 0.07 lik bir oran ile sanayisi az gelişmiş İller arasında yer almaktadır.<br />

Doğu Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında,<br />

Malatya İlinin % 29 luk bir oran ile bölge illeri arasında birinci sırada yer aldığı<br />

görülmektedir. Malatya İlini sırasıyla %18 ile Elazığ, % 13 ile Erzurum, % 9 ile Erzincan, %9<br />

ile Van, %5 Ağrı, 2 Muş, % 3 Kars, % 3 Bingöl, %3 Bitlis, % 2 Ardahan, %2 Iğdır, %1<br />

Hakkari, %1 ile Tunceli <strong>ve</strong> İli takip etmektedir.<br />

3.2. Kars ilinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Kars İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda,<br />

%39 Gıda Ürünleri <strong>ve</strong> İçecek İmalatı, %10 Diğer Madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı,%10 Ana metal<br />

sanayi,<br />

Diğerleri sırasıyla;<br />

%7 Makine <strong>ve</strong> teçhizat hariç; fabrikasyon metal ürünleri,<br />

%5 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> teçhizat imalatı<br />

%5 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünlerinin imalatı(mobilya hariç),saz, saman <strong>ve</strong> benzeri malzemelerden,<br />

örülerek yapılan eşyaların imalatı,<br />

248

% 3 Derinin tabaklanması <strong>ve</strong> işlenmesi, bavul, el çantası, sataçlık, koşum takımı <strong>ve</strong> ayakkabı<br />

imalatı,<br />

%2 Metal cevherler madenciliği,<br />

% 2 Motorlu kara taşıtı,treyler<br />

% 2 İçeçek imalatı,<br />

% 2 Deri <strong>ve</strong> ilgigli ürürnlerin imalatı,<br />

% 2 Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünleri imalatı,<br />

% 2 Bilgisayarların elektronik <strong>ve</strong> optik ürünleri,<br />

% 9 (Diğer )<br />

3.3. Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Kars ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 1.280<br />

4 sanayi işletmesinde AR-Ge birimi bulunmaktadır. AR-GE’ de çalışan personel sayısı ise<br />

5’dur. Kalite kontrol birimi 8 işletmede bulunmaktadır. Kalite kontrolde çalışan sayısı 18 dur.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Kars ilinde sanayi, ildeki yerel hammadde kaynaklarına bağlı olarak bir gelişme<br />

göstermiştir.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, %40’i Derinin tabaklanması <strong>ve</strong> işlenmesi, bavul, el çantası,<br />

saraçlık, koşum takımı <strong>ve</strong> ayakkabı imalatı,%36 Gıda ürünleri <strong>ve</strong> içecek imalatı,<br />

İstihdamın % 83 ‘i işçi, % 2 ‘i Mühendis’tir.<br />

Kars İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 51 ı mikro ölçekli, %25’ı küçük ölçekli,<br />

%18 orta ölçekli, %6 sı büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Sasaş Sarıkamış Ayakkabı <strong>Sanayi</strong> A.Ş.<br />

- Sümerbank Holding (Sarıkamış) Ayakkabı İşletmesi A.Ş.<br />

- Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.(Kars Şeker Fabrikası)<br />

- Doğu Metal San.Tic.A.Ş.<br />

- Kristal Tuz Mad.Petrol Gıda Hayvancılık İnş.Trz.San Tic.A.Ş.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

İlde potansiyeli değerlendirmeye yönelik ormancılık sektöründe <strong>ve</strong> madencilik sektöründe<br />

yapılabilecek yatırımlar bulunmaktadır.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Kars ili Ermenistan’a sınır il, Ardahan üzerinden Gürcistan’a, Iğdır üzerinden ise<br />

Nahçivan-Azerbaycan <strong>ve</strong> İran’a mücavir il konumundadır. Diğer taraftan, Kars-Bakü-Tiflis<br />

Demiryolu projesi üzerinde bulunması <strong>ve</strong> Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Petrol Boru Hattı<br />

üzerinde olması dolayısıyla Kars ilin önemini arttırmaktadır.<br />

Boğazlar Ülkemiz için ne kadar stratejik öneme haizse Kars ili Kafkaslara <strong>ve</strong> Orta Asyaya<br />

açılan kapı olması, ayrıca çok önemli (BTC) Hattı üzerinde olması, Kars-Bakü-Tiflis<br />

Demiryolu projesi üzerinde bulunması nedeniyle gelecekte boğazlar kadar stratejik öneme<br />

haiz olacaktır.<br />

249

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Kars İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

2008<br />

2009<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

FİRMA SAYISI<br />

3 344<br />

5 236<br />

2010 2 159<br />

2011 2 1.094<br />

6.2. Kars İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

3 525<br />

2009<br />

4 857<br />

2010 5 3.048<br />

2011 7 1.800<br />

7. Kars İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

B. ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a)TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Kars Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:180)<br />

� 200 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2002 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 77 adet sanayi parselin tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 37<br />

adedi üretim, 14 adedi inşaat, 26 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 400 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, orman ürünleri <strong>ve</strong> dokuma sanayidir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Kars Besi Organize Bölgesi : (Sicil No:179)<br />

� 2011 yılı yatırım programında “Etüd” olarak <strong>ve</strong> 3.000.-TL ödenekle yer almaktadır.<br />

� 188 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Tarım <strong>ve</strong> Köy İşleri Bakanlığınca proje teklifinde görülen eksiklikler 31.12.2007 tarih <strong>ve</strong><br />

14359 sayılı yazımızla OSB Yönetim Kurulu Başkanlığına iletilmiştir.<br />

Kars Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (İla<strong>ve</strong> Alan): (Sicil No:180)<br />

� 2011 yılı yatırım programında “6 Hektar” olarak <strong>ve</strong> 400.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Bölgede 75 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

250

B. KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ :<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Kars İlinde 462 işyerlik 2 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu projeler<br />

için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 18.901.663.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

251<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 KARS MERKEZ KSS 408 300 108 74<br />

2 KARS SARIKAMIŞ (BELEDİYE) KSS 54 26 28 48<br />

TOPLAM 462 326 136 71<br />

b) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Yeşil Kağızman Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “75 işyeri, altyapı” olarak <strong>ve</strong> 800.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Sıhhi tesisat <strong>ve</strong> elektrik projeleri vize edilmiştir.<br />

� 75 işyeri yapım işi fiziki gerçekleşmesi % 41’dir.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Selim Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 06.11.1998 tarih <strong>ve</strong> 14923 sayılı yazımızla S.S.Selim KSS Kooperatif Başkanlığına yer<br />

seçimi talimatı<br />

yazılmıştır.<br />

� Valilik <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğünden alınan 30.06.1999 tarih <strong>ve</strong> 714 sayılı yazıda,<br />

uygun görülen alanın mera vasfında olduğundan tahsis amacı değişikliği talebinde<br />

bulunulması üzerine, Kars Tarım İl Müdürlüğüne talepte bulunulması, Kooperatif<br />

Başkanlığından istenmiştir. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

İlin Teşvik yasası kapsamında 4. Bölgede olması nedeniyle yatırım yapmak isteyenler için<br />

önemli avantajdır. Yatırımcıları bu bölgeye çekmek için bu avantajlar anlatılmalı ciddi<br />

gayretler gösterilmelidir.<br />

2010 yılında bitirilmesi öngörülen Kars-Bakü-Tiflis Demiryolu projesinin, Kars <strong>ve</strong> bölge<br />

ekonomisine daha büyük katkılar sağlayabilmesi için depo <strong>ve</strong> antrepo gibi işletmelerin<br />

kurulması ile faal hale getirilmelidir.<br />

Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Petrol Boru Hattı üzerinde olması nedeniyle Kars ilinde<br />

Serbest Ticaret Bölgesi kurulmalıdır.<br />

Doğu Anadolu Bölgesi hayvancılıkta pilot bölge <strong>ve</strong> cazibe merkezi olmalıdır.<br />

Kars ilinde halkımızın önemli geçim kaynağı olan hayvancılık bugüne kadar geleneksel<br />

<strong>ve</strong> küçük aile işletmeciliği yöntemiyle sürdürülmekte emek yoğun getirisi az devam<br />

etmektedir. Bu durumun nedeni üretilen sütün ilinde işlenmeden satışa sunulmasıdır. Bu<br />

nedenle<br />

� Organik hayvancılığın özendirilmesi,<br />

� Kars Besi Organize Bölgesinin hayata geçirilmesi,<br />

� Entegre et <strong>ve</strong> süt tesislerinin kurulması için özel teşvikler sağlanması,

� Küçük aile işletmelerinin modernize edilmesi ile sözleşmeli çiftçi <strong>ve</strong> besiciliğin<br />

yaygınlaştırılması için teşviklerin arttırılması <strong>ve</strong> ülkemizin önde gelen firmalarının<br />

iline yönlendirilmesi,<br />

� İlin Kars kaşarı <strong>ve</strong> gravyeri, beyaz lor, çeçil peyniri <strong>ve</strong> tereyağı üretim merkezi<br />

konumuna getirilmesi,<br />

� Doğu Anadolu dağlarının turizme açılması <strong>ve</strong> bu amaçla master planının hazırlanması,<br />

� Kars ili (Sarıkamış Cıbıltepe, Allahuekber, Soğanlı, Kumru, Aladağı, Hamamlı,<br />

Sıpkaç, Ağbaba <strong>ve</strong> Balıklı dağları) <strong>ve</strong> Doğu Anadolu’nun kayak merkezi olabilecek<br />

kapasitede olan yerlerin tespiti ile Doğu Anadolu Kış Turizmi Kalkınma projesinin<br />

hayata geçirilmesi,<br />

� Kars Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi içinde bulunan lojman, idari bina, çıraklık okulu gibi<br />

binalar atıl durumda, bu binaların onarımı yapılarak bir an önce faaliyete geçirilmesi<br />

gerekmektedir.<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinde faal olan işletmeler çok düşük kapasiteli çalışmaktadır.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Abdullah TOPÇU Şube Müdürü (İl Müdür Vekili)<br />

Hüseyin DUMAN Teknisyen<br />

İsmail AY Ölçü <strong>ve</strong> Ayar Memuru<br />

Tuncay KARAYEL Ölçü <strong>ve</strong> Ayar Memuru<br />

Mehmet ÇALBAY Ölçü <strong>ve</strong> Ayar Memuru<br />

Faik GÖNEN Memur<br />

252

37 KASTAMONU<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Kastamonu ili ekonomik yapısı itibariyle genel olarak geçim kaynakları orman <strong>ve</strong> tarım<br />

ürünlerine dayalıdır. Bu nedenle Kastamonu ili için sanayileşmişlikten söz etmek mümkün<br />

değildir. Bunun için il 1. derecede kalkınmada öncelikli iller kapsamına alınmıştır.<br />

<strong>Sanayi</strong>leşme İlin Merkez <strong>ve</strong> Tosya ilçelerinde yoğunlaşmıştır.<br />

Ayrıca il Merkezi ile Tosya ilçesinde olmak üzere iki adet Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi<br />

mevcuttur. Bunlardan merkezde kurulu bulunan organize sanayi bölgesi alt yapı çalışmasını<br />

tamamlamış <strong>ve</strong> faaliyete geçmiştir. Tahsisi yapılan parseller içinde gıda sektöründe 2 firma,<br />

orman envali sektöründe 2 firma iskan ruhsatı almış olup, hali hazırda 3 adet firma faaliyetini<br />

sürdürmektedir.<br />

Tosya ilçesindeki organize sanayi bölgesinin yer seçimi tamamlanmış olup,<br />

22.08.2009 tarih <strong>ve</strong> 27327 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri<br />

Uygulama Yönetmeliği çerçe<strong>ve</strong>sinde yeniden müteşebbis heyet teşekkülü oluşturulmuş,<br />

01.01.2010 itibariyle Tosya Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi Müdürlüğü kurulmuş <strong>ve</strong> bir bölge<br />

müdürü bir muhasebeci faaliyetine başlamıştır.<br />

İl Seydiler ilçesinde Belediye Başkanlığının öncülüğünde özel müteşebbisçe 1998<br />

yılında organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi adı altında 1.088.000 m2 lik alan üzerinde bazı yatırımlar<br />

yapılmış ancak bu oluşum organize sanayi bölgesi resmiyeti kazanmamıştır. Bu alanda<br />

yatırımcılar kendi imkanları ile yatırım yapmaya çalışmaktadırlar.<br />

İl Taşköprü ilçesinde ise Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi yer seçimi yapılmış ancak,<br />

Bakanlığımızın 22.05.2009 tarih <strong>ve</strong> 004541 sayılı yazılarında belirtildiği üzere; İl genelinde<br />

mevcut OSB’lerde bulunan toplam parsellerin en az %75’inde üretim <strong>ve</strong>ya inşaata geçilmiş<br />

olması gerektiğinden <strong>ve</strong> il merkezindeki OSB’nin resmi doluluk oranının %20 olarak<br />

görünmesi nedeniyle belirlenen bölgede herhangi bir çalışma yapılmamaktadır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Kastamonu ilinin ticaret hayatı genel olarak il merkezinde toplanmaktadır. Tosya,<br />

Taşköprü, İnebolu ilçelerinde de ticaret hayatı bir nebze gelişmiştir. Kastamonu ilinde ticari<br />

yoğunluk, giyim, tuhafiye, dayanıklı tüketim maddeleri <strong>ve</strong> gıda yer almaktadır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Kastamonu İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Kastamonu İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 246 dir. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.3lük bir oran ile sanayisi gelişmekte olan ildir.<br />

Karadeniz Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, bölge<br />

illeri arasında %19 lik bir oran ile Samsun ilk sırada yer almaktadır. Sırasıyla, % 10 ile Düzce<br />

, % 10 Trabzon, %10 Çorum, % 7 Bolu, % 6 Kastamonu, % 5 Ordu, %5.0 Rize, % 4 Amasya,<br />

% 4 Tokat, %4 Zonguldak, % 4 Karabük, %3 Sinop, % 3 Giresun, %3 Bartın, %1<br />

Gümüşhane, %1 Artvin, % 1 Bayburt illeri takip etmektedir.<br />

253

3.2. Kastamonu İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Kastamonu İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 23<br />

Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç )<br />

% 24 Gıda ürünleri <strong>ve</strong> içecek imalatı,<br />

% 12 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taş ocakçılığı,<br />

% 10 Diğer Metalik olmayan diğer mineral ürünlerin imalatı,<br />

% 7 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 5 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

% 4 Mobilya imalatı; başka yerde sınıflandırılmamış diğer imalatlar,<br />

% 2 Plastik <strong>ve</strong> kauçuk ürünleri imalatı<br />

% 2 Elektrikli tecizat imalatı,<br />

% 2 Fabrikasyon metal ürürnleri,<br />

% 2 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürürnler imalatı,<br />

% 2 Diğer ulaşım araçlarının imalatı,<br />

% 1 Ana metal sanayi,<br />

% 1 Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine edilmiş petrol ürürnleri<br />

% 1 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> teçhizat imalatı,<br />

%1 Diğer ulaşım araçlarının imalatı,<br />

% 1 Diğer<br />

3.3. Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Kastamonu ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel<br />

sayısı Toplam: 8.895 dir.<br />

11 sanayi işletmesinde AR-GE birimi bulunmaktadır. AR-GE’ de çalışan personel sayısı ise<br />

18’dür. 45 sanayi işletmesinde kalite kontrol birimi bulunmakta <strong>ve</strong> 76 personel çalışmaktadır.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Kastamonu İlinde sanayide çalışanların % 34 Giyim eşyası imalatı, % 16 Ağaç <strong>ve</strong><br />

mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç ),% 13 Gıda ürünleri <strong>ve</strong> içecek imalatı, sektöründe<br />

istihdam edilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>deki istihdamın % 84 ü işçi, % 2 si Mühendis, dir.<br />

Kastamonu İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 36 ü Mikro Ölçekli, % 49 u Küçük Ölçekli,<br />

%12 si Orta Ölçekli, % 3ü Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler:<br />

- Gürmen Giyim <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

- Eti Bakır A.Ş<br />

- Türkiye Şeker Fabrikaları A.S Kastamonu Şeker Fabrikası<br />

- Aktek Giyim <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş İldir Şubesi<br />

- Kastamonu Entegre Ağaç <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

- Sfc Entegre Orman Ürünleri <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

İlin toplam 13.152,82 Km2’lik yüzölçümünün 774.806 Hektarlık bölümünün orman alanı<br />

olması nedeniyle en büyük potansiyel orman ürünlerinin değerlendirilmesidir.<br />

Bu nedenle ilk etapta kereste, doğrama, mobilya <strong>ve</strong> ağaç ürünleri imalatına ağırlık<br />

<strong>ve</strong>rilmelidir. İlde orman envali üzerinde faaliyet gösteren <strong>ve</strong> yurt içi <strong>ve</strong> dışına ürün<br />

pazarlayan başlıca 4 işletmede üretilen mamuller, yonga levha, yongalam, MDF, kaplı levha,<br />

medapan, medalam, parke, empre kağıt, kontrplak üretimleridir.Bu ürünler bir çok işkolunda<br />

yarı mamul olarak kullanılmakta olup, bu iş kollarının ilde yaygınlaştırılması için teşvik<br />

edilmesi gerekmektedir.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

254

İlin istihdamın % 80’i gıda, tekstil, orman ürünleri sektöründe çalışmaktadır.<br />

İlde hayvancılık potansiyelinin yüksek oluşu nedeniyle, hayvancılığa yönelik entegre<br />

tesislerin yer alacağı ihtisas organize sanayi bölgesi kurulması teşvik edilmelidir.<br />

Bu tür bir çalışmanın il <strong>ve</strong> çevre illerdeki hayvan yetiştiriciliğine ivme kazandıracağı gibi<br />

yapılacak yatırımlar ile yoğun istihdam sağlayacağı düşünülmektedir.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Kastamonu İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 16 260.076<br />

2009 30 82.726<br />

2010 26 7.095<br />

2011 23 29.210<br />

6.2. Kastamonu İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

30 74.<strong>81</strong>7<br />

2009<br />

29 38.277<br />

2010 35 33.909<br />

2011 35 32.378<br />

7. Kastamonu İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük<br />

<strong>Sanayi</strong> Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

b) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Kastamonu Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:144)<br />

� 107 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2005 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 33 adet sanayi parselinin, 28 tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 6<br />

adedi üretim, 14 adedi inşaat, 8 adedi proje aşamasındadır. 5 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 680 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, orman ürünleri <strong>ve</strong> elektrikli makineler sanayidir.<br />

a) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Kastamonu-Tosya Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:21)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “63 hektar” olarak <strong>ve</strong> 100.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� İmar planı aşamasındadır.<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Taşköprü Organize sanayi Bölgesi:<br />

255

� Kurum görüşleri tamamlanmış olup, 02.11.2007 tarih <strong>ve</strong> 11866–11870 sayılı dağıtımlı<br />

yazımız 70 hektar büyüklüğündeki alanın yer seçiminin uygun görüldüğü Valiliğe,<br />

Taşköprü Belediye Başkanlığı'na <strong>ve</strong> ilgili kurumlara bildirilmiştir.<br />

� Kuruluş protokolü onayının, Bakanlığımız Yatırım Programı Usul <strong>ve</strong> Esaslarının 8inci<br />

maddesinin 4üncü fıkrası gereğince il genelinde mevcut OSB’lerin %75 doluluk oranı<br />

şartı sağlayamaması nedeniyle(%20) 22.05.2009 tarih <strong>ve</strong> 4541 sayılı yazımızla<br />

gerçekleştirilemeyeceği bildirilmiştir.<br />

Kastamonu Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi ( İla<strong>ve</strong> Alan): (Sicil No:144)<br />

� 04.05.2004 tarih <strong>ve</strong> 5014 sayılı yazımızla 21 hektar büyüklüğündeki alanın yer seçiminin<br />

uygun görüldüğü bildirilmiştir.<br />

� 68 adet parsel için 218.209,49 m 2 şahıs mülkiyetindeki arazilere kamu yararı kararı<br />

<strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

� İmar planı aşamasındadır.<br />

Seydiler Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� 16.01.2002 tarih <strong>ve</strong> 777 sayılı yazımızla 100 hektar büyüklüğündeki alanın yer seçiminin<br />

uygun görüldüğü bildirilmiştir.<br />

� 11.11.2002 tarih <strong>ve</strong> 14234 sayılı yazımızla OSB'nin belediye imkanlarıyla inşaatına<br />

devam edilmesinin <strong>ve</strong> imar planlarının yaptırılması ile ilgili çalışmaların durdurulması,<br />

OSB alanı için öncelikle jeolojik-jeoteknik etüdün yaptırılmasından sonra talimat yazısı<br />

ekindeki işlemler listesinde belirtilen sıra takibine göre çalışmalara devam edilmesi<br />

gerektiği Valiliğe bildirilmiştir.<br />

� Bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge intikal etmemiştir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Kastamonu İlinde 1.271 işyerlik 13 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 38.379.196.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

256<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 KASTAMONU ABANA KSS 38 21 17 55<br />

2 KASTAMONU ARAÇ KSS 100 59 41 59<br />

3 KASTAMONU BOZKURT KSS 50 42 8 84<br />

4 KASTAMONU ÇATALZEYTİN KSS 44 21 23 48<br />

5 KASTAMONU DEVREKANİ KSS 100 62 38 62<br />

6 KASTAMONU MERKEZ KSS 225 225 0 100<br />

7 KASTAMONU MERKEZ (YENİ) KSS 250 147 103 59<br />

8 KASTAMONU TAŞKÖPRÜ KSS 120 99 21 83<br />

9<br />

KASTAMONU TOSYA (AĞAÇ<br />

İŞLERİ) KSS<br />

24 8 16 33<br />

10<br />

KASTAMONU TOSYA (I.BÖLÜM)<br />

KSS<br />

105 77 28 73<br />

11<br />

KASTAMONU TOSYA (II. BÖLÜM)<br />

KSS<br />

74 52 22 70<br />

12<br />

KASTAMONU TOSYA (III. BÖLÜM)<br />

KSS<br />

120 65 55 54<br />

13<br />

KASTAMONU TOSYA<br />

DOKUMACILAR KSS<br />

21 0 21 0

TOPLAM 1.271 878 393 69<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Azdavay Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� Valilik <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Müdürlüğünün 29.08.2002 tarih <strong>ve</strong> 1279 sayılı yazı ekinde<br />

gönderilen Azdavay KSS Yapı Kooperatifi Başkanlığının 27.08.2002 tarih <strong>ve</strong> bila sayılı<br />

yazısında 23.06.1993 tarih <strong>ve</strong> 117<strong>81</strong>–83 sayılı yazımızla talimat yazılan Yumacık<br />

Mevkiindeki alanın satın alınamadığı bildirildiğinden yeniden yer seçimi yapılmış olup,<br />

Karaburun Avlubaşı mevkiindeki 25 dönümlük alan uygun görülmüştür.<br />

İnebolu Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi :<br />

� İnebolu Belediye Başkanlığının 03.06.2005 tarih <strong>ve</strong> bila sayılı yazısının talebi üzerine<br />

04.08.2005 tarihinde etüt çalışması yapılmıştır. 15.11.2005 tarih <strong>ve</strong> 15222–25 sayılı<br />

yazımızla 50 dekar büyüklüğündeki alanın yer seçiminin uygun görüldüğü bildirilmiştir.<br />

� Bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge intikal etmemiştir. (06.01.2012<br />

tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

İl 28.07.2009 tarih <strong>ve</strong> 27302 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren<br />

“Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına ilişkin Tebliğ”<br />

uyarınca yapılan düzenlemelerde, İl 4 Bölge olarak tayin edilmiş <strong>ve</strong> yatırımcılar için çeşitli<br />

avantajlar öngörülmüştür.<br />

Ayrıca yatırımcıların <strong>ve</strong> halen imalat yapan müteşebbislerin sorunlarını gidermek üzere,<br />

03.06.2008 tarih <strong>ve</strong> 26895 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren<br />

Başbakanlığın “Tek Adımda Yatırım Bürosu” Başlıklı 2008/10 sayılı Genelgesi<br />

doğrultusunda İlde Tek Adımda Yatırım Bürosu oluşturulmuş <strong>ve</strong> yatırımcılarımızın<br />

sorunlarının giderilmesi için çalışmalara başlanmıştır.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

MÜDÜ<br />

R<br />

MÜDÜR<br />

YARDIMCI<br />

SI<br />

ŞUBE<br />

MÜDÜR<br />

Ü<br />

ŞE<br />

F<br />

MÜHENDİ<br />

S<br />

257<br />

TEKNİSYE<br />

N<br />

ÖLÇÜ<br />

VE<br />

AYAR<br />

MEMUR<br />

U<br />

MEMU<br />

R<br />

1 1 1 2 1 1 1 3 1<br />

ŞOFÖ<br />

R

38 KAYSERİ<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Kayseri ulaşım, enerji, alt yapının uygunluğu, zengin yeraltı kaynakları <strong>ve</strong> özellikle<br />

gelişmiş sanayisi ile Orta Anadolu’nun sanayi <strong>ve</strong> ticaret merkezi konumundadır.<br />

İlde sanayileşme politikası Cumhuriyetin ilanından sonra başlamıştır.1927 yılında Hava<br />

İkmal Bakım Merkezi, 1935 yılında Sümerbank Dokuma Fabrikası kurularak faaliyete<br />

geçmiştir. İlde sanayinin temelini bu iki müessese oluşturmaktadır.<br />

İlde 3 Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi, 11 Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi, 1 Serbest Bölge <strong>ve</strong> 1 teknopark<br />

bulunmaktadır.<br />

İlde Toplam 43 Milyon 212 Bin M² Planlı Endüstri Alanı Bulunmaktadır.<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgelerinin 2011 yılında kullanmış olduğu elektrik enerjisi toplam<br />

844.932.999 KWH’dir.<br />

Serbest Bölge<br />

Alanı : 6 Milyon 905 Bin m²<br />

Faal Firma Sayısı : 47<br />

Erciyes Teknopark A.Ş.<br />

Alanı : 277.074 m²<br />

Firma Sayısı : 125<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İlde toplam 14.249 şirket bulunmaktadır. Bunların büyük bölümü iki büyük merkez ilçede<br />

toplanmıştır. Şirketlerin dağılımı aşağıdaki gibidir.<br />

Kayseri’deki Şirketlerin Türlerine Göre Dağılımı<br />

ŞİRKET TÜRLERİ SAYISI<br />

Anonim Şirket 1.458<br />

Limitet Şirket 7.693<br />

Diğer 5.098<br />

TOPLAM 14.249<br />

Kayseri Anadolu’nun ortasında altı bin yıllık tarihi olan en eski yerleşim yerlerinden biridir.<br />

İpek yolu üzerinde olan Kayseri uygun coğrafi konumunun da etkisiyle her devirde önemini<br />

korumuştur.<br />

3 <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

1.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Kayseri İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu<br />

Bölgesinde olduğu görülmektedir.<br />

Kayseri İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 1.160 dİr. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 2 lik bir oran ile sanayisi gelişmiş onbirinci İldir.<br />

İç Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, % 45<br />

ile Ankara İli ilk sırada yer alırken, Ankara İlini sırasıyla %24 ile Konya, %10 Kayseri, %5<br />

258

Eskişehir, %3 Sivas, %2 Karaman, %2 Kırıkkale, %2 Aksaray, %2 Nevşehir, %2 Yozgat, %1<br />

Niğde, %1 Çankırı <strong>ve</strong> %1 ile Kırşehir İli takip etmektedir.<br />

1.2. Kayseri İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Kayseri İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda;<br />

%15 Mobilya İmalatı, başka yerde sınıflandırılmamış diğer imalatlar<br />

% 14 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı,(makine <strong>ve</strong> teçhizatıhar<br />

% 11 Gıda ürünleri <strong>ve</strong> içecek İmalatı,<br />

% 8 Tekstil Ürünleri İmalatı,<br />

% 7 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı,<br />

% 6 Plastik <strong>ve</strong> Kauçuk Ürünleri İmalatı,<br />

% 5 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

%5 Metalik olmayan diğer mineral ürünlerin imalatı<br />

% 4 Ana Metal <strong>Sanayi</strong><br />

% 4 Diğer Madencilik <strong>ve</strong> Taşocakçılığı<br />

% 3 Kimyasal Madde <strong>ve</strong> Ürünleri imalatı,<br />

% 3 Ağaç <strong>ve</strong> Mantar Ürünleri İmalatı(Mobilya hariç);<br />

% 3 Metal Cevherler Madenciliği,<br />

% 2 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 2 Motorlu Kara Taşıtı, Römork <strong>ve</strong> Yarı Römork İmalatı,<br />

% 2 Diğer imalatlar,<br />

% 2 Kağıt Hamuru, kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünleri imalatı,<br />

% 1 Tıbbi Aletler; hassas <strong>ve</strong> optik aletler ile saat imalatı<br />

%1 Başka Yerde Sınıflandırılmamış Elektrikli Makine <strong>ve</strong> Cihazların İmalatı,<br />

% 2 Diğer (Derinin tabaklanması <strong>ve</strong> işlenmesi; bavul el çantası saraçlık, koşum takımı <strong>ve</strong><br />

ayakkabı imalatı, Radyo, televizyon, haberleşme <strong>ve</strong> teçhizatı <strong>ve</strong> cihazları imalatı, Kok kömürü,<br />

rafine edilmiş petrol ürünleri <strong>ve</strong> nükleer yakıt imalatı, Diğer ulaşım araçlarının imalatı)<br />

1.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre Kayseri ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 55.053 dür.<br />

11 sanayi işletmesinde Ar-GE birimi 68 personel bulunmaktadır.25 sanayi işletmesinde<br />

Kalite kontrol birim 273 personel bulunmaktadır.<br />

1.4. Genel Değerlendirme:<br />

Kayseri İlinde sanayi sektörlerinde çalışanların, %44 Mobilya İmalatı, % 12 Tekstil<br />

Ürünleri İmalatı, sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 84 ü işçi, % 2 si mühendis’tir.<br />

Kayseri İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 40 ı Mikro Ölçekli, % 44 ü Küçük<br />

Ölçekli, % 13 ü Orta Ölçekli, % 3 ü Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

-Boytaş Mobilya <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

-Merkez Çelik <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

-Orta Anadolu Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> İşletmesi Türk A.Ş<br />

-Ceha Büro Mobilyaları <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Ltd.Şti<br />

-Hes Hacılar Elektrik <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Avantajlı coğrafi konumu nedeniyle savunma sanayi tesisleri ile ilgili yatırım yapılması<br />

(Hava ikmal Bakım Merkezi, Anatamir Fabrikası, Taksan vb. tesislerin varlığı avantaj sağlayıcı<br />

unsurlardır.)<br />

Hayvancılık İhtisas OSB’lerin kurulması,<br />

259

Mevcut jeotermal kaynakların değerlendirilerek Tarıma Dayalı Seracılık OSB’nin<br />

kurulması,<br />

İlimizde <strong>ve</strong> çevre illerde elma üretiminin fazla olmasına rağmen mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> sebze paketleme<br />

tesisinin olmaması <strong>ve</strong> bu konuda yatırım yapılabilecek kapasitenin olması. Bu yatırım İldeki<br />

ihracat miktarını arttırabilir.<br />

Kayseri’nin sahip olduğu kış turizmi avantajının değerlendirilerek bu konuda yatırım<br />

yapılması önem arz etmektedir. Bu konuda Erciyes Master Planı çerçe<strong>ve</strong>sinde çalışmalar<br />

sürmektedir.<br />

Kayseri’de zengin maden yatakları bulunmasına rağmen işleme tesislerinin azlığı nedeniyle<br />

bu konuda yatırım yapılabilir.<br />

Kaliteli su kaynaklarının fazla olmasına rağmen su şişeleme tesisi bir tane bulunmaktadır.<br />

Yeni su şişeleme tesisleri kurulabilir.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Yapılmakta olan yatırımlar düşük katma değerli ürünler üzerine yoğunlaşmış olup , ana<br />

sektör olarak mobilya , ev tekstili , metal eşya <strong>ve</strong> tekstil görülmektedir. Değişen Dünya<br />

şartlarında çeşitlenen taleplerin karşılanması için , başta kümelenme olmak üzere yatırımcıların<br />

vizyonunu geliştirerek yeni yatırım alanları üzerinde çalışma yapması önem arz etmektedir.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

Kayseri İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

618 1.129.769<br />

2009<br />

644 964.320<br />

2010 663 1.165.258<br />

2011 746 1.468.770<br />

Kayseri İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

492 1.367.136<br />

2009<br />

4<strong>81</strong> 1.001.632<br />

2010 509 1.449.285<br />

2011 589 1.723.363<br />

7. Kayseri İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Kayseri Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil no: 107)<br />

� 2.200 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1990 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 1.245 adet sanayi parselinin 1.069 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 820 adedi üretim, 60 adedi inşaat, 189 adedi proje aşamasındadır. 176 adet<br />

parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 50.080 kişi istihdam edilmektedir.<br />

260

� Ağırlıklı sektör grubu; orman ürünleri, demir-çelik <strong>ve</strong> dokuma-giyim sanayidir.<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Kayseri Mimarsinan Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil no: 101)<br />

� 604 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgede bulunan 379 adet sanayi parselinin, 329 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 43 adedi üretim, 58 adedi inşaat, 228 adedi proje aşamasındadır. 50 adet parsel<br />

tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 1.130 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; orman ürünleri, gıda <strong>ve</strong> plastik sanayidir.<br />

Kayseri İncesu Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil no:124)<br />

� 613 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgede bulunan 157 adet sanayi parselinin 149 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 3 adedi üretim, 7 adedi inşaat, 139 adedi proje aşamasındadır. 8 adet parsel<br />

tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 150 kişi istihdam edilmektedir.<br />

Kayseri İncesu Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (İla<strong>ve</strong> Alan): (Sicil no:124)<br />

� İncesu OSB Yönetim Kurulu Başkanlığından, 12.09.2008 tarih <strong>ve</strong> 9386 sayılı yazımız ile<br />

yaklaşık 125 ha. büyüklüğündeki alan için mera sorgusu <strong>ve</strong> gözlemsel etüdün yaptırılması<br />

istenmiştir.<br />

� Çevre <strong>ve</strong> Orman Bakanlığı'nın daha önceki arıtma tesisine ilişkin <strong>ve</strong>rilen görüşüne<br />

istinaden 12.02.2010 tarih <strong>ve</strong> 1393-94 sayılı yazımızla yazı yazılmıştı, 12.04.2010 tarih <strong>ve</strong><br />

3342 sayılı cevabi yazıda; OSB'de kurulacak tesisler ile arıtma tesisinin eş zamanlı olarak<br />

işletmeye açılması şartının yerine getirilmesinde bir problem olmayacağı belirtilmiştir.<br />

� Çevre <strong>ve</strong> Orman Bakanlığına 30.04.2010 tarih <strong>ve</strong> 3696 sayılı yazımızla yeniden görüş<br />

sorulmuştur.<br />

� Konuyla ilgili olarak adı geçen Bakanlıktan alınan cevabi 15.12.2010 tarih <strong>ve</strong> 12073-72747<br />

sayılı yazıda ise yapılan değerlendirme sonucunda 12.04.2010 tarih <strong>ve</strong> 3342-22192 sayılı<br />

yazıda belirtilen görüşün geçerli olduğu ifade edilmiştir.<br />

� Kayseri-İncesu OSB Müteşebbis Heyet Başkanlığının konuya ilişkin 19.01.2011 tarihli <strong>ve</strong><br />

2011/015 sayılı taahhüt yazısına istinaden 11.02.2011 tarihli <strong>ve</strong> 1266-1273 sayılı yazımızla<br />

125 Ha büyüklüğündeki ila<strong>ve</strong> alanın yer seçimi kesinleştirilmiştir.<br />

Kayseri-De<strong>ve</strong>li TDİ Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� 18.09.2007 tarihinde 132 hektarlık alan için mahallinde etüt çalışması yapılmıştır.<br />

� Alanın tamamının üzerinde IV. grup maden işletme ruhsatının bulunması nedeniyle yer<br />

seçimi çalışmalarının sonlandırıldığı 28.11.2007 tarih <strong>ve</strong> 12854–12858 sayılı dağıtımlı<br />

yazımızla Valiliğe <strong>ve</strong> ilgili kurumlara iletilmiş, ancak De<strong>ve</strong>li Belediye Başkanlığı'nın<br />

23.05.2008 tarih <strong>ve</strong> 762 sayılı yazısı ekinde Maden İşleri Genel Müdürlüğü'nün bu defa<br />

alanı uygun görmesi üzerine, 09.06.2008 tarih <strong>ve</strong> 5938 sayılı yazımızla TDİ OSB ile ilgili<br />

pilot projelerinin uygulama sonuçlarının alınmasına müteakip talebin devam etmesi halinde<br />

projenin tekrar değerlendirileceği Valiliğe bildirilmiştir.<br />

Kayseri-Pınarbaşı TDİ (Besi) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� Tarım <strong>ve</strong> Köy İşleri Bakanlığı ile birlikte 12.04.2007 tarihinde, 212 hektarlık alan için<br />

mahallinde etüt çalışması yapılmıştır.<br />

� DPT Müsteşarlığından alınan yazıda devam etmekte olan pilot TDİ OSB projelerinin<br />

uygulaması ile ilgili sonuçların, Bakanlığımız <strong>ve</strong> Tarım <strong>ve</strong> Köy İşleri Bakanlığı tarafından<br />

değerlendirilmeden yeni TDİ OSB projelerinin değerlendirilmeye alınmaması nedeniyle,<br />

bu aşamada OSB'nin yer seçimi çalışmaları sonlandırılmış, ancak TDİ OSB ile ilgili pilot<br />

projelerin uygulama sonuçlarının alınmasına müteakip taleplerinin devam etmesi halinde,<br />

konunun yeniden değerlendirileceği 30.01.2008 tarih <strong>ve</strong> 1096 sayılı yazımız ile Valiliğe<br />

bildirilmiştir.<br />

261

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Kayseri ilinde 1.591 işyerlik 5 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi, 2011 yılı fiyatlarıyla 48.255.726.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

262<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 KAYSERİ DEVELİ KSS 120 120 0 100<br />

2 KAYSERİ MERKEZ KSS 464 464 0 100<br />

3 KAYSERİ MERKEZ (AĞAÇ İŞLERİ) KSS 848 770 78 91<br />

4 KAYSERİ YENİ TOMARZA KSS 55 47 8 85<br />

5 KAYSERİ PINARBAŞI KSS 104 56 48 54<br />

TOPLAM 1.591 1.457 134 91<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Kayseri İncesu Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 03.01.2006 tarih <strong>ve</strong> 24–27 sayılı yazımızla yer seçiminin uygun görüldüğü bildirilmiştir.<br />

Felahiye Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 04.10.2006 tarih <strong>ve</strong> 10514–10516 sayılı yazımızla yer seçiminin uygun görüldüğü Felahiye<br />

Belediye Başkanlığına bildirilmiştir.<br />

Kocasinan Otomotiv Servisleri Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� Kayseri Valiliği <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Müdürlüğünün 16.02.2011 tarih 544 sayılı yazısında<br />

S.S. Otomotiv Servisleri KSS Yapı Kooperatifinin KSS kurulması için gerekli işlemlerin<br />

başlatılmasının talep ederek konuya ilişkin gerekli belgeleri göndermesi üzerine 14-<br />

16.03.2011 tarihleri arasında mahallinde KSS yeri olarak önerilen yaklaşık 185 dekar<br />

büyüklüğündeki alan incelenmiştir.<br />

� (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

1- Çevreye duyarlı üretimin (AB Çevre Faslının Görüşmelere açılması) Avrupa ülkelerinde<br />

zorunluluk haline getirilmeye başlanması, İlimizde artan hava <strong>ve</strong> çevre kirliliğinin<br />

azaltılmasına katkıda bulunması <strong>ve</strong> hava kalitesinin korunması amacıyla sanayi<br />

işletmelerinin temiz üretimi desteklenmeli, sanayicilerin temiz enerji kaynaklarına (<br />

doğalgaz, elektrik, yenilenebilir enerji) kolay ulaşımı sağlanmalı <strong>ve</strong> temiz enerji<br />

kaynaklarını kullanmaları için teşvik <strong>ve</strong> destekler sağlanmalı, yenilenebilir enerji <strong>ve</strong> atık<br />

yönetimi için İlimizin kaynaklarının kullanılabilmesi desteklenmelidir. (güneş, rüzgar,<br />

biokütle, v.b.)<br />

2- Dış ülkelerde enerji maliyetlerinin düşüklüğü rekabet gücünü düşürmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>cinin alternatif enerji kaynaklarının kullanımına yönelik destek <strong>ve</strong> faaliyetlerin<br />

arttırılması <strong>ve</strong> enerji fiyatlarında indirim yapılmasının üretimi arttıracağı<br />

düşünülmektedir.<br />

3- <strong>Sanayi</strong> envanterinin tam olarak tespit edilmesi, dinamik bir <strong>ve</strong>ritabanı oluşturularak<br />

üni<strong>ve</strong>rsitelerle paylaşımıyla ar-ge yatırımının yapılmasının sağlanması, sanayide<br />

üretilecek ürünlerin uzun vadede tam olarak belirlenmesinin gerektiği düşünülmektedir.<br />

4- İlimizde yoğun olarak mobilya, tekstil <strong>ve</strong> çelik eşya üretimi yapılmaktadır. Ürün<br />

çeşitliliği bulunmamaktadır. Katma değeri yüksek ürünlerin üretiminin desteklenmesi<br />

<strong>ve</strong> ürün çeşitliliğini arttırmak amacıyla yatırım teşviklerinin sektörel bazda olacak<br />

şekilde yeniden düzenlenmesi, ülkemiz için ihtiyaç duyulan öncelikli teknolojik<br />

alanların üretim <strong>ve</strong> ürüne yönelik olarak belirlenmesi <strong>ve</strong> teşvik edilmesi, uygulanan

teşviklerinin tutarlı olması <strong>ve</strong> ihtiyaç analizinin tam yapılarak doğru teşvik<br />

programlarının uygulanması<br />

5- İlimiz <strong>ve</strong> ülkemiz sanayisinde markalaşma <strong>ve</strong> patent konusunda altyapı, personel<br />

yetersizliği bulunmaktadır. Ar-Ge, tasarım, patent <strong>ve</strong> markalaşma konusunda özel<br />

eğitim <strong>ve</strong> uygulamaların <strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> <strong>Teknoloji</strong> Bakanlığınca daha fazla<br />

desteklenmesinin gerektiği düşünülmektedir. <strong>Teknoloji</strong>k ürün yeniliği faaliyetlerinin<br />

prototip aşamasında desteklenmesi yeni ürünlerin geliştirilmesi için önem arz<br />

etmektedir.<br />

6- İlimizde bulunan Teknoparkta faaliyet gösteren <strong>ve</strong>ya gösterecek firmalar; bir <strong>ve</strong>ya<br />

birden fazla üni<strong>ve</strong>rsitenin bilgi <strong>ve</strong> teknoloji birikiminden istifade etme imkanına sahip<br />

olmalı, Üni<strong>ve</strong>rsiteler <strong>ve</strong> araştırma laboratuarı ile sanayi arasında kuv<strong>ve</strong>tli bir teknoloji<br />

transferi geliştirmeleri, teknopark alanında yer alacak kiracı <strong>ve</strong> katılımcı firmaların,<br />

teknoloji transferi <strong>ve</strong> iş idaresi konularında destek sağlayacak, modern büro hizmetleri<br />

<strong>ve</strong> her türlü danışmanlık hizmetleri <strong>ve</strong>ren bir yönetim anlayışı olmalı <strong>ve</strong> risk sermaye<br />

kuruluşları, teknoparkta ortaya çıkan yüksek teknoloji ürünlerinin, sanayiye<br />

kazandırılması için finansal destek <strong>ve</strong>rmelerinin sağlanması gerektiği düşünülmektedir.<br />

7- Ar-ge kültürünün tam olarak oluşmaması, diğer ülkelerde üretilen <strong>Teknoloji</strong>k Ar-Ge<br />

ürünlerinin hızlı <strong>ve</strong> ucuz bir şekilde elde edilmesi, Ar-Ge konusunda hem üni<strong>ve</strong>rsitede<br />

hem de sanayide nitelikli eleman eksikliği, Ar-Ge altyapısına sahip <strong>ve</strong> Ar-Ge destekli<br />

üretim yapan sanayicilerin desteklenmesi için yeni modellerin geliştirilmesi, üretim<br />

yapan kuruluşlarda Ar-Ge biriminin yapılacak düzenleme ile zorunlu hale getirilmesi <strong>ve</strong><br />

teşvik edilmesi gerektiği düşünülmektedir.<br />

8- KOBİ’ lerin Ar-Ge konusunda gerekli bilince sahip olmamaları, tüm proje <strong>ve</strong> destek<br />

konularında yetersiz bilgiye sahip olmaları, Kobilerin geleneksel yönetim anlayışı ile<br />

yönetilmesi, mevzuatlar hakkında yeterli bilgiye sahip olmaması <strong>ve</strong> şirket yapılarının<br />

aile şirketi olarak bulunması nedeniyle profesyonel yönetim anlayışının gelişmemesi<br />

uzun süreli faaliyet gösterememeleri konusunda etkili olmaktadır. Bu konuda<br />

sanayicilerimize yol gösterilmesi gerekmektedir.<br />

9- Teknopark üni<strong>ve</strong>rsite ile sanayinin işbirliğini sağlayarak yapılacak olan Ar-Ge <strong>ve</strong><br />

inovasyon projeleri ile çıkartılacak olan yüksek teknolojinin sanayiye kazandırılması <strong>ve</strong><br />

oluşacak olan sinerji ile teknoparkı bir zenginlik fabrikasına dönüştürecektir. Erciyes<br />

Teknopark amaçlarına ulaştığında Kayseri “Silikon Vadisi” benzeri bir teknoloji<br />

merkezine kavuşacaktır.<br />

10- Kobilerimizde kümelenme bilincinin az olması nedeniyle rekabet şansı azalmaktadır.<br />

Kümeleşme faaliyetlerine <strong>ve</strong>rilen desteklerin arttırılması, proje prosedürlerinin<br />

sadeleştirilmesi gerektiği düşünülmektedir.<br />

11- İnovasyon kültürünün oluşmaması, yenilikçi fikirlere fırsat <strong>ve</strong> yeterli değer <strong>ve</strong>rilmemesi<br />

sanayimizin gelişimi yönünde engel teşkil etmektedir. <strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> <strong>Teknoloji</strong><br />

Bakanlığımızın eğitim <strong>ve</strong> destek faaliyetlerinin arttırılması, bu faaliyetlerinin<br />

tanıtımının iyi yapılması gerekmektedir.<br />

12- Bilişim <strong>ve</strong> bilim fuarlarının ulusal düzeyde olması <strong>ve</strong> yaygınlaştırılması, bu tarz<br />

etkinliklere katılım teşviklerinin arttırılması, proje yarışmalarının yaygınlaştırılması,<br />

yenilikçi fikirlerin arttırılmasına katkı sağlayacaktır.<br />

13- OSB dışındaki çarpık sanayileşmeyi önlemek amacıyla OSB dışındaki işletmelerin<br />

OSB’lere taşınmaları için desteklerin sağlanması <strong>ve</strong> bunlarla ilgili düzenlemelerin<br />

yapılması gerektiği düşünülmektedir.<br />

14- İthalatın cazip olması, imalatı olumsuz olarak etkilenmektedir. Ayrıca kullanılmış<br />

makine <strong>ve</strong> teçhizat konusunda fazla ithalat yapılmakta buda ülkemizi teknoloji çöplüğü<br />

haline getirmektedir. İthalat ile ilgili mevzuatın tekrar gözden geçirilmesi<br />

gerekmektedir.<br />

263

15- Öğrencilere yönelik yurtdışı teknolojik ziyaretlerin yaygınlaştırılması <strong>ve</strong> destek<br />

sağlanması, okullarda teknik <strong>ve</strong> teknolojik derslerin yaygınlaştırılması, bilinçlendirme<br />

sağlamak için ulusal medyada yayınlar yapılması, Üni<strong>ve</strong>rsite öğrencilerinin ders dönemi<br />

sırasında etkin staj yapılabilmelerinin desteklenmesi, part-time iş imkanının<br />

sağlanabilmesi nitelikli eleman yetiştirilmesine katkı sağlayacak <strong>ve</strong> bu durumun<br />

ülkemiz sanayisine olumlu destek sağlayacağı düşünülmektedir.<br />

16- Geleceğe yönelik uzun vadeli bir sanayi planının olmaması, fizibilite çalışmaları<br />

yapılmadan sanayi yatırımlarının yapılması nedeniyle sektör konularında<br />

dengesizliklerin oluşmasına sebep olmaktadır. <strong>Sanayi</strong>ciler ileriyi planlayamamakta<br />

günümüzü düşünerek yatırım yapmaktadır.<br />

17- İl merkezindeki gelişme ilçelere <strong>ve</strong> kırsal kesime yansımamıştır. Bu nedenle kırsal<br />

kesimdeki sanayiyi geliştirmek amacıyla ilçelerde yatırım alanları araştırması yapılması<br />

ile yeni istihdam imkanları doğacak, ilimizin kalkınmasına katkıda bulunulacak <strong>ve</strong> ilin<br />

ekonomik yapısının dengeli bir şekilde gelişmesine etkili olacaktır. İlçelerimizde yer<br />

alan zengin maden yataklarının işletilmesi, yüksek katma değer yaratacak, istihdama<br />

katkı sağlayacak, bölgeye dinamizm kazandıracaktır.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Adı Soyadı Ünvanı<br />

1. KAMİL AKÇADIRCI İL SAN.TİC.MD.<br />

2. AZİZ TAN İL S.TİC.MD.YRD.<br />

3. ALAATTİN FIRAT ŞUBE MÜDÜRÜ<br />

4. MAHMUT ÇELEBİ SARIYILDIZ ŞUBE MÜDÜRÜ<br />

5. OKAN ŞAHİN ŞUBE MÜDÜRÜ<br />

6. MUHİTTİN KOÇOĞLU UZMAN<br />

7. YAŞAR ER ŞEF (Ö)<br />

8. GAZİ DİNÇASLAN MEMUR<br />

9. ZÖHRE KALAYCI MEMUR<br />

10. RAMAZAN ULUIRMAK MEMUR<br />

11. EMİNE OYA ATAHAN MEMUR<br />

12. BİROL ÇELEBİ MEMUR<br />

13. VELİ CEYLAN ÖLÇÜ AYAR MEM.<br />

14. RECEP GÜRSOY ÖLÇÜ AYAR MEM.<br />

15. TURAN KİP ÖLÇÜ AYAR MEM.<br />

16. HİCRAN TİTİ VERİ HZ.KON.İŞL.<br />

17. AHMET TOPALOĞLU ŞOFÖR<br />

18. SUAT TÜRKAN MÜHENDİS<br />

19. FETHİ KUŞ MÜHENDİS<br />

20. ORHAN SARAÇ MÜHENDİS<br />

21. BÜLENT ERBAY MÜHENDİS<br />

22. TUBA AKOĞLU MÜHENDİS<br />

23. SELAHATTİN KALIPÇI TEKNİKER<br />

24. HACI KARA TEKNİSYEN<br />

25. MUSTAFA DEKER TEKNİSYEN<br />

264

39 KIRKLARELİ<br />

GENEL BİLGİLER<br />

Yüzölçümü 6550 km (1)<br />

Nüfus 333179 (1)<br />

Yıllık Nüfus Artışı -0,00117 (1)<br />

Nüfus Yoğunluğu<br />

2 (1)<br />

51 kişi/ km<br />

Nüfus Dağılımı Kent %67 Köy %33, (1)<br />

Okur-Yazarlık Oranı % 96,3 (1)<br />

Ortalama Yükseklik 203 (1)<br />

Toplam Yerleşim Sayısı 7 İlçe, 26 Belde, 173 Köy (1)<br />

Ortalama En Yüksek <strong>ve</strong> En Düşük Sıcaklık 35.7 Derece, -6.3 Derece (2)<br />

Yıllık Ortalama Yağış <strong>ve</strong> Nispi Nem 479,8 mm/m 2 , %86.3 (2)<br />

Deprem Konumu IV. Derece (3)<br />

Arazi Kullanım <strong>Durum</strong>u<br />

%41 Kültür, %40 Orman, %5 mera (3)<br />

%14 Kültür dışı arazi<br />

Statüsü İL<br />

Gelişmişlik Kademesi Gelişmiş<br />

Sosyo –Ekonomik Gelişmişlik Sırası 11 (3)<br />

Tarım İş Kolunda Çalışanların İl Toplam<br />

İstihdamına Oranı<br />

%45,73 (1)<br />

<strong>Sanayi</strong> Sektörü Çalışanların İl Toplam<br />

İstihdamına Oranı<br />

%17,80 (1)<br />

<strong>Sanayi</strong> Üretim Değerinin İl İçindeki Payı %59 (1)<br />

Tarım Üretim Değerinin İl İçindeki Payı %10 (1)<br />

GSYİH’nin Türkiye İçindeki Payı %0,1 (3)<br />

Kişi Başına GSYİH 17.493,00 TL (4) (2011)<br />

Banka Kredilerinin Türkiye İçindeki Payı % 0,27 (1) (2010)<br />

Ana Tarım Ürünleri Buğday, Arpa, Yulaf, Çavdar, Ayçiçeği (1)<br />

Kaynaklar: (1) Kırklareli İl Planlama <strong>ve</strong> Koordinasyon Müdürlüğü (2) Kırklareli Meteoroloji İl Müdürlüğü (3) TÜİK (4) Kişi başına<br />

GSYİ 2011 (Kiralama Danışmanlık Merkezinin yapmış olduğu araştırmadan alınmıştır.<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

İlimizde sanayi daha çok D-100 karayolu etrafında <strong>ve</strong> özellikle Lüleburgaz’da<br />

yoğunlaşmıştır. Kırklareli’ne sanayi artan bir hızla gelişmektedir. Bunun temel nedenlerinin<br />

başında sıkışan İstanbul sanayisinin çevreye yayılma çabası yatmaktadır.<br />

Kırklareli’nde toplam 268 sanayi tesisi bulunmaktadır. Bunların yüzde 86’sı Merkez,<br />

Babaeski <strong>ve</strong> Lüleburgaz ilçelerinde geri kalan yüzde 14’ü diğer ilçelerde yer almaktadır.<br />

Merkezde 73, Babaeski’de 39, Demirköy’de 2, Kofçaz’da 1, Lüleburgaz’da 119, Pınarhisar’da<br />

18, Vize’de 16 sanayi tesisi mevcuttur. 268 tesisin, 89’ü gıda, 47’sı tekstil, 17 orman, 1’kağıt,<br />

28’i taş-toprak, 20’si metal, 17’si kimya-plastik <strong>ve</strong> 49’da diğer sektörlerde faaliyet<br />

göstermektedir.<br />

Ülkemizin önemli sanayi tesislerinin bir bölümü Kırklareli’nde yer almaktadır. Cam,<br />

gıda, tekstil, tıbbi ilaç alanında önemli tesisler bulunmaktadır. Bu tesislerin hem il hem de ülke<br />

265

ekonomisine büyük katkıları olmaktadır. Üretilen mamullerin önemli bir kısmı ihraç<br />

edilmektedir. Öne çıkan tesisler;<br />

• ZENTIVA SAĞLIK ÜRÜNLERİ SANAYİ VE TİCARET A.Ş.<br />

• ASTER AVRUPA SANAYİ VE DIŞ TİCARET A.Ş<br />

• TRAKYA CAM SANAYİİ A.Ş OTOCAM FABRİKASI<br />

• TRAKYA DÖKÜM SANAYİ VE TİCARET AŞ.<br />

• TRAKYA YEM VE YAĞ SANAYİ VE TİCARET.<br />

• ANADOLU EFES BİRACILIK VE MALT SANAYİ<br />

• DANONE TİKVEŞLİ GIDA VE İÇECEK SANAYİ TİCARET A.Ş.<br />

• PLAŞ PLASTİK AMBALAJ SANAYİ VE TİCARET AŞ.<br />

• ÇÖLGEÇEN YAĞ VE SABUN SANAYİ VE TİCARET<br />

• PAŞABAHÇE CAM SANAYİ VE TİCARET A.Ş<br />

• ZORLU TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET A.Ş.<br />

• NNT NANO TEKNOLOJİ BOR ÜRÜNLERİ VE SERAMİK MALZEMELER ARAŞTIRMA<br />

GELİŞTİRME SANAYİ TİCARET<br />

• ALPULLU ŞEKER FABRİKASI<br />

• ACT TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET A.Ş.<br />

• EDİP İPLİK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.<br />

• PAŞABAHÇE CAM SANAYİ VE TİCARET A.Ş<br />

• SARAY BİSKÜVİ VE GIDA SANAYİ AŞ.<br />

• CT KONFEKSİYON SANAYİ VE DIŞ TİCARET<br />

• BAYKAN MODA TEKSTİL KONFEKSİYON İTH.İHR.İMA.TAAH. VE TİCARET<br />

• LİMAK ÇİMENTO SANAYİ VE TİCARET A.Ş.<br />

• MİGİBOY TEKSTİL İŞLETMELERİ SANAYİ TİCARET A.Ş.<br />

• VİZE MOBİLYA GIDA NAKLİYE PETROL VE TURİZM SANAYİ TİCARET<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İlde çeşitli ticari kuruluşların faaliyetleri ile lüzumlu ihtiyaç maddeleri, dayanıklı<br />

tüketim maddeleri, her türlü sanayi ürünleri ile tarım <strong>ve</strong> hayvan ürünlerinin ticareti<br />

yapılmaktadır. Kırklareli’nin diğer illere olan ticari ilişkilerinde en önemli yeri İstanbul<br />

tutmaktadır.<br />

İlimiz genelinde toplam 258695 Ha orman alanı bulunmaktadır. Sahip olduğumuz<br />

orman alanına parelel 992734 m 3 /yıl tomruk, 22190 m 3 /yıl maden direği, 1533 m 3 /yıl sanayi<br />

odunu, 12578 m 3 /yıl kâğıt odunu, 144995 m 3 /yıl lif yonga odunu, 2<strong>81</strong>316 m 3 /yıl yakacak odunu<br />

üretimi yapılmaktadır. Bu özelliği ile ilimiz ormancılık ticareti ile öne çıkan bir yapıya sahiptir.<br />

Ülkemizi Bulgaristan’a bağlayan kapılardan biri olan Dereköy Gümrük Kapısı ilimizde<br />

bulunmaktadır. Ancak, bu kapımız Tır <strong>ve</strong> Kamyon trafiğine kapalı olduğundan ithalat <strong>ve</strong><br />

ihracat işlemleri yapılmamaktadır. Buna karşın İlimizde bulunan Dereköy sınır kapısından 2011<br />

yılında 743752 kişi giriş çıkış yapmıştır. Sınır komşumuz olan ülkelerden İlimize gelen turistler<br />

şehir merkezinde <strong>ve</strong> ilçelerinde Temizlik, Gıda <strong>ve</strong> Giyim ürünleri başta olmak üzere alış <strong>ve</strong>riş<br />

yaparak İlimiz ticaretine katkıda bulunmaktadırlar.<br />

İlimizde 3 adet Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası bulunmaktadır. Kırklareli Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong><br />

Odası Merkez, Demirköy Kofçaz <strong>ve</strong> Pınarhisar; Babaeski Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası, Babaeski <strong>ve</strong><br />

Pehlivanköy; Lüleburgaz Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası, Lüleburgaz <strong>ve</strong> Vize ilçelerini kapsamaktadır.<br />

İlimizde Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odalarına kayıtlı 4465 üye bulunmaktadır.<br />

İlimizde 28 adet Esnaf <strong>ve</strong> Sanatkârlar Odası <strong>ve</strong> bunların oluşturduğu bir Kırklareli Esnaf<br />

<strong>ve</strong> Sanatkârlar Odaları Birliği bulunmaktadır. İldeki Esnaf <strong>ve</strong> Sanatkârlar Odalarına kayıtlı üye<br />

sayısı 12892’dir.<br />

Ülkemizin Avrupa Kıtasındaki illerinden biri olan Kırklareli, sosyo ekonomik<br />

gelişmişlik düzeyi bakımından <strong>81</strong> ilimiz arasında 11 *3 .sırada yer alarak ildeki yaşam<br />

standartlarının coğrafi konumuna da uygun düştüğünü göstermektedir.<br />

İlimiz iller arasında kişi başına genel bütçe gelirleri miktarında 8, kişi başına gelir <strong>ve</strong><br />

kurumlar <strong>ve</strong>rgisi miktarında ise 9 *3 , İl olmasına rağmen kişi başına Kamu Yatırımları<br />

miktarında 36. *3 sırada bulunmaktadır.<br />

266

İlimizde 6 adet Tüketim, 62 adet Motorlu Taşıyıcılar, 8 adet Esnaf <strong>ve</strong> Sanatkârlar Kredi<br />

Kefalet, 8 adet Yağlı Tohumlar Tarım Satış <strong>ve</strong> 1 adet Üretim <strong>ve</strong> Pazarlama olmak üzere toplam<br />

85 adet kooperatif mevcuttur.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

2.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Kırklareli İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Kırklareli İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 266 dır. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.4 lük bir oran ile sanayisi gelişmekte olan İllerimiz arasında yer<br />

almaktadır.<br />

Marmara bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, % 65 ile<br />

İstanbul ilk sırada yer alırken sırasıyla, %17 Bursa, % 5 Kocaeli, % 3 Tekirdağ, % 3 Balıkesir,<br />

% 2 Sakarya, %1 Çanakkale, % 1 Kırklareli, %1 Edirne, %1 Bilecik, %1 Yalova takip<br />

etmektedir.<br />

2.1. Kırklareli ilinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Kırklareli İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda; % 31 lik<br />

bir oran ile Gıda ürünleri imalatı sektörü, % 12 ile Tekstil ürünleri imalatı sektörü ilk sırada yer<br />

almaktadır.<br />

Bunları sırasıyla, aşağıdaki sektörler takip etmektedir,<br />

%10 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taş ocakçılığı,<br />

% 10 Ana metal sanayi,<br />

% 6 Giyim eşyası imalatı,<br />

% 5 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı,(mobilya hariç,);saz saman <strong>ve</strong> benzeri malzemelerden,<br />

örülerek yapılan eşyaların imalatı,<br />

% 3 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> teçhizat imalatı,<br />

% 3 Fabrikasyon metal ürürnleri,<br />

% 3 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 3 Elektrik, gaz, buhar <strong>ve</strong> havalandırma sistemi üretimi <strong>ve</strong> dağıtımı<br />

% 2 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünleri imalatı,<br />

% 2 Ham petrol <strong>ve</strong> doğal gaz çıkarımı; saha arama <strong>ve</strong> tetkiki hariç, petrol <strong>ve</strong> gaz çıkarımı ile<br />

ilgili hizmet faaliyetleri,<br />

% 1 Bilgisayarların Elekronik <strong>ve</strong> optik ölçüsü,<br />

%1 Kâğıt hamuru, kâğıt <strong>ve</strong> kâğıt ürünleri imalatı,<br />

% 1 Makine <strong>ve</strong> teçhizatı hariç; fabrikasyon metal ürünleri imalatı,<br />

% 1 Mobilya imalatı; başka yerde sınıflandırılmamış diğer imalatlar,<br />

% 6 Diğer Sektörler<br />

2.2. Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Kırklareli ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı toplam<br />

20.060 dir.<br />

21 sanayi işletmesinde Ar-Ge birimi, 75 sanayi işletmesinde ise kalite kontrol birimi vardır.<br />

2.3. Genel Değerlendirme:<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, % 30 si Tekstil ürünleri imalatı sektöründe ,% 17 sı Giyim Eşyası<br />

İmalatı sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

267

<strong>Sanayi</strong>deki İstihdamın % 80 i işçi, % 4 ü Mühendis’tir.<br />

Kırklareli İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 31 i Mikro Ölçekli, % 46 i Küçük Ölçekli,<br />

% 16 i Orta Ölçekli, % 7 si Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Zorluteks Tekstil Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Kırklareli Şubesi<br />

- Paşabahçe Cam <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.Kırklareli Fabrikası<br />

- Akın Tekstil A.Ş.Lüleburgaz Şubesi<br />

- Zentiva Sağlık Ürünleri <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- Trakya Cam <strong>Sanayi</strong> Otocam Fabrikası<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Kırklareli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi, ilde sanayi alanı ihtiyacını karşılamak amacıyla devam<br />

eden önemli bir yatırımdır. Bir o kadar önem arz eden diğer bir yatırım ise Kırklareli Organize<br />

<strong>Sanayi</strong> Bölgesi <strong>ve</strong> il genelindeki tüm sanayinin gelişimine büyük katkılar sağlayacak olan<br />

Dereköy Gümrük kapısının tır trafiğine açılmasıdır.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Ergene Havzası Korum Eylem Planı ile il dahilinde yer alan tüm belediyeler <strong>ve</strong> beldeler ile<br />

birlikte organize sanayi bölgelerinin 2012 yılına kadar arıtma tesislerini tamamlamalarına karar<br />

<strong>ve</strong>rilmiş olup, ayrıca atık suyu olan tüm sanayi tesislerinde arıtma tesisleri ile atık suların geri<br />

dönüşümü sağlanarak su kaynaklarımızın korunması <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>rimli kullanılmasını hedeflemektedir.<br />

Ergen Havzası Koruma Eylem Planı bu getirileri ile sanayileşmeye teşvik sağlayacak<br />

niteliktedir.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

Kırklareli İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

57 40.997<br />

2009<br />

68 68.620<br />

2010 59 94.341<br />

2011 51 105.862<br />

Kırklareli İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

55 148.296<br />

2009<br />

63 61.520<br />

2010 72 95.916<br />

2011 100 139.63<br />

7. Kırklareli İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Kırklareli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:212)<br />

� 397 hektar büyüklüğündedir.<br />

268

� 2002 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 94 adet sanayi parselinin, 45 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 13<br />

adedi üretim,<br />

10 adedi inşaat, 22 adedi proje aşamasındadır. 49 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 1.000 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma-giyim, gıda <strong>ve</strong> madeni eşya sanayidir.<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Asrey İnşaat Aslan Özel Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:209)<br />

� 10.06.2002 tarih <strong>ve</strong> 8010 sayılı yazımızla 62 hektarlık alan için Asrey İnşaat <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong><br />

Ticaret Limitet Şirketi talimat yazılmıştır.<br />

� Kamulaştırma evrakları beklenmektedir.<br />

B. KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Kırklareli İlinde 5<strong>81</strong> işyerlik 3 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 13.584.404.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

269<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 KIRKLARELİ LÜLEBURGAZ KSS 178 178 0 100<br />

2 KIRKLARELİ MERKEZ KSS 224 224 0 100<br />

3 KIRKLARELİ MERKEZ (KIRKLAR) KSS 179 132 47 74<br />

TOPLAM 5<strong>81</strong> 534 47 92<br />

(06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

9. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

1) Kuzey Avrupa <strong>ve</strong> Rusya pazarına kolay ulaşımın sağlanması için bu yöne Liman <strong>ve</strong><br />

Demiryollarının kurulması <strong>ve</strong> Bulgaristan Burgaz Limanına demiryolu hattı ile<br />

bağlanılması.<br />

2) İğneada Limanının yapılması.<br />

3) İğneada Yolunun iyileştirilmesi <strong>ve</strong> yüksek tonajlı araç trafiğine uygun hale getirilmesi.<br />

4) Kırklareli Çerkezköy arasının sanayi kuşağı ilan edilmesi <strong>ve</strong> enerji teşviği uygulanması.<br />

5) Hayvancılığın geliştirilmesi <strong>ve</strong> orman köylerinin kalkındırılması için gerekli desteğin<br />

<strong>ve</strong>rilmesi, özellikle süt üretiminin geliştirilmesi, süt <strong>ve</strong> süt ürünleri tesislerinin süt<br />

ihtiyacının karşılanması.<br />

10. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

<strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğünün 1 İl Müdürü, 1 Şube Müdürü, 3 Şef, 2 Mühendis, 1 Mimar,<br />

1 Uzman, 2 Ölçü Ayar Memuru, 1 Araştırmacı, 2 Memur, 1 Daktilograf, 1 Şoför, 2<br />

Hizmetli’den oluşan 18 kişilik norm kadrosu bulunmakta olup, Müdürlüğümüze <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong><br />

Ticaret Bakanlığı Makamının 05.05.2003 tarih <strong>ve</strong> 576 sayılı Oluru ile Jeoloji Mühendisi<br />

Gültekin HÂDİ <strong>ve</strong>kalet etmekte olup, Müdürlüğümüz 1 Şube Müdürü , 2 Ölçü Ayar Memuru<br />

<strong>ve</strong> 2 Memur ile hizmet sunmaktadır.

40 KIRŞEHİR<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

İl nüfusunun %65 civarını çiftçi, tarım <strong>ve</strong> hayvancılıkla uğraşanlar, geri kalanını ise ticaret<br />

<strong>ve</strong> sanayi erbabı oluşturmaktadır. Bundan dolayı il ekonomisi tarıma dayanmaktadır. Ayrıca<br />

yurtdışında çalışan 20-30 bin civarında bir işçi gurubu ilin ekonomik hayatına katkı<br />

sağlamaktadır.<br />

İlimizde gelişmiş bir sanayiden söz edilememektedir, özellikle tarıma dayalı sanayi<br />

sektörü gelişmemiştir. İl sanayisini küçük <strong>ve</strong> orta ölçekli kuruluşlar oluşturmaktadır.<br />

Başta imalat sanayi olmak üzere ilimizde toplam 122 sanayi tesisi bulunmaktadır.<br />

Bunlardan 39 adedi Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinde 83 adedi ise OSB dışında faaliyet<br />

göstermektedir. Bu işletmelerde toplam 5.324 kişi istihdam edilmektedir.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Kırşehir’de; ticaret hayatı genel olarak il merkezinde canlılığını korumakta olup, Kaman<br />

<strong>ve</strong> Mucur ilçelerinde de nispeten gelişmiş durumdadır.<br />

Kırşehir ilinde; ihtiyaç maddeleri, tarımsal ürünler <strong>ve</strong> küçük el sanatları dalında üretilen<br />

sanayi ürünleri alım <strong>ve</strong> satımını kapsayan ticari faaliyetler yapılmaktadır.<br />

İlde el sanatlarına dayalı küçük işletmeler önem taşımaktadır. Özellikle, Mucur <strong>ve</strong> ona<br />

bağlı Özbağ beldesi olmak üzere, ev tipi işletmelerde dokunmakta olan halılar, halı yastıkları,<br />

taban halıları <strong>ve</strong> somya halıları halka açık pazarlarda pazarlık usulü ile satılmaktadır.<br />

Kırşehir’de taşcılık da gelişmiş bir el sanatıdır. İlde en az 40 atölyede oniks taş<br />

işlemeciliği yapılmaktadır. Bu atölyelerde ağırlıklı olarak, turistik eşya <strong>ve</strong> süs eşyaları<br />

yapılmakta <strong>ve</strong> il dışına gönderilmektedir.<br />

Kırşehir’den, komşu <strong>ve</strong> komşu olmayan illere; başta tarım <strong>ve</strong> küçük sanat ürünleri olmak<br />

üzere, uçak lastiği, oto lastiği, çorap, tuz, akü, mermer, un, yem, matkap uçları, inşaat<br />

malzemeleri <strong>ve</strong> kalsit satılmaktadır. Diğer illerden ise, sanayi ürünleri ile ihtiyaç maddeleri<br />

alınmaktadır. Ayrıca, hizmet sektörünün faaliyetleri ile küçük sanat <strong>ve</strong> sanatkarların üretim <strong>ve</strong><br />

tamiratlarına dayalı çalışmalar ticaret hayatının önemli faktörüdür.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

2.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Kırşehir İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Kırşehir İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı110 dur. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.2 lik bir oran ile sanayisi gelişmekte olan ildir.<br />

İç Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, % 45<br />

ile Ankara İli ilk sırada yer alırken, Ankara İlini sırasıyla %24 ile Konya, %10 Kayseri, %5<br />

Eskişehir, %3 Sivas, %2 Karaman, %2 Kırıkkale, %2 Aksaray, %2 Nevşehir, %2 Yozgat, %1<br />

Niğde, %1 Çankırı <strong>ve</strong> %1 ile Kırşehir İli takip etmektedir.<br />

270

4. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

2.2. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Kırşehir İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Kırşehir İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı110 dur. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.2 lik bir oran ile sanayisi gelişmekte olan ildir.<br />

İç Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, % 45 ile<br />

Ankara İli ilk sırada yer alırken, Ankara İlini sırasıyla %24 ile Konya, %10 Kayseri, %5<br />

Eskişehir, %3 Sivas, %2 Karaman, %2 Kırıkkale, %2 Aksaray, %2 Nevşehir, %2 Yozgat, %1<br />

Niğde, %1 Çankırı <strong>ve</strong> %1 ile Kırşehir İli takip etmektedir.<br />

2.3. Kırşehir İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Kırşehir İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda; % 28 Gıda<br />

ürünleri imalatı, % 16 Metalik olmayan diğer mineral ürünlerin imalatı sektörlerinin ilk sırada<br />

yer aldığı görülmektedir.<br />

Diğerleri sırasıyla;<br />

%11 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı<br />

%7 Mobilya İmalatı<br />

% 6 Kimyasal madde <strong>ve</strong> ürünleri imalatı,<br />

% 6 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünleri imalatı,<br />

% 5 Ana metal sanayi<br />

% 4 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 4 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (Makine teçhizatı hariç)<br />

%4 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> teçhizat imalatı<br />

%3 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı(Mobilya hariç);<br />

% 2 İçecek İmalatı<br />

% 2 Elektrik, gaz, buhar <strong>ve</strong> havalandırma sistemi üretimi <strong>ve</strong> dağıtımı<br />

% 1 Tekstil ürünleri imalatı<br />

%1 Diğer ( Deri <strong>ve</strong> ilgili ürünlerin imalatı, Kağıt hamuru, kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünleri imalatı,<br />

Motorlu kara taşıtı, treyler(römork) <strong>ve</strong> yarı treyler( yarı römork) imalatı, elektrikli techizat<br />

imalatı)<br />

2.4. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre Kırşehir ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 4.493 dür.<br />

4 sanayi işletmesinde Ar-Ge birimi bulunmaktadır. 29 sanayi işletmesinde kalite kontrol<br />

birimi bulunmaktadır.<br />

2.5. Genel Değerlendirme:<br />

Kırşehir İlinde sanayi sektörlerinde çalışanların, % 40 ı Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünleri İmalatı,<br />

% 23 ü Gıda ürünleri imalatı sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 85 i işçi, % 3 ü mühendis’tir.<br />

Kırşehir İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 34 ü Mikro Ölçekli, % 57 si Küçük Ölçekli,<br />

% 7 sı Orta Ölçekli, % 2 si Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Petlas Lastik <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

- Türkiye Şeker Fabrikaları-Kırşehir Şeker Fabrikası A.Ş<br />

271

- Sina Moda Tekstil Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> A.Ş<br />

- Çemaş Döküm <strong>Sanayi</strong> A.Ş<br />

- Malya Tarım İşletmesi Müdürlüğü<br />

5. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Mikro Girişim Projeleri<br />

Mikro-girişim proje olgusu çerce<strong>ve</strong>sinde;<br />

� Arıcılık<br />

� Yaşam Mahallerine bitişik Mekanlarda Kültür Irkı Süt Sığırı, Koyun, Keçi, Tavuk,<br />

Hindi, Kaz <strong>ve</strong> Ördek Yetiştiriciliği,<br />

� Çeşitli Mey<strong>ve</strong> (Elma,Erik,Kiraz,Armut,) Yetiştiriciliği<br />

� Ahşap İşleme (Mutfak <strong>ve</strong> Süz eşyası)<br />

� Küçük Tezgahlarda Dokumacılık ( Çorap,yerel hane halkı Tarafından Yapılan El<br />

Sanatlarına yönekik Yatırımlar<br />

� El Halısı <strong>ve</strong> Kilim Dokumacılığı<br />

Tarım Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Kırşehir’de yeterli ova <strong>ve</strong> su kaynaklarının bulunması ilde sulu tarım yapılması için uygun<br />

ortam sağlamaktadır.<br />

Bitkisel Tarım Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Seracılık yatırımları<br />

� Bodur Elma, Bodur Kiraz <strong>ve</strong> Çilek Yetiştiriciliğine Yönelik Yatırımlar<br />

� Ceviz <strong>ve</strong> Baden Yetiştiriciliğine Yönelik Yatırımlar<br />

� Tıbbi <strong>ve</strong> Aromatik Bitkiler Üretimi<br />

� Bağ Yetiştirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

� Yağlık <strong>ve</strong> Silajlık Mısır Üretimine Yönelik Yatırımlar<br />

� Kültür Mantarı Üretime Yönelik Yatırımlar<br />

� Yem Bitkileri Üretimine Yönelik Yatırımlar<br />

� Ekolojik Tarıma Yönelik Yatırımlar<br />

� Kapari Üretimi<br />

Hayvancılık Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Arıcılık <strong>ve</strong> Bal Üretimine Yönelik yarımlar<br />

� Sahnen Irkı Keçi Yetiştiriciliği <strong>ve</strong> Süt Besiciliği<br />

� Et <strong>ve</strong> Yumurta Tavukçuluğu<br />

� Angora Tavşanı Yetiştiriciliği<br />

� Beyaz Hindi Yetiştiriciliği<br />

� De<strong>ve</strong> Kuşu Yetiştiriciliği<br />

Su Ürünleri Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Alabalık Ürertimi<br />

� Kafes Balıkcılığı<br />

Bitkisel Tarım <strong>ve</strong> Hayvan Ürünleri Artıklarına Dayalı Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Büyükbaş Hayvan Gübresinde Organik Gübre Üretim Tesisi<br />

� Odun Briketi Üretim Tesisi<br />

� Gıda <strong>ve</strong> Hayvan Artıklarından Biyogaz üretimi<br />

Doğal Kaynak Potansiyelini Değerlendirmeye Yönelik Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Orman <strong>ve</strong> Madencilikten oluşmaktadır.<br />

Ormancılık Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Hazır Mutfak Üretim Tesisi<br />

� Modüler Mobilya Üretim Tesisi<br />

Madencilik Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Mermer Sahası <strong>ve</strong> İşleme Tesisi<br />

272

� Mermer Toz <strong>ve</strong> Parcalarının değerlendirilmesi Yönelik Tesisi<br />

� Kalsit İşleme Tesisleri<br />

İmalat sanayine Yönelik Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Devlet imalat sanayi Yönünde Kalkınma Planları yapılmaktadır.<br />

Gıda <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Pastörize Süt <strong>ve</strong> Süt Mamülleri Tesisi<br />

� Patates Cipsi <strong>ve</strong> Mısır Çerezi Üretim Tesisi<br />

� Arı Ürünleri Üretim <strong>ve</strong> Paketleme Tesisi<br />

� Su şişeleme Tesisi<br />

Makine <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Tekstil <strong>ve</strong> Deri İşleme Makineleri İmalatı Tesisileri<br />

� Süt Sağım Sistemleri İmalat Tesisi<br />

� Tekstil Makinaları Yedek parca İmalat Tesisleri<br />

� Kriko Esaslı Sabit Kaldırıcı Cihazlat İmalat Tesisleri<br />

� Otomatik Oto Yıkama ürünleri İmalat Tesisi<br />

� Otomotiv Parçaları Üretim Tesisi<br />

Metal Eşya <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Çeşitli Tip Bıçak İmalatı Tesisi<br />

� Medikal Cihazlar <strong>ve</strong> Cerrahi El Aletleri İmalatı Tesisi<br />

Kimya <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Polikarbonat Levha İmalatı Tesisi<br />

� Polikkarbonat Su Damacası Üretim Tesisi<br />

� CTP Boru İmalatı<br />

Tekstil <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Polipropilen Esaslı Dokumasız Kumaştan Tek Kullanımlık Tıbbi Tekstil Ürünleri<br />

Üretim Tesisi<br />

Seramik Kil Taş <strong>ve</strong> Çimento Gereçler <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Hazır Beton Santral Tesisi<br />

Diğer Sektörlerde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Endüstriyel Atık Ayırma <strong>ve</strong> Geri Dönüşüm Tesisi<br />

� Sertifikalı Tohum Üretim Tesisi<br />

6. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Yapılan araştırma sonucu 11'i tarım sektöründe, 3'ü Bitkisel tarım <strong>ve</strong> Hayvan Ürünleri<br />

atıklarına dayalı imalat sanayinde,8'i doğal kaynakların değerlendirilmesine yönelik imalat<br />

sanayinde <strong>ve</strong> 5'i de genel imalat sanayinde olmak üzere 47 yatırım yapılabilir.<br />

7. İlin Dış Ticareti<br />

Kırşehir İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

21 102.733<br />

2009<br />

21 111.610<br />

2010 20 143.530<br />

2011 27 202.541<br />

273

Kırşehir İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

14 98.929<br />

2009 21 86.005<br />

2010 27 155.696<br />

2011 42 266.808<br />

8. Kırşehir İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ:<br />

Kırşehir Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:110)<br />

� 200 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2001 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 171 adet sanayi parselinin, 163 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 62 adedi üretim, 34 adedi inşaat, 67 adedi proje aşamasındadır. 8 adet parsel<br />

tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 850 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, orman ürünleri <strong>ve</strong> elektrikli makineler sanayidir.<br />

Kaman Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:201)<br />

� 300 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2009 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 112 adet sanayi parselinin 2 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 2<br />

adedi üretim aşamasındadır. 110 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde 6 kişi istihdam edilmektedir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Mucur Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No: 243)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “75 hektar” olarak <strong>ve</strong> 5.000.-TL ödenekle yer almaktadır.<br />

� İmar planı aşamasındadır.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Kırşehir Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (İla<strong>ve</strong> Alan): (Sicil No:110)<br />

� 17.02.2006 tarih <strong>ve</strong> 1161–64 sayılı yazımızla 135 hektarlık alanın uygun görüldüğü<br />

bundan sonraki yapılacak işlemlere ilişkin Valiliğe yazı yazılmıştır.<br />

� İmar planı aşamasındadır.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ :<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Kırşehir İlinde 1.386 işyerlik 6 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 64.747.540.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

274<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 KIRŞEHİR BOZTEPE KSS 38 16 22 42<br />

2 KIRŞEHİR KAMAN KSS 144 140 4 97<br />

3<br />

KIRŞEHİR MERKEZ<br />

KILIÇÖZÜ KSS<br />

710 512 198 72

4 KIRŞEHİR MERKEZ KSS 255 98 157 38<br />

5 KIRŞEHİR MUCUR KSS 140 70 70 50<br />

6 KIRŞEHİR ÇİCEKDAĞI KSS 99 38 61 38<br />

TOPLAM 1.386 874 512 63<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Akpınar Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� Kırşehir Valiliği <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Müdürlüğü'nün 15.01.2010 tarih <strong>ve</strong> 96 sayılı yazısı ile<br />

KSS yer seçiminin talep edilmesi üzerine 22.02.2010 tarihinde mahallinde yeniden etüt<br />

yapılmıştır. Alanın 1/100.000 öl. ÇDP jeo. sakıncalı alan <strong>ve</strong> Tarımsal Niteliği Koruma<br />

Alan <strong>ve</strong> daha önceki etüt çalışmalarında incelenen alan ile aynı özellikleri taşıması<br />

nedeniyle uygun görülmediği 11.03.2010 tarih <strong>ve</strong> 2108-2109 sayılı yazılarımız ile Valilik<br />

<strong>ve</strong> Kooperatif Başkanlığı'na bildirildi. Ancak daha sonra alana ilişkin hazırlanan<br />

15.07.2010 onaylı İmar Planı Esas Jeolojik <strong>ve</strong> Jeoteknik Etüt <strong>Raporu</strong> anılan parsellerin<br />

zemin açısından "Önlemli Alan" olması nedeniyle 13.08.2010 tarih <strong>ve</strong> 660607 sayılı<br />

yazımız ile KSS kurulma talebinin değerlendirilmeye alınabilmesi için gerekli şartların<br />

yerine getirilmesi Valilik <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü <strong>ve</strong> Kooperatifinden istenmiştir.<br />

(06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

9. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

1) İlin özellikle son yıllarda artmakta olan ihracat <strong>ve</strong> iç ticaret potansiyeline katkıda<br />

bulunacağına inandığımız Gümrük Temsilciliği <strong>ve</strong> en ucuz taşıma yöntemlerinden<br />

demiryoluna bağlanma ihtiyacı önem kazanmıştır.<br />

2) İlde bulunan <strong>ve</strong> bölgemize de hitabeden bir şeker fabrikası bulunmasına rağmen<br />

pancar ekimine kota getirilmesi çiftçilerimiz <strong>ve</strong> dolayısıyla il ekonomisini olumsuz<br />

yönde etkilemektedir. Pancar ekim kotası konusunun yeniden değerlendirilerek<br />

kotanın en azından Şeker fabrikası bulunan il <strong>ve</strong>ya bölgelerde kısmen kaldırılması<br />

bölgemiz ekonomisi için olumlu katkı sağlayacaktır.<br />

3) Termal Turizme destek <strong>ve</strong>rilmeli <strong>ve</strong> termal yatırımlara özel teşvik getirilmelidir.<br />

Termal sular açısından bölgemizde oldukça ciddi bir potansiyelin olması, termal<br />

turizmin <strong>ve</strong> yatırımların gelişmesinin önünü açacaktır.<br />

4) Tüccar <strong>ve</strong> özellikle üretici <strong>ve</strong> ihracat yapan sanayicilerimize sektörlerine ilişkin özel<br />

ihtisas kredileri açılmalı <strong>ve</strong> üretim desteklenmelidir. Mevcut <strong>ve</strong>ya ileride <strong>ve</strong>rilecek<br />

kredilerde bürokrasi en aza indirilmeli, kredi şartları sanayiciye gü<strong>ve</strong>nsizlik üzerine<br />

değil gü<strong>ve</strong>n üzerine oluşturulmalıdır.<br />

Bölgemiz için ileriye yönelik en önemli projelerimizden bir tanesi ile kurulması planlanan<br />

Kongre <strong>ve</strong> Fuar Merkezinin tamamlanmasıdır. Bu Merkezin tamamlanması ile sadece il değil<br />

çevre iller de bu projeden faydalanacaklardır. Ayrıca OSB’nin genişletilmesi çalışmaları<br />

devam etmektedir. Bu genişletme ilde yapılacak olan yeni yatırımların önünü açacaktır.<br />

Bölgemiz için ileriye yönelik en önemli projelerimizden bir tanesi ile kurulması planlanan<br />

Kongre <strong>ve</strong> Fuar Merkezinin tamamlanmasıdır. Bu Merkezin tamamlanması ile sadece il değil<br />

çevre iller de bu projeden faydalanacaklardır. Bu projenin tamamlanması ili için hayati önem<br />

arz etmektedir. Bu konuda tüm kamu <strong>ve</strong> özel kurum <strong>ve</strong> kuruluşlarla işbirliği yapmaya hazırız.<br />

Ayrıca OSB’nin genişletilmesi çalışmaları devam etmektedir. Ayrıca OSB’nin başta yolları<br />

olmak üzere bu genişletme ilde yapılacak olan yeni yatırımların önünü açacaktır. Bölgemizin<br />

kalkınması için yapılabilecek ortak girişimlerin bazıları şunlardır. Öncelikle ihracatını hızla<br />

artırmaya devam eden ile fizibilite çalışmaları devam eden demir yolunun bağlanması<br />

gereklidir. Ayrıca jeotermal alanında yeni yatırımlar yapılması ile kültür <strong>ve</strong> sağlık turizminin<br />

275

canlandırılması son derece önemlidir. Yeni kurulan üni<strong>ve</strong>rsitemize yeni bölümler <strong>ve</strong> öğrenci<br />

barınma alanlarının kazandırılması tüm Kırşehirlilerin öncelikli vazifesi olmalıdır.<br />

10. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

S.NO: Ünvanı Adı <strong>ve</strong> Soyadı<br />

1 İl Müdürü Adil ERTUĞRUL<br />

2 Şube Müdürü İsmail DUMAN<br />

3 Şube Müdürü Hüseyin KOÇ<br />

4 Uzman Hüseyin ŞİMŞEK<br />

5 Şef Cafer ARAL<br />

6 Şef Serdar Köremezli<br />

7 Mühendis Seyfi İLHAN<br />

8 Mühendis Yusuf ASILKEFELİ<br />

9 Tekniker Ali AKTINOK<br />

10 Ölçü ayar Memuruı Bektaş Esen<br />

11 Ölçü ayar Memuruı Ayhan YILMAZ<br />

12 Memur Abdullah ADALI<br />

13 Memur M.Basri BARAN<br />

14 V:H:K:İ Hikmet ŞENTÜRK<br />

276

41 KOCAELİ<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Avrupa'yı Anadolu üzerinden Ortadoğu' ya bağlayan geçiş koridorunu oluşturan il,<br />

yüzölçümü bakımından Ülkemizin en küçük illerinden ( 7. il) biri olmakla birlikte, Türk<br />

imalat sanayi üretimine yapmış olduğu yaklaşık % 13' lük katkı ile İstanbul' dan sonra gelen<br />

en büyük ili konumundadır.<br />

İldeki sanayi kuruluşlarının 153’ü yabancı sermayelidir. Türkiye'nin ilk 500 firmasının<br />

84’ü ildedir. Türkiye imalat sanayi tüketim mallarının %2,82’si, ara mallarının %22,3’ü <strong>ve</strong><br />

yatırım mallarının %10,23’ü Kocaeli’nde üretilmektedir.<br />

Cumhuriyet tarihinin 134,6 milyar dolar ile ihracat rekoru kırıldığı 2011 yılında 12,629<br />

milyar dolar ihracatıyla Kocaeli 1 milyar doların üzerinde ihracat yapan 16 il içinde ikinci<br />

sıradadır.<br />

Türkiye'nin ilk 500 firmasının 84’ü ildedir.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İlde Kocaeli Ticaret Odası, Gebze Ticaret Odası <strong>ve</strong> Körfez Ticaret Odası olmak üzere 3<br />

adet Ticaret Odası bulunmaktadır. Bu Ticaret Odalarına kayıtlı toplam 26289 adet ticari<br />

kuruluş faaliyet göstermektedir. Yine İl Ticaret Odalarına kayıtlı 2131 Anonim Şirketi <strong>ve</strong><br />

15978 Limited Şirketi mevcuttur.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Kocaeli İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Kocaeli İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 1716 dır. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 2 lik bir oran ile sanayisi gelişmiş sekizinci ildir.<br />

Marmara bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, % 65<br />

ile İstanbul ilk sırada yer alırken sırasıyla, %17 Bursa, % 5 Kocaeli, % 3 Tekirdağ, % 3<br />

Balıkesir, % 2 Sakarya, %1 Çanakkale, % 1 Kırklareli, %1 Edirne, %1 Bilecik, %1 Yalova<br />

takip etmektedir.<br />

3.2. Kocaeli İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Kocaeli İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 15<br />

fabrikasyon metal ürünleri imalatı(makine <strong>ve</strong> teçhizat hariç), % 12 Ana metal sanayi’nin ilk<br />

sıralarda yer aldığı görülmektedir.<br />

Bunları sırasıyla, aşağıdaki sektörler takip etmektedir,<br />

% 11 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı,<br />

% 10 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünleri imalatı,<br />

% 10 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 6 Gıda ürünlerinin imalatı,<br />

% 6 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı,<br />

% 5 Elektrikli teçhizat imalatı<br />

% 4 Motorlu Kara Taşıtı, römork <strong>ve</strong> yarı römork imalatı,<br />

% 3 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç )<br />

277

% 3 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

% 2 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taş ocakçılığı,<br />

% 2 Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı,<br />

% 2 Kâğıt <strong>ve</strong> kâğıt ürünlerinin imalatı,<br />

% 2 Mobilya imalatı;<br />

% 2 Bilgisayarların elektronik <strong>ve</strong> optik ürünlerinin imalatı,<br />

% 1 Diğer ulaşım araçlarının imalatı,<br />

% 1 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 1 Makine <strong>ve</strong> ekipmanların kurulumu <strong>ve</strong> onarımı,<br />

% 2 Diğer<br />

3.3. Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Kocaeli ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 136.655 dır<br />

318 sanayi işletmesinde AR-Ge birimi bulunmaktadır. AR-GE’ de çalışan personel sayısı ise<br />

3904 dir. 782 sanayi işletmesinde kalite kontrol birimi bulunmaktadır. Kalite kontrol<br />

biriminde çalışan personel sayısı 3.191 dir.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Kocaeli İlinde sanayi işletmeleri doğal bir kümelenme içerisindedir. <strong>Sanayi</strong>de çalışanların, %<br />

14 ü Motorlu Kara Taşıtı, römork <strong>ve</strong> yarı römork imalatı,%12 si Fabrikasyon metal ürünleri<br />

imalatı (makine <strong>ve</strong> teçhizatı.hariç),% 12 si Kauçuk <strong>ve</strong> plastik sektöründe istihdam<br />

edilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>deki istihdamın % 70 i işçi, %8 i Mühendis dir.<br />

Kocaeli İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 17 si Mikro Ölçekli, % 56 sı Küçük Ölçekli,<br />

%21 i Orta Ölçekli, % 6 si Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Ford Otomotiv <strong>Sanayi</strong><br />

- Hayat kimya sanayi<br />

- Hyundaı Assan Otomotiv <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret<br />

- Areva T&D Enerji Endüstrisi A.Ş<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

� Parke üretim tesisi (Masif, Lamine, Laminat)<br />

� MDF üretim tesisi<br />

� Mobilya grupları üretim tesisi<br />

� Yonga levha (sunta) üretim tesisi<br />

� Ahşap kaplama <strong>ve</strong> profil üretim tesisi<br />

� Lazer sistemleri<br />

� Baskı sistemleri<br />

� CNC free tezgahları<br />

� Kesici plotterlar<br />

� Baskı sarf malzemeleri<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

� Lazer sistemleri<br />

� Baskı sistemleri<br />

� CNC free tezgahları<br />

� Kesici plotterlar<br />

� Baskı sarf malzemeleri<br />

278

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Kocaeli İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

927 8.320.241<br />

2009<br />

984 4.557.506<br />

2010 994 9.527.573<br />

2011 1.135 12.341.769<br />

6.2. Kocaeli İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

1.058 25.434.769<br />

2009 1.067 14.347.519<br />

2010 1.138 10.421.788<br />

2011 1.333 12.702.619<br />

7. Kocaeli İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a)TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Gebze Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:1)<br />

� 554 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1992 yılında hizmete sunulmuştur.<br />

� Bölgedeki; 189 adet sanayi parselinin, 186 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 129 adedi üretim, 22 adedi inşaat, 35 adedi proje aşamasındadır. 3 adet parsel<br />

tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 19.400 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; kimya, madeni eşya <strong>ve</strong> karayolu taşıtları sanayidir.<br />

Kocaeli-Gebze (Plastikçiler) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil NO:44)<br />

� 133 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; 156 adet parselden 154 adedinin tahsisi yapılmıştır. Tahsisi yapılan<br />

parsellerden 90 adedi üretim, 9 adedi inşaat, 55 adedi proje aşamasındadır. 2 adet parsel<br />

tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 8.500 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; plastik, tarım aletleri <strong>ve</strong> kimya sanayidir.<br />

Kocaeli-Gebze V (Kimya) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:29)<br />

� 245 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; 68 adet sanayi parselinin 48 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin 3<br />

adedi üretim, 8 adedi inşaat, 37 adedi de proje aşamasındadır. 20 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 60 kişi istihdam edilmektedir.<br />

TOSB - TAYSAD Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:75)<br />

� 285 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; 99 adet sanayi parselinin, 95 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

55 adedi üretim, 11 adedi inşaat, 29 adedi proje aşamasındadır. 4 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

279

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 8.000 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; otomotiv yan sanayidir.<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ:<br />

Kocaeli-Gebze Dilovası Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:204)<br />

� 825 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; 659 adet sanayi parselinin tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

315 adedi üretim, 9 adedi inşaat, 335 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 13.000 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; demir-çelik, kimya <strong>ve</strong> madeni eşya sanayidir.<br />

Kocaeli-Gebze Dilovası Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi İla<strong>ve</strong> alan (Yeni Yıldız Mahallesi):<br />

(Sicil No:204)<br />

� Komisyon sonrası eksik kurum görüşleri tamamlanmış olup, incelenen 6 hektarlık alanın<br />

uygun görüldüğü 07.11.2007 tarih <strong>ve</strong> 11968–11972 sayılı yazımızla OSB Yönetim<br />

Kurulu Başkanlığı'na, Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanlığı'na <strong>ve</strong> Dilovası Belediye<br />

Başkanlığı'na bildirilmiştir.<br />

� İmar planı aşamasındadır.<br />

Kocaeli-Gebze Kömürcüler Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:217)<br />

� 78 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; 22 adet sanayi parselinin 21 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

1 adedi üretim, 20 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 20 kişi istihdam edilmektedir.<br />

Kocaeli-Gebze IV İstanbul Makine <strong>ve</strong> İmalat <strong>Sanayi</strong>cileri Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi :<br />

(Sicil NO:89)<br />

� 509 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; 96 adet sanayi parselinin 82 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

5 adedi üretim, 12 adedi inşaat, 65 adedi proje aşamasındadır. 14 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 900 kişi istihdam edilmektedir.<br />

Kocaeli-Gebze VI (İMES) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:66)<br />

� 295 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgede 265 adet sanayi parselinin 37 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 3<br />

adedi üretim, 20 adedi inşaat, 14 adedi proje aşamasındadır. 228 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 80 kişi istihdam edilmektedir.<br />

Kocaeli-Gebze VI (İMES)Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (İla<strong>ve</strong> Alan ) : (Sicil No:66)<br />

� 11.06.2007 tarih <strong>ve</strong> 6317- 6322 sayılı yazımızla 65 hektar büyüklüğündeki alanın yer<br />

seçiminin uygun görüldüğü bildirilmiştir.<br />

� 65 hektarlık alanın, 16 hektarlık kısmın imar planları onaylanmış olup, diğer kısmının<br />

imar plan çalışmaları devam etmektedir.<br />

Kocaeli-Gebze Güzeller Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:45)<br />

� 133 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; 90 adet sanayi parselinin, 59 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

36 adedi üretim, 18 adedi inşaat, 5 adedi proje aşamasındadır. 31 adet<br />

parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 1.300 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; demir-çelik, demirdışı metaller <strong>ve</strong> plastik sanayidir.<br />

Kocaeli-Alikahya Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:224)<br />

� 121,70 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgede 60 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

Kocaeli-Asım Kibar Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:221)<br />

� 206 hektar büyüklüğündedir.<br />

280

� Bölgedeki; 161 adet sanayi parselinin, 5 adedi tahsis edilmiş olup, proje aşamasındadır.<br />

Kocaeli-Arslanbey Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:211)<br />

� 141 hektar büyüklüğündedir.<br />

� İmar planları onaylanmıştır.<br />

� Bölgede 46 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

Kandıra Gıda İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (KGİOSB): (Sicil No:272)<br />

� 203 hektar büyüklüğündeki alanın OSB yeri olarak uygun görüldüğü 28.01.2010 tarih <strong>ve</strong><br />

755–759 sayılı yazımızla Kocaeli Valiliğine, Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanlığına<br />

<strong>ve</strong> ilgili kurumlara bildirilmiştir.<br />

� Toplam 1.877.954 m 2 ’lik alan için kamu yararı kararı <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

� İmar planı aşamasındadır.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Kocaeli İlinde 960 işyerlik 3 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu projeler için<br />

Bakanlığımızca kullandırılan kredinin 2011 yılı fiyatlarıyla karşılığı 46.477.411.-TL’dir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ<br />

ADI<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

2<strong>81</strong><br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 KOCAELI GEBZE KSS 218 216 2 99<br />

2<br />

KOCAELI KÖRFEZ<br />

(I.BÖLÜM) KSS<br />

466 466 0 100<br />

3 KOCAELI KÖSEKÖY KSS 276 258 18 93<br />

TOPLAM 960 940 20 98<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Gölcük Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 01.02.1995 tarih <strong>ve</strong> 2341sayılı yazımızla 200 dönüm alanın KSS yeri olarak uygun<br />

görüldüğü Kooperatif Başkanlığına bildirilmiştir..<br />

� Kooperatif inşaat faaliyetlerine kendi imkanlarıyla devam etmek istediklerinden, yatırım<br />

programından çıkartılmıştır. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

SORUNLAR:<br />

1) <strong>Sanayi</strong>de alt yapı yetersizliği<br />

2) <strong>Sanayi</strong> atıklarının çevre kirliliğine sebep olması<br />

3) <strong>Sanayi</strong> atıkları bertaraf tesislerinin yetersizliği<br />

4) <strong>Sanayi</strong>de afet planlarının geçmişte dikkate alınmaması<br />

5) <strong>Sanayi</strong> kuruluşları çalıştıracakları meslek okulu mezunu ara elemanı bulmada sıkıntı<br />

yaşamaktadır.<br />

6) Doğu Marmara’nın bölgesel gücünü yansıtacak Kocaeli’nde Uluslar arası Fuar<br />

Etkiliğinin gerçekleşememesi<br />

7) İzmit Körfezi doğal bir liman olmasına rağmen deniz yolu taşımacılığının sistemli bir<br />

şekilde yapılamaması<br />

8) OSB <strong>ve</strong> büyük sanayi tesislerinde sık sık yaşanan elektrik kesintileri<br />

9) Kocaeli’de İZGAZ, Gebze’de PAL-GAZ’ın OSB’lerin <strong>ve</strong> yatırımcıların taleplerine<br />

i<strong>ve</strong>dilikle yanıt <strong>ve</strong>rememesi<br />

10) Bölgenin gelişmiş olarak tanımlanması ile kritik yatırımlarda teşvik mekanizmasının<br />

yetersiz kalması

11) KOBİ’lerin Devlet destekleri (KOSGEB,Kalkınma Ajansları,TÜBİTAK vb.) hakkında<br />

yetersiz bilgi sahibi olması<br />

12) Firmaların <strong>ve</strong> bilhassa KOBİ’lerin öz kaynak <strong>ve</strong> kredi kullanımındaki bilinçsizlikler<br />

13) KOBİ’lerin şirketlerin geleceği hakkında yön belirlememeleri(birden fazla faaliyet<br />

konusunda çalışmaları)<br />

14) Merkezi Kocaeli dışında olup üretimi burada olan firmaların gerek ihracat gerekse<br />

<strong>ve</strong>rgi rakamları Kocaeli’nde değerlendirilememesi<br />

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ:<br />

1) İle gelen yerli <strong>ve</strong> yabancı iş adamları ile sanayicilerin konaklamaları imkânlarının<br />

arttırılması amacıyla konaklama imkânlarının arttırılması,<br />

2) Çevre kirliliğini önlemek için denetim imkân <strong>ve</strong> kabiliyetlerinin arttırılması<br />

3) Kalifiye ara eleman sağlanmasına yönelik meslek liseleri ile yüksek okulların sanayi<br />

ile iş birliği halinde ihtiyaçlara göre kurulması.<br />

4) OSB alt yapılarının bir an önce tamamlanması; özellikle OSB’ye ulaşım hatlarının ilk<br />

etapta karayolu olmakla birlikte,orta vadede tüm OSB’lerin demiryolu hatlarıyla<br />

birleştirilerek liman bağlantılarının sağlanması<br />

5) Limanların 2023 yılında 500 milyar dolar ihracat hedefi doğrultusunda liman<br />

rehabilitasyonlarının yapılması <strong>ve</strong> kapasitelerinin arttırılması<br />

6) Derince Limanı’nın özelleştirme sürecinin tamamlanması<br />

7) Kocaeli’nin ulusal <strong>ve</strong> uluslar arası firmalar açısından cazibe merkezi olması için sivil<br />

ulaşıma açılan Köseköy’deki Cengiz Topel Havalimanı’ndan yurtiçi <strong>ve</strong> yurt dışı uçak<br />

sefer sayıları <strong>ve</strong> yerlerinin arttırılması<br />

8) OSB’lerde arazi fiyatlarının denetim altına alınması, belirli kontrol mekanizmalarının<br />

getirilmesi<br />

9) Mevcut ulaşım projeleri kuzey otoyolu, körfez geçişi, güney çevre yolu, hızlı tren,<br />

Marmaray vb. bir an önce hayata geçirilmesi<br />

10) Bölgenin önemli bir afet riski olması nedeni ile firmaların bu konuda bilinç<br />

eksikliğinin olması <strong>ve</strong> afet risklerine karşı tedbirlerin alınması<br />

11) OSB dışında bulunan sanayi alanlarının OSB alanları içersine alınmaları için<br />

çalışmaların yapılması<br />

12) Yeni kurulacak işletmelere <strong>ve</strong> girişimcilere yönelik desteklerin geliştirilmesi<br />

13) Özellikle yeni üretimler için kredi mekanizmalarının geliştirilmesi, yerli malı makine<br />

ekipmanının teşvik edilmesi<br />

14) Kandıra’da kurulacak olan Gıda İhtisas OSB’nin bir an önce hayata geçirilmesi<br />

15) Nitelikli işgücü olarak mavi yakanın yanında beyaz yakanın da bölgeye çekilebilmesi<br />

için şehrin iyiye giden alt yapısının iyileştirilmesi<br />

16) Bölgede çevreye özgü sorunlar <strong>ve</strong> altyapı iyileştirmelerinin gerçekleştirilmesi<br />

17) Merkezi Kocaeli dışında olup üretimi burada olan firmalar için özel çalışmaların<br />

yapılması genel merkezlerini Kocaeli’ye taşıyacak firmalar için teşvik<br />

mekanizmasının geliştirilmesi<br />

282

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

ADI SOYADI<br />

SİCİL<br />

NO<br />

EMEKLİ<br />

SİCİL NO<br />

DERECESİ ÜNVANI OKULU<br />

1- İhsan ERTUĞRUL 7783 67.860.001 2/2 İl Müd. İTÜ SMF İnş. Müh.<br />

2- M. Vahit MUTLUCAN 3035 48.359.044 1/4 Şub. Müd.<br />

ADMMA<br />

Kim.Müh.Yük Okulu<br />

3- Ferahi KONUKOĞLU 3008 52.311.171 1/4 Şub.Müd.<br />

EİTİA<br />

Kim.Müh.Yük.Okulu<br />

4- Mutena UÇAK <strong>81</strong>22 62.111.516 5/2 Müh. Gazi Üniv.Kiya Müh.<br />

5- Sema ÖZEN 8370 58.334.046 1/4 Müh. ODTÜ Kim Müh<br />

6- Nilgün KOÇ 6502 59.962.265 1/2 Müh. ODTÜ Kim. Müh.<br />

7- Murat KÜREKÇİ 6439 68.174.091 5/2 Müh. Gazi Üniv.End. Müh.<br />

8- Fadime AYGÜN 8371 64.234.202 5/3 Müh<br />

Gazi Üniv.Mim. Müh.<br />

Fak<br />

9- Mehmet DURSUN 8468 53.351.211 1/4 Araştırmacı Sakarya DMMA<br />

10- TayfunTORUN 8398 72.831.873 6/3 Müh<br />

11- Münir OSKAN 8369 55.351.379 3/1 Araştırmacı Yıldız Üniv.Müh. Fak<br />

12- Orhan DÜZCAN 4347 55.721.125 1/1 UZMAN<br />

Gazi Üniv.Eğitim<br />

Fakültesi<br />

13- Sultan KURBANOĞLU 5835 66.499.012 2/3 UZMAN AÖF İşletme<br />

14- Yakup ARSLAN 5821 54.421.303 2/5<br />

Ölç.<br />

Ay.Mem.<br />

End. Mes. Lisesi Torna-<br />

Tesfiye<br />

15- Salih GÖKALP 5<strong>81</strong>9 61.586.155 4/3<br />

Ölç.<br />

Ay.Mem.<br />

AÖF Sosyal <strong>Bilim</strong>ler<br />

16- Rıfkı ÖTKÜR 6209 61.351.099 4/3<br />

Ölç.<br />

Ay.Mem.<br />

End. Mes. Lisesi<br />

Elektrik<br />

17- Emin ALTUN 2757 59.962.007 3/2 Şef<br />

Ank. Gazi LiseSi<br />

Akşam Lisesi<br />

18- Zekiye KARAKAYA 3714 55.161.099 1/4 Şef AÖF<br />

19 Perihan YAPAR 8596 66 373 070 MÜHENDİS İTÜ. Kimya müh.<br />

20- Veysi UZUNKAYA 6526 67.853.003 3/1 Memur Sosyal <strong>Bilim</strong>ler<br />

21- Muazer TEMEL 6244 70.971.003 5/2 Memur AÖF<br />

22- Meryem PEHLİVAN 6914 68.962.016 6/3 Memur<br />

Aydınlıkevler Ticaret<br />

Lisesi<br />

23- Ahmet KAPUCUOĞLU 3852 58.453.022 3/3 Şef<br />

Yıldırım Beyazıt Akşam<br />

Lisesi<br />

24- Sibel DEMİR 7176 74.970.021 6/3 Memur AÖF Maliye<br />

25- Nazan SARICI 6688 72.392.102 6/3 Memur Gazi Üniv.Maliye<br />

26- Fethi ASLAN 7583 80.824.006 12/3 Daktilograf Elazığ Lisesi<br />

27- Alptekin KORKMAZ 5271 58.425.475 1/1 Şef AÖF Sosyal <strong>Bilim</strong>ler<br />

28- Ahmet GENÇOĞLU 8368 58.735.134 3/1 Şef Mes. Yük Ok.<br />

29 FERDA ERİNCİK 8407 72.731.34 Hizmetli Kız Meslek Lisesi<br />

30 YILMAZ TÖLEGEN 8441 64.931.120 Şöför Ticaret Lisesi<br />

283

42 K O N Y A<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Bir tarım kenti olarak bilinen il son yıllarda sanayileşmede önemli atılımlar<br />

gerçekleştirmiştir.<br />

Konya tarihte de görüldüğü gibi ekonomik, ticari <strong>ve</strong> sosyal açıdan kendi bölgesini<br />

etkileyen <strong>ve</strong> yönlendiren bir çekim merkezidir. Bu özelliği yanında son yıllarda<br />

gerçekleştirdiği sanayileşme <strong>ve</strong> ticari potansiyeli ile Anadolu’nun merkezi durumuna<br />

gelmiştir.<br />

İstanbul <strong>Sanayi</strong> Odası tarafından yapılan tespit sonucu Türkiye’nin en büyük ilk 500<br />

sanayi kuruluşu içinde İlden 7 şirket, ikinci 500 sanayi kuruluşu içinde ilden 13 adet şirket<br />

bulunmaktadır.<br />

Bir tarım kenti olarak bilinen İlimiz son yıllarda sanayileşmede de önemli atılımlar<br />

gerçekleştirmiştir.<br />

<strong>Sanayi</strong>cilerin uygun koşullarda faaliyetlerini sürdürmeleri amacıyla 1976 yılında 134 Ha.<br />

alanda Konya I.Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi 150 İşyeri ile hizmete girmiştir. Halen yapımı devam<br />

eden Konya Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinde 1641 Ha alanda 339 işyeri üretime geçmiş, diğer<br />

taraftan Akşehir, Beyşehir, Çumra, Ereğli, Kulu, Karapınar <strong>ve</strong> Seydişehir ilçelerinde Organize<br />

<strong>Sanayi</strong> Bölgeleri kurulmuştur. Söz konusu OSB’lerde 60’a yakın yatırım faaliyeti geçmiş<br />

olup, parsel dağıtımı <strong>ve</strong> inşaat yapımları devam etmektedir.<br />

Diğer yandan küçük sanayicilerin işyerleri gereksinimleri için İlimizde bugüne kadar 38<br />

küçük sanayi sitesinde 6800 işyeri yapımı gerçekleştirilerek 15.330 civarında işçinin<br />

istihdamı sağlanmıştır<br />

Sektörler itibariyle sanayi sektörünü değerlendirirsek:<br />

Otomotiv <strong>Sanayi</strong>: Otomotiv yan sanayinde üretim yapan imalatçıların birçoğu dünya<br />

standartlarında üretim yapmaktadır. Üretilen ürünler iç piyasa yanında büyük bir kısmı başta<br />

Avrupa Birliği ülkeleri olmak üzere, Güney Amerika, Kuzey <strong>ve</strong> Güney Afrika, Ortadoğu,<br />

Türki Cumhuriyetleri <strong>ve</strong> Uzak Doğu ülkelerine ihraç edilmektedir. Bu da teknoloji düzeyinin<br />

çok ileri olduğunu göstermektedir. Bu konuda üretim yapan 350 civarında kuruluş<br />

bulunmaktadır.<br />

Makine <strong>ve</strong> Teçhizat <strong>Sanayi</strong>: İlde öne çıkan sektörlerden biridir. Bu sektörde tarım alet<br />

makine <strong>ve</strong> ekipmanları imalatı, Türkiye pazarının % 65’ine sahiptir. Konya, Türkiye’nin tarım<br />

alet <strong>ve</strong> makineleri ihracatının % 45’ini gerçekleştirmektedir. Bu sektörde değirmen<br />

makinelerinde önemli yer işgal etmektedir. Bu sektörde 300’e yakın firma faaliyette<br />

bulunmaktadır. Makine <strong>ve</strong> teçhizat imalat sanayinde önemli üretim kalemleri kaynak<br />

makineleri, kompresörler, metal işleme makineleri, araç üstü ekipmanlar vs. dir.<br />

Ana Metal <strong>Sanayi</strong>: Konya’da döküm sanayinde yaklaşık 385 firma ile Türkiye’nin toplam<br />

döküm üretiminin %18’ sini karşılar durumdadır.<br />

Gıda Ürünleri İmalat <strong>Sanayi</strong>: Konya Türkiye’nin tahıl üretiminin %10’unu karşılamaktadır.<br />

Türkiye tuz ihtiyacının %65’ini Konya’dan karşılamaktadır. Konya’da gıda sektöründe un, süt<br />

<strong>ve</strong> süt ürünleri, şeker <strong>ve</strong> şekerleme, bitkisel yağlar gibi birçok sanayi gelişmiş bulunmaktadır.<br />

Bu sektörde yaklaşık 500 adet firma faaliyet göstermektedir.<br />

Deri <strong>ve</strong> Deri Ürünleri İmalat <strong>Sanayi</strong>: Bu sektörde Konya ayakkabıcılık gelişmiş<br />

durumdadır. Türkiye pazarındaki payı %15 civarındadır. 150’ye yakın ayakkabı fabrikası,<br />

800’e yakın da ayakkabı imalathanesinde yıllık 15 milyon çift ayakkabı üretilmektedir.<br />

Mobilya <strong>ve</strong> Ağaç Ürünleri İmalat <strong>Sanayi</strong>: Bir diğer önemli sektördür. Konya ihracında ilk<br />

10’da yerini almayı başarmıştır.<br />

Kağıt <strong>ve</strong> Kağıt Ürünleri İmalat <strong>Sanayi</strong>: Bu sektörde Konya, oluklu karton mukavva<br />

üretiminde önemli bir merkez haline gelmiştir. Bu sektörde 160 civarında firma üretim<br />

yapmaktadır.<br />

284

Tekstil <strong>ve</strong> Tekstil Ürünleri İmalat <strong>Sanayi</strong>: Konya Hazır giyim <strong>ve</strong> konfeksiyonda<br />

uzmanlaşmakta <strong>ve</strong> hızla büyümektedir. 150 civarında firma bu sektörde faaliyet<br />

göstermektedir.<br />

Plastik <strong>ve</strong> Kauçuk ürünleri imalat sanayinde de Türkiye’de lider konumunda firmalar<br />

Konya’dadır. PVC <strong>ve</strong> plastik sulama boruları üretiminde önemli bir konuma gelmiştir.<br />

Taş <strong>ve</strong> toprağa dayalı sanayi sektöründe de ilde önemli kuruluşlar bulunmaktadır. Çimento<br />

fabrikası, ateşe dayanıklı tuğla üreten Krom Magnezit fabrikası <strong>ve</strong> diğer tuğla üreten<br />

fabrikalar mevcuttur.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Şehrimiz eski dönemlerden bu yana özellikle transit ticaret, maden ticareti, tarım <strong>ve</strong><br />

sanayi ürünlerinin ticareti ağırlıklı olmak üzere önemli bir sanayi <strong>ve</strong> ticaret merkezi<br />

olagelmiştir.<br />

Konya Türkiye’nin en fazla un, tuz <strong>ve</strong> şeker üreten ilidir. Toz <strong>ve</strong> küp şeker üretiminde<br />

ikisi özel 4 adet şeker fabrikası ile en önemli illerden biridir. Türkiye’nin tuz ihtiyacının %<br />

65’ini Konya karşılamaktadır. Tahıl üretiminde de önemli bir fonksiyona sahiptir. Tahıl<br />

üretiminde de önemli bir fonksiyona sahiptir.<br />

İl maden varlığı açısından çeşitliliği olan bir kaynak yapısına sahiptir. Krom, magnezit,<br />

linyit kömürü, barit, mermer, boksit, manganez, sodyum sülfat gibi madenler işletilmektedir.<br />

İlin dış ticareti, ülkemizin dış ticaretinde yaşanan olumlu gelişmelere paralel olarak<br />

yükselişini sürdürmektedir. İl ihracat yapısı içerisinde makina alet <strong>ve</strong> parçaları, otomotiv<br />

yedek parçaları, demir <strong>ve</strong> çelik ürünleri, kağıt <strong>ve</strong> karton ürünleri, mobilya, şeker <strong>ve</strong> şeker<br />

mamulleri gibi ürünler teşkil etmektedir.<br />

Konya’nın gayri safi yurtiçi hasılasını sektörler itibariyle incelediğimizde; en yüksek<br />

pay % 20,8 ile ulaştırma <strong>ve</strong> haberleşme sektörü, % 18,9 ile tarım sektörü, %18,3 ile sanayi<br />

sektörü, %15,8 ile ticaret, % 5,2 ile inşaat sektörü izlemektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

<strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

2.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Konya İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Konya İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 2<strong>81</strong>5’dir.Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 4 lük bir oran ile sanayisi gelişmiş 5 inci ildir.<br />

İç Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, % 45<br />

ile Ankara İli ilk sırada yer alırken, Ankara İlini sırasıyla %24 ile Konya, %10 Kayseri, %5<br />

Eskişehir, %3 Sivas, %2 Karaman, %2 Kırıkkale, %2 Aksaray, %2 Nevşehir, %2 Yozgat, %1<br />

Niğde, %1 Çankırı <strong>ve</strong> %1 ile Kırşehir İli takip etmektedir.<br />

2.2. Konya İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Konya İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, %19 luk bir<br />

oran ile Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipmanlar İmalatı <strong>ve</strong> %16 lık bir oran ile<br />

Gıda Ürünleri İmalatı sektörlerinin ilk sırada yer aldığı görülmektedir.<br />

Bunları sırasıyla aşağıdaki sektörler takip etmektedir.<br />

% 12 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine <strong>ve</strong> teçhizat hariç)<br />

285

% 8 Ana Metal <strong>Sanayi</strong> ,<br />

% 7 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünleri imalatı<br />

% 7 Motorlu Kara Taşıtı, römork <strong>ve</strong> yarı römork imalatı,<br />

% 4 Diğer Madencilik <strong>ve</strong> Taşocakçılığı<br />

% 3 Kimyasal Madde kimyasal ürünlerin imalatı<br />

% 3 Diğer Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı,<br />

% 3 Giyim Eşyası İmalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 3 Deri <strong>ve</strong> ilgili ürünlerin imalatı,<br />

%2 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

% 2 Ağaç <strong>ve</strong> Mantar Ürünleri İmalatı (Mobilya hariç)<br />

% 2 Mobilya İmalatı,<br />

% 2 Tekstil Ürünleri İmalatı<br />

%1 Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünlerinin imalatı,<br />

% 1 Kayıtlı medyanın basılması <strong>ve</strong> çoğaltılması<br />

% 1 Diğer imalatlar,<br />

% 4 Diğer (Metal cevherler madenciliği,Makine <strong>ve</strong> ekipmanların kurulumu <strong>ve</strong><br />

onarılımı,İçecek imalatı,Ham petrol <strong>ve</strong> doğalgaz çıkarımı <strong>ve</strong> saha arama <strong>ve</strong> tetkiki<br />

hariç,Temel eczacılık ürünlerinin <strong>ve</strong> eczacılığa ilişkin malz.imalatı,Kömür <strong>ve</strong> linyit<br />

çıkartılması,Elektrik,gaz buhar <strong>ve</strong> havalandırma sistemi üretimim <strong>ve</strong> dağıtımı, Bilgisayarların<br />

elektronik <strong>ve</strong> optik ürünlerin imalatı, Makine <strong>ve</strong> teçhizatı hariç; Fabrikasyon metal ürünleri<br />

imalatı, Kok Kömürü <strong>ve</strong> rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı, Diğer Ulaşım Araçları İmalatı )<br />

2.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, KONYA ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 58.677 dir.<br />

Ar-Ge birimi bulunan firma sayısı 110 , Kalite Kontrol birimi bulunan firma sayısı 277 dir.<br />

2.4. Genel Değerlendirme:<br />

Konya ilinde nüfus dağılımına <strong>ve</strong> coğrafi özelliklerine uygun olarak bir sanayileşme<br />

olduğu görülmektedir. <strong>Sanayi</strong> olarak hem yurt içerisinde hem de yurt dışında ismini makine<br />

<strong>ve</strong> teçhizat imalatıyla duyurmuş <strong>ve</strong> bu sektörde üretimleriyle tercih edilenler listesinde en<br />

önemli sırada yer almıştır.<br />

Bu bağlamda, Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> teçhizat imalatı <strong>ve</strong> Gıda ürünleri<br />

İmalatı sektörleri Konya İlinin en önemli sektörleridir.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, % 20 si Başka yerde sınıflandırılmamış Makine <strong>ve</strong> ekipman İmalatı,<br />

% 20 si Gıda Ürünlerinin İmalatı, sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 75 si işçi, % 3 ü Mühendis’tir.<br />

Konya İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 53 u Mikro Ölçekli, % 40 ü Küçük<br />

Ölçekli, %6 sı Orta Ölçekli, % 1 i Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler:<br />

- Eti Alüminyum A.Ş.<br />

- Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.Ilgın Şeker Fabrikası<br />

- Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.Ereğli Şeker Fabrikası<br />

- Konya Şeker <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

Arık bey tekstil enerji sınai yatırım AŞ.Beyşehir şubesi<br />

3. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Tarım Sektörü<br />

İlimizde tarım sektörüne hububat tarımı egemendir. bunun yanında mey<strong>ve</strong>cilik <strong>ve</strong><br />

sebze tarımı da yapılmaktadır.<br />

286

İlin 4.0<strong>81</strong>.353 ha mevcut alanının % 55’i (2.247.857 ha) tarım arazisi, % 18,7’ si<br />

(761.461 ha) çayır-mera, % 13,2’ ü (540.189 ha) ormanlık-fidanlık, % 13,1’i de (531.846 ha)<br />

tarım dışı arazilerden oluşmaktadır.<br />

Tarımsal işletmeler olarak Kadınhanı Altınova tarım işletmesi, Sarayönü gözlü <strong>ve</strong><br />

konuklar tarım işletmeleri, tarımsal araştırma kuruluşları olarak; köy hizmetleri araştırma<br />

enstitüsü, bahri dağdaş kışlık hububat araştırma merkezi,<strong>ve</strong>teriner kontrol <strong>ve</strong> araştırma<br />

enstitüsü <strong>ve</strong> hayvancılık merkez araştırma enstitüsü tarım <strong>ve</strong> hayvancılıkta önemli<br />

kuruluşlardır.<br />

Konya’nın yüzölçümünün yaklaşık % 67’si tarım alanları olup, toplam 2 milyon 650<br />

bin 196 hektardır. İldeki mevcut su potansiyeline göre sulanabilir arazi miktarı 1.652 762<br />

hektar olup, halen 377.426 hektar arazi sulanmaktadır. Bu alan toplam tarım arazisinin<br />

%14’ünü oluşturmaktadır.<br />

Konya Ovaları Sulama Projeleri ile bugüne kadar 308.073 Ha alan sulanmaktadır.<br />

Mavi Tünel Projesinin tamamlanması sonucunda sulanabilen arazi miktarının 617.923 Ha<br />

alana çıkarılması hedeflenmektedir.<br />

Konya Ovaları Projeleri (KOP) <strong>ve</strong> Mavi Tünel Projesi<br />

Konya <strong>ve</strong> Karaman illerinde yer alan kapalı havza karakterindeki ovaların su<br />

kaynağını geliştirme projelerine 1985 yılından itibaren Konya Ovaları Projeleri (KOP)<br />

denilmektedir. KOP projesi, öncelikle Konya <strong>ve</strong> Karaman ovalarının sulanmasının yanı sıra<br />

içme, kullanma <strong>ve</strong> endüstri suyu ihtiyacının karşılanması <strong>ve</strong> hidroelektrik enerji üretimini de<br />

kapsamaktadır. KOP projesi, 9 adedi büyük su projesi, 1 adedi içme suyu projesi, 1 adedi<br />

Göksu havzası enerji projeleri <strong>ve</strong> 1 adedi de çok sayıda müstakil küçük yerüstü <strong>ve</strong> yer altı<br />

suyu sulamaları olmak üzere toplam 12 adettir. KOP kapsamında bulunan projelerden en<br />

büyüğü Konya – Çumra Projesi olup kapsadığı sulama alanı bakımından GAP’tan sonra ikinci<br />

büyük sulama projesidir. Konya – Çumra Projesi III Merhaleden oluşmakta <strong>ve</strong> en büyük en<br />

önemli kısmını da III. Merhale Projesi teşkil etmektedir.<br />

KOP Projesi, Yukarı Göksu Havzası’nın Akdeniz’e boşalan sularının yıllık 414,13<br />

milyon m³’ünü, inşa edilecek Bağbaşı, Afşar <strong>ve</strong> Bozkır barajları <strong>ve</strong> 17 kilometre uzunluğu ile<br />

Türkiye’nin Şanlıurfa tünellerinden sonra ikinci büyük sulama tüneli olacak 17 kilometre<br />

uzunluğunda Mavi Tünel vasıtasıyla Konya Kapalı Havzası’na aktaracaktır.<br />

Ayrıca, Apa-Hotamış isale kanalının <strong>ve</strong> Hotamış depolaması vasıtasıyla alınacak<br />

yerüstü <strong>ve</strong> yer altı suyu ile arıtılmış atıksu <strong>ve</strong> sulamalardan dönen sular hem Konya Ovası’nın<br />

yer altı sularını besleyecek hem de nihai sulama alanı olan yaklaşık 200.000 hektar tarım<br />

alanının sulama suyunu destekleyecektir. Ayrıca 50,6 MW kurulu güçte 3 adet HES ile yıllık<br />

147,5 milyon kwh enerji üretimi temin edilecektir.<br />

Konya’nın Yatırımcıya Sağladığı Avantajlar<br />

Yatırım Teşvik Araçlarından:<br />

- Gümrük Vergisi Muafiyeti: Teşvik belgesine sahip projelerde yurtiçinden alınmış <strong>ve</strong>ya<br />

ithal edilmiş makine <strong>ve</strong> teçhizat için <strong>ve</strong>rgi muafiyetinden faydalanılmaktadır.<br />

- Katma Değer Vergisi İstisnası: Teşvik belgesine sahip projelerde yurtiçinden alınmış<br />

<strong>ve</strong>ya ithal edilmiş makine <strong>ve</strong> teçhizat için KDV muafiyeti sağlanmaktadır.<br />

- Faiz Desteği: KOBİ’lerin yapacağı yatırımlar, Ar-Ge <strong>ve</strong> Çevre Projeleri konularında<br />

yapılacak yatırımlarda kullanılacak yatırım kredilerinin bir bölümünün faizi, bütçe<br />

kaynaklarından karşılanmaktadır.<br />

4. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

İlde coğrafi konum, nüfus yoğunluğu, sosyo-ekonomik gelişmişlik, şehirleşme hızı, tarihi<br />

<strong>ve</strong> turistik önem vs. nedenleriyle talebi karşılamaya yönelik üretim <strong>ve</strong> hizmet sektörlerinde<br />

oluşan talebi karşılamaya yönelik yatırımlar, teşviklerle desteklenmekte <strong>ve</strong><br />

yönlendirilmektedir.<br />

287

� Madencilik <strong>ve</strong> Taşocakçılığı Yatırımları<br />

� Gıda Ürünleri <strong>ve</strong> İçecek İmalatı<br />

� Entegre Hayvancılık Yatırımları<br />

� Deri Giyim Eşyası İmalatı<br />

� Kağıt <strong>ve</strong> Kağıt Ürünleri İmalatı<br />

� Kimyasal Madde Ve Ürünlerin İmalatı<br />

� Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin İmalatı;<br />

� Demir-Çelik Dışındaki Ana Metal <strong>Sanayi</strong><br />

� Metal Eşya İmalatı<br />

� Makine <strong>ve</strong> Teçhizat İmalatı<br />

� Elektrikli Makine <strong>ve</strong> Cihazları İmalatı<br />

� Radyo, Televizyon, Haberleşme Teçhizatı <strong>ve</strong> Cihazları İmalatı<br />

� Tıbbi Aletler Hassas <strong>ve</strong> Optik Aletler İmalatı<br />

� Motorlu Kara Taşıtı <strong>ve</strong> Yan <strong>Sanayi</strong><br />

� Motorlu Kara Taşıtlarında Yatırım Tutarı<br />

� Motorlu Kara Taşıtları Yan <strong>Sanayi</strong> Yatırım Tutarı<br />

� Motosiklet Ve Bisiklet Üretimi<br />

� Mobilya İmalatı<br />

� Oteller<br />

� Öğrenci yurtları<br />

� Soğuk hava deposu hizmetleri<br />

� Lisanslı depoculuk<br />

� Eğitim hizmetleri<br />

� Hastane yatırımı,<br />

� Tehlikeli atık geri kazanım <strong>ve</strong> bertaraf tesisleri<br />

5. İlin Dış Ticareti<br />

5.1. Konya İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

2008<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

FİRMA SAYISI<br />

919 856.083<br />

2009 976 735.997<br />

2010 1.084 979.290<br />

2011 1.249 1.168.154<br />

5.2. Konya İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

808 756.077<br />

2009<br />

749 583.483<br />

2010 909 802.419<br />

2011 1.171 1.170.219<br />

6. Konya İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Konya Birinci Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:159)<br />

288

� 134 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1980 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgede; 189 adet sanayi parselinin tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

156 adedi üretim, 5 adedi inşaat, 28 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 2.700 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; tarım alet <strong>ve</strong> makineleri, elektriksiz makine <strong>ve</strong> demir-çelik<br />

sanayidir.<br />

Konya Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:42)<br />

� 1.691 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1994 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Konya Merkez II OSB tüzel kişiliği içerisinde, Konya III. OSB’nin birleşme talebi<br />

Bakanlığımızca uygun görülmüş, unvanı Merkez II yerine, Konya OSB olarak<br />

değiştirilmiştir.<br />

� Bölgede; 644 adet sanayi parselinin (Merkez III. Kısım parselleri de dahil edilmiştir.) 517<br />

tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 358 adedi üretim, 123 adedi inşaat, 36 adedi<br />

proje aşamasındadır. 127 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 20.000 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; demirdışı metal, tarım alet makineleri <strong>ve</strong> plastik sanayidir.<br />

Konya-Ereğli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:35)<br />

� 258 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2001 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgede; 118 adet sanayi parselinin, 61 adedi tahsis edilmemiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 40 adedi üretim, 11 adedi inşaat, 10 adedi proje aşamasındadır. 57 adedi<br />

tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 400 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, tarım alet makineleri <strong>ve</strong> plastik sanayidir.<br />

Beyşehir Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:58)<br />

� 105 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2006 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgede; 76 adet sanayi parselinin, 23 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

12 adedi üretim, 11 adedi proje aşamasındadır. 53 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 100 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; mermer <strong>ve</strong> orman ürünleri sanayidir.<br />

Akşehir Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:31)<br />

� 159 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2008 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgede; 106 adet sanayi parselinin, 46 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

3 adedi üretim, 10 adedi inşaat, 33 adedi proje aşamasındadır. 60 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 30 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; makine <strong>ve</strong> gıda sanayidir.<br />

Konya-Seydişehir Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:22)<br />

� 150 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2010 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgede; 53 adet sanayi parselinin, 10 adedi tahsis edilmiş olup, proje aşamasındadır. 43<br />

adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Çumra Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:50)<br />

� 100 hektar büyüklüğündedir.<br />

289

� Bölgede; 73 adet sanayi parselinin, 14 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 5<br />

adedi üretim, 9 adedi proje aşamasındadır. 59 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 30 kişi istihdam edilmektedir.<br />

Kulu Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (SİCİL NO:186)<br />

� 13.01.1998 tarih <strong>ve</strong> 212 sayılı yazımızla 350 hektar büyüklüğündeki alanın yer seçiminin<br />

uygun görüldüğü bildirilmiştir.<br />

Karapınar Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:238)<br />

� 208 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgede; 185 adet sanayi parselinin, 18 adedi tahsis edilmiş olup, proje aşamasındadır.<br />

Bozkır Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� 08.01.2003 tarih <strong>ve</strong> 168 sayılı yazımızla 40 hektarlık alan için talimat yazılmıştır.<br />

� Bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge intikal etmemiştir.<br />

Konya Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (I. İla<strong>ve</strong> Alan):(Sicil No:42)<br />

� 693 hektar büyüklüğündeki alanın OSB yeri olarak uygun görüldüğü 30.06.2010 tarih <strong>ve</strong><br />

5355–5360 sayılı dağıtımlı yazımız ile ilgili kurumlara bildirilmiştir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Konya İlinde 4.500 işyerlik 17 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu projeler<br />

için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 72.630.937.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

290<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 KONYA AKŞEHİR (I.BÖLÜM) KSS 302 302 0 100<br />

2 KONYA AKŞEHİR (II.BÖLÜM) KSS 394 346 48 88<br />

3<br />

KONYA MERKEZ BAYRAKÇI (I+II)<br />

BÖLÜM KSS<br />

536 441 95 82<br />

4 KONYA BOZKIR KSS 47 47 0 100<br />

5 KONYA ÇUMRA KSS 174 174 0 100<br />

6 KONYA EREĞLİ KSS 112 112 0 100<br />

7<br />

KONYA EREĞLİ HIZAR.VE<br />

MARANGOZ.KSS<br />

200 200 0 100<br />

8 KONYA ILGIN KSS 76 76 0 100<br />

9 KONYA KARAPINAR KSS 170 157 13 92<br />

10 KONYA KARATAY (I+II) BÖLÜM KSS 1.075 1.027 48 96<br />

11 KONYA KULU KSS 91 80 11 88<br />

12 KONYA MERKEZ (HIZARCILAR) KSS 104 102 2 98<br />

13 KONYA MERKEZ (ZAFER) KSS 432 432 0 100<br />

14<br />

KONYA MERKEZ (ANADOLU TEKNİK<br />

I+II) KSS<br />

537 537 0 100<br />

15 KONYA MERKEZ ÜZÜMLÜ KSS 100 0 100 0<br />

16 KONYA MERKEZ KSS 60 0 60 0<br />

17 KONYA YUNAK KSS 90 84 6 93<br />

TOPLAM 4.500 4.117 383 91<br />

b) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Bozkır Özlem Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “60 işyeri, altyapı” olarak <strong>ve</strong> 250.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Mimarı projeleri vize edilmiştir.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Konya Beyşehir Huğlu Beldesi Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:

� Huğlu Belediye Başkanlığının talebi üzerine 02.01.2006 tarihinde etüt çalışması<br />

yapılmıştır.<br />

� 17.02.2006 tarih <strong>ve</strong> 1153–55 sayılı yazımızla Valiliğe talimat yazılmış olup, bugüne<br />

kadar Bakanlığımıza herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge intikal etmemiştir.<br />

Derbent Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� Yer seçimi 18.06.2003 tarihinde yapılmış olup, 24.07.2003 tarih <strong>ve</strong> 8688 sayılı yazımızla<br />

yer seçiminin uygun görüldüğü bildirilmiş olup, bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi<br />

bir bilgi <strong>ve</strong> belge intikal etmemiştir. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

7. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

- Endüstri Bölgesinin Kurulması<br />

- Ana <strong>Sanayi</strong> Yatırımları<br />

- Kümelenme Politikası<br />

- Tarımsal <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Kop Projesi<br />

- Teknik Üni<strong>ve</strong>rsite <strong>ve</strong> Sosyal <strong>Bilim</strong>ler Üni<strong>ve</strong>rsitesi<br />

- Mesleki Egitim Merkezinin Kurulması<br />

- Bölgesel Menkul Kıymetler Borsası<br />

- Ulasım Sorunları (Hızlı Tren, Duble Yol, Çevre Yolu, Sivil Havaalanı)<br />

A. Endüstri Bölgesinin Kurulması<br />

Konya’nın mevcut potansiyeli dikkate alındığında Endüstri Bölgesi kurulmasına ihtiyaç<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Endüstri Bölgesi kurulması ile<br />

• Ülke ekonomisinin gelişmesine katkı,<br />

• <strong>Teknoloji</strong>k gelişme <strong>ve</strong> teknoloji transferi,<br />

• Üretim artışına katkı,<br />

• İstihdam artışı,<br />

• Yeni yatırımların teşviki,<br />

• Yabancı sermaye girişi sağlanacaktır.<br />

B. Ana <strong>Sanayi</strong> Yatırımları<br />

• İlin kamu yatırımlarından aldığı pay arttırılmalıdır.<br />

• İlin ön plana çıktığı sektörlerde büyük ana sanayi yatırımlarına ihtiyaç duyulmaktadır.<br />

Özellikle il; otomotiv yan sanayi, makine imalat sanayi, ayakkabı, gıda, ambalaj <strong>ve</strong> döküm<br />

sektörü, gibi alanlardaki yatırımlarını destekleyecek son derece etkin bir üretim potansiyeline<br />

sahiptir. Bu potansiyelin harekete geçirilmesi gerekmektedir. İl sektörel bir üs haline<br />

getirilmelidir. Bir KOBİ başkenti olan Konya’da KOBİ’lere yönelik yatırım <strong>ve</strong> desteklerin<br />

artırılarak sürdürülmesine özel önem <strong>ve</strong>rilmelidir.<br />

C. Kümelenme Politikası<br />

Küreselleşmenin etkilerinin her alana yayıldığı günümüzün rekabet koşullarında fiziksel<br />

kaynaklara sahip olanlar değil, bu kaynakları rakiplerinden daha <strong>ve</strong>rimli <strong>ve</strong> etkili kullananlar<br />

rekabet edebilmekte <strong>ve</strong> varlıklarını sürdürebilmektedir.<br />

İlde yapılacak olan etkili bir kümelenme çalışması firmalara rekabette öne çıkmaları için pek<br />

çok avantaj sağlayacaktır. İlde büyük bir kümelenme potansiyeli bulunmaktadır. Bu<br />

potansiyelin en iyi şekilde değerlendirmesi amacıyla KOBİ’ler desteklenmeli <strong>ve</strong> bu konuda<br />

bilinçlendirilmelidir.<br />

D. Tarımsal <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Kop Projesi<br />

• Konya tarıma dayalı sanayi <strong>ve</strong> bitkisel hayvansal üretim merkezidir.<br />

• Tarım <strong>ve</strong> hayvancılık sektörü Konya ilinde, taşıdığı yüksek potansiyel itibariyle<br />

Türkiye için büyük önem arz etmektedir.<br />

291

• Tarımsal ürün borsaları aracılığı ile dünya pazarına uyum için gerekli çalışmalar<br />

yapılmalıdır.<br />

• Tarım-sanayi entegrasyonu sağlanmalıdır.<br />

• Akılcı tarım politikaları ile tarımın ülke ekonomisine katkısı artırılmalıdır.<br />

• Konya’da tarım sektörü için çok önemli olan KOP Projesi, Türkiye’nin ilk sulama<br />

projesi olma özelliği taşımaktadır.<br />

• Proje ile Konya Ovası’nın yüzde 70’ini sulanabilir hale getirecek <strong>ve</strong> bölgede su<br />

sıkıntısı çekilmeyecektir.<br />

• Ayrıca sulama sorunu ortadan kalkarak tarımda ürün çeşitliliği artacak <strong>ve</strong> sanayinin<br />

hammadde ihtiyacını karşılayacak ürünler yetiştirilmiş olacaktır.<br />

• Projenin en önemli parçası olan Mavi Tünel Projesinin temeli atılmıştır. Projenin bir<br />

an önce tamamlanması konusunda çalışmalara hız <strong>ve</strong>rilmelidir.<br />

E. Teknik Üni<strong>ve</strong>rsite Ve Sosyal <strong>Bilim</strong>ler Üni<strong>ve</strong>rsitesi<br />

• İl sanayisinin ihtiyaç duyduğu nitelikli işgücünü karşılayacak bir teknik üni<strong>ve</strong>rsitenin<br />

Konya’ya kazandırılması gerekmektedir. Kurulacak olan teknik üni<strong>ve</strong>rsite, üni<strong>ve</strong>rsite-<br />

sanayi işbirliğine teknik yönden büyük katkılar sağlayacaktır. Ayrıca söz konusu<br />

üni<strong>ve</strong>rsitenin sanayide Ar-Ge faaliyetlerinin artırılmasına yardımcı olacak bir teknik<br />

altyapıya sahip olmasına dikkat edilmelidir.<br />

• Kurulacak olan teknik üni<strong>ve</strong>rsite ileri teknoloji merkezi öncelikli <strong>ve</strong> özellikli<br />

olmalıdır.<br />

• Teknik üni<strong>ve</strong>rsitenin yanı sıra ile bir Sosyal <strong>Bilim</strong>ler Üni<strong>ve</strong>rsitesi’nin kurulması da<br />

aynı derecede önem taşımaktadır. Kurulacak olan üni<strong>ve</strong>rsiteler ile Konya’nın bir<br />

eğitim başkenti haline getirilmesi sağlanmış olacaktır.<br />

F. Mesleki Eğitim Merkezinin Kurulması<br />

<strong>Sanayi</strong>cimizin ihtiyaç duyduğu kalifiye eleman eksikliğini gidermek için eğitim sistemi<br />

yeniden gözden geçirilmeli <strong>ve</strong> mesleki eğitim yeniden yapılandırılmalıdır. Bu amaçla ilde bir<br />

Mesleki Eğitim Merkezi kurulmalıdır. Üni<strong>ve</strong>rsiteye gidemeyen lise mezunları bu mesleki<br />

eğitim merkezi vasıtasıyla ara eleman olarak sanayiye kazandırılacaktır.<br />

G. Bölgesel Menkul Kıymetler Borsası<br />

Sermaye piyasasında yapılacak değişiklikle;<br />

• Anadolu'da ekonominin lokomotifi olan KOBİ'lerin sermaye ihtiyaçlarını minimum<br />

maliyetle elde etmeleri için Nasdaq benzeri bölgesel borsaların oluşturulması<br />

gerekmektedir.<br />

• Konya'nın her geçen gün gelişen sanayisi <strong>ve</strong> ticareti göz önünde bulundurularak<br />

mahallî bir menkul kıymetler borsasının kurulması zarurî görülmektedir.<br />

292

8. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

ÇALIŞAN SAYISI VE NİTELİKLERİ<br />

Sıra No Adı <strong>ve</strong> Soyadı Ünvanı Tahsil <strong>Durum</strong>u<br />

1 Şerafettin Akal İl Müdürü 4 Yıllık Yüksek Okul<br />

2 Ahmet Şahingeri İl Müd. Yard. 4 Yıllık Yüksek Okul<br />

3 Haşmet Yılmaz Şube Müdürü 4 Yıllık Yüksek Okul<br />

4 Muhsin İbaoğlu Şube Müdürü 4 Yıllık Yüksek Okul<br />

5 Hazirettin Kahriman Şube Müdür V. 4 Yıllık Yüksek Okul<br />

6 isa Arı Uzman 4 Yıllık Yüksek Okul<br />

7 M.Küçükkarataş Uzman 4 Yıllık Yüksek Okul<br />

8 Veli Kamalak Araştırmacı 4 Yıllık Yüksek Okul<br />

9 Mehmet Akkaya Şef 2 Yıllık Yüksek Okul<br />

10 Yusuf Han Şef 4 Yıllık Yüksek Okul<br />

11 Zeynep Yılmaz Şef Lise<br />

12 Ayşe Özkan Şef 4 Yıllık Yüksek Okul<br />

13 Muammer Kayhüyük Memur Lise<br />

14 Musa Saylan Memur Lise<br />

15 Nilüfer Canöz Memur 4 Yıllık Yüksek Okul<br />

16 Sait Badem Memur Lise<br />

17 Ahmet Çubuk Öl.Ayar Mem. 2 Yıllık Yüksek Okul<br />

18 Bektaş Sakarya Öl.Ayar Mem. Lise<br />

19 Mehmet Ali Tuğlu Öl.Ayar Mem. Lise<br />

20 Mustafa Diri Öl.Ayar Mem. Lise<br />

21 Ali Kılıç Daktiloğraf İlkokul<br />

22 Recep Küçük Daktiloğraf Ortaokul<br />

23 Bedriye Göçer Sekreter Ortaokul<br />

24 Mehmet Gökmen Şöför İlkokul<br />

25 Ahmet Önal Mühendis 4 Yıllık Yüksek Okul<br />

26 Bünyamin Çoban Mühendis 4 Yıllık Yüksek Okul<br />

27 Hasan Ok Mühendis 4 Yıllık Yüksek Okul<br />

28 Kerim Demir Mühendis 4 Yıllık Yüksek Okul<br />

29 Mustafa Çağlayan Mühendis 4 Yıllık Yüksek Okul<br />

30 Mustafa Duyar Mühendis 4 Yıllık Yüksek Okul<br />

31 Orhan Küçük Mühendis 4 Yıllık Yüksek Okul<br />

32 Özgür Öztürk Arı Mühendis 4 Yıllık Yüksek Okul<br />

33 Metin Kabak Tekniker 4 Yıllık Yüksek Okul<br />

34 Mehmet Sinan Yalçın Memur 4 Yıllık Yüksek Okul<br />

35 Ali Büyükeryılmaz Mühendis 4 Yıllık Yüksek Okul<br />

36 Ayşegül Oktay Araştırmacı 4 Yıllık Yüksek Okul<br />

37 Ali Büyükkeleş Memur Ortaokul<br />

38 Seyit Elibol Teknisyen 2 Yıllık Yüksek Okul<br />

39 Ahmet Ergülcan Sözleşmeli Lise<br />

293

43 KÜTAHYA<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

İl sanayisi var olan yeraltı <strong>ve</strong> yer üstü kaynaklara dayalı olarak şekillenmiştir. Bu nedenle<br />

ilde seramik, porselen, madencilik, orman ürünleri, tarım <strong>ve</strong> hayvancılığa dayalı sanayi<br />

tesisleri kurulmuştur.<br />

İl topraklarının yaklaşık % 34.5 luk bölümünde tarım yapılmaktadır. İl toplam tarım<br />

arazisinin % 89.6 lık gibi büyük bir bölümü tarla alanı olarak kullanılmakta olup, yine toplam<br />

tarım arazisi içinde 5 1.75 lik pay ile sebze arazisi ikinci büyük alanı % 1.52 ile bağ <strong>ve</strong><br />

meyvalikler arazisi üçüncü büyük tarım alanını oluşturmaktadır. İldeki ormanlık alan il<br />

yüzölçümünün yaklaşık % 52 sini kaplamakta olup toplam 617.034 hektardır.<br />

Kütahya ili maden rezervleri <strong>ve</strong> enerji kaynakları açısından da oldukça zengin bir ildir.<br />

İlde 232 yerde 34 çeşit maden bulunmakta olup bulunan madenlerin Türkiye madenleri<br />

içindeki yeri incelendiğinde Türkiye rezervinin bor tuzunda % 45.44’nün, manyezitte %<br />

31,44’nün, Kömürde % 7.06’nın, demirde % 6,37’nin <strong>ve</strong> manganezde % 6,32’nin ilde olduğu<br />

görülecektir.<br />

Faal nüfusun tarımdaki payının % 66.9, Madencilik <strong>ve</strong> taşocakcılığında payının % 3.0,<br />

imalat sanayi iş kolundaki payının % 6.2, ticaret kolundaki payının % 4.87, inşaat işkolundaki<br />

payının %3.1 <strong>ve</strong> toplum hizmetleri işkolundaki payının %12.4 olduğu görülmektedir. Buradan<br />

hareketle il ekonomisinin tarım, hayvancılık, imalat sanayi <strong>ve</strong> madencilik sektörlerine<br />

dayandığı söylenebilir<br />

İhracatta ilk sırayı porselen, seramik, çimento <strong>ve</strong> toprak ürünlerini içeren sanayi<br />

mamulleri yer almıştır. En çok ihracat yapılan ülkelerin başında ise Almanya, Ukrayna,<br />

Fransa yer almaktadır. İl olarak en çok ara <strong>ve</strong> yatırım malı ithalatı gerçekleştirilmektedir.<br />

İl yatırımları 5084 sayılı Kanun kapsamında desteklenmekte olup Kanunda zikredilen<br />

sektörlerdeki yatırımlar yine Kanunda öngörülen Enerji Desteği teşvikinden;<br />

a) 31/12/2007 tarihine kadar tamamlanması halinde işletmeye geçiş tarihinden itibaren 5 yıl<br />

b) 31/12/2008 tarihine kadar tamamlanması halinde işletmeye geçiş tarihinden itibaren 4 yıl,<br />

c) 31/12/2009 tarihine kadar tamamlanması halinde işletmeye geçiş tarihinden itibaren 3 yıl,<br />

süre istifade etmektedirler.<br />

Yine yatırımlar İlimizde Bölgesel <strong>ve</strong> Sektörel Teşviklerden sektör bazında<br />

yararlanmaktadırlar<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İl; Marmara, İç Anadolu, Akdeniz ile Ege Bölgeleri arasında ana ulaşım ağının<br />

merkezinde olup, ulaşım açısından önem taşıyan bir konumdadır. Kütahya ilinde; tarım<br />

ürünleri, orman ürünleri, maden istihracı (bor, linyit, manyezit), toprağa dayalı seramik<br />

(porselene, çini) gibi ürünler ticarete konu olan başlıca ürünler olarak sayabiliriz. Bunun yanı<br />

sıra ülkenin tek gümüş üretim tesisi ilde bulunmakta olup, gümüş ticaretinin önemli bir<br />

bölümü ilde gerçekleşmektedir.<br />

Yine son yıllarda otomotiv yan sanayi <strong>ve</strong> tekstile dayalı yatırımlar da artışlar meydana<br />

gelmiş olup bu ürünlerin ticareti de önemli boyutlara yükselmiştir. Bütün bunlara rağmen<br />

ticaretin Kütahya da yeterince geliştiğini söylemek zordur.<br />

İlde toplam 23.508 gelir <strong>ve</strong>rgisi mükellefi, 3.111 kurumlar <strong>ve</strong>rgisi mükellefi<br />

bulunmaktadır. Faal nüfusun % 5,3 ü ticaretle uğraşmakta olup bu da ilde ticaretin yeterince<br />

gelişmediğinin önemli göstergelerindendir. İl genelinde genel olarak ücretli çalışmaya meyil<br />

azami ölçüdedir. Aşağıda ki tablodan da bu durum açıkça görülmektedir.<br />

294

Bağ-Kur SSK Emekli Sandığı Toplam<br />

Yıllar Çalışan Emekli Çalışan Emekli Çalışan Emekli Çalışan Emekli<br />

2010 27.464 16.300 66.277 72.877 18.170 12.390 111.911 101.567<br />

İl, önemli bir kavşak noktasında olmasına rağmen yol ticaretinden tesis yokluğu<br />

nedeniyle fazla istifade edememektedir.<br />

Ayrıca birkaç istisna dışında çini <strong>ve</strong> seramik üretim <strong>ve</strong> satışını yapan firmaların<br />

işletme sermayesi yetersizliği nedeniyle zaman zaman oluşan ekonomik krizlerden<br />

çıkamadıkları dolayısıyla çini <strong>ve</strong> seramik satışından da yeterince istifade edilemediği<br />

görülmektedir.<br />

Kütahya, sahip olduğu doğal güzellikler, tarih <strong>ve</strong> kültür zenginliği <strong>ve</strong> taşıdığı termal<br />

kaynaklar ile ülkemizde turizm potansiyeli en yüksek olan illerimizden birisidir. Büyük bir<br />

potansiyel mevcut olmakla birlikte turizm gelişmemiş <strong>ve</strong> oldukça düşük seviyede kalmıştır.<br />

Kütahya sahip olduğu zengin turizm kaynaklarına rağmen yeterli konaklama imkanına sahip<br />

değildir. İlde bulunan termal <strong>ve</strong> konaklama tesisleri günümüz şartlarında eski <strong>ve</strong> yetersiz<br />

kalmıştır. Kültür <strong>ve</strong> turizm bakanlığından işletme belgeli 4 tesisin toplam yatak kapasitesi 588<br />

adettir. Yatırım belgeli 7 adet tesis olup, yatak kapasiteleri 1.127’dir. Kütahya, ülkemizde 7<br />

termal turizm merkezine sahip tek ildir.<br />

Son yıllarda İlde bulunan Üni<strong>ve</strong>rsitede ki ögrenci sayısının artması, yine ilde bulunan<br />

askeri birliklerdeki personel sayılarından dolayı gerek İl’e gelen ziyaretçi sayısında gerekse<br />

yerleşik öğrenci <strong>ve</strong> askerden dolayı öğrenci <strong>ve</strong> askere hizmet <strong>ve</strong>ren işyerlerinde artışlar<br />

meydana gelmiştir(Yurt, Pansiyon. Cafe, Lokanta, Hediyelik Eşya satış yeri vb.).<br />

İlde en fazla şubeye sahip banka 13 şubeyle Ziraat Bankası olup, bu bankayı 5'şer şube ile<br />

İş Bankası, Halk Bankası, Akbank, 3 şube ile INGbank, 2 şube ile Vakıflar Bankası <strong>ve</strong> 1'er<br />

şube ile diğer bankalar izlemektedir. Merkez <strong>ve</strong> birkaç ilçe dışındaki ilçelerde bankacılık<br />

sektörü yeterince gelişmemiş olup, yöre halkının bankacılık hizmetlerinden yararlanma<br />

düzeyi oldukça düşük seviyededir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Kütahya İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Kütahya İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 467 dur. Toplam sanayi işletmesi<br />

içerisinde % 0,7 lik bir oran ile sanayisi gelişmiş illerimiz arasında yer almaktadır.<br />

Ege Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, İzmir İli % 37 lik<br />

bir oran ile bölge illeri arasında birinci sırada yer almaktadır. İzmir’i sırasıyla %18 ile<br />

Denizli, % 11 ile Manisa, % 9 ile Uşak, % 7 ile Afyonkarahisar, %7 ile Aydın, %6 ile Muğla,<br />

%5 ile Kütahya, takip etmektedir.<br />

3.2. Kütahya İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Kütahya İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, %31 lik bir<br />

oran ile Gıda ürünleri imalatı, %16 Diğer Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı ,<br />

% 10 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri İmalatı (Mobilya hariç) ilk sıralarda olduğu görülmektedir.<br />

295

Bunları sırasıyla aşağıdaki sektörler takip etmektedir.<br />

% 8 Diğer Madencilik <strong>ve</strong> Taşocakçılığı,<br />

% 6 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal Ürünlerin İmalatı,<br />

% 5 Tekstil Ürünleri İmalatı,<br />

% 5 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman İmalatı<br />

% 3 Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması<br />

% 3 Giyim Eşyası İmalatı;Kürkün İşlenmesi <strong>ve</strong> Boyanması,<br />

% 3 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerinin imalatı,<br />

% 2 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine <strong>ve</strong> teçhizat hariç)<br />

% 2 Kok Kömürü Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri <strong>ve</strong> Nükleer Yakıt İmalatı,<br />

% 1 Ana Metal <strong>Sanayi</strong>,<br />

% 1 Metal cevherleri madenciliği<br />

% 1 Motorlu kara taşıtı, römork <strong>ve</strong> yarı römork imalatı,<br />

% 1 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

% 2 Diğer<br />

3.3. Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Kütahya ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 22.307 dir.<br />

AR-Ge birimi bulunan firma sayısı 30, ,Kalite kontrol birimi bulunan firma sayısı 98 dir.<br />

Genel Değerlendirme:<br />

KÜTAHYA İlinde sanayinin, İlin coğrafik yapısına bağlı olarak bir gelişme<br />

gösterdiği anlaşılmaktadır. Bu bağlamda, Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı <strong>ve</strong><br />

Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması İlin en gelişmiş sektörleridir.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, % 31 ü Diğer Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı, % 13 ü<br />

Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması, %12 u Gıda ürünleri imalatı sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % <strong>81</strong> si işçi, % 4 ü Mühendis’tir.<br />

Kütahya İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 33 ü Mikro Ölçekli, % 52 ü Küçük Ölçekli, %10<br />

u Orta Ölçekli, % 5 ü Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler:<br />

- T.K.İ.Sınırlı Sorumlu Garp Linyitleri İşletmesi Müessesesi Müdürlüğü<br />

- Kütahya Porselen <strong>Sanayi</strong> A.Ş. Porselen Fabrikası<br />

- HERİŞ Seramik <strong>ve</strong> Turizm <strong>Sanayi</strong> A.Ş.Güral Porselen<br />

- TKİ Kurumu Seyitömer Linyit İşletmeleri Bölge Müdürlüğü<br />

- EÜAŞ Seyitömer Termik Santrali İşletme Müdürlüğü<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Kütahya ili için uygun yatırım konuları önerilirken, öncelikle Kütahya'daki doğal<br />

kaynak potansiyeli göz önünde tutulmuştur. Tarım, yer altı (maden kaynakları) <strong>ve</strong> yer üstü<br />

varlıklardan (orman varlığı) meydana gelen doğal kaynak potansiyeli, öncelikle <strong>ve</strong> kolaylıkla<br />

değerlendirilebilecek kaynakları oluşturur. Kütahya ili ekonomisinde sanayi sektörü ile<br />

birlikte <strong>ve</strong> sanayi sektörüne girdi sağlayacak tarım, hayvancılık <strong>ve</strong> madencilik sektöründeki<br />

gelişmeler dikkate alındığında, doğal kaynak potansiyeline öncelik <strong>ve</strong>rilmesinin gerekliliği<br />

ortaya çıkmaktadır.<br />

4.1-DOĞAL KAYNAK POTANSİYELİNİ DEĞERLENDİRMEYE YÖNELİK<br />

YATIRIMLAR<br />

Kütahya'nın doğal kaynak potansiyelini meydana getiren tarım, hayvancılık,<br />

ormancılık <strong>ve</strong> madencilik sektörüne dayalı olarak yapılabilirliği öngörülen yatırım konuları<br />

aşağıdaki gibidir.<br />

296

A) TARIM VE HAYVANCILIK SEKTÖRÜNDE YAPILABİLECEK YATIRIMLAR<br />

1- Organik tarım ürünleri üretimi<br />

2- Seracılık<br />

3- Mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> sebze yetiştiriciliği<br />

4- Kafeste <strong>ve</strong>/<strong>ve</strong>ya havuzda alabalık yetiştiriciliği<br />

5- Damızlık et sığırcılığı<br />

6- Süt sığırcılığı<br />

7- Arıcılık <strong>ve</strong> ana arı üretimi<br />

8- Koyun <strong>ve</strong> Tiftik Keçisi yetiştiriciliği<br />

9- Yumurta Tavukçuluğu<br />

10- Kaba yem üretimi<br />

B) İMALAT SANAYİNDE YAPILABİLECEK YATIRIMLAR<br />

Kütahya ilinin doğal kaynak potansiyelini değerlendirmeye <strong>ve</strong> bu ürünlerin katma<br />

değerinin artırılmasına yönelik olarak 21 adet yatırım konusu önerilmiş olup,<br />

HAYVANCILIKTA;<br />

Süt <strong>ve</strong> Süt ürünleri işleme tesisi<br />

İLİN ORMAN ÜRÜNLERİNE YÖNELİK<br />

1-Lata üretimi (özel amaçlı)<br />

2-Lamine yonga levha (Laminat) üretimi<br />

3-Lif levha (MDF) üretimi<br />

4- Lamine parke üretimi dir.<br />

MADENCİLİK SEKTÖRÜ İLE İLGİLİ YATIRIMLAR<br />

Madencilik sektörü Kütahya GSYİH içinde önemli bir pay alan <strong>ve</strong> il istihdamı içinde<br />

büyük önem arz eden bir sektördür. Sektörde gerek kamu <strong>ve</strong> gerekse özel sektörün önemli<br />

yatırımları bulunmaktadır. İlde daha öncede belirtidiği gibi, önemli düzeyde bor maden<br />

rezervi bulunmakta <strong>ve</strong> bir kamu kuruluşu olan Eti Maden İşletmeleri tarafından tek başına<br />

işletilmektedir. Bor ürünleri günümüzde başta cam, cam elyafı, sabun-deterjan endüstrisi,<br />

seramik, metalurji <strong>ve</strong> tarım sektörü olmak üzere çok çeşitli alanlarda ana girdi olarak<br />

kullanılmakta olup, günümüz teknolojisinde önemli bir yere sahiptir. Bor Maden istihracının<br />

tekel konumda olması ile birlikte, bor türevleri konusunda özel sektörün çalışmasında her<br />

hangi bir engel bulunmamaktadır. İl içinde madencilik sektörüne önerilen yatırım<br />

konuları ise;<br />

1- Bor Oksit<br />

2- Ferro Bor<br />

3- Bor Nitrür<br />

4- Sır-Frit<br />

5- Fiberglas<br />

6- Çinko Borat<br />

7- Manyezit Ögütme <strong>ve</strong> pişirme<br />

8- Kömür ocağı çalıştırılması<br />

9- Mermer Üretim <strong>ve</strong> İşleme Tesisi<br />

10- Çeşitli hammaddelerin öğütülmesi <strong>ve</strong> paketleme(Kaolen, felspat,kil,silikatlar, )<br />

11- Alçı üretimi<br />

12- Briket Kömür Üretimi<br />

13- Antimuan üretimi <strong>ve</strong> izabe tesisi<br />

14- Krom madeni üretimi <strong>ve</strong> flotasyon tesisi kurulması<br />

15- Mağnezyum Sülfat üretimi<br />

TURİZM SEKTÖRÜNDE YAPILACAK YATIRIMLAR<br />

Termal Tesis Yapımı(SPA)<br />

297

İl Türkiye’de 7 tane termal turizm merkezi’ne sahip olan tek il’dir.<br />

� Kütahya- Ilıca Termal Turizm Merkezi,<br />

� Gediz – Ilıcasu Termal Turizm Merkezi,,<br />

� Gediz – Muratdağı Termal Turizm Merkezi,<br />

� Emet - Yeşil <strong>ve</strong> Kaynarca Termal Turizm Merkezi,<br />

� Simav – Eynal, Çitgöl, Naşa Termal Turizm Merkezi,<br />

� Hisarcık Esire ( Sefaköy) Termal Turizm Merkezi,<br />

� Tavşanlı-Göbel Termal Turizm Merkezidir.<br />

Bunların dışında başta Yoncalı Kaplıcaları olmak üzere birçok yerde kaplıca mevcuttur.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

İlde, doğal kaynak potansiyelinin değerlendirilmesi yanında ilin belli bir düzeyde gelişmiş<br />

sanayi tesislerine ek olarak <strong>ve</strong> özellikle yurtiçi talebi <strong>ve</strong> ihracatı karşılamaya yönelik, gelişme<br />

potansiyeli yüksek olan belli yatırımların yapılması da il sanayisi açısından önemli bir<br />

potansiyel teşkil etmektedir.<br />

Bunlar;<br />

Sermaye, teknoloji <strong>ve</strong> kuruluş yeri boyutu daha fazla ön plana çıkan bu sektörlere dikkat<br />

çektikten sonra, yurtiçi <strong>ve</strong> yurtdışı talebi karşılamaya yönelik olarak Kütahya ili için önerilen<br />

29 adet yatırım konusu aşağıda belirlenmiştir;<br />

1-Plastik esaslı eşya (poşet, tabak, bardak vb.) <strong>ve</strong> ambalaj malzemesi<br />

2-Elektrik-Elektronik Ürünleri; Beyaz eşya, kah<strong>ve</strong>rengi eşya<br />

3-Gıda Ürünleri ,Dondurulmuş, kurutulmuş mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> sebze, konser<strong>ve</strong>ler, unlu mamuller<br />

4-Plastik atıkların geri kazanımı tesisi<br />

5-Soğuk lastik kaplama<br />

6-Tekstil vatka <strong>ve</strong> keçe tesisi<br />

7-Madeni hastane demirbaşları<br />

8-Panel radyatör<br />

9-Doğalgaz kombi tesisi <strong>ve</strong> yan ürünleri<br />

10-Elektrikli ev cihazları<br />

11-Çocuk bezi <strong>ve</strong> hijyenik kadın pedi<br />

12-Plastik enjeksiyon parçaları<br />

13-Cam mozaik tesisi<br />

14-Çorap imalatı tesisi<br />

15-Ayakkabı üretim Tesisi<br />

16-Tıbbi tekstil tesisi<br />

17-Ev tekstil ürünleri tesisi<br />

18-Software (yazılım).<br />

19- Muhtelif iç çamaşır konfeksiyon tesisi<br />

20-Prefabrik yapı elemanları<br />

21-Makine imalat <strong>Sanayi</strong><br />

22-Stropor tesisi<br />

23-Soğuk hava deposu<br />

24-Temizlik malzemesi<br />

25-Polipropilen iplik <strong>ve</strong> çuval<br />

26-Otel (5 yıldızlı)<br />

27-Otomotiv Ana <strong>ve</strong> Yan <strong>Sanayi</strong><br />

28-Toprak Ürünleri; Seramik , Cam, Porselen eşya.<br />

29-Kimya <strong>Sanayi</strong> Ürünleri; Temizlik malzemeleri (sabun, deterjan vb.), Boya,<br />

298

Kütahya İli Önemli Madenlerinin Rezerv <strong>ve</strong> Üretim Değerleri<br />

Maden Cinsi Rezervi 2009 Yılı Üretimi<br />

Satış Stok Birimi<br />

Alçıtaşı 0 0 0 ton<br />

Altın 300 0 1.800 ton<br />

Antimuan 392.000 122 19 0 ton<br />

Barit 1.720 1.717 3 ton<br />

Bazalt (Mıcır) 465.411 477.970 269 ton<br />

Bentonit 500 1.501 1.866 ton<br />

Bor Tuzları 832.679.483 950.712 112.631 484.883 ton<br />

Demir 9.563.300 0 0 0 ton<br />

Dolomit 53.138 95.395 150 ton<br />

Feldispat 38.442.500 500 0 950 ton<br />

Grafit 2.400 4.200 934 ton<br />

Gümüş 26.216.698 4.274.042 4.419.369 1.234.637 ton<br />

Kalker 312.731 274.158 67.171 ton<br />

Kalsit <strong>81</strong>4.448 756.053 48.952 ton<br />

Kaolen 7.480 3.330 5.100 ton<br />

Kömür 1.022.140.000 15.201.782 11.548.878 2.205.492 ton<br />

Krom 112.700 48.869 13.476 6.929 ton<br />

Kuvars 0 0 0 ton<br />

Manganez 12.800 7.336 3.530 3.804 ton<br />

Manyezit 40.876.492 58.916 328.539 0 ton<br />

Mermer 55.000.000 10.313 8.718 4.666 metre küp<br />

Şap 0 0 0 ton<br />

Talk 2.465 2.465 0 ton<br />

Tuğla-Kiremit Kili 90.078 90.078 0 ton<br />

Tüf 534 534 0 metre küp<br />

Tra<strong>ve</strong>rten 2.069 2.756 2.301 metre küp<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Kütahya İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

74 112.937<br />

2009<br />

66 101.774<br />

2010 71 120.041<br />

2011 83 153.747<br />

6.2. Kütahya İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

49 88.366<br />

2009 53 <strong>81</strong>.493<br />

2010 62 138.482<br />

2011 71 151.690<br />

299

7. Kütahya İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Kütahya Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:140)<br />

� 417 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1999 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 230 adet sanayi parselinin, 88 adediı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 66 adedi üretim, 16 adedi inşaat, 6 adedi proje aşamasındadır. 142 adet parsel<br />

tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 3.650 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; Kimya, pişmiş kil <strong>ve</strong> dokuma-giyim sanayidir.<br />

Gediz Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:142)<br />

� 110 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2005 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 31 adet sanayi parselinin, 19 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

12 adedi üretim, 4 adedi inşaat, 3 adedi proje aşamasındadır. 12 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 550 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; plastik, tarım alet-makineleri <strong>ve</strong> gıda sanayidir.<br />

Kütahya-Tavşanlı Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:118)<br />

� 73 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2010 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgede 61 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Simav Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:94)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “130 hektar (ilk etapta 50 ha.)” olarak <strong>ve</strong> 5.000.-TL<br />

ödenekle yer almaktadır.<br />

� Kamu yararı kararı <strong>ve</strong>rilmesine müteakip, imar planı aşamasına geçilebilecektir.<br />

Kütahya Merkez II. Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:244)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “349 hektar” olarak <strong>ve</strong> 200.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Bölgedeki; 30 adet sanayi parselinin, 8 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 1<br />

adedi üretim, 2 adedi inşaat, 5 adedi proje aşamasındadır. 22 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 20 kişi istihdam edilmektedir.<br />

c)YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Kütahya-Altıntaş Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� 10.09.2007 tarihinde 351 hektar büyüklüğündeki alan için mahallinde etüt çalışması<br />

yapılmıştır.<br />

� Kütahya Valiliğinin 03.03.2008/847 sayılı yazısında, otomotiv sanayi sektöründe bir<br />

büyük yatırımcının Kütahya iline yönelik yatırım taleplerinin olduğundan Altıntaş<br />

OSB'nin kurulmasına karar <strong>ve</strong>rildiği ifade edilmiştir. Ancak, bugüne kadar ne<br />

Başbakanlık Yatırım Destek Ajansından ne de Kütahya Valiliğinden söz konusu sektörde<br />

yatırım yapmak amacıyla herhangi bir firma tarafından talepte bulunulduğuna <strong>ve</strong> bu<br />

talebin gerçekçi olduğuna ilişkin herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge Bakanlığımıza intikal<br />

etmediğinden Altıntaş İlçesinde OSB kurulmasına yönelik yer seçimi çalışmalarının<br />

sonlandırıldığı 18.08.2011 tarih <strong>ve</strong> 974-979 sayılı dağıtımlı yazımızla Çevre <strong>ve</strong> Şehircilik<br />

Bakanlığı'na, Enerji <strong>ve</strong> Tabii Kaynaklar Bakanlığı'na, Kütahya Valiliği'ne, Altıntaş<br />

300

Belediye Başkanlığı'na <strong>ve</strong> Kütahya Valiliği <strong>Bilim</strong> <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> <strong>Teknoloji</strong> Müdürlüğü'ne<br />

bildirilmiştir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Kütahya İlinde <strong>81</strong>7 işyerlik 8 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla, 26.219.005.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

301<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 KÜTAHYA GEDİZ (I.BÖLÜM) KSS 68 68 0 100<br />

2 KÜTAHYA GEDİZ (II. BÖLÜM) KSS 100 100 0 100<br />

3 KÜTAHYA MERKEZ (BİRLİK) KSS 218 218 0 100<br />

4<br />

KÜTAHYA MERKEZ (ÇİNEKOOP)SOSYAL<br />

TESİS<br />

0 0 0 0<br />

5 KÜTAHYA MERKEZ (I.BÖLÜM) KSS 60 60 0 100<br />

6 KÜTAHYA MERKEZ (II. BÖLÜM) KSS 150 150 0 100<br />

7 KÜTAHYA SİMAV KSS 45 45 0 100<br />

8 KÜTAHYA TAVŞANLI KSS 176 130 46 74<br />

TOPLAM <strong>81</strong>7 771 46 94<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Kütahya-Domaniç Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 23.09.2004 tarih <strong>ve</strong> 11530 sayılı yazımızla Domaniç Belediye Başkanlığına KSS alanının<br />

uygun görüldüğü, Bakanlığımız kredi imkanlarından yararlanılması düşünülüyorsa<br />

öncelikle KSS Yapı Kooperatifi kurulması arsanın alınması, genel üye listesinin<br />

gönderilmesine müteakip projelerinin ruhsat <strong>ve</strong>rmeye yetkili idare tarafından tasdik<br />

edilmesi <strong>ve</strong> Bakanlığımızca da vize edilmesi gerektiği hususunda talimat yazılmıştır.<br />

� Bakanlığımıza herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge intikal etmemiştir.<br />

Kütahya-Merkez Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 08.09.2006 tarih <strong>ve</strong> 9386 sayılı yazımızla yer seçimi uygun görüldüğü Kütahya Belediye<br />

Başkanlığına bildirilmiş olup, bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge<br />

intikal etmemiştir. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

1-İl’de halen inşaat çalışmaları devam eden duble yollar ile ilçe bağlantı yollarının<br />

yüksek standartta tamamlanması, yatırımcılar açısından elzem görülmektedir.<br />

2-İhalesi yapılmış Kütahya- Altıntaş Zafer Havaalanının bir an önce realize edilmesi<br />

sanayinin <strong>ve</strong> turizmin gelişimi açısından önem arz etmektedir.<br />

3- <strong>Sanayi</strong> kuruluşları genelde kısa <strong>ve</strong> orta vadeli işletme sermayesi ile yatırım<br />

kredilerine ihtiyaç duymakta olup ,işletmeler için bu kaynaklara erişim kolaylaştırılmalı,<br />

Kredi Garanti Fonunun tanıtımı <strong>ve</strong> sanayicilere ulaşımı artarak devam ettirilmelidir.<br />

4-Şu anda İl genelinde önemli oranda işsizlik olmasına rağmen sanayicilerimiz kalifiye<br />

eleman temininde zorlanmaktadır. Bu nedenle Meslek Liselerinin fonksiyonu artırılmalı<br />

İlimizde de uygulanmakta olan iş garantili Meslek Edindirme Kurslarına ağırlık artarak<br />

devam ettirilmelidir. Ayrıca Meslek Liselerinin bölümlerinin kontenjan sayıları İlde öne<br />

çıkmış sektörler göz önüne alınarak belirlenmelidir.

Sıra<br />

No<br />

1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

5<br />

6<br />

7<br />

8<br />

9<br />

10<br />

11<br />

12<br />

5-Son yıllarda İl genelinde KOSGEB’in faaliyetleri artarak devam etmekte olup<br />

KOSGEB’in kredilerine küçük esnaf <strong>ve</strong> sanatkarın ulaşımı konusundaki hassasiyet artarak<br />

devam ettirilmelidir.<br />

6- <strong>Sanayi</strong>ci Enerji maliyetleri ile istihdamdaki <strong>ve</strong>rgi yükünden devamlı şikayet<br />

etmekte olup ,uygulanmakta olan teşviklerin yanında kalıcı düzenlemelere gidilmesi amacı ile<br />

konu ile ilgili çalışmalar yapılmasında fayda mülahaza edilmektedir.<br />

7-Bakanlığımızca sanayicilere <strong>ve</strong>rilen hizmetlerin İl genelinde tanıtımı <strong>ve</strong><br />

aktarılmasını temin amacıyla <strong>ve</strong> sanayinin sorunlarına yönelik çeşitli araştırma <strong>ve</strong><br />

çalışmaların yapılabilmesi ile İl Müdürlüklerinin sanayi <strong>ve</strong> sanayici üzerindeki<br />

fonksiyonlarının artırılması için <strong>Bilim</strong>, <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> <strong>Teknoloji</strong> İl Müdürlüklerinin personel<br />

açısından takviyesinde fayda görülmektedir.<br />

8-İl 5084 sayılı Kanun ile Bölgesel <strong>ve</strong> Sektörel Teşvikler kapsamında olmasına rağmen<br />

il’de yerleşik tasarruf sahipleri yatırım konusunda isteksiz davranmaktadırlar. Bu nedenle<br />

yerli yatırımcıların müteşebbis ruhlarını harekete geçirmek amacıyla STK’larca gereken<br />

çalışmalar yapılmalıdır.<br />

9-İl genelindeki sanayi kuruluşlarının %98 i küçük <strong>ve</strong> orta ölçekli sanayi kuruluşları<br />

olup henüz tam anlamı ile kurumsallaşamamışlardır. Bu yönde eğitim çalışmalarına ağırlık<br />

<strong>ve</strong>rilmelidir.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Personelin<br />

Adı Ve Soyadı<br />

ERDAL YILDIRIM<br />

ALİ ÖZAĞAÇ<br />

AHMET ÖZKAN<br />

NURETTİN OLÇAR<br />

MÜNİR ORUÇ<br />

KADİR EŞER<br />

MUHİTTİN<br />

KOÇOĞLU<br />

MURAT AKKAYA<br />

ZEKİ ERDOĞMUŞ<br />

MAHMUT YÜCEL<br />

ARİF ALGAN<br />

FATMA AKBULUT<br />

Ünvanı<br />

İL MÜD.<br />

ŞB.MD.<br />

MÜH.<br />

MÜH.<br />

MÜH.<br />

MÜH.<br />

UZMAN<br />

ÖLÇ.AY.<br />

MEMURU<br />

V.H.K.İ.<br />

DAKTİLO<br />

MEMUR<br />

MEMUR<br />

Doğum<br />

Tarihi<br />

1953<br />

1955<br />

1948<br />

1949<br />

1952<br />

1965<br />

1955<br />

1967<br />

1971<br />

1955<br />

1968<br />

1980<br />

Hizmeti<br />

(Yıl)<br />

31<br />

31<br />

35<br />

30<br />

27<br />

17<br />

36<br />

21<br />

17<br />

31<br />

14<br />

11<br />

302<br />

Bitirdiği<br />

Okul<br />

Mühendislik<br />

Fakültesi<br />

Mühendislik<br />

Fakültesi<br />

Mühendislik<br />

Fakültesi<br />

Mühendislik<br />

Fakültesi<br />

Mühendislik<br />

Fakültesi<br />

Mühendislik<br />

Fakültesi<br />

İşletme Fakültesi<br />

Mes.Yük.Ok.<br />

2 yıllık<br />

A.Ü.İŞ.FAK.<br />

4 yıllık<br />

Orta Okul<br />

A.Ü.İŞ.FAK.<br />

4 yıllık<br />

A.Ü.İKT.FAK.<br />

2 yıllık<br />

Müd. Göre<strong>ve</strong><br />

Baş. Tar.<br />

03.09.2001<br />

29.01.1979<br />

15.02.2005<br />

28.12.1998<br />

18.07.1984<br />

07.12.1994<br />

02.07.2001<br />

07.06.1993<br />

20.07.1998<br />

07.01.1980<br />

30.01.2003<br />

31.07.2006<br />

Çalıştığı<br />

Birim<br />

Kütahya San.<br />

Tic. İl Müd.<br />

Kütahya San.<br />

Tic. İl Müd.<br />

PGD.<br />

PGD.<br />

TÜKETİCİ<br />

PGD.<br />

SANAYİ SİC.<br />

ENERJİ<br />

DESTEĞİ<br />

TİCARET<br />

SERVİSİ<br />

ÖLÇÜ AYAR<br />

ŞUBESİ<br />

PERSONEL<br />

TAHAKKUK<br />

TİCARET<br />

SERVİSİ<br />

TÜKETİCİ<br />

EVRAK<br />

SEKRETER

44 MALATYA<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

İlin sanayisi, büyük çoğunlukla küçük <strong>ve</strong> orta ölçekli işletmelerden oluşmaktadır. <strong>Sanayi</strong><br />

alt yapısında, planlı sanayileşmede <strong>ve</strong> sanayinin gelişmesinde büyük rol oynayan organize<br />

sanayi bölgeleri, İl sanayisinin de itici gücünü oluşturmuş <strong>ve</strong> İl sanayisinin gelişmesine büyük<br />

katkılar sağlamıştır.<br />

Tekstil <strong>ve</strong> Gıda sektörleri İl sanayisinde önemli bir yer tutmakta, her ikisi beraber %<br />

50’lerin üzerine çıkmaktadır. Bunun yanı sıra İlde sanayi sektörü; plastik <strong>ve</strong> kimya, inşaat <strong>ve</strong><br />

yapı malzemeleri, metal <strong>ve</strong> makine, madeni eşya, cam <strong>ve</strong> mobilya gibi değişik sektörlerde de<br />

faaliyet göstermektedir. Bu durum, İlin ihracat durumuna da yansımakta <strong>ve</strong> sanayinin<br />

çeşitliliği açısından olumlu bir gelişme olarak görülmektedir.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İl, 2. Ordu Komutanlığı, İnönü Üni<strong>ve</strong>rsitesi, sanayisi <strong>ve</strong> nüfusu ile bölgesinin en gelişmiş<br />

ekonomik <strong>ve</strong> ticari hayatına sahiptir. Merkez nüfusu 468.310 <strong>ve</strong> toplam nüfusu 736.530’dur.<br />

(2009 yılı)<br />

İlin iktisadi faaliyet kollarına göre GSYH oranları içinde sanayi sektörü : % 27,1, ticaret :<br />

% 24, Devlet hizmeti : % 17,4, tarım : % 16,9 ulaştırma <strong>ve</strong> haberleşme : % 12,2 oranlarında<br />

yer tutmaktadır.<br />

Malatya mevduat sıralamasında 31’inci ildir. Türkiye kredileri içindeki payı % 0,3’tür.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin eğerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Malatya İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Malatya İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı, 417 dır. Toplam sanayi işletmesi<br />

içerisinde % 0,5 lik bir oran ile sanayisi orta gelişmiş iller arasında yer almaktadır.<br />

Doğu Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında,<br />

Malatya İlinin % 29 luk bir oran ile bölge illeri arasında birinci sırada yer aldığı<br />

görülmektedir. Malatya İlini sırasıyla %18 ile Elazığ, % 13 ile Erzurum, % 9 ile Erzincan, %9<br />

ile Van, %5 Ağrı, 2 Muş, % 3 Kars, % 3 Bingöl, %3 Bitlis, % 2 Ardahan, %2 Iğdır, %1<br />

Hakkari, %1 ile Tunceli <strong>ve</strong> İli takip etmektedir.<br />

3.2. Malatya ilinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Malatya İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 30 lik bir<br />

oran ile Gıda ürünleri imalatının ilk sırada olduğu görülmektedir.<br />

Diğerleri sırasıyla;<br />

%11 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

%9 Diğer Madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı,<br />

%8 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> techizat,<br />

%6 Diğer Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı,<br />

%6 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

%4 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

303

%4 kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı,<br />

%4 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı(mak.<strong>ve</strong> teçhizat hariç)<br />

%3 kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünleri imalatı,<br />

%2 Metal cevherler madenciliği,<br />

%2 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

%2 Ana metal sanayi,<br />

%2 Motorlu kara taşıtı,treyler ( römork) <strong>ve</strong> yarı römork imalatı,<br />

%1 Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı.<br />

%1 Elektrik,gaz,buhar <strong>ve</strong> havalandırma sistemi <strong>ve</strong> dağıtımı,<br />

%1 İçecek imalatı,<br />

%1 Mobilya imalatı,<br />

%1 Diğer imalatlar<br />

%2 Diğer (Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürün.imalatı(mobilya hariç), Makine <strong>ve</strong> ekipmanların kurulumu<br />

<strong>ve</strong> onarımı, Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması,Ham petrol <strong>ve</strong> doğal gaz çıkarımı <strong>ve</strong> saha arama <strong>ve</strong><br />

tetkiki hariç, Deri <strong>ve</strong> ilgili ürünlerin imalatı, )<br />

3.3. Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Malatya ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 15.362 dır.<br />

Ar-Ge birimi bulunan firma sayısı 33, Kalite Kontrol birimi bulunan firma sayısı 89 dir.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Malatya İli’nin sanayi sektörlerinin dağılımının yerel hammadde kaynaklarına göre<br />

gelişim gösterdiği görülmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, % 39 u tekstil ürünleri imalatı sektöründe, % 20 i gıda sektöründe<br />

istihdam edilirken, % 14 si giyim eşyası sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 87 i işçi, % 3 ü Mühendis’tir.<br />

Malatya İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 34 ü Mikro Ölçekli, % 54 ü Küçük Ölçekli,<br />

%10 u Orta Ölçekli, % 2 ü Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- -Gap Güneydoğu Tekstil San <strong>ve</strong> Tic. Malatya Şubesi<br />

- -Anateks Anadolu Tekstil Fabrikaları<br />

- -Güntaş Gündüzbey İplik Ve Dokuma Fab. San.<strong>ve</strong> Tic.A.Ş.<br />

- -Malatya İplik <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret<br />

- -Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş -Malatya Şeker Fabrikası<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

� Entegre Et Tesisleri : İlimizde entegre et tesisi bulunmamaktadır. Böyle bir yatırım bölge<br />

<strong>ve</strong> ülkemizin önemli bir ihtiyacını karşılayacak <strong>ve</strong> bölge hayvancılığının gelişmesine de<br />

büyük katkı sağlayacaktır.<br />

� Mey<strong>ve</strong> Suyu <strong>ve</strong> Reçel Tesisi : İlimizde narenciye hariç her türlü mey<strong>ve</strong> yetişmekte <strong>ve</strong><br />

üretilmektedir. Bu konuda büyük potansiyel mevcuttur.<br />

� Makine İmalat <strong>Sanayi</strong> : İlimizde gelişmekte olan bir sektördür.Bölgemiz yanında özellikle<br />

güney <strong>ve</strong> doğu sınır ülkelerimize önemli ihraç potansiyelini barındırmaktadır.<br />

� Elektikli Ev Aletleri <strong>ve</strong> Makinaları <strong>Sanayi</strong>i : Yine İlimiz <strong>ve</strong> bölgemizde ihtiyaç bulunan <strong>ve</strong><br />

ihraç potansiyeli olan bir yatırımdır.<br />

� Vagon <strong>Sanayi</strong> : Altyapı <strong>ve</strong> tesis binaları hazır olup, yatırımcı beklemektedir.<br />

� Otomotiv Yan <strong>Sanayi</strong> : İlimizde bulunmayan bu sektör, İlimizin önemli bir teşvik <strong>ve</strong><br />

yatırım avantajları ile birleşince, iç <strong>ve</strong> dış pazara yönelik önemli bir potansiyeli<br />

barındırmaktadır.<br />

� İlimiz yenilenebilir enerji kaynaklarına, özellikle rüzgar enerjisi yatırım potansiyeline<br />

sahiptir.<br />

304

� İlimiz tarihi ( Nemrut, Aslantepe Höyüğü) <strong>ve</strong> doğa güzellikleri ile turizm tesis <strong>ve</strong> yatırım<br />

potansiyeline sahittir.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

� Mandıracılık, Süt <strong>ve</strong> Et Besiciliği, Modern Çiftlik <strong>ve</strong> Üretim İşletmeleri: İl, bölgemiz<br />

<strong>ve</strong> ülkemizde bu konularda özellikle son yıllara da büyük bir üretim eksikliği<br />

bulunmaktadır. Bölgemizin <strong>ve</strong> ülkemizin büyük bir açığını kapatacak önemli yatırım<br />

alanlarıdır.<br />

� Vakıf <strong>ve</strong>ya Özel Üni<strong>ve</strong>rsite Yatırımı: Doğu <strong>ve</strong> güney bölgelerimiz ile çevre bölge <strong>ve</strong><br />

illerin önemli bir ihtiyacı <strong>ve</strong> talebi karşılanacaktır.<br />

� Mey<strong>ve</strong>cilik <strong>ve</strong> Tarımda Alternatif Ürün <strong>ve</strong> İlgili Sektör Yatırımları: İlin özellikle<br />

kayısıya bağımlı olan mey<strong>ve</strong>ciliğini azaltacak, özellikle gıda sanayine dönük alternatif<br />

tarım ürünleri üretimi.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

Malatya İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

119 250.486<br />

2009<br />

141 221.155<br />

2010 142 275.3<strong>81</strong><br />

2011 148 280.3<strong>81</strong><br />

Malatya İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

99 54.448<br />

2009<br />

87 47.058<br />

2010 112 91.904<br />

2011 145 105.930<br />

7. Malatya İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Malatya Merkez I. Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:119)<br />

� 300 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1993 yılında altyapı inşaatı, 2002 yılında ise arıtma tesisi tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 162 adet sanayi parselinin, 158 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 156 adedi üretim, 1 adedi inşaat, 1 adedi proje aşamasındadır. 4 adet parsel<br />

tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 10.000 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma-giyim, gıda <strong>ve</strong> plastik sanayidir.<br />

Malatya II. Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:141)<br />

� 350 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2010 yılında tamamlanmıştır.<br />

305

� Bölgede; 154 adet sanayi parselinin tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 96<br />

adedi üretim, 46 adedi inşaat, 12 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 4.250 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, dokuma-giyim <strong>ve</strong> elektrikli makineler sanayidir.<br />

Darende Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:132)<br />

� 48 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2011 yılında tamamlanmıştır.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Malatya Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (I. İla<strong>ve</strong> Alan–1224 hektarlık kısım) ( Sicil No:119)<br />

� 2011 yılı yatırım programında “1.180 hektar (ilk etapta 100 hektar)” olarak <strong>ve</strong> 400.000.-<br />

TL ödenekle yer almaktadır.<br />

� İmar planı onaylanmıştır.<br />

� Altyapı aşamasındadır.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Akçadağ Mermer İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: ( Sicil No:274)<br />

� 16.02.2010 tarih <strong>ve</strong> 1485–1489 sayılı yazımızla 120 hektarlık alanın OSB yeri olarak<br />

kesinleştiği Valiliğe, İl Özel İdaresi Genel Sekreterliğine <strong>ve</strong> ilgili kurumlara bildirilmiştir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Malatya İlinde 1.437 işyerlik 4 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu projeler<br />

için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 64.841.789.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

306<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 MALATYA MERKEZ<br />

I.BÖL.(ÖZMALATYA) KSS<br />

450 320 130 71<br />

2 MALATYA MERKEZ II.<br />

BÖL.(ÖZMALATYA) KSS<br />

420 231 189 55<br />

3 MALATYA MERKEZ (I+II) BÖLÜM<br />

KSS<br />

540 534 6 99<br />

4 MALATYA ARAPGİR KSS 27 25 2 93<br />

TOPLAM 1.437 1.110 327 77<br />

b) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Doğanşehir Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “99 işyeri, altyapı” olarak <strong>ve</strong> 1.500.000.-TL ödenek ile<br />

yer almaktadır.<br />

� Üstyapı yapım işi fiziki gerçekleşmesi % 31’dir.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Hekimhan Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� Mevcut sanayi sitesinin yetersiz olması nedeniyle Kooperatif <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret<br />

Müdürlüğünün talebi üzerine mahallinde 15.09.2010 tarihinde etüt çalışması yapılmıştır.<br />

� Yerin uygun görüldüğü 29.09.2010 tarih <strong>ve</strong> 7788-93 sayılı dağıtımlı yazımız ile<br />

Hekimhan Belediye Başkanlığı'na <strong>ve</strong> Kooperatif Başkanlığı'na bildirilmiştir. (06.01.2012<br />

tarihi itibarıyle)

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

İl sanayisinin sorunları, genel olarak ülkemiz sanayisinin yaşadığı sorunlardan farklı olmayıp,<br />

belli başlı gelişmiş sanayi bölgelerimiz dışındakilerle benzer özellikler göstermektedir.<br />

Bunlar, ana hatları ile aşağıda sıralanmıştır:<br />

1) Küçük Aile İşletmeciliği <strong>ve</strong> Yetersiz Sermaye: Profesyonel işletmecilik eğitimleri <strong>ve</strong><br />

danışmanlık hizmetleri <strong>ve</strong>rilerek, ihtiyaç duyanlara sermaye desteği <strong>ve</strong>rilmesi,<br />

birleşmelerin özendirilmesi<br />

2) Markalaşamama, Arge <strong>ve</strong> Nitelikli İnsan Gücü Yetersizliği: Bir plan çerçe<strong>ve</strong>sinde<br />

üni<strong>ve</strong>rsite, ilgili bakanlıklar <strong>ve</strong> kurumlarla işbirliği içerisinde profesyonel çalışmalar<br />

yapmak.<br />

3) Yüksek Katma Değerli Sektörlerin Yetersizliği: Özellikle dış pazarlara açılacak,<br />

teknolojisi <strong>ve</strong> katma değeri yüksek sektörler için bölgemize yönelik teşvik <strong>ve</strong><br />

uygulamalar yapmak.<br />

4) Yüksek Kredi Faizleri, Enerji Fiyatı, Vergi <strong>ve</strong> İstihdam Yükleri: İl sanayicilerinin<br />

sıkıntılı olduğu bu konularda önlemler alınması, uygulanan teşvik tedbirlerinin<br />

devamlılığının sağlanması.<br />

5) Hammadde <strong>ve</strong> Pazarlara Uzaklık: İlin özellikle Mersin limanına <strong>ve</strong> diğer merkezlerle<br />

olan demiryollarının <strong>ve</strong> karayollarının iyileştirilmesi<br />

6) Özellikle yurtdışındaki kriz <strong>ve</strong> Pazar daralmasının ihracatı olumsuz etkilememesi için<br />

yeni pazarlar bulunması <strong>ve</strong> önlemler alınmaya devam edilmelidir<br />

.<br />

307

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Adı Soyadı Ünvanı<br />

1 BAYRAM YUMRUTEPE İL SAN.TİC.MD.<br />

2 FİKRET CANPOLAT ŞUBE MÜDÜRÜ<br />

3 SEZAİ ŞİRECİ ŞUBE MÜDÜRÜ<br />

4 SİNAN ÖZ UZMAN<br />

5 ÖZCAN ABDULLAH EROĞLU ARAŞTIRMACI (Ö)<br />

6 HASAN GÜRBÜZ ARAŞTIRMACI (Ö)<br />

7 VAHAP KOÇER ARAŞTIRMACI (Ö)<br />

8 VELİ YAŞAR ŞEF<br />

9 AHMET YILDIZ ŞEF (Ö)<br />

10 TURGUT ÇİLESİZ ŞEF (Ö)<br />

11 İBRAHİM HALİL İLHAN ŞEF (Ö)<br />

12 HULUSİ KAYIŞ ŞEF (Ö)<br />

13 RAMAZAN GÜLERYÜZ MEMUR<br />

14 ALAATTİN KILINÇ MEMUR<br />

15 ERDAL MAVİDEMİR MEMUR<br />

16 İZZET ATASOY MEMUR<br />

17 NURİ OKTAY AYAŞAN MEMUR<br />

18 MEHMET AKBAŞ ÖLÇÜ AYAR MEM.<br />

19 MEHMET TUNÇDEMİR ÖLÇÜ AYAR MEM.<br />

20 ORHAN ALTINIŞIK ÖLÇÜ AYAR MEM.<br />

21 LÜTFİ TURAN ÖLÇÜ AYAR MEM.<br />

22 SADIK ŞAHİN DAKTİLOGRAF<br />

23 ALİ KESKİN DAKTİLOGRAF<br />

24 SERCAN FIRAT DAKTİLOGRAF<br />

25 ÖZLEM ÖZ SEKRETER<br />

26 ZAFER SAVAŞ ŞOFÖR<br />

27 AHMET TANKIZ MÜHENDİS<br />

28 YASİN ZERDALİ MÜHENDİS<br />

29 DURDU SANDIKKAYA MÜHENDİS<br />

30 ERDAL ERDEM MÜHENDİS<br />

31 M.RAİF UÇAR MÜHENDİS<br />

32 AKIN SOLMAZ MÜHENDİS<br />

33 NUREDDİN ATEŞ MÜHENDİS<br />

34 MUSTAFA ALDEMİR MÜHENDİS<br />

35 AHMET ASLANTEPE MÜHENDİS<br />

36 İMAM BAŞTUĞ TEKNİKER<br />

37 MEHMET SALİH YÜREKLİ TEKNİKER<br />

38 CEMAL PERZELİ TEKNİSYEN<br />

39 NİYAZİ TÜRK TEKNİSYEN<br />

308

45 MANİSA<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Ekonomisi ağırlıklı olarak sanayi, tarım <strong>ve</strong> ticaret sektörlerine dayalı olup, sanayileşme<br />

düzeyi yüksek olan bir ildir. Manisa’da küçük, orta <strong>ve</strong> büyük ölçekli sanayi tesisleri<br />

bulunmaktadır<br />

Palamut Meşesi <strong>ve</strong> Valeks Dünyada sadece Salihli bulunan 2 adet fabrikada<br />

üretilmektedir.<br />

Türkiye’de az sayıda bulunan BASINÇLI KAPLAR SANAYİ’ İstanbul <strong>ve</strong> Bursa’dan sonra<br />

Manisa merkez <strong>ve</strong> Salihli’de üretim yapmaktadır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Ticaret sektörü ülke ekonomisinin sanayi sektöründen sonra ikinci ağırlıklı sektörüdür.<br />

Ege Bölgesi ekonomisinin en önemli <strong>ve</strong> ağırlıklı sektörlerinden birisi de ticaret sektörü olup,<br />

bağlı olarak bölge illerinin ekonomilerinde de bu özellik benzer bir şekilde görülmektedir.<br />

Manisa, karayolu <strong>ve</strong> demiryolu bağlantıları ile sanayi, ticaret <strong>ve</strong> turizm şehri olan<br />

İzmir ili ile birleşmiş derecede yakın bulunması ticaret potansiyelinin gelişmesini sağlamıştır.<br />

Bu yakınlık aynı zamanda diğer bölge illerine ulaşımı da kolaylaştırdığı gibi ihracat açısından<br />

çok büyük avantajlar da sağlamıştır.<br />

Ticaret sektörü Manisa il ekonomisi içinde üçüncü ağırlıklı ana ağırlıklı sektör<br />

konumundadır. Manisa’nın sahip olduğu tarım <strong>ve</strong> hayvancılık potansiyeli, madencilik<br />

potansiyeli <strong>ve</strong> sanayi üretim yapısı mevcut ticari hayatın gelişmesinde <strong>ve</strong> canlılığında önemli<br />

bir yer tutmaktadır.<br />

Manisa’da ticaret sektörü % 15,2 pay almaktadır. Ticaret sektörü içinde ise toptan <strong>ve</strong><br />

perakende ticaret % 91 pay ile ağırlıklı alt sektör olmaktadır.<br />

<strong>Sanayi</strong>sinin gelişmiş olmasına bağlı olarak ilde üretilen her türden sanayi ürünlerinin<br />

ticari hayat içerisinde yeri tartışılmaz. Bunun yanında diğer ticaret konusu olan tarımsal<br />

ürünler içinde çekirdeksiz kuru üzüm ilk sırada yer almakta daha sonra ise zeytin <strong>ve</strong> diğer taze<br />

sebze, mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> hububat gibi diğer tarım ürünleri ile Soma ilçesinde üretimi yapılarak satılan<br />

kömür il ticareti içerisinde önemli bir yer tutmaktadır.<br />

<strong>Sanayi</strong>nin sürekli gelişme trendinde olması Manisa’ya yarı mamul <strong>ve</strong> mamul mal giriş<br />

çıkışını artırarak mevcut ticaret hacminin genişlemesini de sağlamaktadır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Manisa İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Manisa İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 1230 ’dür. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 1,5 lük bir oran ile sanayisi gelişmiş olan illerimiz arasında yer<br />

almaktadır.<br />

Ege Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, İzmir İli % 37 lik<br />

bir oran ile bölge illeri arasında birinci sırada yer almaktadır. İzmir’i sırasıyla %18 ile<br />

309

Denizli, % 11 ile Manisa, % 9 ile Uşak, % 7 ile Afyonkarahisar, %7 ile Aydın, %6 ile Muğla,<br />

%5 ile Kütahya, takip etmektedir.<br />

3.2. Manisa İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Manisa İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 39 lık bir<br />

oran ile Gıda ürünleri imalatının ilk sırada olduğu görülmektedir.<br />

Diğerleri sırasıyla,<br />

% 9 Diğer Metalik olmayan diğer mineral ürünlerin imalatı,<br />

% 9 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> techizat İmalatı ,<br />

% 6 Fabrikasyo Metal ürünleri imalatı(Makine <strong>ve</strong> teçhizat hariç<br />

% 5 kauçuk <strong>ve</strong> Plastik ürünleri imalatı,<br />

% 4 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

% 4 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı<br />

% 3 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri İmalatı (Mobilya hariç)<br />

% 3 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 2 Giyim eşyası imalatı,Kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması,<br />

% 2 Ana Metal <strong>Sanayi</strong><br />

% 2 Elektrikli Teçhizat imalatı,<br />

% 2 Deri <strong>ve</strong> ilgili ürünlerin imalatı,<br />

% 1 kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünlerinin imalatı,<br />

% 1 Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması,<br />

% 1 İçecek imalatı,<br />

% 1 Mobilya imalatı,<br />

% 1 Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı,<br />

% 1 Diğer imalatlar,<br />

% 4 Diğer<br />

3.3. Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Manisa ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 70.963 dır.<br />

Ar-Ge birimi olan firma sayısı 89 , Kalite Kontrol birimi olan firma sayısı 273 dır.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Manisa İlinde sanayide çalışanların, % 19 si Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması sektörü, % 19 si<br />

Gıda ürünleri imalatı <strong>ve</strong> % 13 si Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> techizat İmalatı<br />

sanayisinde istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 85 i işçi, % 4 ü Mühendis’tir.<br />

Manisa İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 45 u Mikro Ölçekli, % 37 ı Küçük Ölçekli, % 13<br />

si Orta Ölçekli, % 5 i Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- İmbat Madencilik Enerji Turizm <strong>Sanayi</strong> Ticaret A.Ş. Soma Şubesi<br />

- Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Soma Şubesi<br />

- Vestel Elektronik <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Aş.O.S.B.3.Kısım<br />

- Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Sınırlı Sorumlu Ege Linyitleri İşletmesi Müessese<br />

Müdürlüğü (E.L.İ)<br />

- Keskinoğlu Tavukçuluk <strong>ve</strong> Damızlık İşletmesi <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Doğal kaynak potansiyelini meydana getiren, tarım <strong>ve</strong> hayvancılık ile orman <strong>ve</strong> maden<br />

sektörlerine dayalı olarak yapılabilecek yatırımlar, yatırım grupları temelinde aşağıda<br />

<strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

1- Tarım Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

310

Tarım sektöründe gerçekleştirilebilecek 8 yatırım konusu belirlenmiştir.<br />

� Bağ-Bahçe Yatırımları,<br />

� Mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> Sebze Yetiştiriciliği Yatırımları,<br />

� Zeytin, Kiraz, Ceviz Kestane <strong>ve</strong> Badem Yetiştiriciliği Yatırımları,<br />

� Yem Bitkileri Yetiştiriciliği Yatırımları,<br />

� Kültür Mantarı Yetiştiriciliği Yatırımları,<br />

� Aromatik <strong>ve</strong> Tıbbi Bitkiler Üretimi Yatırımları,<br />

� Hibrit Tohum Üretimi Yatırımları,<br />

� Organik Tarım Yatırımları,<br />

Manisa’da iklim <strong>ve</strong> toprak yapısının uygunluğuna bağlı olarak her çeşit mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong><br />

sebze üretiminin mevcut olduğu görülmekte olup, bu yapının devam ettirilmesi <strong>ve</strong><br />

geliştirilmesi sağladığı istihdam yanı sıra il sanayine sağladığı tarımsal ürün girdisi açısından<br />

da büyük önem taşımaktadır.<br />

İlde bağcılık kültürü çok gelişmiş olup yıllık 1.400.000 ton seviyesinde üzüm üretimi<br />

söz konusudur. Üzüm çeşidi olarak ağırlıklı olarak çekirdeksiz kuru üzüm üretimine yönelik<br />

yapılmakta olup ayrıca, taze tüketime yönelik üretim de mevcuttur.<br />

Mey<strong>ve</strong> üretimine baktığımızda; üzüm dışında zeytin 180.000 ton <strong>ve</strong> kiraz 30.000 ton<br />

üretimler ile önde gelen diğer mey<strong>ve</strong>ler olmaktadır. Son yıllarda bu tür mey<strong>ve</strong>lerin talep<br />

görmesine <strong>ve</strong> sağladığı ekonomik katkının yüksekliği nedeniyle yamaç arazilerde yaygın bir<br />

şekilde çiftçi tarafından fidan dikimleri yapıldığı gözlenmektedir. Burada önemli olan husus<br />

dikimi yapılan fidanların kaliteli cinsler olması önem kazanmaktadır. Bu yönde çiftçinin<br />

bilgilendirilmesi <strong>ve</strong> desteklenmesi ihracat olanaklarını <strong>ve</strong> uluslararası pazarlardaki rekabeti<br />

kolaylaştıracaktır. Diğer yandan, armut, şeftali, elma, erik, ayva <strong>ve</strong> kayısı mey<strong>ve</strong>ciliği de<br />

yaygın olarak yapılmakta olup yukarıdaki hususlar bu mey<strong>ve</strong>ler içinde geçerli olmaktadır.<br />

Akhisar İlçesinde 10.000.000 zeytin ağacı <strong>ve</strong> yıllık 140.000 Ton Zeytin üretimi<br />

bulunmaktadır.150 adet firma kendi markasını oluşturmuştur. Ceviz, kestane <strong>ve</strong> badem<br />

yetiştirilmesinde ise en önemli noktalardan birisi, ilde ceviz, kestane <strong>ve</strong> badem üretiminin<br />

yapılmasıdır. Besin değeri <strong>ve</strong> parasal değer olarak çok kıymetli olan Zeytin, cevizin, kestane<br />

<strong>ve</strong> bademin, üretiminin artırılarak devam etmesi bu ürünlerden sağlanan gelirin de artmasını<br />

beraberinde getirmektedir.<br />

İlde yaygın olarak küçükbaş <strong>ve</strong> büyükbaş hayvan yetiştiriciliği yapılmakta bağlı olarak<br />

süt ürünleri üretimi yapılmaktadır. Mevcut hayvan varlığında yıllar itibarıyla kısmi<br />

değişmeler bulunmakta olup, hayvancılığın gelişmesine, geliştirilmesine katkı sağlayacak <strong>ve</strong><br />

ihtiyaç duyulan hayvan yeminin sağlanması açısından yem bitkileri üretimi yatırımları da<br />

büyük önem taşımaktadır. Burada özellikle yonca üretimi sürekli yeşil kalması <strong>ve</strong> yılda 7<br />

kereye kadar biçim uygulanabilmesi yönünden önem arz etmektedir.<br />

Ülkemizde; besleyici özelliği <strong>ve</strong> hem taze tüketim hem de kurutulmuş ya da<br />

dondurulmuş tüketim çeşitliliği nedenleriyle son yıllarda kültür mantarı üretimi giderek<br />

artmaktadır. Dolayısıyla kültür mantarı üretimine yönelik bu tür yatırımların yapılması uygun<br />

olacaktır.<br />

Ülkemiz çok zengin bitki florasına sahip bulunmakta olup, Türkiye florasında 9.000'in<br />

üzerinde bitki türü olduğu kabul edilmiştir. Bu bitkilerin 1.000 kadarı, ilaç <strong>ve</strong> baharat<br />

bitkileridir. Dünya'da yaşam standardı yükseldikçe tüketim de artmaktadır. Bu artış, tıbbi <strong>ve</strong><br />

aromatik bitkiler içinde geçerlidir. Bu bitkilerin tüketim alanı çok geniştir. En önemli<br />

kullanım alanı ise ilaç, parfüm, kozmetik, diş macunu, sabun şeker sanayi olup ayrıca baharat<br />

olarak da tüketilmektedir. Diğer yandan; Dünyanın gelişmiş ülkeleri özellikle tedavide<br />

bitkisel kaynaklara yönelmiş durumdadırlar. Tedavide kullanılan ilaçların önemli bir kısmını<br />

doğal kaynaklı ilaçlar oluşturmaktadır. Doğal kaynaklı ilaçların kullanım oranı gelişmiş<br />

ülkelerde % 60, gelişmekte olan ülkelerde ise % 4 civarındadır. Doğaya dönüşümün bir<br />

slogan haline geldiği günümüz dünyasında tıbbi <strong>ve</strong> aromatik bitkiler Türkiye'de de önemli bir<br />

311

yere gelmiştir. Türkiye pek çok bitkinin gen merkezi olmasının yanında, bazı endemik türlerin<br />

de bulunduğu coğrafik bölgeleri içermektedir.<br />

Bitkisel ürünlerde yüksek <strong>ve</strong>rimli <strong>ve</strong> iyi vasıflı tohumların geliştirilerek üretimde<br />

kullanılması giderek önem kazanmış bulunmaktadır. Günümüz tarımında; <strong>ve</strong>rimlilik <strong>ve</strong> kalite<br />

ön plana çıkmış olup, buna bağlı olarak tarımsal üretimde kullanılan tohumlar üzerinde<br />

sürekli olarak araştırmalar yapılmaktadır.<br />

Tarımda gelişmiş ülkeler toprak <strong>ve</strong> iklim şartlarına uygun tohum çeşitlerini üretme<br />

çalışmalarını sürekli olarak yapmakta bu sayede diğer ülkelerin tarımsal üretimlerini kontrol<br />

etme yolu izlemektedirler. Bu tür tohumlar bir kez kullanılmakta bunlardan tohum elde<br />

edilememekte ya da elde edilen tohumun kullanılması sonrasında ise istenilen <strong>ve</strong>rim<br />

sağlanamamaktadır.<br />

Organik tarım ürünleri son yıllarda talep görmektedir. Ülkemiz topraklarının az<br />

kirlenmişliği <strong>ve</strong> iklim özellikleri dolayısıyla organik tarım konvansiyonel tarımın yanında<br />

giderek artarak ilgi gören potansiyel bir üretim alanı olarak önem kazanmaktadır. Organik<br />

üretim toplam tarımsal alanın % 2‘sinde gerçekleştirilmektedir. Ülke genelinde 13 binin<br />

üzerinde çiftçi tarafından 170 civarında ürünün 1.035 000 dekar alanda 359.131 ton organik<br />

üretim gerçekleştirilmiştir. İklim, toprak, üretim yelpazesinin genişliği, bu konudaki birikimi<br />

<strong>ve</strong> pazarlara olan yakınlığı ile Manisa’da organik tarım ürünleri üretiminin yaygınlaştırılarak<br />

sürdürülmesi mümkün görülmektedir. Aynı zamanda organik tarım ürünleri konvansiyonel<br />

tarım ürünlerine göre daha fazla gelir getirmektedir.<br />

2- Hayvancılık Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Hayvancılık sektöründe yapılabilecek 7 yatırım konusu belirlenmiştir.<br />

� Tatlı Su Balığı Üretimi,<br />

� Arıcılık,<br />

� Et Besiciliği,<br />

� Süt Besiciliği,<br />

� Yumurta Tavukçuluğu,<br />

� Et Tavukçuluğu,<br />

� Hindi Yetiştiriciliği,<br />

Manisa’da tatlı su balığı yetiştiriciliği için el<strong>ve</strong>rişli doğal su kaynaklarının olması<br />

nedeniyle bu tür yetiştiricilik söz konusu olup balık yetiştiriciliği yatırımlarının yapılması<br />

mevcut kaynakların değerlendirilmesi açısından mümkün görülmektedir.<br />

Manisa bitki-çiçek florasının çeşitli <strong>ve</strong> zengin olması ile arıcılık yatırımları için doğal<br />

bir alt yapıya sahip bulunmaktadır. Geçmişte arıcılılık sepet kovan (kara kovan) ile<br />

yapılmakta <strong>ve</strong> bu kovanlardan yılda ortalama 5-10 kg. civarında bal alınmakta iken son<br />

yıllarda yeni modern tip kovanların kullanılması ile yılda kovan başına 25-30 kg. bal üretimi<br />

gerçekleştirilir hale gelinmiştir. İlde mevcut 50.000 civarındaki kovanlarda yapılan, yılda<br />

ortalama 950 ton civarındaki bal üretim potansiyeli göz önüne alındığında, bu potansiyeli<br />

korumak <strong>ve</strong> değerlendirmek üzere bal üreticiliği ile bal ambalajına yönelik yatırımlar, doğal<br />

kaynak açısından kolaylıkla gerçekleştirilebilir olarak görülmektedir.<br />

Yıllık süt üretim kapasitesi, mevcut tesisleri besleme açısından oldukça<br />

önemlidir. Ayrıca, yeni yapılacak süt <strong>ve</strong> süt mamulleri tesisleri rantabl görünmekle birlikte<br />

mevcut tesislerin de ihracata yönelik olarak yatırımlarını revize etmeleri <strong>ve</strong> Türkiye’de isim<br />

sahibi ürünlerin mutlak surette dünya pazarlarına girmesi gerekmektedir.<br />

Son yıllarda, ülkemizde tavukçuluk konusunda ciddi ilerlemeler görülmesine<br />

karşın tavukçuluğun gelişimini etkileyecek olumsuzlukların da tespit edilerek ortadan<br />

kaldırılmasına yönelik olarak gerekli tedbirlerin alınması gerekmektedir.<br />

3- Maden Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Maden sektöründe yapılabilecek 4 yatırım belirlenmiştir.<br />

� Mermer İşleme Tesisi,<br />

312

� Briket Kömür Üretimi Tesisi ,<br />

� Zeolit Üretimi Tesisi<br />

� Zeolitten Yapı Malzemeleri Üretimi Tesisi<br />

Mermer blokların işlenmeden olduğu gibi ihracata gitmesi buradan elde edilecek olan<br />

katma değerin dışarıya gitmesi anlamına gelmektedir. Bunun önlenmesi amacıyla bu blokların<br />

kurulacak olan işleme tesislerinde mermer levha, mermer fayans <strong>ve</strong> eskitme mermer gibi nihai<br />

ürün haline getirilerek var olan potansiyelin bu şekilde değerlendirilmesi, kaynak israfının<br />

önlenmesi <strong>ve</strong> de sağlayacağı istihdam açısından büyük önem arz etmektedir.<br />

Manisa ili Soma ilçesinde değişik sahalarda zengin linyit rezervleri hem kurulu olan<br />

termik santral tarafından hem de Manisa <strong>ve</strong> civar illerde sanayi <strong>ve</strong> ısınma amaçlı olarak<br />

kullanılmaktadır. Gerek üretim sırasında, gerekse paketleme sırasında oldukça fazla miktarda<br />

kömür tozu oluşmaktadır. Ancak kömürün tozunun değerlendirilebilmesi için briket kömür<br />

üretim tesisinin kurulması önem arz etmektedir.<br />

Briket kömür, kömür tozlarının sıkıştırılarak yumurta biçiminde şekillendirilerek<br />

hazırlanmış kömürlerdir. Kömür tozlarının birbirine yapışmasını temin etmek açısından<br />

üretim sırasında zift, asfalt <strong>ve</strong> melas gibi değişik bağlayıcı maddeler kullanılmaktadır. Bu<br />

şekilde normal şartlarda kullanılamayacak olan toz kömürler değerlendirilmiş olmaktadır.<br />

Üretilecek briket kömürün pazarı ise Manisa ili <strong>ve</strong> çevre illeri olacaktır.<br />

Manisa ilinin Gördes ilçesi civarında bulunan zengin Zeolit rezervinin<br />

değerlendirilmesi amacıyla zeolit üretim tesisi kurulması mümkün görülmekte olup üretim<br />

maliyetini düşürebilmek için kurutmada jeotermal kaynaklardan da yararlanabilecektir.<br />

Burada en önemli nokta ise üretilen zeolitin özelliklerinin tam olarak bilinmesi<br />

yönünde yapılacak araştırma çalışmaları ile nihai kullanım alanlarına yönelik çeşitli ürün<br />

üretimini sağlayacak bir araştırma biriminin kurulmasının gerekliliği olmaktadır. Mevcut<br />

rezervin en iyi şekilde değerlendirilmesine yönelik olarak bu yönde yapılacak çalışmalar<br />

(kamu+özel sektör) dünyada örneği olan çalışmaların bir benzeri olma niteliğini taşımalıdır.<br />

4- Enerji Sektörüne Yönelik Yatırımlar<br />

Enerji sektöründe gerçekleştirilebilecek 4 yatırım konusu tespit edilmiştir.<br />

� Rüzgardan Elektrik Enerjisi Üretim Tesisi,<br />

� Rüzgar Türbini Üretim Tesisi,<br />

� Jeotermal Kaynaklardan Elektrik Enerjisi Üretim Tesisi,<br />

� Jeotermal Kaynaklardan Konut-Sera Isıtma Tesisi,<br />

Rüzgardan Elektrik Enerjisi Üretim Tesisi<br />

Günümüzde temiz enerji kaynaklarından olan rüzgar enerjisine dayalı elektrik enerji<br />

santralları kurulması dünya genelinde giderek yaygınlaşmakta <strong>ve</strong> gelişmiş ülkeler bu tür<br />

yatırımları desteklemektedirler. Bu noktada Bozcaada da kurulu rüzgar santralı bir örnek<br />

teşkil etmektedir.<br />

Rüzgardan elektrik enerjisi üretim maliyetleri 3,3-6,0 cent/kWh seviyesinde<br />

bulunmakta <strong>ve</strong> bu durum diğer kaynaklardan elde edilen elektrik enerji maliyetlerine göre<br />

avantajlı bir durum göstermektedir.<br />

Ülkemizin sahip olduğu toplam rüzgar enerjisi potansiyelinin yaklaşık 83 bin MW<br />

seviyesinde olduğu sektör ilgililerince de belirtilmekte olup, Türkiye rüzgar enerji santralı<br />

kurulu kapasitesi ise yaklaşık 19 MW seviyesinde bulunmaktadır.<br />

Mevcut bu temiz enerji kaynağından gereği gibi faydalanmanın önemi açık olarak<br />

görülmekte <strong>ve</strong> bu tür yatırımların rüzgar gücü yönünden zengin olan Akhisar yöresinde<br />

gerekli araştırmaların yapılarak getirimli olarak çalışabileceği mümkün görülmektedir.<br />

313

Rüzgar Türbini Üretim Tesisi<br />

Rüzgardan elektrik enerjisi elde etmede, rüzgar gülü yada türbini denilen sistemler<br />

kullanılmaktadır. Bu sistemler dünyada pek çok firma tarafından üretilmekte olup, bu tür<br />

sistemlerin üretimine yönelik yatırımların ülke sanayi <strong>ve</strong> teknoloji potansiyeli göz önüne<br />

alındığında Türkiye’de de üretebilecek bir altyapı da bulunmaktadır.<br />

Jeotermal Kaynaklardan Elektrik Enerjisi Üretim Tesisi<br />

Manisa ili sınırları içinde 6 adet sıcak su (jeotermal) kaynağı bulunmaktadır. Jeoloji<br />

Mühendisleri Odası tarafından yapılan bir çalışmada ise ülkemizde yeni teknolojiler<br />

kullanılarak jeotermal sahadan elektrik enerjisi üretmenin mümkün olduğu 10 adet jeotermal<br />

sahadan ikisi Manisa ili içinde yer almakta olup bunlar Caferbeyli <strong>ve</strong> Salihli-Göbekli’de<br />

bulunmaktadır. Günümüzde jeotermal kaynaklardan elektrik enerjisi üretimi yaygın olarak<br />

yapılmakta <strong>ve</strong> bu konuda ülkemizde de bir alt yapı bulunmaktadır. Bu çevreyi koruyan<br />

enerjinin değerlendirilmesine yönelik yatırımların yapılabileceği mümkün görülmektedir.<br />

Jeotermal Kaynaklardan Konut-Sera Isıtma Tesisi<br />

Türkiye’de Jeotermal enerji ile merkezi olarak ısıtılabilecek yerlerden olan Manisa ili ile<br />

Turgutlu ilçesi (46.000 konut) <strong>ve</strong> Salihli (24.000 konut) ilçesinde yapılan araştırmalara göre<br />

toplam 70.000 konut ısıtılabilecek kapasiteye sahip bulunmaktadırlar. Bunlardan Salihli<br />

ilçesinde Jeotermal enerji ile konut ısıtılması projesi başlamış kentin bir kısmına bağlanan<br />

ısıtma sistemi çalışmaları devam etmektedir. Bu <strong>ve</strong> benzeri uygulama örneklerinin<br />

yapılabileceği mümkün görülmektedir.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Diğer sektörlerde gerçekleştirilebilecek 9 yatırım konusu tespit edilmiştir.<br />

� Süt <strong>ve</strong> Süt Mamulleri Üretim Tesisi,<br />

� Peynir Altı Suyu Tozu Üretim Tesisi,<br />

� Zeytin Yağlı Sabun Üretim Tesisi,<br />

� Zeytin Yağı Üretim Tesisi,<br />

� Bal Ambalajlama Tesisi,<br />

� Sınaî Kalıp Üretimi Tesisi,<br />

� Bilgisayar Donanımı <strong>ve</strong> Elektronik Devre Elemanları Üretim Tesisi,<br />

� Beyaz Eşya Yan <strong>Sanayi</strong> Parçaları Üretim Tesisi,<br />

� PVC Esaslı Ayakkabı Tabanı Üretim Tesisi,<br />

1-Süt <strong>ve</strong> Süt Mamulleri Üretim Tesisi<br />

Manisa’da yapılmakta olan süt besiciliğinde toplanan sütlerin önemli bir bölümü<br />

genellikle küçük kapasiteli mandıra <strong>ve</strong> süt işleme tesislerinde işlenmektedir. Süt besiciliğinin<br />

mevcut yapısının korunması <strong>ve</strong> geliştirilmesine yönelik olarak süt <strong>ve</strong> süt mamulleri üretim<br />

tesisi yapılabilir görülmektedir. Türkiye süt <strong>ve</strong> süt mamulleri ile ilgili talep, üretim, ihracat <strong>ve</strong><br />

ithalat <strong>ve</strong>rileri çizelge 89’da <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

2-Süt <strong>ve</strong> süt mamulleri üretim tesisine ait profil bilgileri<br />

Yatırımı önerilen bu tesis, standart üretim yöntemlerinin uygulandığı <strong>ve</strong> standart<br />

ürünün elde edilebileceği bir tesis niteliğinde bulunmaktadır. Bu proje kapsamında hammadde<br />

olarak çiğ süt kullanılacaktır. Mamul madde olarak da pastörize süt, beyaz peynir, kaşar<br />

peyniri, tereyağı, yoğurt <strong>ve</strong> ayran üretimi gerçekleştirilecektir. Yatırım kapasitesinin daha<br />

düşük tutulması durumunda, düşünülen kapasiteyle orantılı olarak daha az bir sabit yatırımla<br />

yatırımı gerçekleştirmek mümkün olacaktır.<br />

3-Peynir Altı Suyu Tozu Üretim Tesisi<br />

Süt ürünlerine yönelik diğer bir üretim konusu da peynir altı suyu tozu üretimidir.<br />

Peynir altı suyu tozu protein içeriğine sahip olup özellikle tüketildiğinde hızlı emilim <strong>ve</strong><br />

yüksek enerji sağlayarak kas gelişimini desteklemekte bu nedenle sporcuların kullanmış<br />

olduğu takviye hapların içinde kullanılmaktadır.<br />

314

4- Zeytin Yağlı Sabun Üretim Tesisi<br />

Akhisar İlçesinde 10.000.000 zeytin ağacı <strong>ve</strong> yıllık 150.000 Ton Zeytin üretimi<br />

bulunmakta <strong>ve</strong> buna bağlı olarak zeytinyağı üretimi yapılmaktadır.150 adet firma kendi<br />

markasını oluşturmuştur.<br />

Ceviz, Hijyen açısından insan cildi için en uygun sabunların üretiminde bitkisel kaynaklı<br />

yağlar kullanılmakta özellikle zeytinyağı kullanılarak yapılan sabunlar göreceli pahalı<br />

olmasına rağmen tercih edilmektedir. Bu tür bir yatırımın yapılması bu kaynağın<br />

değerlendirilmesi yönünden mümkün olabilecektir.<br />

5- Zeytin Yağı Üretim Tesisi<br />

Manisa zeytinciliğin önemli merkezlerden biri olup özellikle Akhisar ilçesi potansiyeli<br />

en çok olan ilçe konumundadır. Yapılan bu zeytin üretiminin değerlendirilmesine yönelik<br />

olarak zeytinyağı işleme tesisinin kurulması mümkün görülmektedir. Akhisarda yaklaşık 350<br />

adet zeytin <strong>ve</strong> zeytinyağı tesisi bulunmaktadır.<br />

6-Bal Ambalajlama Tesisi<br />

Bitki florasının zengin olduğu <strong>ve</strong> bal üretimi için doğal bir alt yapıya sahip olması<br />

ilin önemli avantajlarından birini oluşturmaktadır. İlde 50.000 kovan bulunmakta <strong>ve</strong> 950 ton<br />

bal üretilmektedir. İlde mevcut arıcılığın daha da geliştirilmesi gerekmekte <strong>ve</strong> buna paralel<br />

olarak potansiyelinin değerlendirilebileceği bal ambalajlama tesisi de yapılabilir<br />

görülmektedir.<br />

7-Sınaî Kalıp Üretimi Tesisi<br />

Manisa ili sanayi gerçekleştirmiş olduğu sanayi ürünleri üretimin gereği olarak yaygın<br />

olarak kalıp kullanmaktadır. Bu amaçla ihtiyaç duyulan kalıpların üretimini sağlayacak<br />

tesislere gerek bulunmaktadır. Bu tür yatırımların yapılması mümkün görülmektedir. Ancak<br />

yatırıma karar <strong>ve</strong>rilmeden önce sıhhatli bir fizibilite etüdü yapılmalı, finans, yatırım yeri,<br />

teknoloji en önemlisi pazar araştırması sağlıklı bir şekilde yapılmalıdır.<br />

8- Bilgisayar Donanımı <strong>ve</strong> Elektronik Devre Elmanları Üretim Tesisi<br />

Manisa’da elektronik sanayi kolunda faaliyette bulunan ülkemizin önde gelen<br />

firmalarından Vestel sipariş <strong>ve</strong> müşteri odaklı olarak üretim yapmaktadırlar. Yapılan üretimin<br />

büyük bir bölümünün ihraç edildiği bu üretim konusunda ağırlıklı olarak ithal devre<br />

elemanları kullanmaktadır. Günümüzde stratejik öneme sahip sektör durumuna gelen<br />

elektronik sanayinde ülkemizin de yer edinmesi gerekmektedir. Bu açıdan bu tür devre<br />

elmanlarının üretimine yönelik tesislerin kurulabileceği mümkün görülmektedir.<br />

9- Beyaz Eşya Yan <strong>Sanayi</strong> Parçaları Üretim Tesisi<br />

Manisa OSB de faaliyet gösteren Vestel beyaz eşya yan sanayisinin gelişmesinde<br />

önemli rol olaktadır. Ülkemiz ev aletleri alanında Avrupa'nın önemli bir üretim <strong>ve</strong> ihracat<br />

merkezi olma yolundadır. Buzdolabı <strong>ve</strong> çamaşır makinası gibi ürünlerde 2003 yılında yaşanan<br />

fiyat ucuzlaması miktar bazında % 20'nin üzerinde artan sektör talebinin değer olarak<br />

azalmasına yol açmıştır.<br />

Ülkemiz 1999 yılından itibaren beyaz eşya sanayinde net ihracatçı konumuna gelmiştir. Bu<br />

bilgiler ışığında bu tesislere entegre olacak <strong>ve</strong>ya parça sağlayacak tesislerin kurulması<br />

mümkün görülmektedir.<br />

10- PVC Esaslı Ayakkabı Tabanı Üretimi Tesisi<br />

Manisa ilinde ayakkabı üretimi gerek fabrikasyon <strong>ve</strong> gerekse küçük atölyelerde yoğun<br />

olarak yapılmaktadır. Ayakkabı üreticilerinin bulunduğu bir küçük sanayi sitesi de<br />

bulunmakta olup günlük 300.000 ayakkabı üretim kapasitesinin olduğu yetkililerce ifade<br />

edilmiştir. Dolayısıyla ayakkabı üretiminde Manisa’nın önemli bir yeri bulunmaktadır. Ayrıca<br />

Turgutlu <strong>ve</strong> Kulada küçük çaplı ayakkabı üretimi yapılmaktadır.<br />

315

6. İlin Dış Ticareti<br />

Manisa İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

304 1.011.594<br />

2009<br />

325 911.957<br />

2010 322 3.445.556<br />

2011 387 4.178.542<br />

Manisa İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

282 840.746<br />

2009<br />

268 598.545<br />

2010 299 2.962.535<br />

2011 400 3.632.680<br />

7) Manisa İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Manisa Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası (I.etap) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:30)<br />

� 150 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1975 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 68 adet sanayi parselinin tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 54<br />

adedi üretim, 2 adedi inşaat, 12 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 13.290 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; demir dışı metal, elektrikli makineler <strong>ve</strong> plastik sanayidir.<br />

Manisa Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası (II. etap) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:30)<br />

� 200 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1993 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgeye ait atıksu arıtma tesisi 2001 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 18 adet sanayi parselinin tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

hepsi üretime geçmiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 4.950 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; orman ürünleri, demirdışı metaller <strong>ve</strong> elektrikli makineler<br />

sanayidir.<br />

Manisa Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası (III.etap) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:30)<br />

� 188 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2001 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgede; 45 adet sanayi parselinin, 44 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 43<br />

adedi üretim, 1 adedi proje aşamasındadır. 1 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 9.010 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; plastik, elektronik <strong>ve</strong> demirdışı metal sanayidir.<br />

Salihli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:103)<br />

� 120 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2005 yılında tamamlanmıştır.<br />

316

� Bölgede; 55 adet sanayi parselinin, 52 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 35<br />

adedi üretim, 11 adedi inşaat, 6 adedi proje aşamasındadır. 3 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 2.000 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, plastik <strong>ve</strong> demir-çelik sanayidir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Salihli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:103)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “Arıtma (120 hektar)” olarak <strong>ve</strong> 5.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

Akhisar Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:74)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “300 hektar” olarak <strong>ve</strong> 2.850.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� AG-OG Elektrik Şebekesi <strong>ve</strong> 140 hektarlık alanın altyapı inşaatı tamamlanmıştır.<br />

� Altyapı yapım işi fiziki gerçekleşmesi % 61’dir.<br />

� Bölgedeki; 95 adet sanayi parselinin, 59 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

25 adedi üretim, 20 adedi inşaat, 14 adedi proje aşamasındadır. 36 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 1.190 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, elektriksiz makineler <strong>ve</strong> orman ürünleri sanayidir.<br />

Manisa-Turgutlu I. Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:128)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “162 hektar” olarak <strong>ve</strong> 5.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� 90 hektarlık kısmın altyapı inşaatı <strong>ve</strong> elektrik şebekesi ENH inşaatı tamamlanmıştır.<br />

� Bölgede; 58 adet sanayi parselinin, 52 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 31<br />

adedi üretim, 9 adedi inşaat, 18 adedi proje aşamasındadır. 6 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 1.650 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda sanayidir.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Manisa Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası (IV.etap) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:30)<br />

� 376 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgede; 91 adet sanayi parselinin, 55 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 25<br />

adedi üretim, 24 adedi inşaat, 6 adedi proje aşamasındadır. 36 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 1.680 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; demirdışı, kağıt <strong>ve</strong> madeni eşya sanayidir.<br />

Manisa Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası (V.etap)Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (Havaalanı Bölümü) :<br />

(Sicil No:30)<br />

� 80 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgede; 9 adet sanayi parselinin, tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 5<br />

adedi üretim, 4 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 420 kişi istihdam edilmektedir.<br />

Kula Deri Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:192)<br />

� 172 hektar büyüklüğündedir.<br />

� İmar planına esas Jeolojik <strong>ve</strong> jeoteknik etüt aşamasındadır.<br />

Kula Deri Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (İla<strong>ve</strong> Alan): (Sicil No:192)<br />

� 06.06.2006 tarih <strong>ve</strong> 5573–79 sayılı yazımızla OSB’nin doğusundaki 70 hektarlık alanın<br />

uygun görüldüğü <strong>ve</strong> OSB’ye dahil edildiği Yönetim Kurulu Başkanlığına bildirildi.<br />

� İmar planına esas Jeolojik <strong>ve</strong> jeoteknik etüt aşamasındadır.<br />

Soma Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

317

� 19.08.2004 tarih <strong>ve</strong> 9992 sayılı yazımızla 95 hektarlık alan için yer seçiminin kesinleştiği<br />

<strong>ve</strong> bundan sonra yapılacak işlemlere dair yer seçimi talimatı yazılmıştır.<br />

� Kamulaştırma evrakları beklenmektedir.<br />

Salihli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (İla<strong>ve</strong> Alan): (Sicil No:103)<br />

� 150 ha.'lık alanın yer seçiminin kesinleştirildiği 16.08.2011 tarihli <strong>ve</strong> 888-897 sayılı<br />

dağıtımlı yazımızla OSB Yönetim Kurulu Başkanlığına <strong>ve</strong> ilgili diğer kurumlara<br />

bildirilmiştir.<br />

Akhisar Zeytin <strong>ve</strong> Zeytinyağı İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� 06.03.2007 tarihinde 120 hektar büyüklüğündeki alan için yer seçimi komisyonu<br />

toplanmıştır.<br />

� Ulaştırma Bakanlığı görüşü doğrultusunda 02.06.2010 tarih <strong>ve</strong> 4522 sayılı yazımızla<br />

Milli Savunma Bakanlığı'na görüş sorulmuştur.<br />

� Bakanlığa intikal eden Gözlemsel Jeolojik Etüt 24.06.2010 tarihinde vize edilmiştir.<br />

B. KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Manisa İlinde 2.696 işyerlik 12 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 58.094.496.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

318<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI (%)<br />

1 MANİSA AHMETLİ KSS 0 0 0 0<br />

2 MANİSA AKHİSAR KSS 97 97 0 100<br />

3 MANİSA DEMİRCİ (I.BÖLÜM) KSS 24 24 0 100<br />

4 MANİSA DEMİRCİ (II. BÖLÜM) KSS 100 100 0 100<br />

5 MANİSA KULA KSS 196 175 21 89<br />

6 MANİSA MERKEZ (I.BÖLÜM) KSS 422 422 0 100<br />

7 MANİSA MERKEZ (II. BÖLÜM) KSS 500 365 135 73<br />

8 MANİSA SALİHLİ (I.BÖLÜM) KSS 244 244 0 100<br />

9 MANİSA SOMA KSS 196 196 0 100<br />

10<br />

MANİSA TURGUTLU (I.BÖLÜM)<br />

KSS<br />

143 143 0 100<br />

11 MANİSA DERİ SANAYİCİLERİ KSS 35 22 13 63<br />

12<br />

MANİSA TURGUTLU (II. BÖLÜM)<br />

KSS<br />

739 739 0 100<br />

TOPLAM 2.696 2.527 169 94<br />

(06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8) İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgelerinde bizzat yerinde yapmış olduğumuz çalışmalar sonucunda<br />

aşağıda belirtilen <strong>Sanayi</strong> Sorunları tespit edilmiştir.<br />

Manisa Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi<br />

SORUNLAR:<br />

1) Dünya <strong>ve</strong> Ülke genelinde yaşanan ekonomik krizler<br />

2) Şehrin fiziksel <strong>ve</strong> sosyal gelişiminin <strong>Sanayi</strong> Bölgelerinin gelişimi ile paralel olmaması<br />

3) Üni<strong>ve</strong>rsite- <strong>Sanayi</strong> işbirliği eksikliği<br />

4) Bilgi <strong>Teknoloji</strong>sine dayalı olan altyapı tesisilerinin eksikliği<br />

5) Şehirde ikamet eden <strong>ve</strong> Sanyi sektöründe çalışan Üni<strong>ve</strong>rsite mezunu elemanı orta <strong>ve</strong><br />

üst düzey yöneticilerin azlığı

6) Yaşam standardının <strong>Sanayi</strong> sektöründe çalışan yabancı yöneticilerin ihtiyaçlarına<br />

cevap <strong>ve</strong>recek şekilde yapılandırılmamış olması<br />

7) Şehrin ulaşım <strong>ve</strong> trafik yoğunluğunu azaltacak alt <strong>ve</strong> üst yapı yatırımlarının azlığı <strong>ve</strong><br />

kentsel dönüşüm (Yenileme) projelerinin hâlihazırda hayata geçirilmemiş olması<br />

8) Gelişen <strong>Sanayi</strong> sektörünün sebeb olduğu hızlı nüfus artışı <strong>ve</strong> göç<br />

Bölgemizin Konu İle İlgili Yürütmekte Olduğu Öncelikli Projeleri<br />

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ:<br />

1) ORGANİZE <strong>Sanayi</strong> Bölgesinin 4. <strong>ve</strong> 5. kısım tevsii alanlarına şehrin ekonomik <strong>ve</strong><br />

sosyal gelişimine ivme katacak lokomotif sanayi yatırımlarının getirilmesi. TC.<br />

Başbakanlık Yatırım Destek <strong>ve</strong> Tanıtım Ajansı ile söz konusu amaç doğrultusunda<br />

çalışmalar yürütmektedir.<br />

2) Demiryolu bağlantılı Lojistik Merkezimizin ticari işletmeye geçirilmesi (Manisa<br />

Gümrük Müdürlüğü Lojistik Merkezimiz içinde yeni bir hizmet binası yapılmaktadır.<br />

%100 bölge iştirakı olan Lojistik şirketimize geçici depolama izni <strong>ve</strong>rilmiştir. İzmir<br />

Limanına bağlantı konusunda çalışmaların 3 ay içinde tamamlanması ile sanayicimizin<br />

Transport maliyetleri %30 mertebesinde aşağıya çekilecektir.)<br />

3) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinin ara eleman ihtiyacını karşılayacak bir Meslek Yüksek<br />

Okulu’nun Endüstri Meslek Lisesinin yapılması (Konu ile ilgili olarak Bölgemizin<br />

Okul parseline 8900M2 kapalı alana sahip bir Endüstri Meslek Lisesinin yapımına<br />

başlanmıştır. Okulumuzun 2010 yılında Eğitim <strong>ve</strong> Öğretime başlaması<br />

planlanmaktadır.).<br />

Salihli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi<br />

1) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesine Doğalgaz sistemi bulunmamaktadır. Bölgeye Doğalgaz<br />

getirilmesi maliyetleri düşürecektir. Turgutluya kadar gelen DOĞALGAZIN Salihiye<br />

bağlantısının sağlanıp sanayicinin hizmetine sunulmalıdır.<br />

2) Salihli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesine DEMİRYOLU BAĞLANTISI sağlanmalıdır.<br />

3) Yerli Katkı Oranı yüksek sanayiye destek sağlanmalıdır.<br />

4) İzmir Ankara Karayolunun Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi geçişinde OSB kavşağının<br />

düzenlenmesi<br />

5) Salihli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinin II. Etap bölümünün kamulaştırmasının yapılması<br />

tamamlanması<br />

Akhisar Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi<br />

1) Akhisar-İzmir otoyolundan Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesine giriş yolunun iyileştirilmesi<br />

2) Doğalgaz altyapısı ile ilgili yapılan çalışmalar <strong>ve</strong> planlarının durumu<br />

3) Bölgede İtfaiye <strong>ve</strong> Ambulansın hazır bulunması<br />

4) Bölge için gü<strong>ve</strong>nlik teşkilatının kurulması<br />

5) Bölgeye Akhisar-Merkeze bağlayacak dolmuş hattının hayata geçirilmesi<br />

6) Birinci bölgedeki Elektrik hatlarının yer altına alınması<br />

7) Jandarmanın daha sık olarak bölge içinde olması<br />

8) OSB giriş yolunun açılması<br />

Turgutlu Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi<br />

1) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinde tahsisi yapılan arsalar ile ilgili katılımcıların<br />

yükümlülüklerini yerine getirmemesi sonucu iptal edilmesi durumunda katılımcıların<br />

diğer katılımcıların hakkını engelleyecek şekilde hukuki yola başvurarak kararın iptali<br />

<strong>ve</strong> ihtiyati tedbir istemli hareketleri hukuki olarak kabul görerek en az2 yıl süren<br />

hukuki anlaşmazlık sürecine girilmekte bu süre zarfında arsanın tahsil edilmemesi<br />

sebebiyle uğranılan hak kayıplarının düzenlenebilmesi için Bakanlıkça gerekli yasal<br />

düzenlemelerin yapılması gerekmektedir<br />

2) OSB elektrikteki tarife karışıklı sebebiyle OSB de bulunan katılımcılara bırakın ucuz<br />

enerjiyi sağlamayı piyasada bulunanın üzerinde elektrik temin etmek durumunda<br />

319

kalmaktadır. Bu durumun düzeltilmesi için Enerji Bakanlığı ile Bakanlık düzeyinde<br />

görüşmeler yapılarak yasal ya da yönetmelik değişikliği ile OSB’lere dağıtım bedeli<br />

dahil olmak üzere bir tarife belirlenmesi yoluna gidilmeli<br />

3) Doğalgazda yıllardır süren ancak 2009 yılında sonlandırılan OSB’lere yapılan indirim<br />

uygulamasına OSB’lere münhasır devam edilmesi yönünde çalışma yapılması<br />

gerekmektedir.<br />

Ayrıca Akhisar, Turgutlu <strong>ve</strong> Salihli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgelerinde bizzat İştirakçiklerle<br />

yapmış olduğumuz görüşmeler sonucunda aşağıda belirtilen sorunları olduğu<br />

belirtilmiştir.<br />

1) OSB de üretim yapan firmaların OSB dağıtım bedeli ödemesinden dolayı, OSB<br />

dışında üretim yapan firmalardan daha yüksek bedelli elektrik kullanmaktadır. Bu<br />

durumun düzeltilmesi gerekmektedir.<br />

2) OSB’lerin ATIKSU ARITMA TESİSLERİNİN <strong>ve</strong> yollarının yapılabilmesi için<br />

Bakanlık desteğinin artırılması gerekmektedir.<br />

3) OSB’lerin tamamlanabilmesi bakımından OSB dışında yatırım yapılmasını<br />

engellenmesi için gerekli yasal düzenlemenin <strong>ve</strong> tedbirlerin alınması gerekmektedir.<br />

Bunun için OSB’lerde yatırımı cazip hale getirebilmek için ELEKTRİK, SU<br />

DOĞALGAZDA VE M2 FİYATLARINDA indirim uygulanması gerekmektedir<br />

4) OSB lerde ELEKTRİK KESİNTİLERİ Makine <strong>ve</strong> Teçhizatlarda hasar getirmesi <strong>ve</strong><br />

Bilgisayar Destekli Üretimi sıkıntıya sokması sonucu İlgili Bakanlıkla görüşülerek<br />

tedbir alınmasını sağlanmalıdır.<br />

5) Alkollü İçecek <strong>ve</strong> Sigarda uygulanan <strong>ve</strong>rgilerin diğer sektörlerden yüksek olması<br />

sebebiyle Yüksek <strong>ve</strong>rgilerin düşürülmesi gerekmektedir.<br />

6) <strong>Sanayi</strong> ana sorunlarından olan <strong>Teknoloji</strong> Üretimin yapılabilmesi için AR-GE çalışması<br />

yapılması açıktır. Özellikle KOBİ lerin tek başlarına AR-GE çalışması için gerekli<br />

yatırımları yapmaları mümkün bulunmamaktadır. Bunun için devlet destekli toplu<br />

araştırma merkezleri gibi Kurumalar oluşturularak müşterek çalışmalar yapılması yeni<br />

<strong>Teknoloji</strong> üretimi sağlanacaktır.<br />

7) Mevcut Vergi <strong>ve</strong> Sigorta bedellerinin piyasa koşullarında <strong>Sanayi</strong>cinin <strong>ve</strong> İhracatçının<br />

Uluslararası platformda Rekabetini zorlaştırmaktadır. Bunun için Özellikle <strong>ve</strong>rgilerin<br />

düşürülmesi gerekmektedir.<br />

8) Kriz dönemlerinde Üretimci teşvik için başta akaryakıt olmak üzere girdi maliyetlerini<br />

azaltacak tedbirler alınmalıdır.<br />

9) Çeşitli dönemlerde Binek Tipi araçlara uygulanan ÖTV indiriminin TİCARİ<br />

ARAÇLARADA uygulanması yan sanayi üreticilerine de can suyu olacaktır.<br />

10) Merdi<strong>ve</strong>n altı üretimin Piyasa Denetimi <strong>ve</strong> Gözetiminin artırılarak engellenmesi<br />

gerekmektedir.<br />

11) Tarıma dayalı Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri olmamız sebebiyle için Celal Bayar<br />

Üni<strong>ve</strong>rsitesinde “GIDA TEKNOLOJİLERİ VE MAKİNE TEKNOLOJİLERİ”<br />

bölümleri açılması gerekmektedir.<br />

12) Demirci İlçesinde Halıcılık <strong>ve</strong> Yün sektörünün fazla olması sebebiyle yine Celal<br />

Bayar Üni<strong>ve</strong>rsitesinde HALICILIK ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜNÜN açılması<br />

gerekmektedir. Güçlü bir sermaye potansiyeli olan “ORGANİK HALICILIK”ın<br />

desteklenmesi gerekmektedir.<br />

13) Yatırım Kredilerinin Vadeleri 5 yıldan 8 yıl <strong>ve</strong>ya üzerine uzatılmalıdır.<br />

14) Kredilerin Teminatlandırma oranı 1’e 3’ tür Çok yüksek bir oran olduğundan<br />

düşürülmesi gerekmektedir.<br />

15) Palamut Meşesi <strong>ve</strong> Valeks Dünyada sadece Salihli bulunan 2 adet fabrikada<br />

üretilmektedir. Bu sektörün en büyük sorunu EROZYON <strong>ve</strong> yeterli PALAMUT<br />

DİKİMİ yapılmaması <strong>ve</strong> PALAMUT KESİMLERİDİR. Devlet tarafından özellikle<br />

320

Palamut dikiminin desteklenmesi <strong>ve</strong> Erozyonla mücadelenin artırılması<br />

gerekmektedir.<br />

16) 30 yıldır açılamayan AKHİSAR SİGARA FABRİKASI’nın bir an önce satılarak bu<br />

tesislerin beyaz eşya, Üni<strong>ve</strong>rsite Kampusu <strong>ve</strong>ya Otomobil Fabrikası gibi<br />

değerlendirilmesi İlçeyi canlandıracaktır.<br />

17) Yıllık 150.000 Ton Zeytin üretimi ile Türkiyede üretilen sofralık zeytinin %502si<br />

Akhisarda üretilmektedir. Zeytin sektöründeki kayıtdışılığın önüne geçilmesi Pamuk<br />

<strong>ve</strong> Zeytinyağında olduğu gibi Zeytinede prim sisteminin uygulanması<br />

gerekmektedir.Ayrıca<br />

18) Manisanın en madur İlçesi olan SELENDİ’ye yatırım yapılmasını cazip hale<br />

getirilerek İlçeden GÖÇ’ün engellenmesi gerekmektedir..<br />

19) GÖRDES BARAJININ bir an ev<strong>ve</strong>l faaliyete geçirilmesi, Akhisar <strong>ve</strong> Gölmarmara<br />

ovalarının sulanması gerekse İzmir’in İÇME SUYU ihtiyacı karşılanmış olacaktır.<br />

20) Türkiye’de sadece İstanbul, Bursa Manisa merkez <strong>ve</strong> Salihli’de bulunan BASINÇLI<br />

KAPLAR SANAYİ’nin sorunlarını belirtmiştir.<br />

21) Vergi <strong>ve</strong> sigorta primlerindeki ödeme gecikmelerinde kamunun uyguladığı gecikme<br />

cezaları yıllık %23 bulmaktadır. Piyasalardaki kredi faizleri oranlarının yıllık % 9 –<br />

11’lere düştüğü bu ortamda bu olağanüstü fark haksızdır <strong>ve</strong> adalet duygularını rencide<br />

etmektedir. Ayrıca, borçları, daha da ödenemez hale getirmektedir. Bu yönde<br />

iyileştirici, hak <strong>ve</strong> adalet duygularına uygun bir anlayışın çok acil uygulamaya<br />

konması hayırlı olacaktır.<br />

22) Kamu alımlarında yerli üreticilerin desteklenmesi amacıyla getirilen %15’lik fiyat<br />

farkı düzenlemesi uygulanmalı <strong>ve</strong> uygulatılmalıdır.<br />

23) Ekonomimiz birçok bakımdan Batı ile AB ile entegrasyon içinde olduğu halde, yeni<br />

Türk Ticaret Yasasının çıkmaması, Türk şirketleri ile Avrupa şirketleri arasında<br />

oluşacak – gelişecek boyutların gelişmesine mani olmaktadır. TBMM’de<br />

görüşülmekte olan Türk Ticaret Yasası ile Borçlar Yasasının en kısa zamanda kabul<br />

edilerek yürürlüğe girmesi çok yararlı olacaktır.<br />

24) Firmaların ihracat işlemlerinden doğan muhtelif parasal destek hakları ( KOSGEB –<br />

DTM…) gibi muhatap kurumlarca firmanın kamuya borçları nedeniyle<br />

ödenmemektedir. Böylece ihracat yaparak hal kazanmış olan firmaların bu hakları<br />

heba- yok olmakta, bu da büyük haksızlık doğurmaktadır. Bu tip alacakların “<br />

firmaların kamuya olan borçları ile mahsubu” sağlanmalıdır.<br />

25) İmalatçı sanayicilere enerji desteği <strong>ve</strong>rilmelidir.<br />

26) İstihdam üzerindeki yüklerin son derece ağır olduğu herkes tarafından bilinmektedir.<br />

İstihdam üzerindeki yüklerin azaltılması sağlanmalıdır.<br />

27) Yatırım bankalarımızın güçlü yabancı fonlardan uzun vadeli <strong>ve</strong> düşük faizli kaynak<br />

elde etmeleri sağlanmalı <strong>ve</strong> bu kaynakların sanayi başta olmak üzere Türk<br />

girişimcilerine hızlı <strong>ve</strong> kolay aktarılması sağlanmalıdır.<br />

28) <strong>Sanayi</strong> mamullerinde kaliteli üretim daha fazla teşvik edilmeli <strong>ve</strong> firmaların sahip<br />

oldukları kalite sertifikalarının cins <strong>ve</strong> sayısına göre fiili – nakdi destek <strong>ve</strong>rilerek<br />

teşviki sağlanmalıdır.<br />

9) <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Müdürlüğümüz kadro <strong>ve</strong> personel durumu aşağıda gösterilmiştir.<br />

Müdür: : 1 Müdür Yardımcıs : 1 Şube Müdürü : 1<br />

Araştırmacı : 3 Uzman : 1 Mühendis : 7<br />

Şef : 2 Teknisyen : 2 Memur : 2<br />

Ölçü Ayar memuru : 3 TOPLAM :23<br />

321

46 KAHRAMANMARAŞ<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Kahramanmaraş Türkiye’nin en büyük üretim merkezlerinden birisidir. 35 adet sanayi<br />

kolunda yaklaşık 427 adet sanayi tesisi faaliyet göstermektedir. <strong>Sanayi</strong> Siciline kayıtlı 671<br />

işletme bulunmaktadır. <strong>Sanayi</strong>nin yıllık cirosu 2,5 Milyar doları bulmakta <strong>ve</strong> 35.000 kişilik<br />

istihdam yaratmaktadır.<br />

Tekstil sektöründe yılda 359 bin ton iplik, 260 milyon metre örme <strong>ve</strong> dokuma kumaş, 49<br />

milyon metre denim, 22,7 milyon parça hazır giyim üretimi <strong>ve</strong> 191 bin ton boya <strong>ve</strong> kasar işi<br />

gerçekleştirilmektedir. Kahramanmaraş Türkiye iplik üretiminin %27,4’unu karşılamaktadır.<br />

Tekstil <strong>ve</strong> Konfeksiyon il ihracatında %86,3 paya sahiptir. Sektörün en büyük müşterisi<br />

İtalya’dır.<br />

Çelik mutfak eşyası <strong>ve</strong> endüstriyel mutfak gereçleri üretiminde 39 adet tesis faaliyet<br />

göstermektedir. Bu tesislerde çaydanlık, cez<strong>ve</strong>, tencere, çatal-kaşık-bıçak-, teflon tava <strong>ve</strong><br />

tencere üretilip yurt içi <strong>ve</strong> yurt dışına satış yapılmaktadır.<br />

İlde yılda 30-40 ton altın işlenmekte Türkiye’nin her bölgesine pazarlanmaktadır.<br />

Bitkisel yağ sektöründe 8 tesis faaliyet göstermekte, bu tesislerde 4.500 ton ayçiçeği,<br />

8.729 ton pamuk, 11 ton soya <strong>ve</strong> 1.250 ton zeytinyağı üretimi yapılmaktadır.<br />

Gıda alanında dondurma, biber, un, peynir <strong>ve</strong> yoğurt üretimi öne çıkmakta, yılda<br />

20.000 ton kırmızıbiber üretilmekte <strong>ve</strong> Türkiye geneli üretimin % 40’ı ilimizden<br />

karşılanmaktadır.<br />

İlde 25 adet alabalık üretim tesisi faaliyet göstermekte bir adet balık işleme <strong>ve</strong><br />

paketleme tesisinde 12.000 ton balık işlenmektedir.<br />

İl enerji üretiminde Termik <strong>ve</strong> Hidroelektrik potansiyeli bakımından çok önemli bir<br />

konuma sahiptir. Afşin Elbistan bölgesinde 3,4 milyar ton linyiti işlemek üzere A <strong>ve</strong> B termik<br />

santrali işletmeye açılmış bu iki santral Türkiye termik elektrik kurulu gücünde %30 gibi bir<br />

paya sahiptir.<br />

Kahramanmaraş’ta yenilenebilir enerji konusunda büyük bir potansiyel bulunmaktadır.<br />

İl genelinde 21 adet HES işletmeye alınmış, 12 adet proje devam etmektedir.<br />

İlde kurulan 2 adet çimento fabrikası hızla gelişen bölgenin ihtiyaçlarına cevap <strong>ve</strong>rme <strong>ve</strong><br />

bölge ekonomisi bakımından oldukça önem arz etmektedir.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Kahramanmaraş altı bin yıllık tarihi ile ipek yolu <strong>ve</strong> Baharat yolu üzerinde kurulmuş<br />

önemli bir yerleşim merkezidir. Birçok medeniyete ev sahipliği yapan kent, tarihe ışık tutan<br />

özelliği ile Mezopotamya’yı Kapadokya’ya <strong>ve</strong> Anadolu’nun diğer yerleşim merkezlerine<br />

bağlayan bir kavşakta yer almaktadır. İl bu özelliklerine karşılık sert coğrafyası bakımından<br />

önemli ticaret merkezi olamamıştır.<br />

Önceleri tarımsal ürün yetiştirip satarak (çeltik, pamuk, biber) günümüzde de sanayi<br />

ürünleri üretip satarak ticaretini geliştirmiştir. İhracatta İtalya,%27 pay ile ilk sırayı almakta,<br />

sonra sırası ile Almanya, Brezilya <strong>ve</strong> Mısır gelmektedir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Kahramanmaraş İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

322

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu<br />

Bölgesinde olduğu görülmektedir.<br />

Kahramanmaraş İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 666 dır. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0,9 luk bir oran ile sanayisi orta gelişmiş İllerimiz arasında yer<br />

almaktadır.<br />

Akdeniz Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, Adana İli %<br />

25 lik bir oran ile bölge İlleri arasında birinci sırada yer almaktadır. Adana İlinden sonra % 19<br />

luk oran ile ikinci sırada yer alan Mersin İlini sırasıyla % 16 Antalya, %13 Hatay, % 11 ile<br />

Kahramanmaraş, %6 Burdur, %6 Isparta, <strong>ve</strong> %4 Osmaniye İli takip etmektedir.<br />

3.2. . Kahramanmaraş İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Kahramanmaraş İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda,<br />

% 25 Gıda ürünleri imalatı, % 24 luk bir oran ile Tekstil ürünleri imalatının ilk sırada olduğu<br />

görülmektedir.<br />

Bunu sırasıyla diğer sektörler takip etmektedir.<br />

% 13 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı<br />

% 6 Diğer Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 6 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı<br />

% 5 Ana metal sanayi<br />

% 5 Giyim eşyası imalatı, kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması,<br />

% 2 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı,<br />

% 2 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünleri imalatı,<br />

% 2 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 2 Mobilya imalatı<br />

% 1 Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünleri imalatı<br />

% 1 Diğer imalatlar<br />

% 1 Elektrik, gaz, buhar <strong>ve</strong> havalandırma sistemi üretim <strong>ve</strong> dağıtımı,<br />

% 1 Kayıtlı medyanın basılması <strong>ve</strong> çoğaltılması,<br />

% 4 Diğer ( Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması, Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç),<br />

Elektrikli teçhizat imalatı, Deri <strong>ve</strong> ilgili ürünler imalatı, Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine edilmiş petrol<br />

ürünleri imalatı, Temel eczacılık ürünlerinin <strong>ve</strong> eczacılığa ilişkin malz.imalatı, Bilgisayarların<br />

elektronik <strong>ve</strong> optik ürünlerin imalatı, İçecek imalatı,)<br />

3.3. Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Kahramanmaraş ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel<br />

sayısı toplam 34.910 dur.<br />

Ar-Ge birimi olan firma sayısı 21, Ar-Ge biriminde çalışan sayısı 397, kalite kontrol birimi<br />

olan firma sayısı ise 112, kalite kontrol biriminde çalışan sayısı 287 dur. Toplam personelin<br />

% 0,1 i Ar-Ge de, % 0,8 i kalite kontrol biriminde istihdam edilmektedir.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Kahramanmaraş İlinde yerel hammadde kaynaklarına uygun olarak sanayi sektörleri<br />

gelişme göstermiştir. İlin en önemli sektörleri tekstil ürünleri, gıda ürünleri <strong>ve</strong> içecek<br />

imalatıdır .<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, % 51 si tekstil sektöründe, % 13 u Giyim eşyası imalatı, kürkün<br />

işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması, imalatı sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong> istihdamının % 87 sı işçi, % 2 si mühendis’tir.<br />

Kahramanmaraş İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 25 ü mikro ölçekli, % 55 i küçük<br />

ölçekli, % 15 sı orta ölçekli, % 5 i büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Matesa Tekstil <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

323

- Kipaş Mensucat İşletmeleri Aş.<br />

- Eüaş Afşin Elbistan Linyit İşletme Müdürlüğü<br />

- Bozkurt Konfeksiyon <strong>Sanayi</strong> Aş.<br />

- Midaş tekstil san <strong>ve</strong> Ticaret<br />

-<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Öncelikle Pazarcık- Türkoğlu ovaların sulanabilmesi için Menzelet barajı sulama<br />

kanallarının, Elbistan ovasının sulanabilmesi için Adatepe barajının bitirilmesi gerekmektedir.<br />

Bu üç ovada yetiştirilecek bitkisel <strong>ve</strong> Hayvansal Ürünlerin işlenerek Arap ülkelerine <strong>ve</strong><br />

Rusya, Ukrayna gibi ülkelere ihracatı İli <strong>ve</strong> Ülkemizi önemli bir ihracat merkezi yapacaktır.<br />

Kahramanmaraş’ta tekstil sektörü iplik üretiminde önemli bir yere sahiptir. Ancak,<br />

dokuma-örgü <strong>ve</strong> konfeksiyon - hazır giyim üretiminde istenilen seviyeye ulaşamamıştır.<br />

Katma değeri <strong>ve</strong> istihdam sayısı yüksek olan bu dallarda yatırımlar yapılması önem arz<br />

etmektedir. Bunun içinde öncelikle markalaşma yoluna gidilmelidir.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Elbistan, Pazarcık <strong>ve</strong> Türkoğlu ovalarının sulanması ile beraber yetiştirilen bitkisel <strong>ve</strong><br />

hayvansal ürünlerin işlenmesi, mamul hale getirilmesi <strong>ve</strong> paketlenmesi için çeşitli sınai<br />

tesislere o zaman talep olacak , Mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> sebze işleme tesislerine, et <strong>ve</strong> süt ürünlerini işleme<br />

tesislerine ihtiyaç duyulacaktır.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Kahramanmaraş İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

177 374.997<br />

2009<br />

184 430.775<br />

2010 205 531.372<br />

2011 211 711.927<br />

6.2. Kahramanmaraş İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

210 517.<strong>81</strong>6<br />

2009<br />

193 545.686<br />

2010 213 806.061<br />

2011 241 1.188.070<br />

7. Kahramanmaraş İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük<br />

<strong>Sanayi</strong> Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Kahramanmaraş Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:199)<br />

� 307 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2009 yılında tamamlanmıştır.<br />

324

� Bölgedeki; 55 adet sanayi parselinin, tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

42 adedi üretim, 10 adedi inşaat, 3 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 4.280 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma-giyim, madeni eşya <strong>ve</strong> demirdışı metal sanayidir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Elbistan Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:266)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “130 hektar (ilk etapta 50 hektar)” olarak <strong>ve</strong> 500.000-TL<br />

ödenekle yer almaktadır.<br />

� Bölgede 84 adet sanayi parseli yer almaktadır.<br />

� Altyapı proje aşamasındadır.<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Türkoğlu Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:269)<br />

� 128 hektar büyüklüğündedir.<br />

� İmar planı onaylanmıştır.<br />

� Altyapı proje aşamasındadır.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Kahramanmaraş İlinde 2.108 işyerlik 9 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur.<br />

Bu projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 61.839.895.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

325<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 KAHRAMANMARAŞ AFŞİN KSS 100 100 0 100<br />

2<br />

KAHRAMANMARAŞ AFŞİN 100<br />

YIL KSS<br />

76<br />

54 22 71<br />

3 KAHRAMANMARAŞ ELBİSTAN KSS 318 318 0 100<br />

4<br />

KAHRAMANMARAŞ ELBİSTAN<br />

(II.BÖLÜM) KSS<br />

69 69 0 100<br />

5 KAHRAMANMARAŞ GÖKSUN KSS 126 106 20 84<br />

6<br />

KAHRAMANMARAŞ MERKEZ<br />

(I.BÖLÜM) KSS<br />

569 569 100<br />

7<br />

KAHRAMANMARAŞ MERKEZ<br />

(II.BÖLÜM) KSS<br />

478 478 0 100<br />

8<br />

KAHRAMANMARAŞ MERKEZ<br />

(III.BÖLÜM) KSS<br />

322 321 1 100<br />

9<br />

KAHRAMANMARAŞ PAZARCIK<br />

(NARLI) KSS<br />

50 42 8 84<br />

TOPLAM 2.108 2.057 51 97<br />

b) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Terziler <strong>ve</strong> Konfeksiyoncular İhtisas Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “65 işyeri, altyapı” olarak <strong>ve</strong> 6.000.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� 63 işyeri subasman altı inşaatı tamamlanmıştır.<br />

� 63 işyeri subasman üstü üstyapı yapım işi fiziki gerçekleşmesi % 78’dir.<br />

Merkez Ahşap İşleri Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “187 işyeri, altyapı” olarak <strong>ve</strong> 500.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� İmar planı revizyonu çerçe<strong>ve</strong>sinde tapu, kadastral paftaları beklenmektedir.

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

İlde sanayinin gelişimiyle birlikte çevre sorunları oluşmaya başlamış <strong>ve</strong> halen devam<br />

etmektedir. Öncelikle bu soruna kalıcı çözüm bulunması gerekmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong> tesisleri dağınık bir şekilde ağırlıklı olarak 1. Sınıf tarım arazileri üzerine kurulmuş <strong>ve</strong><br />

kurulmaya da devam etmektedir. Kurulu bulunan <strong>ve</strong> kurulacak olan OSB’ler talepleri<br />

karşılayamamaktadır. <strong>Sanayi</strong> için uygun geniş alanlar belirlenmesi; ilimize dışarıdan gelecek<br />

olan yatırımcıların artmasına, çevre sorunlarının daha kolay çözülmesine <strong>ve</strong> her geçen gün<br />

azalan tarım arazilerinin korunmasına yardımcı olacağı düşünülmektedir.<br />

Tekstil sektörü dışında kalan yatırımların desteklenmesi <strong>ve</strong> özendirilmesi, il ekonomisinin<br />

daha istikrarlı <strong>ve</strong> zaman zaman tekstilde meydana gelen daralmalar karşısında ekonomik <strong>ve</strong><br />

sosyal açıdan ilimize faydalı olacağı değerlendirilmektedir.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

İl Müdürlüğümüz hizmetleri 24 adet asil, 1 adet sözleşmeli olmak üzere toplam 25 personelle<br />

yürütmektedir. Personelin kadro <strong>ve</strong> unvanları itibariyle durumları aşağıya çıkarılmıştır.<br />

1 İl Müdürü<br />

1 İl Müdür Yardımcısı<br />

1 Uzman<br />

2 Araştırmacı<br />

2 Şube Müdürü<br />

4 Şef<br />

2 Mühendis<br />

3 Ölçü Ayar Memuru<br />

3 Memur<br />

2 Daktilograf<br />

1 Tekniker<br />

1 V.H.K.İ.<br />

1 Hizmetli<br />

1 Sözleşmeli personel<br />

TOPLAM: 25 Kişi<br />

326

47 MARDİN<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Mardin ilinin geleneksel alt yapısı tarım, ticaret <strong>ve</strong> son zamanlarda artış gösteren imalat<br />

sanayi <strong>ve</strong> küçük çaplı el sanatlarına dayalıdır. İl, Güneydoğu Anadolu bölgesinde sanayi <strong>ve</strong><br />

ticaret yapısı ile önemli yer işgal ederek dikkat çekmeye başlamıştır. İlde, iç <strong>ve</strong> dış ticarete<br />

konu olabilecek sanayi ürünleri yeterli düzeyde bulunmamakla birlikte son yıllarda yeni<br />

üretim olanaklarının oluşması ile özellikle küçük ölçekli sanayi yatırımlarına sağlanan KOBİ<br />

desteği <strong>ve</strong> teşvikler sayesinde olumlu katkılar sağlanmıştır.<br />

İlde sanayi gelişmesine, başlangıçta İl Özel İdaresi, Kalkınma Bankası <strong>ve</strong> Kamu İktisadi<br />

Kuruluşlarının önderliğinde kurulan sanayi tesisleri öncülük etmişlerdir. İlde kurulu bulunan<br />

önemli bazı sanayi tesisleri: Mardin Çimento, Mardin Boru, Nuhoğlu Mardin Marsan Kireç,<br />

Martu Gaz Beton Tesisi, Nargaz LPG dolum, Aysan Pamuk Yağ Tesisi, Marcan Un, İpek<br />

Bulgur, Pikasso Boya, Datsan Elektrik, Mardin Yem. Bipa Tuğla, Hamitoğlu Gıda, Ay<br />

nişasta Entegre gıda san <strong>ve</strong> Tic.A.Ş. ,Gülbiş Madeni Eşya <strong>ve</strong> Limak Çimento San.Tic.A.Ş.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İl coğrafi konumu itibariyle Orta Doğu ülkelerine açılan kapı konumunda olması <strong>ve</strong> bunun<br />

paralelinde altyapı sorunları çözümlenmiş Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi <strong>ve</strong> Serbest Bölgeye sahip<br />

olması, Teşvik Yasası kapsamı içinde olması, ulaşım sorunu bulunmayışı, huzur <strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>n<br />

ortamı ile işadamlarının <strong>ve</strong> sanayicilerin cazibe merkezi konumundadır.<br />

İl Orta Doğuya yakın sınır illerinden biri olması özelliğiyle de transit taşıma güzergâhında<br />

önemli bir yere sahiptir.<br />

Uluslararası taşımacılığın il ekonomisinde önemli bir yeri vardır. İlin Nusaybin Sınır<br />

Kapısı’nda (Suriye), Habur Sınır Kapısı’nda (Irak) çok yakın olması sebebiyle nakliyecilik<br />

çok gelişmiştir.<br />

İlde üretilen sanayi ürünlerinin bir kısmı başta Suriye <strong>ve</strong> Irak olmak üzere diğer Ortadoğu<br />

ülkelerine ihraç edilmekte, bunun sonucu olarak hem bölge, hem ülke ekonomisine büyük<br />

çapta fayda sağladığı görülmektedir.<br />

Kızıltepe <strong>ve</strong> Nusaybin ilçelerinin ipek yolu üzerinde bulunmuş olmaları sebebiyle her iki<br />

ilçe bir ticaret merkezi haline gelmişlerdir.<br />

İl nüfusunun yaklaşık % 43’ü kırsal kesimde yaşamaktadır. İlin sosyo-ekonomik gelişimi<br />

<strong>81</strong> il sıralamasında 75 ncü sırayı almaktadır.<br />

İlde yapılan ihracatın ithalattan çok daha fazla olması bunun hem il, hem bölge, hem ülke<br />

ekonomisine büyük katkı sağlaması il ticaretinin en belirgin özelliğidir.<br />

Halen transit taşımacılığa açılması için çalışmalar sürdürülen Nusaybin Sınır Kapısı’nın<br />

açılması ile ticaretin daha da canlanacağı düşünülmektedir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

2.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Mardin İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

327

Mardin İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 107 dir. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.1 lük bir oran ile sanayisi az gelişmiş iller arasında yer almaktadır.<br />

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi<br />

yapıldığında, % 65 lik bir oran ile Gaziantep İli bölge illeri arasında birinci sırada yer alırken,<br />

%10 Şanlıurfa, % 9 Diyarbakır, % 6 Adıyaman, % 4 Batman, % 3 Mardin, % 1 Kilis, % 1<br />

Siirt, % 1 Şırnak yer almaktadır.<br />

2.2. Mardin İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Mardin İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 36 ile Gıda<br />

ürünleri imalatı, %16 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı, imalatının ilk iki sırada<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Diğer sektörler sırasıyla;<br />

% 11 Diğer Metalik olmayan diğer mineral ürünlerin<br />

% 4 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (mak.<strong>ve</strong> teçhizatı hariç)<br />

% 4 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı,<br />

% 4 Giyim eşyası imalatı,kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması,<br />

% 4 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı<br />

% 3 İçecek imalatı,<br />

% 2 Elektrik gaz, buhar <strong>ve</strong> havalandırma,<br />

% 2 Mobilya imalatı,<br />

% 2 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> teçhizat imalatı<br />

% 2 Elektrikli teçhizat imalatı<br />

% 2 Ana metal sanayi,<br />

% 2 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

% 2 Bilgisayarların elektronik <strong>ve</strong> optik ürün.imalatı,<br />

% 2 Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürün. imalatı,<br />

% 2 Diğer<br />

2.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Mardin ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 2.338 dir.<br />

11 sanayi işletmesinde AR-Ge birimi bulunmaktadır. Kalite kontrol birimi 37 işletmede<br />

Genel Değerlendirme:<br />

Mardin İlinin sanayisi, Gıda ürünleri imalatı <strong>ve</strong> Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin<br />

imalatı sektöründe gelişme göstermiştir.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların %26 si Gıda ürünleri imalatı, %16 si Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşoçakçılığı<br />

ürünlerin imalatı, sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın %78’i işçi, % 4 ‘ü mühendis’tir.<br />

Mardin İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 26 i mikro ölçekli, % 68 i Küçük ölçekli, % 5<br />

i Orta ölçekli, %1’i Büyük ölçekli işletmelerdir<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Mardin Çimento San. <strong>ve</strong> Tic. A.Ş.<br />

- Midmar Tekstil İnş. Turizm Petrol Ürünleri San. <strong>ve</strong> Tic.Ltd.Şti.<br />

- Erkel Tekstil Gıda <strong>ve</strong> Turizm San. <strong>ve</strong> Tic.Ltd.Şti.<br />

- Nuhoğlu Marsan Mardin Kireç <strong>ve</strong> İnş.Malz.San.<strong>ve</strong> Tic. A.Ş.<br />

- Martu inşaat malzemeleri San.<strong>ve</strong> Tic.A.Ş.<br />

3. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

İlde potansiyel değerlere yönelik yatırımların başında, Güneş Enerjisi yatırımı<br />

gelmektedir.<br />

Son yıllarda sanayi <strong>ve</strong> teknoloji alanında yaşanan büyük gelişmelerle birlikte, endüstriyel<br />

<strong>ve</strong> kentsel girdilerden biri olan enerji kullanımı giderek artmıştır. Enerjinin fazla kullanımı<br />

328

sonucunda doğal kaynaklar hızla tükenmeye, çevre kirlenmeye <strong>ve</strong> enerji için yüksek miktarda<br />

para ödenmeye başlanmıştır.<br />

Dünyada <strong>ve</strong> Ülkemizde enerji arzının büyük bölümünü karşılayan petrol başta olmak<br />

üzere, fosil yakıt rezervlerinin sınırlı olması <strong>ve</strong> belli coğrafyada yoğunlaşması enerji arz<br />

gü<strong>ve</strong>nliğini riske sokabilmekte ya da önemli dışa bağımlılık sorunları yaratabilmektedir.<br />

Bir yılda yeryüzüne ulaşan güneş enerjisi dünyadaki toplam fosil yakıt rezervlerinden elde<br />

edilebilecek enerjinin yaklaşık 160 katıdır. Temiz olmanın yanı sıra dünya için sonsuz bir<br />

enerji kaynağı olarak kabul edilen güneş enerjisinin dünyadaki kullanımı gelişen teknoloji ile<br />

birlikte yaygın bir hale gelmiştir.<br />

Ülkemiz coğrafi konumu nedeniyle sahip olduğu güneş enerjisi potansiyeli<br />

bakımından şanslı bir durumdadır.<br />

Güneşli gün sayısı nedeniyle Ülkemizde güneşlenme değerleri en fazla olan illerin<br />

başında Mardin ili gelmektedir. Yıllık güneşlenme süresi ortalama 3048 saat, günlük<br />

güneşlenme süresi ortalama 8 saattir. Temmuz ayında ise süre 13 saate, ocak ayında 4,5 saate<br />

yaklaşmaktadır. İlde yıllık ortalama sıcaklık 16,6 °C <strong>ve</strong> en yüksek sıcaklık 46,5 °C olarak<br />

ölçülmektedir.<br />

İl güneş enerjisi kullanımı bakımından en şanslı illerden biri olmasına rağmen, güneş<br />

enerjisinden en az yararlanan illerdendir. Mardin’de yalnızca konutların bir kısmında su elde<br />

etmek amacıyla güneş kolektörleri kullanılmaktadır. Bunun dışında güneş enerjisinden<br />

herhangi bir alanda yararlanılmamaktadır. Oysa endüstriyel amaçlı sıcak su <strong>ve</strong> buhar<br />

üretiminde de, sanayide kullanılan enerjinin % 3–4 ünün sıcak su eldesi için harcandığı<br />

düşünülürse özelikle tekstil gibi su ihtiyacı olan sektörlerde güneş kolektörleri kullanımı<br />

yararlı olacaktır.<br />

Mardin ili için diğer uygun yatırım alanları şunlardır:<br />

1-Turizm sektörü için yapılacak yatırımlar<br />

2-Damızlık sığır yetiştiriciliği<br />

3-Et besiciliği<br />

4-Koyun Yetiştiriciliği<br />

5-Et <strong>ve</strong> Yumurta Tavukçuluğu<br />

6-Kaba yem üretimi<br />

7- Arıcılık<br />

8- Tatlı su ürünleri üretimi<br />

9-Seracılık<br />

10-Su işleme Tesisi<br />

11-Makarna üretim tesisi<br />

12-Et <strong>ve</strong> et Mamulleri üretim tesisi<br />

13-Bisküvi <strong>ve</strong> gofret üretim tesisi<br />

4. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Yurt içi <strong>ve</strong> yurt dışı talebe yönelik yatırımlar:<br />

1-Enformasyon <strong>Teknoloji</strong>leri<br />

2-Elektrik Elektronik Ürünleri<br />

3-Otomotiv Ana <strong>ve</strong> Yan <strong>Sanayi</strong><br />

4-Toprak ürünleri (Seramik vs.)<br />

5-Kimya <strong>Sanayi</strong> Ürünleri (Temizlik Malzemeleri üretimi vs)<br />

6-Konfeksiyon <strong>ve</strong> Deri Mamulleri (Marka yaratmaya yönelik büyük ölçekli yatırımlar<br />

7-Dondurulmuş gıda, kurutulmuş mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> sebze, konser<strong>ve</strong> üretimi.<br />

Yurt içi talebi karşılamaya yönelik Kısa Vadeli Yatırım alanları:<br />

1-Bilgi Sayar Donanımları <strong>ve</strong> Yazılımları Ticareti<br />

2-Elektrik motorları <strong>ve</strong> Jeneratör<br />

329

3-Elektrolitik Tel.<br />

4-Hazır Giyim<br />

5-Boya baskı <strong>ve</strong> apre tesisi<br />

6-Örme eşya<br />

7-Prefabrik yapı elemanları<br />

8-Hazır Beton.<br />

9-PCV Profil doğrama <strong>ve</strong> PVC <strong>ve</strong> PE boru<br />

10-Soğuk Hava Deposu<br />

11-Tarım İlaçları<br />

12-Temizlik Malzemeleri üretimi<br />

13- 3 <strong>ve</strong> daha yukarı yıldızlı turizm yatırımları<br />

5. İlin Dış Ticareti<br />

5.1. Mardin İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

139 430.028<br />

2009<br />

177 549.972<br />

2010 207 564.961<br />

2011 232 803.854<br />

5.2. Mardin İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

FİRMA SAYISI<br />

2008<br />

106 66.327<br />

2009<br />

108 59.619<br />

2010 108 93.013<br />

2011 142 134.0<strong>81</strong><br />

İhracat: Genellikle Irak, Suriye <strong>ve</strong> Türkmenistan Ülkelerine yapılmaktadır.<br />

İhraç Edilen Belli Başlı Ürünler:<br />

1- Hububat, Bakliyat Yağlı Tohumlar <strong>ve</strong> Mamulleri<br />

2- Demir Çelik Ürünleri<br />

3- Hazır Giyim <strong>ve</strong> Konfeksiyon<br />

4- Çimento <strong>ve</strong> Toprak Ürünleri<br />

5- Kimyevi Maddeler <strong>ve</strong> Mamuller<br />

6- Ağaç Ürünleri <strong>ve</strong> Orman Ürünleri<br />

7- Maden <strong>ve</strong> Metaller<br />

6. Mardin İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A. ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Mardin Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:173)<br />

� 300 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1994 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 145 adet sanayi parselinin, 144 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 138 adedi üretim, 6 adedi inşaat aşamasındadır. 1 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

330

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 4.000 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, dokuma-giyim <strong>ve</strong> pişmiş kil sanayidir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Mardin Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (İla<strong>ve</strong> Alan): (Sicil No:173)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “36 hektar” olarak <strong>ve</strong> 4.000.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Bölgede 31 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

Merkez Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi II<br />

� Valiliğin 17.03.2011 tarih <strong>ve</strong> 510 sayılı yazısı ile II. OSB'nin kurulmasının talep edilmesi<br />

üzerine 11-15.04.2011 tarihinde mahallinde etüt çalışması yapılmıştır.<br />

� Yaklaşık 150 hektar büyüklüğündeki alan için; 01.02.2012 tarihinde yer seçimi komisyon<br />

toplantısı yapılacaktır.<br />

B. KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Mardin İlinde 544 işyerlik 3 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu projeler için<br />

Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 29.961.283.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

331<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI (%)<br />

1 MARDİN KIZILTEPE KSS 200 167 33 84<br />

2 MARDİN MERKEZ KSS 190 166 24 87<br />

3 MARDİN NUSAYBİN KSS 154 120 34 78<br />

TOPLAM 544 453 91 83<br />

(06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

7. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

İlde faaliyet gösteren sanayi tesislerinin güncel sorunlarının bazıları şunlardır.<br />

1) İşletme kredisinin yeterli olmaması<br />

2) KOSGEB Desteğinin tam olarak yatırımcıya yansıtılmamış olması.<br />

3) Yetişmiş teknik <strong>ve</strong> ara eleman temininde güçlüklerle karşılaşılması<br />

4) Nusaybin Sınır kapısının halen transit taşımacılığa açılmaması<br />

5) Üretilen ürünlerin pazarlanması sorununun tam anlamıyla giderilmemiş olması<br />

6) Doğal Gazın bulunmayışı nedeni ile Enerji Girdi maliyetlerinin yüksek olması<br />

7) Mardin OSB nin dolmuş olması<br />

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ:<br />

1) Nusaybin Sınır Kapısının Transit Taşımacılığının bir an önce hizmete girmesi<br />

2) Teknik <strong>ve</strong> kalifiye elaman sıkıntısının giderilmesi<br />

3) KOSGEB Desteğinin arttırılması<br />

4) İlimize bir an ev<strong>ve</strong>l Doğal Gazın Kazandırılması<br />

5) İstihdam kazandırıcı mesleki eğitimlerin düzenlenmesi<br />

6) İşletmelere gerekli mali desteğin <strong>ve</strong>rilmesi <strong>ve</strong> işletme kredisinden yararlandırılması.<br />

7) Mevcut OSB nin dolmuş olması nedeni ile taleb edilen 2. OSB alanının bir an ev<strong>ve</strong>l<br />

tüzel kişilik kazandırılarak hizmete <strong>ve</strong>rilmesi

8. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

SIRA NO ADI VE SOYADI ÜNVANI<br />

1 MUSA ÖZTÜRK İl Müdürü<br />

2 GÜNAY SİNCAR Şube Müdürü<br />

3 MEHMET EMİN BATI Teknisyen<br />

4 ŞEYHMUS VANDAR Şef<br />

5 ALİ DÜZGÜN Şef<br />

6 AHMET BİLGİÇ Şef<br />

7 HİTMET VURAL Sekreter<br />

8 MEHMET YÜCESOY Daktilograf<br />

9 MESUT KAYAKIRAN Daktilograf<br />

10 MUSA AYLİ Daktilograf<br />

11 HİDAYET BİLEN Memur<br />

12 ÇETİN ERTEN Memur<br />

13 A.SELAM BÜYÜKTAŞ Memur<br />

14 ALİ UYAN Ölçü <strong>ve</strong> Ayar Memuru<br />

15 ERDAL MAVİDEMİR Memur<br />

16 ABDULBAKİ ALBAYRAK Şoför<br />

17 ŞEVKET ÇAVUŞ Hizmetli<br />

332

48 MUĞLA<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Ülkemizin dışarıya açılan penceresi görünümündeki İlin turizm kenti olmasının yanı sıra,<br />

tarım, orman, hayvansal üretim <strong>ve</strong> yeraltı kaynakları bakımından da oldukça zengindir.<br />

Maden kömürü, kalker, feldispat, dolomit, kuvars, mermer, kalsit, krom, boksit, kömür,<br />

kayrak taşı, zımparataşı, dekoratif taş, serpantin, olivin, yapıtaşı, dunit, kuvarsit, manganez,<br />

mika, aliminyum, tra<strong>ve</strong>rten, kireç taşı, diaspor kristalleri madenleri olmak üzere 24 çeşit<br />

maden üretimi yapılmaktadır.<br />

2009 yılına ait maden üretim bilgileri tabloda gösterilmiştir.<br />

Sıra No Maden Adı 2009 Üretimi Sıra No Maden Adı 2009 Üretimi<br />

1 Maden Kömürü 10.268.149 ton 13 Dekoratif Taş 13.769 ton<br />

2 Kalker 4.034.646 ton 14 Serpantin 12.500 ton<br />

3 Feldispat 1.792.754 ton 15 Olivin 12.500 ton<br />

4 Dolomit 519.126 ton 16 Yapıtaşı 5.512 ton<br />

5 Kuvars 347.738 ton 17 Dunit 5.183 ton<br />

6 Mermer 340.978 m 3 18 Kuvarsit 5.067 ton<br />

7 Kalsit 156.276 ton 19 Manganez 4.600 ton<br />

8 Krom 64.022 ton 20 Mika 4.122 ton<br />

9 Boksit 56.162 ton 21 Aliminyum 3.480 ton<br />

10 Kömür 46.326 ton 22 Tra<strong>ve</strong>rten 2.322 m 3<br />

11 Kayrak Taşı 26.347 ton 23 Kireç Taşı 300 ton<br />

12 Zımparataşı 16.685 ton 24 Diaspor Kristalleri 120 ton<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Tarıma dayalı bir ekonomiye sahip olan Muğla’nın ticari yapısında egemen olan ürünlerin<br />

üretimi, gelişen teknoloji sonucu aile tipi ziraat <strong>ve</strong> ticaret anlayışını değiştirme sürecine<br />

girmiştir.<br />

Bodrum, Fethiye, Marmaris <strong>ve</strong> Datça gibi sahil ilçelerinde ticari yapı; turizm <strong>ve</strong> buna<br />

bağlı ara yatırım malları ticareti, hediyelik eşya <strong>ve</strong> gıda maddeleri ticaretine dayalı olarak<br />

oluşmaktadır.<br />

Milas, Yatağan <strong>ve</strong> Dalaman gibi büyük sanayi kuruluşlarının bulunduğu ilçelerde<br />

tüketilen mallara olan talep fazlalığı, ticaretin yapısını şekillendirmektedir.<br />

İlde 5174 sayılı kanunla hizmet <strong>ve</strong>ren, 2 adet Ticaret Odası, 3 adet Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası <strong>ve</strong><br />

1 adet Ticaret Borsası bulunmaktadır.<br />

Doğal tarihi <strong>ve</strong> kültürel varlıkları açısından zengin bir turizm potansiyeline sahip olan<br />

Muğla, Ülkemizin en yoğun turizm hareketliliği yaşayan illerimizden biridir.<br />

Uluslararası iki havalimanı, Bakanlık <strong>ve</strong> belediye belgeli 24 adet marinası <strong>ve</strong> beş limanı<br />

ile çok iyi ulaşım imkanlarına sahiptir.<br />

2011 yılı sonu itibariyle İlimize 3.183.424 turist gelmiş yaklaşık 2,5 milyar dolar turizm<br />

geliri sağlandığı tahmin edilmektedir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Muğla İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

333

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i,<br />

oniki ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Muğla İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 577 dir. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0,8 lik bir oran ile sanayisi orta gelişmiş illerimiz arasında yer<br />

almaktadır.<br />

Ege Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, İzmir İli %<br />

37 lik bir oran ile bölge illeri arasında birinci sırada yer almaktadır. İzmir’i sırasıyla %18 ile<br />

Denizli, % 11 ile Manisa, % 9 ile Uşak, % 7 ile Afyonkarahisar, %7 ile Aydın, %6 ile Muğla,<br />

%5 ile Kütahya, takip etmektedir.<br />

3.2. Muğla İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Muğla İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, %32 lik bir<br />

oran ile Gıda ürünleri imalatı, %30 lik bir oran ile Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı ilk<br />

sıralarda olduğu görülmektedir.<br />

Bunları sırasıyla aşağıdaki sektörler takip etmektedir.<br />

% 7 Diğer Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 4 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç)<br />

% 3 Diğer ulaşım araçlarının imalatı,<br />

% 3 Makine <strong>ve</strong> ekipmanların kurulumu <strong>ve</strong> onarımı,<br />

% 2 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman İmalatı<br />

% 2 Metal cevherleri madenciliği<br />

% 2 Diğer imalatlar,<br />

% 2 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı(makine <strong>ve</strong> teçhizat hariç)<br />

% 2 İçecek imalatı,<br />

% 2 Mobilya İmalatı;<br />

% 1 Tekstil ürünleri imalatı<br />

% 1 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 1 kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünlerininimalatı,<br />

% 1 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı,<br />

% 1 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

% 1 Motorlu kara taşıtı, römork <strong>ve</strong> yarı römork imalatı,<br />

% 1 Elektrik,gaz ,buhar <strong>ve</strong> havalandırma sistemi üretim <strong>ve</strong> dağıtımı<br />

% 2 Diğerleri (Ana Metal <strong>Sanayi</strong>, Kayıtlı medyanın basılması <strong>ve</strong> çoğaltılması, Kömür <strong>ve</strong><br />

linyit çıkartılması, Giyim eşyası imalat kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması,Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine<br />

edilmiş petrol ürünleri imalatı,Bilgisayarların elektronik <strong>ve</strong> optik ürünlerin imalatı<br />

3.3. Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Muğla ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı Toplam:<br />

12.926 dır.<br />

Ar-Ge firma sayısı 11, personel sayısı 15 dür. Kalite Kontrol firma sayısı 49, personel<br />

sayısı 91 dur.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

MUĞLA İlinde sanayinin İlin coğrafik yapısına bağlı olarak bir gelişme gösterdiği<br />

anlaşılmaktadır. Bu bağlamda, Gıda ürünleri imalatı <strong>ve</strong> Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı<br />

sektörleri ilin en gelişmiş sektörleridir.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, % 29 i Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı sektöründe, % 19 si Gıda<br />

ürünleri, sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 79 i işçi, % 4 ü Mühendis’tir.<br />

334

Muğla İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 52 u Mikro Ölçekli, % 40 i Küçük Ölçekli, %7 i<br />

Orta Ölçekli, % 1 si Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Tki Kurumu Sorumlu Sınırlı Güney Ege Linyitleri İşletmesi Müessesesi Müdürlüğü<br />

(Geli) Yatağan Şubesi<br />

- Yeniköy Elektrik Üretim <strong>ve</strong> Ticaret Yatağan Şubesi A.Ş.<br />

- Yeniköy Elektrik Üretim <strong>ve</strong> Ticaret Milas Şubesi A.Ş.<br />

- Tki Kurumu Sorumlu Sınırlı Güney Ege Linyitleri İşletmesi Müessesesi Müdürlüğü<br />

Milas Şubesi<br />

- Kemerköy Elektrik Üretim <strong>ve</strong> Ticaret (Keaş) A.Ş.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Muğla İlimiz de var olan potansiyel varlıkların değerlendirilmesine yönelik olarak aşağıda<br />

belirtilen yatırımlar gerçekleştirilebilir.<br />

Doğaltaş (Tra<strong>ve</strong>rten):<br />

Yer altı kaynakları açısından zengin olması nedeniyle; doğaltaş sektörü alanında yatırım<br />

yapılabilir.<br />

İlde başta narenciye olmak üzere bir çok mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> sebze çeşidi yetiştirilmektedir. Bu<br />

potansiyelin daha rasyonel olarak değerlendirilmesi açısından Mey<strong>ve</strong> Suyu Üretim Tesisi,<br />

Konser<strong>ve</strong> Üretim Tesisi, Mey<strong>ve</strong> Sebze Paketleme tesisleri kurularak Ülke ekonomisine<br />

katkı sağlanabilir.<br />

Modern Tarım <strong>ve</strong> Seracılık:<br />

Özellikle Fethiye İlçemizde seracılık sektörü oldukça yaygındır.<br />

Turizm (Kültür, Tarih, İnanç <strong>ve</strong> SPA)<br />

Sera Örtüsü <strong>ve</strong> Şiring Nylonu İmalat Tesisi:<br />

Özellikle Fethiye İlçemizde seracılık sektörü oldukça yaygın olması nedeniyle seracılık için<br />

gerekli elemanların üretimi de önem kazanmıştır.<br />

Organik Tarım:<br />

Klasik tarım anlayışı ile yapılan üretimlerin yanında katma değeri daha yüksek olan farklı<br />

çeşit <strong>ve</strong> organik tarım üretimi daha kazançlı görülen yatırımlardandır.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

İlçemize kurvaziyer liman yapılması öncelikle yapılacak olan kurvaziyer limanın kendisi<br />

bile büyük bir yatırım projesi olacaktır. Liman bölgesi gelişecektir <strong>ve</strong> çevresi turizme<br />

kazandırılacaktır. Gemi limana yanaştığında 500 ila 1000 adet turist günlük turlara katılmakta<br />

diğer kalan yolcu <strong>ve</strong> mürettebat şehir merkezinde gezmektedir. Fethiye’ye en yakın liman<br />

olan Marmaris <strong>ve</strong> Bodrum Cruise limanlarına ortalama yıllık 200 gemi yanaşmaktadır. Yıllık<br />

kurvaziyer yolcu kapasite sayısı 100 bin civarındadır. Fethiye kurvaziyer limanı ile birlikte<br />

daha kıymetli bir yer olacaktır.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Muğla İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

2008 218 247.135<br />

2009 205 193.582<br />

2010 187 210.746<br />

2011 203 236.605<br />

335<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)

6.2. Muğla İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

2008 264 97.879<br />

2009 256 141.726<br />

2010 250 99.194<br />

2011 279 109.350<br />

336<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

7. Muğla İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Milas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:145)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “119 hektar (ilk etapta 50 ha)” olarak <strong>ve</strong> 400.000.-TL<br />

ödenekle yer almaktadır<br />

� Bölgede 73 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

� Altyapı uygulama projeleri beklenmektedir. Uygulama projelerinin onaylanmasını takiben<br />

keşif aşamasına geçilebilecektir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ :<br />

Muğla İlinde toplam 5<strong>81</strong> işyerlik 4 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 12.653.979.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 MUĞLA KÖYCEĞİZ (CENNET) KSS 53 53 0 100<br />

2 MUĞLA MARMARİS ATA KSS 48 48 0 100<br />

3 MUĞLA MERKEZ KSS 322 220 102 68<br />

4 MUĞLA YATAĞAN KSS 158 151 7 96<br />

TOPLAM 5<strong>81</strong> 472 109 <strong>81</strong><br />

b) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Bodrum (Mumcular) Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “60 işyeri” olarak <strong>ve</strong> 1.000.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Proje çalışmaları devam etmektedir.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Fethiye (Eşen) Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� Kooperatifin 28.02.2006 tarih <strong>ve</strong> 220 sayılı yazısında; kurul kararı ile Toplu İşyeri<br />

Kooperatifine dönüştürülmesi talebi üzerine, Bakanlığımız yatırım programından<br />

çıkartılmıştır.<br />

Kızılağaç (Yerkesik) Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 14.05.2004 tarih <strong>ve</strong> 5468 sayılı yazımızla S.S. Kızılağaç KSS Kooperatif Başkanlığına<br />

talimat yazılmıştır.<br />

� Bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge intikal etmemiştir.<br />

Marmaris Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:

� 13.12.2004 tarihinde yer seçimi yapılmış Kooperatif Başkanlığınca önerilen Marmaris ilçe<br />

merkezinin 12.5 km. güneybatısında, Değirmenyanı Mahallesinin 3 km. doğusunda yer<br />

alan 280 dönüm büyüklüğündeki alan incelenmiştir.<br />

� İncelenen alanın tamamının DSİ Genel Müdürlüğünce Hisarönü Barajının rezerv alanında<br />

kaldığı, 210 dönümünün orman kadastrosu haritasına göre orman arazisi olduğu tespit<br />

edilmiş olup, Bakanlığımızca nihai karar <strong>ve</strong>rilebilmesi için Kooperatif Başkanlığınca imar<br />

yetkisine sahip kurumlardan görüş alınması gerektiği 08.03.2005 tarih <strong>ve</strong> 2380–2383<br />

sayılı yazımızla S.S.Marmaris KSS Yapı Kooperatif Başkanlığına, Valilik <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong><br />

Ticaret ile Bayındırlık <strong>ve</strong> İskan Müdürlüğüne, Marmaris Belediye Başkanlığına<br />

bildirilmiştir.<br />

� Bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge intikal etmemiştir. (06.01.2012 tarihi<br />

itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

Sorun/Çözüm: Fethiye İlçemizdeki çarpık kentleşmeyi <strong>ve</strong> çevre sorunlarını önlemek,<br />

ilçenin planlı büyümesini, bölgemizde imalat sanayine yönelik yatırımların teşvik edilmesi,<br />

sanayicilerin <strong>ve</strong> imalatçıların uygun görülen alanlarda yapılanmasını <strong>ve</strong> ilçe merkezinin bir<br />

turizm merkezine yakışır bir konuma gelmesini sağlamak için Fethiye'de OSB kurulması.<br />

Sorun/Çözüm: Bodrum, Marmaris <strong>ve</strong> Fethiye’de yat imalatının yapıldığı, özellikle<br />

Bodrum’da yat imalatının yapıldığı yerlerde arazi temininin zor olduğu, devletin tahsis<br />

yoluyla yer sağlaması, tersanelerin işletme ruhsatlarını edinebilmeleri için mevcut olan alanda<br />

imar planlarının onaylanması, anıtlar kurulu kararının hızlandırılması gerekmektedir.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

SIRA<br />

MÜDÜRLÜKTE GÖREVE<br />

NO ADI VE SOYADI<br />

ÜNVANI<br />

BAŞLAMA TARİHİ<br />

1 Haydar ÖKTEN İl Müdürü 17.10.2000<br />

2 Fikret ARTIRAN Şube Müdürü 04.11.2002<br />

3 Mehmet DEMİRTAŞ Şube Müdürü 12.03.2007<br />

4 Dursun GÜRSOY Mühendis 16.01.1995<br />

5 Nebahat SUCU Mühendis 18.07.2005<br />

6 Abdullah YETER Mühendis 19.10.2009<br />

7 Mustafa KINTAK Tekniker 01.10.1976<br />

8 Zikri KALEM V.H.K.İ. 25.01.1991<br />

9 Suat KARAGÖZ V.H.K.İ. 08.01.1990<br />

10 Hatice YAYLA Memur 09.05.1989<br />

11 Akif DEMİR Memur 27.09.1993<br />

12 Tolga KARADEVECİ Memur 25.10.2002<br />

13 İbrahim OCAK Memur 02.08.2004<br />

14 Yüksel KUTLU Memur 16.01.2006<br />

15 Mürüv<strong>ve</strong>t EĞLENCEOĞLU Memur 07.10.2008<br />

16 Sultan CİNDORUK Memur 17.08.2009<br />

337

49 MUŞ<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

İlde gıda, giyim, tuhafiye, inşaat malzemeleri ile dayanıklı tüketim mallarının yanı sıra<br />

tarımsal ürünler ile canlı hayvan <strong>ve</strong> hayvansal ürünler alımını <strong>ve</strong> satımını kapsayan ticari<br />

faaliyetler yapılmaktadır.<br />

İl Merkezi dışında da özellikle Malazgirt ilçesinde imalatı gerçekleştirilen tarım alet <strong>ve</strong><br />

makinelerine dayalı ticaret önem taşımaktadır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İlde Ticaret: Tarım, Devlet Hizmetleri, Ulaştırma <strong>ve</strong> Haberleşme sektörlerinden sonra<br />

gelmektedir. İlde ticaret hayatı genel olarak İl Merkezinde canlılığını korumakta olup,<br />

Malazgirt <strong>ve</strong> Bulanık İlçelerinde de nisbeten gelişmiş durumdadır.<br />

İlden komşu <strong>ve</strong> komşu olmayan illere, başta canlı hayvan <strong>ve</strong> hayvansal ürünler olmak üzere,<br />

küspe, tarım alet <strong>ve</strong> makineleri ile kristal <strong>ve</strong> küp şeker satışı yapılmaktadır. Diğer illerden ise,<br />

otomobil <strong>ve</strong> yedek parçaları, dayanıklı tüketim malları, makine <strong>ve</strong> techizat, manifatura, inşaat<br />

malzemeleri, mutfak eşyaları gibi endüstriyel ürünler, mevsimlik mey<strong>ve</strong>, sebze <strong>ve</strong> narenciye<br />

ürünleri alınır.<br />

Ayrıca hizmet sektörünün faaliyetleri ile küçük sanat <strong>ve</strong> sanatkarların üretim <strong>ve</strong><br />

tamiratlarını içeren çalışmalar iç ticaret hayatının önemli faktörüdür.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Muş İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Muş İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı üretim yeri adresine göre<br />

42dir. Toplam sanayi işletmesi içerisinde % 0,06 lık bir oran ile sanayisi gelişmemiş İller<br />

arasında yer almaktadır.<br />

Doğu Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi<br />

yapıldığında, Malatya İlinin % 29 luk bir oran ile bölge illeri arasında birinci sırada yer aldığı<br />

görülmektedir. Malatya İlini sırasıyla %18 ile Elazığ, % 13 ile Erzurum, % 9 ile Erzincan, %9<br />

ile Van, %5 Ağrı, 2 Muş, % 3 Kars, % 3 Bingöl, %3 Bitlis, % 2 Ardahan, %2 Iğdır, %1<br />

Hakkari, %1 ile Tunceli <strong>ve</strong> İli takip etmektedir.<br />

3.2. Muş ilinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Muş İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, %37 Gıda<br />

ürünleri imalatı, % 15 Diğer Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı, % 15 Diğer<br />

madencilik <strong>ve</strong> taşoçakcılığı sektörlerinin ilk sıralarda yer aldığı görülmektedir.<br />

Diğer sektörler sırasıyla;<br />

% 6 Elektrik,gaz,buhar <strong>ve</strong> havalandırma sistem üretim <strong>ve</strong> dağıtımı,<br />

% 6 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 4 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı,<br />

% 4 Diğer ulaşım araçlarının imalatı,<br />

% 4 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine <strong>ve</strong> teçhizatı hariç)<br />

338

% 4 Giyim eşyası imalatı,kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması,<br />

% 2 Deri <strong>ve</strong> ilgili ürünlerin imalatı,<br />

% 1 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

% 1 Kayıtlı medyanın basılması <strong>ve</strong> çoğaltılması,<br />

% 1 Başka yerde sınıflandırılmamış makine teçhizat imalatı<br />

3.3. Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Muş ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 1.704 dür<br />

Kalite Kontrol birimi bulunana firma sayısı 13 dür.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Muş ilinde sanayi gelişmemiştir. İlin ekonomisi daha çok tarım <strong>ve</strong> hayvancılığa<br />

dayanmaktadır.<br />

Dolayısıyla, yerel hammadde kaynaklarına bağlı olarak ildeki sanayinin büyük bir<br />

bölümü gıda sanayinde faaliyet göstermektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların % 63 ü Gıda ürünleri imalatı, % 25 i Diğer Metalilk olmayan<br />

mineral ürünlerin imalatı sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>deki istihdamın % 83 i işçi, % 3 ü Mühendis'tir.<br />

Muş İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 32 si mikro ölçekli, %59 u küçük ölçekli, %7 si ü<br />

orta ölçekli, %2 si büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş Ankara<br />

- Yurt Çimento <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

- Tuntem İlaçlama Temizlik Tabldot İnş.San.<strong>ve</strong> Dış Tic.Ltd.Sti.<br />

- Barco tekstil sanayi <strong>ve</strong> ticaret A.Ş Muş şubesi.<br />

- Günay ayakkabı tekstil deri ithalat ihracat San.Tic.Ltd.Şti<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

� Alabalık yetiştiriciliği,<br />

� Arıcılık,<br />

� Et besiciliği,<br />

� Süt besiciliği,<br />

� Yumurta tavukçuluğu,<br />

� Et tavukçuluğu,<br />

� Pastörize süt <strong>ve</strong> süt mamulleri üretim tesisi,<br />

� Tuz üretim tesisi,<br />

� Torbalanmış <strong>ve</strong> söndürülmüş toz kireç üretim tesisi,<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

� Un üretim tesisi,<br />

� Karma yem üretim tesisi,<br />

� Bisküvi <strong>ve</strong> gofret üretim tesisi,<br />

� Bal üretim <strong>ve</strong> ambalajlama tesisi.<br />

� Straygarn yün İpliği üretim tesisi,<br />

� Penye örme (örme eşya) üretim tesisi,<br />

� El halısı üretim tesisi,<br />

� Yünlü dokuma,<br />

� Yün ipliği üretim tesisi,<br />

� Yünlü battaniye üretim tesisi<br />

339

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Muş İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

FİRMA SAYISI<br />

3 489<br />

2009<br />

5 6.642<br />

2010 6 15.385<br />

2011 8 7.873<br />

6.2. Muş İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

2 110<br />

2009<br />

4 3.342<br />

2010 8 551<br />

2011 13 2.715<br />

7. Muş İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ<br />

a) BİTEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Muş Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:60)<br />

� 90 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2007 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 54 adet sanayi parselinin 35 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin 2<br />

adedi üretim, 7 adedi inşaat, 26 adedi proje aşamasındadır. 19 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 40 kişi istihdam edilmektedir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Muş İlinde 361 işyerlik 5 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu projeler<br />

için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 15.379.014.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

340<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 MUŞ MALAZGİRT KSS 82 40 42 49<br />

2 MUŞ MERKEZ KSS 100 99 1 99<br />

3 MUŞ MERKEZ III.(ALPASLAN) KSS 43 12 31 28<br />

4 MUŞ BULANIK KSS (DAP) 66 56 10 85<br />

5<br />

MUŞ MERKEZ II (BİRLİK) KSS<br />

(DAP)<br />

70 70 0 100<br />

TOPLAM 361 277 84 77

) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Varto Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “60 işyeri altyapı” olarak <strong>ve</strong> 250.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

1) Üretilen ürünlerin pazarlama sorunu.<br />

2) Finansman sıkıntısı,<br />

3) Süt fabrikalarının hammadde teminindeki zorluklar<br />

4) İnşaatlarda hazır beton kullanılmasının yeterli olmaması,<br />

5) Düşük faizli <strong>ve</strong> faizsiz işletme <strong>ve</strong> yatırım kredi imkânlarının artırılması,<br />

6) İl dışı satışlarda <strong>ve</strong> ihracata nakliye desteği,<br />

7) Muşta hammadde üretimi olmadığından dışardan getirilen hammadde nakliye fiyatları<br />

sebebiyle girdi maliyetlerinin artması,<br />

8) Enerji maliyetlerinin fazla olması <strong>ve</strong> ilçelerde yaşanan elektrik kesintileri,<br />

9) Kalifiye eleman sıkıntısı,<br />

10) Barit fabrikası hammadde sahalarında gü<strong>ve</strong>nlik sorunu,<br />

11) Sınır kapılarında araçların fazla bekletilmesi,<br />

12) KOSGEB imkânlarından yeterli düzeyde yararlanılmaması<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Müdürlüğümüzde İl Müdürü, 1 Şef, 1 Memur, 2 Mühendis, 4 Ölçü Ayar Memuru <strong>ve</strong> 1<br />

Hizmetli görev yapmaktadır.<br />

341

50 NEVŞEHİR<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Nevşehir İli Kayseri, Aksaray, Kırşehir <strong>ve</strong> Niğde illeri ile çevrili olup, Nevşehir merkez<br />

dahil 8 İlçe, 44 Belediye <strong>ve</strong> 133 Köy’den oluşmaktadır. İlin Nüfusu 284.025 kişi olup, Şehir<br />

% 53, Köy % 47 de yaşamaktadır. Karayolu, Havayolu mevcut olup, Ankara-Kayseri<br />

Demiryolu hattı Kozaklı İlçemizden geçmektedir. Tüm köy yolları dahi asfaltlıdır. Yolsuz,<br />

susuz, elektriksiz <strong>ve</strong> telefonsuz köyümüz yoktur. Bir kısım köylerimiz kanalizasyona sahiptir<br />

Kayseri İlinin sanayi gelişmişliği <strong>ve</strong> illerin birbirine yakınlığı nedeniyle İlin sanayisi<br />

gelişmemiştir. Nevşehir'de, Un - Kepek, Tuğla, Briket, Tekstil,Gıda- İçki-Mey<strong>ve</strong> suyu gibi<br />

konularda üretim yapılmaktadır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Nevşehir İlinde sanayide olduğu gibi ticarette de önemli bir gelişme kaydedilmemiştir.<br />

İlin turistik bölgede bulunması nedeni ile en önemli gelir kaynağı turizm olmuştur. Turizm<br />

faaliyeti önemli ölçüde gelişmiştir. 2011 yılında ile 2.511.904 civarında yerli <strong>ve</strong> yabancı<br />

turist gelmiştir. Bunun yanında ulaştırma sektöründe etkin bir yere sahip olup, buna bağlı<br />

olarak 2. el oto alım satım ticareti gelişmiştir.<br />

Diğer taraftan Niğde ili ile birlikte Türkiye patates üretiminin ¼ ünü karşılamaktadır.<br />

Nevşehir İlinin 2011 yılı patates üretimi ortalama 380.086 ton Patates dikili arazi yüzölçümü<br />

93.391 dekardır. Doğal yapısı nedeniyle patates <strong>ve</strong> limon, portakal <strong>ve</strong> greyfurt depolamaya<br />

mahsus büyük depolar mevcut olup, depoculuk faaliyeti de ticaretinin önemli bir kısmını<br />

oluşturmaktadır.<br />

Nevşehir de ki pomza madeni bu madenden hafif yapı elemanı olan briket, bims <strong>ve</strong><br />

Kızılırmak yatağı çevresinde oluşmuş toprağa dayalı tuğla üretilip ülke geneline pazarlanıyor<br />

olması ilin ticaretine bir canlılık katmaktadır.<br />

Yörenin özelliğinden dolayı bağcılık, dolayısı ile şarapçılık ticari faaliyet içinde önemli bir<br />

yer tutmaktadır.<br />

Ticari faaliyet çerçe<strong>ve</strong>sinde; Ocak 2012 Ayı itibariyle 3132 adet anonim Şirket, 2.220<br />

adet limited şirket, 52 adet muhtelif kooperatifler ile 31 adet banka şubesi faaliyet<br />

göstermektedir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin<br />

Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Nevşehir İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Nevşehir İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 198 dir. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.3 lük bir oran ile sanayisi gelişmekte olan İllerimiz arasında yer<br />

almaktadır.<br />

İç Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, % 45 ile<br />

Ankara İli ilk sırada yer alırken, Ankara İlini sırasıyla %24 ile Konya, %10 Kayseri, %5<br />

342

Eskişehir, %3 Sivas, %2 Karaman, %2 Kırıkkale, %2 Aksaray, %2 Nevşehir, %2 Yozgat, %1<br />

Niğde, %1 Çankırı <strong>ve</strong> %1 ile Kırşehir İli takip etmektedir.<br />

3.2. Nevşehir İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Nevşehir İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda; % 35 lik bir<br />

oran ile Gıda ürünlerinin imalatı, % 20 ile Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

<strong>ve</strong> % 8 ile Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı sektörlerinin ilk sıralarda yer aldığı<br />

görülmektedir.<br />

Diğerleri sırasıyla,<br />

% 6 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

% 5 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (Makine teçhizatı hariç)<br />

% 4 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı,<br />

% 4 Motorlu kara taşıtı treyler (römork) <strong>ve</strong> yarı treyler (yarı römork) imalatı<br />

% 4 İçecek imalatı,<br />

% 3 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

% 3 Ana metal sanayi<br />

% 3 Mobilya imalatı,<br />

% 1 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 1 Diğer imalatlar<br />

% 1 Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması<br />

% 1 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı, (mobilya hariç) saz, saman vb malzemelerde örülerek<br />

yapılan eşyaların imalatı,<br />

% 1 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

3.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Nevşehir ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 5.638 dir.<br />

Ar-Ge birimi bulunan firma sayıs 1, Kalite Kontrol birimi bulunan firma sayısı 7 dir.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Nevşehir İlinde sanayi sektörlerinde çalışanların, % 29 Diğer metalik olmayan mineral<br />

ürünlerin imalatı, % 19 u Gıda ürünleri imalatı sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 82 si işçi, % 2 si mühendis’tir.<br />

Nevşehir İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 33 ü Mikro Ölçekli, % 58 i Küçük Ölçekli,<br />

% 8 si Orta Ölçekli, % 1 i Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Hey Tekstil Örme <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Aş. Hacı Bektaş Şubesi<br />

- Dursunoğulları İplikçilik Teks. Tic. <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> A.Ş. Entegre Tesisleri<br />

- Canilia Tekstil <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Ltd. Şti<br />

- Sentez Turizm Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Aş. Avonos Halı Şubesi<br />

- Blok Bims Hafif Yapı Elemanları Maden İnşaat Nakliyat <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Nevşehir Merkez ile Avanos, Ürgüp Kozaklı İlçelerinde Turizm potansiyelini karşılamaya<br />

yönelik 8428 yataklı toplam 45 adet turistik muhtelif yıldızlı termal <strong>ve</strong> turistik oteller faaliyet<br />

göstermektedir. Ayrıca Belediye belgeli 12517 yataklı 222 adet otel <strong>ve</strong> pansiyon<br />

bulunmaktadır.Bunun yanında 1450 kişilik 4 adet turizm işletme belgeli restaurant olup<br />

bölgedeki turizm acentası sayısı 85 adettir. Yöreye 2006 yılından itibaren THY havayolları<br />

başta olmak üzere tarifeli uçak seferleri düzenlenmektedir.<br />

Yörenin toprak <strong>ve</strong> maden yapısına bağlı olarak 6 adet tuğla 23 adet briket, 2 adet yöre<br />

taşı kaplama fabrikası ile üretilen buğday, üzüm <strong>ve</strong> patates ürünlerini değerlendirmek üzere<br />

66 adet tesis kuruludur.<br />

343

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Nevşehir'de gıda sanayinde gerçekleştirilebilecek 3 yatırım tespit edilmiştir. Bal üretim<br />

<strong>ve</strong> ambalajlama tesisi, Patates cipsi <strong>ve</strong> mısır çerezi üretim tesisi, Dondurulmuş patates üretim<br />

tesisi. Toprak işleme makineleri yapım tesisi, styropor'dan ambalaj <strong>ve</strong> yalıtım malzemeleri<br />

üretim tesisi, polipropilen çuval üretim tesisi, bakliyat eleme <strong>ve</strong> paketleme tesisi.Bunlardan<br />

Patates cipsi <strong>ve</strong> mısır çerezi üretim tesisi faaliyete geçmiştir.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Nevşehir İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

47 14.485<br />

2009<br />

43 20.688<br />

2010 48 53.473<br />

2011 59 79.579<br />

6.2. Nevşehir İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

37 47.121<br />

2009<br />

41 14.107<br />

2010 56 18.842<br />

2011 83 29.371<br />

7. Nevşehir İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A. ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Nevşehir-Acıgöl Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:63)<br />

� 156 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2009 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgede; 99 adet sanayi parselinin, 23 adedi tahsis edilmiştir. Tahsisi edilen parsellerin; 1<br />

adedi üretim, 2 adedi inşaat aşamasında, 20 adet proje aşamasındadır. 76 adet parsel<br />

tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 40 kişi istihdam edilmektedir.<br />

B. KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Nevşehir İlinde 951 işyerlik 6 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 26.985.860.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

344<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI (%)<br />

1 NEVŞEHİR AVANOS KSS 73 58 15 79<br />

2 NEVŞEHİR GÜLŞEHİR KSS 100 62 38 62<br />

3 NEVŞEHİR HACIBEKTAŞ KSS 62 40 22 65

4 NEVŞEHİR KOZAKLI (AKSAN) KSS 96 55 41 57<br />

5 NEVŞEHİR MERKEZ KSS 220 140 80 64<br />

6 NEVŞEHİR MERKEZ (LALE) KSS 400 320 80 80<br />

TOPLAM 951 675 276 71<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Ürgüp (Kapadokya) Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 04.02.2005 tarih <strong>ve</strong> 1345–1352 sayılı yazımızla Kooperatif imkanlarıyla alt <strong>ve</strong> üst yapı<br />

inşaatlarının gerçekleştirilmesi kaydıyla incelenen alanın KSS olarak planlamasının<br />

uygun görüldüğü S.S. Kapadokya KSS Yapı Kooperatif Başkanlığına <strong>ve</strong> diğer ilgili<br />

kurum <strong>ve</strong> kuruluşlara bildirilmiştir. Bugüne kadar Bakanlığımıza bir belge intikal<br />

etmemiştir.<br />

Derinkuyu Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 12.07.2006 tarih <strong>ve</strong> 6932 sayılı yazımızla yer seçiminin uygun görüldüğü Belediye<br />

Başkanlığına <strong>ve</strong> kooperatif başkanlığına bildirilmiştir. Bugüne kadar Bakanlığımıza bir<br />

belge intikal etmemiştir.<br />

Ürgüp Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 19.12.2001 tarih <strong>ve</strong> 17037 sayılı yazımızla yer seçiminin kesinleştiği <strong>ve</strong> bundan sonra<br />

yapılacak işlemlere dair yer seçimi talimatı yazılmıştır. KSS yeri satın alınamadığından<br />

yeni önerilen alan 31.08.2005 tarihinde incelenmiştir. 11.11.2005 tarih <strong>ve</strong> 15019 sayılı<br />

yazımızla yer seçimi talimatı <strong>ve</strong>rilmiştir. Bugüne kadar Bakanlığımıza bir belge intikal<br />

etmemiştir. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

Nevşehir Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası tarafından İl Özel İdaresinden alınan 70 hektar<br />

civarındaki arsa 72 parsele bölünüp ilde ki sanayicilere dağıtılmıştır.<br />

Bu Parsellerden 40’a yakın orta ölçekli işletme kurulmuş <strong>ve</strong> 32’si faaliyete geçmiş, 522<br />

kişi istihdam etmektedir. Çevresindeki oluşan sanayi tesisleri de düşünüldüğünde 1000’e<br />

yakın kişi istihdam edilmektedir.<br />

Bu tesislerin çoğunluğu şu anda 5084 sayılı yasa kapsamında teşviklerden<br />

yararlanmaktadır. 30 adet daha işletme inşaatı için planlar hazırlanmış bir kısmının temeli de<br />

atılmıştır.<br />

İşletmeler ruhsat almakta problemlerle karşılaşmaktadır.<br />

Islah Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi Statüsü <strong>ve</strong>rilmesi çalışmaları devam etmektedir.Bu çerçe<strong>ve</strong>de<br />

hazırlıklar bitirilmek üzeredir.2012 Nisan ayına kadar müracaat sağlanacaktır.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Adedi Ünvanı Niteliği<br />

1 İl Müdürü İktisat<br />

1 Şube Müdürü İktisat<br />

1 Araştırmacı Makine Mühendisi<br />

1 Şef Yüksek Okul Mezunu<br />

1 Şef Lise Mezunu<br />

1 Ölçü <strong>ve</strong> Ayar Mem. Lise <strong>ve</strong> Dengi Mezunu<br />

1 Memur Lise<br />

1 Daktilograf Lise <strong>ve</strong> Dengi Mezunu<br />

1 Şoför İlk Okul<br />

Toplam: 9<br />

345

51 NİĞDE<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Niğde , sanayi bakımından önemli bir altyapıya sahiptir. Özellikle tekstil başta olmak<br />

üzere önemli sanayi tesisleri bulunmaktadır. Tekstilde kendisi ile sembolleşmiş ulusal bir<br />

markaya (Koyunlu) sahiptir. İl ihracatının çok büyük bir kısmını tekstil <strong>ve</strong> gıda sanayi<br />

ürünleri oluşturmaktadır. Niğde, ürettiği kaliteli iplik ile anılmaktadır. Niğde’deki tekstil<br />

işletmeleri dünyanın önemli markalarına hammadde sağlamaktadır. Ayrıca Niğde’de önemli<br />

mey<strong>ve</strong> suyu üretim fabrikaları yer almaktadır. Bunlar da üretimlerinin önemli bir kısmını yurt<br />

dışına ihraç etmektedirler. Otomotiv parçaları üretimi alanında Türkiye’nin en önemli<br />

firmalarından birine (DİTAŞ A.Ş.) sahiptir. Niğde aynı zamanda tarihsel olarak ham deri<br />

işletmeciliğiile de bilinmektedir. Türkiye ham deri üretiminin %10’u Bor ilçesinde<br />

işlenmektedir.<br />

Niğde'den ağırlıklı olarak Mey<strong>ve</strong> Suyu, Mey<strong>ve</strong> Konsantresi, makine halısı, çeşitli tipte<br />

pamuk iplik, mensucat, otomotiv yedek parçası (rot, rotbaşı, rotil kolu), makine yedek<br />

parçaları, mikronize kalsit <strong>ve</strong> deri ihraç edilmektedir.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> hareketleri büyük çoğunlukla il merkezinde <strong>ve</strong> Bor ilçesinde<br />

cereyan etmektedir. İlde başlıca ticarete konu mallar elma, patates, şeker pancarı, soğan gibi<br />

bitkisel ürünler yanında pamuk ipliği, çimento, hazır beton, mey<strong>ve</strong> konsantresi <strong>ve</strong> halı gibi<br />

mamul mallar olmuştur. Organize sanayi bölgelerinin kurulmasından sonra tesis edilen<br />

kuruluşlar ile bu mallar daha da çeşitlenmiştir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Niğde İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

NİĞDE İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 178 dir. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.2 lik bir oran ile sanayisi gelişmekte olan İldir.<br />

İç Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, % 45<br />

ile Ankara İli ilk sırada yer alırken, Ankara İlini sırasıyla %24 ile Konya, %10 Kayseri, %5<br />

Eskişehir, %3 Sivas, %2 Karaman, %2 Kırıkkale, %2 Aksaray, %2 Nevşehir, %2 Yozgat, %1<br />

Niğde, %1 Çankırı <strong>ve</strong> %1 ile Kırşehir İli takip etmektedir.<br />

3.2. Niğde İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Niğde İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda; % 18 lik bir<br />

oran ile Gıda ürünlerinin imalatı, % 12 ile Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı sektörlerinin<br />

ilk sıralarda yer aldığı görülmektedir.<br />

Diğerleri sırasıyla,<br />

% 9 Deri <strong>ve</strong> ilgili ürünleri imalatı<br />

%8 Tekstil ürünleri imalatı<br />

% 8 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 7 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

346

% 7 Mobilya imalatı,<br />

% 4 Metal cevherleri madenciliği<br />

% 4 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç), saz, saman vb malzemelerde örülerek<br />

yapılan eşyaların imalatı,<br />

% 3 Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünlerinin imalatı,<br />

% 3 Ana metal sanayi<br />

% 2 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması,<br />

% 2 Diğer ulaşım araçlarının imalatı<br />

% 2 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (Makine <strong>ve</strong> teçhizatı hariç)<br />

% 2 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

% 2 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı,<br />

% 2 Elektrikli teçhizat imalatı<br />

% 1 İçecek imalatı<br />

%1 Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) <strong>ve</strong> yarı treyler ( yarı römork) imalatı,<br />

% 1 Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı<br />

%1 Bilgisayarların, elektronik <strong>ve</strong> optik ürünlerin imalatı<br />

% 1 Makine <strong>ve</strong> ekipmanların kurulumu <strong>ve</strong> onarımı<br />

3.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Niğde ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı Toplam:<br />

6.264 dür.<br />

Ar-Ge birimi bulunan firma sayısı 8, Kalite Kontrol birimi bulunan firma sayısı 37 dir.<br />

bulunmaktadır.<br />

Genel Değerlendirme:<br />

Niğde İlinde sanayi sektörlerinde çalışanların % 27si Tekstil ürünleri imalatı, % 16 sıi Gıda<br />

ürünlerinin imalatı sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 84ü işçi, % 3 ü mühendis’tir.<br />

Niğde İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 32 si Mikro Ölçekli, % 53 ü Küçük Ölçekli, %<br />

13 ü Orta Ölçekli, % 2 si Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.Bor Şeker Fabrikası A.Ş.<br />

- Birko Birleşik Koyunlulular Mensucat Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> A.Ş.<br />

- Ditaş Doğan Yedek Parça İmalat <strong>ve</strong> Teknik A.Ş.<br />

- Ultaş Entegre Tekstil İşletmeleri <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- Mikrokal Kalsit <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Potansiyeli değerlendirmeye yönelik yatırımların içinde ilin ekonomisinde ağırlıklı yer<br />

tutan tarım, hayvancılık <strong>ve</strong> madencilik gelmektedir. Tarımsal bazı ürünler bakımından ülkenin<br />

önde gelen illerinden biridir. Özellikle mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> sebze üretimi bol <strong>ve</strong> çeşitlidir. Elma ağacı<br />

sayısı bakımından ülkede ilk sırayı, elma üretimi bakımından ise – Türkiye üretiminin<br />

%10’unu gerçekleştirerek- üçüncü sırayı almaktadır. Benzer şekilde patates üretiminde de<br />

Türkiye’nin önde gelen illerinden biri olup, toplam üretimin % 25’ini gerçekleştirmektedir.<br />

Lahana üretimi bakımından da Türkiye’de ikinci sırada yer almaktadır. Bu nedenle modern<br />

tarıma dayalı üretim, seracılık <strong>ve</strong> bodur mey<strong>ve</strong>cilik potansiyel yatırımların başında yer<br />

almaktadır. Bu ürünlerin işlenmesine yönelik yatırımlar ile soğuk hava deposu, mey<strong>ve</strong><br />

konsantresi potansiyel yatırımlar içinde yer alır. Bunun yanı sıra son yıllarda hızlı bir gelişme<br />

gösteren hayvansal ürünlerin toplanması <strong>ve</strong> işlenmesine yönelik çalışmalarda ilin potansiyel<br />

yatırımları arasında yer almaktadır. Ülkemizin zengin kalsit yataklarının ilde yer alması <strong>ve</strong><br />

üretimin büyük bir kısmının ilde yapılmış olması da potansiyel yatırımlar arasında yer<br />

almaktadır. Türkiye’deki kalsit üretiminin çok büyük bir kısmı Niğde’de<br />

347

gerçekleştirilmektedir. Dericilik <strong>ve</strong> Ham deri üretimi de potansiyel yatırımlar arasındadır. Son<br />

yıllarda tekstil konusunda önemli yatırımlar yapılmıştır. Özellikle iplik üretimi konusunda<br />

önemli artışlar olmuştur. Tekstil üretiminde potansiyel yatırımlar içerisinde yer alır.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Talebi karşılamaya yönelik yatırımlarda modern tarıma <strong>ve</strong> mey<strong>ve</strong>ciliğe bağlı olarak yapılacak<br />

olan ürünlerin muhafazası, işlenmesi <strong>ve</strong> pazarlanması bu yatırımların başında yer almaktadır.<br />

Ayrıca madenciliğe dayalı olarak geniş bir kullanım alanına sahip olması nedeniyle çıkarılan<br />

kalsitin işlenerek (mikronize halde) pazarlanması talebine yönelik yatırımların başında yer<br />

alır.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Niğde İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

FİRMA SAYISI<br />

22 45.525<br />

2009 36 36.321<br />

2010 32 46.417<br />

2011 41 58.600<br />

6.2. Niğde İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

36 29.287<br />

2009<br />

31 15.445<br />

2010 43 42.966<br />

2011 52 30.020<br />

7. Niğde İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Niğde Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:125)<br />

� 406 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1997 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgede; 115 adet sanayi parselinin 97 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

74 adedi üretim, 12 adedi inşaat, 11 adedi proje aşamasındadır. 18 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 3.470 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma-giyim, demir-çelik <strong>ve</strong> orman sanayidir.<br />

Niğde-Bor Karma Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:108)<br />

� 300 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2008 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Proje, Müteşebbis Heyetin almış olduğu karar doğrultusunda karma OSB’ye çevrilmiştir.<br />

� Bölgede; 308 adet sanayi parselinin, tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

114 adedi üretim, 77 adedi inşaat, 117 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 1.500 kişi istihdam edilmektedir.<br />

348

� Ağırlıklı sektör grubu; deri mamülleri, gübre sanayi <strong>ve</strong> demir-çelik sanayidir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Niğde-Bor Karma Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:108)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “arıtma 292 hektar” olarak <strong>ve</strong> 5.500.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Atıksu arıtma tesisi yapım işi fiziki gerçekleşmesi ise % 82’dir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ :<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Niğde İlinde 771 işyerlik 4 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu projeler<br />

için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 22.411.664.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ<br />

SİTESİ ADI<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

349<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 NİĞDE BOR KSS 260 210 50 <strong>81</strong><br />

2 NİĞDE MERKEZ KSS 151 151 0 100<br />

3<br />

NİĞDE MERKEZ (ATA)<br />

KSS<br />

340 340 0 100<br />

4 NİĞDE ALTUNHİSAR 20 - 20 0<br />

TOPLAM 771 701 70 91<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Niğde-Bor Ayder Dericiler <strong>ve</strong> Ayakkabıcılar Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� Niğde Valiliğinin 08.02.2011 tarih <strong>ve</strong> 250 sayılı yazısı ekinde gönderilen evrakların<br />

incelenmesi sonucunda tespit edilen eksikliklerin tamamlanarak gönderilmesi<br />

14.03.2011 tarih <strong>ve</strong> 2180 sayılı yazımızla Valilikten istenmiştir. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

Yapılan tarımsal üretimlerin tam anlamıyla bilinçli olarak üretilemediği görülmektedir. Bu<br />

nedenle üretimin modern hale getirilmesi, kooperatifçiliğin yaygınlaştırılması konusunda<br />

üretici <strong>ve</strong> çiftçilerin eğitimleri, su kaynaklarının <strong>ve</strong>rimli kullanımı, modern tarıma dayalı<br />

üretim v.b konular.<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgelerinin tam anlamıyla faaliyete geçememesi diğer bir sorundur.<br />

Firmaların büyük bir kısmı işletme sermayesi sıkıntısı çekmektedir. Daha önce <strong>ve</strong>rilen enerji<br />

desteği teşviği, düşük faizli uzun vadeli kredilerin <strong>ve</strong>rilmesi v.b. teşvik unsurları sanayicilere<br />

sorunlarının çözümünde etkili olacaktır.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> Niteliği: 1 Adet İl Müdürü, 1 Adet İl Müdür Yardımcısı, 2 Adet Şube<br />

Müdürü, 1 Adet Şef, 1 Adet Mühendis, 1 Adet Ölçüler <strong>ve</strong> Ayar Memuru, 2 Adet Memur, 2<br />

Adet Daktilograf olmak üzere toplam 11 adet personelimiz bulunmaktadır.

52 ORDU<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Ordu’da ekonomi tarım <strong>ve</strong> hayvancılık sektörlerine dayalıdır <strong>ve</strong> sanayi ise gıda sektörü<br />

başta olmak üzere bazı sektörlerde gelişme aşamasındadır. <strong>Sanayi</strong> sektörü henüz gelişme<br />

aşamasında olmakla birlikte, ilde ülkemizin sayılı sanayi kuruluşları arasında yer alan büyük<br />

işletmeler de mevcuttur. Mevcut tesislerin tamamına yakını yörenin doğal kaynak zenginliğini<br />

değerlendirmeye yönelik olarak kurulmuştur. Bütün bunların yanında küçük ölçekte Süt<br />

işleme tesisleri mevcuttur.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İlde İhracatın büyük bir kısmını yaklaşık %70’ i Natürel iç fındık <strong>ve</strong> İşlenmiş fındık<br />

ürünleri teşkil etmektedir. Bunun yanında MDF, laminant Parke, Çimento, çeşitli Maden<br />

cevherleri, Ayçiçeği yağı gibi ürünler ihracatın en önde gelen kalemleridir.<br />

İl ithalatında ise ev <strong>ve</strong> işyerlerinde yakacak olarak kullanılan kömür, Kerestelik Tomruk,<br />

MDF <strong>ve</strong> laminant parke yapımında kullanılan odun, dekoratif kağıt, üre, metanol, fındık<br />

tarımında kullanılan çeşitli ilaçlama makineleri, küçük el aletleri gibi ürünlerde ilde ithal<br />

edilmektedir. Bütün bu ihracat <strong>ve</strong> İthalatı yapan firma sayısı toplam 55 adet civarındadır.<br />

İl bal üretiminde Ülke genelinde üretim bakımından 2.sırada olup toplam 2011 yılı<br />

içerisinde yaklaşık 9.000. Ton bal üretilmiştir. Ayrıca 2011 yılında ilde 4000 Ton Kivi üretimi<br />

gerçekleşmiştir.<br />

İlde toplam 3 adet Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası- 3 adet Ticaret Borsası- 1 adet Esnaf Odası<br />

Birliği Başkanlığı, ayrıca İl ticaretinde şahıs şirketleri hariç 2011 yılı toplam 3840 adet çeşitli<br />

tipte firma faaliyet göstermektedir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Ordu İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Ordu İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 234 dir. Toplam sanayi işletmesi<br />

içerisinde % 0.3 lük bir oran ile sanayisi gelişmekte illerimiz arasında yer almaktadır.<br />

Karadeniz Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, bölge<br />

illeri arasında %19 lik bir oran ile Samsun ilk sırada yer almaktadır. Sırasıyla, % 10 ile Düzce<br />

, % 10 Trabzon, %10 Çorum, % 7 Bolu, % 6 Kastamonu, % 5 Ordu, %5.0 Rize, % 4 Amasya,<br />

% 4 Tokat, %4 Zonguldak, % 4 Karabük, %3 Sinop, % 3 Giresun, %3 Bartın, %1<br />

Gümüşhane, %1 Artvin, % 1 Bayburt illeri takip etmektedir.<br />

3.2. Ordu İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

ORDU İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 32 Gıda<br />

ürünlerinin imalatı, % 10 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı ile ilk sıralarda<br />

olduğu görülmektedir<br />

Bunları sırasıyla aşağıdaki sektörle takip etmektedir.<br />

% 10 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı<br />

% 9 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

350

% 8 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı, (mobilya hariç) saz, saman vb malzemelerde örülerek<br />

yapılan eşyaların imalatı,<br />

% 5 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

% 4 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı,<br />

% 3 Mobilya imalatı,<br />

% 2 Deri <strong>ve</strong> ilgili ürürnlerin imalatı,<br />

% 2 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

% 2 Makine <strong>ve</strong> ekipmanların kurulumu <strong>ve</strong> onarımı,<br />

% 1 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 1 Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünleri imalatı<br />

% 1 Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması,<br />

% 1 Diğer imalatlar<br />

% 1 Metal cevherleri madenciliği<br />

% 1 İçeçek imalatı<br />

% 7 Diğer<br />

3.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Ordu ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı Toplam:<br />

9071 dır.<br />

Ar-Ge birimi bulunana firma sayısı 9, Kalite Kontrol birimi bulunan firma sayısı 56 dir.<br />

Genel Değerlendirme:<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, % 41 i Gıda ürünlerinin imalatı sektöründe, %24 i Giyim eşyası<br />

imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 84 ü işçi, % 2 si Mühendis'tir.<br />

Ordu İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 24 i Mikro Ölçekli, % 59 i Küçük Ölçekli, % 14<br />

ü Orta Ölçekli, % 3 ü Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel Sayısına Göre Büyük İşletmeler:<br />

- Sanset Gıda Turizm <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- Çamsan Ağaç <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- Poyraz Poyraz Fındık Entegre <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- Gürsoy Tarımsal Ürünler Gıda <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- Relaks Tekstil <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

� Yerel Tarımsal Ürünler İşleme <strong>Sanayi</strong> ( Kivi, Çilek, Elma İşleme Soğuk Hava Depolama<br />

Tesisleri. )<br />

� Ordu Bolaman Turizm gelişme alanı yatırımları (Ordu Marina –Bölgesel Mokamp <strong>ve</strong><br />

Kamping alanları.)<br />

� 3 Yıldızlı Butik Oteller, Otantik Evler, Köy Pansiyonculuğunun geliştirilmesi. Yayla<br />

Turizm teşvik bölgelerinin geliştirilmesi.<br />

� Çağrı merkezleri hizmeti.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

� Başlamış olan Ordu- Sivas <strong>ve</strong> Osmaniye bağlantı yolunun i<strong>ve</strong>dilikle bitirilmesi.<br />

� Hava Ulaşım imkânının bir an önce yaratılması<br />

� Feribot Seferlerine uygun Liman ( Tevzi Yatırım Projesi.)<br />

� Trans Kafkasya Demiryolu bağlantısının Ordu istikametine uzatılması.<br />

� Alternatif olarak; Samsun demiryolunun Ordu- Giresun istikametine uzatılması.<br />

351

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Ordu İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

2008<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

FİRMA SAYISI<br />

58 314.404<br />

2009<br />

52 205.163<br />

2010 54 351.144<br />

2011 54 366.475<br />

6.2. Ordu İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

66 104.522<br />

2009<br />

50 69.031<br />

2010 56 75.563<br />

2011 59 79.098<br />

7. Ordu İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Ordu Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:166)<br />

� 60 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2001 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 75 adet sanayi parselinin 70 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

64 adedi üretim, 6 adedi inşaat aşamasındadır. 5 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 2.200 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, orman ürünleri <strong>ve</strong> plastik sanayidir.<br />

Ordu-Fatsa Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:129)<br />

� 50 hektar büyüklüğündedir<br />

� 2007 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 30 adet sanayi parseli bulunmakta olup, 21 adedinin tahsisi yapılmış, tahsisi<br />

yapılan parsellerde 14 adedi üretim, 4 adedi inşaat, 3 adet tesiste proje aşamasındadır. 9<br />

adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 1.010 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma-giyim, pişmiş kil <strong>ve</strong> gıda sanayidir.<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Ünye Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:134)<br />

� Ünye OSB projesi ile ilgili olarak 1990 tarihinden itibaren 4 defa yer seçimi yapılmıştır.<br />

� En son 29.11.2000 tarihinde 50 hektar büyüklüğündeki alan için yer seçimi yapılmıştır.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Ordu ilinde 1.134 işyerlik 5 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 36.173.902.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

352

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

353<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI (%)<br />

1 ORDU FATSA KSS 300 300 0 100<br />

2 ORDU MERKEZ KSS 350 350 0 100<br />

3 ORDU MERKEZ (ATA) KSS 194 193 1 99<br />

4 ORDU ÜNYE KSS 266 225 41 85<br />

5 ORDU MESUDİYE KSS 24 11 13 46<br />

TOPLAM 1.134 1.079 55 95<br />

b) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Korgan Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “50 işyeri, altyapı” olarak <strong>ve</strong> 5.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

İkizce Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� Yer seçimi 28.10.2000 tarihinde Bakanlığımız elemanlarınca yapılmış olup, Düzpelit<br />

mevkiindeki alan KSS yeri olarak seçilmiş <strong>ve</strong> 16.05.2002 tarihinde Valiliğe yer seçimi<br />

talimat yazısı yazılmıştır.<br />

Kumru Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 21.04.2004 tarih <strong>ve</strong> 4576–4580 sayılı yazımız ile Ordu Valiliğine <strong>ve</strong> Kumru Belediye<br />

Başkanlığına yer seçiminin uygun görüldüğü bildirilmiş olup, bugüne kadar<br />

Bakanlığımıza herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge intikal etmemiştir.<br />

Fatsa İla<strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� S.S. Fatsa KSS Yapı Koperatifi Başkanlığı'nın 24.09.2007 tarihli <strong>ve</strong> 24 sayılı yazısında iş<br />

hacminin artması nedeniyle yer seçiminin talep edilmesi üzerine, 16.10.2007 tarihinde<br />

mahallinde etüt çalışması yapılmış olup, yaklaşık 8 dekar büyüklüğündeki alanın uygun<br />

görüldüğü 02.11.2007 tarih <strong>ve</strong> 11854–11857 sayılı dağıtımlı yazımız ile Fatsa Belediye<br />

Başkanlığı'na KSS Yapı Kooperatif Başkanlığı'na <strong>ve</strong> Valiliğe bildirilmiştir.<br />

Aybastı Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� Aybastı Belediye Başkanlığı'nın 12.09.2007 tarih <strong>ve</strong> 149 sayılı yazısında 1999 yılında<br />

yapılan <strong>ve</strong> uygun görülen ancak kooperatif ortaklarınca benimsenmeyen alandan<br />

vazgeçilmesi nedeniyle yeniden yer seçiminin talep edilmesi üzerine, 16.10.2007<br />

tarihinde etüt çalışması yapılmış olup, yerin uygun görüldüğü 28.12.2007 tarih <strong>ve</strong> 14315–<br />

14318 sayılı dağıtımlı yazımızla 80 dekar büyüklüğündeki alanın KSS yeri olarak uygun<br />

görüldüğü bildirilmiştir.<br />

Gölköy Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 27.02.1984 tarihinde Belediye Başkanlığına <strong>ve</strong> S.S. Gölköy KSS Yapı Kooperatif<br />

Başkanlığına yer seçimi talimatı yazılmış olup, herhangi bir gelişme olmamıştır.<br />

� S.S. Gölköy KSS Yapı Kooperatifi Başkanlığınca yeniden KSS yer seçimi talep edilmiş<br />

<strong>ve</strong> 12.03.2007 tarihinde etüt çalışması yapılmıştır.<br />

� 19.04.2007 tarih <strong>ve</strong> 4158–4161 sayılı dağıtımlı yazımız ile seçilen 27 dekar<br />

büyüklüğündeki alanın uygun görüldüğüne dair Kooperatife, Belediyeye <strong>ve</strong> Valiliğe<br />

talimat yazılmıştır.<br />

Merkez Mobilyacılar Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 17.01.2011 tarihinde mahallinde etüt çalışması yapılmıştır.<br />

� 10.02.2011 tarih <strong>ve</strong> 1249-1251 sayılı yazımızla Kooperatife Tarım İl Müdürlüğünün <strong>ve</strong><br />

DSİ Genel Müdürlüğünün görüşünün alınması gerektiği bildirilmiştir. (06.01.2012 tarihi<br />

itibarıyle)

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

1) <strong>Sanayi</strong> Sektörü Enerji Borcu 5458 sayılı kanunda SGK Prim Borçlarında olduğu gibi<br />

Faiz oranları TÜFE <strong>ve</strong>ya TEFE’ye göre yeniden belirlenerek 36 aya kadar vade ile<br />

ödenebilir şekilde olması gerekmektedir.<strong>Sanayi</strong> sektörü elektrik enerji destekleri<br />

yeniden sağlanmalıdır.<br />

2) SGK Prim Borlarının ödeme süresinde 1 yıl içinde 2 defa taksit ödenmemesi halinde<br />

tüm borçlar tahakkuk ettiği şekilde aslına döndürülmekte <strong>ve</strong> borç ödenemez hale<br />

gelmektedir.<br />

3) Mevcut Kriz göz önüne alınarak 1 yıl içinde 2 taksit ödememe halinde borç aslının<br />

ödenmesi şartı ile daha esnek bir yapıya kavuşturularak İşletmelerin borçlarını ödeme<br />

imkânı sağlanmalıdır.<br />

4) SGK Borcu nedeniyle, KOSGEB, diğer devlet kredilerinin <strong>ve</strong> teşviklerin<br />

kullanılmasını engelleyen mevzuatlar, Kriz döneminde uygulanmamalı <strong>ve</strong> Cansuyu<br />

Kredilerinin gerçek ihtiyaç sahibi <strong>ve</strong> küçük sanayiciler tarafından kullanılabilmesi<br />

imkânı sağlanmalıdır.<br />

5) Bankaların Merkez Bankası Sicil affına rağmen kendi kayıtlarını esas alması halen<br />

Kredilendirmede ciddi sorun yaratmaktadır. Bankalar Sicil affına uygun<br />

davranmalıdır.<br />

6) Gıda Sektörü, Gıda Kodeksinde AB Normlarına uygun Standart çalışmaları henüz bazı<br />

işletmelerin hazır olmaması nedeniyle cezai sorumluluklar yaratmaktadır. Özellkle<br />

mikrobiyolojik değerlerin AB Standartlarına çekilmesi ile ilgili uygulama mevcut<br />

üreticilerin cezai müeyyide ile karşılaşmasına sebep olmaktadır. Bu uygulamanın<br />

geçiş döneminde bir müddet durdurulması büyük yarar sağlayacaktır.<br />

7) Can suyu kredilerinde küçük kobiler ile mikro kobilerin özellikle imalat sektöründe<br />

faaliyette bulunan küçük işletmelerin öncelikli olması sağlanmalıdır.<br />

8) Süresi sona erecek olan 5084 sayılı teşvik kapsamının uzatılması sağlanmalı,SGK<br />

iş<strong>ve</strong>ren katkı payı desteği sürdürülmelidir.<br />

9) <strong>Sanayi</strong> sektöründe alt sektör kümelenme çalışmalarının yapılarak TR 90 bölgesinde<br />

bulunduğumuz bölgesel teşvik alanlarında güncellemeler yapılması.Bölgenin sosyo<br />

ekonomik gelişmişlik seviyesi baz alınarak asgari teşvik yatırım tutarlarının <strong>ve</strong><br />

kapasite kriterlerinin uygunluk çalışmasının yapılması.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

- Toplam Personel Sayısı: 24<br />

- 1 Müdür – 1 Müdür Yardımcısı - 2 adet Şube Müdürü – 3 adet Şef – 3 adet Mühendis<br />

- 1 adet Tekniker- 1 adet V.H.K.İşletmeni- 4 adet Ölçü Ayar Memuru- 3 adet Memur<br />

- 1 Adet Sekreter- 1 adet Daktilograf- 1 adet Şoför- 2 adet Hizmetli.<br />

354

53 RİZE<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Güzel ülkemizin Doğu Karadeniz Bölgesinin deniz kıyısında <strong>ve</strong> doğusunda yer alan şirin<br />

ilin en temel özelliği, tam anlamıyla yeşil çay üretiminin merkezi olmasıdır. İlin ekonomisine<br />

de ticaretine de çay bitkisi <strong>ve</strong> makinesiz yapılan çay tarımı damgasını vurur. Bir kamu<br />

kuruluşu olan Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü de, Rize İl merkezindedir.<br />

Ülkemizin yaş çay üretiminin üçte ikisine yakını Rize’de yapılır. İkliminin ılık oluşu <strong>ve</strong><br />

bol yağış alması nedeniyle, Rize’nin arazisi çayın üretimine çok el<strong>ve</strong>rişlidir. Yaklaşık 40.000<br />

hektarlık çay bahçelerinde yılda ortalama 400 bin tondan fazla çay üretimi yapılmaktadır.<br />

Yeni dikim alanlarının yapılmasına, kanunen izin <strong>ve</strong> ruhsat <strong>ve</strong>rilmemektedir.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Çay fabrikası <strong>ve</strong> atölyelerinin dışında bu tesislerin yedek parçasını üreten, bakım <strong>ve</strong><br />

onarımını yapan sanayi iş kolları, çay paketleme <strong>ve</strong> ambalaj tesisi, un fabrikaları, kereste <strong>ve</strong><br />

tomruk biçme atölyeleri, döküm, balık unu <strong>ve</strong> balık yağı gibi sanayi kuruluşları İl<br />

ekonomisinin temel taşlarıdır. Ondan fazla hazır beton tesisi ile yapımı devam eden <strong>ve</strong> bir<br />

kısmı üretime geçen HES santralleri, ilin ekonomisine büyük bir katma değer sağlamıştır.<br />

3. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Akarsu kaynakları çoktur, debisi yüksektir. Bunlardaki potansiyel zenginlikten hukuki<br />

engellemeler nedeniyle gereği gibi tam istifade edilemiyor. Bu sulardan üretilecek elektrik<br />

enerjisi ülke ihtiyacına önemli katkı sağlayabilir.<br />

Rize <strong>ve</strong> Ülkemiz için çok önemli potansiyeli olan eko turizm, dağ <strong>ve</strong> yayla turizmi için<br />

yeni yatırımlar yapılarak atıl olan değerlerin ekonomiye kazandırılması gereklidir. Halen<br />

önemli bir ihtiyaç olan turistik konaklama ihtiyacını karşılayacak beş yıldızlı bir otel yoktur.<br />

4. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

İl iktisadi seçimini çay üretimi satışı <strong>ve</strong> pazarlaması konusunda yaptığı için bunun dışında<br />

ilin kendi içindeki talebe yönelik yatırımlar dışında sadece Çayeli İlçesi Madenli Beldesinde<br />

faaliyet gösteren Çayeli Bakır İşletmesi dışlında gerek yurtiçi gerekse yurt dışı talebi<br />

karşılayan bir işletme bulunmamaktadır.<br />

5. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

5.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Rize İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Rize İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 217 dir. Toplam sanayi işletmesi<br />

içerisinde % 0.3 lük bir oran ile sanayisi gelişmekte olan İller arasında yer almaktadır.<br />

Karadeniz Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, bölge<br />

illeri arasında %19 lik bir oran ile Samsun ilk sırada yer almaktadır. Sırasıyla, % 10 ile Düzce<br />

, % 10 Trabzon, %10 Çorum, % 7 Bolu, % 6 Kastamonu, % 5 Ordu, %5.0 Rize, % 4 Amasya,<br />

355

% 4 Tokat, %4 Zonguldak, % 4 Karabük, %3 Sinop, % 3 Giresun, %3 Bartın, %1<br />

Gümüşhane, %1 Artvin, % 1 Bayburt illeri takip etmektedir.<br />

5.1. Rize İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Rize İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 72 lik bir oran<br />

ile Gıda ürünlerinin imalatı sektörünün ilk sırada yer aldığı görülmektedir.<br />

Diğer sektörler sırasıyla;<br />

% 6 Metalik olmayan diğer mineral ürünlerin imalatı<br />

% 6 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taş ocakçılığı,<br />

% 2 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı.(Makine <strong>ve</strong> teçhizatı hariç)<br />

%2 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı.<br />

% 2 Ağaç <strong>ve</strong> Mantar ürünleri (mobilya hariç);saz, saman <strong>ve</strong> benzeri malzemelerden, örülerek<br />

yapılan eşyaların imalatı,<br />

% 2 Elektrik,gaz,buhar <strong>ve</strong> havalandırma sistemi üretim <strong>ve</strong> dağıtımı<br />

% 2 Mobilya imalatı,<br />

% 2 İçecek İmalatı,<br />

% 2 Başka yerde sınıflandırılmamış makine techizat imalatı<br />

% 1 Kimyasal madde <strong>ve</strong> ürünlerin imalatı<br />

% 1 Makine <strong>ve</strong> Teçhizatı hariç; fabrikasyon metal ürünleri imalatı,<br />

% 1 Elektrikli Teçhizat İmalatı<br />

% 1 Makine <strong>ve</strong> ekipmanları kurulumu <strong>ve</strong> onarımı<br />

% 1 Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı,<br />

% 3 Diğer<br />

5.2. Çalışan Sayısı Ve AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Rize ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı Toplam:<br />

14.202 dir.<br />

Ar-Ge birimi bulunana firma sayısı 15, Kalite Kontrol birimi bulunan firma sayısı 71 dir.<br />

5.3. Genel Değerlendirme:<br />

İlin coğrafi yapısına uygun olarak, sanayi gelişme göstermiştir. Buna göre İlin lider sektörü<br />

gıda ürünleri imalatı sektörüdür.<br />

<strong>Sanayi</strong>de İstihdamın % 87 si işçi, % 3 ü Mühendis’tir.<br />

Rize İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 26 sı Mikro Ölçekli, % 45 u Küçük Ölçekli, %22<br />

si Orta Ölçekli, %7 i Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü 100.Yıl Çay Paketleme Fabrikası Müdürlüğü<br />

- Çayeli Bakır İşletmelerı<br />

- Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Pazar Çay Fabrikası Müdürlüğü<br />

- Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Fındıklı Çay Fabrikası Müdürlüğü<br />

- Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Çayeli Çay Fabrikası Müdürlüğü<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Rize İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

FİRMA SAYISI<br />

62 347.400<br />

2009<br />

66 259.798<br />

2010 <strong>81</strong> 347.<strong>81</strong>8<br />

2011 76 389.543<br />

356

6.2. Rize İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

37 35.439<br />

2009<br />

29 16.161<br />

2010 33 13.596<br />

2011 32 22.099<br />

7. Rize İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a)RİZE İLİNDE BİTEN OSB PROJESİ BULUNMAMAKTADIR.<br />

b)DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ:<br />

Rize Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:24)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “138 hektar (ilk etapta 50 ha)” olarak 5.000.-TL ödenekle<br />

yer almaktadır.<br />

� Altyapı inşaat ihalesi 2009 yılında yapılmasına <strong>ve</strong> yüklenici firma tarafından<br />

başlanmasına rağmen, OSB’nin yapılacağı alandaki şahıs mülkiyetinde olan arazilerle<br />

ilgili yaşanan <strong>ve</strong> yargıya taşınan bu konu nedeniyle Rize OSB’nin altyapı inşaatına<br />

devam edilememektedir.<br />

� Bölgede 37 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Rize-Ardeşen Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:234)<br />

� 22.03.2004 tarih <strong>ve</strong> 2793 sayılı yazımızla 100 hektar büyüklüğündeki alanın yer<br />

seçiminin uygun görüldüğü Valiliğe bildirilmiştir.<br />

� İmar planı aşamasındadır.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ :<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Rize İlinde 465 işyerlik 3 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu projeler<br />

için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 22.273.348.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

357<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI (%)<br />

1 RİZE ARDEŞEN KSS 129 97 32 75<br />

2 RİZE ÇAYELİ KSS 122 117 5 96<br />

3 RİZE MERKEZ KSS 214 214 0 100<br />

TOPLAM 465 428 37 92<br />

b) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Merkez (Modern) Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “200 işyeri, altyapı” olarak <strong>ve</strong> 1.860.000.-TL ödenekle ile<br />

yer almaktadır.<br />

� 96 işyeri yapım işi fiziki gerçekleşmesi % 24’dür. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

İlin en temel iktisadi sorunu yoğun bir şekilde göç <strong>ve</strong>rmesi sonucu ortaya çıkan iç pazar<br />

daralmasıdır. Yanı sıra coğrafi konumu nedeniyle yurtiçi pazara uzaklığı, nitelikli iş gücü <strong>ve</strong><br />

sermaye yetersizliği, finansman sorunu ülkemiz genelinde olduğu gibi İl sanayicilerinin de<br />

yaşadığı sorunlar olarak sıralanabilir. Deniz yolu işletmeciliği, limanın küçüklüğü nedeniyle<br />

pek aktif değildir. Kargo yükü taşımacılığına 2011 yılı sonu itibari ile başlanmıştır.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

ADI SOYADI GÖREV UNVANI<br />

358<br />

ÖĞRENİM<br />

DURUMU<br />

HİZMET<br />

SÜRESİ<br />

MUSTAFA TÜFEKÇİ İl Müdürü V. Üni<strong>ve</strong>rsite 34<br />

ERGÜN YILDIZ Şube Müdürü Üni<strong>ve</strong>rsite 25 Yıl<br />

MUSTAFA ÖZTÜRK Mühendis Üni<strong>ve</strong>rsite 32<br />

ŞABAN YAKICI Şef Yüksekokul 24<br />

ERCÜMENT Y. CİNEL Şef Üni<strong>ve</strong>rsite 11<br />

HASAN ALA Ölçü Ayar Mem. Yüksekokul 25<br />

ŞÜKRÜ BAŞ Memur Yüksekokul 23<br />

İSMAİL ÇELİK Vhki Lise 25<br />

ÖMER FEYİZOĞLU Memur Üni<strong>ve</strong>rsite 9<br />

SULTAN YAKICI Memur Lise 18<br />

EROL ALTUN Daktilograf Lise 10

54 SAKARYA<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Sakarya İlinin uygun iklim şartları, ucuz arazi varlığı, elektrik <strong>ve</strong> doğalgaz toplaşım yeri,<br />

kara <strong>ve</strong> demir yolu ağına dahil oluşu, liman inşaatının da sona gelişi, yeterli nüfus sayısı <strong>ve</strong><br />

yetişmiş nitelikli iş gücü varlığı imkanları ile yeni yatırımlara cazip gelmektedir.<br />

Yeni yatırım alanları (otomotiv sanayi – gıda sanayi – mobilya ağaç sanayi, süs bitkiciliği,<br />

organik tarım, beyaz <strong>ve</strong> kırmızı et işleme işletmeciliği, elektrik aksamı işletmeciliği) en cazip<br />

alanlar olarak sayabiliriz.<br />

İlin konumu, ulaşım imkanları, önemli merkezlere <strong>ve</strong> pazarlara yakınlığı, enerji <strong>ve</strong> su<br />

imkanları, nitelikli iş gücü imkanları gibi kuruluş yeri faktörleri açısından önümüzdeki<br />

yıllarda Sakarya <strong>Sanayi</strong> ekonomisini ciddi canlanmalar olacağı beklenebilir.<br />

İlde Sakarya Üni<strong>ve</strong>rsitesi Merkez Kampüsü sınırları içinde “<strong>Teknoloji</strong> Geliştirme Bölgesi<br />

(TEKNOPARK) “ kurulmuştur.<br />

SATSO bünyesinde İGEME Temsilciliği kurulmuş, bu temsilcilik aracılığı ile<br />

firmalara dış ticaret konusunda bilgi <strong>ve</strong> eğitim desteği <strong>ve</strong>rilmektedir.<br />

Bölgede, ihracat <strong>ve</strong> yüksek teknoloji hafif sanayi <strong>ve</strong> montaj sanayi benimsenecek,<br />

tekstil, otomotiv, elektronik, işlenmiş gıda, mobilya gibi sektörlere ağırlık <strong>ve</strong>rilecektir.<br />

Araştırmalar, Karadeniz Bölge ülkelerinin tekstil, otomotiv, elektroteknik <strong>ve</strong> işlenmiş gıda<br />

gibi temel tüketim mallarına talepleri olduğunu göstermiştir. Bu iş kavramları, Doğu Marmara<br />

Bölgesi’nde ağırlıklı üretim merkezlerini bulundurmaktadır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İlde; Cumhuriyetin ilk yıllarında ağaç işleri imalatı, ipek atölyeleri, un fabrikaları <strong>ve</strong><br />

kiremit-tuğla fabrikaları kurulmuş, buna bağlı olarakta ticaret küçük el sanatları (sepetçilik,<br />

papuçculuk, semercilik vb.) oldukça gelişmiş bir seviyedeydi. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaretteki bu<br />

hareketlilik sebebiyle ilde finans açısından da “Adapazarı İslam Ticaret Bankası”<br />

kurulmuştur.<br />

İlde, KOBİ’lerin devreye girmesiyle imalat sanayi çeşitlenmiş, ihracata yönelik rekabet<br />

edebilen bir üretim yapısı oluşmuştur. Referans olabilecek büyük ölçekli (Toyota - Otokar -<br />

Otokur vb.) otomotiv, tekstil <strong>ve</strong> gıda sanayi işletmelerinin devreye girmesiyle, Sakarya’nın<br />

ekonomisi <strong>ve</strong> sanayisi bugünkü seviyesine ulaşmıştır.<br />

Sakarya’da tarım, ticaret, sanayi sektörü <strong>ve</strong> ulaştırma, haberleşme ağırlıklı bir “Sosyoekonomik”<br />

yapı görülmektedir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Sakarya İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Sakarya İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 851 dir. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 1 lik bir oran ile sanayisi gelişmiş ildir.<br />

Marmara bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, % 65 ile<br />

İstanbul ilk sırada yer alırken sırasıyla, %17 Bursa, % 5 Kocaeli, % 3 Tekirdağ, % 3 Balıkesir,<br />

359

% 2 Sakarya, %1 Çanakkale, % 1 Kırklareli, %1 Edirne, %1 Bilecik, %1 Yalova takip<br />

etmektedir.<br />

3.2. Sakarya İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Sakarya İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 17<br />

Gıda ürünlerinin imalatı, % 11 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı, %<br />

8 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı, (mobilya hariç) saz, saman vb malzemelerde örülerek<br />

yapılan eşyaların imalatı sektörlerinin ilk sıralarda yer aldığı görülmektedir.<br />

Diğer sektörler de sırasıyla;<br />

% 8 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (Makine teçhizatı hariç)<br />

% 7 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

% 7 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı,<br />

% 6 Motorlu kara taşıtı treyler (römork) <strong>ve</strong> yarı treyler (yarı römork) imalatı<br />

% 6 Ana Metal <strong>Sanayi</strong><br />

% 5 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı<br />

% 5 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 4 Mobilya imalatı,<br />

% 3 İçecek imalatı,<br />

% 3 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 3 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 2 Elektrikli teçhizat imalatı<br />

% 1 Diğer ulaşım araçlarının imalatı<br />

% Diğer 3 ( Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünleri imalatı, Diğer imalatlar,Makine <strong>ve</strong> ekipmanların kurulumu<br />

<strong>ve</strong> onarımı,Bilgisayarların, elektronik <strong>ve</strong> optik ürünlerin imalatı, Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine<br />

edilmiş ürünleri imalatı<br />

3.3. Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Sakarya ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 47.008 dür.<br />

99 sanayi işletmesinde AR-GE birimi bulunmaktadır. 247 sanayi işletmesinde Kalite kontrol<br />

birimi bulunmaktadır.<br />

Genel Değerlendirme:<br />

<strong>Sanayi</strong> işletmelerinin doğal bir kümelenme içerisinde olduğu Sakarya İlinde<br />

çalışanların, % 15 Tekstil ürünleri imalatı,imalatı, % 15 Gıda ürünlerinin imalatı, sektöründe<br />

istihdam edilmektedir<br />

<strong>Sanayi</strong>deki istihdamın % 75 i işçi, % 4 ü Mühendis, % 12’si idaridir.<br />

Sakarya İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 35 i Mikro Ölçekli, % 47 i Küçük Ölçekli,<br />

% 14 ü Orta Ölçekli, % 4 ü Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler:<br />

- Toyota Otomotiv <strong>Sanayi</strong> Türkiye A. Et A.Ş.<br />

- Çak Tekstil <strong>Sanayi</strong> Ve Ticaret Sakarya Şubesi)<br />

- Otokar Otobüs Karoseri <strong>Sanayi</strong> A.Ş<br />

- Tüvasaş-Türkiye Vagon <strong>Sanayi</strong> A.Ş<br />

- Ak Gıda <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Sakarya İli’nde uygun iklim şartları, elektrik <strong>ve</strong> doğalgaz toplaşım yeri, kara <strong>ve</strong><br />

demiryolu ağına dâhil oluşu, liman inşaatının da sona gelişi, yeterli nüfus sayısı <strong>ve</strong> yetişmiş<br />

nitelikli işgücü varlığı imkânları ile yeni yatırımcılara cazip gelmektedir.<br />

Yeni yatırımlar için (Otomotiv sanayi – gıda sanayi – süs bitkiciliği) en cazip alanlar olarak<br />

sayılabilir.<br />

360

İl Merkezi <strong>ve</strong> ilçelerde proje <strong>ve</strong> yatırım aşamasında bulunan mevcut OSB’lere ila<strong>ve</strong><br />

olarak (Karasu – Ferizli – Kaynarca – Akyazı) OSB’lerinin <strong>ve</strong> mevcut 13 adet KSS’ ne ila<strong>ve</strong><br />

olarak KSS olmayan ilçe <strong>ve</strong> beldelerde yeni projelerin tamamlanarak devreye girmesiyle<br />

beraber ilin konumu, ulaşım imkânları, önemli merkezlere <strong>ve</strong> pazarlara yakınlığı, enerji <strong>ve</strong> su<br />

imkânları, işgücü imkânları gibi kuruluş yeri faktörleri açısından sahip olduğu özellikler<br />

dikkate alındığında önümüzdeki yıllarda Sakarya sanayisi <strong>ve</strong> ekonomisinde ciddi canlanmalar<br />

olacağı beklenebilir.<br />

Yine “Ticaret Sektörü”, oluşturduğu gelir <strong>ve</strong> istihdam bakımından İl ekonomisinde<br />

önemli sektörlerden biridir.<br />

Doğa turizmine ağırlık <strong>ve</strong>rilerek pazar yaratılmalıdır.<br />

Organik tarıma <strong>ve</strong> süs bitkiciliğine önem <strong>ve</strong>rilerek ticarete katkı sağlanmalı.<br />

Şehrimizin kalkınmasını hızlandıracak en önemli projeler;<br />

� Sakarya Nehri Ulaşım Projesi.<br />

� İpekyolu Vadisi Serbest Bölge Projesi.<br />

� Karasu Liman Projesi<br />

� Bölgesel Kalkınma Ajansları.<br />

� Nitelikli <strong>Sanayi</strong> Bölgelerinin kurulması.<br />

� İhtisas OSB’lerin kurulması.<br />

� Endüstri Bölgelerinin kurulması.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

� 2008 yılı içinde İle özellikle enerji, ulaşım,demir-çelik, büyük alış<strong>ve</strong>riş merkezleri,<br />

çimento, süs bitkiciliği, organik tarım, gıda <strong>ve</strong> otomotiv sektörlerinde yatırım<br />

planlanmaktadır.<br />

� Kibar Holding- Kemal Halil A.Ş., Toyota, Otoyol, Koç Holding, Federal Grup A.Ş. ,<br />

Konukoğlu Grubu, Aydınlı <strong>ve</strong> İstikbal Gruplarını sayabiliriz.<br />

� Gerekli sanayi alt-yapı (OSB – Endüstri Bölgesi, Serbest Bölge vb.) hazırlanması,<br />

nitelikli işgücü <strong>ve</strong> hammadde temini gibi hususların tamamlanması ile birlikte “Uygun<br />

yatırım koşulları” sağlanırsa yabancı yatırımcıların ilgisi artarak devam edecektir.<br />

� Yine serbest bölge ile ilgili ulusal şirket kurulmuş olup, ilgili sanayi alanı tespit<br />

edilmiş durumdadır.<br />

� Sakarya’nın kısa <strong>ve</strong> orta vadede “tarım,hayvancılık,turizm, ticaret <strong>ve</strong> sanayi”<br />

alanlarında gelişme potansiyeline sahip olduğu görülmektedir.<br />

� Tarımda; tarım alanlarının daha iyi değerlendirilmesi, seracılık <strong>ve</strong> süs bitkiciliğine<br />

önem <strong>ve</strong>rilerek ihtisas OSB’ler (mey<strong>ve</strong>-sebze Gey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> Pamukova ihtisas<br />

OSB),(Pamukova süs bitkiciliği ihtisas OSB), (Tigem hayvancılık ihtisas OSB)<br />

planlanmış olup; “Tarımsal sanayi ürünlerine” gerekli yatırımlar yapılmalıdır.<br />

� Sakarya ili ulaşım imkanları, sahip olduğu doğal güzellikleri, sosyal <strong>ve</strong> kültürel<br />

etkinlikleri <strong>ve</strong> turizm açısından önemli potansiyeller taşımaktadır. Konu ile ilgili;<br />

� Sağlık Turizmi (Kuzuluk Kaplıcaları) Projesi<br />

� Kıyı Turizmi (Karasu-Kocaali kıyıları) Projesi<br />

� Yayla Turizmi (Akyazı-Hendek Yaylaları) Projesi<br />

� Kayak Merkezleri (Göktepe Kayak Merkezi) Projesi<br />

� Doğa turizmi, dağcılık <strong>ve</strong> rafting spor projeleri<br />

� İldeki yeraltı zenginlikleri <strong>ve</strong> madenlerimizle ilgili kapsamlı bir (rezerv) çalışması<br />

yapılarak, ortaya çıkarılması <strong>ve</strong> işlenerek ihracata dönük bir üretim planlanması<br />

yapılmalıdır.<br />

361

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Sakarya İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

262 2.907.203<br />

2009<br />

262 1.722.375<br />

2010 278 1.678.174<br />

2011 278 2.011.691<br />

6.2. Sakarya İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

2<strong>81</strong> 1.709.176<br />

2009<br />

250 908.949<br />

2010 280 1.005.091<br />

2011 339 1.368.287<br />

7. Sakarya İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ<br />

a) BİTEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ<br />

Sakarya I Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:169)<br />

� 119 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; 58 adet sanayi parselinin tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 52<br />

adedi üretim, 3 adedi inşaat, 3 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 6.070 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; madeni eşya, dokuma-giyim <strong>ve</strong> karayolu araçları sanayidir.<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Sakarya III Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:117)<br />

� 254 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; 58 adet sanayi parselinin, 48 tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 25<br />

adedi üretim, 18 adedi inşaat, 5 adedi proje aşamasındadır. 10 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 3.000 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; plastik, elektrikli makineler <strong>ve</strong> gıda sanayidir.<br />

Sakarya II Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:154)<br />

� 344 hektar büyüklüğündedir..<br />

� Bölgedeki; 99 adet sanayi parselinin, 92 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

48 adedi üretim, 36 adedi inşaat, 8 adedi proje aşamasındadır. 7 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 3.190 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; madeni eşya, plastik <strong>ve</strong> elektrikli makineler sanayidir.<br />

Merkez Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (II. İla<strong>ve</strong> Alan) : (Sicil No:154)<br />

� 13.07.2007 tarih <strong>ve</strong> 7662–7667 sayılı yazımızla 7 hektarlık alanın yer seçiminin uygun<br />

görüldüğü bildirilmiştir<br />

� İmar planı aşamasındadır.<br />

Akyazı Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� Valiliğin 30.03.2007 tarih <strong>ve</strong> 1057 sayılı yazısına istinaden 140 hektar büyüklüğündeki<br />

alanın yer seçimi işlemlerinin sonlandırıldığı 06.04.2007 tarih <strong>ve</strong> 3562 sayılı yazı ile<br />

Valiliğe bildirilmiştir.<br />

362

� Valiliğin 27.09.2007 tarih <strong>ve</strong> 3245 sayılı yazısında 428 ha.'lık alanda yeni bir yer<br />

seçiminin yapılmasının talep edilmesi üzerine 01.12.2007 tarihinde mahallinde etüt<br />

çalışması yapılmıştır. Ancak il’de tüm OSB'lerdeki toplam sanayi parsellerinin en az %<br />

75'inde üretim <strong>ve</strong>ya inşaata geçilmiş şartının sağlanmadığı anlaşıldığından 11.04.2008<br />

tarih <strong>ve</strong> 4098 sayılı yazımızla bu şartın sağlanması halinde Valiliklerince yeniden talep<br />

edilmesi halinde konunun yeniden değerlendirileceği bildirilmiştir.<br />

Karasu Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:256)<br />

� 44 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; 6 adet sanayi parselin, 4 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 4<br />

adedi proje aşamasındadır.<br />

� Altyapı proje aşamasındadır.<br />

Ferizli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:270)<br />

� 71 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; 59 adet sanayi parselinin, 5 adedi tahsis edilmiş olup, proje aşamasındadır.<br />

Kaynarca Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:271)<br />

� 90,80 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgede 57 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

Dış Mekan Süs Bitkileri Yetiştiriciliği Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� 10.05.2006 tarih <strong>ve</strong> 4593 sayılı yazımızla etüt edilen alanın 8 adet firmaya kiralanması<br />

OSB kanununa uymaması nedeniyle projenin devam edemeyeceği Valiliğe bildirilmiştir.<br />

B. KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ :<br />

a) BİTEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Sakarya İlinde toplam 764 işyerlik 7 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi tamamlanarak hizmete<br />

sunulmuştur. Bu projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla<br />

27.151.316.-TL’ye karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

363<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 SAKARYA ADAPAZARI KSS 100 88 12 88<br />

2<br />

SAKARYA ADAPAZARI ZİRAİ<br />

ALETLER KSS<br />

196 189 7 96<br />

3 SAKARYA KARASU KSS 100 80 20 80<br />

4 SAKARYA GEYVE KSS 100 <strong>81</strong> 19 <strong>81</strong><br />

5 SAKARYA HENDEK KSS 112 112 0 100<br />

6<br />

SAKARYA ADAPAZARI<br />

(OTOMOBİLCİLER) KSS<br />

88 88 0 100<br />

7 SAKARYA FERİZLİ KSS 68 0 68 0<br />

TOPLAM 764 638 126 84<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Akyazı Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

Kocaali Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi: (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

Sakarya’nın sanayi alanında büyürken karşılaştığı sorunlar da mevcuttur. Sakarya’nın<br />

bölgedeki diğer illerden daha geç sanayileşmeye başlaması, avantaja çevrilerek il sanayinin <strong>ve</strong><br />

gelecek yatırımların şekillendirilmesi bakımından önemlidir. Sakarya’daki kurum/kuruluşların<br />

birlikte hareket ederek, sanayi alanında önceliklerin belirlenmesi <strong>ve</strong> bu doğrultuda gelen

yatırımların sorun <strong>ve</strong>ya sorunlara neden olmadan en başından doğru bir şekilde<br />

değerlendirilmesi bizim açımızdan hayati önem arz etmektedir.<br />

Gelecek yatırımlar diğer ana sektörlerdeki gelişmeyi engellemeyecek şekilde planlanmaya<br />

çalışılmakta <strong>ve</strong> bu doğrultuda kurulacak OSB’ler, KSS’ler <strong>ve</strong> Endüstri Bölgeleri ile şehre<br />

değer katabilecek, ileri teknoloji kullanan yatırımlar Sakarya’ya çekilmeye çalışılmaktadır.<br />

Kocaeli, Sakarya, Bolu, Düzce <strong>ve</strong> Yalova illerinde faaliyet gösteren Doğu Marmara<br />

Kalkınma Ajansı (MARKA) anılan illerde Yatırım Destek Ofisleri ile hizmet <strong>ve</strong>rmektedir.<br />

Girişimcilere mali <strong>ve</strong> teknik destekler sunan kalkınma ajansı, bölge yatırım potansiyellerini<br />

bölge planları çerçe<strong>ve</strong>sinde ulusal <strong>ve</strong> uluslar arası yatırımcılara tanıtmakta <strong>ve</strong> bölge planı<br />

vasıtasıyla sanayinin planlanması, sunduğu desteklerle sanayinin gelişmesi <strong>ve</strong> sorunlarının<br />

çözümü noktasında katkı sunmaktadır.<br />

Sonuç olarak, nitelikli işgücüyle desteklenen nitelikli altyapı, nitelikli yatırımı bölgeye<br />

çekecek <strong>ve</strong> katma değeri yüksek üretim sonucuna ulaştıracak; bu sayede yükselen katma<br />

değer bölgenin yaşam kalitesini güçlendirerek, istikrarlı büyüme <strong>ve</strong> sürdürülebilir kalkınma<br />

döngüsünü tamamlayacaktır.<br />

Yapılanlar<br />

- Küreselleşme ile birlikte uluslararası rekabet edebilirlikte inovasyon, ileri teknoloji <strong>ve</strong><br />

AR-GE odaklı çalışmalar yapılmaktadır.<br />

- İhracatta; sıradan olmayan ürünler ihraç eden, çeşitliliği düşük iller kategorisinde yer<br />

almamak amacıyla çalışmalar yapılmaktadır.<br />

- İlimizde; küresel rekabete açık, ihracaata dayalı, markalaşmaya önem <strong>ve</strong>ren, istihdam<br />

yaratan, katma değeri yüksek, teknoloji gelişimini sağlamış, çevreyle uyumlu, düzenli <strong>ve</strong><br />

organize bir “sanayi yatırım ortamı” hazırlamak; halkımızın yaşam kalitesini arttıran,<br />

yaşanabilir, sürdürülebilir, doğal yaşama <strong>ve</strong> çevreye uygun bir “sanayileşme politikası”<br />

gerçekleştirmek için, uzun vadeli bir sanayi stratejisi hazırlayarak, Sakarya'nın, “ekonomik<br />

gelişimi <strong>ve</strong> kalkınması” için çalışmalarına devam etmektedir.<br />

- Mesleki eğitim kurumları, üni<strong>ve</strong>rsiteler ile KOBİ'ler, esnaf <strong>ve</strong> sanatkarlar arasındaki:<br />

“işbirliği <strong>ve</strong> koordinasyonun” güçlendirilmesiyle “mesleki eğitim” geliştirilmektedir.<br />

- Nitelikli istihdam kapasitesinin arttırılmasına yönelik eğitim <strong>ve</strong> eylem planı “İl İstihdam<br />

Kurulu” marifetiyle yerine getirilmektedir.<br />

- Üni<strong>ve</strong>rsite, sanayi <strong>ve</strong> kamu işbirliği geliştirilerek, KOBİ'lerin üretim, yönetim, pazarlama,<br />

tedarik, tasarım, makine-teçhizat gibi konularda işbirliği projeleri desteklenmektedir.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

SIRA NO ADI SOYADI ÜNVANI<br />

1 Özcan KESKİN İl Müdürü<br />

2 Fevzi ERCAN Şube Müdürü<br />

3 Tacettin KALENDER Şef<br />

4 Hüseyin ÇİÇEK Mühendis<br />

5 Deniz KAYA Mühendis<br />

6 Nadir NEHİR Mühendis<br />

7 Le<strong>ve</strong>nt KUCA Mühendis<br />

8 Celal YILMAZ Tekniker<br />

9 Mithat ONAY Tekniker<br />

10 Cesur Bahtiyar Teknisyen<br />

11 Emine KOCAER Ölçüler <strong>ve</strong> Ayar Memuru<br />

12 Lokman HOŞGÖR Ölçüler <strong>ve</strong> Ayar Memuru<br />

13 Şerife EROĞLU Memur<br />

14 Züleyha KUL Sekreter<br />

15 Ali AK Şöför<br />

364

55 SAMSUN<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

OSB’ leri, Serbest Bölgesi, OMÜ TEKMER’i, Kuruluş çalışmaları başlayan<br />

TEKNOPARK’ı <strong>ve</strong> Büyükşehir Belediyesince yeni girişimciler için oluşturulan İŞGEM İş<br />

Geliştirme Merkezi ile Samsunun sanayileşme hamlesi büyük bir mücadele ile devam etmekte<br />

<strong>ve</strong> sanayisi hızla gelişmektedir.<br />

Samsun kenti, sahip olduğu her türlü altyapı olanaklarını <strong>ve</strong> mevcut potansiyelini<br />

yatırımcılarla buluşturabilme becerisini gösterdiğinde iyi bir gelecek projeksiyonunda büyük<br />

fırsatlar yaratacaktır.<br />

Pompa, Vana, Döküm imalatı, Tıbbi Cerrahi El Aletleri imalatı, Demir-Bakır Levha-<br />

Çubuk-Tel vb. üretimi, Oto yedek parça, Rejenere Kauçuk-Plastik Enjeksiyon imalatı,<br />

Mobilya-Yaylı Yatak Oturma Grupları imalatı, kömür eleme-paketleme tesisleri, Kireç-<br />

Çimento hazır beton tesisleri, Gıda-Helva-Şekerleme imalatı, Dondurma Yoğurt vb. süt<br />

ürünleri üretimi, Un imalatı, Çeltik-Pirinç üretimi, gibi sektörler Samsunda imalat <strong>Sanayi</strong>nin<br />

öncü sektörleridir.<br />

Tıbbi Cerrahi el aletleri üretiminde; Almanya’nın Tutlingen, Pakistan’ın Sailkot<br />

kentlerinden sonra 3. büyük kümelenme <strong>ve</strong> üretim merkezi olarak değerlendirilmektedir.<br />

Tüm bu sektörlerde üretilen sanayi ürünleri 100 ülkeye ihraç edilmekte olup ihracat her yıl<br />

artarak devam etmektedir.<br />

İstanbul <strong>Sanayi</strong> Odası’nca her yıl hazırlanan ISO ilk 500 <strong>ve</strong> 2. 500 listelerinde<br />

Samsunlu firmalar her geçen yıl sayıları artarak yer almakta olup 2009 yılında açıklanan 2008<br />

yılı <strong>ve</strong>rilerine göre ISO ilk 500 de 3, ikinci 500 de 8 Samsun firması yer almıştır.<br />

Arsa tahsisleri yapılmakta olan Gıda OSB <strong>ve</strong> yapımı yeni tamamlanan Havaalanı Kargo<br />

Ünitesi ile birlikte Samsun Gıda ürünlerinin işlenmesi, paketlenmesi konularında da yatırım<br />

merkezi olma konumuna gelecektir.<br />

İlde son dönemde başlayan gemi inşa sanayi yatırımları <strong>ve</strong> devam eden projeler ile<br />

samsun tersane yatırımları konusunda ülkemizde belli başlı merkezlerden olacaktır.<br />

Gelemen Bölgesi <strong>ve</strong> Terme ilçesinde tersane bölgeleri belirlenmiş olup; Gelemen bölgesinde<br />

mendirek <strong>ve</strong> altyapı inşaatları devam etmektedir. Terme’de bir firma faaliyete geçmiş olup;<br />

Gelemen bölgesinde yatırıma başlayacak olan 2 firma proje çalışmalarına devam etmektedir.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Samsun tarihte Bölgenin Ticaret Merkezi konumunda idi. Bugün de Limanları, Gümrüğü,<br />

Serbest Bölgesi <strong>ve</strong> hizmetler sektöründeki gelişmiş altyapısı ile Lojistik üs konumundadır.<br />

Ülkemizde İç Anadolu <strong>ve</strong> Doğu Anadolu Bölgelerinin bir bölümü <strong>ve</strong> Karadeniz<br />

Bölgesinde, dışta kuzey ülkeleri, Orta Asya, Doğu Karadeniz, Kafkaslar, Orta Doğu, Akdeniz,<br />

Afrika <strong>ve</strong> Batı Karadeniz, Balkanlar, Avrupa ülkelerinin büyük bölümü ile ticaret<br />

yapılmaktadır.<br />

Ticarete konu her türlü, tüketim vb. maddelerin Bölge Müdürlükleri <strong>ve</strong> dağıtım merkezleri<br />

Samsunda bulunmaktadır.<br />

Samsun için çok büyük eksiklik olan Uluslararası Fuar <strong>ve</strong> Kongre Merkezi için<br />

çalışmalar devam etmektedir. Samsun geçmişinde Türkiye’nin en önemli fuarlarından birine<br />

ev sahipliği yapmış fuar geleneği olan bir şehir olarak ürünlerimizi dünyaya tanıtmak için<br />

TSO, Valilik, İl Özel İdaresi <strong>ve</strong> Büyükşehir belediyesi ile Uluslararası Fuar <strong>ve</strong> Kongre<br />

Merkezinin kurulması yönünde ortak çalışmalar devam etmektedir.<br />

Samsun Jeopolitik konumu itibarıyla Ülkemizin Karadenize, Doğu Avrupa’ya, Rusya<br />

– Kafkaslar- Orta Asya Ülkelerine açılan Penceresi <strong>ve</strong> Ülkemizin Kuzey Kapısı<br />

durumundadır.<br />

365

Deniz-Kara-Hava-Demiryolu gibi her türlü ulaşım olanağına sahip merkez<br />

konumundadır.<br />

Samsun-Ankara-Mersin Demiryolu Projesi hayata geçmeyi bekliyor.<br />

Geçmişten günümüze liman kentidir. Biri Türkiye’nin 7. Büyük limanı olmak üzere 3<br />

limanı ile Bölgenin Deniz Taşımacılığı Merkezidir.<br />

Ege, Akdeniz bölgesinden gelen üzüm, incir, domates vb.gibi ürünler Samsun Limanından<br />

ihraç edilmektedir.<br />

Yine Kömür, Buğday, demir cevheri gibi ürünler de Samsun limanından girerek İç <strong>ve</strong><br />

Doğu Anadolu Bölgelerine dağılmaktadır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Samsun İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Samsun İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 868 dir. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 1 lik bir oran ile sanayisi gelişmiş İllerimiz arasında yer almaktadır.<br />

Karadeniz Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, bölge<br />

illeri arasında %19 lik bir oran ile Samsun ilk sırada yer almaktadır. Sırasıyla, % 10 ile Düzce<br />

, % 10 Trabzon, %10 Çorum, % 7 Bolu, % 6 Kastamonu, % 5 Ordu, %5.0 Rize, % 4 Amasya,<br />

% 4 Tokat, %4 Zonguldak, % 4 Karabük, %3 Sinop, % 3 Giresun, %3 Bartın, %1<br />

Gümüşhane, %1 Artvin, % 1 Bayburt illeri takip etmektedir.<br />

3.2. Samsun İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Samsun İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 23<br />

Gıda ürünlerinin% 9 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünleri imalatı, ilk sırada yer alırken, diğer sektörler<br />

de sırasıyla;<br />

% 7 Diğer Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı,<br />

% 7 Mobilya imalatı;<br />

% 6 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç )<br />

% 6 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

% 5 Ana metal sanayi,<br />

% 5 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taş ocakçılığı,<br />

% 4 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 4 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı,Makine teçhizatı hariç;<br />

% 3 Kimyasalları <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 3 Diğer imalatlar,<br />

% 3 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

%2 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

% 2 Kâğıt <strong>ve</strong> kâğıt ürünlerin imalatı,<br />

% 2 Motorlu Kara Taşıtı treyler, ( römork) <strong>ve</strong> yarı treyler (yarı römork) imalatı,<br />

% 1 Makine <strong>ve</strong> ekipmanların kurulumu <strong>ve</strong> onarımı<br />

%1 Deri <strong>ve</strong> ilgili ürünlerin imalatı,<br />

% 7 Diğer ( Başka yerde sınıflandırılmamış elektrikli makine <strong>ve</strong> cihazların imalatı, Elektrik,<br />

gaz, buhar <strong>ve</strong>havalandırma sistemi üretim <strong>ve</strong> dağıtımı, Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması,<br />

Bilgisayarların,elektronik <strong>ve</strong> optik <strong>ve</strong> ürünlerin imalatı, Diğer ulaşım araçların imalatı,)<br />

366

Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Samsun ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 18.457 dir.<br />

58 sanayi işletmesinde AR-GE birimi, 140 sanayi işletmesinde Kalite kontrol birimi<br />

bulunmaktadır.<br />

Genel Değerlendirme:<br />

Samsun İlinde sanayi sektörlerinde çalışanların % 19 i Gıda Ürünleri imalatı, % 10 i Giyim<br />

eşyası imalat;kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>deki istihdamın % 78 i işçi, % 4 ü Mühendis,.<br />

Samsun İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 54 ü Mikro Ölçekli, % 38 u Küçük Ölçekli, %7<br />

si Orta Ölçekli, % 1 i Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- British Amerikan Tobacco Tütün Mamulleri <strong>Sanayi</strong> Ticaret Samsun Sigara Fabrikası<br />

- Samsun Makina <strong>Sanayi</strong><br />

- Türkiye Şeker Fabrikaları Aş. Çarşamba Şeker Fabrikası<br />

- Eti Bakır (Küre)<br />

- Yeşilyurt Demir Çelik Endüstrisi <strong>ve</strong> Liman İşletmeleri (şube)<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye <strong>ve</strong> Talebi Karşılamaya Yönelik<br />

Yatırımlar<br />

Samsun ilinde; hazırlanan “İl Gelişim Planı”, “İl Strateji Planı”, “İl Çevre Düzeni Planı”,<br />

“Temel Gelişme <strong>ve</strong> Kalkınma Alanları” “Rekabet Gücü Yüksek Sektörler Analizi” <strong>ve</strong> en son<br />

yapılan “Kümelenme Oluşturabilecek Sektörlerin Belirlenmesi” çalışması vb. tüm plan <strong>ve</strong><br />

raporlar ile ülkemizdeki ilgili kurumlarca hazırlanan hemen her raporda <strong>ve</strong> sunumlarda<br />

Samsun’un öncelikli <strong>ve</strong> gelişmeye açık sektörleri olarak;<br />

• Balıkçılık<br />

• Tıbbi Cihazlar <strong>ve</strong> Cerrahi El Aletleri – Sağlık Hizmetleri<br />

• Ana Metal <strong>Sanayi</strong><br />

• Lojistik<br />

• Tarım Ürünlerinin İşlenmesi, Tarıma Dayalı <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Gıda <strong>Sanayi</strong><br />

• Turizm<br />

• Enerji<br />

• Tersane<br />

gibi sektörler potansiyel oluşturan <strong>ve</strong> Samsun ilinin geleceğini yönlendirecektir.<br />

Balıkçılık :<br />

Samsun çevresinde bulunan Yeşilırmak <strong>ve</strong> Kızılırmak nehirleri, göller, baraj gölleri <strong>ve</strong><br />

denizi ile çok önemli bir zenginliğe sahip olmanın avantajlarıyla deniz <strong>ve</strong> tatlı su ürünleri <strong>ve</strong><br />

kültür balıkçılığında hatırı sayılır düzeyde yatırımlara sahiptir. Samsun deniz balıkçılığında <strong>ve</strong><br />

özellikle son yıllarda kültür <strong>ve</strong> tatlı su balıkçılığında Devlet desteklerinin artmasıyla ; yapılan<br />

teşvik belgeli yatırım sayısı hızla artmaktadır. Bu alanda yapılan yatırımların artması ile su<br />

ürünlerinin işleneceği tesislerin <strong>ve</strong> soğuk hava depolarının açılmasına <strong>ve</strong>sile olacaktır.<br />

Tibbı Cihazlar <strong>ve</strong> Cerrahi El Aletleri - Sağlık Hizmetleri :<br />

Samsun cerrahi el aletleri üretiminde Almanya Tutlingen <strong>ve</strong> Pakistan Sailcot’tan sonra<br />

3. Kümelenme merkezi olarak anılmaktadır. Halen Türkiye’de bu alanda faaliyette olan<br />

yaklaşık 180-200 firmadan 40 civarında irili ufaklı firma Samsun’da bulunmaktadır. Cerrahi<br />

el aletleri üretimindeki potansiyelini çeşitlendirerek her tür tıbbi cihaz <strong>ve</strong> sağlık sektörüne<br />

yönelik diğer tüm konularda yatırım yapılması durumunda tamamen dışa bağımlı olan bu<br />

konuda katma değer <strong>ve</strong> istihdam yaratılarak İl, bölge <strong>ve</strong> ülke ekonomimize büyük katkı<br />

sağlanacaktır.<br />

367

Tıbbi cihaz sektörü son dönemde kümelenme çalışmalarına başlamış olup MEDİKÜM<br />

adı altında dernekleşmiştir. 2011 Yılında yapılan ulusal Tıbbi cihazlar İmalat Kongre <strong>ve</strong><br />

Sergisi ile her geçen gün büyümekte olan sektörde kümelenmeye önem <strong>ve</strong>rilmesi <strong>ve</strong> İhtisas<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi kurulmasının önemi vurgulanmış olup bu konuda ilgili kurumlarca<br />

çalışmalara başlanması kararlaştırılmıştır.<br />

Orta Karadeniz Bölgesinin sağlık merkezi konumunda olan Samsun’da ; üni<strong>ve</strong>rsite<br />

hastanesi, Bölge Araştırma Hastanesi <strong>ve</strong> diğer devlet hastanelerinin yanı sıra özel sektöre ait<br />

irili ufaklı birçok hastane <strong>ve</strong> tıp merkezi bulunmaktadır.<br />

Samsun Sağlık Bakanlığınca yapılan planlamada Bölgesinin Sağlık Merkezi olarak<br />

belirlenmiş <strong>ve</strong> Bakanlığın Markalaştırmayı Planladığı 20 Şehirden biri-geleceğin sağlık kentiolarak<br />

açıklanmıştır.<br />

Halen yapımı devam eden <strong>ve</strong> yapılacak olan Hastaneler <strong>ve</strong> tıp merkezleri ile Samsun<br />

sağlık kenti olma hüviyetine kavuşmasının yanı sıra sağlık turizmi alanında da söz sahibi<br />

olacaktır.<br />

Ana Metal <strong>Sanayi</strong> :<br />

Samsun ilimizde özellikle pompa, vana, döküm, demir, bakır tel-levha vb. gibi<br />

sektörlerde önemli yatırımlar bulunmaktadır. Bu alanda faaliyette olan firmalar önemli<br />

oranda ihracat yapmaktadır. Türkiye’nin en büyük ilk 500 <strong>ve</strong> 2. 500 firması arasında<br />

Samsun’da bu sektörde faaliyet gösteren 3 firma yer almaktadır.<br />

Pompa-vana, bakır tel levha,kalıp vb sektörlerde irili ufaklı pek çok firma faaliyet<br />

göstermektedir.<br />

Ulaşım <strong>ve</strong> Lojistik Yatırımları<br />

Samsun Jeopolitik konumu itibarıyla Ülkemizin Karadeniz’e, Doğu Avrupa’ya, Rusya<br />

– Kafkaslar- Orta Asya Ülkelerine açılan Penceresi <strong>ve</strong> Ülkemizin Kuzey Kapısı<br />

durumundadır.<br />

Deniz-Kara-Hava-Demiryolu gibi her türlü ulaşım olanağına sahip merkez<br />

konumundadır.<br />

Geçmişten günümüze liman kentidir. Biri Türkiye’nin 7. Büyük limanı olmak üzere 3 limanı<br />

ile Bölgenin Deniz Taşımacılığı Merkezidir.<br />

TCDD tarafından Türkiye’de belirlenen 6 Lojistik Köy Projesinden birinin<br />

kurulmasının yanı sıra 5.000 m 2 kapalı <strong>ve</strong> 5.000 m 2 açık alanlı, 6 adet soğuk hava deposuna<br />

sahip Havaalanı Kargo Terminalinin faaliyete geçmiş olması,Rusya ile imzalanan KavKaz<br />

Demiryolu <strong>ve</strong> Tren feri Seferleri anlaşması, Bakü-Tiflis-Kars-Demiryolu Projesi <strong>ve</strong> DPT’nca<br />

planlanan Samsun Ankara-Mersin Demiryolu gibi projeler ile Samsun kenti tam bir ticaret <strong>ve</strong><br />

lojistik merkez olma yolunda emin adımlarla ilerlemektedir.<br />

Her türlü ulaşım olanağına sahip olması nedeniyle Ülke <strong>ve</strong> bölge ticareti açısından<br />

stratejik öneme sahiptir. Akdeniz <strong>ve</strong> Ege Bölgelerinde üretilen ürünlerin Doğu Avrupa <strong>ve</strong><br />

Kafkaslara ticareti Samsundan yapığıldından Samsun her türlü ürünün taşınması, depolanması<br />

konusunda lojistik üs olarak kullanılmaya başlanmış <strong>ve</strong> bu konuda planlamalar yapılmaya<br />

başlanmıştır.<br />

Tarihi İpek Yolu Projesi’nde Samsun’un deniz, kara, hava <strong>ve</strong> demir yollarında bir<br />

transit geçiş <strong>ve</strong> lojistik dağıtım merkezi kent pozisyonuna taşınması düşünülerek önümüzdeki<br />

süreçte bu konuda çalışmalar yapılması planlanmaktadır.<br />

Anadolu’nun, Karadeniz çanağında bulunan ülkeler <strong>ve</strong> art bölgelere açılım kapısı olma<br />

jeopolitik önemi ile uluslararası fuar <strong>ve</strong> kongre merkezi olmayı hedeflemektedir.<br />

Samsun Kongre- Fuar Merkezi için çalışmalar başlatılmış olup inşaat çalışmalarının yakında<br />

başlayacağı düşünülmektedir.<br />

368

Tarım Ürünlerinin İşlenmesi <strong>ve</strong> Tarıma Dayalı <strong>Sanayi</strong> - Gıda <strong>Sanayi</strong> :<br />

Bereketli Topraklar üzerinde kurulmuş bir kent olan Samsun Karadeniz’in<br />

Mezopotomya’sı konumundadır. Kızılırmak <strong>ve</strong> Yeşilırmak Vadileri ile, Türkiye’nin en<br />

<strong>ve</strong>rimli tarım arazilerinden olan Bafra <strong>ve</strong> Çarşamba Ovaları arasında yer almaktadır. İl<br />

sınırları içersindeki toplam arazinin % 48’nin tarım arazisi olması sayesinde hemen her türlü<br />

tarım ürünü yetiştirilmektedir.<br />

Tarım Bakanlığı <strong>ve</strong>rileri doğrultusunda Samsun İzmir ile birlikte 2007 yılı Ekolojik<br />

Tarım Öncü İli seçilmiş olup, ekolojik tarım konusundaki desteklerin artması ile ekolojik<br />

tarım yapılan alanlar her geçen gün artmaktadır.<br />

Samsun ile ilgili yapılan tüm planlarda belirtildiği üzere tarım <strong>ve</strong> tarıma dayalı sanayi<br />

sektörü kümelenme oluşturabilecek, öncü sektörler olarak belirlenmiştir.<br />

Samsun’da arsa tahsisleri tamamlanıp yatırımları başlayan Gıda OSB <strong>ve</strong> isim değiştirerek<br />

Tarımsal Ürün İşleme <strong>ve</strong> Tarım Makinaları İhtisas OSB adını alan Havza OSB<br />

tamamlandığında bölgedeki tarımsal potansiyel değerlendirilerek bu alanda yatırımlar<br />

artacaktır.<br />

Samsun Gıda OSB de yatırım yapmak isteyen 58 adet firmadan yatırım alanlarının<br />

kısıtlı olması nedeniyle ancak 25 inin başvurusu karşılanabilmiş olup ila<strong>ve</strong> alan için<br />

çalışmalar sürmektedir. Başvuruların çok olması bölgedeki potansiyelin <strong>ve</strong> bölgenin önemini<br />

ortaya koymaktadır.<br />

Gıda OSB de kurulacak tesislerde AB standartlarında üretim yapılması ile uluslararası<br />

piyasalarda talep göreceği, bu durumun ise yatırım arzusunda bulunan diğer girişimciler için<br />

cazip bir ortam yaratacağı aşikardır.<br />

Halen Ülkemizin Ege <strong>ve</strong> Akdeniz bölgelerinde üretilen her türlü tarım ürünün Bazı<br />

Doğu Avrupa ülkeleri, Rusya, Kafkasya <strong>ve</strong> orta Asya ülkelerine ihracatının Samsun<br />

Limanlarından yapılması ilimizde tarım ürünlerine yönelik sanayinin gelişmesi <strong>ve</strong> bu<br />

ürünlerin ilimizde işlenerek ihraç edilmesi imkanını doğuracaktır.<br />

Samsun’da ; il Merkezi, Havza <strong>ve</strong> Bafra’da; un fabrikaları, Çarşamba <strong>ve</strong> Terme’de;<br />

fındık fabrikaları, Merkezde; helva-şekerleme <strong>ve</strong> reçel fabrikaları, İl merkezinde <strong>ve</strong> Bafra’da;<br />

salça-bakliyat-gıda işleme tesisleri, Terme <strong>ve</strong> Bafra’da; pirinç fabrikaları, Yakakent <strong>ve</strong><br />

merkezde balık işleme tesisleri faaliyettedir.<br />

Bu üretim konularının her birinde çok sayıda <strong>ve</strong> orta-büyük ölçekte firmalar yer<br />

almaktadır.<br />

Turizm Yatırımları<br />

Sağlık, Kültür, Kış / Kayak <strong>ve</strong> Doğal Turizm zenginlikleriyle hızla gelişen Turizm<br />

Merkezidir.<br />

Havza Bölgesi daha önce Bakanlar Kurulu kararı ile Turizm Merkezi ilan edilmiş olup<br />

termal <strong>ve</strong> sağlık turizmi özellikleri ile hızla gelişen bir bölgedir.<br />

Ladik İlçesinde mevcut termal su kaynağı üzerinde çalışmaları devam eden Termal<br />

Tatil Köyü (4 yıldızlı termal otel, apart daire, dubleks villa, açık <strong>ve</strong> kapalı yüzme havuzları,<br />

sosyal tesisler, fizik tedavi <strong>ve</strong> kür merkezi, spor alanları, toplantı <strong>ve</strong> konferans için çok amaçlı<br />

salonlar) yatırımı süreci devam etmektedir.<br />

Yine Bölgenin tek kayak merkezi olan Ladik’te Kış sporları Merkezi tamamlanmış <strong>ve</strong><br />

faaliyete geçmiştir.<br />

Karadeniz sahilinde tabii özelliklerini koruyabilmiş büyük sulak alanlar bulunmakta<br />

olup RAMSAR sözleşmesi ile koruma altına alınmış <strong>ve</strong> Türkiye’de bulunan 420 kuş türünden<br />

320’si bu alanda barınmakta <strong>ve</strong> konaklamaktadır. Kuş gözlem evleri yapılmıştır.<br />

Vezirköprü, Ayvacık, Çarşamba, Salıpazarı, Terme amazonlar, Merkezde Amisos<br />

harabeleri, Kral mezarları, Bafra’da Asar kayası gibi tarihi <strong>ve</strong> turistik birçok yer tarih turizmi<br />

için önemli bir potansiyel durumundadır.<br />

369

Samsun geçmişten bugüne Karadenizin iç kesimindeki illerden yaz döneminde tatil<br />

amaçlı ziyaretlere ev sahipliği yapmasının yanında Türkiye’nin en uzun sahiline sahip<br />

illerinden biri olarak özellikle de kumsal alanlarının genişliği <strong>ve</strong> fazlalığı sayesinde küresel<br />

ısınma sonucu gittikçe Akdeniz iklimine yaklaşan iklimi ile de önümüzdeki yıllarda turizm<br />

merkezi olma konusunda büyük aşama kaydedeceği düşünülmektedir.<br />

Kent merkezinden başlayan <strong>ve</strong> yarısı tamamlanan, yaklaşık 18 km. lik sahil<br />

düzenlemesi, peyzajı teleferik <strong>ve</strong> sahildeki turistik tesisleri ile tüm bölgenin ilgisini<br />

çekmektedir.<br />

Samsun Bölge merkezi olması yönüyle kongre <strong>ve</strong> fuar turizmi konusunda büyük bir<br />

potansiyele sahiptir. Bu konuda en büyük eksiklik olan görülen nitelikte otel <strong>ve</strong> konaklama<br />

tesisi konusunda son dönemde otel yatırımı başlamış olup yatırım başvurularında da büyük<br />

artış bulunmaktadır.<br />

Enerji Yatırımları :<br />

Enerji kaynaklarının Ülkemize giriş kapısı durumundadır. Samsun bölgenin enerji<br />

sektöründeki konumuyla bir enerji üssü haline gelmiştir.<br />

Zengin enerji kaynaklarına yakınlığı <strong>ve</strong> uluslar arası ticari ilişkileriyle çoklu enerji<br />

merkezidir.<br />

Rusya'dan alınan doğalgaz, Karadeniz'in altından Mavi Akım boru hattıyla Samsun'a,<br />

Samsun’dan tüm Türkiye’ye ulaşmıştır. Mavi Akım ile başlayan enerji girişi Samsun-Ceyhan<br />

Projesi (Proje Ünye’ye kaydırıldı) vb. projeler ile devam edecektir.<br />

İki tarafı Barajlarla, önü denizle çevrilidir. Şu anda EPDK da Lisans alan <strong>ve</strong> Lisans almayı<br />

bekleyen Enerji Yatırımı projeleri bulunmaktadır.<br />

Coğrafi konumu itibarıyla enerji kaynaklarının dünya pazarlarına ulaştırılmasında<br />

buluşma noktası haline gelmiştir.<br />

Özellikle hammadde, deniz <strong>ve</strong> su kaynaklarına yakınlık, ulaşım altyapısı, işgücü<br />

potansiyeli, sanayi <strong>ve</strong> yan sanayi altyapısı <strong>ve</strong> Mavi Akım tecrübesi gibi sahip olduğu<br />

özelliklerden dolayı bu yolda benzer Enerji proje <strong>ve</strong> yatırımları için tercih sebebi olacaktır.<br />

Bir başka enerji kaynağı olan <strong>ve</strong> değişik ülkelerden( Çin, Güney Afrika, Rusya vb.)<br />

temin edilen kömür Samsundan ülkemize (İç Anadolu, Doğu Anadolu, Karadeniz)<br />

girmektedir. Akaryakıt-LPG Dolum <strong>ve</strong> Depolama Tesisleri sayısı hızla artmakta olup Orta<br />

Karadeniz <strong>ve</strong> İç-Doğu Anadolu’nun bir bölümüne dağıtım Samsun’dan yapılmaktadır.<br />

Tüm bu enerji yatırımları; yanında enerji yan sanayi yatırımları da ortaya çıkacaktır.<br />

Tersane - Yan <strong>Sanayi</strong> Yatırımları<br />

Gelemen Bölgesi <strong>ve</strong> Terme ilçesinde Tersane Bölgeleri belirlenmiştir. Gelemen<br />

Bölgesinde Mendirek <strong>ve</strong> Altyapı işleri devam etmekte olup yakında Tersane inşaatları<br />

başlayacaktır. Terme Bölgesinde ise bir firma faaliyete geçmiştir.<br />

Karadeniz <strong>ve</strong> kıyı çanağındaki ülkeler için gemi inşa sektöründe lider üretim merkezi<br />

olmak hedeflenmektedir. Samsun’un sahil şeridindeki deniz derinlik avantajı şimdiden<br />

yatırımlar için ili cazibe merkezi haline getirmiştir.<br />

Özellikle Tuzla’daki sorunlardan sonra İlde Tersane yatırımları için başvuru artmış<br />

olup, yatırımlar için 6 adet yer tahsisi yapılmıştır.<br />

Son yıllarda dünyayı etkisi altına alan <strong>ve</strong> etkileri halen Avrupa’da süren ekonomik kriz<br />

nedeniyle gemicilik sektörünün büyük bir gerileme yaşamakta olduğu, buna bağlı olarak<br />

Samsun’da bu alandaki yatırımların etkilendiği düşünülse de, kriz aşıldığında, gemi-inşa<br />

sanayi <strong>ve</strong> buna bağlı oluşacak yan sanayiler Samsun için ileride önemli bir sektör haline<br />

geleceği düşünülmektedir.<br />

Yukarıda belirtilen öncü sektörlere ila<strong>ve</strong> olarak; örneğin ağaç işleme-mobilya-yaylı<br />

yatak, , Plastik; enjeksiyon-kauçuk-kalıpçılık-otomotiv yedek parça, kireç-çimento-hazır<br />

beton tesisleri, tekstil gibi sektörlerde yoğunlaşma bulunmakta olup il ekonomisine önemli<br />

oranda katma değer yaratarak katkı sağlamaktadır.<br />

370

Bu sektörler halen ilde söz sahibi sektörler olarak önümüzdeki dönemde öncü sektörler<br />

olarak değerlendirilebilecek konuma gelebilirler.<br />

5. İlin Dış Ticareti<br />

5.1. Samsun İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 210 445.646<br />

2009 209 304.163<br />

2010 191 275.047<br />

2011 206 441.012<br />

5.2. Samsun İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 218 778.272<br />

2009 193 479.458<br />

2010 215 612.189<br />

2011 256 946.015<br />

6. Samsun İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Samsun-Merkez Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:26)<br />

� 161 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1997 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 111 adet sanayi parselinin tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

96 adedi üretim, 14 adedi inşaat, 1 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 4.760 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; madeni eşya, elektriksiz makineler <strong>ve</strong> plastik sanayidir.<br />

Samsun-Bafra Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:104)<br />

� 228 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 100 hektarlık alan 2007 yılında, eksik kalan kamulaştırma işlemleri ise 2009 yılında<br />

tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 141 adet sanayi parselinin 21 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

10 adedi üretim, 2 adedi inşaat, 9 adedi proje aşamasındadır. 120 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 250 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, mobilya <strong>ve</strong> orman ürünleri <strong>ve</strong> plastik ambalaj sanayidir.<br />

Samsun-Kavak Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:27)<br />

� 104 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2007 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 80 adet sanayi parselinin 15 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

13 adedi üretim, 2 adedi proje aşamasındadır. 65 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 470 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; madeni eşya, gıda <strong>ve</strong> cam sanayidir.<br />

371

) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Samsun-Merkez Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:26)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “arıtma (150 hektar)” olarak <strong>ve</strong> 600.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

Samsun Gıda Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:252)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programına “47 Hektar” olarak <strong>ve</strong> 1.000.000.-TL ödenekle dahil<br />

edilmiştir.<br />

� 45 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; 25 adet sanayi parselinin 15 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parseller<br />

proje aşamasındadır. 10 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

Tarımsal Ürün İşleme <strong>ve</strong> Tarım Makineleri İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil<br />

No:251)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programına “97 Hektar” olarak <strong>ve</strong> 200.000.-TL ödenekle dahil<br />

edilmiştir.<br />

� 13.10.2006 tarih <strong>ve</strong> 10928–933 sayılı yazımızla 97 hektar büyüklüğündeki alanın OSB<br />

yeri olarak uygun görüldüğü bildirilmiştir.<br />

� İmar planı aşamasındadır.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Vezirköprü Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� Daha önce incelenen alan içinde 6831 sayılı Orman Kanunu’nun 2/B Maddesi<br />

kapsamında orman sınırları dışına çıkarılan arazi olması nedeniyle 27.01.2004 tarih <strong>ve</strong><br />

842 sayılı yazımızla Maliye Bakanlığına görüş sorulmuş olup, Anayasa Mahkemesinin<br />

14.09.2001 tarih <strong>ve</strong> 2001/8 sayılı kararı ile 2B uygulaması ile ilgili yürütmenin<br />

durdurulması yönünde karar <strong>ve</strong>rildiğinden bu aşamada yapılacak bir işlem bulunmadığı<br />

bildirilmiştir.<br />

� 2/B dışında kalan arazilerin, OSB olarak planlanmasına imkan <strong>ve</strong>recek yeterli büyüklükte<br />

olmaması nedeniyle OSB yer seçimi çalışmalarının sonuçlandırılmasının mümkün<br />

olamadığı 16.08.2004 tarih <strong>ve</strong> 9593 sayılı yazımızla Valiliğe bildirilmiştir.<br />

� 19.09.2005 tarihinde tekrar etüt çalışması yapılmıştır.<br />

� İncelenen alanın mutlak tarım arazisi olması <strong>ve</strong> Altınkaya Barajının sulama sahası<br />

içerisinde kalması nedenleriyle Tarım İl Müdürlüğü <strong>ve</strong> DSİ Genel Müdürlüğünün olumlu<br />

görüşlerinin Valilikçe alınması 16.12.2005 tarih <strong>ve</strong> 16<strong>81</strong>6 sayılı yazımızla Valilikten<br />

istenmiştir.<br />

� Bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge intikal etmemiştir.<br />

Samsun Gıda (İla<strong>ve</strong> Alan) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:252)<br />

� Samsun Gıda OSB Yönetim Kurulu Başkanlığının talebi üzerine, 14.08.2007 tarihinde<br />

etüt çalışması yapılmıştır.<br />

� İncelenen alanın TAGEM Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü tahsisli olması,<br />

sulama sahasında kalması, onaylı Çevre Düzeni Planında Resmi Kurum Alanı olarak<br />

lekeli olması, Kültür <strong>ve</strong> Turizm Bakanlığı tarafından turizm amaçlı değerlendirilmek<br />

üzere tasarruf hakkının devrinin talep edilmesi nedenleriyle alanın uygun görülmediği,<br />

09.10.2007 tarih <strong>ve</strong> 10949 sayılı yazımızla Samsun Gıda OSB Yönetim Kurulu<br />

Başkanlığına bildirilmiştir.<br />

� OSB Yönetim kurulu Başkanlığının 06.10.2011 tarih <strong>ve</strong> 302 sayılı yazısı ile eksik olan<br />

tüm kurum görüşleri gönderilmiştir.<br />

� Ancak Gıda OSB'de % 90 doluluk oranına ulaşması halinde talebin yeniden<br />

değerlendirilebileceği 24.10.2011 tarih <strong>ve</strong> 2603 sayılı yazımız ile OSB Yönetim Kurulu<br />

Başkanlığı'na bildirilmiştir.<br />

372

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Samsun İlinde 2.322 işyerlik 7 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu projeler için<br />

Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 94.211.346.-TL’ye karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

373<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 SAMSUN 19 MAYIS KSS 1.130 790 340 70<br />

2 SAMSUN BAFRA (I.BÖLÜM) KSS 154 125 29 <strong>81</strong><br />

3<br />

SAMSUN BAFRA (II. BÖLÜM)<br />

KSS<br />

188 184 4 98<br />

4 SAMSUN ÇARŞAMBA KSS 3<strong>81</strong> 300 <strong>81</strong> 79<br />

5 SAMSUN LADİK KSS 95 23 72 24<br />

6 SAMSUN MERKEZ KSS 240 240 0 100<br />

7 SAMSUN VEZİRKÖPRÜ KSS 134 134 0 100<br />

TOPLAM 2.322 1.796 526 77<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Kavak Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� Yer seçiminin uygun görüldüğü 18.07.2006 tarih <strong>ve</strong> 7191–7194 sayılı yazımızla<br />

kooperatif başkanlığına bildirilmiştir.<br />

� Bugüne kadar herhangi bir bilgi intikal etmemiştir.<br />

Asarcık Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� Asarcık KSS Yapı Kooperatif Başkanlığı'nın 04.08.2009 tarih <strong>ve</strong> bila sayılı yazısı üzerine<br />

mahallinde 18.08.2009 tarihinde etüt çalışması yapılmıştır.<br />

� 08.09.2009 tarih 7960-7963 sayılı yazımızla yerin uygun görüldüğü ancak imar planına<br />

esas kurumların görüşü ile birlikte jeolojik <strong>ve</strong> jeoteknik etüt raporunun hazırlatılarak ilgili<br />

kuruma onaylatılması Asarcık Belediye Başkanlığından <strong>ve</strong> KSS Yapı Kop.<br />

Başkanlığından istenmiştir. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

7. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

1- İldeki en önemli sorun il merkezindeki mevcut OSB de <strong>ve</strong> yeni kurulan Gıda<br />

OSB de boş alan olmaması <strong>ve</strong> il merkezinde yatırım yapacak belirlenmiş<br />

alanlar bulunamaması;<br />

2- Yatırım için ihtiyaç duyulan altyapısı hazırlanmış yatırım alanlarının olmayışı,<br />

Yatırım düşüncesinde olan girişimcilerin yeni faaliyete geçen Kavak <strong>ve</strong> Bafra OSB<br />

ye çok sıcak bakmamaları, (mesafe, kalifiye eleman, malzeme vb. ihtiyaçların<br />

temini sıkıntısı gibi nedenlerle)<br />

3- Gıda OSB için çalışmaları devam eden ila<strong>ve</strong> alanlarla ilgili işlemleri bir an önce<br />

tamamlayarak başvuruları karşılıksız bırakılan yatırımcılara yer tahsisi yapılmasına<br />

olanak sağlanmalıdır.<br />

4- Ayrıca; yine il merkezinde altyapısı hazırlanmış yeni OSB alanları yaratılmalıdır.<br />

5- Buna ila<strong>ve</strong> olarak son günlerde yoğun olarak alan taleplerini dile getiren <strong>ve</strong> öncü<br />

sektör olarak görülen <strong>ve</strong> dünyada 3. kümelenme merkezi olarak anılan, gittikçe<br />

gelişen bir sektör olan tıbbi cerrahi el aletleri üretimi konusunda altyapısı<br />

tamamlanmış bir İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesine ihtiyaç duyulmaktadır.<br />

6- Girişimcilik ruhu gelişememesi <strong>ve</strong> Ortaklık kültürünün oluşmaması;

7- Son yıllarda azda olsa gelişme gösterse de istenilen seviyeye gelemedi. Bu konuda<br />

Oda <strong>ve</strong> sivil toplum kuruluşları öncülüğünde çalışmalar yapılarak, toplantı <strong>ve</strong><br />

eğitimler düzenlenmelidir. Fizibilitesi <strong>ve</strong> etüdü doğru yapılmış bir proje için Oda<br />

<strong>ve</strong> sivil toplum kuruluşları ortaklık kurarak kentteki yatırımcılara öncülük<br />

yapılmalıdır.<br />

8- Bugüne kadar hazırlanan teşvik paketlerinde Samsuna komşu illerin tümünün<br />

teşvik kapsamında olması nedeniyle Samsunun haksız rekabet ile karşı karşıya<br />

kalması;<br />

9- Yeni Hazırlanan Teşvik Paketinin olumlu olması ile birlikte; Samsundaki öncü<br />

sektörlere yönelik Yatırım Tutarı alt sınırlarının Küçük <strong>ve</strong> Orta Boy İşletmeler<br />

(KOBİ) için yüksek olması,<br />

10- Samsunda yatırım yapılabilecek sektörler için (örn. Tıbbi –cerrahi el aletleri<br />

üretimi) yatırım alt sınırının aşağı çekilerek yatırımların teşvik edilmesi<br />

gerekmektedir.<br />

11- Ülke genelin de görülen nitelikli-kalifiye eleman eksikliği;<br />

12- Özellikle Son dönemde AB projeleri, İŞKUR <strong>ve</strong> KOSGEB kanalı ile çalışmaları<br />

sürdürülen istihdam garantili kurs <strong>ve</strong> eğitimlerin ihtiyaç <strong>ve</strong> gelecek projeksiyonuna<br />

göre çeşitlendirilerek artırılması <strong>ve</strong> sonuç alınması gerekmektedir.<br />

13- Türkiye’nin en <strong>ve</strong>rimli ovalarına sahip olan Samsun’da yıllardır devam eden<br />

Sulama projelerinin halen tamamlanamaması;<br />

14- Yıllardır devam eden ama ödenek yetersizliği vb. nedenlerle tamamlanamayan<br />

sulama yatırımları yeni <strong>ve</strong> uygulanabilir bir program dâhilinde en kısa sürede<br />

tamamlanarak Çarşamba <strong>ve</strong> Bafra Ovalarından beklenen fayda sağlanmalıdır.<br />

15- Kongre <strong>ve</strong> Ticaret Merkezi bulunmaması, her türlü ihtiyaca cevap <strong>ve</strong>recek boyutta<br />

otel bulunmaması;<br />

16- Yeri daha önce tespit edilen Kongre, Fuar <strong>ve</strong> Ticaret Merkezinin inşaatının bir an<br />

önce tamamlanması ümit edilmektedir. Buna paralel olarak son günlerde hızla<br />

artan otel yatırımı talepleri <strong>ve</strong> devam eden otel inşaatları tamamlandığında Samsun<br />

ticaret <strong>ve</strong> turizm kenti olarak her türlü ihtiyaca cevap <strong>ve</strong>rebilecektir.<br />

8. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Müdür 1<br />

Müdür Yrd. 1<br />

Şube Müdürü 4<br />

Araştırmacı 9<br />

Mühendis 8<br />

Tekniker 1<br />

Teknisyen 1<br />

Uzman 3<br />

ÖAM 10<br />

Şef 3<br />

Memur 5<br />

Sekreter 1<br />

Hizmetli 1<br />

Şoför 1<br />

TOPLAM 49<br />

374

56 SİİRT<br />

Yüzölçümü 5.473 km²<br />

Nüfus 303.622 kişi<br />

Yıllık Nüfus Artış Hızı binde 12,6<br />

Nüfus Yoğunluğu 55 kişi<br />

Nüfus Dağılımı Şehir nüfusu:183.924, köy nüfusu:119.698<br />

Okur-Yazarlık Oranı %91<br />

Ortalama Yükseklik 600 - 1600 mt<br />

Toplam Yerleşim Sayısı 297 (6 belde, 7 ilçe, 284 köy)<br />

Ortalama, En Yüksek <strong>ve</strong> En Düşük Sıcaklık º C (17.2) , (42.6) , (-7.6)<br />

Yıllık Ortalama Yağış <strong>ve</strong> Nispi Nem 458,5 m2/kg - 49,9<br />

Deprem Konumu 1.derece deprem bölgesi<br />

Arazi Kullanım <strong>Durum</strong>u<br />

Tarım alanı:85.896, çayır-mera alanı: 191.350,<br />

orman alanı:63.950, tarıma el<strong>ve</strong>rişsiz alan:<br />

277.404 (hektar)<br />

Statüsü İl<br />

Gelişmişlik Kademesi 8<br />

Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sırası 72<br />

Tarım İş Kolunda Çalışanların İl Toplam<br />

İstihdamına Oranı<br />

%71,61<br />

<strong>Sanayi</strong> Sektörü Çalışanların İl Toplam<br />

%2,58<br />

İstihdamına Oranı<br />

<strong>Sanayi</strong> Üretim Değerinin İl İçindeki Payı %7,74<br />

Tarım Üretim Değerinin İl İçindeki Payı %28,80<br />

GSYİH'nın Türkiye İçindeki Payı %0 19<br />

Kişi Başına GSYİH 1.111 USD<br />

Banka Kredilerinin Türkiye İçindeki Payı %00 39<br />

Ana Tarım Ürünleri<br />

375<br />

Buğday, arpa, fıstık, üzüm, fiğ, korunga, yonca,<br />

s.mısır, mercimek, nohut, pamuk, ayçiçeği, dane mısır,<br />

nar, badem, ceviz.<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

İlimizin ekonomisi ağırlıklı olarak tarım <strong>ve</strong> hayvancılığa dayalı olup, sanayi yatırımlarında<br />

ilerleme kaydedilmeye çalışılmaktadır.<br />

Kurtalan ilçesinde bulunan çimento fabrikası <strong>ve</strong> Şirvan ilçesinde bulunan bakır cevheri<br />

üretimi <strong>ve</strong> konsantresi işletmesi dışında kalan tesisler, küçük <strong>ve</strong> orta ölçekli sanayi tesisleri<br />

olup bu tesisler; taş <strong>ve</strong> toprağa dayalı tesisler, beton üretimi, konfeksiyon, gıda <strong>ve</strong> metal<br />

imalat sektörleri olarak dağılım göstermektedir. İlimizde faaliyette bulunan 53 adet sanayi<br />

tesisinde yaklaşık 1300 kişi istihdam edilmektedir.<br />

Bakanlığımızın kredi desteği ile 2006 yılında tamamlanan Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi 70<br />

hektar büyüklüğünde <strong>ve</strong> 76 parselden ibaret olup, bugüne kadar 7 parselin tahsisi yapılmıştır.<br />

Bölgede 4 adet sanayi tesisi faaliyette bulunmakta olup, 2 adet tesisin yapımı devam<br />

etmektedir. 1 adet tesisisin inşaatına başlanmamıştır.<br />

İl Merkezinde bulunan 128 işyeri kapasiteli küçük sanayi sitesinin doluluk %100 dır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İlde ticaret ağırlıklı olarak tarım, hayvancılık <strong>ve</strong> el sanatlarına dayanmaktadır.

İlin belli başlı tarım ürünleri; buğday, mercimek, pamuk, arpa, nohut, fıstık, nar <strong>ve</strong><br />

üzümdür. Elde edilen tarım ürünleri iç piyasa <strong>ve</strong> diğer illere satılmaktadır.<br />

İlde 376.800 küçükbaş <strong>ve</strong> 33.880 büyükbaş hayvan bulunmakta olup, diğer illere <strong>ve</strong> yurt<br />

dışına ihraç edilmektedir.<br />

İlin ticarete konu en önemli ürünleri; Siirt Fıstığı, Pervari Balı, Zivzik Narıdır.<br />

Yıllık 6000 ton fıstık (10 yıl içerisinde 20000 tona ulaşacaktır), 1000 ton bal <strong>ve</strong> 8000 ton<br />

zivzik narı üretilmektedir.<br />

Siirt İli ticaret hayatının diğer bir unsuru da el sanatlarıdır. İlin en önemli el sanatı<br />

ürünleri, Merkez İlçede tiftikten dokunan Siirt Battaniyesi <strong>ve</strong> diğer ilçelerde de üretilen<br />

kilimdir. Üretilen bu ürünler turizmin yoğun olduğu illere satılmaktadır.<br />

Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odasına kayıtlı bulunan üye sayısı 1.042’dir. İl genelinde anonim şirket<br />

sayısı 82, limited şirket sayısı 516’dir.<br />

İlin gelirlerini oluşturan iktisadi faaliyet dalları;<br />

� Tarım Ürünlerinden Elde Edilen Gelirler.<br />

� Çeşitli Hizmetlerden Elde edilen Gelirler.<br />

� Ticaret Faaliyetlerden Oluşan Gelirler.<br />

� Hayvancılık Ürünlerinden Elde Edilen Gelirler.<br />

� <strong>Sanayi</strong> sektörü üretiminden elde edilen gelirler.<br />

� El Sanatlarından Elde Edilen Gelirler.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Siirt İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Siirt İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 44 dir. Toplam sanayi işletmesi<br />

içerisinde % 0.05 lik bir oran ile sanayisi gelişmemiş iller arasında yer almaktadır.<br />

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi<br />

yapıldığında, % 65 lik bir oran ile Gaziantep İli bölge illeri arasında birinci sırada yer alırken,<br />

%10 Şanlıurfa, % 9 Diyarbakır, % 6 Adıyaman, % 4 Batman, % 3 Mardin, % 1 Kilis, % 1<br />

Siirt, % 1 Şırnak yer almaktadır.<br />

3.2. Siirt İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Siirt İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 28 lik bir<br />

oran ile Gıda ürünlerinin imalatı % 18 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı % 16 Diğer metalik<br />

olmayan mineral ürünlerin imalatı ilk üç sırada olduğu görülmektedir.<br />

Diğer sektörler sırasıyla;<br />

% 7 Elektrik ,gaz,buhar <strong>ve</strong> havalandırma sistemi üretim <strong>ve</strong> dağıtımı,<br />

% 7 Ham petrol <strong>ve</strong> doğal gaz çıkarımı,<strong>ve</strong> saha aram <strong>ve</strong> tetkiki hariç,petrol <strong>ve</strong> gaz çıkarımı ile<br />

ilgili hizmeti,<br />

% 5 Metal Cevherler Madenciliği<br />

% 2 Mobilya imalatı,<br />

% 2 Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı,<br />

% 2 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı ,<br />

% 2 Ana metal sanayi<br />

% 2 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünleri imalatı,<br />

376

% 2 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı<br />

% 2 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı(mobilya hariç)<br />

% 2 Fabrikasyon metal ürünleri<br />

% 3 Diğer<br />

3.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Siirt ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 1.245 dir.<br />

3 sanayi işletmesinde AR-GE birimi, 14 sanayi işletmesinde Kalite Kontrol birimi<br />

bulunmaktadır.<br />

Genel Değerlendirme:<br />

Siirt İlinde sanayi yerel hammadde kaynaklarına uygun olarak bir gelişme göstermektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, % 33 Metal Cevherleri Madenciliği sektöründe, % 24 Diğer metalik<br />

olmayan mineral ürürnleri istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 74 si işçi, % 4 ü Mühendis’tir.<br />

Siirt ilinde bulunan sanayi işletmelerinin % 43 sı Mikro Ölçekli, % 48 i Küçük Ölçekli, % 7 i<br />

Orta Ölçekli, % 2 i Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel büyüklüğüne göre firmalar<br />

- Limak Hidroelektrik Santral Yatırımları A.Ş<br />

- Limak Çimento <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- Park Elektrik Madencilik <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- Türkiye Petrolleri A.O.(Mağrib Üretim Sahası<br />

- Aydın Kuruyemiş <strong>Sanayi</strong> Ticaret Ltd.Şti.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

İlin Mevcut Potansiyeli:<br />

Merkez İlçe :Siirt Fıstığı üretimi, tarım <strong>ve</strong> hayvancılık, el sanatları.<br />

Aydınlar İlçesi :Siirt Fıstığı üretimi, üzüm, turizm <strong>ve</strong> hayvancılık.<br />

Baykan İlçesi :Turizm, tarım, hayvancılık, maden.<br />

Eruh İlçesi :Siirt Fıstığı üretimi, üzüm, tarım <strong>ve</strong> hayvancılık, el sanatları.<br />

Kurtalan İlçesi :Tarla ürünleri, seracılık, alçı taşı üretimi, el sanatları.<br />

Pervari İlçesi :Bal, nar, üzüm, Siirt Fıstığı üretimi, hayvancılık <strong>ve</strong> maden.<br />

Şirvan İlçesi :Nar, üzüm, bal <strong>ve</strong> Siirt Fıstığı üretimi, maden, hayvancılık.<br />

İl sınırları içerisinde bulunan nehir <strong>ve</strong> çaylar üzerinde 1400 MW kurulu güce sahip<br />

hidro-elektrik santralleri kapasitesi mevcuttur. Halen 7 adet baraj yapım/yapım aşamasındadır.<br />

Toplam kurulu güçleri 1287 MW’tır.<br />

Potansiyelin değerlendirilmesine yönelik yapılabilecek yatırımlar:<br />

� Seracılık yatırımları.<br />

� Bağ-bahçe yatırımları.<br />

� Mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> sebze yetiştiriciliğine yönelik yatırımlar.<br />

� Siirt Fıstığı, ceviz <strong>ve</strong> badem yetiştiriciliğine yönelik yatırımlar.<br />

� Siirt Fıstığı <strong>ve</strong> ceviz muhafaza-işleme-paketleme tesisi.<br />

� Nar muhafaza <strong>ve</strong> ambalajlama tesisi.<br />

� Arıcılık <strong>ve</strong> bal üretimine yönelik yatırımlar.<br />

� Bal işleme-ambalajlama tesisi.<br />

� Tiftik keçisi yetiştiriciliği.<br />

� Et Besiciliği.<br />

� Et <strong>ve</strong> et ürünleri entegre tesisi.<br />

� Hindi yetiştiriciliği.<br />

� Alçı-kireç üretim tesisi.<br />

377

� Giyim eşyası imalatı.<br />

� Bakliyat eleme <strong>ve</strong> paketleme tesisi.<br />

� Organize hayvancılık bölgesi kurulması.<br />

� Lisanslı depoculuk.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

� Siirt Fıstığı İşleme <strong>ve</strong> Paketleme.<br />

� Pervari Balı İşleme <strong>ve</strong> Ambalajlama.<br />

� Zivzik Narı Paketleme.<br />

� Mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> Sebze Paketleme.<br />

� Alçı üretimi.<br />

� Makarna üretimi.<br />

� Halı ipliği <strong>ve</strong> makine halısı.<br />

� Et <strong>ve</strong> yumurta tavukçuluğu.<br />

� Süt besiciliği.<br />

� Sulama ekipmanları üretim tesisi.<br />

� Mobilya imalatı.<br />

� Öğrenci yurdu yatırımları.<br />

� Otel yatırımları.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Siirt İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

FİRMA SAYISI<br />

4 903<br />

2009 7 921<br />

2010 7 11.324<br />

2011 9 8.263<br />

6.2. Siirt İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

11 14.226<br />

2009 9 14.588<br />

2010 12 36.431<br />

2011 10 19.912<br />

7. Siirt İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Siirt Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 175)<br />

� 70 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2005 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 76 adet sanayi parselinin 7 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 3<br />

adedi üretim, 3 adedi inşaat, 1 adedi proje aşamasındadır. 69 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

378

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 50 kişi istihdam edilmektedir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Siirt İlinde 128 işyerlik Merkez Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi 1996 yılında tamamlanmıştır.<br />

Proje için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 6.855.465.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

379<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 SİİRT MERKEZ KSS 128 128 0 100<br />

TOPLAM 128 128 0 100<br />

(06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

KOSGEB tarafından sağlanan kredi faiz desteğinin, imalat sanayinde faaliyet gösteren<br />

yatırımcılara belirli limitler dâhilinde, istenildiğinde müracaat edecek şekilde açık tutulması<br />

<strong>ve</strong> KOBİ’lerin KOSGEB kredilerinden daha etkin yararlanabilmeleri için İlimizde KOSGEB<br />

Merkez Müdürlüğünün kurulması fayda sağlayacaktır.<br />

Katılım Öncesi Yatırım Aracı (İPA) Bakanlığımızca yürütülmekte olan Bölgesel Rekabet<br />

Edebilirlik Operasyonel Programı kapsamında;<br />

Siirt İli <strong>ve</strong> İlçeleri Fıstık Üreticileri Birliği <strong>ve</strong> İl Özel İdaresi işbirliği ile 2009 yılında sunulan<br />

“Fıstık Üretim Altyapısının Geliştirilmesi Projesi” uygun görülmüş <strong>ve</strong> ihale aşamasına<br />

gelmiştir. Toplam proje tutarı yaklaşık 10 milyon Euro’dur.<br />

İlimiz Aydınlar İlçesi Kaymakamlığı <strong>ve</strong> Belediye Başkanlığı tarafından sunulan “Siirt’te<br />

Turizm Sektörünün Canlandırılması Projesi” uygun görülmüştür. Proje ile ilgili müzakere<br />

çalışmaları devam etmektedir. Toplam proje tutarı yaklaşık 8 milyon Euro’dur.<br />

Bu iki projenin gerçekleşmesi halinde İlimiz ekonomisine katkı sağlayacaktır.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

ADI SOYADI ÜNVANI KIDEM YILI ÖĞRENİM DURUMU<br />

1 Fahrettin AKTAÇ İl Müdürü 29 Lisans (Müh.)<br />

2 Mehmet ÜÇBAŞ Şube Müdürü 16 Lisans (İktisat)<br />

3 Adil AYDIN Memur 23 Lise<br />

4 Abdurrezzak ASLAN Memur 13 Lise<br />

5 Abdullah İLÇİN Memur 5 Lise<br />

6 İsmail SÜRME Tekniker 29 Ön Lisans (Tekniker)<br />

7 İlhan BARAN Ölçü Ayar Memuru 29 Ön Lisans (Tekniker)<br />

8 M.Remzi ÖGETÜRK Ölçü Ayar Memuru 24 Ön Lisans (Tekniker)<br />

9 Hikmet BEŞTAŞ Şoför 21 Lise

57 SİNOP<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

l, 14.07.2009 tarih <strong>ve</strong> 2009/15199 sayılı “ Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında<br />

Karar” kapsamında desteklenecek 4. Derecede İller arasında bulunmaktadır. Bu nedenle<br />

Sinop’a yatırım yapan yatırımcı; gümrük <strong>ve</strong>rgisi muafiyeti, KDV istisnası, faiz desteği,<br />

sigorta primi iş<strong>ve</strong>ren hissesi desteği, <strong>ve</strong>rgi indirimi <strong>ve</strong> yatırım yeri tahsisi gibi birçok<br />

avantajlara sahiptir.<br />

Sinop’un coğrafi konumundan dolayı iç pazara uzak oluşu, çevre illerle bağlantısını<br />

sağlayan karayolları yapımının-özellikle Sinop-Samsun yolunun-henüz tamamlanmamış<br />

olması, deniz ulaşım potansiyeline rağmen, liman olmamasından dolayı deniz ulaşımından<br />

yeterince yararlanılamaması sanayileşme açısından İlin dezavantajları olarak görülmektedir.<br />

Ayrıca; tarım, hayvancılık <strong>ve</strong> hizmet sektörü olan turizmden istenilen katma değerin<br />

yaratılamaması da, sanayi sektörünün gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir.<br />

Sinop’ta sanayi sektörü; yöre doğal kaynaklarını kullanarak üretim yapan orman ürünleri,<br />

toprak sanayi, gıda sanayi ile birlikte kimya, metal, plastik, tekstil <strong>ve</strong> cam sanayi sektörlerinde<br />

faaliyet göstermektedir.<br />

Balık işleme sanayinde faaliyet gösteren işletmeler, yörenin geleneksel deniz ürünü<br />

olan hamsinin değerlendirmesine yönelik balık unu <strong>ve</strong> yağı fabrikalarıdır. Üretilen balık unu<br />

kanatlı hayvan yeminde kullanılmak üzere yem fabrikalarına pazarlanırken, başta kozmetik<br />

sanayi olmak üzere dericilik vb. gibi sanayilerde kullanılan balık yağının büyük bir bölümü<br />

ise ihraç edilmektedir.<br />

Gıda sanayinde, un fabrikalarının yanında süt, ayran, peynir <strong>ve</strong> mey<strong>ve</strong> suyu, küp<br />

şeker, üretimine yönelik yatırımlar faaliyet göstermektedir. Ayrıca, gıda sektöründe yörenin<br />

önemli bir tarımsal ürünü olan çeltiğin işlenmesine yönelik tesisler de mevcuttur.<br />

Tekstil sanayi, sağladığı istihdam imkanlarının genişliği bakımından ilin önemli<br />

sektörel yatırımını oluşturmaktadır. Tekstil üretiminde bulunan işletmeler arasında sim ipliği<br />

olarak bilinen metalize ip üreten bir işletme de mevcuttur. Metalize ipin büyük bir bölümü<br />

ihraç edilmektedir. Tekstil sektörü, üretilen ürünlerin pazara ulaştırılmasında karayollarından<br />

kaynaklanan problemleri diğer sektörlere göre daha yoğun yaşayan sektör olarak<br />

bilinmektedir.<br />

Taş <strong>ve</strong> toprağa dayalı sanayide faaliyette bulunan işletmelerin tamamı, tuğla <strong>ve</strong> kiremit<br />

hammaddesinin bulunduğu Boyabat ilçesinde faaliyet göstermektedir. Değişik boyutlarda<br />

emeğe dayalı teknoloji ile inşaat tuğlaları <strong>ve</strong> kiremit üreten söz konusu işletmelerin pazarı, İç<br />

Anadolu Bölgesi'ne ulaşımdaki güçlükler <strong>ve</strong> aynı zamanda bu pazarın Çorum'da faaliyet<br />

gösteren işletmeler tarafından paylaşılması sebebiyle sadece Karadeniz Bölgesi’nde komşu<br />

iller ile sınırlı kalmıştır.<br />

Metal sanayinde madeni para, tel <strong>ve</strong> çivi üretimi yapan işletmeler mevcuttur.<br />

İlin <strong>ve</strong> bölgenin sahip olduğu zengin orman emvalinin değerlendirilmesi amacıyla 24 kereste<br />

<strong>ve</strong> işletmesi faaliyet göstermektedir. Geçmiş yıllarda talebi karşılamaya yetecek hammadde<br />

temin edebilen işletmeler, orman varlığını oluşturan ağaçların cinsi <strong>ve</strong> niteliği ile bu<br />

vasıflardaki ağaçlara sahip orman alanlarının yetersizliği sonucunda, giderek<br />

hammaddelerinin büyük bir bölümünü il <strong>ve</strong> yurt dışındaki kaynaklardan temin etmek zorunda<br />

kalmışlardır.<br />

Cam sanayinde faaliyette bulunan iki işletme, çıkma <strong>ve</strong> hurda camları öğütmek suretiyle<br />

işleyerek, inşaatlarda dış cephe kaplaması olarak kullanılan cam mozaik üretmektedir. Kristal<br />

cam üreten Sinop Cam <strong>Sanayi</strong> ise atıl durumdadır. 1992 yılında kapatılan <strong>ve</strong> 1997 yılında<br />

özelleştirilen işletme, çalıştığı dönemlerde İl ekonomisine istihdam <strong>ve</strong> yüksek oranda katma<br />

değer sağlamıştır.<br />

380

Kimya sanayinde faaliyette bulunan bir işletme, yöresel pazara yönelik olarak değişik<br />

türlerde deterjan üretimi yapmaktadır.<br />

<strong>Sanayi</strong> tesisleri; Merkez İlçe olmak üzere, Boyabat, Gerze, Ayancık, Türkeli <strong>ve</strong><br />

Durağan İlçelerinde bulunmaktadır. İlimizde planlı sanayileşmenin örneğini teşkil eden Sinop<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi’nde 31.12.2011 tarihi itibarıyla toplam 72 parselin 39’u yatırımcıya<br />

tahsis edilmiştir.İhalesi yapılarak altyapı yapım inşaatına başlanan Boyabat Organize <strong>Sanayi</strong><br />

Bölgesi’nin alt yapı yapım işinin, 2013 yılında tamamlanması planlanmaktadır.<br />

İlimizde küçük <strong>ve</strong> ortak ölçekli sanayi kuruluşları ağırlıktadır.Özel sektör yatırımları İl içi<br />

sermaye birikimine <strong>ve</strong> birlikte iş yapmaya dayalı olarak başlamış; ancak, olumlu sonuçlar<br />

göstermemesi nedeniyle devam etmemiştir.Genelde yatırımlar, yatırımcıların kendi sermaye<br />

birikimine dayalıdır. Özel sektöre ait tesisler çoğunlukla küçük <strong>ve</strong> orta ölçekli işletmeler<br />

olarak yer almaktadır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

icaret sektörü, üretim sektörleri ile hizmet sektörleri tarafından üretilen mal <strong>ve</strong><br />

hizmetlerin, tüketicilere arz edildiği bir sektör olmakla birlikte, oluşturduğu katma değer <strong>ve</strong><br />

sermaye birikimi yoluyla yeni yatırımlar için de kaynak oluşturan bir sektördür. Nüfus<br />

yoğunluğunun az, ulaşımının zor olması nedeniyle ticaret sektörü gelişmemiştir.<br />

icaret sektörü, ekonomide tarım, ulaştırma <strong>ve</strong> haberleşme sektörlerinden sonra<br />

gelmektedir.<br />

l; küçük esnaf <strong>ve</strong>ya işletmelerden meydana gelen, ağırlıklı olarak tarımsal <strong>ve</strong><br />

hayvansal ürünler, gıda maddeleri, giyim, ev araç <strong>ve</strong> gereçleri, inşaat malzemeleri ile diğer<br />

tüketim mallarının alım <strong>ve</strong> satımlarının yapıldığı içe dönük ticari bir yapıya sahiptir.<br />

İlin ticari hayatında pirinç <strong>ve</strong> tuğla önemli yer tutmaktadır. Pirinç üretim merkezi olan<br />

Sinop’ta pirinç hasadından sonra ticari hayatta bir canlanma görülmektedir. Mevsimlik bir<br />

ticari canlanmaya sebep olan pirince karşın, Boyabat ilçesinde üretilen tuğla <strong>ve</strong> kiremit<br />

özellikle İlçede canlı ticari bir hayatın sürekliliğine imkan sağlamaktadır.<br />

Sinop, sosyo-ekonomik <strong>ve</strong> ticari olarak Samsun’un etkisi altındadır. Birçok ticaret<br />

malı Samsun’dan <strong>ve</strong>ya Samsun üzerinden karşılanmaktadır.<br />

l, mevduat <strong>ve</strong> krediler açısından çok iyi göstergelere sahip değildir. 2009 yılı itibarıyla<br />

banka mevduatları toplamı 601.422.000 TL olup, mevduatların İllere göre sıralamasında ise<br />

% 0,1 ile 59 uncu sıradadır (T.Bankalar Birliği).<br />

üyük bir bölümünü ihtisas dışı kredilerin oluşturduğu krediler açısından da düşük<br />

kredi kullanma oranları göze çarpmaktadır.<br />

Tasarrufların son derece düşük olduğu Sinop’ta 25 banka şubesi ihracat işlemleri için<br />

de İhracatçı Birlikleri Bürosu bulunmaktadır. İl gelirlerinin az olması, tasarrufların da düşük<br />

seviyelerde gerçekleşmesine sebep olduğundan; sanayi sektörüne aktarılacak kaynaklar sınırlı<br />

kalmaktadır.<br />

Sinop’tan diğer İllere başta tuğla <strong>ve</strong> kiremit olmak üzere kereste, pirinç, kestane, balık,<br />

balık unu <strong>ve</strong> yağı, cam mozaik, küp şeker, sim ipliği, tekstil ürünü, peynir, plastik<br />

ürünler,kireç <strong>ve</strong> deterjan satışı yapılmakta; diğer İllerden ise otomobil <strong>ve</strong> yedek parça,<br />

dayanıklı tüketim malları, makine <strong>ve</strong> teçhizat, manifatura, inşaat malzemeleri, mutfak eşyaları<br />

gibi endüstriyel ürünler ile mevsimlik mey<strong>ve</strong>, sebze <strong>ve</strong> narinciye alımı yapılmaktadır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Sinop İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

3<strong>81</strong>

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Sinop İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 152 dır. Toplam sanayi işletmesi<br />

içerisinde % 0.2 lik bir oran ile sanayisi az gelişmiş iller arasında yer almaktadır.<br />

Karadeniz Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, bölge<br />

illeri arasında %19 lik bir oran ile Samsun ilk sırada yer almaktadır. Sırasıyla, % 10 ile Düzce<br />

, % 10 Trabzon, %10 Çorum, % 7 Bolu, % 6 Kastamonu, % 5 Ordu, %5.0 Rize, % 4 Amasya,<br />

% 4 Tokat, %4 Zonguldak, % 4 Karabük, %3 Sinop, % 3 Giresun, %3 Bartın, %1<br />

Gümüşhane, %1 Artvin, % 1 Bayburt illeri takip etmektedir.<br />

3.2. Sinop İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

SİNOP İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 23 ile Diğer<br />

Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı ,%22 Gıda Ürünleri İmalatı, % 12 Ağaç <strong>ve</strong><br />

Mantar Ürünleri İmalatı ilk sıralarda olduğu görülmektedir.<br />

Bunları sırasıyla aşağıdaki sektörle takip etmektedir.<br />

% 11 Diğer Madencilik <strong>ve</strong> Taşocakçılığı<br />

% 10 Giyim Eşyası İmalatı ,kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması,<br />

% 5 Mobilya İmalatı;<br />

% 5 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine <strong>ve</strong> teçhizat hariç)<br />

% 4 Kauçuk <strong>ve</strong> Plastik Ürünlerin İmalatı,<br />

% 2Makine <strong>ve</strong> ekipmanların kurulumu <strong>ve</strong> onarımı,<br />

% 1 Başka yerde sınıflandırılmamış Makine <strong>ve</strong> ekipman İmalatı<br />

% 1 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünleri imalatı.<br />

% 1 Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine edilmiş petrol ürürnleri<br />

% 1 Tekstil Ürünleri İmalatı<br />

% 1 Ana metal sanayi<br />

% 1 Metal Cevherler Madenciliği,<br />

3.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Sinop ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı Toplam:<br />

4.203 dır.<br />

Ar-Ge birimi bulunan firma sayısı 5, Kalite Kontrol birimi bulunan firma sayısı 14 dür.<br />

Genel Değerlendirme:<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, %25 i Diğer Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı % 24 i Giyim<br />

Eşyası imalatı sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 90 si işçi, % 1 i Mühendis'tir.<br />

Sinop İlinde bulunan sanayi işletmelerinin 33 ü Mikro Ölçekli, % 61 i Küçük Ölçekli, % 5 ü<br />

Orta Ölçekli, % 1 i Büyük Ölçekli işletmelerdir<br />

Personel Sayısına Göre Büyük İşletmeler<br />

- Betareks Metalize İplik <strong>ve</strong> Ambalaj <strong>Sanayi</strong> A.Ş.<br />

- Bizim Konfeksiyon Tekstil Taahhüt <strong>Sanayi</strong> Ltd.Şt.<br />

- Örsan Tekstil Konfeksiyon <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- Doğuş inşaat <strong>ve</strong> ticaret A.Ş.Durağan şubesi<br />

- Kaya-Pen Plastik <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Ltd.Şti.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

elişmekte olan İlde tarım, hayvancılık, maden <strong>ve</strong> orman varlığından meydana gelen<br />

doğal kaynak potansiyeli, öncelikli olarak <strong>ve</strong> kolaylıkla değerlendirilebilecek kaynakları<br />

oluşturmaktadır.<br />

382

oğal kaynak potansiyelini meydana getiren tarım, hayvancılık <strong>ve</strong> ormancılık sektörüne<br />

dayalı olarak ilde yapılabilecek yatırımlar, yatırım grupları temelinde aşağıda belirtilmiştir.<br />

Tarım Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

- Seracılık<br />

- Kültür mantarı yetiştiriciliği<br />

- Yem bitkileri üretimi<br />

Seracılık:<br />

inop, ılıman iklimi ile seracılık yapmaya son derece el<strong>ve</strong>rişlidir. İlin engebesiz <strong>ve</strong><br />

tarıma uygun kesimleri seracılık amacıyla değerlendirilebilir. Çok yaygın olmasa da daha<br />

önce gerçekleştirilen örtü altı seracılık uygulamalarından olumlu sonuçlar alınmış olması, ilde<br />

bu konuda yeni yatırımların yapılması için teşvik edici bir unsur durumundadır.<br />

eralarda mevsimine has sebzeler turfanda olarak yetiştirilebilecektir. Ayrıca, bir<br />

seradan yılda dörde kadar ürün elde etmek mümkün olabileceği için birim alandan en yüksek<br />

<strong>ve</strong>rim almak söz konusu olabilecektir.<br />

lin güneşli gün sayısının güneydeki illerimize göre daha az <strong>ve</strong> güneş ışıklarını daha<br />

eğik olarak alıyor olması, seracılık yatırımlarının avantajını bir miktar azaltmaktadır. Bu<br />

sebeple, ürünlerin olgunlaşması güney illerimizde yer alan seralara göre daha geç<br />

gerçekleşeceğinden, pazarın bölge ile sınırlı kalması söz konusudur. Bununla birlikte, birim<br />

alandan elde edilecek gelir her durumda normal olarak elde edilenden fazla olacaktır.<br />

Arazisinin oldukça büyük bir bölümü engebeler <strong>ve</strong> orman alanları ile kaplı olan ilde, seracılık,<br />

fazla geniş araziye ihtiyaç göstermediğinden, küçük alanların değerlendirmesine de imkan<br />

<strong>ve</strong>recektir.<br />

enelde tercih edilen tesis; daha kolay <strong>ve</strong> ucuz olan plastik malzeme ile yapılan seralar<br />

olmaktadır. Bu tür seralar, genellikle çok küçük <strong>ve</strong> meyilli arazilerde tercih edilmekte iken,<br />

daha profesyonel anlamda seracılık yapmak isteyen yatırımcılar, büyük <strong>ve</strong> meyilsiz arazilerde<br />

cam malzemeden yapılan seraları tercih etmektedirler.<br />

urada önerilen yatırım, seracılık yatırımı olarak, il özelliği dikkate alındığında büyük<br />

ölçekli bir yatırım olarak kabul edilebilir. Yatırım ölçeğinin daha küçük tutulması durumunda,<br />

yatırım tutarının daha da azalacağı dikkate alınmalıdır.<br />

irinci tür yatırımlarda daha düşük bir sabit yatırım miktarıyla daha fazla ürün elde<br />

etmek mümkün olmasına karşın yatırımların teknik ömürlerinin kısa, ikinci tür yatırımlarda<br />

daha yüksek bir sabit yatırım miktarıyla daha az ürün elde edilmesine karşın yatırımların<br />

teknik ömürlerinin daha uzun olduğu dikkate alınmalıdır.<br />

era yatırımlarında, üretilecek ürünlerin pazarının il <strong>ve</strong> çevre illerle sınırlı kalacağı<br />

düşünülerek, yatırım büyüklüğünün tespitinde, yerel talebin dikkate alınması gereklidir.<br />

Kültür Mantarı Yetiştiriciliği:<br />

on yıllarda kültür mantarı, besleyici özelliği de göz önüne alındığında her geçen gün<br />

tüketimi artan <strong>ve</strong> aranan bir ürün olarak karşımıza çıkmaktadır. İklim koşullarının el<strong>ve</strong>rişli<br />

olması ile birlikte özellikle kırsal <strong>ve</strong> dar alanlarda yetiştirilmesi mümkün olan kültür<br />

mantarcılığı, köyden kente olan göçü azaltacağı gibi kırsal bölge gelirlerini de artıracaktır.<br />

Yem Bitkileri:<br />

lgili kuruluşlarca <strong>ve</strong> özel sektör tarafından gerçekleştirilen çalışmaların sonucunda,<br />

hayvancılığın tekrar canlanması paralelinde yem bitkilerine olan talepte artışlar olacaktır. Bu<br />

talebin karşılanması açısından yem bitkileri üretiminin önem kazanacağı söylenebilir. Bu<br />

açıdan, hayvancılık sektörünün <strong>ve</strong> talebin izlenmesi, yem bitkilerine yönelik yatırımlar için<br />

önemlidir.<br />

Hayvancılık Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

- Et <strong>ve</strong> süt besiciliği<br />

- Et <strong>ve</strong> yumurta tavukçuluğu<br />

- Arıcılık<br />

383

- Su ürünleri üretimi<br />

Et <strong>ve</strong> Süt Besiciliği:<br />

üyük bir bölümü engebeli <strong>ve</strong> ormanlık alanlarından oluşan İlde, özellikle de ilin<br />

kuzeyinde yer alan engebeli <strong>ve</strong> ormanlarla kaplı yörelerde besicilik, en uygun yatırım olarak<br />

görünmektedir. Besicilik, coğrafi yapının <strong>ve</strong> iklim özelliklerinin uygun olması sebebiyle mera<br />

<strong>ve</strong> ahır işletmeciliği <strong>ve</strong>ya açık besicilik şeklinde de yapılabilir.<br />

Et <strong>ve</strong> Yumurta Tavukçuluğu:<br />

eniz yolu vasıtasıyla Karadeniz’e kıyısı bulunan ülkelere ihracat imkânlarının olması,<br />

et <strong>ve</strong> yumurta tavukçuluğu yetiştiriciliğine yatırım yapmaya bir nedendir.<br />

lkemiz, mevcut hayvan varlığının büyük bir kısmının düşük <strong>ve</strong>rimli ırklardan<br />

oluşması, olumsuz çevre faktörleri, bakım-beslenme koşullarının yeterli düzeyde olmaması <strong>ve</strong><br />

üreticilerin bilinçsizliği nedenleri ile hayvan başına elde edilen <strong>ve</strong>rim itibariyle gelişmiş<br />

ülkelerin gerisinde kalmıştır.<br />

ıllardır yürütülen ıslah çalışmaları <strong>ve</strong> uygulanan teşvik tedbirleri sonucu birim başına<br />

<strong>ve</strong>rimde önemli gelişmeler sağlanmış olmasına rağmen; henüz istenen düzeye<br />

ulaşılamamıştır. Canlı hayvan ihracatının et ihracatı haline dönüştürülmesi, hayvan beslemede<br />

en uygun yem kullanım seviyesinin tespiti <strong>ve</strong> uygulaması, kuzu <strong>ve</strong> dana besiciliğinde<br />

hayvanların en uygun ağırlık kazanılıncaya kadar beside bırakılmasının sağlanması <strong>ve</strong> erken<br />

kesimin önüne geçilmesi, et <strong>ve</strong> süt üretimi yönünde başarılı ıslah çalışmaları çok önemlidir.<br />

Daha çok mera <strong>ve</strong> anıza dayalı bir besleme şeklinin görüldüğü koyunculukta da, nadas<br />

alanlarının giderek daralması <strong>ve</strong> mera alanlarında ıslah çalışmalarının yavaş gerçekleşmesi<br />

olumsuz etki yapmaktadır. Bu olumsuzluğu gidermek için, daha yüksek <strong>ve</strong>rimli kültür ırkı <strong>ve</strong><br />

melezlerinin arttırılması yönünde gerekli önlemlerin alınması <strong>ve</strong> ilde koyun yetiştiriciliği<br />

yönünde çalışmalar yapılması, küçükbaş hayvan varlığı içerisindeki payının arttırılması <strong>ve</strong><br />

geliştirilmesi gerekmektedir.<br />

Sinop iklim <strong>ve</strong> çok zengin bitkisel üretim açısından büyükbaş hayvan yetiştiriciliğine<br />

son derece el<strong>ve</strong>rişlidir. Hayvancılık sektöründe arzulanan <strong>ve</strong>rim artışlarının sağlanmasında<br />

mevcut genetik kapasite, suni <strong>ve</strong> tabiî tohumlama uygulamaları ile artırılırken, bu konuda<br />

bakım, beslenme şartlarının iyileştirilmesi <strong>ve</strong> çeşitli girdi fiyatları ile ürün fiyatları arasındaki<br />

hassas dengenin korunması hususları da önemini sürdürmektedir.<br />

İlde yumurta <strong>ve</strong> et tavukçuluğu, yeterli düzeyde değildir. Sinop’ta doğal, sosyal <strong>ve</strong><br />

ekonomik koşulları çerçe<strong>ve</strong>sinde; et <strong>ve</strong> yumurta yönünde yüksek <strong>ve</strong>rimli tavuk sayısının<br />

arttırılması, daha iyi bakım, beslenme <strong>ve</strong> hastalıklarla mücadele gibi önlemleri kapsayan proje<br />

<strong>ve</strong> çalışmalar, yürütülmelidir.<br />

Arıcılık:<br />

İlin doğal yapısı, arıcılığın gelişmesine çok uygundur. Bu nedenle, bal üretimi yapacak<br />

tesisler için potansiyel fazlasıyla mevcuttur. Yeterince değerlendirilmeyen arıcılık<br />

potansiyelinin daha iyi değerlendirilebilmesi için; kaliteli üretime <strong>ve</strong> damızlık seçimine önem<br />

<strong>ve</strong>rilmesi, kovan başına bal <strong>ve</strong>riminin artırılması, arıcılık ürünlerinin iyi bir pazar yapısına<br />

kavuşturulması <strong>ve</strong> üreticilerin eğitilmeleri sağlanmalıdır.<br />

Su Ürünleri Üretimi:<br />

Sinop'un yer üstü su potansiyeli yüksektir. Yörede büyüklü küçüklü birçok dere <strong>ve</strong> çay<br />

yer almaktadır. Bu dere <strong>ve</strong> çayların durgun aktığı kesimlerinde <strong>ve</strong>ya kenarlarında yer alan<br />

araziler alabalık, somon vb. tatlı su balıklarının üretimine yönelik tesisler için uygun bir alt<br />

yapı oluşturmaktadır.<br />

Ayrıca, koylarda tuzlu su balıkları yetiştirilebilir. Benzer uygulamalar sınırlı sayıda da<br />

olsa ilde uygulamaya konulmuş <strong>ve</strong> başarılı sonuçlar alınmıştır.<br />

Yıllar itibarıyla su ürünleri üretimi, talebin üzerinde gerçekleşmekte olup, üretimdeki fazlalık<br />

ihracat yoluyla eritilmektedir.<br />

384

Denizlerimizde <strong>ve</strong> su kaynaklarımızdaki kirlenme <strong>ve</strong> bilinçsiz <strong>ve</strong>ya aşırı avlanma<br />

sebebiyle, doğal su ürünleri potansiyeli giderek azalmakta olduğundan; talebin avlanma<br />

dışındaki yollarla, yani üretimle karşılanması gerekmekte, bu ise balık üretimine yönelik<br />

yatırımları gerekli kılmaktadır.<br />

Sinop’taki yer üstü su kaynakları <strong>ve</strong> koylar bu amaçla değerlendirdiğinde, söz konusu<br />

tesislerde üretilecek ürünlerin bir kısmı iç pazarlara sunulabilecek; ayrıca, talep fazlasını ihraç<br />

etme imkanı da bulunabilecektir.<br />

Üretilecek su ürünlerinden talep fazlasının işlenmiş su ürünleri üreten tesislere<br />

hammadde olarak pazarlanması da mümkündür. Ayrıca, yatırımların başarılı olmaları<br />

durumunda, orta vadede, ilde de su ürünleri işleyen yatırımların artması da söz konusu<br />

olabilecektir.<br />

Gıda Sektörüne Yapılabilecek Yatırımlar<br />

- Reçel <strong>ve</strong> marmelat üretimi<br />

- Dondurulmuş gıda üretimi<br />

Reçel <strong>ve</strong> Marmelat Üretimi:<br />

Sinop’ta kısa ömürlü yaz mey<strong>ve</strong>lerini değerlendirmek <strong>ve</strong> pazara sunmak için reçel <strong>ve</strong><br />

marmelat üretimi yapacak tesisler kurulabilir. İlde üretilen mey<strong>ve</strong>lerden <strong>ve</strong> sulu tarım sonucu<br />

artacak mey<strong>ve</strong> üretiminin yaş olarak tüketilen kısmı dışındakiler, daha yüksek bir katma değer<br />

elde etmek amacıyla reçel <strong>ve</strong> marmelat üretimine yönelik bir yatırımda değerlendirilebilir.<br />

Dondurulmuş Gıda Tesisi:<br />

Giderek yaygınlaşan örtü altı seracılık üretiminde artış görülmektedir. Ayrıca, İl bir<br />

kıyı şehri olduğundan, balıkçılık da yapılmaktadır. Üretimi artan sebzenin yerel talebin<br />

üzerinde olan fazlasını değerlendirmek <strong>ve</strong> avlanan balıkları bozulmadan talep edilen yerlere<br />

ulaştırmak için dondurulmuş gıda üretim tesisleri kurulabilir.<br />

Bu tür tesislerde üretilecek olan dondurulmuş gıdaların Sinop’tan deniz yoluyla Karadeniz’e<br />

kıyısı olan ülkelere ihracat imkanı da mevcuttur.<br />

Orman Ürünleri <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

- Kereste üretimi<br />

- Kontrplak <strong>ve</strong> kaplama üretimi<br />

- Mobilya imalatı<br />

- Parke üretimi<br />

- Ahşap kapı <strong>ve</strong> pencere sistemleri imalatı<br />

- Ambalaj üretimi<br />

- Ahşap tekne imalatı<br />

- Lata üretimi<br />

- Lamine yonga levha (Laminat)<br />

- Lif levha (MDF)<br />

- Lamine parke<br />

Kereste Üretimi:<br />

İl, orman varlığı bakımından zengin illerden biridir. Bununla birlikte, ilgili bölümde de<br />

belirtildiği gibi, orman varlığının niteliği <strong>ve</strong> artım miktarının yetersizliği sebebiyle yeterli<br />

orman emvali elde edilememektedir. Mevcut şartlarda orman varlığından elde edilen emvalin<br />

mobilya sanayi için kereste haline getirilmesini sağlayan kereste üretim tesisleri mevcuttur <strong>ve</strong><br />

çok düşük miktarlarda üretim yapmaktadırlar.<br />

Orman emvalinin sınırlı olmasına karşın, Rusya Federasyonu <strong>ve</strong> Ukrayna ile Türk<br />

Cumhuriyetlerinden ithal edilmekte olan kereste giriş noktalarına (Samsun <strong>ve</strong> Trabzon<br />

Limanlarına) yakın olması sebebiyle de ithal hammadde teminini konusunda avantajlı bir<br />

konumda bulunması, orman ürünleri üretimine yönelik yatırımlar için ilin cazibesini bir<br />

miktar artırmaktadır.<br />

385

Sınırlı da olsa orman varlığından elde edilen emval ile ithal hammaddenin il içerisinde<br />

değerlendirilerek katma değerin Sinop ekonomisine kazandırılması açısından kereste üretim<br />

tesisleri kurulabilir. Kurulacak kereste üretim tesisleri, ilk aşamada inşaat sektörünün kereste<br />

ihtiyacını karşılayacak, ayrıca iç piyasaya satış yapabilecektir.<br />

Kontraplak <strong>ve</strong> Kaplama Üretimi:<br />

Sinop'un sahip olduğu orman emvali <strong>ve</strong> pazarlama şartları açısından ele alındığında,<br />

ancak ilde orta vadede gerçekleşecek gelişmelerden sonra ulaşılabilecek bir kapasitedir.<br />

Yatırımın daha düşük kapasitelerde gerçekleştirilmesi söz konusu olabilir.<br />

Bu noktada dikkate alınması gereken hususlar, iç <strong>ve</strong> dış kaynaklı hammadde temini<br />

kadar pazar şartları <strong>ve</strong> üretilecek ürünün çeşitleri olacaktır. Her ne kadar, yatırımı düşük<br />

kapasitelerde de gerçekleştirmek mümkün ise de, optimum kapasiteden uzaklaştıkça, üretim<br />

<strong>ve</strong>rimliliğinden uzaklaşacağı için maliyetlerin artması söz konu olabilecektir.<br />

Parke Üretimi:<br />

Konutlarda konfora yönelik inşaat malzemelerinin kullanımında artışlar meydana<br />

gelmesi <strong>ve</strong> konutların zeminlerinin parke kaplı olmasının tercih edilmesi, parkeye olan talebi<br />

artırmış <strong>ve</strong> bunun sonucunda son yıllarda talep üretimin üzerinde gerçekleşmiştir. Bu sebeple,<br />

kurulacak parke üretimine yönelik bir tesis, hem orman varlığını değerlendirecek; hem de<br />

talebin karşılanmasına yardımcı olacaktır.<br />

Her ağaçtan parke üretilemediği için, parke üretimi konusunda yatırım kararından<br />

önce, parke üretiminde kullanılabilecek yeterli hammaddenin iç <strong>ve</strong>ya dış piyasadan temin<br />

edilip edilemeyeceği araştırılmalıdır.<br />

Ahşap Kapı <strong>ve</strong> Pencere Sistemleri Üretimi:<br />

Ülkemizde nüfus artışı paralelinde artan konut talebi, ahşap kapı <strong>ve</strong> pencere talebini de<br />

beraberinde getirmektedir. Özellikle toplu konut uygulamaları, belirli özelliklerde çok sayıda<br />

kapı <strong>ve</strong> pencerenin aynı anda teminini gerektirmektedir. Geleneksel atölye tipi işletmelerde<br />

yapılan kapı <strong>ve</strong> pencere üretimi, bu tür talepleri karşılamaktan uzaktır.<br />

Aynı ölçülerde seri pencere üretiminde pazarlama problemleri ile karşılaşılabilir.<br />

Değişik ölçülerde üretim yapılarak bu problem aşılabilir. Ayrıca, seri üretimin getireceği<br />

maliyet avantajları ile bu tür pencerelerin giderek yaygın olarak kullanılmaya başlanması,<br />

pencerelerde de standart ölçülerin oluşmasını sağlayacağından, çok kısa bir süre sonra bu<br />

problem kendiliğinden çözülecektir.<br />

Seri olarak, fabrika ortamında pencere <strong>ve</strong> kapı üretimine yönelik bir yatırım için en<br />

önemli problem kapasitenin belirlenmesi olacaktır. Bu sebeple pazar araştırmalarının iyi<br />

yapılması <strong>ve</strong> daha sonraki yıllarda kapasite artırımı yapılacak şekilde uygun bir kapasite ile<br />

yatırıma başlanılmasında yarar söz konusudur.<br />

Ambalaj Malzemeleri Üretimi:<br />

<strong>Sanayi</strong> sektörünce üretilen değişik ürünlerin tüketiciye ulaştırılmasında kağıt, plastik<br />

<strong>ve</strong>ya ahşap esaslı değişik ambalajlar kullanılmaktadır. Ahşap ambalajlar daha ziyade mey<strong>ve</strong><br />

<strong>ve</strong> sebze sandığı, palet (taşıyıcı taban) <strong>ve</strong>ya büyük hacimli makine <strong>ve</strong> teçhizatın dış ambalajı<br />

olarak kullanılmaktadır.<br />

Bu amaçla pazar araştırması <strong>ve</strong> talep tespiti ile üretim konusu tespit edilebilir <strong>ve</strong><br />

sadece sandık <strong>ve</strong>ya palet üretimi yapılabilir. Esnek üretim metodu ile her türlü ambalaj<br />

malzemesini aynı anda üretmek de mümkündür.<br />

Lata Üretimi:<br />

Lata, kerestenin dilimlenmesiyle elde edilen 2-3 mm kalınlığında <strong>ve</strong> 8-10 cm<br />

genişliğindeki ahşap levhaların birbirine yapıştırılmasıyla <strong>ve</strong> presle şekil <strong>ve</strong>rilmesiyle elde<br />

edilen masif bir malzemedir. Lata, esneme özelliği sebebiyle, mobilya sektöründe, koltuk,<br />

kanepe, yataklı kanepe <strong>ve</strong> bazalı yataklarda, oturma zeminini desteklemek amacıyla<br />

kullanılmaktadır. Ranzalarda ise, hafif olması sebebiyle, ağır suntalar yerine yatak altlığı<br />

olarak değerlendirilmektedir.<br />

386

Latalar, hafif bombeli olarak üretildikleri <strong>ve</strong> kullanıldığı yere bombeli yüzeyleri yukarı<br />

gelecek şekilde monte edildikleri için, üzerine uygulanan yüke göre aşağı yönde bir miktar<br />

esnemektedir. Uygulanan yükün büyüklüğüne göre en fazla düz konuma gelmekte <strong>ve</strong><br />

mobilyada içe göçme olayına imkan <strong>ve</strong>rmemektedir. Ayrıca lastik kolonlara göre daha uzun<br />

bir ömre sahiptirler. Bu özellikleri sebebiyle modern mobilyalarda latalar lastik kolonlara<br />

tercih edilmektedirler.<br />

Lata üretimi için en fazla 15 cm genişliğinde levha elde edilebilecek çaplardaki<br />

ağaçlar yeterli olduğu için, büyük boyutlardaki kerestelerin kullanılması gerekmemektedir. Bu<br />

sebeple, uygun niteliklerde olmak üzere küçük çaplı ağaçlar lata üretiminde<br />

değerlendirilebilmektedir. Ayrıca, lata yanında aynı üretim sistemi ile sandalye <strong>ve</strong> zigon<br />

sehpa üretiminin de yapılması mümkün olabilmektedir.<br />

Lamine Yonga Levha (Laminat):<br />

Lamine yonga levha, yonga levhanın (sunta) plastik malzeme ile kaplanmasıyla elde<br />

edilen ahşap yarı mamullerdir. Mobilya sektöründe önceleri sade (kaplamasız) olarak<br />

kullanılmaya başlayan yonga levhalar, imalât sırasında kullanım yerlerine göre, ahşap<br />

kaplama <strong>ve</strong>ya lake ile boyanarak mobilyaya dönüştürülmektedir.<br />

Yonga levhalar üzerine yapılan ahşap kaplamaların zamanla renginin solması, açılma<br />

yapması, su ile temas ettiğinde suntanın şişmesi gibi problemler, yonga levhaların plastik<br />

malzeme ile kaplanması sonucu yaşanmadığından, lamine yonga levhalar, mobilya sektöründe<br />

aranır bir hammadde konumuna gelmiş bulunmaktadır. Mobilya sektöründe lamine yonga<br />

levha kısaca laminat olarak adlandırılmaktadır.<br />

Lamine yonga levhalar, suya dayanıklılığı, işleme kolaylığı, renk çeşitliliği <strong>ve</strong><br />

albenisinin yüksek olması vb. gibi sebeplerle, dolap, <strong>ve</strong>stiyer, çalışma masası, bilgisayar<br />

masası <strong>ve</strong> mutfak dolabı yapımında çoğunlukla kullanılan malzeme durumuna gelmiştir.<br />

İmalât sırasında kesilen kenarların kaplama malzemesi ile aynı renklerde plastik kenar<br />

bantları ile kapatılması, yonga levhanın üretilen mobilyada da suya dayanıklılığını devam<br />

etmesini sağlayan en büyük özelliktir.<br />

Lif Levha (MDF):<br />

Lif levha, yonga levhadan farklı olarak, hammaddenin yonga haline getirildikten sonra<br />

liflerine ayrılması <strong>ve</strong> bu liflerin yüksek basınç altında sıkıştırılmasıyla elde edilen bir ahşap<br />

ürünüdür.<br />

Yüksek basınç altında üretildiği için kırılma dayanımı daha yüksektir <strong>ve</strong> gevrek<br />

olmadığından yonga levha gibi ufalanmamaktadır. Dokusunun sıklığı nedeniyle, testere ile<br />

kesilebilme <strong>ve</strong> ahşap gibi şekil <strong>ve</strong>rilebilme özelliklerine sahiptir. Ayrıca su emme değeri<br />

düşük olduğu için, suyla temasında su emerek şişmemektedir. Yüzey düzgünlüğünün iyi<br />

olması sebebiyle herhangi bir kaplama gerektirmemekte <strong>ve</strong> doğrudan boyanabilmektedir.<br />

Mobilya sektöründe lif levhalar, yonga levhaların kullanıldığı her yerde kullanıldığı<br />

gibi, yonga levhaların kullanılamadığı dekoratif mutfak dolabı kapakları vb. üretiminde de<br />

kullanılabilmektedir. Herhangi bir kaplama gerektirmemesi <strong>ve</strong> dayanıklılığı gibi sebeplerle<br />

kaliteli mobilya yapımında yonga levhalara nazaran daha tercih edilen bir ürün konumuna<br />

gelmiş bulunan lif levhaların tek dezavantajı, fiyatlarının yonga levhalara göre bir miktar<br />

yüksek olmasıdır.<br />

Lamine Parke:<br />

Günümüzde, insanlarımızın oturdukları konutlardan beklentilerinin artmasına paralel<br />

olarak konutlarda konfora yönelik inşaat malzemelerin kullanımında da artışlar meydana<br />

gelmektedir. Konutların zeminlerinin parke kaplı olmasının tercih edilmesi de parkeye olan<br />

talebi artırmış <strong>ve</strong> bunun sonucunda son yıllarda talep üretimin üzerinde gerçekleşmiştir.<br />

Lamine parke, klasik parkeden farklı olarak, keresteden değil lif levhadan imal<br />

edilmektedir. Klasik parkeden farklı olduğu diğer bir nokta ise boyutlarıdır. Klasik parkede<br />

387

ir parke tahtası yaklaşık 2-3 cm eninde <strong>ve</strong> 30-40 cm boyunda <strong>ve</strong> 2-2,5 cm kalınlığında iken,<br />

lamine parke, 15-20 cm eninde, 100-120 cm boyunda <strong>ve</strong> 0,8-1 cm kalınlığındadır.<br />

Lamine parkeler, yüksek yoğunluktaki lif levhalardan (MDF) üretilmekte <strong>ve</strong> üzerleri,<br />

suya <strong>ve</strong> çizilmeye dayanıklı dekoratif plastik malzeme ile kaplanmaktadır. Lamine parkeler<br />

bu özelliği ile kullanıcıya renk <strong>ve</strong> motif zenginliği sunabilmektedir.<br />

Klasik parkeyle bir odanın döşenmesi için binlerce parke tahtasının bir araya<br />

getirilmesi gerekirken, lamine parke ile döşemede en fazla yüzlerle ifade edilebilen sayıda<br />

parke tahtası gerekmektedir. Bu yönüyle döşeme kolaylığı sağlamaktadır.<br />

Klasik parkeler, genellikle meşe, kayın, ceviz vb. gibi sert ağaçlardan üretilmekte,<br />

kullanımları sırasında yamulmamaları için de fırınlanmaktadır. Bununla birlikte suyla teması<br />

sonucu şekil bozuklukları meydana gelebildiğinden döşemeler bozulabilmektedir. Lif<br />

levhaların suya direnci sebebiyle, lamine levhalarla yapılan yer döşemelerinde bu tür<br />

bozulmaların meydana gelmesi söz konusu değildir.<br />

Lamine parke, inşaat sektöründe lüks konut inşaatlarında <strong>ve</strong>ya konutların yeniden<br />

dekorasyonları sırasında, avantajları sebebiyle klasik parkeye karşı tercih edilmektedir.<br />

Lamine parkeler, farklı boyutlarda <strong>ve</strong> farklı dekoratif malzeme ile kaplanarak lambri olarak da<br />

kullanılabilme özelliğine sahiptir.<br />

Lamine parke talebi giderek artmakta, yurtiçinde yeterli miktarda lamine parke<br />

üretilmediğinden talebin bir kısmı ithalat ile karşılanmaya çalışılmaktadır.<br />

Turizm Sektörüne Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Sinop, gerek zengin tarihi açısından, gerekse doğal güzellikleri açısından turizm<br />

potansiyeli olan bir İl’dir.<br />

- Turistik otel <strong>ve</strong> pansiyonlar<br />

- Lokanta, kafeterya <strong>ve</strong> eğlence yerleri<br />

- Mokamplar <strong>ve</strong> kamping alanları<br />

Sinop’ta yörenin özelliğine göre otel <strong>ve</strong> pansiyon tipinde barınma amaçlı yatırımlara<br />

ihtiyaç duyulmaktadır. Aynı şekilde her yıl artan turist sayısına paralel olarak yeme-içme <strong>ve</strong><br />

eğlenme ihtiyaçlarını karşılamak üzere lokanta, kafeterya <strong>ve</strong> eğlence yerleri ile ilgili<br />

yatırımların yapılması gerekmektedir.<br />

İlin gerek kıyı kesiminde, gerekse av <strong>ve</strong> yayla turizmine açılacak olan iç kesimlerinde,<br />

araçlarıyla bölgeye gelen turistlerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere mokamp <strong>ve</strong> kamping<br />

alanlarına da ihtiyaç vardır.<br />

Tekstil <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

- Çorap üretimi<br />

- Örme eşya üretimi<br />

Ülkemiz diğer ülkelerdeki dokuma <strong>ve</strong> giyim sanayi ile rekabet edebilecek seviyeye<br />

ulaşmıştır. Dokuma <strong>ve</strong> giyim ürünleri üretimi, talebin artmasına paralel olarak giderek<br />

hammaddenin üretildiği yerlere bağımlılığını yitirmiş, bunun sonucu olarak yurdumuzun<br />

hemen hemen her yöresinde tekstil yatırımları gerçekleştirilmektedir.<br />

Yüksek miktarlarda sabit yatırım gerektiren tekstil yatırımlarını bekleyen riskleri en<br />

aza indirmek, fizibilite etüdünün <strong>ve</strong> üretilecek ürün türünün tespit edilmesi açısından iyi bir<br />

pazar araştırması gereklidir.<br />

Çorap Üretimi:<br />

Çorap, dış giyimin ayrılmaz bir parçası olarak günlük hayatımızda önemli bir yeri olan<br />

üründür. Tüketici beğenileri doğrultusunda, renk <strong>ve</strong> desen olarak giderek büyüyen bir<br />

yelpazede çorap üretimi yapılmaktadır. Mevcut şartlarda üretim, talebi karşılar seviyede olsa<br />

bile, talep artışının sürekliliği, çorap üretimi konusunda yeni yatırımları gündeme<br />

getirmektedir.<br />

388

Örme Eşya Üretimi:<br />

Örme giyim konusu, sentetik örgü ipleri kullanılarak üretilen tüm ürünleri kapsamaktadır.<br />

Kullanılan iplik numarasına göre çok ince örgülü örme ürünlerinden kaba örgülü örme<br />

ürünlerine kadar değişik örgü ürünler üretilmektedir.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Gerek yurtiçinden, gerekse yurt dışından gelen talepler, mevcut işletmelerce<br />

karşılanmaktadır. Talep edilen ürünlerden Sinop'ta üretilmesinin mümkün olduğu görülenlerin<br />

üretimine yönelik yatırımlar, yatırım grupları temelinde aşağıda <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

Gıda <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

- Süt <strong>ve</strong> süt mamulleri üretimi<br />

- Pirinç unu <strong>ve</strong> nişasta üretimi<br />

- Küp şeker üretimi<br />

Süt <strong>ve</strong> Süt Mamulleri Üretimi:<br />

Mevcut hayvan potansiyelinden elde edilen süt miktarı mevcut şartlarda herhangi bir<br />

süt <strong>ve</strong> süt ürünleri üretim tesisi için yatırım yapmaya yetecek miktarlarda değildir. Bu sebeple<br />

faaliyette olan işletmeler kullanım kapasite oranların altında çalışmaktadır. Fakat, süt<br />

hayvancılığı geliştirici çalışmalar sonucu süt <strong>ve</strong>rimindeki artışlar <strong>ve</strong> besicilik yatırımları ile<br />

orta vadede süt potansiyelinde meydana gelecek artışlar bu tür yatırımları mümkün<br />

kılabilecektir.<br />

Süt inekçiliğine yönelik yatırımlar sonucu elde edilecek sütün değerlendirilmesi<br />

amacıyla, süt <strong>ve</strong> süt mamullerinin üretimlerine yönelik yatırımlar, önümüzdeki yıllarda<br />

gerçekleştirilebilir yatırımlar olarak dikkate alınmalıdır.<br />

Pirinç Unu <strong>ve</strong> Nişasta Üretimi:<br />

Pirinç, ilin önemli tarımsal ürünleri arasındadır. Üretilen pirincin tamamı yemeklik<br />

olarak tüketilmektedir. <strong>Sanayi</strong>nin ihtiyaç duyduğu pirinç unu <strong>ve</strong> nişasta talebinin dikkate<br />

alınıp, pirinçten elde edilen katma değeri artırmak <strong>ve</strong> il ekonomisine katkı sağlamak için<br />

pirinç unu <strong>ve</strong> nişasta üretimine yönelik yatırımlar yapılabilir.<br />

Pirinçten elde edilecek nişasta üretiminde ise dış pazarları hedefleyen bir üretim<br />

anlayışıyla yatırım yapılması gerekliği ortaya çıkmaktadır.<br />

Küp Şeker Üretimi:<br />

Küp şeker, kristal toz şekerin bir miktar nemlendirilerek basınçla sıkıştırılması <strong>ve</strong> küp<br />

şeklinin <strong>ve</strong>rilmesiyle üretilen bir gıda maddesidir. Talebin artmasına paralel olarak ülkemizin<br />

hemen her tarafında üretilmeye başlanmıştır.<br />

Küp şekere, iç piyasadan gelen talepler ile yurt dışı talepleri dikkate alındığında,<br />

Sinop’ta yatırım yapmanın uygun olduğu söylenebilir.<br />

Yukarıda belirtilen sebeplerle iç <strong>ve</strong> dış talepleri karşılamaya yönelik olarak Sinop’’ta<br />

küp şeker üretimine yönelik yatırımlar düşünüldüğünde, küp şeker üretimi için gereken kristal<br />

toz şeker, Kastamonu Şeker Fabrikaları’ndan temin edilebilecektir.<br />

Tekstil Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Tekstil sektörü, son yıllarda en fazla yatırımın yapıldığı sektördür. Ülkemiz diğer<br />

ülkelerdeki tekstil sektörleri ile rekabet edebilecek seviyeye ulaşmıştır. Tekstil ürünleri<br />

üretimi, talebin artmasına paralel olarak giderek hammaddenin üretildiği yerlere bağımlılığını<br />

yitirmiş, bunun sonucu olarak yurdumuzun hemen, hemen her yöresinde tekstil yatırımları<br />

gerçekleştirilmeye başlanmıştır.<br />

Sinop'ta tekstil yatırımlarının gerçekleştirilmemesi için herhangi bir sebep<br />

bulunmamaktadır. Bununla birlikte, ilin kapalı ekonomik yapısı sebebiyle çok dar bir alıcı<br />

çevresine hitap edilmek zorunda kalınacağı <strong>ve</strong> ülkemizde tekstil yatırımlarının talebin de<br />

üzerinde kapasiteye sahip olması sebebiyle iç pazarda doygunluğa ulaşıldığı için, kurulacak<br />

389

tesislerin il dışında faaliyette bulunan diğer tekstil tesisleriyle anlaşmalı olarak fason imalata<br />

yönelik <strong>ve</strong>ya doğrudan ihracata yönelik olarak çalışmaları gerekecektir.<br />

Bu sebeplerden dolayı, yüksek miktarlarda sabit yatırım gerektiren tekstil yatırımlarını<br />

bekleyen riskleri en aza indirmek açısından fizibilite etüdünün <strong>ve</strong> üretilecek ürün türünün<br />

tespit edilmesi açısından iyi bir pazar araştırması yapılmasının gerekliliği unutulmamalıdır.<br />

Sinop'ta tekstil sektöründe;<br />

- Hazır giyim üretimi<br />

- Çorap üretimi<br />

- Penye üretimi, yapılabilir.<br />

Hazır Giyim Üretimi:<br />

Tekstil ürünlerine olan ihtiyaç sürekli devam ettiğinden, yurtiçi talebi artan <strong>ve</strong><br />

aynı zamanda en ihraç kalemlerini oluşturan hazır giyim, penye <strong>ve</strong> örme giyim ürünleri<br />

üretimi yapan yatırımlar gerçekleştirilebilir görülmektedir.<br />

Hazır giyimde üretim, yurtiçi talebin çok üstündedir <strong>ve</strong> üretim fazlası ihraç<br />

edilmektedir. Türk hazır giyim ürünleri, kalitelerinin yüksekliği <strong>ve</strong> fiyatlarının uygunluğu gibi<br />

sebeplerle dış piyasalarda aranılmaktadır.<br />

Sinop Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi, altyapı <strong>ve</strong> teşvik imkânları ile bu tür yatırımlar için<br />

büyük bir avantaj sağlamaktadır. Bu sebeple, ihracat potansiyelini de değerlendirmek üzere<br />

hazır <strong>ve</strong> örme giyim ile penye üretimine yönelik tesisler gerçekleştirilebilir.<br />

Hazır giyime yönelik yatırımlar; bay, bayan <strong>ve</strong> çocuk hazır giyim ürünlerinin birlikte<br />

üretilebileceği komple birer yatırım olarak gerçekleştirilebileceği gibi, ayrı yatırımlar olarak<br />

da gerçekleştirilebilir.<br />

Çorap Üretimi:<br />

İlde, çorap imalatına yönelik yüksek ölçekli yatırımın yapılabilirliği de göz önünde<br />

bulundurulmalıdır.<br />

Penye Üretimi:<br />

Sinop'ta bayan giyimine yönelik olarak hazır giyim yatırımları da gerçekleştirilebilir.<br />

Bayan hazır giyim üretimine yönelik olarak; tişört, penye bluz, penye pantolon, penye etek <strong>ve</strong><br />

penye elbise üretilebilecek bir yatırım düşünülebilir.<br />

Plastik <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

- Plastik İnşaat Malzemeleri Üretimi<br />

- Plastik Eldi<strong>ve</strong>n <strong>ve</strong> Enjektör Üretimi<br />

Yapılabilir.<br />

Plastik malzemeler, özelliklerinin uygunluğu sebebiyle hemen, hemen her alanda<br />

kullanılabilen malzemelerdir. Kullanım alanlarına her gün yenileri eklenmekte olan plastik<br />

malzemelerin en fazla kullanıldığı alanlardan birisi, temiz <strong>ve</strong> pis su borusu, oluk, kapı <strong>ve</strong><br />

pencere sistemleri olarak inşaat sektörüdür.<br />

Plastik inşaat malzemeleri içerisinde pis su boruları, pik pis su borularının yerini almış<br />

olup, artık inşaatlarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Tesis kolaylığı bakımından galvanizli<br />

borular yerine içme suyu tesisatlarında <strong>ve</strong> kombili kalorifer tesisatlarında plastik temiz su<br />

boruları da kullanılmaktadır. Kullanımı giderek yaygınlaşmakta olan bir başka plastik inşaat<br />

malzemesi ise plastik kapı <strong>ve</strong> pencere sistemleridir.<br />

Plastikler, önceleri mutfak eşyaları olarak evlere girmiş iken, şimdilerde ise plastik<br />

sandalye, koltuk, masa vb. şeklinde mobilya olarak da evlerde yer almaktadır. Plastik<br />

mobilyaların portatif olanları pikniklerde tercih edilmektedir.<br />

Önceleri hortum olarak bahçıvanların hizmetine giren plastiklerin, esneklikleri,<br />

kullanım kolaylıkları <strong>ve</strong> ucuzlukları gibi sebeplerle giderek daha yaygın olarak bahçıvan<br />

aletleri olarak kullanılmaya başlanmıştır.<br />

Plastik sanayi esnek üretim modeline en uygun sektördür. Üretim hattında yer alan<br />

enjeksiyon makineleri ile enjeksiyon metoduyla üretilen değişik ürünleri aynı çatı altında<br />

390

üretmek mümkündür. Bu sebeple, talepte daralma olması durumunda üretim konusunu<br />

değiştirmek <strong>ve</strong>ya birden fazla ürünü aynı yatırımla üretmek mümkündür. Sektörde yerli<br />

üreticiler dünya standartlarını yakalamış olup, her türden plastik işleme makinelerinin büyük<br />

bir bölümü ülkemizde üretilmektedir.<br />

Plastik İnşaat Malzemeleri Üretimi:<br />

İnşaat malzemelerine yönelik plastik sanayi yatırımları; plastik profil <strong>ve</strong> boru, boru <strong>ve</strong><br />

bağlantı elemanları üretiminin yapılacağı yatırımlar olarak gerçekleştirilebilir.<br />

Plastik Eldi<strong>ve</strong>n <strong>ve</strong> Enjektör Üretimi:<br />

Tıpta doktorların kullandıkları cerrahi eldi<strong>ve</strong>nler <strong>ve</strong> plastik enjektörler de Sinop’ta<br />

üretilebilir. Bu tür plastik ürün üretiminin diğer üretimlerden farkı, üretimin steril şartlarda<br />

yapılmasıdır. Bu açıdan, bu alanda yatırımlara karar <strong>ve</strong>rildiğinde, sterilizasyon şartlarının<br />

getireceği ila<strong>ve</strong> maliyetler göz önüne alınmalıdır.<br />

Plastik enjektörlerin tamamına yakını ülkemizde üretilirken, eldi<strong>ve</strong>nlerin büyük bir<br />

bölümü ithal edilmektedir. Enjektör talebinin artması sebebiyle enjektör yatırımlarına,<br />

eldi<strong>ve</strong>nlerin ise ithal ediliyor olması sebebiyle eldi<strong>ve</strong>n yatırımlarına ihtiyaç bulunmaktadır.<br />

Hammadde olarak kullanılacak stiren-bütadien kauçuğu (SBR) <strong>ve</strong>ya normal bütadien kauçuğu<br />

(NBR), diğer plastik hammaddeleri gibi Petkim’den temin edilebilir.<br />

Şırınga yapımında kullanılmakta olan iğnelerin yurt dışından temin edilmesi<br />

gerekmektedir.<br />

Plastik sektörü için önerilen diğer üretim konularına yönelik yatırımlar ayrı olarak<br />

yapılabileceği gibi yukarıda bahsedilen yatırımlarla aynı çatı altında da yapılabilir.<br />

Diğer Yatırım Konuları:<br />

- Cam eşya üretimi<br />

- Elektro porselen üretimi<br />

- Seramik sofra <strong>ve</strong> süs eşyası üretimi<br />

Yapılabilir.<br />

Cam Eşya Üretimi:<br />

Cam üretimi Sinop’un yabancı olmadığı bir üretim konusudur. Dolayısıyla ilin bu<br />

konuda alt yapısı bulunmaktadır. Türkiye Şişe <strong>ve</strong> Cam <strong>Sanayi</strong>’ne aitken özelleştirilen <strong>ve</strong><br />

yıllardır atıl durumda bulunan Sinop Cam <strong>Sanayi</strong>’nin tekrar faaliyete geçirilmesi, cam <strong>ve</strong> cam<br />

ürünleri üretiminin tekrar canlanmasına sebep olacaktır.<br />

Sektörde her türlü camda üretim açığı olmamakla birlikte, özellikle cam mutfak<br />

eşyaları <strong>ve</strong> biblo, küçük heykelcikler, masklar <strong>ve</strong> benzeri gibi süs eşyaları konusunda talebin<br />

giderek artmasına paralel olarak üretim kapasitesinin düşüklüğü sebebiyle talebin<br />

karşılanamaması söz konusudur. Ülkemizde bu konudaki yatırımların başarılı olabilmesi için,<br />

uzak doğu ülkelerinden yapılan ucuz, fakat kalitesiz sofra eşyaları ithalatına son <strong>ve</strong>rilmesi<br />

gerekmektedir.<br />

Sektörde üretimin talebin üzerinde olması, cam ihracatının ise mümkün olmakla<br />

birlikte kolay olmaması sebebiyle, cam sanayine yatırım düşünüldüğünde, yatırımların cam<br />

süs eşyası <strong>ve</strong> cam laboratuar malzemeleri üretimine yönelik olması önemlidir.<br />

Ayrıca, sektörde cam mozaik konusunda da üretim açığı söz konusu olduğundan bu<br />

alana da yatırım yapılabilir.<br />

Cam mozaik talebi azalma göstermesine rağmen; üretim talebin altında olduğu için<br />

üretim açığı söz konusudur. Cam mozaik üretimi, hurda camı değerlendirmeye yönelik bir<br />

üretim olduğu için, camın geri dönüşümüne de katkıda bulunan bir sektör konumundadır.<br />

İlde cam mozaik üretiminde bulunan iki işletme bulunmaktadır. Hammadde temini konusunda<br />

problem olmasına rağmen; yeni cam mozaik üretim tesisleri kurulabilir. Hammadde<br />

temininde ortak hareket edilebildiğinde yaşanan problemler ortadan kaldırılabilir.<br />

391

Elektro Porselen Üretimi:<br />

Şehirlerarası elektrik iletim hatlarında, indirme <strong>ve</strong> yükseltme tesislerinde <strong>ve</strong> birçok<br />

yerde yalıtkan (izolatör) olarak kullanılan elektro porselen talebinde, yeni iletim hatları tesisi,<br />

yenileme vb. gibi sebeplerle artışlar söz konusudur.<br />

Elektro porselen üretimi, yüksek katma değer sağlayan, bununla birlikte ihtisas isteyen<br />

bir konudur. Her ne kadar ilde tuğla <strong>ve</strong> kiremit ile bazı seramik eşya üretimi yapılmakta ise<br />

de, elektro porselen konusunda üretim yapan herhangi bir işletme yoktur. Bu açıdan, böyle bir<br />

yatırıma karar <strong>ve</strong>rildiğinde, mevcut şartlarda üretimin gerçekleştirilip gerçekleştirilemeyeceği<br />

iyi araştırılmalıdır.<br />

Seramik Sofra <strong>ve</strong> Süs Eşyaları Üretimi:<br />

Seramik sofra <strong>ve</strong> süs eşyaları, sağlıklı olmaları sebebiyle evlerde, lokanta vb. gibi<br />

yerlerde yaygın olarak kullanılan malzemeler arasında bulunmaktadır. Üretimin, talebin<br />

üzerinde olduğu sektörde, üretim fazlası ihraç edilmektedir. İç piyasanın dolmuş olması<br />

sebebiyle ihracatı pazarlayan yatırımlara karar <strong>ve</strong>rilmek zorundadır.<br />

Sektörde, talepteki sürekli daralmaya karşın üretim artmış bulunmaktadır. Bu açıdan, ilde<br />

konuyla ilgili yatırım düşünüldüğünde <strong>ve</strong> ihracat hedeflendiğinde, dış pazarlardan talep edilen<br />

ürün çeşitlerinin öncelikle tespit edilmesi önem arz edecektir.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Sinop İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

FİRMA SAYISI<br />

13 16.202<br />

2009<br />

19 20.129<br />

2010 14 29.086<br />

2011 23 25.436<br />

6.2. Sinop İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

13 4.587<br />

2009 11 4.129<br />

2010 11 7.348<br />

2011 23 4.308<br />

7. Sinop İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ :<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Sinop Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:90)<br />

� 100 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2001 yılında tamamlanmış olup, eksik işleri 2009 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 73 adet sanayi parselinin 37 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

18 adedi üretim, 7 adedi inşaat, 12 adedi proje aşamasındadır. 36 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 1.210 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, dokuma-giyim <strong>ve</strong> plastik sanayidir.<br />

392

) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Boyabat Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:123)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “72 hektar” olarak <strong>ve</strong> 400.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ :<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Sinop İlinde 649 işyerlik 4 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu projeler<br />

için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 21.627.566.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

393<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 SİNOP AYANCIK KSS 100 93 7 93<br />

2 SİNOP BOYABAT KSS 200 200 0 100<br />

3 SİNOP GERZE KSS 149 149 0 100<br />

4 SİNOP MERKEZ KSS 200 1<strong>81</strong> 19 91<br />

TOPLAM 649 623 26 96<br />

b) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Sinop Merkez II. Kısım Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “170 işyeri <strong>ve</strong> altyapı” olarak <strong>ve</strong> 2.500.000.-TL ödenekle<br />

yer almaktadır.<br />

� 144 işyeri yapım işi fiziki gerçekleşmesi % 47’dir. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

Gerçek anlamda orta vadede bir gelişme potansiyeline sahip olan İl’in avantajlı <strong>ve</strong><br />

dezavantajlı yönleri <strong>ve</strong> buna bağlı olarak İl’in sanayi sektörüne yönelik sorun <strong>ve</strong> çözüm<br />

önerileri aşağıda kısaca <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

SORUNLAR<br />

1-İlimiz, coğrafi konumu nedeniyle gelişmiş kentlere oldukça uzak bir noktada<br />

bulunduğundan, söz konusu kentlerle sadece karayolu bağlantıları bulunmaktadır. Demiryolu<br />

ulaşım imkanları bulunmamaktadır.<br />

2-Liman olmaması <strong>ve</strong> sürekli bir talep bulunmaması nedeniyle Denizyolu ulaşım<br />

imkanlarından faydalanılamamaktadır.<br />

3-Üretilen mal, ulaşım sorunları <strong>ve</strong> pazarın uzaklığı gibi nedenlerle iç <strong>ve</strong> dış pazarlara<br />

sunulamamaktadır. Bu nedenle İl kapalı ekonomiye sahiptir.<br />

4-Nüfusun neredeyse % 50’si kırsal kesimlerde yaşamaktadır. Kentlerde yaşayan nüfus,<br />

merkez İlçe ile Boyabat, Ayancık, Gerze, Durağan <strong>ve</strong> Türkeli ilçelerinde yoğunlaşmıştır.<br />

Kentleşme oranının bu denli düşük olması gelişmenin önündeki önemli engellerden biri kabul<br />

edilebilir.<br />

5-Tarım <strong>ve</strong> hayvancılık, Sinop ekonomisinin temel taşı konumunda olmasına karşın,<br />

ekonomik büyümeye lokomotiflik edecek hasılayı sağlamaktan oldukça uzaktır.<br />

6-İlimizin en önemli yer üstü doğal kaynak varlığını oluşturan ormanlar, alan olarak ilin<br />

% 54’ünü kaplamaktadır. Bununla birlikte, ağaç ser<strong>ve</strong>tinin azlığı sebebiyle ekonomiye katkısı<br />

oldukça düşüktür.<br />

7-Ticaret sektörü, diğer sektörlere göre bir miktar gelişmiş olmakla birlikte, sanayi sektörü<br />

için sermaye birikimi oluşturacak düzeye ulaşamamıştır.

8-Bir turizm kenti görünümünde olan İl’de, turizmi canlandıracak altyapı yatırımları yok<br />

denecek kadar azdır. Ayrıca, İl’in yeteri kadar tanıtılmadığı kanaati oluşmaktadır.<br />

9-Tasarruflar son derece düşük olduğundan, İlimizdeki yatırımlara kaynak teşkil etmesi<br />

mümkün görülmemektedir. Bununla birlikte önemli miktarda tasarrufun değişik sebeplerle İl<br />

dışına çıkarıldığı da bilinmektedir. Yeterli sermaye birikimi olmadığından sanayi yatırımı<br />

yapılamamaktadır.<br />

10-<strong>Sanayi</strong> sektörünün gelişimine katkıda bulunacak tarım, hayvancılık, ormancılık,<br />

ulaştırma, haberleşme <strong>ve</strong> ticaret gibi destek sektörlerinin katkısının düşüklüğüne rağmen;<br />

Sinop'ta sanayi sektörü gelişme aşamasındadır.<br />

11-<strong>Sanayi</strong> yatırımı yapacak <strong>ve</strong> ekonominin canlanmasına katkı sağlayacak müteşebbis<br />

sayısı az olup, nitelikli işgücü sayısı yetersizdir.<br />

12-Nüfusun %50’sinin köylerde yaşıyor olması, Sinop’un sanayi kenti olmasını <strong>ve</strong> sanayi<br />

ile zenginlik yaratılmasını önlemektedir.<br />

13-Alt yapı inşaatı tamamlanan Sinop OSB’nin çoğu parselleri yatırımcı talebi olmaması<br />

nedeniyle boş durmaktadır.<br />

14-Sinop’ta Amerikalılar tarafından yaptırılan Radar Üssü’nün, yerli girişimcilerin<br />

yatırımı olan SÖKSA ile Pasabahçe Cam <strong>Sanayi</strong> A.Ş.’ne ait iken 1992 yılında faaliyeti<br />

durdurularak özelleştirilen SİNOPCAM’ın kapanması, kent ekonomisinin çökmesine neden<br />

olmuş; ancak, bu kuruluşların yerine ikame sanayi tesisleri kurulmadığından, önemli<br />

derecede işsizlik <strong>ve</strong> göç meydana gelmiştir.<br />

15-Sinop kalkınmanın ivmesi olan kurumsal yapı, maddi kaynak <strong>ve</strong> nitelikli işgücü<br />

unsurlarını oluşturamadı.<br />

16-İl’de kolektif çalışma ruhu gelişmemiş olduğundan, bireysel kaynakların birleşmesiyle<br />

büyük potansiyel gücün ortaya çıkması zor görünmektedir.<br />

17-Hayvansal ürünlerin maliyet yüksekliği nedeniyle pazarlanamaması sonucunda, hayvan<br />

varlığı giderek azalmaktadır.<br />

18-Sermaye yetersizliği nedeniyle var olan sanayi kuruluşları da modern teknolojiye<br />

geçememektedir.<br />

19-Tarım üretimi yetersiz olduğundan, İl’in ihtiyacını karşılayacak sebze <strong>ve</strong> mey<strong>ve</strong> diğer<br />

İllerden gelmektedir.<br />

20-Orman ürünlerinden İl ekonomisine katkı <strong>ve</strong> katma değer sağlayacak, yeni iş imkanları<br />

yaratacak şekilde yararlanılmamaktadır.<br />

21-Yem bitkileri tarımının yapılacağı araziler yetersiz olduğundan, yem bitkileri tarımı<br />

yeterince yapılamamaktadır.<br />

22-İlimiz, tarım <strong>ve</strong> hayvancılık sektörü, ulaştırma <strong>ve</strong> haberleşme sektörü <strong>ve</strong> ticaret<br />

sektörü en fazla geliri oluşturan sektörler konumunda iken, sanayi sektörü ile inşaat sanayi<br />

sektöründen de sonra yer almaktadır.<br />

23-Sinop’un yıllar itibarıyla milli gelirden aldığı paylar dikkate alındığında, son yıllarda<br />

herhangi bir ekonomik ilerleme kaydedilemediği görülmektedir.<br />

24-Karadeniz’e kıyısı olmasına <strong>ve</strong> Ukrayna’ya 160 Km mesafede bulunmasına rağmen;<br />

özellikle deniz ulaşımı ile yoğun bir şekilde maliyeti düşük ticaret imkanını değerlendirmek<br />

için Sinop, Serbest Bölge <strong>ve</strong>ya Kıyı Ticareti statüsüne kavuşturulamamıştır.<br />

Yukarıda ifade edilen sorunların çözüme kavuşturulması için, ekonomik gelişmenin<br />

esasını oluşturacağı düşünülen tedbirler aşağıda belirtilmiştir.<br />

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ:<br />

1-İlimizin, ulaşım imkanlarını artırmak <strong>ve</strong> komşu İllerle olan bağlantılarını iyileştirmek<br />

için başlatılmış bulunan karayolu ulaşım yatırımları ile demiryolu <strong>ve</strong> denizyolu ulaşım<br />

yatırımlarının en kısa sürede tamamlanmasını sağlayacak tedbirler alınmalıdır.<br />

394

2-Üretilen ürün maliyetini düşürmek <strong>ve</strong> firmaların iç <strong>ve</strong> dış pazarlardaki rekabet gücünü<br />

artırmak için; biran önce Demiryolu <strong>ve</strong> Denizyolu ulaşımından yararlanmayı sağlayacak<br />

çalışmalar yapılmalı <strong>ve</strong> kısa sürede sonuçlandırılmalıdır.<br />

3-Yöre ekonomisinin gelişmesine katkı sağlamak <strong>ve</strong> bu yöndeki altyapıyı oluşturmak<br />

için, Bakanlığımızca 02.11.2011 tarihinde altyapı ihalesi yapılan Boyabat OSB’nin hızla<br />

bitirilerek, yatırımcılara parsel tahsisi yapılabilir hale getirilmeli; Durağan <strong>ve</strong> Erfelek Küçük<br />

<strong>Sanayi</strong> Siteleri inşaatlarına biran önce başlanılmalıdır.<br />

4-Sinop Serbest Bölge olmanın ötesinde, OSB <strong>ve</strong> Limanı kapsayacak şekilde serbest<br />

şehir haline getirilmelidir.<br />

5-Ukrayna <strong>ve</strong> Türk Cumhuriyetleri ile diğer yabancı ülkelerle ticaret geliştirilmelidir.<br />

6-<strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> ticarette eksikliği hissedilen nitelikli iş gücü için yapılan mesleki eğitim<br />

faaliyetleri aynı hızla sürdürülmelidir.<br />

7-Sektörel bazda kısa, orta <strong>ve</strong> uzun vadeli planlar yapılmalıdır.<br />

8-Bölge <strong>ve</strong> İl bazında makro <strong>ve</strong> mikro düzeyde gelişme planları yapılmalıdır.<br />

9-İl <strong>ve</strong> Bölgemizde işletme ölçeğinde büyüme hedef alınmalı; mesleki odalar tarafından<br />

bu konu üyelere anlatılmalıdır.<br />

10-Ev ekonomisi geliştirilmeli <strong>ve</strong> evlerde yapılan ürünler pazara taşınmalıdır.<br />

11-İnşaat aşamasında olan sulama yatırımlarının, planlanan sürelerde devreye girerek<br />

amaçlarına ulaşabilmeleri için, söz konusu projelere ayrılan kaynaklar artırılmalıdır.<br />

12-Tarım <strong>ve</strong> hayvancılık ile ormancılık gibi doğal kaynak zenginliğine dayanan sektörler<br />

<strong>ve</strong> ticaret sektörünün, sanayi yatırımlarına kaynak sağlayacak şekilde gelişmesini sağlayacak<br />

şekilde tarım <strong>ve</strong> hayvancılık projeleri desteklenmeli, ticaret sektörünün gelişmesi için gerekli<br />

tedbirler alınmalıdır.<br />

13-<strong>Sanayi</strong> yatırımlarının, yeşile <strong>ve</strong> çevreye zarar <strong>ve</strong>rmeksizin gelişmesi için mutlaka <strong>ve</strong><br />

mutlaka sanayi yatırımlarına tahsis edilen OSB’lerde gerçekleştirilmesi zorunludur. Bu<br />

amaçla; Boyabat OSB <strong>ve</strong> Sinop II. Kısım Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi’ne yeterli ödeneğin tahsis<br />

edilip, biran önce bitirilerek faaliyete geçirilmesi sağlanmalıdır.<br />

14-Doğal kaynak potansiyelini değerlendirmeye yönelik yatırımlar, tarım, hayvancılık,<br />

orman ürünleri sektörlerinde, talebi karşılamaya yönelik yatırımlar ise, gıda, tekstil, plastik,<br />

seramik <strong>ve</strong> taş-toprağa dayalı sektörler kapsamında yer almaktadır.<br />

Önerilen yatırımların çoğunluğu hemen, bir kısmı ise kısa vadede sağlanacak gelişmelere<br />

bağlı olarak gerçekleştirilebilir yatırımlardır. Bununla birlikte, yatırım kararı <strong>ve</strong>rildiğinde,<br />

hemen gerçekleştirilebilir yatırımlarda dahil, her bir yatırım için; ayrıntılı bir pazar<br />

araştırması, hammadde planlaması <strong>ve</strong> yapılabilirlik (fizibilite) etüdü yapılmaksızın yatırımlara<br />

başlanmaması tavsiye edilir.<br />

Önerilen yatırımların çoğunluğu, küçük ölçekli <strong>ve</strong> büyük miktarda yatırım <strong>ve</strong> işletme<br />

sermayesi istemeyen yatırımlardır. Bununla birlikte, İlimizin GSYİH’nın düşüklüğü <strong>ve</strong><br />

tasarrufların yeterli seviyede olmaması sebebiyle, diğer yatırımlara göre daha fazla yatırım<br />

tutarı gerektiren yatırımlarda gerekli finansman temininde problemlerle karşı karşıya<br />

kalınması söz konusudur.<br />

Mevcut şartlarda, Samsun hariç, Sinop'a komşu olan İllerin bitkisel <strong>ve</strong> hayvansal<br />

kaynaklı hammadde potansiyelleri dışında; gelişmemiş ekonomileri, yeterli olmayan beşeri<br />

potansiyelleri <strong>ve</strong> GSYİH’nın düşüklüğü gibi sebeplerle İlimiz için büyük bir pazar<br />

olamayacakları görülmektedir.<br />

395

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Adı Soyadı Görevi Bakanlık Sicil No: Niteliği<br />

Hayati YAŞAR İl Müdürü 3284 A.Ü./Kimya Müh.<br />

Ayhan YURDAKUL Şube Müdür<br />

7674 U.Ü./Makine Müh.<br />

Turan DURMAZ<br />

V./Mühendis<br />

Mühendis 6521 19 Mayıs Ü./Su Ürn. Müh.<br />

Fikret BİLGİLİ Şef 5931 A.Ü./İşletme<br />

Hülya İZMİRLİ Memur 6033 A.Ü./İşletme<br />

Dilek ÜNAL Memur 7207 A.Ü./İşletme<br />

Canan DEMİRBAĞ Memur 9221 A.Ü./İşletme ( İki yıllık)<br />

Hasan BAYRAK Daktilograf 7179 Tic. Mes. Lisesi<br />

Kamil BEKTAŞ Ö. Ayr. Memuru 5731 S.Ü.MYO/Makine<br />

Ömer YILDIRIM Ö. Ayr. Memuru 8055 End. Mes. Lisesi<br />

Emine ŞAHİN Sekreter 7798 19 Mayıs Ü./MYO/Sekreterlik<br />

Erol YILMAZ Hizmetli 6986 Lise<br />

Kurtuluş GÜNER Şoför 9022 İlköğretim<br />

396

58 S İ V A S<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Sivas İli yer altı <strong>ve</strong> yer üstü zenginliklerine sahip bir bölge olmasına karşın sanayisi<br />

yeterince gelişmemiştir.<br />

Sivas ekonomisi, tarım, ticaret, ulaştırma <strong>ve</strong> haberleşme ile sanayi sektörlerine dayalıdır.<br />

<strong>Sanayi</strong> sektörünün Sivas ekonomisinde katkısı oldukça yüksek seviyelerde görülmektedir. Bu<br />

durum, ilde imalât sanayinin gelişmiş olmasından ziyade, madencilik <strong>ve</strong> enerji alt<br />

sektörlerinin sanayi sektörü içerisindeki ağırlıklarından kaynaklanmaktadır. Sivas’ta imalât<br />

sanayi alt sektörünün yeterince gelişememesinin sebepleri arasında, ilin konumu, tarım,<br />

hizmet <strong>ve</strong> ticaret sektörlerinden elde edilen sermaye birikiminin yeterince sanayi yatırımlarına<br />

yönlendirilmemesi sayılabilir. İl genelinde çeşitli mermer işletme tesisleri ile demir cevheri <strong>ve</strong><br />

çinko-bakır-kurşun istihracı yapan maden işletmeleri mevcuttur.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Sivas İli İçanadolu Bölgesinin kuzey doğusunda gerek karayolları gerekse demiryolları ile<br />

bir kavşak noktasındadır.<br />

İl ekonomisine tarımsal kesimin hakim olması nedeniyle ticarete konu olan ürünlerin<br />

başında canlı hayvan <strong>ve</strong> bitkisel ürünler gelmektedir. İhtiyaç duyulan sanayi ürünleri <strong>ve</strong><br />

kimyasal ürünler genelde il dışından sağlanmaktadır.<br />

İlden diğer illere genellikle hububat, büyük <strong>ve</strong> küçükbaş canlı hayvan, hayvansal ürünler,<br />

el sanatlarına dayalı hediyelik eşyalar <strong>ve</strong> bazı işlenmemiş madenler satılmaktadır. Son yılanda<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> bölgesinde imalata yönelik kurulan sanayi tesislerinin üretmiş olduğu<br />

mobilya <strong>ve</strong> tekstil ürünleri <strong>ve</strong> makine aksam <strong>ve</strong> parçaları yurt içine <strong>ve</strong> yurt dışına<br />

gönderilmektedir.<br />

Diğer illerden ise yaş mey<strong>ve</strong> sebze, akaryakıt makine oto yedek parçaları, manifatura, cam<br />

eşya, kırtasiye, inşaat malzemeleri, plastik mamüller, petrol <strong>ve</strong> yan ürünleri ile diğer sanayi<br />

ürünleri temin edilmektedir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Sivas İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Sivas İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 326 dir. Toplam sanayi işletmesi<br />

içerisinde % 0.5 lik bir oran ile sanayisi gelişen iller arasında yer alamaktadır.<br />

İç Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, % 45<br />

ile Ankara İli ilk sırada yer alırken, Ankara İlini sırasıyla %24 ile Konya, %10 Kayseri, %5<br />

Eskişehir, %3 Sivas, %2 Karaman, %2 Kırıkkale, %2 Aksaray, %2 Nevşehir, %2 Yozgat, %1<br />

Niğde, %1 Çankırı <strong>ve</strong> %1 ile Kırşehir İli takip etmektedir.<br />

3.2. Sivas İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Sivas İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda; % 21 lik bir<br />

oran ile Gıda ürünleri imalatı, %14 ile Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı sektörleri ilk<br />

sıralarda yer almaktadır.<br />

397

Diğerleri sırasıyla;<br />

% 9 Diğer Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 7 Metal cevherler madenciliği,<br />

% 5 Giyim eşyası imalatı, kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması,<br />

% 5 Kauçuk <strong>ve</strong> Plastik Ürünleri İmalatı,<br />

% 5 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı(mobilya hariç).<br />

% 5 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı(makine <strong>ve</strong> teçhizatı hariç),<br />

% 4 Mobilya İmalatı<br />

% 4 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı,<br />

% 3 Ana Metal <strong>Sanayi</strong>,<br />

% 3 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 2 Motorlu kara taşıtı,,römork <strong>ve</strong> yarı römork imalatı,<br />

% 2 Elektrik, gaz, buhar <strong>ve</strong> havalandırma sistemi üretimi <strong>ve</strong> dağıtımı,<br />

% 2 Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması,<br />

% 2 Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı,<br />

% 2 Diğer imalatlar<br />

% 5 Diğer ( Ham Petrol <strong>ve</strong> doğal gaz çıkarımı <strong>ve</strong> saha aram <strong>ve</strong> tet.hariç pet.çıkarımı,İçecek<br />

İmalatı,Kayıtlı medyanın basılması <strong>ve</strong> çoğaltılması,Bilgisarların Elektronik <strong>ve</strong> optik ürünlerin<br />

imalatı Temel eczacılık ürünlerin <strong>ve</strong> eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatı,Elektrikli<br />

teçhizat imalatı,Diğer ulaşım araçlarının imalatı )<br />

3.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Sivas ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 11.577 dir..<br />

30 sanayi işletmesinde AR-GE birimi, 60 işletmede Kalite Kontrol birimi bulunmaktadır.<br />

Kalite kontrolde çalışan sayısı 202 dİr.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Sivas İlinin sanayisi, Gıda ürünleri <strong>ve</strong> içecek imalat sanayi <strong>ve</strong> Diğer madencilik <strong>ve</strong><br />

taşocakçılığı sektöründe gelişme göstermiştir.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, %15 ü Giyim eşyası imalatı,kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması, % 14<br />

si Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürürnler imalatı, sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 82 si işçi, % 3 ‘ü Mühendis’tir.<br />

Sivas İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 31’u mikro ölçekli, %56’i Küçük ölçekli, %10’u<br />

Orta ölçekli, % 3’i Büyük ölçekli işletmelerdir<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Türkiye Demir Yolları Makinaları A.Ş.<br />

- Özbelsan Makina Araç Gereç Konut <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Tic.A.Ş.<br />

- Sivas Demir Çelik İşletmeleri A.Ş.<br />

- Yıldırım Çorap İmalat Tic.<strong>ve</strong> San.A.Ş<br />

- TCCD sivas Beton Tra<strong>ve</strong>rs Fabrikası<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Tarım Sektörü<br />

- Arıcılık<br />

- Damızlık Et <strong>ve</strong> Süt Sığırcılığı<br />

- Et <strong>ve</strong> Yumurta Tavukçuluğu<br />

- Jeotermal seracılık<br />

- Kaba Yem Üretimi<br />

- Koyun Yetiştiriciliği<br />

- Kültür Cevizi <strong>ve</strong> badem Yetiştiriciliği<br />

- Su Ürünleri Üretimi (Alabalık, Sazan v.b.)<br />

398

- Kültür Mantarı Üretimi<br />

Madencik Sektörü<br />

- Tra<strong>ve</strong>rten İstihraç <strong>ve</strong> işletme Tesisi<br />

- Jeotermal Isıtma<br />

- Selestit İşletme Tesisi (Stronsiyum karbonat <strong>ve</strong> stronsiyum sülfat üretimi)<br />

- Talk <strong>ve</strong> Talk Ürünleri Üretim Tesisi<br />

- Kireç Üretim Tesis<br />

- Tuz Üretimi<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

- Entegre su ürünleri Tesis<br />

- Entegre et ürünleri tesisi<br />

- Süt ürünleri tesis<br />

- Deri İşleme tesisi<br />

- Bal paketleme <strong>ve</strong> arı ürünleri tesisi<br />

- Su şişeleme tesisi<br />

- Atölye tipi el halıcılığı<br />

- Bakliyat paketleme <strong>ve</strong> tasnifleme<br />

tesisi<br />

- Balıklı Çermik için sağlık ünitesi<br />

- Battaniye üretim tesisi<br />

- Bisküvi üretimi<br />

- Prefabrik yapı elamanları<br />

- Elektrikli ev aletleri<br />

- Elektronik tel (kablo <strong>ve</strong> emaye telfiber<br />

optik)<br />

- Galvanizli sac üretimi<br />

- Güneş kolektörü üretim tesisi<br />

- Helva, lokum, reçel marmelat<br />

üretimi<br />

- İç çamaşırı üretim tesisi<br />

- Mobilya oturma gurupları <strong>ve</strong><br />

kanepe<br />

- Örme eşya<br />

- Pik döküm üretim tesis<br />

- PVC profil , PVC <strong>ve</strong> PP boru<br />

- PCV tabanlı ayakkabı üretimi<br />

- Sıcak çermik sağlık <strong>ve</strong> turizm<br />

kompleksi<br />

- Soğuk hava deposu (su ürünleri )<br />

- Soğuk lastik kaplama<br />

- Strayhgarn yün ipliği (halı <strong>ve</strong><br />

battanıye ipliği)<br />

- Viol üretim tesisi<br />

- Zirai aletler üretim tesisi<br />

399

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Sivas İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

FİRMA SAYISI<br />

52 40.489<br />

2009 53 37.394<br />

2010 55 56.053<br />

2011 53 72.962<br />

6.2. Sivas İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

52 35.346<br />

2009<br />

43 86.692<br />

2010 54 84.040<br />

2011 69 84.769<br />

7. Sivas İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Merkez I Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:38)<br />

� 438 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 180 hektarlık alan 2003 yılında, 90 hektarlık alan 2009 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 328 adet sanayi parselinin 303 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 205 adedi üretim, 58 adedi inşaat, 40 adedi proje aşamasındadır. 25 adet parsel<br />

tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 5.190 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma-giyim, orman ürünleri <strong>ve</strong> demir-çelik sanayidir.<br />

Sivas-Gemerek Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:136)<br />

� 111 hektar büyüklüğünde olup, 63 hektarı kredilendirilmiştir.<br />

� 2010 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgede 87 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

Şarkışla Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:232)<br />

� 78 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2010 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki 48 adet sanayi parselinin 8 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 1<br />

adedi üretim, 2 adedi inşaat, 5 adedi proje aşamasındadır. 40 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 20 kişi istihdam edilmektedir.<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Sivas-Merkez II Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:39)<br />

� 13.01.1997 tarih <strong>ve</strong> 475-77 sayılı yazımızla 850 hektar (ilk etapta 100 hektarlık alan<br />

planlama yapılacaktır.) büyüklüğündeki alanın OSB yeri olarak uygun görüldüğü<br />

bildirilmiştir.<br />

400

Yıldızeli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� Önerilen 390 hektarlık alanın işletme ruhsatlı maden sahalar (Bazalt) kapsamında kalması<br />

nedeniyle yerin uygun görülmediği ancak Yıldızeli OSB yeri olarak başka bir alanın<br />

önerilmesi halinde Bakanlığımızca konunun yeniden değerlendirileceği 27.07.2007 tarih<br />

<strong>ve</strong> 8325 sayılı yazımızla Valiliğe bildirilmiştir.<br />

� En son alınan Yıldızeli Belediye Başkanlığı'nın 15.11.2007 tarih <strong>ve</strong> 1428 sayılı<br />

yazılarında alanda işletme ruhsatının olmadığı belirtilerek konunun yeniden<br />

değerlendirilmesinin istenmesi üzerine, 04.04.2008 tarih <strong>ve</strong> 3707 sayılı yazımızla İldeki<br />

mevcut OSB'lerdeki sanayi parsellerinde %75'lik doluluk oranının sağlanmadığı,<br />

sağlanması <strong>ve</strong> talep olması halinde yer seçimi çalışmalarına başlanabileceği Valiliğe<br />

bildirilmiştir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a)TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Sivas İlinde 1.796 işyerlik 13 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu projeler için<br />

Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 68.931.719.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

401<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1<br />

SİVAS MERKEZ (AHŞAP İŞLERİ)<br />

KSS<br />

72 72 0 100<br />

2 SİVAS DİVRİĞİ KSS 100 86 14 86<br />

3 SİVAS GEMEREK KSS 50 35 15 70<br />

4 SİVAS MERKEZ (100.YIL) KSS 52 52 0 100<br />

5 SİVAS MERKEZ (4 EYLÜL) KSS 500 470 30 94<br />

6 SİVAS MERKEZ (I.BÖLÜM) KSS 127 127 0 100<br />

7 SİVAS MERKEZ (II.BÖLÜM) KSS 310 310 0 100<br />

8 SİVAS SUŞEHRİ KSS 100 100 0 100<br />

9 SİVAS ŞARKIŞLA KSS 172 172 0 100<br />

10 SİVAS KANGAL KSS 67 35 32 52<br />

11 SİVAS GÜRÜN KSS 73 63 10 86<br />

12 SİVAS ZARA KSS 103 55 48 53<br />

13 SİVAS YILDIZELİKSS 70 31 39 44<br />

TOPLAM 1.796 1.608 188 90<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Altınyayla Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Müdürlüğünün 26.11.2002 tarih <strong>ve</strong> 3309 sayılı yazı eki Altınyayla<br />

Belediye Başkanlığının 05.11.2002 tarih <strong>ve</strong> 522 sayılı yazısında yer alan talep üzerine yer<br />

seçimi yapılmış olup, 10.01.2003 tarih <strong>ve</strong> 220 sayılı yazımızla Altınyayla Belediye<br />

Başkanlığına talimat yazılmıştır.<br />

� Talimat yazımızda öncelikle kooperatif kurulması, jeolojik-jeoteknik etüt yapılması, imar<br />

planında konut dışı kentsel çalışma alanı ayrıldığından plan tadilatı yapılması işlerini<br />

takiben istenilen bilgi <strong>ve</strong> belgelerin gönderilmesi istenmiştir.<br />

� Bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir bilgi intikal etmemiştir. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

1) Sivas’taki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgelerinin, Endüstri Bölgeleri Kanunu kapsamına<br />

alınması<br />

Bu gerçekleştiği takdirde, ilin söz konusu kanunun öngördüğü teşvik <strong>ve</strong> kolaylıklardan<br />

yararlanması sağlanmış olacak <strong>ve</strong> anılan bölgelerde 5000–6000 işçinin istihdamı<br />

mümkün olabilecektir. Bu husus, İl’de, sanayinin <strong>ve</strong> istihdamın gelişebilmesi için<br />

büyük bir önem arz etmektedir.<br />

2) İşletme kredisi yetersizliği nedeniyle üretimini durdurmuş, üretim miktarını azaltmış<br />

bulunan <strong>ve</strong> yarım kalmış sanayi kuruluşlarına, gerekli KOBİ kredisi <strong>ve</strong> diğer<br />

fonlardan kredi imkanları sağlanması durumunda istihdam artacak <strong>ve</strong> katma değer<br />

yaratacaktır.<br />

3) <strong>Sanayi</strong>cilerin işletme <strong>ve</strong> yatırım kredisi taleplerinde gerekli kolaylıkların sağlanması,<br />

özellikle ipotek tutarlarının makul düzeylere çekilmesi.<br />

4) Esnaf–Sanatkar <strong>ve</strong> küçük işletmelerin geliştirilmesi, yeni istihdam alanlarının<br />

sağlanması, teknolojik yenilenmeye gidilmesi <strong>ve</strong> ürün kalitesinin geliştirilmesi<br />

amacıyla, kooperatifler aracılığıyla kullandırılan kredilerdeki şahıs limitleri<br />

yükseltilmelidir. Ayrıca söz konusu krediler vade uzatımı <strong>ve</strong> faiz indirimi gibi<br />

desteklerle cazip hale getirilmelidir.<br />

5) İlde madencilik sektörü gelişmeye müsaittir. Yeraltı kaynaklarımızla ilgili üretim<br />

teşvik edilmediğinden, İlden çıkan madenler hammadde olarak dışarıya<br />

gönderilmektedir. Bu durumda nakliye <strong>ve</strong> diğer girdilerle maliyetleri artırmakta<br />

dolayısıyla da ile ekonomik getirisi çok az olmaktadır. Söz konusu madenlerle ilgili<br />

teşvikler <strong>ve</strong>rilir ise, bununla ilgili sanayi tesisleri yapılacak dolayısıyla bunun<br />

sonucunda hem istihdam sağlanmış olacak hem de hammadde çıkışı yerine mamul<br />

madde çıkışı olacağından İl ekonomisine daha fazla katkı sağlayacaktır.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Sıra<br />

No<br />

Kadro Unvanı<br />

Mevcut<br />

Kadro<br />

1 İl Müdürü -<br />

2 İl Müdür Yardımcısı -<br />

3 Şube Müdürü 2<br />

4 Araştırmacı 1<br />

5 Uzman -<br />

6 Şef 2<br />

7 Mühendis 2<br />

8 Ölçüler <strong>ve</strong> Ayar Memuru 4<br />

9 Memur 5<br />

10 Şoför -<br />

11 Hizmetli -<br />

TOPLAM PERSONEL 16<br />

402

59 TEKİRDAĞ<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Tekirdağ toprakların <strong>ve</strong>rimliliği <strong>ve</strong> zengin tarım alanlarıyla adını duyurmaktadır. Bu<br />

nedenle bölgedeki sanayinin ilk adımları yine tarıma bağlı şarap <strong>ve</strong> içki fabrikaları ile un <strong>ve</strong><br />

yağ fabrikalarıyla atılmıştır.<br />

Trakya <strong>ve</strong> buna bağlı olarak D–100 <strong>ve</strong> D–110 çift Karayolu ile TEM otoyolu il sınırları<br />

içerisinden geçmektedir. Konteynır Limanı, deniz <strong>ve</strong> demir yolu ulaşımı <strong>ve</strong> Çorlu Hava Alanı<br />

ile yörede geniş istihdam <strong>ve</strong> eğitim potansiyelinin bulunması, yörenin teşvike açık olması<br />

ayrıca İstanbul’a yakınlığı nedeniyle İl müteşebbislerince aranır hale gelmiştir. Bu bağlamda<br />

Çorlu <strong>ve</strong> Çerkezköy ağırlıklı olmak üzere ile bir akın başlamıştır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Tekirdağ’da ticaret tarım ile birlikte bugüne kadar il ekonomisini sürükleyen en önemli<br />

etken olmuştur. İlin İstanbul’a yakındığı D–100 <strong>ve</strong> D–110 <strong>ve</strong> TEM otoyolu güzergâhları<br />

üzerinde olması iş olarak ticaretin canlı olmasını sağlamıştır. Tarım öncelikli ürün olarak<br />

ticari piyasada yerini almasıyla ekonomik gelişme sağlanmış <strong>ve</strong> buna bağlı olarak sermaye<br />

birikimi olmuştur. Yörede yer alan gıda sektörleri <strong>ve</strong> daha sonrası İstanbul’a yakın olması<br />

sebebi ile tekstil, beyaz eşya, otomotiv yan sanayi, toprak sanayi, elektrik-elektronik sanayi<br />

vs. sektörlerde hızla yatırımlara başlanılmış <strong>ve</strong> öncelikle Çorlu <strong>ve</strong> Çerkezköy ticari alanda ön<br />

plana çıkmıştır. Buna bağlı olarak ilin madence zengin olması sebebiyle Türkiye’nin en<br />

kalabalık nüfusunu barındıran İstanbul her zaman Tekirdağ ticaretini etkileyen bir pazar<br />

olmuştur. Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren mey<strong>ve</strong>, sebze, süt <strong>ve</strong> süt ürünleri üretiminde<br />

oldukça iddialı potansiyele sahip olan Tekirdağ’lı üreticiler ürettiklerinin büyük bir bölümünü<br />

İstanbul pazarlarına sürmektedir.<br />

Tekirdağ, Çorlu, Çerkezköy, Hayrabolu <strong>ve</strong> Malkara’da kurulu 5 adet Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong><br />

Odası mevcut olup bu odaların toplam faal üye sayısı 13670’tir. Tekirdağ, Çorlu Hayrabolu<br />

<strong>ve</strong> Malkara’da olmak üzere 4 adet Ticaret Borsası mevcuttur. Bu borsaların toplam faal üye<br />

sayısı 389’dur.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Tekirdağ İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Tekirdağ İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 1235 dir. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 2 lik bir oran ile sanayisi gelişmiş onuncu ildir.<br />

Marmara bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, % 65<br />

ile İstanbul ilk sırada yer alırken sırasıyla, %17 Bursa, % 5 Kocaeli, % 3 Tekirdağ, % 3<br />

Balıkesir, % 2 Sakarya, %1 Çanakkale, % 1 Kırklareli, %1 Edirne, %1 Bilecik, %1 Yalova<br />

takip etmektedir.<br />

3.2. Tekirdağ İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Tekirdağ İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 25<br />

Tekstil ürünleri imalatı sektörünün ilk sırada olduğu görülmektedir.<br />

403

Diğer sektörler sırasıyla;<br />

% 13 Gıda Ürünleri İmalatı,<br />

% 7 Giyim Eşyası İmalatı ,kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması,<br />

% 7 Başka yerde sınıflandırılmamış Makine <strong>ve</strong> Teçhizat İmalatı<br />

% 6 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 5 Diğer Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı ,<br />

% 5 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı(mak.<strong>ve</strong> teçhizat hariç9,<br />

% 4 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik Ürünleri İmalatı<br />

% 4 Ana Metal<br />

% 3 Diğer Madencilik <strong>ve</strong> Taşocakçılığı<br />

% 3 Deri <strong>ve</strong> ilgili ürünlerin imalatı,<br />

% 2 Kağıt <strong>ve</strong> Kağıt Ürünleri İmalatı<br />

% 2 Motorlu kara taşıtı ,Treyler (römork) <strong>ve</strong> yarı treyler<br />

% 2 İçecek imalatı,<br />

% 2 Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması,<br />

% 2 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

% 1 Kok Kömürü, Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı,<br />

% 1 Elekrik,Gaz,buhar <strong>ve</strong> havalandırma sistemi üretim <strong>ve</strong> dağıtımı,<br />

% 1 Ağaç <strong>ve</strong> Mantar Ürünleri İmalatı (Mobilya hariç),<br />

% 1 Diğer imalatlar,<br />

% 1 Temel Eczacılık ürünlerinin <strong>ve</strong> Eczacılığa ilişkin malz.imalatı,<br />

% 3 Diğer (Ham petrol <strong>ve</strong> doğal gaz çıkarımı, Diğer ulaşım araçları imalatı,<br />

Bilgisayarların,Elektronik <strong>ve</strong> optik ürünlerin imalatı, Makine <strong>ve</strong> Ekipmanların kurulumu vo<br />

onarımı, Mobilya İmalatı,Diğer ulaşım araçlarının imalatı,Kayıtlı medyanın basılması <strong>ve</strong><br />

çoğaltılması,Metal Cevherleri madenciliği)<br />

Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Tekirdağ ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 105.798 dür.<br />

Ar-Ge birimi bulunan firma sayısı 195, Kalite Kontrol birimi olan firma sayısı 573dir.<br />

3.3. Genel Değerlendirme<br />

Tekirdağ ilinde sanayi, Tekstil ürünleri sektörü çekim merkezli bir yapı içerisinde gelişme<br />

göstermektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, % 37 si Tekstil ürünleri İmalatı, 14 i Giyim Eşyası İmalatı, sektöründe<br />

istihdam edilmektedir..<br />

Tekirdağ ilinde faaliyet gösteren sanayi işletmelerinin;<br />

% 22 si mikro ölçekli, % 43 ü küçük ölçekli % 29 u orta ölçekli, % 6 si büyük ölçekli<br />

işletmelerdir.<br />

Personel Sayısına Göre Büyük Firmalar<br />

- Bsh Ev Aletleri <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş. Çerkezköy Şubesi<br />

- <strong>Bilim</strong> İlaç sanayi <strong>ve</strong> ticaret A.Ş.<br />

- Eroğlu Giyim <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.Çorlu Şubesi<br />

- Beks Çorap <strong>ve</strong> İç Giyim <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret<br />

- Arçelik A.Ş. Çerkezköy Şubesi<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

� Bağcılık, Bağ <strong>ve</strong> Şarap Turizmi<br />

� Su Ürünleri Mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> Sebze Konser<strong>ve</strong>leri Üretim Tesisi<br />

� Salamura Zeytin Üretim Tesisi<br />

� Süt Tozu Üretim Tesisi<br />

404

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

� Şekerleme, Çikolata <strong>ve</strong> Ciklet Üretim Tesisi<br />

� Konfeksiyon yan Ürünleri Üretim Tesisi<br />

� Tekstil <strong>ve</strong> Deri İşleme Makineleri Üretim Tesisi<br />

� Boncuk Tutkal Üretim Tesisi<br />

� Buhar <strong>ve</strong> Kızgın Su Kazanı Üretim Tesisi<br />

� Bilgisayar <strong>ve</strong> Elektronik Cihazlar Elektronik Malzeme Üretim Tesisi<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Tekirdağ İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

292 526.384<br />

2009<br />

287 483.240<br />

2010 293 546.461<br />

2011 323 655.086<br />

6.2. Tekirdağ İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

320 593.914<br />

2009 310 473.826<br />

2010 346 603.027<br />

421 779.232<br />

7. Tekirdağ İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Çerkezköy Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:12)<br />

� Çerkezköy I <strong>ve</strong> II birleştirilerek, 1.228 hektara ulaşmışmıştır.<br />

� 1987 yılında altyapı inşaatı tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 369 adet sanayi parselinin, 367 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 241 adedi üretim, 28 adedi inşaat, 98 adedi proje aşamasındadır. 2 adet parsel<br />

tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 35.570 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma-giyim, kimya <strong>ve</strong> demir-çelik sanayidir.<br />

Hayrabolu Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:6)<br />

� 111 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2005 yılında altyapı inşaatı tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 100 adet sanayi parselinin, 43 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

5 adedi üretim, 5 adedi inşaat, 33 adedi proje aşamasındadır. 57 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 110 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda sanayidir.<br />

Malkara Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:65)<br />

� 102 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2006 yılında altyapı inşaatı tamamlanmıştır.<br />

405

� Bölgedeki; 69 adet sanayi parselinin 3 adedi tahsis edilmiş olup, proje aşamasındadır.<br />

Çorlu Deri Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:37)<br />

� 114 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; 235 adet sanayi parselinin 220 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 133 adedi üretim, 87 adedi proje aşamasındadır. 15 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 3.500 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; deri mamulleri, orman <strong>ve</strong> kağıt sanayidir.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Merkez Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� 08.04.1997 tarihinde Yer Seçimi Komisyonunca 150 hektarlık alan incelenmiştir.<br />

� Tekirdağ Valiliği <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Müdürlüğü'nün 03.07.2007 tarih 2883 sayılı yazıları<br />

ile daha önceki alanlardan vazgeçilerek Nusratlı Köyü mevkiindeki 171 hektar<br />

büyüklüğündeki alanda yer seçiminin başlatılmasının talep edilmesi üzerine, 13.07.2007<br />

tarih <strong>ve</strong> 7697 sayılı yazımızla; Valilik koordinatörlüğünde oluşturulacak bir komisyon<br />

tarafından Tekirdağ ilinde yeni bir OSB kurulması hakkında rapor hazırlanması <strong>ve</strong><br />

Valilik görüşü ile birlikte Bakanlığımıza gönderilmesi Valilikten istenmiştir.<br />

� İl <strong>ve</strong> ilçelerde yer alan OSB'lerdeki sanayi parseli doluluk bilgilerinin değerlendirilmesi<br />

neticesinde, yatırımların boşa gitmemesi <strong>ve</strong> atıl kalmaması için, öncelikle yatırımcıların<br />

boş parseli bulunan Hayrabolu <strong>ve</strong> Malkara OSB'lerine yapılmasının gerektiği 27.11.2007<br />

tarih <strong>ve</strong> 12828 sayılı yazımız ile Valiliğe bildirilmiştir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Tekirdağ ilinde 1.444 işyerlik 6 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 46.764.710.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

406<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

TEKİRDAĞ ÇORLU KOORDİNE<br />

1<br />

486 486 0 100<br />

KSS<br />

2 TEKİRDAĞ HAYRABOLU KSS 160 160 0 100<br />

3 TEKİRDAĞ MALKARA KSS 198 188 10 95<br />

4 TEKİRDAĞ MERKEZ KSS 146 146 0 100<br />

TEKİRDAĞ MERKEZ (100.YIL)<br />

5<br />

324 324 0 100<br />

KSS<br />

6 TEKİRDAĞ MURATLI KSS 130 125 5 96<br />

TOPLAM 1.444 1.429 15 99<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Çerkezköy Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 10.06.2005 tarih <strong>ve</strong> 7216–17 sayılı yazımızla Gaziosmanpaşa Mahallesi Cezaevi<br />

arkasında yer alan yaklaşık 250 dekar büyüklüğündeki alanın KSS olarak planlanmasının<br />

uygun görüldüğü Çerkezköy Belediye Başkanlığına <strong>ve</strong> S.S. Çerkezköy KSS Kooperatif<br />

Başkanlığına bildirilmiştir.<br />

� Bugüne kadar herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge ulaşmamıştır.<br />

Şarköy Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 13.09.2006 tarih <strong>ve</strong> 9492–9495 sayılı yazımızla 11.63 dekar büyüklüğündeki alanın yer<br />

seçiminin uygun görüldüğü bildirilmiştir.<br />

� Bugüne kadar herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge ulaşmamıştır. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

İlimiz ekonomisinde sanayi % 49 paya sahip olup, sanayi işkolunda çalışanların toplam il<br />

istihdamına oranı % 26’dır. İl ekonomisinde hizmetlerin payı % 39, hizmetler işkollarında<br />

çalışanların toplam istihdamdaki payı % 35 <strong>ve</strong> tarımın il ekonomisindeki payı % 12 olup<br />

tarım işkolunda çalışanların toplam istihdamdaki oranı % 39’dur.<br />

İl genelinde 1.313 kuruluşun 402’si tekstil <strong>ve</strong> 111’i deri sanayinde faaliyet göstermektedir.<br />

Ancak bu sektörlere hizmet <strong>ve</strong>recek makine yan sanayi, elektronik yan sanayi <strong>ve</strong> konfeksiyon<br />

sanayi yeterince gelişmemiştir. Deri atıkları da ekonomik olarak değerlendirilememektedir.<br />

Bu sebeplerle makine yan sanayi, elektronik yan sanayi <strong>ve</strong> emeğin yoğun olduğu konfeksiyon<br />

sanayinde özellikle Hayrabolu, Şarköy <strong>ve</strong> Malkara ilçelerinde yatırım yapılması yönünde<br />

girişimciler teşvik edilmeli, deri atıklarının da ekonomiye geri kazandırılabilmesi yönünde<br />

farklı sektörlerde kullanabilme yolları araştırılmalıdır. (Mesela deri atıklarından tutkal<br />

fabrikaları işletmek gibi)<br />

Tarım açısından üzüm üretiminde en uygun iklim <strong>ve</strong> toprağa sahip Tekirdağ merkez,<br />

Şarköy, Mürefte bölgelerindeki bağcılık ürün işleme teknikleri yönünden desteklenmeli,<br />

üni<strong>ve</strong>rsitelerle işbirliği <strong>ve</strong> ihracat imkânları arttırılmalıdır. Şarap turizmi konusunda turizm<br />

şirketleri ile anlaşılarak öncelikle Tekirdağ merkez <strong>ve</strong> Şarköy ilçelerimizde İlin ekonomik <strong>ve</strong><br />

ticari gelişimi için konaklama turizmi geliştirilmelidir.<br />

Malkara <strong>ve</strong> Hayrabolu ilçelerimiz süt <strong>ve</strong> süt ürünleri yönünden bölgenin önemli<br />

üretim merkezleri konumundadır. Yörede kaşar <strong>ve</strong> beyaz peynir üretilen süt ürünleri<br />

içerisinde ön planda yer almaktadır. Büyük bir bölümü başta İstanbul olmak üzere bölgeye<br />

pazarlanmaktadır. Tekirdağ merkez, Marmara Ereğlisi <strong>ve</strong> Şarköy ilçelerinde yapılan balıkçılık<br />

<strong>ve</strong> deniz ürünlerinin işleme <strong>ve</strong> depolama kapasiteleri arttırılmalıdır.<br />

Tarım ekonomisine canlılık kazandırmak üzere Tekirdağ ‘da her yıl Haziran ayında<br />

yapılan Kiraz Festivali, Bölgenin Uluslararası Tarım <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Fuarı haline<br />

dönüştürülmelidir.<br />

Çerkezköy <strong>ve</strong> Çorlu ilçelerinde mevcut <strong>ve</strong> ilk 500 ‘e giren 45 adet kuruluşun da yer<br />

aldığı bölgede ihtiyacı karşılamak amacıyla İhtisas Gümrüğünün kurulmasında fayda<br />

görülmektedir.<br />

Hızlı bir sanayileşmenin görüldüğü Çerkezköy <strong>ve</strong> Çorlu ilçelerimizde nüfus artışı <strong>ve</strong><br />

sanayinin büyüklüğü ön plana çıkmaktadır. Bunun sonucu olarak yöreye olan hızlı göç<br />

nedeniyle oluşan plansız bir kentleşme çevre sorunlarını özellikle hava, su <strong>ve</strong> toprağa bağlı<br />

kirliliği meydana getirmiştir. OSB’ler dışında plansız <strong>ve</strong> dağınık şekilde yapılaşmış<br />

alanlardaki işletmelerin ferdi arıtmalarının yapım <strong>ve</strong> işletme maliyetlerinin yüksek olması<br />

nedeniyle yeterli düzeyde arıtmanın yapılamaması sonucu Çorlu <strong>ve</strong> Ergene derelerinde<br />

önemli ölçüde kirlenme meydana gelmiştir. Özellikle Türkgücü Köyü yolu üzeri, Çerkezköy<br />

yolu Yulaflı mevkii, Çorlu Tekirdağ yolu, Veliköy, Velimeşe, Muratlı Karıştıran yolu üzeri,<br />

Misinli-Ulaş-Vakıflar E-5 yolu üzerinde kümelenmiş sanayi işletmelerinin OSB çatısı altında<br />

toplanmaları sağlanarak ortak arıtma tesisleri ile çevreye olan olumsuz etkileri minimize<br />

edilmeli, kamu denetim <strong>ve</strong> hizmetlerinde daha etkin <strong>ve</strong> izlenebilirlik sağlanmalıdır. Bunun<br />

içinde 4562 sayılı OSB kanununda değişiklik yapmak üzere Bakanlığımızca Islah OSB Kanun<br />

Tasarısı hazırlanmış olup, yasalaştığı takdirde İlimizde <strong>ve</strong> özellikle Çorlu <strong>ve</strong> Çerkezköy<br />

İlçelerimizde plansız <strong>ve</strong> dağınık şekilde yapılaşmış alanlardaki işletmeler yasal mevzuata<br />

kavuşmuş olacaktır. Üretimde ileri teknoloji kullanımı için AR-GE çalışmalarına hız<br />

<strong>ve</strong>rilmeli, TÜBİTAK <strong>ve</strong> KOSGEB gibi kuruluşlarla işbirliği arttırılmalıdır.<br />

407

Çorlu <strong>ve</strong> Muratlı ilçelerimizde ağırlıklı olarak çok su kullanan tekstil <strong>ve</strong> deri sektörü<br />

bulunduğundan mevcut yer altı su kaynaklarının alternatifi olarak yer üstü sularının kontrolü<br />

sağlanarak sanayinin kullanması sağlanmalıdır.<br />

Yörede tarımda çalışan sayısı azalmış, sanayi <strong>ve</strong> hizmet sektöründe çalışan sayısında<br />

artış görülmüştür. Ayrıca sanayinin yoğun olduğu bölgelerde kalifiye işgücüne ihtiyaç<br />

bulunmaktadır.<br />

Şarköy, Malkara <strong>ve</strong> Hayrabolu ilçelerimizin sanayiden yeteri kadar pay alamaması<br />

nedeniyle işsizlik sorunları yaşanmakta, buralardaki mevcut OSB.lere yatırımcı bulunmaya<br />

çalışılmaktadır. Malkara Karma OSB.nin bugüne kadar yeterli yatırımcı bulunamaması<br />

nedeniyle bölgede hayvancılığa bağlı olarak mevcut OSB.nin Gıda İhtisas OSB.ye dönüşümü<br />

sağlanmıştır.<br />

Ülkemiz üretiminin tekstilde % 10’u, margarinde % 25’i, rafine ayçiçeği yağında %<br />

20’si, beyaz eşyada % 25’i, kağıt <strong>ve</strong> ambalajda % 40’ı, işlenmiş deride % 37’si İlimizden<br />

sağlanmaktadır. Yöremizdeki kuruluşların çoğu sektöründe marka olmuştur.<br />

Tekirdağ merkezde bulunan yat limanının üst yapı binaları <strong>ve</strong> sosyal tesisleri<br />

tamamlanarak işletmeye alınmalı <strong>ve</strong> yat limanı turizmi tanıtımı <strong>ve</strong> gelişimi için faaliyetler<br />

yapılarak Tekirdağ ekonomisine canlılık kazandırılmalıdır.<br />

İlimiz sınırları içerisinde işletmesi bulunan firmaların çoğunun merkezleri il dışındadır.<br />

Bu işletmelerin İl ekonomisi <strong>ve</strong> insanına daha fazla katkı sağlaması için firma merkezlerinin<br />

İlimize gelmesi sağlanmalıdır.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

KADRO UNVANI DOLU BOŞ<br />

1- İl Müdürü 1 -<br />

2- İl Müdür Yardımcısı - 1<br />

3- Şube Müdürü 1 1<br />

4- Şef 1 3<br />

5- Memur 4 -<br />

6- Ölçü Ayar Memuru 1 3<br />

7- Daktiloğraf 1 -<br />

8- Veri Hazırlama - 1<br />

9- Şoför 1 -<br />

10- Mühendis 1 4<br />

11-Tekniker 1 -<br />

12-Hizmetli - 1<br />

408

60 TOKAT<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Tokat’ın ekonomik yapısında sanayi, tarım, hayvancılık sektörü önemli rol oynamaktadır.<br />

Başta gıda sanayi olmak üzere taş <strong>ve</strong> toprağa dayalı sanayi, orman ürünleri sanayi <strong>ve</strong> son<br />

yıllarda da tekstil dokuma <strong>ve</strong> konfeksiyon sektörü, ilin ekonomisinin bel kemiğini<br />

oluşturmaktadır. Şeker pancarı, tütün, yaş sebze <strong>ve</strong> mey<strong>ve</strong> ile diğer endüstriyel tarım ürünleri,<br />

buğday <strong>ve</strong> diğer tahıl ürünleri, ilde bulunan kamu <strong>ve</strong> özel sektör kuruluşlarında<br />

değerlendirilmektedir.<br />

Hayvancılık alanında Tokat, komşu illere göre daha yüksek bir potansiyele sahiptir. Süt <strong>ve</strong><br />

et sığırcılığı, küçük <strong>ve</strong> büyük baş hayvancılık, arıcılık <strong>ve</strong> tavukçuluk yapılmaktadır.<br />

İşletmeciler incelendiğinde bölgelerde ilçeler itibariyle kendi aralarında bir küme modeli<br />

oluşturdukları görülmektedir. Erbaa ilçesinde taş <strong>ve</strong> toprağa dayalı sanayiden Tuğla <strong>ve</strong><br />

kiremit fabrikaları, Konfeksiyon yatırımları, Turhal ilçemizde mermer <strong>ve</strong> maden sanayi,<br />

Tokat merkez ilçede tarım makineleri, hazır giyim <strong>ve</strong> gıda işletmeleri, Niksar ilçemizde yaş<br />

sebze <strong>ve</strong> mey<strong>ve</strong> işleme <strong>ve</strong> değerlendirmeye yönelik kuruluşlar, Zile ilçemizde gıda <strong>ve</strong> makine<br />

ile ilgili yatırımlar yoğunluktadır.<br />

İli diğer illerden farklı kılan diğer bir özellik de Erbaa, Niksar, Turhal <strong>ve</strong> Zile<br />

İlçelerimizde de yoğunlaşan işletmelerle birlikte ekonomik faaliyetini sürdürmesidir. İlçeler<br />

itibariyle değerlendirildiğinde ilin çok merkezli bir yapıya sahip olduğu gelişmenin merkez ile<br />

birlikte bu ilçelerle paralellik arz ettiği görülmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>nin dengeli, süratli <strong>ve</strong> etkin gelişimini temin etmek, çevresel tehlikelere karşı<br />

doğayı korumak <strong>ve</strong> sanayi kuruluşları arasında teknolojik entegrasyonu sağlamak üzere<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri sanayileşme sürecinde büyük bir önem arz etmektedir.<br />

İlde öne geçen sektörler genel olarak hammadde <strong>ve</strong> işgücü potansiyeline dayalı imalat<br />

sanayi kollarıdır.<br />

Gıda <strong>ve</strong> İçki <strong>Sanayi</strong>, Taş <strong>ve</strong> Toprak <strong>Sanayi</strong> ( Tuğla Kiremit ), Mermer <strong>ve</strong> Maden <strong>Sanayi</strong>,<br />

Tekstil <strong>ve</strong> Konfeksiyon <strong>Sanayi</strong> ilde yoğunlaşmıştır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İl konumu itibariyle ülkemizi doğudan batıya, Avrupa’yı Asya’ya bağlayan Türkiye<br />

Transit Karayolu üzerindedir. Ayrıca Orta Karadenizden Doğu Anadolu <strong>ve</strong> Güneydoğu<br />

Anadolu’ya geçişi sağlayan bir kapı <strong>ve</strong> Samsun Limanını Doğu Anadolu’ya açan bir geçiş<br />

noktası özelliğini taşımaktadır.<br />

İlde mevcut karayolu, demiryolu ulaşımı, havaalanı <strong>ve</strong> deniz ulaşımına çok kısa mesafede<br />

kavuşulması imkânı sınaî <strong>ve</strong> tarımsal ürünlerin pazara ulaştırılmasında kolaylık sağlarken 1.<br />

Sınıf Gümrük Müdürlüğünün bulunması üretim <strong>ve</strong> ihracatın yapılmasında tamamlayıcı bir<br />

unsurdur.<br />

Tokat, Avrupa'yı Asya'ya bağlayan ticari yollar üzerinde bulunması nedeniyle tarihi<br />

boyunca önemli bir ticaret merkezi olmuştur. Niksar-Ünye karayolu ile kuzeye ulaşmakta<br />

kara denize ise kısa bir sürede ulaşılarak deniz ulaşımına müsait bulunmaktadır. Turhal Zile<br />

Artova <strong>ve</strong> Yeşilyurt ilçelerinden geçen tren yolu ise demiryolu ulaşımına imkân <strong>ve</strong>rmektedir.<br />

İlin ticari potansiyelini genellikle tarım <strong>ve</strong> tarımda dayalı sanayi ürünleri oluşturmaktadır.<br />

Bölgenin yerleşim yerlerinin 200 m’den 2000 metreye kadar değişik yükseltilerde bulunması<br />

hemen her türlü tarımsal ürünlerin yetişmesine <strong>ve</strong> ayrıca mayıs ayından kasım ayına kadar<br />

tarım ürünlerinin pazarlanmasına imkan <strong>ve</strong>rmektedir. Dolayısıyla il genelindeki tarım<br />

ürünlerine yönelik ticari para dolaşımı yılın 8 ayında devam etmektedir.<br />

İl <strong>ve</strong> ilçeler arasında resmi işlemler <strong>ve</strong> bölge bayilikleri dışında güçlü bir ticari yapı<br />

bulunmamaktadır. Bunun nedeni ise ekonomik olarak güçlü birkaç ilçenin bulunması <strong>ve</strong> bazı<br />

409

ilçelerimizin ise komşu illere yakın olmasından kaynaklanmaktadır. Dolayısıyla il<br />

merkezindeki ticari canlılık üni<strong>ve</strong>rsitenin <strong>ve</strong> askeri birliklerin varlığı ile küçük ilçenin<br />

ticaretine bağlıdır.<br />

İlde havayolunun ulaşıma açılmaması gerek eğitim, sanayi, turizm, yaşam kalitesi,<br />

sağlık v.b birçok alanda ilin ticari potansiyelini olumsuz etkileyen faktörle arasında<br />

gelmektedir.<br />

Son yıllarda il sanayisinde büyük gelişmeler kaydedilmiş, geniş çapta istihdam alanları<br />

oluşturulmuştur. Bu gelişme özellikle tekstil sanayisinde kendini göstermiş il <strong>ve</strong> ilçelerinde<br />

birçok tekstil fabrikası kurulmuştur. Bunun yanında mey<strong>ve</strong> suyu <strong>ve</strong> gıda sanayi ürünleri de<br />

yurtiçi <strong>ve</strong> yurtdışı pazarlarında rekabet edebilecek düzeye gelmiştir. Artova İlçemizde<br />

faaliyete geçen Çimento fabrikası il ticaretine canlılık getirmiştir.<br />

İlde ticari hayatı etkileyen kuruluşlar şunlardır.<br />

3. İLDE TİCARİ HAYATI YÖNLENDİREN KURULUŞLAR SAYISI<br />

ÜYE / ORTAK<br />

SAYISI<br />

Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası 5 5.504<br />

Ticaret Borsası 2 465<br />

Esnaf <strong>ve</strong> San. Odaları Birliği 1 35<br />

Esnaf <strong>ve</strong> Sanatkarlar Odası 35 15.336<br />

Anonim Şirket 405 -<br />

Limited Şirket 2.012 -<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi 5<br />

Ziraat Odası 10 65.000<br />

Yaş Sebze <strong>ve</strong> Mey<strong>ve</strong> Toptancı Hali 13<br />

Yapı Kooperatifi 107 4.066<br />

Tüketim Kooperatifi 19 1.930<br />

Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi 65 2.458<br />

Esnaf <strong>ve</strong> Kefalet Kooperatifi 11 9.939<br />

Küçük sanat Kooperatifi 1<br />

İşletme Kooperatifi 1 10<br />

Tarım Satış Kooperatifi 3 12.449<br />

Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi 7 2.740<br />

Banka Sayısı 12<br />

Banka Şube Sayısı 56 -<br />

4. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

4.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Tokat İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Tokat İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 192 dir. Toplam sanayi işletmesi<br />

içerisinde % 0.3 lük bir oran ile sanayisi gelişmekte olan illerimiz arasında yer almaktadır.<br />

Karadeniz Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, bölge<br />

illeri arasında %19 lik bir oran ile Samsun ilk sırada yer almaktadır. Sırasıyla, % 10 ile Düzce<br />

, % 10 Trabzon, %10 Çorum, % 7 Bolu, % 6 Kastamonu, % 5 Ordu, %5.0 Rize, % 4 Amasya,<br />

410

% 4 Tokat, %4 Zonguldak, % 4 Karabük, %3 Sinop, % 3 Giresun, %3 Bartın, %1<br />

Gümüşhane, %1 Artvin, % 1 Bayburt illeri takip etmektedir.<br />

4.2. Tokat İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Tokat İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 25 ile<br />

Gıda ürünleri imalatı, % 15 ile Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı, % 11<br />

Giyim eşyası imalatı sektörlerinin ilk sıralarda olduğu görülmektedir.<br />

Diğerleri sırasıyla,<br />

% 11 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri İmalatı<br />

% 9 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı,<br />

% 4 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı,<br />

% 4 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı,<br />

% 4 Tekstil ürünleri imalatı<br />

%3 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı.<br />

% 2 Mobilya imalatı;<br />

% 2 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

% 2 İçecek imalatı,<br />

% 2 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı(Makine <strong>ve</strong> teç.hariç)<br />

% 1 Kok kömürü, rafine edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı,<br />

% 1 Ana metal sanayi,<br />

% 1 Metal Cevherler Madenciliği<br />

% 1 Deri <strong>ve</strong> ilgili ürünlerin imalatı,<br />

% 1 kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünleri imalatı<br />

% 1 Elektrik,gaz,buhar <strong>ve</strong> havalandırma üretimi <strong>ve</strong> dağıtımı,<br />

4.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Tokat ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı Toplam:<br />

5.974 dür.<br />

Ar-Ge birimi bulunan firma sayısı 15, Kalite Kontrol birimi bulunan firma sayısı 54 dür.<br />

Genel Değerlendirme:<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, %20 si Giyim Eşyası İmalatı, % 19 u Diğer metalik olmayan<br />

mineral ürünlerin imalatı % 19 u Gıda ürünleri imalatı,% 17 si Diğer madencilik <strong>ve</strong><br />

taşocakcılığı, sektöründe, istihdam edilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>deki istihdamın % 85 i işçi, % 3 ü Mühendis'tir.<br />

Tokat İlinde bulunan sanayi işletmelerinin %36 si Mikro Ölçekli, % 53 Küçük Ölçekli, % 10 i<br />

Orta Ölçekli, % 1 i Büyük Ölçekli işletmelerdir<br />

Personel Sayısına Göre Büyük İşletmeler<br />

- Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. Muammer Türksavul Turhal Şeker Fabrikası<br />

- Has Özgen Tekstil Sanati <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- Niksar tekstil sanayi <strong>ve</strong> ticaret<br />

- Özdemir Antimuan Madenleri A.Ş. Turhal Şubesi<br />

- Birsan birlik gıda sanayi <strong>ve</strong> ticaret a.ş. zile şubesi<br />

5. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Tarım Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Seracılık<br />

� Mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> sebze işleme Yatırımları<br />

� Kültür Mantarı yetiştiriciliği<br />

� Damızlık (Hibrit) Tohum Üretim Tesisi<br />

� Bağcılık<br />

� Yem bitkileri üretimi<br />

� Ekolojik Tarım<br />

411

� Soğuk Hava Deposu<br />

Hayvancılık Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Tokat’ta hayvancılık sektöründe yapılabilecek 5 yatırım konusu belirlenmiştir.<br />

� Su ürünleri üretimi<br />

� Arıcılık<br />

� Damızlık et <strong>ve</strong> süt sığırcılığı<br />

� Et <strong>ve</strong> yumurta tavukçuluğu<br />

� Suni tohumlama <strong>ve</strong> damızlık üretimi<br />

Orman Ürünleri Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Lata Üretimi<br />

� Lamine yonga levha (Laminat) üretimi<br />

� Lif Levha (MDF) üretimi<br />

� Lamine Parke<br />

� Cilalı Boya<br />

� Mobilya <strong>ve</strong> Dekorasyon<br />

Mermer <strong>ve</strong> Madencilik Yatırımları<br />

� Mermer Ocak <strong>ve</strong> İşletmeciliği<br />

� Alçı Üretim Tesisi<br />

� Kömür, Bentonit, Krom, Antimuan, Bakır v.b madencilik yatırımları<br />

Antimuan Turhal’da çıkarılmakta olup kalite yönünden oldukça yüksek değerdedir.<br />

Mermer <strong>ve</strong> Oniks yatakları açısından yaklaşık 1 Milyar m³ rezer<strong>ve</strong> sahip olan Tokat’ın bu<br />

konuda modern yatırımlara ihtiyacı vardır.<br />

Turizm Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Tokat; kara turizminin hemen her türlüsüne imkan sağlayacak doğal yapıya sahiptir. Kendine<br />

özgü bir kültürel yapı <strong>ve</strong> henüz fazlaca tahrip edilmemiş bitki örtüsü bakımından oldukça<br />

zengin bir doğanın, turizm sektörünün hizmetine kazandırılması halinde, hem yöre insanına,<br />

hem de ülke turizmine katkı sağlayacak bir gelişme olacaktır.<br />

� Yayla Turizmi<br />

� Trekking, Rafting Su Sporları Akarsu Turizmi<br />

� Mağara Turizmi<br />

� Kuş Gözlemciliği<br />

� Antik Kentler <strong>ve</strong> Tarihi Çekim Yerleri<br />

� Otel İşletmeciliği<br />

Yenilenebilir Enerji Yatırımları<br />

� Rüzgâr, Hidroelektrik <strong>ve</strong> Biyokütle v.b<br />

Tokat İlinin Bölgesel Yatırım Avantajları<br />

1- Transit Merkezi Özelliğinde Coğrafi Konum<br />

Doğuyu- batıya, kuzeyi güneye bağlayan yol kavşağında olması.<br />

2- Zengin Yer Altı Kaynakları<br />

Antimuan, bentonit, kömür, bakır, krom, kireç taşı, asbest, çimento, manganez, grafit,<br />

kuvars, maden suyu, mermer, kaplıca suları başlıca bulunan yeraltı zenginlik<br />

kaynaklarımızdır.<br />

3- Çok Merkezli Gelişim Yapısı Göstermesi<br />

Tokat merkez, Zile, Erbaa <strong>ve</strong> Turhal ilçeleri<br />

4- Uygun İklim, Zengin Topraklar, Yeterli Su Kaynakları<br />

200 mt – 2.200 mt arasında değişen yükseltiye sahiptir. Dolayısıyla mayıs ayında<br />

başlayarak kasım ayına kadar tarla <strong>ve</strong> bahçe ürünü alınması mümkündür.<br />

5- Bol Ve Çeşitli Ürünlerden Oluşan Bir Tarımsal Yapı<br />

6- Kirlenmemiş Bir Doğanın Getirdiği Bir Fırsat<br />

Organik Tarım<br />

412

7- Üni<strong>ve</strong>rsite Varlığı<br />

8- Su Ürünleri Yetiştiriciliği İçin Zengin Su Kaynakları<br />

9- Zengin Tarihi Ve Kültürel Yapı<br />

10- Kaplıca Ve Şifalı Sular<br />

Reşadiye <strong>ve</strong> Sulusaray kaplıcaları v.b.<br />

11- El Sanatları<br />

Bakırcılık, yazmacılık, el dokumacılığı, halıcılık<br />

12- Turizm Potansiyeli<br />

Yayla turizmi, göl turizmi, mağara turizmi, av turizmi, treking, rekreasyonel turizm <strong>ve</strong><br />

su sporları<br />

13- Kuş Gözlemciliği<br />

Tokat-Turhal arasında bulunan “kaz gölü” onlarca çeşit kuş türüne ev sahipliği<br />

yapmaktadır.<br />

14- Zengin Orman Varlığı<br />

15- Limana Yakınlık<br />

16- Su Potansiyeli<br />

Yeşilırmak, Kelkit <strong>ve</strong> Çekerek ırmağı olmak üzere 3 adet büyük akarsu il topraklarından<br />

geçmektedir.<br />

6. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Gıda <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Mey<strong>ve</strong> suyu (konsantre) üretim tesisi<br />

� Reçel <strong>ve</strong> marmelat üretim tesisi<br />

� Patates jipsi üretimi<br />

� Küp şeker üretimi<br />

� Kurutulmuş mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> sebze üretim tesisi<br />

� Dondurulmuş gıda üretim tesisi<br />

� Karma yem üretim tesisi.<br />

� Su şişeleme<br />

� Hazır çorba, pudingler <strong>ve</strong> hazır tatlılar<br />

Dokuma <strong>ve</strong> Giyim <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Çorap üretimi<br />

� Örme Eşya üretimi<br />

Plastik <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� PVC profil doğrama, PVC <strong>ve</strong> PE boru üretimi<br />

� Plastik eşya <strong>ve</strong> ambalaj malzemesi üretimi<br />

Diğer Sektörlerde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Toprak işlemeye yönelik tarım aletleri üretim tesisi<br />

� Soğuk hava deposu<br />

� Güneş kollektörü üretim tesisi<br />

Bölgesel Hammadde <strong>ve</strong> Pazara Bağımlılık Göstermeyen Yatırımlar<br />

� Metal Eşya Üretimi<br />

� İnşaat <strong>ve</strong> Aksesuar yatırımları<br />

� Yangın Söndürücü<br />

� Gıda Ürünleri Ve İçecek İmalatı,<br />

� Soğuk Hava Deposu Hizmetleri, ( Yaş Sebze Ve Mey<strong>ve</strong> )<br />

� Seracılık<br />

� Tahıl Ambarlama Hizmetleri<br />

� Hayvancılıkla Entegre İşleme Tesisleri İmalatı<br />

� Ağaç Ve Mantar Ürünleri<br />

413

� Sağlık İşleri, Hastane Hizmetleri, Tıp Ve Dişçilikle İlgili Uygulama Faaliyetleri,<br />

� Ahşap Mobilya İmalatı<br />

� Akıllı Çok Fonksiyonlu Teknik Tekstil<br />

� Demir Dışı Ana Metal <strong>Sanayi</strong><br />

� Bavul, El Çantası, Saraçlık, Koşum Takımı Ve Ayakkabı İmalatı<br />

� Deri Giyim Eşyası İmalatı<br />

� Eğitim Hizmetleri - Yetişkinlerin Eğitilmesi Ve Diğer Eğitim Faaliyetleri Hariç<br />

� Giyim Eşyası İmalatı<br />

� İlaç/Eczacılıkta Ve Tıpta Kullanılan Kimyasal Ve Bitkisel Kaynaklı Ürünler İmalatı<br />

� Kâğıt Ve Kâğıt Ürünleri İmalatı<br />

� Madencilik Yatırımları ( Aktç- Avrupa Kömür Çelik Topluluğu Kapsamı Ürünler Hariç)<br />

� B.Y.S (Başka Yerde Sınıflandırılmamış ) Makina Ve Techizat İmalatı<br />

� B.Y.S Elektrikli Makina Ve Techizatı İmalatı<br />

� Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin İmalatı, Sadece Çimento, Beton Veya Suni Taştan<br />

İnşaat Amaçlı Prefabrik Yapı Elemanları<br />

� Oteller ( Konaklama Tesisleri )<br />

� Tehlikeli Atık Geri Kazanım Ve Bertaraf Tesisleri,<br />

� Tıbbi Aletler Ve Hassas Optik Aletler İmalatı ( Saat Hariç )<br />

� Plastik enjeksiyon imalatının yapılması,<br />

� Yöresel el sanatlarının geliştirilmesi <strong>ve</strong> değerlendirilmesi<br />

7. İlin Dış Ticareti<br />

7.1. Tokat İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

FİRMA SAYISI<br />

34 20.932<br />

2009 33 21.719<br />

2010 29 23.775<br />

2011 24 39.865<br />

7.2. Tokat İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

33 17.595<br />

2009 31 14.024<br />

2010 35 18.304<br />

2011 41 20.724<br />

8. Tokat İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Tokat-Merkez Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:73)<br />

� 500 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 50 hektarlık alan 1993 yılında, 150 hektarlık alan 2007 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 160 adet sanayi parselinin, tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

<strong>81</strong> adedi üretim, 8 adedi inşaat, 71 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 1.630 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, orman ürünleri <strong>ve</strong> tarım aletleri imalat sanayidir.<br />

414

Niksar Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:115)<br />

� 60 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2007 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 26 adet sanayi parselinin, 9 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 8<br />

adedi üretim, 1 adedi inşaat aşamasındadır. 17 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde 10 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıdadır.<br />

Erbaa Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:69)<br />

� 163 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2008 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki;113 adet sanayi parselinin, 23 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

17 adedi üretim, 3 adedi inşaat, 3 adedi proje aşamasındadır. 90 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 880 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma, gıda <strong>ve</strong> demir-çelik sanayidir.<br />

Tokat-Turhal Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:137)<br />

� 60 hektar büyüklüğündedir<br />

� 2009 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgede bulunan 41 adet sanayi parselinin, 32 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 20 adedi üretim, 1 adedi inşaat, 11 adedi proje aşamasındadır. 9 adet parsel<br />

tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 120 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda <strong>ve</strong> kağıt sanayidir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Zile Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:17)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “101 hektar (ilk etapta 50 ha.)” olarak <strong>ve</strong> 1.000.000.-TL<br />

ödenekle ile yer almaktadır.<br />

� Bölgedeki; 96 adet sanayi parselinin, 9 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 3<br />

adedi üretim, 6 adedi proje aşamasındadır. 87 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 20 kişi istihdam edilmektedir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Tokat İlinde 1.420 işyerlik 7 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 38.384.068.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

415<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 TOKAT ERBAA KSS 395 395 0 100<br />

2 TOKAT MERKEZ KSS 298 298 0 100<br />

3<br />

TOKAT MERKEZ (YAZMACILAR)<br />

KSS<br />

21 7 14 33<br />

4 TOKAT NİKSAR KSS 354 280 74 79<br />

5 TOKAT TURHAL KSS 110 110 0 100<br />

6 TOKAT ZİLE KSS 154 154 0 100<br />

7<br />

TOKAT REŞADİYE ATA KSS<br />

(YHGP)<br />

88 55 33 63<br />

TOPLAM 1.420 1.299 121 91

) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Yeşilyurt Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “100 işyeri <strong>ve</strong> altyapı” olarak <strong>ve</strong> 500.000.-TL ödenekle<br />

yer almaktadır. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

9. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

İl Müdürlüğümüzce ilimizin ekonomik <strong>ve</strong> ticari yönden gelişmesine katkıda<br />

bulunacağı düşünülen sorun <strong>ve</strong> çözüm önerileri aşağıya çıkarılmıştır.<br />

1-Kredi Garanti Fonu Şubesinin Açılması<br />

İlimiz merkez <strong>ve</strong> ilçelerinde 5 Adet Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası, 2 Adet Ticaret Borsası,<br />

35 Adet Esnaf <strong>ve</strong> Sanatkarlar Meslek Kuruluşu <strong>ve</strong> 56 adet Banka Şubesi sayısının bulunması<br />

güçlü bir ticari potansiyel varlığının <strong>ve</strong> Küçük <strong>ve</strong> Orta Ölçekli işletmelerin yoğun olduğunu<br />

göstermektedir.<br />

İşletmelere kefalet sistemi desteği sağlayan Kredi Garanti Fonu yeniden<br />

yapılandırılmış <strong>ve</strong> sermayesi güçlendirilerek daha geniş kitlelere yayılma hedefindedir. Küçük<br />

<strong>ve</strong> Orta Ölçekli işletmelere kredi aşamasında kefalet desteği sağlayan Kredi Garanti Fonunun<br />

ilimizde şubesinin kurulması durumunda işletmelerimiz daha kolay finansman kaynaklarına<br />

erişme imkânı sağlayacaktır.<br />

2- KOBİ’lere Finansmanda <strong>ve</strong> teminatlarda Kolaylık Sağlanması<br />

İlimiz <strong>ve</strong> ilçelerinde yapılan tespitlerde birçok işletmelerde yaşanan düşük kapasite ile<br />

üretimin nedeninin işletmede çekilen finansman yetersizliği olduğu görülmüştür. Bu nedenle<br />

düşük faizli <strong>ve</strong> uzun vadeli kredi temini mümkün olduğunda <strong>ve</strong>ya kaynaklarının araştırılarak<br />

kullanıma açılması halinde daha çok üretim olacağı muhakkaktır.<br />

İlimizde dışa dönük rekabet gücü yüksek kaliteli ürün üreten Küçük <strong>ve</strong> Orta ölçekli<br />

İşletmelerin ( KOBİ ) finansman yönüyle desteklenmesinin sağlanması <strong>ve</strong> bu desteklerin<br />

sağlanması sırasında istenilen teminatların makul seviyeye çekilmesi <strong>ve</strong> ipotek işlemlerinin<br />

kolaylaştırılması üretim, istihdam <strong>ve</strong> ihracatı olumlu yönde etkileyecektir.<br />

3- Karadeniz Ekonomik İşbirliğinin Etkin Olarak Hayata Geçirilmesi<br />

İlimiz yaş sebze <strong>ve</strong> mey<strong>ve</strong> üretiminde Karadenizin ambarı gösterilmesine <strong>ve</strong> bir<br />

Karadeniz bölgesi ili olmasına rağmen 300 milyon nüfusa hitabeden Karadeniz bölgesindeki<br />

ülkelerin ticari potansiyelinden yararlanamamaktadır. Karadeniz Ekonomik işbirliğinin tabana<br />

yayılarak hayata geçirilmesi <strong>ve</strong> ilimizin de bu ekonomik işbirliğinden özellikle ihracat<br />

potansiyeli açısından faydalandırılmasının sağlanması.<br />

4 – El Sanatlarının Değerlendirilmesi <strong>ve</strong> Gelir Getirir Seviyeye Getirilmesi<br />

İlimizde ev ekonomisinin geliştirilmesi için büyük çaba sarf edilmektedir. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong><br />

Ticaret Bakanlığımızca özellikle halıcılığın geliştirilmesinde hammadde, tezgah temini <strong>ve</strong> bu<br />

ürünlerin pazarlara taşınması gibi destek unsurlarından faydalanılmasının temini.<br />

5- Doğalgaz<br />

21. yüzyılın başlıca alternatif enerji kaynağı olarak görülen <strong>ve</strong> bu çerçe<strong>ve</strong>de Enerji <strong>ve</strong><br />

Tabii Kaynaklar Bakanlığınca başlatılan Doğal Gaz İletim Hattı Projesi kapsamında ilimizin<br />

de yararlandırılması uygun görülmüş olup 2006 yılı şubat ayında ihale işlemleri<br />

tamamlanmıştır. 13 Kasım 2008 tarihi itibarıyle ilimize doğal gaz <strong>ve</strong>rilmesi başlanılmış olup<br />

uzun vadede sanayinin gelişmesinde önemli rol oynayacaktır. Rekabet <strong>ve</strong> maliyetlerin<br />

düşürülmesi açısından bir an önce Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgelerinin yararlandırılması uygun<br />

olacaktır.<br />

6- Sektörel Dış Ticaret Şirketlerinin Kurulması<br />

416

İlimizde değişik sektör gruplarından üretilen mamullerin pazar sorununun giderilmesi<br />

<strong>ve</strong> ihracat imkanlarının arttırılmasına yönelik olarak özellikle yaş sebze <strong>ve</strong> mey<strong>ve</strong><br />

pazarlanmasını teminen sektörel dış ticaret <strong>ve</strong> pazarlama şirketlerinin kurulması ilimizin<br />

ekonomik gelişimi açısından uygun mütalaa edilmektedir.<br />

7 – <strong>Teknoloji</strong> Geliştirme Bölgesinin Hayata Geçirilmesi:<br />

Üni<strong>ve</strong>rsiteler, araştırma kurumları ile üretim sektörlerinin arasında işbirliği sağlanarak<br />

ülke sanayiinin uluslararası rekabet edilebilir <strong>ve</strong> ihracata yönelik bir yapıya kavuşturulması<br />

için teknolojik bilgi üretmek, üründe <strong>ve</strong> üretimde yenilikleri geliştirmek, ürün kalitesini <strong>ve</strong><br />

standardını <strong>ve</strong> tasarım kalitesini yükseltmek, <strong>ve</strong>rimliliği artırmak, üretim maliyetlerini<br />

düşürmek, teknolojik bilgiyi ticarileştirmek, teknoloji yoğun üretim <strong>ve</strong> girişimciliği<br />

desteklemek, küçük <strong>ve</strong> orta ölçekli sanayicilerin yeni <strong>ve</strong> ileri teknolojilere uyumunu sağlamak<br />

amacı ile 26.06.2001 tarihinde 4691 Sayılı Kanun ile <strong>Teknoloji</strong> Bölgeleri Kanunu kabul<br />

edilmiştir.<br />

Gazi Osman Paşa Üni<strong>ve</strong>rsitesi sekretaryasında ilimizde tarımsal sanayiye yönelik<br />

olarak <strong>Teknoloji</strong> Geliştirme Bölgesi kurulması Bakanlar kurulunca kabul edilmiş olup Resmi<br />

Gazetede yayınlanmıştır. Valiliğimizin de yer aldığı bölgenin Kurucu heyeti oluşturulmuştur.<br />

Anonim Şirket statüsünde 50.000 TL sermayeli Yönetici Şirket kurulmuş, ancak herhangi bir<br />

altyapı faaliyeti bulunmamaktadır.<br />

8- Yaş Sebze <strong>ve</strong> Mey<strong>ve</strong> Kooperatiflerinin Kurulması <strong>ve</strong> Birliklerin Daha Aktif<br />

Hale Getirilmesi<br />

İlimizin bulunduğu coğrafi konumu itibariyle uygun bir iklim yapısına sahip olması<br />

nedeniyle turunçgiller hariç diğer bütün tarımsal ürünlerin büyük bir potansiyelle yetiştirilerek<br />

ilimizde bulunan mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> sebze değerlendiren sektörlerin ihtiyaçları karşılanmakta komşu<br />

illere yaş mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> sebze satışı yapılmakta özellikle ceviz <strong>ve</strong> mahlep yurt dışına ihraç<br />

edilmektedir. Ulaşım olarak ülkemizin doğusunu batıya bağlayan yol güzergahında bulunması<br />

Kuzeyden güneye ulaşımın kısa <strong>ve</strong> kolay olması gerek karayolu gerekse demiryolu ulaşımının<br />

bulunması ekonomik nedenlerle hava yolu ulaşımına kapalı olan ancak alt yapısı mevcut<br />

bulunan hava alanının, yapılacak potansiyel araştırmaları müteakibinde İlimizde yaş sebze <strong>ve</strong><br />

mey<strong>ve</strong> üretici birlikleri ile tarım satış kooperatiflerinin kurulması uygun olacaktır.<br />

İlimizde yaş sebze <strong>ve</strong> mey<strong>ve</strong> ürünlerinin değerlendirmesine yönelik olarak 4 adet<br />

Üretici Birliği kurulmuştur.<br />

Ayrıca, ilimiz ekonomisine yaklaşık 250.000.000 TL katkı sağlayan <strong>ve</strong> yoğun üretim<br />

alanı bulunan domates ürününün daha da gelişmesi <strong>ve</strong> ihracatının artmasını teminen teşvik<br />

primi kapsamına alınması uygun olacaktır.<br />

9- İhracata Yönelik Yaş Sebze <strong>ve</strong> Mey<strong>ve</strong> Analiz Laboratuarlarının Kurulması<br />

İlimiz yaş sebze <strong>ve</strong> mey<strong>ve</strong> üretiminde bölgenin <strong>ve</strong> Türkiye’nin önemli üretim<br />

merkezleri arasında bulunmaktadır. Konumu itibarıyle hem doğu batı eksenini <strong>ve</strong> hem de<br />

kuzey – güney eksenini bağlayan ulaşım kavşakları üzerinde bulunmaktadır. Ayrıca<br />

Karadenize yakın olması nedeniyle bölgede cazibe merkezi durumundadır. İlde yaş sebze <strong>ve</strong><br />

mey<strong>ve</strong> paketleme, tasnif, dondurma <strong>ve</strong> şoklama tesisleri bulunmasına rağmen akredite edilmiş<br />

analiz labortauvarları olmadığından ihracat yapamamakta <strong>ve</strong> dolayısıyla yaş sebze <strong>ve</strong> mey<strong>ve</strong><br />

potansiyelini değerlendirememektedir. laboratuarların kurulması durumunda hem üretim<br />

artacak <strong>ve</strong> istihdam sağlanacak <strong>ve</strong> hem de Karadeniz ülkelerine rahat ihracat imkanı<br />

sağlanacaktır.<br />

10-TSE İl Temsilciliğinin Belgelendirme Müdürlüğüne Dönüştürülmesi.<br />

İlimizde yapılan yurt dışı satışlar <strong>ve</strong> sanayicinin yararlanacağı kalite <strong>ve</strong><br />

standardizasyon, yararlanacağı teknik bilgi için TSE’ye bağlı Belgelendirme Müdürlüğünün<br />

kurulması Valiliğimizce uygun mütalaa edilmiş bu konuda hazırlanan raporlar ilgili<br />

makamlara iletilmiştir. 2008 yılında ilimizde Çorum Belgelendirme Müdürlüğüne bağlı olarak<br />

417

faaliyet gösteren TSE Temsilciliğinin personel <strong>ve</strong> belgelendirme açısından güçlendirilmesi<br />

gerekmektedir.<br />

11-Yarım Kalan <strong>ve</strong>ya Atıl Vaziyetteki Yatırımların Ekonomiye Kazandırılması.<br />

İlimizde çeşitli nedenlerle yatırımını tamamlayamamış <strong>ve</strong>ya darboğaza girmiş üretim,<br />

istihdam <strong>ve</strong> ihracat potansiyel ihtimali bulunan yatırımların tekrar ekonomiye kazandırılması<br />

için gerekli çalışmaların yapılması. Darboğaza giren yatırımlar incelendiğinde birçok<br />

firmamızın daha krize girmeden çok az bir finansman ile tekrar üretim <strong>ve</strong> istihdam ile<br />

ekonomiye kazandırılacağı gözlemlenmiştir. Bu şekilde firmalar il Müdürlüklerince tespit<br />

edilerek uzun vadeli kredi sağlanması uygun olacaktır.<br />

12- 5084, 5350 VE 5615 Sayılı Kanun Kapsamında Yer Alan Enerji desteği<br />

Uygulamasına devam Edilmesi<br />

5084 sayılı Kanunun ilk çıktığı yıllarda destekten yararlanmak için sektörlere bağlı<br />

olarak kısıtlayıcı maddeler bulunduğundan Un fabrikaları, Tuğla <strong>ve</strong> kiremit fabrikaları gibi bir<br />

çok firmamız yararlanamamıştır. Ayrıca 2007 yılı sonunda başlayan <strong>ve</strong> tüm dünyada baş<br />

gösteren küresel krizin etkileri 2010 yılı ortalarında etkisiniz azaltmış <strong>ve</strong> kapanan fabrikalar<br />

tekrar üretime geçmiş ancak bunları destekleyecek elektrik, <strong>ve</strong>rgi, sigorta destekleri<br />

uygulamadan kaldırılmıştır.<br />

Bu nedenle, işletmelere yüklü bir maliyet getiren enerji desteği uygulamalarının<br />

kolaylaştırılarak tekrar uygulamaya konulması işletmelerimizin rekabet gücünü artıracaktır.<br />

13- Ordu ( Ünye, Akkuş ) – Tokat ( Niksar ) ile Tokat ( Zile ) – Çorum ( Alaca)<br />

karayolunun genişletilmesi <strong>ve</strong> Ulasal yol standardı Haline Getirilerek Ulaşıma Açılması.<br />

Şüphesiz ki, bir bölge <strong>ve</strong>ya il için ulaşım insan vücudundaki kan damarları gibidir.<br />

Özellikle önümüzdeki yıllarda ülkemiz çok önemli bir ticari potansiyel olarak görülmesi<br />

beklenen Rusya <strong>ve</strong> Türk Cumhuriyetleri ile Irak <strong>ve</strong> İran gibi Orta Doğu ülkelerine ulaşım<br />

büyük önem arz etmektedir. İlimiz kuzeyi güneye <strong>ve</strong> batıyı doğuya bağlayan yol kavşağı<br />

üzerinde bulunmaktadır. Güney Kuzey yol bağlantısının açılması ile ilimiz üzerinden çok kısa<br />

bir sürede Karadeniz’e <strong>ve</strong> oradan kuzey ülkelerine geçiş sağlanacaktır. Ayrıca bu blokta<br />

ülkelerde tarımın yaygın olmaması temel geçim kaynağını tarım <strong>ve</strong> tarımsal ürünler oluşturan<br />

ilimiz için önemli bir ihracat potansiyeli teşkil edecektir.<br />

10. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

PERSONEL KADRO DURMU<br />

KADRO ÜNVANI ADET SINIFI<br />

DOLU<br />

KADRO<br />

İl Müdürü 1 G.İ.H 1<br />

İl Müdür Yardımcısı 1 G.İ.H 1<br />

Şube Müdürü 2 G.İ.H 1<br />

Şef 2 G.İ.H 2<br />

Mühendis 4 T.H.S 4<br />

Araştırmacı 1 G.İ.H 1<br />

Uzman 1 G.İ.H 1<br />

Tekniker 2 T.H.S 2<br />

Ölçü Ayar Memuru 2 T.H.S 2<br />

Teknisyen 1 T.H.S 1<br />

V.H.K.İ 2 G.İ.H 1<br />

Memur 4 G.İ.H 4<br />

Daktiloğraf 2 G.İ.H 2<br />

Dokumacı 1 Y.H.S. 1<br />

Şoför 1 Y.H.S. 1<br />

Toplam 27 25<br />

418

61 TRABZON<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Trabzon sanayisi var olan potansiyeline rağmen yeterince gelişememiştir. Türkiye<br />

genelindeki sanayileşme hareketinin gerisinde kalmış bu nedenle de sanayi sektörünün<br />

istihdama katkısı düşüktür. Ekonomisi ağırlıklı olarak tarıma dayalı <strong>ve</strong> tam olarak<br />

sanayileşmemiş bir yapı görülmektedir. GSYİH’sı içerisinde sanayi sektörü, tarım, ticaret,<br />

ulaştırma <strong>ve</strong> haberleşme ile devlet hizmetlerinden sonra yer almaktadır. İl’de büyük ölçekli<br />

üretim tesisi yok denecek kadar azdır. Bunun en önemli nedeni arazi yapısının büyük ölçekli<br />

sanayi tesisinin kurulmasına el<strong>ve</strong>rişli olmamasıdır. En önemli sanayi kuruluşu 1992 yılında<br />

özelleştirilen 455 bin ton/ yıl kapasiteli çimento fabrikası <strong>ve</strong> Hekimoğlu Döküm sanayidir.<br />

Çaykur’a ait 36.410 ton/ yıl yaş çay yaprağı işleme kapasitesine sahip 8 adet çay fabrikası ile<br />

93.407 ton/yıl fındık <strong>ve</strong> iç fındık işleme kapasitesine sahip 12 adet fındık işleme tesisi il<br />

sanayisinin tarıma dayalı küçük <strong>ve</strong> orta ölçekli sanayi profiline sahip olduğunu<br />

göstermektedir. İmalat sanayi içinde gıda sanayi yatırımları belirgin olarak diğer<br />

yatırımlardan ayrılmaktadır. İmalat sanayi içinde siyah çay, fındık, un <strong>ve</strong> kepek, süt ürünleri,<br />

balık yağı <strong>ve</strong> unu, hazır giyim, mefruşat, ayakkabı,kereste, beton direk,mobilya, lastik <strong>ve</strong><br />

plastık ürünler, otomotiv yan sanayi ürünleri, çimento, sac, bıçak <strong>ve</strong> ahşap gemi inşası<br />

sayılabilir.<strong>Sanayi</strong> siciline kayıtlı 393 orta <strong>ve</strong> küçük ölçekli firma faaliyet göstermektedir.<br />

1960 lı yıllarda başlatılan planlı kalkınma; Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Sitelerinin gelişmesini öngörür.Bu itibarla Trabzon- Arsin Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi <strong>ve</strong><br />

Trabzon-Beşikdüzü Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri bitirilerek 189 sanayi parseli üretilmiş bu<br />

parsellerin 183 ü yatırımcının hizmetine sunulmuştur. Bunun dışında Trabzon- Vakfıkebir<br />

<strong>ve</strong> Trabzon- Şinik Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri ile ilgili kamulaştırma, altyapı projeleri <strong>ve</strong> imar<br />

planı çalışmaları sürdürülmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>nin disipline edilmesi, şehirlerin planlı gelişmesine katkıda bulunulması <strong>ve</strong><br />

sanayinin az gelişmiş bölgelere yaygınlaştırılması amacıyla Bakanlığımız kredi desteği ile<br />

başlatılan küçük sanayi sitesi projeleri kapsamında ilimizde altı adet küçük sanayi sitesi<br />

bitirilmiştir.<br />

Trabzon da Karadeniz teknik Üni<strong>ve</strong>rsitesi yerleşkesi içerisinde Bakanlar Kurulunca 22<br />

Mart 2004 tarih <strong>ve</strong> 2004/ 7127 sayılı Karar ile tespit edilen Trabzon <strong>Teknoloji</strong> Geliştirme<br />

Bölgesi, 18.396.00 m 2 olan alanının 11 Mayıs 2007 tarihinde 2007/ 12097 sayılı kararı ile<br />

20396.34 m 2 ye çıkarmıştır. Bölgeye 19 firmanın kabulü yapılmış 2010 yılı Ekim ayı<br />

itibariyle faaliyette olan firma sayısı 8 dir. 6 firma AR-GE laboratuarlarının kurulumu<br />

aşamasında 5 firma ise bölgeye yerleşme aşamasındadır. Trabzon Teknokente kabulü<br />

yapılan girişimci firmaların % 37 si yazılı % 32 si tıp <strong>ve</strong> sağlık teknolojileri % 31 i ise<br />

elektrik, elektronik, maden, inşaat <strong>ve</strong> gıda sektörlerindendir.<br />

İlimizde endüstri bölgesi bulunmamaktadır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Trabzon ekonomisinde ticaret önemli bir sektördür. Tarihi ipek yolu üzerinde bulunması<br />

yüzyıllar boyu doğudan İran’a Kuzeyde Rusya <strong>ve</strong> Kafkasya’ya bir ticaret kapısı olmuştur.<br />

19. Yüzyılda gelişen Avrupa Endüstrisinin yakın doğu ile bağlantısının kurulmasında<br />

köprü vazifesini başarıyla yerine getirmiştir. Bölgesinde meydana gelen yeni yapılanmalar <strong>ve</strong><br />

oluşmakta olan yeni ekonomik düzende de bulunduğu coğrafi konumu ülkemizin dördüncü<br />

büyük limanı, uluslar arası hava limanı, serbest bölgesi, üni<strong>ve</strong>rsiteleri, modern spor tesisleri<br />

<strong>ve</strong> doğal güzellikleriyle geçmişteki misyonunu bugün de devam ettirecek niteliktedir.<br />

Dünyadaki soğuk savaşın bitimi <strong>ve</strong> Sovyetler Birliğinin yıkılmasını müteakip 1988 yılında<br />

Sarp Sınır kapısının açılmasıyla birlikte Trabzon <strong>ve</strong> Bölgedeki ticari hayatta gözle görülür bir<br />

419

değişim <strong>ve</strong> canlanma yaşanmaya başlanmıştır. Gelişmelere paralel olarak Sarp Sınır Kapısı<br />

açılmadan önce Trabzon da 5’i geçmeyen ihracatçı firma sayısı bugün 210’u geçmiş<br />

bulunmaktadır. İhraç edilen ürünlerin % 91.8 i tarım, % 8.24 ü sanayi, % 0.68 i madencilik<br />

ürünlerinden oluşmaktadır. Tarım ürünleri içinde ilk sırayı fındık <strong>ve</strong> mamulleri ikinci sırayı<br />

ise yaş mey<strong>ve</strong>, sebze almaktadır. İhracat yapılan ülke sayısı 89 a ulaşmıştır. Bunların başında<br />

Rusya Federasyon, Fransa, Almanya, İtalya, Kanada, Polonya, Belçika, Gürcistan, İsviçre,<br />

Hollanda, Birleşik Krallık <strong>ve</strong> diğer ülkelerdir.<br />

Ticarette piyasa hareketlenmesine etki eden faktörlerin başında devlet destekleme alımına<br />

konu olan yaş çay <strong>ve</strong> fındık gelmektedir. Fındık gerek işlenmiş olarak, gerekse kabuklu olarak<br />

iç <strong>ve</strong> dış ticarette Trabzon’un en önemli ürününü oluşturmaktadır. 2011 Yılında Trabzon’dan<br />

577.277.065 kg. (1.040.514.172 $) bitkisel ürünler (fındık <strong>ve</strong> mamulleri, tütün, süs bitkileri <strong>ve</strong><br />

mamulleri, zeytin <strong>ve</strong> zeytinyağı, kuru mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> mamulleri, mey<strong>ve</strong> sebze mamulleri, yaş<br />

mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> sebze, hububat, bakliyat, yağlı tohumlar <strong>ve</strong> mamulleri), 126.874.601 kg.<br />

(94.123.490 $) sanayi ürünleri (tekstil <strong>ve</strong> hammaddeleri, deri <strong>ve</strong> deri mamulleri, halı, kimyevi<br />

maddeler <strong>ve</strong> mamulleri, hazır giyim <strong>ve</strong> konfeksiyon, otomotiv endüstrisi, gemi <strong>ve</strong> yat,<br />

elektrik-elektronik, makine <strong>ve</strong> bilişim, makine <strong>ve</strong> aksamları, demir <strong>ve</strong> demir dışı metaller,<br />

demir-çelik ürünleri, çimento <strong>ve</strong> toprak ürünleri, değerli maden <strong>ve</strong> mücevherat, diğer sanayi<br />

ürünleri), 37.041.479 kg. (7.758.638 $) madencilik ürünleri (maden <strong>ve</strong> metaller) olmak üzere<br />

toplam 741.193.144 kg. (1.142.396.300 $) ihracat yapılmıştır. 2011 Yılında borsada<br />

1.522.032.553,73 TL. lik ürün işlem görmüştür. İşlem hacmi bir önceki yıla göre %49<br />

oranında artış göstermiştir.<br />

Doğu Karadeniz Bölgesinin ilk serbest bölge olma özelliğini Trabzon Serbest Bölgesi<br />

taşımaktadır. 38.391 m² lik alan üzerinde kurulmuştur. Kullanıcıların yararlanabileceği 1.500<br />

m² ofis, 11.805 m² si depo olmak üzere 13.305 m² kapalı alanı mevcuttur. Ticaret ağırlıklı<br />

olarak başta Rusya Federasyonu olmak üzere Azerbaycan, Gürcistan <strong>ve</strong> Türk Cumhuriyetleri<br />

ile yapılmaktadır. Depo kullanımı dışında Serbest Bölge bünyesinde 4 firma faaliyet<br />

göstermektedir.<br />

İlde 2 Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası, 1 Ticaret Borsası, 1 Esnaf <strong>ve</strong> Sanatkarlar Odaları Birliği<br />

mevcut olup bu örgütlere bağlı 34.403 üye faaliyet göstermektedir.<br />

Doğu Karadeniz Gümrük <strong>ve</strong> Ticaret Bölge Müdürlüğü’nün 2011 yılı <strong>ve</strong>rilerine göre<br />

Trabzon’a CİF kıymeti 592.855.198 $ olan kömür, pik demir, granit <strong>ve</strong> PVC hammaddesi türü<br />

ürünler ithal edilmiştir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Trabzon İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Trabzon İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 437 dür. Toplam sanayi işletmesi<br />

içerisinde % 0,6 lık bir oran ile sanayisi gelişmekte olan ildir.<br />

Karadeniz Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, bölge<br />

illeri arasında %19 lik bir oran ile Samsun ilk sırada yer almaktadır. Sırasıyla, % 10 ile Düzce<br />

, % 10 Trabzon, %10 Çorum, % 7 Bolu, % 6 Kastamonu, % 5 Ordu, %5.0 Rize, % 4 Amasya,<br />

% 4 Tokat, %4 Zonguldak, % 4 Karabük, %3 Sinop, % 3 Giresun, %3 Bartın, %1<br />

Gümüşhane, %1 Artvin, % 1 Bayburt illeri takip etmektedir.<br />

420

3.2. Trabzon İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Trabzon İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 31 Gıda<br />

ürünleri imalatı, % 10 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünleri imalatı % 10 diğer metalik olmayan<br />

mineral ürünlerin imalatı sektörlerinin ilk sırada yer aldığı görülmektedir.<br />

Diğerleri sırasıyla;<br />

% 7 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> teçhizat imalatı,<br />

% 7 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taş ocakçılığı,<br />

% 6 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç )<br />

% 4 Mobilya imalatı;<br />

%3 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı(makine <strong>ve</strong> teçhizatı hariç)<br />

% 3 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 3 Motorlu Kara Taşıtı, römork <strong>ve</strong> yarı römork imalatı,<br />

% 2 Diğer ulaşım araçlarının imalatı,<br />

% 2 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 2 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

% 2 Ana metal sanayi,<br />

% 2 Kayıtlı medyanın basılması <strong>ve</strong> çoğaltılması,<br />

% 1 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

% 5 Diğer (Elektrik,gaz,buhar <strong>ve</strong> havalandırma sistemi üretim <strong>ve</strong> dağıtım ,Metal çevherleri<br />

madenciliği,İçecek imalatı,Tütün ürünleri imalatı,Temel ecz.ürünleri <strong>ve</strong> ecz.ilişkin<br />

malzemeler imalatı,Bilgisayarların,elektronik <strong>ve</strong> optik ürün imalatı)<br />

3.3. Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Trabzon ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 11.931 dür.<br />

30 firmada AR-Ge birimi, 104 firmada Kalite Kontrol birimi bulunmaktadır.<br />

Genel Değerlendirme:<br />

Trabzon İlinde sanayide çalışanların % 42 i Gıda Ürünleri imalatı, % 9’ Kauçuk <strong>ve</strong> plastik<br />

ürünlerin imalatı sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>deki istihdamın % 80 si işçi, % 3 ü Mühendis dir.<br />

Tekirdağ İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 28 ü Mikro Ölçekli, % 60 ü Küçük Ölçekli,<br />

%10 u Orta Ölçekli, % 2 ü Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler:<br />

- Polat Yol Yapı <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş. Araklı Tesisi<br />

- Aşkale Çimento <strong>Sanayi</strong> A.Ş.<br />

- Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü<br />

- Trabzon belediye başkanlığı<br />

- Gündoğdu Mobilya san.tic.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye <strong>ve</strong> Talebi Karşılamaya Yönelik<br />

Yatırımlar<br />

Mikro Girişim Projeleri (Geçimlik Düzeyde) Yapılabilecek Projeler<br />

� Arıcılık,<br />

� Yaşam Mahallerine Bitişik Mekânlarda Kültür Irkı Süt Sığırı, Koyun, Keçi, Tavuk,<br />

Hindi, Kaz <strong>ve</strong> Ördek Yetiştiriciliği,<br />

� Çeşitli Mey<strong>ve</strong> (Elma, Erik, Mandalina, Kivi, Çilek, İncir, Kiraz, Armut,)<br />

Yetiştiriciliği,<br />

� Ahşap İşleme (Mutfak <strong>ve</strong> Süs eşyası),<br />

� Bakır, Bronz, Altın, Gümüş <strong>ve</strong> Pirinç İşleme (Ev <strong>ve</strong> Süs eşyası),<br />

421

� Küçük Tezgâhlarda Dokumacılık (Peştamal <strong>ve</strong> Çorap gibi)<br />

� Hane Halkı Tarafından Yapılan El Sanatlarına Yönelik Yatırımlar,<br />

� El Halısı <strong>ve</strong> Kilim Dokumacılığı.<br />

Tarım Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Bitkisel Tarım Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Seracılık (Sebze <strong>ve</strong> Kesme Çiçek) Yatırımları,<br />

� Narenciye Yetiştiriciliği,<br />

� Bodur Elma, Bodur Kiraz, Kivi, Çilek <strong>ve</strong> Trabzon Hurması Yetiştiriciliğine Yönelik<br />

Yatırımlar,<br />

� Ceviz, Kestane <strong>ve</strong> Zeytin Yetiştiriciliğine Yönelik Yatırımlar,<br />

� Yağlık <strong>ve</strong> Silajlık Mısır Üretimine Yönelik Yatırımlar,<br />

� Kültür Mantarı Üretimine Yönelik Yatırımlar,<br />

� Yem Bitkileri (Silajlık Bitkiler) Üretimine Yönelik Yatırımlar,<br />

� Ekolojik (Organik) Tarıma Yönelik Yatırımlar.<br />

Hayvancılık Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Arıcılık <strong>ve</strong> Bal Üretimine Yönelik Yatırımlar,<br />

� Saanen Irkı Keçi Yetiştiriciliği,<br />

� Et <strong>ve</strong> Süt Besiciliği,<br />

� Et <strong>ve</strong> Yumurta Tavukçuluğu,<br />

� Angora Tavşanı Yetiştiriciliği,<br />

� Beyaz Hindi Yetiştiriciliği.<br />

Ürünleri Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Alabalık Üretimi,<br />

� Kafes Balıkçılığı. (Somon, Çupra, Levrek <strong>ve</strong> Gökkuşağı Alabalık),<br />

Bitkisel Tarım <strong>ve</strong> Hayvan Ürünleri Artıklarına Dayalı Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Büyükbaş Hayvan Gübresinden Organik Gübre Üretim Tesisi,<br />

� Fındık Kabuğunun Değerlendirilmesi,<br />

� Çay atıklarından Yonga Levha Üretimi,<br />

� Odun Briketi Üretim Tesisi<br />

Doğal Kaynak Potansiyelini Değerlendirmeye Yönelik Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Ormancılık Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Hazır Mutfak Üretim Tesisi,<br />

� MDF Üretim Tesisi,<br />

� Melaminli Yonga Levha Üretim Tesisi,<br />

� Modüler Mobilya Üretim Tesisi.<br />

Madencilik Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Bakır Cevheri İşleme <strong>ve</strong> Zenginleştirme.<br />

İmalat <strong>Sanayi</strong>ne Yönelik Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Gıda <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Fındık Esaslı Çikolata <strong>ve</strong> Kakaolu Mamuller Üretim Tesisi,<br />

� Pastörize Süt <strong>ve</strong> Süt Mamulleri Üretim Tesisi,<br />

� Yeşil <strong>ve</strong> Seylan Tipi Çay Üretim Tesisi,<br />

� Doğal Bitki Çayları Üretim Tesisi,<br />

� Patates Cipsi <strong>ve</strong> Mısır Çerezi Üretim Tesisi,<br />

� Arı Ürünleri Üretimi <strong>ve</strong> Paketleme Tesisi,<br />

� Sebze-Mey<strong>ve</strong> İşleme <strong>ve</strong> Ambalajlama Tesisi,<br />

� Fındık, Mey<strong>ve</strong>-Sebze Kurutma Tesisi,<br />

� Su Şişeleme Tesisi.<br />

Makina İmalat <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

422

� Tekstil <strong>ve</strong> Deri İşleme Makinaları İmalatı Tesisi,<br />

� Süt Sağım Sistemleri (Makinaları) İmalatı Tesisi,<br />

� Tekstil Makinaları Yedek Parça İmalatı Tesisi,<br />

� Kriko Esaslı Sabit Kaldırıcı Cihazlar İmalatı Tesisi,<br />

� Otomatik Oto Yıkama Üniteleri İmalatı Tesisi,<br />

� Otomotiv Parçaları Üretim Tesisi.<br />

Metal Eşya <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Medikal Cihazlar <strong>ve</strong> Cerrahi El Aletleri İmalatı Tesisi.<br />

Gemi İnşa <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Sac <strong>ve</strong> Ahşap Gemi, Tekne İmalatı Tesisi, (Gemi İnşası Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi)<br />

Kimya <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Üre-Formaldehit Tutkalı Üretim Tesisi,<br />

� Kompakt Disk (CD) İmalatı Tesisi,<br />

� Polikarbonat Levha İmalatı Tesisi,<br />

� Polikarbonat Su Damacanası Üretim Tesisi,<br />

� CTP Boru İmalatı Tesisi.<br />

Tekstil <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Polipropilen Esaslı Dokumasız (Non-Wowen) Kumaştan Tek Kullanımlık Tıbbî<br />

Tekstil Ürünleri (Önlük, Bone, Kep <strong>ve</strong> Maske ) Üretim Tesisi.<br />

Seramik, Kil, Taş <strong>ve</strong> Çimentodan Gereçler <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Hazır Beton Santrali Tesisi<br />

Diğer Sektörlerde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Endüstriyel Atık Ayırma <strong>ve</strong> Geri Dönüşüm Tesisi,<br />

� Altın Mücevherat Ürünleri İmalatı Tesisi,<br />

� Naylon <strong>ve</strong> Misina Balık Ağı İmalatı Tesisi,<br />

� Sertifikalı Tohum Üretim Tesisi<br />

5. İlin Dış Ticareti<br />

5.1. Trabzon İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

229 907.693<br />

2009 196 <strong>81</strong>5.832<br />

2010 206 1.011.838<br />

2011 215 1.088.722<br />

5.2. Trabzon İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

148 107.876<br />

2009<br />

160 <strong>81</strong>.169<br />

2010 149 89.033<br />

2011 151 122.207<br />

6. Trabzon İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

423

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Trabzon-Arsin Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi :(Sicil No:61)<br />

� 99 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1997 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 87 adet sanayi parselinin tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 72<br />

adedi üretim, 14 adedi inşaat, 1 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde 3.000 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, orman <strong>ve</strong> plastik sanayidir.<br />

Trabzon-Beşikdüzü Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : ( Sicil No: 174 )<br />

� 76 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2007 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 39 adet sanayi parselinin 33 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

8 adedi üretim, 11 adedi inşaat, 14 adedi proje aşamasındadır. 6 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde 100 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, orman <strong>ve</strong> elektrikli makineler sanayidir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ:<br />

Şinik (Akçabat) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No: 263)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “89 hektar” olarak <strong>ve</strong> 1.500.000.-TL ödenekle ile yer<br />

almaktadır.<br />

� Bölgede 48 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Vakfıkebir Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: ( Sicil No: 36 )<br />

� 22.10.1999 tarih <strong>ve</strong> 11674 sayılı yazımızla <strong>81</strong> hektar büyüklüğündeki alanın yer<br />

seçiminin uygun görüldüğü Valiliğe bildirilmiştir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Trabzon İlinde 854 işyerlik 6 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 26.899.015.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

424<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 TRABZON MERKEZ KSS 262 262 0 100<br />

2 TRABZON MERKEZ (FATİH) KSS 119 112 7 94<br />

3<br />

TRABZON MERKEZ<br />

(MARANGOZLAR) KSS<br />

176 165 11 94<br />

4 TRABZON OF KSS 111 106 5 95<br />

5 TRABZON AKÇAABAT KSS 60 60 0 100<br />

6 TRABZON SÜRMENE KSS 126 105 21 83<br />

TOPLAM 854 <strong>81</strong>0 44 95<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Trabzon-Akçaabat Söğütlü Beldesi Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 62 üyesi bulunan S.S. Söğütlü KSS Kooperatif Başkanlığına Yalı <strong>ve</strong> Osmanbebe<br />

mevkilerindeki toplam 33 dekar büyüklüğündeki alan için 22.02.2006 tarih <strong>ve</strong> 1282–86<br />

sayılı yazımızla yer seçiminin tamamlandığı <strong>ve</strong> bundan sonra yapılacak işlemlere dair yer<br />

seçiminin uygun görüldüğü bildirilmiş olup, bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir<br />

bilgi <strong>ve</strong> belge intikal etmemiştir.<br />

Vakfıkebir Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:

� 01.08.1995 tarih <strong>ve</strong> 10673 sayılı yazımızla S.S. Vakfıkebir KSS Yapı Kooperatif<br />

Başkanlığına yer seçiminin uygun görüldüğü bildirilmiş olup, bugüne kadar<br />

Bakanlığımıza herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge intikal etmemiştir. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

7. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

1) Gürcistan, Ermenistan <strong>ve</strong> İran devletleriyle demir yolu bağlantılarının sağlanabilmesi<br />

yönünde çalışmalar başlatılmalıdır. Demir yolunun bulunabilirliliği, özellikle transit<br />

taşımacılıkta liman aktivitesini de artıracak <strong>ve</strong> sosyo-ekonomik durum yanında ülke<br />

ekonomisine ciddi katkılar sağlayacaktır.<br />

2) Trabzon'dan GAP bölgesine yapılacak kara yolu <strong>ve</strong> demir yolu ile bölge Ortadoğu'ya<br />

da bağlanabilecektir. Bu sisteme Doğu Karadeniz'in olduğu kadar GAP bölgesinin de<br />

ihtiyacı bulunmaktadır. Çünkü bu sistem, GAP'ta üretilecek ürünlerin uluslar arası<br />

piyasalara ulaştırılmasını sağlayacağı gibi Ortadoğu ile BDT arasında yapılacak<br />

ticaret için de bir geçiş yolu olacaktır.<br />

3) Trabzon-Erzincan demir yolu, uzun vadede Trabzon Limanını Diyarbakır'a kadar<br />

bağlayabileceği için üzerinde önemle durulması gereken bir projedir.<br />

4) Üretimde bölge için uzun vadede önemli bir kaynak olarak görülen doğalgaz'ın<br />

kullanımı süratle sağlanmalıdır.<br />

5) Orman potansiyelini geliştirebilmek açısından, büyümesi aşamasında fazla bir yatırım<br />

<strong>ve</strong> maliyet gerektirmeyen ağaçlar ile sanayide ekonomik değeri daha fazla olanların<br />

seçilmesi yönünde planlamalar yapılmalı <strong>ve</strong> uygulamaya geçirilmelidir.<br />

6) Mevcut maden potansiyelinin <strong>ve</strong>rimli bir şekilde değerlendirilmesine yönelik bilimsel<br />

araştırmalar yapılmalıdır.<br />

7) Bugüne kadar üretim gerçekleştirmeksizin sadece mal satmak şeklinde istifade edilen<br />

serbest bölgenin üretime yönelik olarak planlanması <strong>ve</strong> ilk elden ticaretin<br />

gerçekleştirilmesi yönünde adımların atılması gerekmektedir.<br />

8) Yapılacak sanayi yatırımlarıyla artacak olan elektrik enerjisi tüketiminin önümüzdeki<br />

yıllara ait projeksiyonları yapılarak, başlatılan elektrik enerjisi yatırımlarının proje<br />

planı dâhilinde tamamlanabilmesi yönünde tedbirler alınmalıdır.<br />

9) Sosyo-ekonomik gelişmede ana rol oynayan, alt <strong>ve</strong> üst yapıya yönelik olarak<br />

sürdürülen devlet yatırımlarının kısa sürede tamamlanabilmesi için ödenek tahsisi gibi<br />

kolaylıklar sağlanmalıdır.<br />

10) <strong>Sanayi</strong>ciler AR-GE faaliyetleri yapmalıdırlar.<br />

11) Geleneksel kalkınma süreci olan tarımdan sanayi sektörüne geçişin henüz eşiğinde<br />

olan Trabzon'da sanayinin gelişebilmesi, itici sektörler durumundaki tarım <strong>ve</strong><br />

hayvancılık, ormancılık, madencilik, ticaret, turizm, ulaştırma <strong>ve</strong> haberleşme gibi<br />

sektörlerin gelişmesine yönelik olarak alınacak tedbirlere bağlıdır.<br />

12) Tarım alanında fındık <strong>ve</strong> çaya alternatif ürünler yetiştirme açısından çalışmaların<br />

yapılması gereklidir. Fındık, çay, tütün, mısır <strong>ve</strong> patates gibi geleneksel ürünlerin yanı<br />

sıra, tarımsal birçok yeni ürünün üretimine de başlanılması gerekmektedir. Deneme<br />

üretiminden olumlu neticeleri alınan alternatif ürünlerin üretimi çeşitli yollardan<br />

teşvik edilmelidir.<br />

13) Talebin üzerinde üretimi gerçekleştirilen fındıkta yeni pazar arayışlarına gidilmeli <strong>ve</strong><br />

özellikle uluslar arası düzeydeki toplantılarda katılımcılara ürün tanıtımını yapacak<br />

sponsor <strong>ve</strong>ya ajan firmalarla irtibatlar sağlanmalıdır.<br />

14) Eğimli arazilerde yetiştirilmesi mümkün olan fındığın günümüzde katma değeri daha<br />

yüksek <strong>ve</strong> yılda birkaç kez değişik ürünlerin üretilebileceği taban arazilerine kadar<br />

yayılması negatif sonuçlar doğurmaktadır. 16/06/1983 tarih <strong>ve</strong> 180<strong>81</strong> sayılı “Fındık<br />

425

üretiminin en uygun alanlarda yapılmasını <strong>ve</strong> üretimin talepteki gelişmelere<br />

yönlendirilmesini düzenleyen” 2844 sayılı kanuna uygun hareket edilmelidir.<br />

15) 30 yaşında <strong>ve</strong> üstündeki fındık ağaçlarındaki <strong>ve</strong>rim azalmasına karşı “Fındık<br />

Gençleştirme Projelerinin” hayata geçirilmesi gerekmektedir. Bu projenin hayata<br />

geçmesiyle birlikte uzun dönemlerde ürün gerçek değerini bulacak <strong>ve</strong> ürünün gerçek<br />

değerlendirmesi durumu ortaya çıkacaktır.<br />

16) Kaliteli kuru çay üretebilmek için özellikle ham maddeyi oluşturan çay bitkisinin<br />

kalitesini iyileştiren tedbirlerin alınması gerekmektedir. Kaliteyi artırıcı tedbirlerin en<br />

önemlisi budama işlemidir. Bu sebeple, 5096 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile<br />

getirilen her yıl çaylık alanların 1/5'i oranında budanması konusu, yaş çay yaprağının<br />

kalitesini arttırmak <strong>ve</strong> çaylıkların gençleştirmesi için önemli bir adımdır. Budamanın<br />

uygun zamanda <strong>ve</strong> tekniğine göre yapılması sağlanmalıdır. Kaçak çay önlenmelidir.<br />

17) Yöresel kaynakların değerlendirilmesi açısından, birim alandan daha fazla <strong>ve</strong> birden<br />

çok ürün alınmasına imkân <strong>ve</strong>ren <strong>ve</strong> tarımdan elde edilen gelirin artmasını sağlayan<br />

seracılık yatırımlarına ağırlık <strong>ve</strong>rilmesi gereklidir.<br />

18) Tarımsal sanayinin geliştirilmesinde organik tarıma yönelik yapılacak yatırımlar<br />

önem arz etmektedir.<br />

19) <strong>Sanayi</strong> sektöründe günümüzün en önemli problemlerinden biri olarak karşımıza çıkan<br />

<strong>ve</strong> üretimi gerçekleştirilen sanayi ürünlerinin pazarlanmasında ortaya çıkan<br />

problemlerin aşılmasına yönelik olarak, sektörel bazda “Dış Ticaret <strong>ve</strong> Pazarlama<br />

Şirketleri”nin kurulması yönünde çalışmalar başlatılmalıdır.<br />

20) Kapasite Kullanım Oranı % 30’un altında darboğazda bulunan sanayi işletmelerine<br />

kapasiteyi artırıcı <strong>ve</strong> darboğazdan kurtulabilmelerine yönelik teşvikler <strong>ve</strong>rilmelidir.<br />

21) Küçük el sanatları <strong>ve</strong> yörenin geleneksel ürünlerini gelecek nesillere taşıyabilmek<br />

amacıyla mikro girişim projelerine önem <strong>ve</strong>rilmelidir.<br />

22) Sahip olduğu doğal kaynakların sonucunda yapılan yatırımlar <strong>ve</strong> girişimlerin yarattığı<br />

yapay dinamikler çerçe<strong>ve</strong>sinde il ekonomisinin Türkiye ekonomisi içindeki ağırlığı <strong>ve</strong><br />

önemi giderek artmıştır. Ancak, il ekonomisinin geçmişte gösterdiği performansı<br />

geleceğe de taşıyabilmek için mutlaka yeni dinamiklere, yeni yaklaşımlara <strong>ve</strong><br />

açılımlara ihtiyaç bulunmaktadır.<br />

23) Mevcut dinamiklere zarar <strong>ve</strong>rmeyen yeni iktisadi faaliyetlere yönelinmesi <strong>ve</strong> mevcut<br />

faaliyet alanlarındaki belirsizliklerin etkilerini azaltacak tedbirlerin alınması<br />

gerekmektedir.<br />

24) Ekonomik yapının merkez <strong>ve</strong> bazı ilçelerde yoğunlaşması giderek artan dengesiz bir<br />

gelişmeye sahne olmaktadır. Bu nedenle, gelişme kutuplarının çevrelerini de olumlu<br />

yönde etkileyebilecek faaliyetlerin yaratılabilmesi için gerekli tedbirler alınması<br />

gerekmektedir.<br />

25) Ekonomik olarak diğer bölgeler ile nasıl bir bütünleşmeye gidileceği konusuna açıklık<br />

getirecek araştırma <strong>ve</strong> projelerin bir bütünlük içerisinde <strong>ve</strong> öncelikle hazırlanması<br />

gerekmektedir.<br />

26) Mevcut KSS’ler eğitim imkânları açısından güçlendirilerek, küçük sanayici <strong>ve</strong> esnafın<br />

ihtiyacı olan nitelikli işgücü kısa yoldan yetiştirilmelidir.<br />

27) Akçaabat- Şinik <strong>ve</strong> Vakfıkebir OSB’leri süratle tamamlanarak girişimcilerin<br />

hizmetine sunulmalıdır.<br />

28) Her türlü teknik <strong>ve</strong> teknolojiden yoksun bulunan Ahşap <strong>ve</strong> Sac Tekne yapımcılarına<br />

sahip çıkılmalı, Çamburnu <strong>ve</strong> Yeniay bölgesinin OSB ilan edilmesi gerekmektedir.<br />

426

8. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

S.no Adı Soyadı Ünvanı Niteliği<br />

1 Hayri TAÇ Müdür Kim.Müh.<br />

2 Mehmet SİYAMBAŞ Müdür Yardımcısı A.Ö.F.<br />

3 Ali KARTAL Şube Müdürü Eğt.Enst.<br />

4 Ahmet GÖR Şube Müdürü A.Ö.F..<br />

5 Hatice AKCA Şube Müdürü A.Ö.F.<br />

6 Metin ERÇİÇEK Şube Müdürü A.Ö.F.<br />

7 İnci SAKA Müh. Jeoloji Müh.<br />

8 Metin ÇEBİ Müh. Maden Müh.<br />

9 Cemal ÇUVALCI Müh. Mak.Müh.<br />

10 Eşref AKINCI Müh. Fizik Müh.<br />

11 Hayri YOLOĞLU Müh. End.Müh.<br />

12 Hüseyin ASLAN Müh. Mak.Müh.<br />

13 Deniz TAYFUR Şef Lise<br />

14 Saadet ÇAKMAK Şef Lise<br />

15 Muhittin ERTEM Şef Tic.Lise<br />

16 Köksal ERTÜRK Ölçü Ayar Memuru End.Mes.Lisesi<br />

17 Ali ÜÇÜNCÜ Ölçü Ayar Mem. End.Mes.Lisesi<br />

18 Hulusi TAN Ölçü Ayar Memuru End.Mes.Lisesi<br />

19 Selim YILMAZ Ölçü Ayar Memuru Kimyager<br />

20 Adem KOL Ölçü Ayar Memuru End.Mes.Lis.<br />

21 Muhammet AYDIN V.H.K.İ. Tic.Lise<br />

22 Sibel CEVHER V.H.K.İ. A.Ö.F.2 yıl.<br />

23 Hacer SARAÇ Memur A.Ö.F.<br />

24 Ayşe KALAYCI AKTAŞ Sekreter A.Ö.F.<br />

25 Yavuz Selim AYKAN Memur A.Ö.F.2 yıl.<br />

26 Güner TATLI Memur Lise<br />

27 İlhan PEHLİVAN Memur A.Ü.İ.İ.B.F.<br />

28 Ali Şefik ŞAHİN Memur Lise<br />

29 Sabire SAĞLAM Daktilograf Tic.Lise<br />

427

62 TUNCELİ<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Tunceli ekonomisi tarım <strong>ve</strong> hayvancılığa dayalı olup, sanayileşme düzeyi çok düşüktür.<br />

Tunceli İlinde sanayi <strong>ve</strong> yatırım ortamının olumsuz olarak etkileyen bir çok faktör mevcuttur.<br />

Bu faktörlerin başında ilin coğrafi konumu <strong>ve</strong> gelişmiş olan illere uzaklığı <strong>ve</strong> anayolların<br />

üzerinde olmaması gelmektedir.<br />

İlde sanayileşmeyi geliştirmek için altyapıyı oluşturan tarımı iyileştirmek, <strong>ve</strong>rimliliğini<br />

arttırmak bunu uzun süreli kılmak gerekmektedir. Bölge konumu itibariyle tarıma,<br />

hayvancılığa <strong>ve</strong> yeraltı kaynaklarına dayalı yaygın sanayi tesisleri kurulması uygun<br />

görülecektir.<br />

İldeki bazı işletmeler;<br />

Gıda <strong>Sanayi</strong><br />

Özcihan Bakliyat <strong>ve</strong> Pak. Değirmencilik Gıda <strong>ve</strong> Tük. Mam. Paz. Tic. Ve San. Ltd.Şti.:<br />

İl Mazgirt İlçesi Akpazar nahiyesinde faaliyet göstermektedir. Tunceli İl Özel İdaresi, Toprak<br />

Mahsulleri Ofisi <strong>ve</strong> halk ortaklığı ile kurulan <strong>ve</strong> 1986 yılında üretime başlayan tesis önce<br />

irmik fabrikası olarak düşünülmüş, entegrasyonu ile makarna <strong>ve</strong> bisküvi ünitesi<br />

planlanmışken pazarlama <strong>ve</strong> işletme sermayesi darboğazı sebebiyle 1987 yılında un<br />

fabrikasına çevrilmiştir. Ancak Toprak Mahsulleri Ofisi Ayrılması ile tesiste üretim durmuş<br />

daha sonra fabrika gayri menkulleri ile birlikte özel girişimciye satılmış tesiste faal durumda<br />

un üretilmektedir. Tesiste 30 kişi çalışmaktadır. Tesis 720.000 kg/yıl kurulu kapasitesine<br />

karşın 48.000 kg/yıl üretim gerçekleşmiş olup, ayrıca 12.000 kg/yıl kepek üretimi yapılmıştır.<br />

Kapasite kullanımı oranı % 12’ dir.<br />

Taş <strong>ve</strong> Toprağa Dayalı <strong>Sanayi</strong><br />

Feniş Toprak <strong>ve</strong> İnş. San. <strong>ve</strong> Tic. Ltd. Şti.: Tunceli İl Özel İdaresi <strong>ve</strong> 48 girişimcinin<br />

ortaklığı ile kurulu bulunan şirketçe inşaatına 1993 yılında başlanan blok tuğla üretim tesisi<br />

Aralık 1996 tarihi itibari ile tamamlanmış olup, Şirket yönetim kurulu kararıyla tuğla fabrikası<br />

kiralama yolu ile çalıştırılmasına karar <strong>ve</strong>rilmiş olup, Özel girişimci tarafından işletilmektedir.<br />

73.062.400 adet/yıl tuğla üretim kapasitesine sahip olup, fiili üretim kapasitesi 8.694.174<br />

adet/yıl olup, kapasite kullanım oranı % 6.35’dir.<br />

Fabrikada 60 personel çalışmaktadır. Üretilen tuğlalar İl dahilinde <strong>ve</strong> komşu İllere<br />

pazarlanmaktadır.<br />

Diğer İmalat <strong>Sanayi</strong><br />

Feniş Yem San. Anonim Şirketi: İl merkezinde 1978 yılında Yem sanayi anonim şirketi<br />

tarafından inşa edilip işletilen tesis Özelleştirme sonucunda Özelleştirme İdaresi<br />

Başkanlığınca 1994 yılında özelleştirilmiştir. Kurulu kapasitesi 38.400.000. kg/yıldır. Tesiste<br />

halen 3 işçi çalışmaktadır. Karma hayvan yemi üretilmektedir. 2009 Yılında üretim yapmadığı<br />

için sanayi sicil belgesi iptal edilmiştir.<br />

Munzur Tarım <strong>ve</strong> San. Ürünleri Tic.A.Ş.: 1999 yıllında kurulan şirket 2007 yılında<br />

üretime başlamış olup, İl Ovacık İlçesi Yeşilyazı gözeler mevkiinde faaliyette bulunmaktadır.<br />

Kurulu kapasitesi 85.968.000 adet/yıldır. Tesiste halen 39 işçi çalışmaktadır 2009 yıllı üretimi<br />

85.968.000 Ad/yıl’dır. Kapasite kulanım oranı %36’dır.<br />

İstihdam durumu ile ilgili olarak Tunceli de iktisaden faal tarım sektörü ile Devlet hizmetleri<br />

sektöründe yoğunlaşmıştır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Tunceli ekonomisinde ticaret; tarım, devlet hizmetleri, ulaştırma <strong>ve</strong> haberleşme<br />

sektöründen sonra gelmektedir.<br />

428

Tunceli’den komşu <strong>ve</strong> komşu olmayan illere canlı hayvan, hayvansal ürünler <strong>ve</strong> tarım<br />

ürünleri satışı yapılmaktadır. Diğer illerden ise otomobil <strong>ve</strong> yedek parçaları, dayanıklı tüketim<br />

malları makine <strong>ve</strong> teçhizat manifatura inşaat malzemeleri mutfak eşyaları <strong>ve</strong> endüstriyel<br />

ürünlerle mevsimlik mey<strong>ve</strong> sebze <strong>ve</strong> narenciye ürünlerini almaktadır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Tunceli İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Tunceli İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 11 dir. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.02 lik bir oran ile sanayisi gelişmemiş İller arasında yer almaktadır.<br />

Doğu Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında,<br />

Malatya İlinin % 29 luk bir oran ile bölge illeri arasında birinci sırada yer aldığı<br />

görülmektedir. Malatya İlini sırasıyla %18 ile Elazığ, % 13 ile Erzurum, % 9 ile Erzincan, %9<br />

ile Van, %5 Ağrı, 2 Muş, % 3 Kars, % 3 Bingöl, %3 Bitlis, % 2 Ardahan, %2 Iğdır, %1<br />

Hakkari, %1 ile Tunceli <strong>ve</strong> İli takip etmektedir.<br />

3.2. Tunceli ilinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Tunceli İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 44 Gıda<br />

Ürünleri İmalatı, %22 Diğer Madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı sektörlerinin ilk sırada yer aldığı<br />

görülmektedir.<br />

Diğerleri sırasıyla; % 22 Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı;%6 İçecek imalatı<br />

% 6 Elektrik,gaz,buhar <strong>ve</strong> havalandırma sistemi üretim <strong>ve</strong> dağıtımı<br />

3.3. Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Tunceli ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 387 dir.<br />

7 firmada Kalite Kontrol birimi bulunmaktadır.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Tunceli İlinin sanayisi, Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakcılığı sektöründe gelişme göstermiştir.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların % 34’i Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı, % 33 i Diğer metalik olmayan<br />

mineral ürünlerin imalatı, sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 84 ‘i işçi, % 5 ‘i Mühendis’tir.<br />

Tunceli İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 28 ı mikro ölçekli, % 66 sı küçük<br />

ölçekli, % 6 orta ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Feniş Toprak <strong>ve</strong> İnşaat <strong>Sanayi</strong> Ve Tic.Ltd.Şti.<br />

- Limak İnşaat <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret (Mazgirt Şb) A.Ş.<br />

- Munzur Tarım <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Ürünleri Tic.A.Ş.<br />

- Tunceli Un Ve Un Mamulleri Tanzim Satış A.Ş<br />

- Özcihan Bakl. Ele. <strong>ve</strong> Pak.Feğir.Gıda Ve Tük.Mad.Ltd.Şti.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Tunceli’de doğal kaynak potansiyelini meydana getiren, tarım <strong>ve</strong> hayvancılık sektörlerine<br />

dayalı olarak yapılabilecek yatırımlar, yatırım gurupları temelinde aşağıda <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

Tarım sektöründe yapılabilecek yatırımlar:<br />

429

� Bağcılık<br />

� Sebze <strong>ve</strong> mey<strong>ve</strong> yetiştiriciliği<br />

� Yem bitkileri üretimi<br />

Hayvancılık sektöründe yapılabilecek yatırımlar<br />

� Arıcılık<br />

� Et besiciliği<br />

� Süt sığırcılığı<br />

� Et <strong>ve</strong> yumurta tavukçuluğu<br />

� Alabalık yetiştiriciliği<br />

� Küçük baş hayvan yetiştiriciliği (Koyunculuk)<br />

Orman ürünleri sektöründe yapılabilecek yatırımlar<br />

� Parke üretimi<br />

Madencilik sektöründe yapılabilecek yatırımlar<br />

� Tuz paketleme<br />

� Torbalanmış <strong>ve</strong> söndürülmüş toz kireç üretimi<br />

Turizm sektöründe yapılabilecek yatırımlar<br />

� Kayak turizmi<br />

� Dağcılık <strong>ve</strong> yayla turizmi<br />

� Su sporları turizmi<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Dokuma <strong>ve</strong> giyim sanayi<br />

� El halısı <strong>ve</strong> kilim üretimi<br />

� Yünlü battaniye üretimi<br />

� Hazır giyim üretimi<br />

Diğer sektörlerde yapılacak yatırımlar<br />

� Bakliyat eleme <strong>ve</strong> paketleme tesisi<br />

� PVC tabanlı ayakkabı üretim tesisi<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Tunceli İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

1 60<br />

2009<br />

1 19<br />

2010 2 40<br />

2011 0 0<br />

6.2. Tunceli İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

1 1<br />

2009 1 0<br />

2010 2 29<br />

2011 0 0<br />

430

7. Tunceli İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Tunceli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:15)<br />

� 100 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2003 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 36 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Tunceli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:15)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “Noksan kalan İşler” olarak <strong>ve</strong> 200.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Tunceli ilinde 44 işyerlik Merkez Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi 1987 yılında hizmete<br />

sunulmuştur.<br />

Bu proje için kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 1.311.673.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

431<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 TUNCELİ MERKEZ KSS 44 44 0 100<br />

TOPLAM 44 44 0 100<br />

(06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

� İlde, çıraklık eğitiminin olmaması, sanayinin nitelikli eleman ihtiyacına cevap<br />

<strong>ve</strong>rilememesi açısından olumsuz bir durum yaratmaktadır. KSS <strong>ve</strong> OSB yatırımlarının<br />

tamamlanması sonucunda ihtiyaç duyulacak olan nitelikli eleman yetiştirilmesi konusunda<br />

şimdiden alt yapı hazırlanmalıdır.<br />

� Hayvancılığın il ekonomisine sağladığı katma değerin artırılması açısından sözleşmeli et<br />

<strong>ve</strong> süt besiciliği uygulamaları başlatılmalıdır.<br />

� Tunceli, ekonomisi tarım <strong>ve</strong> hayvancılığa dayalı sanayileşememiş bir ilimizdir. Bir ilde<br />

sanayinin gelişiminin bir şartı da ildeki ticaret hayatının canlı olmasıdır. Bu açıdan<br />

Tunceli’de, özellikle canlı hayvan ticareti oldukça önemli olup, hayvan ıslahı <strong>ve</strong> sayısını<br />

artırıcı yönde çalışmalar yapılmalıdır.<br />

� Bölgenin tekrar gü<strong>ve</strong>nli hale gelmesi iç <strong>ve</strong> dış turizmi canlandıracaktır. Turizmin bölge<br />

ekonomisine istenilen ölçülerde katkı sağlaması <strong>ve</strong> finansal bir birikim meydana<br />

getirebilmesi için gerekli alt <strong>ve</strong> üst yapı hazırlıklarına başlanılmalıdır.<br />

� Geleneksel kalkınma süreci olan tarımdan sanayiye geçiş sürecinin henüz eşiğinde olan<br />

Tunceli’de sanayinin gelişebilmesi, ancak sanayiyi itici sektörler durumundaki, tarım <strong>ve</strong><br />

hayvancılık, ormancılık, madencilik, ticaret, turizm, ulaştırma <strong>ve</strong> haberleşme gibi<br />

sektörlerin gelişmesine bağlıdır. Bu sebeple, öncelikle tarımsal üretimin artırılmasının<br />

önündeki engelleri kaldıracak çalışmalar önem arz etmektedir. Bu açıdan, çiftçinin<br />

eğitilmesi, ilin toprak <strong>ve</strong> iklim özelliklerine uygun bitkilerin tarımının yapılmasının<br />

sağlanması yönünde çalışmalar ile bilinçli çiftçilik devrinin önü açılmalıdır.

� Sulama <strong>ve</strong> elektrik amaçlı olarak devam eden projeler tamamlandığında, ilin sulanabilir<br />

alanları sulamaya açılacak, bitkisel üretim çeşitliği sağlanabilecek, tarımsal üretim <strong>ve</strong><br />

hasıla artacaktır. Artan bitkisel üretim <strong>ve</strong> tarımsal gelir, göçü önleyeceği gibi, sanayi<br />

yatırımlar için gerek bitkisel hammadde(Örneğin şekerpancarı gibi) gerekse finansman<br />

desteği sağlayabilecektir.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Açıklama Birim Norm Fiili Kadro İhtiyaç<br />

İl <strong>Sanayi</strong> Ticaret Müdürü<br />

İl <strong>Sanayi</strong> Ticaret Müdür Yard.<br />

Kişi<br />

Kişi<br />

Kadro(*) 1<br />

(1) 0<br />

1<br />

0<br />

Norm-Fiili 0<br />

0<br />

Araştırmacı (Ö) Kişi 0 0 0<br />

Şube Müdürü Kişi 1 1 0<br />

Uzman Kişi 0 0 0<br />

Uzman (Ö) Kişi 0 0 0<br />

Mühendis Kişi 2 2 0<br />

Mimar Kişi 0 0 0<br />

Koruma Gü<strong>ve</strong>nlik Şefi Kişi 0 0 0<br />

Şef Kişi 4 3 1<br />

Şef (Ö) Kişi 0 0 0<br />

Tekniker Kişi 0 0 0<br />

Teknisyen Kişi 1 1 0<br />

Veri Hazırlama Kontrol İşletmeni Kişi 0 0 0<br />

Ölçü Ayar Memuru Kişi 2 1 1<br />

Sekreter Kişi 0 0 0<br />

Memur Kişi 3 1 2<br />

Koruma Gü<strong>ve</strong>nlik Görevlisi Kişi 0 0 0<br />

Daktilograf Kişi 1 0 1<br />

Şoför Kişi 1 0 1<br />

Hizmetli Kişi 1 0 1<br />

Bekçi Kişi 0 0 0<br />

TOPLAM Kişi 17 10 7<br />

432

63 ŞANLIURFA<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Türkiye için Ulusal Katılım Öncesi Mali Yardım Programı çerçe<strong>ve</strong>sinde Avrupa Birliği<br />

tarafından finanse edilen, `Şanlıurfa <strong>Sanayi</strong>sinin Yeniden Yapılandırılması Projesi`<br />

yürütülmektedir.Avrupa Birliği`nin desteğiyle inşa edilen 2. Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi`nin<br />

hizmete açılmasıyla bu konuda somut ilerlemeler sağlanabilir. Şanlıurfa`nın ekonomik<br />

potansiyelini <strong>ve</strong> toprak zenginliğini doğru şekilde kullanılması önemlidir.<br />

Şanlıurfa sanayisinin daha çok tarıma dayalı olması gerekmektedir. Şanlıurfa Türkiye<br />

pamuğunun dörtte birini üretmektedir. Türkiye’de sulanabilir arazilerin yüzde 10’u buradadır.<br />

GAP’ın bitmesiyle sulanabilir arazilerde Türkiye’deki pamuğun yüzde 50’si buralarda<br />

üretilebilecek konuma ulaşılması mümkündür. Şuan da bile üretiminde Türkiye’de 450 bin<br />

ton üretimle dördüncü sıradadır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Türkiye ile Suriye arasında karşılıklı vize uygulamasının kalkması ile <strong>ve</strong> Yüksek Düzeyli<br />

Stratejik İşbirliği Konseyi’nin kurulması ile iki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler gelişecek,<br />

ticari iş birliği artacaktır. Suriye’ye ihraç edilen ürün çeşidi <strong>ve</strong> ticari yoğunluk artacaktır. İlde<br />

arpa, buğday, domates, patlıcan, biber, üzüm, antep fıstığı, çeltik, kırmızı mercimek, üzüm<br />

yetişmekle birlikte hayvancılık yapılmaktadır. Şanlıurfa dünyanın sayılı kültür <strong>ve</strong> inanç<br />

turizm merkezlerindendir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Urfa İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Urfa İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 348 dir. Toplam sanayi işletmesi<br />

içerisinde % 0.5 lik bir oran ile sanayisi orta gelişmiş illerimiz arasında yer almaktadır.<br />

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi<br />

yapıldığında, % 65 lik bir oran ile Gaziantep İli bölge illeri arasında birinci sırada yer alırken,<br />

%10 Şanlıurfa, % 9 Diyarbakır, % 6 Adıyaman, % 4 Batman, % 3 Mardin, % 1 Kilis, % 1<br />

Siirt, % 1 Şırnak yer almaktadır.<br />

3.2. Urfa İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

URFA İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 40 ile Gıda<br />

ürünleri <strong>ve</strong> % 29 ile Tekstil ürünleri sektörlerinin ilk iki sırada olduğu görülmektedir.<br />

Diğer sektörler sırasıyla;<br />

% 6 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 4 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

% 4 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı<br />

% 3 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı<br />

% 3 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 2 Elektrikli Teçhizat İmalatı<br />

433

% 1 Ham Petrol <strong>ve</strong> Doğal Gaz Çıkarımı <strong>ve</strong> Saha Arama <strong>ve</strong> Tetkiki Hariç Petrol <strong>ve</strong> Gaz<br />

Çıkarımı<br />

% 1 Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri <strong>ve</strong> nükleer yakıt imalatı,<br />

% 1 Ana Metal <strong>Sanayi</strong>,<br />

% 1 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (Makine <strong>ve</strong> teçhizatı hariç;)<br />

% 5Diğer Sektörler,<br />

3.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Urfa ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 8.851 dir.<br />

Ar-Ge birimi olan firma sayısı 6, Kalite Kontrol birimi olan firma sayısı 31 dir.<br />

Genel Değerlendirme:<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların % 32 si Tekstil ürünleri sektöründe istihdam edilirken, %23 ü<br />

Gıda ürünleri sektöründe, % 14 ü Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 80 i işçi, % 4 ü Mühendis’tir.<br />

Urfa ilinde bulunan sanayi işletmelerinin % 33 ü Mikro Ölçekli, % 61 i Küçük<br />

Ölçekli, % 5 si Orta Ölçekli, % 1i Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler:<br />

- Gapsan Tekstil <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- Gürbağ İnşaat Mühendislik <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- Limak Çimento <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret<br />

- Türkerler İnşaat Turizm Madencilik Tic.San<br />

-<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Türkiye'de güneşlenme süresinin en fazla olduğu kentlerden Şanlıurfa’da, yenilenebilir<br />

enerji projeleri rağbet görmeye başladı. Bölgede güneş paneli üretim sanayisinin kurulmasına<br />

öncülük etmeye çalışan Şanlıurfa Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası Başkanlığı (ŞUTSO), üretmeyi<br />

planladığı panelleri, yurt içi piyasanın yanı sıra özellikle Ortadoğu <strong>ve</strong> Afrika ülkelerine<br />

pazarlayarak yeni bir istihdam alanı oluşturmaya çalışıyor.<br />

Nar, kurutulmuş sebze, mey<strong>ve</strong> tesisleri kurulup katma değeri yüksek işçilik maliyetleri<br />

düşük ürünler yetiştirilmelidir. (Domates, mısır gibi) Şanlıurfa soya ürünü yetiştirmeye çok<br />

uygundur. Bu yönde yatırım teşvik edilmelidir. Zeytin, salça, plastik boru, tohumculuk, ev<br />

pansiyonculuğu, fidancılık kentin sanayisine yön <strong>ve</strong>rebilecek yeni yatırım konularıdır.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Başta tarım sektörü ile ilgili doğrudan ilişkili sanayiler olmak üzere imalat <strong>ve</strong> tekstil<br />

sektörleri konusunda yeni yatırımlar olmalıdır. Tarıma dayalı sanayi <strong>ve</strong> gıda işleme<br />

sektörünün geliştirilmesi, tekstil, imalat sektörünün geliştirilmesi <strong>ve</strong> projeler üretilmesi<br />

gerekmektedir.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Şanlıurfa İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

92 140.363<br />

2009<br />

123 128.893<br />

2010 131 173.699<br />

2011 152 146.703<br />

434

6.2. Şanlıurfa İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

233 185.239<br />

2009<br />

218 195.541<br />

2010 239 247.412<br />

2011 288 288.722<br />

7. Şanlıurfa İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Şanlıurfa Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:99)<br />

� 391 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1999 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 265 adet sanayi parselin, tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

255 adedi üretim, 5 adedi inşaat, 5 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 8.500 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma-giyim, gıda <strong>ve</strong> çimento sanayidir.<br />

Şanlıurfa II. Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:152)<br />

� 96 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2010 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Avrupa Birliği ile Türkiye Hükümeti mali işbirliği çerçe<strong>ve</strong>sinde; “Şanlıurfa <strong>Sanayi</strong>sinin<br />

Yeniden Yapılandırılması” projesi çerçe<strong>ve</strong>sinde bitirilmiştir.<br />

� Bölgedeki; 345 adet sanayi parselin, 64 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

3 adedi üretim, 15 adedi inşaat, 46 adedi proje aşamasındadır. 2<strong>81</strong> adet sanayi parseli<br />

tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 30 kişi istihdam edilmektedir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Şanlıurfa II. Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:152)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “96 ha+Arıtma” olarak <strong>ve</strong> 1.500.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Arıtma fiziki gerçekleşmesi % 72’dir.<br />

� Altyapı fiziki gerçekleşmesi % 91’dir.<br />

Birecik Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:276)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “200 hektar (ilk etapta 50 ha)” olarak <strong>ve</strong> 1.000.000.-TL<br />

ödenekle yer almaktadır.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELER<br />

Si<strong>ve</strong>rek Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� Yer Seçimi Komisyonunca 14.10.1998 tarihinde Çağa (Gölügülon) Mevkiinde yaklaşık<br />

275 hektar büyüklüğündeki alan OSB yeri olarak incelenmiştir.<br />

� Valilikten alınan 27.03.2009 tarihli <strong>ve</strong> 615 sayılı yazıda; mera vasıflı parsellerin vasıf<br />

değişikliğinin yapıldığı <strong>ve</strong> Hazine adına tescil edildiği, Si<strong>ve</strong>rek OSB’nin kurulmasının<br />

Valilikçe uygun görüldüğü bildirilmiştir.<br />

� 29.06.2009 tarih <strong>ve</strong> 5864 sayılı yazımızla ildeki mevcut OSB'lerde doluluk oranının % 75<br />

olması halinde konunun yeniden değerlendirileceği Valiliğe bildirilmiştir.<br />

435

Şanlıurfa-Viranşehir Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:233)<br />

� 183 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; 136 adet sanayi parselin, 35 adedi tahsis edilmiş olup, 15 adedi üretim, 8<br />

adedi inşaat, 12 adedi proje aşamasındadır. 101 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 80 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, çelik kapı <strong>ve</strong> büz boru sanayidir.<br />

Ceylanpınar Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� Yer Seçimi Komisyonunca yaklaşık 60 hektar büyüklüğündeki alan incelenmiştir.<br />

� Komisyon sonrası 14.08.2007 tarih <strong>ve</strong> 9000 sayılı yazımızla Valilik İl Özel İdaresi Genel<br />

Sekreterliğine <strong>ve</strong> TEDAŞ Genel Müdürlüğüne 14.08.2007 tarih <strong>ve</strong> 9002 sayılı yazımızla<br />

nihai görüşleri sorulmuştur.<br />

� Ancak, il genelinde % 75'lik doluluk oranına ulaşılması halinde konunun yeniden<br />

değerlendirileceği 25.06.2008 tarih <strong>ve</strong> 6596 sayılı yazımızla Valiliğe bildirilmiştir.<br />

Şanlıurfa Tarıma Dayalı İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:254)<br />

� 855 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 19 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

Suruç Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� Kurum görüşleri tamamlanmış olup, 15.02.2007 tarih <strong>ve</strong> 1326–1331 sayılı yazımızla 72<br />

hektar büyüklüğündeki alanın yer seçiminin uygun görüldüğü Valiliğe bildirilmiştir.<br />

� Ancak il genelinde % 75'lik doluluk oranına ulaşılması halinde konunun yeniden<br />

değerlendirileceği 25.06.2008 tarih <strong>ve</strong> 6596 sayılı yazımızla Şanlıurfa Valiliğine<br />

bildirilmiştir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ :<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Şanlıurfa İlinde 1.397 işyerlik 5 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 66.839.143.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

436<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI (%)<br />

1<br />

ŞANLIURFA MERKEZ II.<br />

BÖL.(EVREN) KSS<br />

500 280 220 56<br />

2<br />

ŞANLIURFA MERKEZ<br />

I.BÖL.(EVREN) KSS<br />

500 500 0 100<br />

3 ŞANLIURFA BİRECİK FIRAT KSS 202 175 27 87<br />

4 ŞANLIURFA SİVEREK KSS 100 100 0 100<br />

5 ŞANLIURFA SURUÇ KSS 105 100 5 95<br />

TOPLAM 1.407 1.155 252<br />

(06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

82<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

İlde eğitim, sağlık, kültür, turizm, spor, imalat, enerji, madencilik, tarımsal sanayi,<br />

ulaştırma, hayvancılık, seracılık, su ürünleri, güneş enerjisi, jeotermal, hizmet sektöründe (vb)<br />

yatırım yapmak isteyen müteşebbislere yol göstermek, işletmenin kurulması için seçilen yerin<br />

özelliklerinin <strong>ve</strong> uygunluğunun belirlenmesi sürecinde yönlendirilmesi <strong>ve</strong> karşılaşabilecekleri<br />

engel <strong>ve</strong> sorunların önceden tespit edilmesi <strong>ve</strong> çözüm bulunması amacıyla, ulusal <strong>ve</strong>

uluslararası rekabet gücü <strong>ve</strong> katma değeri yüksek stratejik sektörler <strong>ve</strong> bu sektörlerin ihtiyaç<br />

analizleri konularında çalışmalar yapılmalıdır.<br />

Aşağıda bazı örnekler yer almaktadır;<br />

Maden Sektörü; ilde fosfat <strong>ve</strong> mermer yatakları bulunmaktadır. Bunların işletilmesi için<br />

gerekli çalışmalar yapılmalıdır.<br />

Sağlık Sektörü, Kozmetik <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Özel hastaneler; sağlık hizmetleri dünyada en pahalı<br />

hizmetler arasındadır. Bu konularda yetiştirilmiş iş gücüne önem <strong>ve</strong>rilmelidir.<br />

Finans Sektörü; gelen yabancı sermayenin uzun vadeli olması <strong>ve</strong> özellikle ihracata<br />

yönelik(yani iç talebe değil dış talebe dönük) reel sektör yatırımlarına yönlendirilmesi<br />

sağlanmalıdır. Bu da ilin cazibesinin artırılması, daha etkin <strong>ve</strong> olumlu şekilde tanıtılmasını<br />

sağlayacaktır.<br />

<strong>Bilim</strong> Adamları <strong>ve</strong> ARGE Faaliyetlerine Öncelik Verilen <strong>ve</strong> Yeterli Derecede<br />

Fonlanan Üni<strong>ve</strong>rsiteler; bugün üni<strong>ve</strong>rsitede yer alan bilim adamlarının büyük sıkıntısı, devlet<br />

– üni<strong>ve</strong>rsite – özel sektör arasındaki kopukluktur. Devlet, üni<strong>ve</strong>rsitelere ARGE faaliyetleri<br />

için yeterli kaynak aktarmalı, üni<strong>ve</strong>rsitelerde yeterli kaynak bulunması halinde ise etkin <strong>ve</strong><br />

<strong>ve</strong>rimli proje etüdleri yapılması gerçekleşebilir. Özel sektörde ise, kendi kaynakları ile<br />

üni<strong>ve</strong>rsite arasında etkin çalışmalar gerçekleştirilmelidir.<br />

Gayrimenkul Yapımı, Mütaahitlik <strong>ve</strong> İç Dekorasyon; özellikle, çelik yapı <strong>ve</strong> hazır<br />

betona dayalı inşaat sektörünün katma değeri yüksektir. Çelik yapı yöntemi ile yapılan<br />

binaların katma değeri görece daha yüksektir. Çünkü bu tür binalar, görece daha sağlamdır, iş<br />

hanı olarak kullanıldığından dolayı maliyetine oranla satış fiyatı da daha yüksektir.<br />

Enerji Sektörü; ilde güneş enerjisi yüksektir. “Güneş enerjisi, güneş ışığına bol<br />

miktarda sahip olan il açısından bakir <strong>ve</strong> bereketli bir kaynak olma özeliği taşıyor. Büyük<br />

alanlara güneş enerjisi tarlaları inşa etmek mümkündür. Hatta sübvansiyonlarla bu yatırımları<br />

ekonomik hale getirmek bile olası. Solar enerji yatırımıyla ilgilenebilecek olan potansiyel<br />

yatırımcılar için işbirliğine girilebilecek uluslararası firmalar mevcuttur.<br />

Yatay Su Kanalları ;(Toriçelli Sistemi) maliyeti, barajların maliyetine oranla beş kat daha<br />

düşüktür(arıtma maliyeti de daha düşüktür) <strong>ve</strong> yeraltı su kaynaklarının hacmi yerüstü<br />

kaynaklardan 5–10 kat daha yüksektir. Ayrıca barajlar artık, yerüstündeki ovalarının <strong>ve</strong> tarihi<br />

eserlerin yok olmasına yol açmaktadır. Yatay su kanalları ile su ihtiyacı yeterli oranda<br />

giderilebilir <strong>ve</strong> yeterli derecede temiz su kaynağı sağlanabilir.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Müdürlüğümüzde 5 (Beş)’i lise, 11 (Onbir)’i yüksekokul olmak üzere toplam 16 (onaltı) adet<br />

personelimiz bulunmaktadır.<br />

437

64 UŞAK<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Uşak İli’nin sanayi yapısı üç ana sektörden oluşmaktadır. Bunlar Tekstil (Pelüş battaniye,<br />

pamuklu dokuma, iplik, halı, kilim. vb.), dericilik (Zig deri, deri konfeksiyon) <strong>ve</strong> seramik<br />

sektörleridir.<br />

Uşak sanayisinin birinci öncelikli sektörü tekstildir. Bu sektörde şu ana imalat<br />

grupları yer almaktadır.<br />

1-Pamuklu Dokuma (tülbent, mermerşahi, kaput, patiska)<br />

2-Apre- boya- baskı<br />

3-İplik İmalatı (pamuk, yün, sentetik)<br />

4-Pelüş battaniye imalatı<br />

5- Döşemelik Kumaş İmalatı<br />

İl genelinde ortalama olarak pamuklu dokuma imalatı konusunda 500 işyeri, apre-boya<br />

baskı konusunda 11 işyeri, halı, kilim, battaniye, trikotaj, sentetik, akrilik, pamuk <strong>ve</strong> kamgarn<br />

iplikleri imalatı konusunda 152 işyeri faaliyet göstermektedir. İlde Pelüş battaniye üretimi<br />

konusunda ise 70 tesis faaliyet göstermektedir. Dericilik sektöründeki kapasite ise 5 milyon<br />

adet/yıl küçükbaş hayvan derisi civarındadır. Fabrika <strong>ve</strong> Atölyelerde işlenerek elbiselik zig<br />

deri haline getirilen derilerin önemli bir kısmı İstanbul <strong>ve</strong> İzmir’ de bir kısmı da Uşak’ da ki<br />

deri hazır giyim atölyelerinde işlenerek mont, kaban <strong>ve</strong> etek, yelek vs. şeklinde mamul hale<br />

getirilmektedir.<br />

Son yıllarda deri sektöründeki krize paralel olarak ilde kurulu deri hazır giyim<br />

sanayisinde de gerileme gözlenmiştir.<br />

Uşak’ta sanayinin üçüncü ana sektörü seramik sanayidir. Bu alanda halen 3 fabrika<br />

üretim yapmakta olup yıllık kapasiteleri 33.000.000 m2 civarındadır.<br />

Türkiye’ de ilk faaliyete geçen şeker fabrikalarından biri olan Uşak Nuri Şeker Şeker<br />

Fabrikasında 2010 yılında 24.020 ton kristal şeker imal edilmekte olup kampanya zamanında<br />

423 işçi istihdam edilmektedir.<br />

1405 adet yıl kapasiteli kaynak makinaları imalatı, 16.226 ton/yıl kapasiteli 3 adet<br />

peynir fabrikası ile Eşme İlçesinde 30.000 ton/yıl kapasiteli piliç eti tesisi ildeki önemli<br />

sanayi tesislerindendir.<br />

Ayrıca il genelinde yukarıda sayılan sektörlerin dışında Zımpara, kumaş <strong>ve</strong> indigo<br />

boya, helva-tahin, reçel, hazır giyim (pantolon-etek-şort), hazır beton, lastikli çarşaf, atık<br />

plastiklerden elyaf eldesi, makine <strong>ve</strong> el halısı, un, yem, ağaç, ürünleri, kimya sanayi, makine<br />

sanayi, plastik sanayi sektörlerde işyerleri bulunmaktadır.<br />

Sağlık sektörünün önemli tüketim maddesi olan gazlı bezin Türkiye ihtiyacının % 95 i<br />

Uşak’ta üretilmektedir.<br />

İl genelinde ortalama olarak pamuklu dokuma imalatı konusunda 500 işyeri, apre-boya<br />

baskı konusunda 11 işyeri, halı, kilim, battaniye, trikotaj, sentetik, akrilik, pamuk <strong>ve</strong> kamgarn<br />

iplikleri imalatı konusunda 152 işyeri faaliyet göstermektedir. İlde Pelüş battaniye üretimi<br />

konusunda ise 70 tesis faaliyet göstermektedir. Dericilik sektöründeki kapasite ise 5 milyon<br />

adet/yıl küçükbaş hayvan derisi civarındadır. Fabrika <strong>ve</strong> Atölyelerde işlenerek elbiselik zig<br />

deri haline getirilen derilerin önemli bir kısmı İstanbul <strong>ve</strong> İzmir’ de bir kısmı da Uşak’ da ki<br />

deri hazır giyim atölyelerinde işlenerek mont, kaban <strong>ve</strong> etek, yelek vs. şeklinde mamul hale<br />

getirilmektedir.<br />

Son yıllarda deri sektöründeki krize paralel olarak ilde kurulu deri hazır giyim<br />

sanayisinde de gerileme gözlenmiştir.<br />

Uşak’ta sanayinin üçüncü ana sektörü seramik sanayidir. Bu alanda halen 3 fabrika<br />

üretim yapmakta olup yıllık kapasiteleri 25.000.000 m2 civarındadır.<br />

438

Türkiye’ de ilk faaliyete geçen şeker fabrikalarından biri olan Uşak Nuri Şeker Şeker<br />

Fabrikasında yılda 29.140 ton kristal şeker imal edilmekte olup kampanya zamanında 902 işçi<br />

istihdam edilmektedir.<br />

Ayrıca 25.920.000 adet/yıl kapasiteli çocuk bezi, 755 adet yıl kapasiteli kaynak<br />

makinaları imalatı, 2160 ton/yıl kapasiteli peynir fabrikası ile Eşme İlçesinde 21.000 ton/yıl<br />

kapasiteli piliç eti tesisi ildeki önemli sanayi tesislerindendir.<br />

Ayrıca il genelinde yukarıda sayılan sektörlerin dışında Zımpara, kumaş <strong>ve</strong> indigo<br />

boya, helva-tahin, reçel, hazır giyim (pantolon-etek-şort), hazır beton, lastikli çarşaf, atık<br />

plastiklerden elyaf eldesi, makine <strong>ve</strong> el halısı, un, yem, ağaç, ürünleri, kimya sanayi, makine<br />

sanayi, plastik sanayi sektörlerde işyerleri bulunmaktadır.<br />

Sağlık sektörünün önemli tüketim maddesi olan gazlı bezin Türkiye ihtiyacının % 95 i<br />

Uşak’taki 2 fabrikada üretilmektedir.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Uşak ekonomisinde ticaret sektörü, birinci sırada yer almaktadır.<br />

Uşak Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası, Karahallı Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası ile Esnaf <strong>ve</strong> Sanatkarlar<br />

Birliğinden alınan kayıtlara göre Uşak ili hudutları içindeki iç piyasa faaliyetlerine tacir ile<br />

esnaf <strong>ve</strong> sanatkarlar yön <strong>ve</strong>rmektedir.<br />

İç Batı Anadolu eşiğinde bulunan Uşak ticari yönden ilgi çekici durumdadır.<br />

Kütahya’ya bağlı Gediz, Simav, Dumlupınar ile Denizli’ye bağlı Çivril, Çal <strong>ve</strong> Manisa’ya<br />

bağlı Kula, Selendi ilçeleri coğrafi yakınlığı ile Uşak’la ticari ilişkide bulunmaktadır. Uşak ili,<br />

özellikle sanayi mamulleri açısından zengin bir potansiyele sahiptir. Başta elbiselik zig deri,<br />

pamuklu dokuma mamulleri, fayans, mısır nişastası, pelüş battaniye, kilim, halı, şeker v.s.<br />

olmak üzere sanayi ürünleri İstanbul, İzmir, Konya, Gaziantep, Kayseri, Ankara gibi illere<br />

gönderilmektedir. Diğer illerden ise sanayinin ihtiyacı olan hammadde, tarım ürünleri <strong>ve</strong><br />

giyecek maddeleri ile sanayi ürünleri gelmektedir.<br />

Dış ticaret 1980 sonrasında ülkemizde gerek sayısal olarak gerekse niteliksel olarak<br />

büyük bir gelişme <strong>ve</strong> değişme göstermiştir. Buna paralel olarak Uşak ilinde de dış ticaret<br />

açısından yıldan yıla artan bir gelişme gözlenmektedir. İlde genellikle sanayi, makine <strong>ve</strong><br />

yedek parça ile hammaddeler dış ticarete konu olmaktadır. Yapılan ithalat, başta tekstil<br />

makine <strong>ve</strong> yedek parçaları ile ham deri, tekstil <strong>ve</strong> deri sanayinde kullanılan kimyevi maddeler<br />

<strong>ve</strong> sanayi maddelerini kapsamaktadır.<br />

Toplam ihracat değerinin % 67’sinin battaniye, toplam ithalat değerinin ise % 41’inin<br />

ham deri ile % 41’inin tekstil makinelerinden meydana gelmektedir..<br />

Uşak ilinde direkt olarak ihracat yapmak fikri henüz yeterince yerleşmemiştir. İlde üretilen<br />

mamuller, başta İstanbul <strong>ve</strong> İzmir olmak üzere diğer illerdeki aracılar vasıtasıyla yurt dışına<br />

ihraç edilmektedir. Deri sanayicileri tarafından işlenmek suretiyle imal edilen elbiselik zig<br />

deriler, İstanbul <strong>ve</strong> İzmir’deki atölyeler ile ildeki atölyelerde deri hazır giyim haline<br />

getirilmekte, bunların büyük bölümü aracılar vasıtasıyla yurt dışına ihraç edilmektedir.<br />

Bunların yanında ilde kurulu bulunan <strong>ve</strong> üretimine devam eden Hitit Seramik <strong>ve</strong> Uşak<br />

Seramik Fabrikasından yurt dışına duvar <strong>ve</strong> yer karo fayansları ihracatı yapılmaktadır.<br />

İlde, 31 banka şubesi ile bankacılık hizmetleri <strong>ve</strong>rilmektedir. Uşak ilinde, döviz tevdiatı %<br />

67,3 <strong>ve</strong> tasarruf mevduatı % 27,8 gibi bir oranla en yüksek değerde yer almaktadır. Banka<br />

kredilerinin sektörel dağılımında en fazla ihtisas dışı kredilerin kullanıldığı görülmektedir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Uşak İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

439

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Uşak İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 956 dır. Toplam sanayi işletmesi<br />

içerisinde % 1 lik bir oran ile, sanayisi gelişmiş İllerimiz arasında yer almaktadır.<br />

Ege Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, İzmir İli %<br />

37 lik bir oran ile bölge illeri arasında birinci sırada yer almaktadır. İzmir’i sırasıyla %18 ile<br />

Denizli, % 11 ile Manisa, % 9 ile Uşak, % 7 ile Afyonkarahisar, %7 ile Aydın, %6 ile Muğla,<br />

%5 ile Kütahya, takip etmektedir.<br />

3.2. Uşak İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Uşak İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 66 ile<br />

Tekstil ürünleri imalatı, % 10 ile Gıda ürünlerinin imalatı sektörlerinin ilk sırada yer aladığı<br />

görülmektedir.<br />

Diğerleri sırasıyla;<br />

% 5 Deri <strong>ve</strong> ilgili ürünlerin imalatı<br />

% 3 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taş ocakçılığı<br />

%2 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı,<br />

% 2 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı, Makine teçhizatı hariç;<br />

%2 Kimyasallların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

%2 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

%2 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünleri imalatı<br />

% 2 Diğer Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı,<br />

%1 Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı,;<br />

% 1 Mobilya imalatı<br />

%1 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç )<br />

% 1 Kâğıt <strong>ve</strong> kâğıt ürünleri imalatı,<br />

% 1Metal cevherleri madenciliği<br />

Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Uşak ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı Toplam:<br />

18.616 dır.<br />

Ar-Ge birimi bulunan firma sayısı 10, Kalite kontrol birimi bulunan firma sayısı 48 dir.<br />

3.3. Genel Değerlendirme:<br />

Uşak İlinde sanayinin gelişimi tekstil ürünleri sektöründe olmuştur. Diğer sektörler bu yapıya<br />

uygun bir doğal kümelenme içerisindedir.<br />

Uşak İlinde sanayide çalışanların % 57 si Tekstil ürünleri imalatı, % 14 ü Gıda ürünleri<br />

malatı, % 10 u Metalik olmayan diğer mineral ürünlerin imalatı sektöründe istihdam<br />

edilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>deki istihdamın % 87 si işçi, % 1 i Mühendistir.<br />

Uşak İlinde bulunan sanayi işletmelerinin %61 i Mikro Ölçekli, % 32 si Küçük Ölçekli, %7si<br />

Orta Ölçekli, % 1 i Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Özdermen mensucat sanay <strong>ve</strong> ticaret<br />

- Hitit Seramik <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

- Ağaoğlu Tekstil <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

- Kaynak İplik <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

- -TÜPRAG Metal Madencilik San.<strong>ve</strong> Tic.<br />

440

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Yem Bitkileri Üretimi: Uşak ilinde de Türkiye’ye paralel olarak yem bitkileri üretimi<br />

yeterli seviyede değildir. Özellikle kış aylarında hayvanlar besin değeri düşük ot/saman gibi<br />

kuru otla beslenmektedir. Kötü beslenme sonucu doğan yavruların doğum ağırlıkları düşük<br />

olmaktadır. Uşak, mevcut hayvan potansiyeli <strong>ve</strong> hayvancılık yatırımlarına uygun yapısı ile<br />

bugün <strong>ve</strong> yakın gelecekte, yem bitkilerine talebi sürekli olacak bir ildir. Bu nedenle, talebin<br />

karşılanması açısından yem bitkileri üretiminin önem kazanacağı söylenebilir.<br />

Şaraplık Üzüm Üretimi: Uşak’ta üretilen mey<strong>ve</strong>lerin %65,8’ini üzümsü mey<strong>ve</strong>ler<br />

oluşturmaktadır. Ve bu miktar Türkiye üretiminin % 1,2’ si kadardır. Uşak ilinde özellikle<br />

Eşme <strong>ve</strong> Karahallı ilçelerinin toprak yapıları <strong>ve</strong> iklim şartları şaraplık bağcılık için ideal<br />

koşullar taşımaktadır. Ayrıca, Uşak ilinden üzüm ihracatı da gerçekleştirilmektedir. Bu<br />

bölgelerde şaraplık üzüm yetiştiriciliğinin desteklenmesi <strong>ve</strong> bu konuda yatırım yapılması<br />

uygun olacaktır.<br />

Çilek <strong>ve</strong> Kiraz Üretimi: Son yıllarda Sivaslı ilçesinde çilek üretimi yaygınlaşmış <strong>ve</strong><br />

önemli geçim kaynakları arasında yer almaya başlamıştır. Banaz ilçesinde kiraz üretiminde<br />

gelişmeler gözlenmektedir. Bu ürünlerle ilgili Sivaslı’da Haziran ayı başında çilek festivali <strong>ve</strong><br />

Banaz ilçesinde Haziran ayı ortalarında kiraz festivali düzenlenmektedir.<br />

Arıcılık: Uşak ilinin geçit bölgesi olması <strong>ve</strong> il florasının ballı <strong>ve</strong> polenli bitkilerce<br />

zenginliği dikkate alındığında arıcılığa müsait bir yapı gösterdiği ortaya çıkmaktadır. İle her<br />

yıl Muğla-İzmir yöresinden 50’ye yakın arıcı 5.000 civarında arılı kovan ile Mayıs ayının ilk<br />

haftasından itibaren gelmeye başlamaktadır. İlde oğul alımı, bal üretimi gibi konularda<br />

çalışmaktadırlar. Daha sonra bir kısmı Haziran ayı 2. haftasından sonra Kütahya-Afyon<br />

yöresine gitmektedirler. Kalanlar ise Çam bölgesine gidinceye kadar ilde arı kovanlarını en<br />

güçlü kadroya çıkarmak için Ağustos ayının ilk haftasına kadar kalmaktadırlar. Uşak ilinde<br />

toplam 6.184 adet kovandan ortalama 65 ton/yıl bal üretimi gerçekleştirilmekte, bu miktarın<br />

ancak % 53 kadarı pazarlanabilmektedir.<br />

Su Ürünleri Üretimi: Uşak ili su ürünleri kaynakları bakımından küçümsenmeyecek bir<br />

potansiyele sahiptir. Hâlihazırda işletmede olan önemli 6 adet gölet ile 1.105 ha inşaatı devam<br />

eden göletler <strong>ve</strong> 1.084 ha alan, 170 km uzunluğundaki Banaz Çayı ile 3,300 km2’lik bir iç su<br />

alanına sahiptir.<br />

Et Besiciliği: Uşak’ta hayvancılık gelişmemiştir. İlde küçükbaş hayvan potansiyeli<br />

büyükbaş hayvan potansiyeline göre daha gelişmiş durumdadır. Önümüzdeki yıllarda, et<br />

besiciliğine yönelik büyükbaş hayvan yatırımlarının, öncelikle talebi karşılamaya yönelik<br />

olarak faaliyet göstermesi <strong>ve</strong> artan yapağı talebini karşılamaya yönelik de küçükbaş<br />

hayvancılık yatırımlarına ağırlık <strong>ve</strong>rilmesi gerekecektir<br />

Süt Besiciliği: Uşak ‘da 1992–2001 yılları arasında hayvan varlığında (özellikle<br />

küçükbaş) düşüş yaşanmış, ancak 2002 yılından itibaren hayvan sayılarında artış sağlanmıştır.<br />

Uşak’ın ilçelerinde süte dayalı kooperatiflere destek sağlanmalı, kendi yemlerini üretmeye,<br />

sütü işlemeye teşvik edilmelidir.<br />

Orman Ürünleri Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar: Uşak ili genelinde de mobilya<br />

üretimi ufak atölyelerde siparişe göre yapılmakta olup, seri üretim yapan bir tesis yoktur.<br />

İhracat potansiyeli yüksek olan bu sektörde ildeki orman potansiyeli de göz önünde<br />

bulundurularak mobilya üretim tesisi yapılabilir.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Süt Mamulleri Üretim Tesisi: Mevcut hayvan potansiyelinden elde edilen sütün<br />

değerlendirilmesi amacıyla, kısa vadede ilde süt mamulleri üretimine yönelik yatırımların<br />

gerçekleştirilmesi uygundur. İlin, önemli hayvansal ürün potansiyeli olan sütün yıllık üretimi<br />

71.176 tondur. Bu değer, Türkiye yıllık süt üretiminin %0,7’sine karşılık gelmektedir.<br />

441

Bisküvi <strong>ve</strong> Gofret Üretim Tesisi: Bisküvi, Uşak’ta <strong>ve</strong> yurtiçinde talebi artan bir gıda<br />

maddesidir. Ayrıca son yıllarda ihraç kalemleri arasında yer alan bir gıda maddesi de<br />

olmuştur. Özellikle Türk Cumhuriyetleri’nden bisküviye talep bulunmaktadır, ayrıca sektörün<br />

gelişimi açısından özellikle, Ortadoğu <strong>ve</strong> Kuzey Afrika ülke pazarlarının da değerlendirilebilir<br />

olması dikkate alınmalıdır.<br />

Mey<strong>ve</strong> Suyu Üretim Tesisi: Uşak ilinde başta Sivaslı, Banaz, Karahallı ilçeleri olmak<br />

üzere genelde mey<strong>ve</strong> üretimi önemli ölçüdedir. Ayrıca ile komşu Denizli ili Çivril ilçesinde<br />

de mey<strong>ve</strong>cilik gelişmiştir. Sivaslı, Karahallı <strong>ve</strong> Çivril ilçeleri üçgenindeki mevcut mey<strong>ve</strong><br />

potansiyelini değerlendirecek bir mey<strong>ve</strong> suyu üretim tesisi uygun yatırım alanı olarak<br />

görülmektedir.<br />

Pekmez, Pastörize Üzüm Suyu <strong>ve</strong> Sirke Üretim Tesisi: Önemli bir tarımsal ürün olan<br />

üzüm Uşak’ta 42.000 ton/yıl civarında üretilmekte <strong>ve</strong> bir kısmı da ihraç edilmektedir. Mevcut<br />

potansiyelin bir kısmını değerlendirmek üzere üzüm suyu, sirke <strong>ve</strong> pekmez üretimlerinin<br />

gerçekleştirilebileceği entegre bir tesis yapımının uygun olacağı düşünülmektedir.<br />

Deri Ayakkabı Üretim Tesisi, Deri Konfeksiyon Üretim Tesisi <strong>ve</strong> Deri Çanta <strong>ve</strong><br />

Kemer Üretim Tesisleri: Uşak ilinde işlenmiş deri özellikle İstanbul <strong>ve</strong> İzmir illeri başta<br />

olmak üzere diğer illere gönderilmekte <strong>ve</strong> bu illerde nihai ürün haline getirilerek yine bu iller<br />

üzerinden ihraç edilmektedir. Bu nedenle, mevcut deri işleme kapasitesi dikkate alınarak ilde<br />

deri ile ilgili yukarıda belirtilen üretim tesislerinin kurulması uygun görülmektedir.<br />

Plastik Bahçe Mobilyaları Ve Plastik Ambalaj Malzemesi Üretim Tesisi: Plastik<br />

sanayi esnek üretim modeline en uygun sektördür. Üretim hattında yer alan enjeksiyon<br />

makinaları ile enjeksiyon metoduyla üretilen değişik ürünleri aynı çatı altında üretmek<br />

mümkündür. Bu sebeple, talepte daralma olması durumunda üretim konusunu değiştirmek<br />

<strong>ve</strong>ya birden fazla ürünü aynı yatırımla üretmek mümkündür. Sektörde yerli üreticiler dünya<br />

standartlarını yakalamış olup, her türden plastik işleme makinelerinin büyük bir bölümü<br />

ülkemizde üretilmektedir. Konut inşaatında beklenen canlanma <strong>ve</strong> gelişen sanayiye bağlı<br />

olarak gün geçtikçe artış gösteren ürün çeşitliliği dikkate alındığında bu tesislerin kurulması<br />

uygun yatırımlar olduğu görülmektedir.<br />

Örme İç <strong>ve</strong> Dış Giyim Üretim Tesisi: Uşak’ta üretilen tekstil ürünlerinin hemen hemen<br />

tamamına yakınının hazır giyim aşamaları başta İstanbul <strong>ve</strong> İzmir olmak üzere diğer illerde<br />

gerçekleştirilerek bu iller üzerinden ihraç edilmektedir. İlde tekstil konusunda faaliyet<br />

gösteren işletmelerin büyük bir çoğunluğunun üretim konusunu iplik, battaniye <strong>ve</strong> kumaş<br />

üretim tesisleri oluşturmaktadır. Uşak ilinde mevcut bu kapasite dikkate alınarak ilde; Örme<br />

İç <strong>ve</strong> Dış Giyim Üretim Tesisi kurulması uygun görülmektedir.<br />

Toprak İşleme Makineleri Üretim Tesisi: Bölgede büyük gelişme gösteren tarım<br />

sektörünün ihtiyaçları ile ilde yapımı devam eden sulama amaçlı sulama <strong>ve</strong> göletlerin<br />

tamamlanması halinde sulanabilen arazi miktarında artışlar olacağı da göz önüne alındığında<br />

Uşak ilinde toprak işleme makinelerinin yapımına ait bir tesise yatırım yapılabileceği<br />

söylenebilir.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Uşak İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

2008<br />

2009<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

FİRMA SAYISI<br />

136 114.783<br />

132 96.903<br />

2010 151 114.<strong>81</strong>8<br />

2011 159 145.302<br />

442

6.2. Uşak İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

169 78.652<br />

2009<br />

166 85.611<br />

2010 209 129.744<br />

2011 228 184.338<br />

7. Uşak İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Uşak Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:91)<br />

� 659 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1994 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 370 adet sanayi parselinin, 356 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 178 adedi üretim, 25 adedi inşaat, 153 adedi proje aşamasındadır. 14 adet<br />

parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 7.990 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma-giyim, kimya <strong>ve</strong> gıda sanayidir.<br />

Uşak-Deri (Karma) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:76)<br />

� 313 hektar büyüklüğündedir<br />

� 2005 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 294 adet sanayi parselinin, 283 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 179 adedi üretim, 48 adedi inşaat, 56 adedi proje aşamasındadır. 10 adet parsel<br />

tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 3.480 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; deri, dokuma <strong>ve</strong> kimya sanayidir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Uşak-Karahallı Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:226)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “68 hektar” olarak 400.000.-TL ödenekle yer almaktadır.<br />

� Altyapı etüt-proje fiziki gerçekleşmesi %32'dir.<br />

� Bölgedeki; 87 adet sanayi parselinin, 12 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

4 adedi üretim, 5 adedi inşaat, 3 adedi proje aşamasındadır. 75 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 40 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma-giyim <strong>ve</strong> gıda sanayidir.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Uşak Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (Deri +Karma) İla<strong>ve</strong> Alan: (Sicil No:76)<br />

� 29.06.2005 tarih <strong>ve</strong> <strong>81</strong>11 sayılı yazımızla 150 hektar büyüklüğündeki alanın yer<br />

seçiminin uygun görüldüğü OSB Yönetim Kurulu Başkanlığına bildirilmiştir.<br />

� İmar planı aşamasındadır.<br />

Uşak TDİ (Hayvancılık) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� 20.11.2007 tarih <strong>ve</strong> 12490–12493 sayılı 150 hektar büyüklüğünde Çanaktepe<br />

mevkiindeki alanın yer seçiminin uygun görüldüğü bildirilmiştir.<br />

� Bakanlığımızca 20.11.2007 tarihinde jeolojik <strong>ve</strong> jeoteknik etüd raporu onaylanmıştır.<br />

� Uşak Valiliği, 10.12.2007 tarihli <strong>ve</strong> 13377 sayılı yazı ile yer seçiminden sonra yapılacak<br />

işler ilgili çalışmaların hızlandırılmasını talep etmiştir.<br />

443

� Bakanlığımız 05.02.2009 tarih <strong>ve</strong> 1019 sayılı yazı Uşak Valiliğine 01.01.2008 tarihi<br />

itibarıyla yürürlüğe giren “Bakanlığımız Yatırım Programında Yer Alacak OSB <strong>ve</strong> KSS<br />

Alt Projelerinin Seçimi <strong>ve</strong> Ödenek Tahsisinde Uyulacak Usul <strong>ve</strong> Esasları ” hükümleri<br />

gereği TDİ OSB projelerinin uygulama sonuçları görülmeden, sözkonusu projenin<br />

kuruluş işlemlerinin bu aşamada başlanılamayacağı bilgisi <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ :<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Uşak İlinde 563 işyerlik 3 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu projeler<br />

için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 23.225.045.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

444<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 UŞAK BANAZ KSS 64 64 0 100<br />

2 UŞAK SİVASLI KSS 80 80 0 100<br />

3 UŞAK MERKEZ (1 EYLÜL) KSS 419 405 14 97<br />

TOPLAM 563 549 14 97<br />

(06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

1) Tarım <strong>ve</strong> hayvancılık, Uşak ekonomisinde belirli bir ağırlığa sahip olmasına karşın,<br />

ekonomik büyümeye lokomotiflik edecek hasılayı sağlamaktan uzaktır. <strong>Sanayi</strong><br />

sektörünün gelişimine katkıda bulunabilecek tarım <strong>ve</strong> hayvancılık sektörünün<br />

katkısının düşüklüğüne rağmen, ulaştırma <strong>ve</strong> haberleşme ile ticaret sektörlerinin<br />

yüksek katkısı ile Uşak ilinde sanayi sektörünün gelişimi artarak devam etmektedir.<br />

Bunda tekstil sektörünün de katkısı büyüktür<br />

2) İlde bulunan OSB’lerde yapılan yatırımlar istenilen seviyeye ulaşmamıştır. Özellikle<br />

Deri+Karma OSB’de bu seviye düşüktür. Mevcut OSB’lerin tanıtımı yapılarak il<br />

içindeki <strong>ve</strong> dışındaki yatırımcılar yatırım yapmaya özendirilmelidir.<br />

3) Katma değeri düşük tekstil <strong>ve</strong> dericilik, artık Uşak ekonomisinin gelişmesi için çok<br />

yetersiz kalmaktadır. Katma değeri yüksek ürünlere örneğin hazır giyime geçmek<br />

gerekmektedir.<br />

4) Katma değeri daha yüksek ürünlere yönelmek için gerekli olan finansman, teknoloji,<br />

kalifiye eleman <strong>ve</strong> pazar sorununun çözülmesi gereklidir.<br />

5) Yetişmiş insan konusunda da enformasyon <strong>ve</strong> iletişim teknolojilerinden<br />

faydalanılabilir. Makine satan bazı firmalar yine internet <strong>ve</strong> faks gibi teknolojiler ile<br />

bilgi desteği sağlamaktadır. KOSGEB <strong>ve</strong> Milli Prodüktivite Merkezi gibi destekleyici<br />

kurumların sunduğu bilgi <strong>ve</strong> eğitimlere erişebilmek de faydalıdır. Firmalar arası<br />

kurulabilecek karşılıklı öğrenme ağları da bu konuda önemli bir eksiği giderebilir.<br />

6) <strong>Sanayi</strong> sektöründe günümüzün en önemli problemlerinden biri olarak karşımıza çıkan<br />

<strong>ve</strong> üretimi gerçekleştirilen sanayi ürünlerinin pazarlanmasında ortaya çıkan<br />

problemlerin aşılmasına yönelik olarak, sektörel bazda “Dış Ticaret <strong>ve</strong> Pazarlama<br />

Şirketleri”nin kurulması yönünde çalışmalar başlatılmalıdır.<br />

7) Pazar konusunda elektronik ticaret son derece önemli bir potansiyel sunabilir. AR-GE<br />

faaliyetlerini cazip hale getirmek üzere özendirici tedbirler alınmalıdır.

8) <strong>Sanayi</strong>cinin kalifiye ara eleman ihtiyacını giderecek tekstil <strong>ve</strong> deri tabaklanması<br />

konularında eğitim <strong>ve</strong>recek meslek lisesi <strong>ve</strong> yüksek okul açılmalıdır.<br />

9) Tekstil <strong>ve</strong> Deri sektörü için pilot proje uygulanmasına geçilerek sektördeki makine<br />

parklarının yenilenmesine yoluna gidilmelidir.<br />

10) Deri imalatı <strong>ve</strong> deri mamulleri faaliyetlerinin yürütülmesi için dışarıdan getirilen<br />

çeşitli madde <strong>ve</strong> malzemeler ile, makine tesisatı test <strong>ve</strong> analizi için Uşak gümrüğü<br />

yeterli donanıma kavuşturularak ihtisas gümrüğü haline getirilmelidir.<br />

11) İstanbul <strong>ve</strong> İzmir limanlarını kullanarak yapılan ihracatın Uşak il sınırları içerisine<br />

çekilmesi <strong>ve</strong> bu amaçla havaalanının kapasitesinin <strong>ve</strong> işlevselliğinin artırılması<br />

gerekir.<br />

12) Özel mülkiyet <strong>ve</strong> aile işgücü kullanımının yaygın olduğu aile tipi işletmelerde<br />

üretimin kitlesel hale dönüştürülmesi gerekmektedir.<br />

13) İlin mevduat potansiyeli <strong>ve</strong> tasarruf miktarı oldukça yüksektir. Bu tasarrufların<br />

sanayiye aktarılabilmesi amacıyla tasarruf sahiplerini bu konuda bilgilendirmek için<br />

gerekli girişimlerin yapılması faydalı olacaktır.<br />

14) Sağlık <strong>ve</strong> diğer kamu hizmetleri sektörlerine ayrılan ödeneklerin aksatılmaması<br />

gerekmektedir. Mevcut sağlık altyapı tesislerinin gerek yardımcı sağlık hizmetleri<br />

gerekse araç, gereç <strong>ve</strong> malzeme yönünden desteklenmesine ihtiyaç vardır.<br />

15) Genel <strong>ve</strong> KOBİ teşviklerinden yararlanılarak finansman darboğazları giderilmeli <strong>ve</strong><br />

tesisler azami kapasitede çalıştırılmaya gayret edilmelidir. Söz konusu sektörlerin<br />

katma değer oluşturmaya devam etmeleri, hem kendilerinin gelişimlerini sağlayacak,<br />

hem de diğer yatırımların gerçekleştirilmesine neden olacaklardır.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Adı <strong>ve</strong> Soyadı Unvan<br />

Ramazan KAYA İl Müdürü<br />

Abdulhafiz BOZDAĞ Şube Müdürü<br />

Sefa GÖKALP Şube Müdür V.<br />

Mehmet KURNAZ Memur<br />

Nuray MEŞHUR Memur<br />

Adem KOÇ Ölçü-Ayar Memuru<br />

Selçuk SAYINER V.H.K.İ<br />

Özkan GÜLEN Şoför<br />

Hakan TOPAÇ Mühendis<br />

Orhan KARALAR Teknisyen<br />

Süleyman SALGÜR Teknisyen<br />

Nazif YILMAZ Hizmetli<br />

445

65 V A N<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Van İlinin ekonomik yapısı genel olarak tarımsal faaliyetlere dayanmaktadır. Bunun<br />

yanında ticaret, turizm <strong>ve</strong> sanayi faaliyetleri de ekonomide önemli bir yer tutmaktadır. İl<br />

ekonomisinde sanayi; hammaddeyi yerinde işlemek, ihtiyaçları temin etmek <strong>ve</strong> istihdama olan<br />

katkılarından dolayı önemli bir işlev görmektedir. İlde sanayileşme hareketlerinin temel<br />

nedenleri arasında yukarıda belirtilen hususlar yer almaktadır.<br />

İlde ilk önemli sanayileşme hareketi; 1966 yılında temeli atılan <strong>ve</strong> 1969 yılında üretime<br />

başlayan Van Çimento Fabrikasının yapımı ile başlanmıştır. Bu sanayileşme hareketini; 1977<br />

yılında üretime geçen Van Yün İpliği <strong>Sanayi</strong>, 1980 yılında üretime geçen Et <strong>ve</strong> Balık Kurumu<br />

Van Et Kombinası, 19<strong>81</strong> yılında üretime geçen Sümer Holding A. Ş. Van deri <strong>ve</strong> Kundura<br />

<strong>Sanayi</strong> İşletmesi, 1988 yılında üretime geçen Van-Et Entegre Et <strong>Sanayi</strong> takip etmiştir. Ayrıca<br />

söz konusu dönemde İlde un <strong>ve</strong> yem fabrikaları, ağaç sanayi, plastik sanayi ile süt mamulleri<br />

işletmesi de faaliyete geçmiştir. İlde kurulan Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi alanında inşa edilen<br />

sanayi tesisleri 1998 yılından itibaren üretime geçmeye başlamışlardır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Van ilinde iç ticaret mübadelelerini çeşitli tarımsal <strong>ve</strong> hayvansal ürünler, sanayi <strong>ve</strong> el<br />

sanatları mamulleri, inşaat malzemeleri, petrol ürünleri, çeşitli ev aletleri, makineler vs.<br />

oluşturmaktadır. Canlı hayvan <strong>ve</strong> hayvansal ürünler, bazı tarımsal ürünler, çimento gibi<br />

mamuller gönderilmekte, makine, teçhizat, ev aletleri, çeşitli gıda, giyim <strong>ve</strong> petrol ürünleri<br />

getirilmektedir.<br />

Sınır Ticareti<br />

Van İli Saray İlçesi Kapıköy Sınır Kapısı üzerinde yapılan sınır ticaretinin İl<br />

ekonomisinde önemli bir yeri bulunmaktadır. Sınır ticareti büyük oranda mal takası şeklinde<br />

gerçekleşmiştir. İlde üretimi yapılan sebze, mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> bazı tarım ürünleri, inşaat malzemeleri<br />

ihtiyacı karşılayamamaktadır. Önemli üretim merkezleri ile rafinerilere olan uzaklık; getirilen<br />

ürünlerin maliyeti artırmaktadır. Sınır ticareti kapsamında ithalatı yapılan ürünler daha cazip<br />

fiyatlarla satışa sunulmakta <strong>ve</strong> temini daha kolay gerçekleşmektedir. Bu nedenle, il ekonomisi<br />

açısından önemli bir ticarettir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Van İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Van İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 115 dur. Toplam sanayi işletmesi<br />

içerisinde %0.1 lik bir oran ile sanayisi az gelişmiş ildir.<br />

Doğu Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında,<br />

Malatya İlinin % 29 luk bir oran ile bölge illeri arasında birinci sırada yer aldığı<br />

görülmektedir. Malatya İlini sırasıyla %18 ile Elazığ, % 13 ile Erzurum, % 9 ile Erzincan, %9<br />

ile Van, %5 Ağrı, 2 Muş, % 3 Kars, % 3 Bingöl, %3 Bitlis, % 2 Ardahan, %2 Iğdır, %1<br />

Hakkari, %1 ile Tunceli <strong>ve</strong> İli takip etmektedir.<br />

446

3.2. Van İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Van İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 40 Gıda<br />

Ürünleri İmalatı % 15 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı % 9 Diğer<br />

Madencilik Taşocakçılığı ilk sırada olduğu görülmektedir.<br />

Diğerleri sırasıyla;<br />

%7 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

%5 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik Ürünlerin İmalatı<br />

% 5 Kok Kömürü, Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı<br />

%4 Elektrik,Gaz, Buhar <strong>ve</strong> havalandırma sistemi üretim <strong>ve</strong> dağıtımı<br />

% 3Tekstil ürünleri imalatı,<br />

% 3 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı; makine <strong>ve</strong> teçhizatı hariç;<br />

%2 Kâğıt <strong>ve</strong> kâğıt ürünleri imalatı,<br />

% 2 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

%1Ana metal sanayi, ,<br />

%1 Motorlu kara taşıtı.treyler(römork) <strong>ve</strong> yarı treyler (yarı römork) imalatı,<br />

% 3 ( İçecek imalat, Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri, Elektrikli teçhizat)<br />

3.3. Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Van ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı Toplam:<br />

3.026 dir.<br />

9 sanayi işletmesinde AR-GE birimi, 33 sanayi işletmesinde kalite kontrol birimi<br />

bulunmaktadır.<br />

Genel Değerlendirme:<br />

Van İlinde sanayi yerel hammadde kaynaklarına uygun olarak bir gelişim içerisindedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, %54 i Gıda ürünleri İmalatı,%20 si Diğer metalik olmayan mineral<br />

ürünlerin imalatı sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 80 si işçi, % 3 ü Mühendis’tir.<br />

Van İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 23 ü mikro ölçekli, %73 ü küçük ölçekli, %3 ü<br />

orta ölçekli, %1 i büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- -Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş Erciş Şeker Fabrikası<br />

- -Aşkale Çimento <strong>Sanayi</strong> T.A.Ş. Van Şubesi<br />

- -Et Ve Balık Kurumu Genel Müdürlüğü Van Et Kombinası Müdürlüğü<br />

- -Zeki Madencilik İnşaat Gıda Nakliye Taahhüt.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Tarım Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Sebze <strong>ve</strong> Mey<strong>ve</strong> Üreticiliği (Organize tarıma el<strong>ve</strong>rişlidir)<br />

� Seracılık (Organize tarıma el<strong>ve</strong>rişlidir)<br />

� Et Besiciliği <strong>ve</strong> Süt Besiciliği (Organize tarıma el<strong>ve</strong>rişlidir)<br />

� Kaba Yem Üreticiliği<br />

� Su Ürünleri<br />

� Et <strong>ve</strong> Yumurta Tavukçuluğu (Organize tarıma el<strong>ve</strong>rişlidir)<br />

� Arıcılık<br />

Madencilik Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Ponza İşleme Tesisi<br />

� Perlit İşleme Tesisi<br />

� Mermer İşleme Tesisi<br />

447

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Gıda <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Bisküvi<br />

� Küp Şeker<br />

� Bal<br />

� Su Şişeleme<br />

� Süt Ürünleri<br />

� Mey<strong>ve</strong> Suyu <strong>ve</strong> Meşrubat<br />

Tekstil Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� İplik<br />

� Çorap<br />

� Yünlü Dokuma<br />

� Halı-Kilim<br />

Orman Ürünleri Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Kibrit Üretim Tesisi<br />

Diğer Sektörlerde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Kireç<br />

� Styropor<br />

� Emaye Boru<br />

� Oto Lastik Kaplama<br />

� Deterjan<br />

� Hazır Beton<br />

� Deri İşleme<br />

� Cam Mozaik<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Van İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

FİRMA SAYISI<br />

34 11.995<br />

2009<br />

43 17.341<br />

2010 50 18.468<br />

2011 54 20.126<br />

6.2. Van İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

38 4.859<br />

2009 65 12.715<br />

2010 146 21.<strong>81</strong>2<br />

2011 476 38.543<br />

7. Van İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) BİTEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ:<br />

Van Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:14)<br />

� 127 hektar büyüklüğündedir.<br />

448

� 2006 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 94 adet sanayi parselinin, tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

70 adedi üretim, 24 adedi inşaat aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 900 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, çimento <strong>ve</strong> petrol ürünleri sanayidir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Van Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi İla<strong>ve</strong> Alan: (Sicil No:14)<br />

� 2011 yılı yatırım programında “44 hektar” olarak <strong>ve</strong> 500.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Altyapı yapım işi fiziki gerçekleşmesi % 16’dır.<br />

� Bölgede 51 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

c)YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Van Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi İla<strong>ve</strong> Alan: (Sicil No:14)<br />

� Van OSB Yönetim Kurulu Başkanlığı 12.10.2010 tarih <strong>ve</strong> 720 sayılı yazısında; 721 ada<br />

24 parselin yer seçiminin yapılmasını talep etmiş olup, 22.08.2009 tarih <strong>ve</strong> 27327 sayılı<br />

Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren OSB Uygulama Yönetmeliğinin “İlk<br />

başvuru” başlıklı 5 inci maddesi 2 inci fıkrasında belirtilen hüküm doğrultusunda İl<br />

genelindeki İhtisas OSB’ler hariç, diğer OSB’lerde bulunan toplam sanayi parsellerinin<br />

en az %75’inde üretim <strong>ve</strong>ya inşaata başlanması gerektiğinden, 31.12.2010 tarih <strong>ve</strong> 11022<br />

sayılı yazımızla Van İlinin doluluk oranının %64 seviyesinde olduğundan, yer seçimi<br />

çalışmalarına bu aşamada başlanılamayacağı OSB Yönetimine bildirilmiştir.<br />

Erciş Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi :<br />

� Yer Seçimi Komisyonunca 55 hektar büyüklüğündeki alan incelenmiştir.<br />

� Komisyonce incelenen 55 hektar büyüklüğündeki alanın sınırları esas alınarak; onaylı<br />

kadastral paftaya göre OSB sınırları içinde yer alan 207 no.'lu mera vasıflı parselin vasıf<br />

değişikliğinin yapılabilmesi için Mera Kanununun ilgili hükmü gereğince <strong>Bilim</strong>, San. <strong>ve</strong><br />

Tek. İl Müd. vasıtasıyla Gıda, Tar. <strong>ve</strong> Hay. İl Müd.'ne başvurulması, vasıf değişikliğinin<br />

uygun görüldüğüne ilişkin İl Mera Kom. Kararının, 20 yıllık ot bedelinin yatırıldığını<br />

gösterir banka dekontunun, Maliye Hazinesi adına tescilinin yapılmasını müteakip ilgili<br />

Tapu Müdürlüğünce onaylı tapu senedinin bir kopyasının, vasıf değişikliği <strong>ve</strong> tescili<br />

yapılmış parselin işlendiği ilgili Kadastro Müdürlüğünce onaylı 1/5.000 ölçekli kadastral<br />

paftanın, ilgili Tapu Müdürlüğünce onaylı mülkiyet listesinin, ilgili kurumca onaylı eksik<br />

olan 1/1.000 ölçekli halihazır haritanın bir kopyasının <strong>ve</strong> halihazır haritaların tamamının<br />

kapsayan sayısal CD kaydının hazırlanarak, Bakanlığımıza gönderilmesi 21.10.2011 tarih<br />

<strong>ve</strong> 2559 sayılı yazımız ile Van Valiliğinden istenmiştir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ :<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Van ilinde 1.214 işyerilik 5 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 60.036.828.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

449<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

( % )<br />

1 VAN ERCİŞ KSS 184 184 0 100<br />

2 VAN MERKEZ KSS 75 75 0 100<br />

3 VAN MERKEZ (YENİ) KSS 380 380 0 100<br />

4<br />

VAN-KERESTECİLER HIZARCILAR KSS<br />

215 215 0 100<br />

(DAP)<br />

5 VAN MERKEZ (YENİ-II.BÖLÜM) KSS 360 360 0 100<br />

TOPLAM 1.214 1.214 0 100

) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Erciş II Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “100 işyeri altyapı” olarak <strong>ve</strong> 1.000.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� 96 işyeri yapım işi fiziki gerçekleşmesi % 78’dir.<br />

Çaldıran Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “79 işyeri, altyapı” olarak <strong>ve</strong> 1.000.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� 79 işyeri yapım işi fiziki gerçekleşmesi % 27’dir.<br />

Gevaş Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “60 işyeri altyapı” olarak <strong>ve</strong> 629.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Kooperatifçe hazırlanacak projelerinin onaylanmasına müteakip keşif <strong>ve</strong> ihale aşamasına<br />

geçebilecektir.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Özalp (Kazım Özalp) Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� S.S. Kazım Özalp KSS Kooperatifince yer seçimi talebinde bulunması üzerine<br />

28.01.2003 tarihinde yer seçimi yapılmış olup, 50 dekarlık alan incelenmiştir.<br />

� 20.02.2003 tarih <strong>ve</strong> 1768 sayılı yazımızla Özalp ilçesinin sahip olduğu sanatkar<br />

potansiyeli için ikinci bir yer seçimi yapılmasına <strong>ve</strong> kooperatif kurulmasına gerek<br />

olmadığı belirtilerek, S.S.Kazım Özalp KSS Kooperatifinin feshedilerek kurucu<br />

üyelerinin S.S. Özalp KSS Kooperatifine kayıt yaptırmaları <strong>ve</strong> Özalp KSS yeri olarak<br />

uygun görülen alanda faaliyette bulunulması istenmiştir.<br />

� Bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge intikal etmemiştir. (06.01.2012 tarihi<br />

itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm Önerileri<br />

Van’da sanayinin bazı önemli sorunları <strong>ve</strong> çözüm yolları aşağıda gösterilmiştir.<br />

1) Çok ortaklı şirket <strong>ve</strong> işletme kurma faaliyetlerinin eksikliği,<br />

2) Profesyonel yönetici temininde karşılaşılan güçlükler,<br />

3) İşletmelerin tesis <strong>ve</strong> işletme sermayelerinin yetersiz kalması,<br />

4) Gelişmiş sanayi <strong>ve</strong> ticaret merkezlerine olan uzaklıklar,<br />

5) Demiryolu taşımacılığındaki eksiklikler,<br />

6) Üni<strong>ve</strong>rsite-sanayi işbirliğinin yeterli seviyede olmaması,<br />

7) Gelişime katkı sağlayacak yöreye özel teşviklerin yeterli olmaması,<br />

8) Hammadde temini <strong>ve</strong> pazarlamada karşılaşılan sorunlar,<br />

şeklinde sıralamak mümkündür.<br />

Darboğazların aşılması için yapılması gerekenler ise;<br />

1) Valilik, Yüzüncü Yıl Üni<strong>ve</strong>rsitesi, Van Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası, Van Ticaret Borsası,<br />

KOSGEB, <strong>ve</strong> KOBİ Temsilcileri <strong>ve</strong> sivil kuruluşların (VASİAD, VANSİAD,<br />

VANGİAD vb.) katılımı ile bir İzleme <strong>ve</strong> Geliştirme Komitesinin kurulması,<br />

2) 5084 sayılı Yatırımların <strong>ve</strong> İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik<br />

yapılması Hakkında Kanun ile getirilen Gelir Vergisi, sigorta primi <strong>ve</strong> enerji desteği<br />

<strong>ve</strong> bedelsiz arsa tahsisi teşviklerinden azami olarak yararlanılması,<br />

3) İhracatın gelişmesi için sektöre yönelik dış ticaret şirketlerinin kurulması,<br />

4) Üni<strong>ve</strong>rsite-sanayi işbirliğini artıracak tedbirlerin alınması <strong>ve</strong> uygulamaya geçilmesi,<br />

5) Sektörün ihtiyaç duyduğu nitelikli ara insan gücünün yetiştirilmesi <strong>ve</strong> mevcutları için<br />

hizmet içi eğitim çalışmalarının yapılması,<br />

6) Fuarcılık faaliyetlerine önem <strong>ve</strong>rilmesi, süreli ihtisas fuarlarının düzenlenmesi,<br />

450

7) İl sanayisinin tanıtılması <strong>ve</strong> bu çerçe<strong>ve</strong>de katalog <strong>ve</strong> broşürlerin hazırlanması,<br />

8) İhracat imkanı olan tarıma dayalı <strong>ve</strong> diğer sanayi yatırımlarının özendirilmesi,<br />

9) İlde kurulacak işletmeler için yeterli fizibilitelerin yapılması,<br />

10) İşletmelerin tesis <strong>ve</strong> işletme sermayelerine duyulan ihtiyaçlarının çözümü için<br />

tedbirlerin alınması, bu nedenlerle yarım kalmış <strong>ve</strong>ya düşük kapasite ile çalışan<br />

tesislerin faal hale getirilmesi,<br />

11) El sanatlarına (halı <strong>ve</strong> kilim dokuma vb.) yönelik ev tipi işletmelerin özendirilmesi,<br />

bunlara gerekli tezgah <strong>ve</strong> temrinlik malzeme desteğinde bulunulması,<br />

12) Küçük oranlardaki sermayelerin birleşmesini sağlayacak çok ortaklı şirketlerin<br />

kurulması <strong>ve</strong> bu şekilde oluşturulan sermaye birikimlerinin yeni yatırımlara<br />

yönlendirilmesi,<br />

13) İlin kalkınmasına katkı sağlamak üzere bir Kalkınma Enstitüsünün kurulması,<br />

14) Girişimcilik bilgi <strong>ve</strong> bilincinin geliştirilmesi için eğitim çalışmaları yapılması,<br />

şeklinde sıralamak mümkündür.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Unvanı Sayısı Unvanı Sayısı<br />

İl Müdürü 0 Memur 6<br />

İl Müdürü Yardımcısı 1 Ölçü <strong>ve</strong> Ayar Memuru 4<br />

Şube Müdürü 2 Şoför 1<br />

Şef 2 Hizmetli 1<br />

Tekniker 1 TOPLAM 18<br />

451

66 YOZGAT<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Yozgat’ta sanayi tesislerinin çoğunluğu gıda sanayinden oluşmaktadır. Yozgat’ta gıda<br />

sanayiinden sonra en gelişmiş sektör olarak taş <strong>ve</strong> toprak sanayi gelmektedir. İl’de <strong>Sanayi</strong>,<br />

ağırlıkla İlin tarımsal <strong>ve</strong> doğal kaynaklarına dayalı bir biçimde gelişmiştir.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Yozgat ekonomisinde ticaret sektörü, beşinci sırada yer almaktadır. Ticaretin il GSYİH’ sı<br />

içindeki payı % 10,6’dır.<br />

İl içindeki GSYİH’ ya en çok katkı yapan Merkez ilçeden sonra, en büyük paylar Sorgun,<br />

Yerköy, Boğazlıyan, Sarıkaya <strong>ve</strong> Akdağmadeni ilçelerine aittir.<br />

İl’de ticarete konu olan ürünler; tahıl, baklagiller, sanayi bitkileri, mey<strong>ve</strong>-sebzeler, yapağı,<br />

tiftik, canlı hayvan, et, un <strong>ve</strong> unlu yiyecekler, şeker <strong>ve</strong> şekerli yiyecekler, hazır giyim,<br />

mobilya, tuğla, kiremit, madeni eşya, çimento, yapım tezgâhları, makine araç <strong>ve</strong> yedek<br />

parçaları bulunmaktadır.<br />

Yozgat ticaret hayatına etki eden başlıca kuruluşlar; Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odaları, Ticaret<br />

Borsaları <strong>ve</strong> Esnaf <strong>ve</strong> Sanatkârlar Odaları sayılabilir. Yozgat’ta bulunan Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong><br />

Odalarına toplam 3.179 kayıtlı firma bulunmaktadır. Ticaret Borsalarına kayıtlı 300 kişi, 168<br />

adet Tüzel kişilik bulunmaktadır. İl genelinde 2.037 adet sermaye şirketi, 1.142 adet Şahıs<br />

şirketi <strong>ve</strong> 41 adet banka şubesi bulunmaktadır.<br />

Yozgat, döviz tevdiatı 435.575 bin TL’dir . % 52,1 <strong>ve</strong> tasarruf mevduatı 354.279 bin<br />

TL’dir. % 39,8 gibi bir oranla en yüksek değerde yer almaktadır. 2009 yılı itibariyle<br />

toplam banka mevduatları 886.412 bin TL’dir. Türkiye’deki toplam mevduat içindeki payı<br />

ise ‰ 2,1 değerlerindedir.<br />

Yozgat İlinin mevduat tutarı 886.412 bin TL’dir. ABD kredileri ise 457 milyon $’dır.<br />

Kredinin İllere göre dağılımı ise ‰ 2’dir.<br />

2009 yılı içerisinde Yozgat’ta 763.480 bin TL banka kredisi <strong>ve</strong>rilmiştir. Bu kredilerin büyük<br />

çoğunluğunu tarım, diğer <strong>ve</strong> ihtisas dışı krediler meydana getirmektedir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Yozgat İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

YOZGAT İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 178 dir. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.2 lik bir oran ile sanayisi gelişmekte olan ildir.<br />

İç Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, % 45<br />

ile Ankara İli ilk sırada yer alırken, Ankara İlini sırasıyla %24 ile Konya, %10 Kayseri, %5<br />

Eskişehir, %3 Sivas, %2 Karaman, %2 Kırıkkale, %2 Aksaray, %2 Nevşehir, %2 Yozgat, %1<br />

Niğde, %1 Çankırı <strong>ve</strong> %1 ile Kırşehir İli takip etmektedir.<br />

452

3.2. Yozgat İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Yozgat İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda;% 28 ile<br />

Gıda ürünlerinin İmalatı, % 19 ile Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

sektörlerinin ilk sırada yer aldığı görülmektedir.<br />

Diğerleri sırasıyla;<br />

% 10 Diğer Madencilik <strong>ve</strong> Taşocakçılığı<br />

% 5 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik Ürünleri İmalatı,<br />

% 5 Kimyasalları <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

%4 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 4 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı Makine teçhizatı hariç;<br />

% 3 Mobilya imalatı,<br />

% 3 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

% 3 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

% 2 Metal Cevherler Madenciliği,<br />

% 2 Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması,<br />

% 2 Ana Metal <strong>Sanayi</strong><br />

% 2 Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünleri imalatı,<br />

% 2 Diğer imalatlar,<br />

%1 İçecek imalatı,<br />

%1 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

% 1 Ham petrol <strong>ve</strong> doğalgaz çıkarımı, <strong>ve</strong> saha aram <strong>ve</strong> tetkiki<br />

%1 Deri ile ilgili ürünlerin imalatı<br />

% 1 Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı,<br />

%1 motorlu kara taşıtı,treyler(römork) <strong>ve</strong> yarı treyler (yarı römork)<br />

Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre Yozgat ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 6.021 dir.<br />

10 sanayi işletmesinde AR-GE birimi bulunmaktadır. AR-GE’ de çalışan personel sayısı ise<br />

19 dir. 57 sanayi işletmesinde kalite kontrol birimi bulunmaktadır. Kalite kontrol biriminde<br />

çalışan personel sayısı 126 dir<br />

3.3. Genel Değerlendirme:<br />

Yozgat İlinde sanayi sektörlerinde çalışanların % 28 sı Gıda ürünleri imalatı, %20 si<br />

Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı , % 10 i Giyim eşyası imalatı; kürkün<br />

işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 88 si işçi, % 2 si mühendis’tir.<br />

Yozgat İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 27 i Mikro Ölçekli, % 59 sı Küçük<br />

Ölçekli, % 12 i Orta Ölçekli, % 2 si Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Türkiye Şeker Fabrikaları Anonim Şirketi-Boğazlıyan Şeker <strong>ve</strong> Mamülleri Entegre<br />

Tesisleri A.Ş<br />

- Kayseri Şeker Fab. A.Ş. Boğazlıyan Şeker <strong>ve</strong> Mamulleri Entegre Tesisleri<br />

- Artemis Giyim <strong>Sanayi</strong> İnşaat <strong>ve</strong> Nakliye Ticaret<br />

- Umut Giyim <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Ltd.Şti<br />

- Garanti Giyim Mobilya Makina İnşaat <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

1.İlde Üretimi <strong>ve</strong> İstihdamı Artırmaya Yönelik Mikro Kredi Proje Bilgileri<br />

Mikro Kredi Proje (KOSGEB)<br />

453

2011 yılı içerisinde, ağırlıklı olarak merkez ilçe olmak üzere il genelinde 103 küçük<br />

ölçekli girişimciye 785.000,00 TL tutarında kredi <strong>ve</strong>rilmiştir<br />

Valilik Proje Uygulama <strong>ve</strong> Koordinasyon Merkezi <strong>ve</strong> İl Özel İdaresi ortaklığıyla 2008<br />

yılında hazırlanan proje karşılığında, Orta Anadolu Kalkınma Birliğinden 300.000 TL ödenek<br />

sağlanmıştır. 2009 , 2010 <strong>ve</strong> 2011 yılları içerisinde proje karşılığında herhangi bir ödenek<br />

alınmamıştır. Projeyle ile giriş yapacak kişilere konaklama yapmalarını sağlamak için lokanta<br />

<strong>ve</strong> hediyelik eşya dükkânları <strong>ve</strong> diğer ortak kullanım alanlarından oluşan bir sosyal tesis<br />

yapılacaktır. Projeyle ilin tanıtımı <strong>ve</strong> olumlu imaj oluşturulması hedeflenirken, ayrıca ilde<br />

istihdama katkı sağlanacaktır<br />

2.İlde Üretimi <strong>ve</strong> İstihdamı Artırmaya Yönelik Yapılan Çalışmalar<br />

Projenin Adı:<br />

Sorgun İlçesi Eski Buğday Pazarı Sosyal Dönüşüm Projesi (Sorgun İlçesi El Sanatları<br />

Eğitim <strong>ve</strong> Üretim Merkezi)<br />

Projenin Özeti:<br />

Valilik Proje Uygulama Ve Koordinasyon Merkezince 2008 yılında hazırlanıp DPT’na<br />

sunulan <strong>ve</strong> müteakibinde 1.000.000 TL ödeneği gönderilen projenin kapsamı, kurulacak olan<br />

merkezde Halk Eğitim Merkezi <strong>ve</strong> AB Fonlarından yapılacak projelerle desteklenmek üzere,<br />

kilim dokuma atölyelerinin yanı sıra, kök boya üretim atölyesi, iplik atölyesi, Dival İşi<br />

(bindallı) işleme atölyesi, el işleri <strong>ve</strong> örgü atölyesi, Yozgat Testisi Üretim Atölyesi, Ahşap<br />

oymacılık atölyesi, el sanatları satış <strong>ve</strong> sergi salonlarının yanı sıra; kafeterya, sanat evi,<br />

internet kafe, çok amaçlı salon, gibi sosyal tesislerin de yer aldığı; Yozgat - Sorgun İlçesi<br />

Eski Buğday Pazarında bulunan Toplam 5000 m² alan içindeki 40 adet gayrimenkullerin<br />

tadilatı yapılarak eğitim <strong>ve</strong> iş atölyelerine dönüştürülmesiyle Eğitim <strong>ve</strong> Üretim Merkezinin<br />

kurulmasıdır.<br />

Orta dönem de, yatırıma yeni başlayacak <strong>ve</strong>ya iş piyasasın yeni giriş yapacak kişilere<br />

öncelik <strong>ve</strong>rmek suretiyle 250 kişi istihdama katılımı sağlanacaktır.<br />

Proje 1.750.000 TL (750.000 TL’si İl özel idaresi katkısı) tamamlanmış olup, el sanatları<br />

üretim <strong>ve</strong> turizm merkezi olarak devam edecektir.<br />

3.Kısa Gelecek Dönem Üretime <strong>ve</strong> İstihdama Yönelik Projeler<br />

Projenin Adı:<br />

“Yozgat İl Genelinde Termal Turizm Amaçlı Jeotermal Kuyuların Açılımı Pompa<br />

Tedariki <strong>ve</strong> Sistemlerinin Kurulması Projesi”<br />

Projenin Tutarı:<br />

5.000.000 €<br />

Projenin Özeti:<br />

Yozgat İlinde, Kültür <strong>ve</strong> Turizm Bakanlığınca Turizm merkezi ilan edilen Boğazlıyan,<br />

Sarıkaya, Sorgun <strong>ve</strong> Yerköy ilçeleri öncelikli olmak üzere jeotermal kaynaklar açısından<br />

potansiyeli yüksek olan Merkez <strong>ve</strong> Akdağmadeni, Saraykent <strong>ve</strong> Yenifakılı ilçelerinde<br />

jeotermal kuyuların <strong>ve</strong> reenjeksiyon kuyuların teknik yardım almak suretiyle açılımı; termal<br />

turizm yatırımına uygun ilçelerde jeotermal suyun yatırım alanlara ulaştırılması amaçlı pompa<br />

sistemlerinin kurulmasını içermektedir.<br />

Proje ile Yozgat ili, tarihi ile gerek doğa turizm potansiyeliyle gerekse jeotermal<br />

enerjiye dayalı termal turizm yatırım alanlarıyla turizm sektöründe faaliyete başlayacak<br />

firmalar için büyük olanaklar sunmaktadır. İlde Bozok Üni<strong>ve</strong>rsitesine bağlı olarak kurulan Tıp<br />

Fakültesinin jeotermal enerjiye bağlı olarak gediatri alanındaki uzmanlaşma çalışmaları (Tıp<br />

Fakültesi aracılığıyla DPT Müsteşarlığına “Jeotermal Araştırma Merkezi Projesi” sunulmuş<br />

<strong>ve</strong> kabul görmüştür.) termal turizm alanında yapılacak yatırımlarda vasıflı <strong>ve</strong> yarı vasıflı<br />

elaman temininde kolaylık sağlayacaktır.<br />

İlde son yılarda jeotermal enerjiye dayalı termal turizm yatırımları başlamış olup;<br />

Projeyle birlikte jeotermal enerji kaynaklarının tam kapasite olarak <strong>ve</strong>rimli düzeyde<br />

454

yatırımcılara açılmasıyla birlikte, il turizm alanında yeterli yeni yatırımlar alacak <strong>ve</strong> istihdam oranı<br />

artacak, diğer taraftan ildeki göçün önüne geçilecektir. İlde ki turizm yatırımları ilde <strong>ve</strong> bölge illerinde<br />

(Sivas, Kayseri illeri başata olmak üzere Nevşehir, Kırşehir, Çorum, Tokat <strong>ve</strong> Amasya illeri)<br />

bölgesel kalkınmayı sağlayacak lokomotif sektör olması hedeflenmektedir.<br />

Proje program otoritesinin proje havuzundadır.<br />

4.Yozgat Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi Sosyal Tesis Yapımı <strong>ve</strong> Tefrişatı Projesi<br />

Kapsam: Yozgat OSB içerisindeki <strong>ve</strong> il genelindeki imalatçı KOBİ‘lerin ortak<br />

kullanımına yönelik Yozgat Organize sanayi içerisinde KOBİ Danışma ofisi; bilişim <strong>ve</strong> teknik<br />

eğitim sınıfının, eğitim atölyesinin <strong>ve</strong> kütüphanesinin de yer aldığı eğitim <strong>ve</strong> konferans<br />

salonlarından oluşan; misafirhane <strong>ve</strong> yemekhanesi <strong>ve</strong> ortak kullanım alanlarından teşekkül<br />

eden; Yozgat Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi Sosyal Tesisinin kurulması, tefrişatı ile makine <strong>ve</strong><br />

ekipman tedarikidir.<br />

Proje Tutarı: 2.250.000 Avro<br />

Yatırımcı Kuruluş: Yozgat Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi<br />

Başvuru Evrak No: 6117<br />

Proje program otoritesinin proje havuzundadır.<br />

5. Sorgun İş Geliştirme Merkezi (İŞGEM) Projesi<br />

Kapsam: Sorgun ilçesinde 3700 m² kapalı alanda 32 iş yeri <strong>ve</strong> 1 ortak kullanım<br />

alanından oluşan İş Geliştirme Merkezi (İŞGEM) kurulmasıdır.<br />

Proje Tutarı: 2.330.000 Avro<br />

Yatırımcı Kuruluş: Sorgun Belediye Başkanlığı<br />

Başvuru Evrak No: 6120<br />

Proje uygulamada olup süreç devam etmektedir.<br />

6.KOBİ Destek <strong>ve</strong> Analiz Merkezi<br />

Kapsam: Üni<strong>ve</strong>rsitemiz bünyesinde, kurulacak olan KOBİ Destek <strong>ve</strong> Analiz Merkezi<br />

vasıtasıyla, Girişimciliğin geliştirilmesine, KOBİ’lerin üretimde <strong>ve</strong> ihracat kapasitelerinin<br />

artırılması <strong>ve</strong> ilde kümelenme <strong>ve</strong> ağ oluşturma faaliyetlerinin güçlendirilmesine katkıda<br />

bulunulacaktır.<br />

Proje Tutarı: 1.940.000 Avro<br />

Yatırımcı Kuruluş: Bozok Üni<strong>ve</strong>rsitesi Rektörlüğü<br />

Başvuru Evrak No: 6114<br />

Proje program otoritesinin proje havuzundadır.<br />

7.Yatırım Destek Merkezi<br />

Kapsam: Yatırım Destek merkezinde 1) İl Proje Koordinasyon Merkezi, 2) İl Yatırım<br />

Tanıtım Birimi, 3) Ar-Ge <strong>ve</strong> Bilgi Bankası Birimi, 4) Tek Adımda Yatırım Birimi, 5)<br />

Girişimcilik Destek Birimi 6) Gıda <strong>ve</strong> İçecek Analiz Laboratuarı 7) Bilgi İletişim <strong>Teknoloji</strong>si<br />

Birimi kurulması öngörülmüştür.<br />

Proje Tutarı: 4.547.275 Avro<br />

Yatırımcı Kuruluş: Yozgat Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası Başkanlığı<br />

Başvuru Evrak No: 6123<br />

Proje uygulamada olup süreç devam etmektedir.<br />

Yozgat Valiliği Proje Uygulama <strong>ve</strong> Koordinasyon Merkezince Hazırlanan,<br />

Projeler <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Bakanlığı <strong>ve</strong> İlgili Bakanlıklara Sunulan Projeler.<br />

Tarıma Dayalı İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi Kurulması Projesi:<br />

Büyükbaş hayvancılık için büyük bir potansiyele sahip olan ilde, kurulması amaçlanan<br />

Yozgat Tarıma Dayalı İhtisas (Hayvancılık) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi Projesinin genel amacı,<br />

örgütlü, rekabetçi <strong>ve</strong> sürdürülebilir <strong>ve</strong> hayvan refahının sağlandığı işletmelerden oluşan bir<br />

model ile hayvancılık sektörünün geliştirilmesidir.<br />

Projenin hedefleri arasında,<br />

� Tarım-sanayi bütünleşmesinin sağlanması<br />

455

� Hayvancılık işletmelerinin bir araya toplanması<br />

� Hayvanların sevk <strong>ve</strong> idarelerinin tek elden yapılması<br />

� Yeni yatırımların kolaylaştırılması<br />

� Hayvan refahının sağlanması<br />

� Teknik <strong>ve</strong> sağlık hizmetlerinin daha nitelikli götürülmesi<br />

� Girdi temini <strong>ve</strong> ürünlerin pazarlanmasının kolaylaştırılması<br />

� Hayvancılık işletmelerinin ekonomik ölçeğe çıkartılması<br />

� Sağlıklı, kaliteli <strong>ve</strong> rekabetçi üretim yapılmasıdır.<br />

Hayvancılık Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesindeki ana faaliyetler şunlardır;<br />

� Kaliteli <strong>ve</strong> sağlıklı süt üretimi,<br />

� Uygun ırklarla <strong>ve</strong> daha düşük maliyetli et üretimi,<br />

� Kesif yem üretimi,<br />

� Hayvan borsası,<br />

� Hayvan Hastanesi<br />

� Hayvan Karantina Bölgesi<br />

� Biyogaz üretimi,<br />

� Süt <strong>ve</strong> süt ürünleri ile et <strong>ve</strong> et ürünleri işleme tesisleri, ilde entegre tesisin<br />

bulunması nedeni ile kurulacak organize bölge tam anlamıyla işletmeye geçtiğinde bu<br />

sektörler için gerekli üretim tesisleri yatırımı yapılacaktır.<br />

Tüm faaliyetler için toplam 270 Hektar alan planlanmıştır. Bu alanın yaklaşık 90<br />

ha’lık kısmı bütün tesislerin kapalı alanını oluşturmaktadır. Bölgenin hektar başına altyapı<br />

maliyetlerinin hesaplanmasında ilgili kurum <strong>ve</strong> kuruluşların tahmini maliyetleri ile <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong><br />

Ticaret Bakanlığınca bugüne kadar gerçekleştirilen OSB yatırımları dikkate alınmıştır.<br />

Toplam Proje Alanı Altyapı Maliyeti ise ; 103.000 TL/Ha. * 270 Ha. = 27.<strong>81</strong>0.000 TL<br />

olarak belirlenmiştir.<br />

Süt sığırcılığı faaliyetinde;<br />

� 50 adet 100 başlık işletme (her işletme 2500 m²)<br />

� 30 adet 200 başlık işletme (her işletme 4800 m²)<br />

� 10 adet 300 başlık işletme (her işletme 7200 m²)<br />

� 5 adet 500 başlık işletme (her işletme 12000 m²)<br />

Besi sığırcılığı faaliyetinde;<br />

� 30 adet 50 başlık işletme (her işletme 2500 m²)<br />

� 10 adet 100 başlık işletme (her işletme 3500 m²)<br />

� 10 adet 200 başlık işletme (her işletme 7000 m²) planlanmıştır.<br />

Kurulmasında büyük yararlar bulunan TDİOSB <strong>ve</strong> getirileri ile hem birim hayvandan<br />

<strong>ve</strong> alandan elde edilen ürün <strong>ve</strong> gelir artacak, hem İl ekonomisine önemli katkılar sağlanacak,<br />

hem Hayvancılık Strateji Belgesinde belirlenen hedeflere ulaşmak mümkün olabilecek hem<br />

de Avrupa Birliği standartlarına ulaşma yolunda kayda değer adımlar atılmış olacaktır.<br />

Proje Tarım <strong>ve</strong> Köyişleri Bakanlığınca takip edilmekte olup, Diyarbakır ilinin örnek<br />

projesi uygulanmasına müteakip değerlendirilecektir.<br />

Yozgat Proje Uygulama <strong>ve</strong> Koordinasyon Merkezince Hazırlanan <strong>ve</strong> Orta Anadolu<br />

Kalkınma Birliğine Sunulan Projeler<br />

Yozgat Sarıhacılı Park Projesi:<br />

Valiliğimiz Proje Uygulama <strong>ve</strong> Koordinasyon Merkezi <strong>ve</strong> İl Özel İdaresi ortaklığıyla<br />

2008 yılında hazırlanan proje karşılığında, Orta Anadolu Kalkınma Birliğinden 300.000 TL<br />

ödenek sağlanmıştır. Projeyle ile giriş yapacak kişilere konaklama yapmalarını sağlamak için<br />

lokanta <strong>ve</strong> hediyelik eşya dükkânları <strong>ve</strong> diğer ortak kullanım alanlarından oluşan bir sosyal<br />

tesis yapılacaktır. Projeyle ilin tanıtımı <strong>ve</strong> olumlu imaj oluşturulması hedeflenirken, ayrıca<br />

ilde istihdama katkı sağlanacaktır.<br />

456

Proje süreci devam etmektedir.<br />

İçişleri Bakanlığı Bütçesinde Yer Alan Özel İdarelere Yapılacak Yardımlar Ödeneği<br />

Kapsamında Sunulan Ve Yozgat Proje Uygulama <strong>ve</strong> Koordinasyon Merkezince<br />

Hazırlanan Projeler<br />

Geçmişin İzinde Geleceğe Yolculuk (Müze) Projesi:<br />

Projeye konu olan Yozgat Şehitleri Müzesi ile ilde <strong>ve</strong> İç Anadolu Bölgesinde emsali<br />

olmayan bir tarih, kültür <strong>ve</strong> sanat eseri hayata geçecektir. Bu projenin İl <strong>ve</strong> ülkemiz için<br />

önemli katkıları maddeler halinde aşağıda sıralanmıştır:<br />

• Kültürel mirasın korunması <strong>ve</strong> turizmin geliştirilmesinde büyük rol<br />

oynayacaktır.<br />

• Yakın tarihteki Yozgatlı şehit <strong>ve</strong> gazilerimizin künyeleri çıkarılarak<br />

Şehitlerimizin <strong>ve</strong> gazilerimizin adlarının ölümsüzleştirilmesi sağlanacaktır.<br />

• Başta öğrenciler olmak üzere Çanakkale Şehitliğini ziyarete gidemeyen tüm<br />

yurttaşlarımıza alternatif bir gezi <strong>ve</strong> ziyaret alanı sunulacaktır.<br />

• Yurtdışından gelen turistler için alternatif bir ziyaret yeri olması sağlanacaktır.<br />

• Şehitler Müzesi il için bir itibar kaynağı olacak, ilin tanıtımına katkı sağlayacak<br />

<strong>ve</strong> ile maddi manevi birçok getiri sağlayacaktır.<br />

• Dünyada çok yaygın olan (örneğin Madame Tussauds, Londra) fakat<br />

ülkemizde yeni yeni sergilenmeye başlanan meşhur kişilerin gerçeğe uygun balmumu<br />

heykelleri bu proje ile il <strong>ve</strong> bölgemiz için bir ilk olacaktır.<br />

• Müzede hizmet <strong>ve</strong>recek turistik eşya satış bölümü hem Yozgat Şehitler Müzesi<br />

için maddi getiri sağlayacak hem de yöresel el sanat ürünlerinin yaşatılmasına dolaylı<br />

katkı sağlayacaktır.<br />

Müzede Yapılması Planlanan Birimler;<br />

İstiklal Salonu:<br />

Bu bölümde Kurtuluş Savaşında, Kore savaşında <strong>ve</strong> Kıbrıs Barış Harekâtında şehit olan<br />

Yozgatlı evlatlarımızın isimlerinin yer aldığı Anı Duvarı; tüm şehitlerimizi <strong>ve</strong> gazilerimizi temsilen<br />

Mustafa Kemal Atatürk, Şehit Şerife Bacı, Kazım Karabekir <strong>ve</strong> diğer temsili Mehmetçik balmumu<br />

heykelleri; Atatürk’ün hayatından kesitler, hatıratlar, Yozgat ziyaretinde yaşadıkları, Yozgat’a gelişi<br />

ile ilgili resimler; Kurtuluş savaşı, Kore Savaşı <strong>ve</strong> Kıbrıs Barış Harekatı ile ilgili diğer bilgi <strong>ve</strong><br />

hatıratlar, Kore savaşı <strong>ve</strong> Kıbrıs Barış Harekâtına dair yazılı <strong>ve</strong> görsel bilgiler; Anıtkabir maketi bu<br />

bölümde sergilenecektir.<br />

Şehid-i Milli Boğazlıyan Kaymakamı Kemal Bey Salonu:<br />

Kemal Beyin aslına uygun balmumu heykeli, şahsi eşyaları, fotoğrafları, hatıratlar,<br />

hayatı <strong>ve</strong> idamı ile ilgili bilgiler, o tarihe ait gazete yazıları ile dönemin Sarıkamış Harekâtıyla<br />

ilgili belge <strong>ve</strong> fotoğraflar, Sarıkamış Harekâtını aslına uygun tasvir eden bir masa maketi bu<br />

bölümde sergilenecektir.<br />

Çanakkale Şehidi Kınalı Hasan Salonu:<br />

Kınalı Hasan <strong>ve</strong> Seyit Ali Onbaşı’nın aslına uygun askeri kıyafetli balmumu<br />

heykelleri, Türk, Anzak, İngiliz <strong>ve</strong> Fransız askerlerine ait savaşta kullanılan kıyafetler (asılları<br />

bulunamazsa aslına uygun olarak diktirilecek), bayraklar <strong>ve</strong> sancaklar, madalya <strong>ve</strong> nişanlar,<br />

Seyit Ali Onbaşı’nın hatıratı, Çanakkale savaşında şehit olan 661 Yozgatlı gencimizin<br />

isimlerinin yer aldığı “Anı Duvarı”, Çanakkale Savaşı ile ilgili diğer bilgi <strong>ve</strong> hatıratlar <strong>ve</strong><br />

Çanakkale Şehitler Abidesi’nin maketi bu bölümde sergilenecektir.<br />

Yozgat Şehitleri Salonu:<br />

Doğu <strong>ve</strong> Güney Doğuda şehit olan Yozgatlı asker <strong>ve</strong> polislerin isimlerinin yer aldığı<br />

Anı Duvarı, şehitlerimizin kısa hayat hikâyeleri, şehit <strong>ve</strong> gazi olan askerlerimizin hatıratları,<br />

şehitlerimize ait özel eşyalar, madalya <strong>ve</strong> şiltler, fotoğraflar bu bölümde sergilenecektir.<br />

Ayrıca bu bölümde ziyaretçilerin kullanımına sunulacak akıllı dokunmatik ekranlı bilgisayar<br />

sistemiyle ziyaretçilerin Milli Savunma Bakanlığının web sitesindeki online şehitler listesine<br />

ulaşma imkanı sağlanacaktır.<br />

457

Bozok Salonu<br />

Bu salonda Yozgat il haritası üzerinde il genelindeki 40 tarihi <strong>ve</strong> kültürel mekanın<br />

maketi sunulacaktır. Minyatürlerle birlikte , tarihi <strong>ve</strong> turistik mekânlarının 3 boyutlu (3D)<br />

panoramik resimleri sanal ortamda ziyaretçilerin beğenisine sunulacaktır. Salonda Yozgat<br />

kültürünü yansıtan kıyafetlerle donatılmış balmumu heykeller sergilenecektir. Ayrıca salon<br />

girişine Yozgat Kent Rehberi Kiosk’u yerleştirilecektir. Bu kioskta ziyaretçiler sadece ekrana<br />

dokunarak, Yozgat ile ilgili öğrenmek istedikleri her türlü rehber <strong>ve</strong> tanıtım bilgisini<br />

alabileceklerdir. Bu bilgiler arasında Valilik, belediyeler, il <strong>ve</strong> ilçelerdeki resmi kurumlar, il<br />

<strong>ve</strong> ilçe haritaları, kültür, turizm, sağlık, eğitim, ulaşım, ekonomi, konaklama, ilçeler <strong>ve</strong> spor<br />

gibi ana konular bulunmaktadır.<br />

İstanbul Salonu<br />

Üç büyük imparatorluğa başkentlik, üç semavi dine ev sahipliği yapma <strong>ve</strong><br />

medeniyetlerin buluşma noktası olma özellikleriyle öne çıkan <strong>ve</strong> 2010 Avrupa Kültür<br />

Başkenti seçilen İstanbul’un tarihi, kültürel <strong>ve</strong> turistik güzellikleri bu salonda müze<br />

ziyaretçilere tanıtılacaktır. Her ne kadar günümüzde ulaşım imkânları oldukça gelişmiş olsa<br />

da, Yozgat <strong>ve</strong> bölgesinde yaşayan halkımızın birçoğu İstanbul’u ziyaret etme şansı<br />

bulamamıştır. Bu salonun projeye dâhil edilmesinin en önemli nedeni ülkemizin bu güzide<br />

şehrinin tarihi, kültürel <strong>ve</strong> turistik mekânlarının halkımıza tanıtılmasında yardımcı olmaktır.<br />

AB Salonu:<br />

Dia, multivizyon gösterileri <strong>ve</strong> küçük toplantıların yapılabileceği bu salonda ayrıca<br />

araştırmacıların yararlanabileceği Kent Bilgi Bankası <strong>ve</strong> AB ülkeleri ile ilgili dijital bilgi<br />

bankası bulunacaktır. AB bilgi bankasında üye devletlerle ilgili demografik, sosyo-ekonomik,<br />

tarihi, turistik <strong>ve</strong> kültürel bilgiler yer alacaktır.<br />

Ayrıca, gelen ziyaretçiler; her bir salonla ilgili olarak, akıllı ekran ile sanal ortamda kısa bir<br />

yolculuk yapacaklardır (özel ses efektleri ile desteklenen 360x180˚ 3 boyutlu panoramik<br />

fotoğrafları, salona yerleştirilecek dev plazma ekrana aktarılacak).<br />

Hediyelik Eşya Satış Salonu:<br />

Bu bölümde Yozgat <strong>ve</strong> ülkemizin yetiştirdiği kahraman şehit <strong>ve</strong> gazilerimizle ilgili<br />

eserler (Türkçe, İngilizce, Fransızca, Almanca dillerinde kitap, dergi, broşür, resim, tablo,<br />

CD), Yozgat kartpostalları, el sanatları eserleri, İl Özel İdaresi bünyesinde faaliyet gösteren<br />

Taş Oymacılığı Atölyesinde üretilen taş minyatürler <strong>ve</strong> takılar, yöresel küçük boy minyatür<br />

halı <strong>ve</strong> kilimler ziyaretçilerin beğenisine sunulacaktır.<br />

Restoran Ve Kafeterya:<br />

Ziyaretçilerin dinlenebileceği bu mekânda Yozgat kültürüne ait yöresel yemekler<br />

(arabaşı, testi kebabı, tandır kebabı, parmak çörek v.s.) müşterilerin beğenisine sunulacaktır.<br />

Proje süreci devam etmektedir.<br />

Yozgat Valiliğine Uygulamada Olan Yozgat Proje Uygulama <strong>ve</strong> Koordinasyon<br />

Merkezince Hazırlanan Projeler<br />

Vatandaş <strong>ve</strong> Devlet El Ele (Bize Ulaşın) Projesi:<br />

Yozgat Valiliği’nin Gelecek Vizyonunu belirleme çalışmalarında en önemli<br />

konulardan biri olarak görülen “Bürokrasinin Azaltılması <strong>ve</strong> Vatandaş ile Kolay İletişim<br />

Projesi” kapsamında vatandaşlarımızın bilinçlendirilmesi <strong>ve</strong> bunun yanında beklenti, istek,<br />

şikâyet, öneri <strong>ve</strong> haber <strong>ve</strong>rme özgürlüklerini doğrudan <strong>ve</strong> hızlı yapabilmeleri için<br />

projelendirilen bir çalışmadır. Yozgat Valiliği www.yozgat.gov.tr web adresinden Bize<br />

Ulaşın Başvuru Formunu doldurarak vatandaşlarımız ulaşabilecekleri gibi, Yozgat Valiliği<br />

Basın <strong>ve</strong> Halkla İlişkiler Müdürlüğü bünyesinde kurulan Bize Ulaşın Bürosuna da gerek 0800<br />

368 00 02 ücretsiz hat telefonuyla, gerekse kendileri gelerek başvurabilirler.<br />

VIII-Bozok Üni<strong>ve</strong>rsitesi - Proje Uygulama <strong>ve</strong> Koordinasyon Merkezi Ortaklığı İle<br />

Hazırlanan Projeler<br />

458

Jeotermal Araştırma Merkezi:<br />

İlde Bozok Üni<strong>ve</strong>rsitesine bağlı olarak kurulan Tıp Fakültesinin jeotermal enerjiye<br />

bağlı olarak geriatri alanındaki uzmanlaşma çalışmaları kapsamında, Tıp Fakültesi Dekanlığı<br />

aracılığıyla DPT Müsteşarlığına “Jeotermal Araştırma Merkezi Projesi” sunulmuş <strong>ve</strong> kabul<br />

görmüş olup; 2009 yılının sonunda uygulanmasına başlanacaktır.<br />

İl Özel İdaresi - Proje Uygulama <strong>ve</strong> Koordinasyon Merkezi Ortaklığı ile Hazırlanan<br />

Projeler<br />

Taş İşlemeciliğinin Geliştirilmesi:<br />

Valiliğimiz Proje Uygulama <strong>ve</strong> Koordinasyon Merkezi <strong>ve</strong> İl Özel İdaresi ortaklığıyla<br />

2008 yılında başlanılıp yürütülen proje kapsamında; ilde taş işlemeciliğin yaygınlaştırılması<br />

<strong>ve</strong> ilin zengin tarihin bu yolla yeni nesillere <strong>ve</strong> turizme kazandırılması, ayrıca taş işlemeciliği<br />

alanında marka oluşturmak suretiyle ilde istihdamın artırılması amaçlanmaktadır. 2008<br />

yılında başlayan proje halen devam etmektedir.<br />

VALİLİK PROJE UYGULAMA VE KOORDİNASYON MERKEZİNCE 2009- 2010<br />

YILLARINDA HAZIRLANAN PROJELER<br />

İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Operasyonel Programı Kapsamında Hazırlanan Projeler<br />

(2009 yılı Muhtelif Zamanlar)<br />

SIRA<br />

NO PROJE ADI YAPAN KURUM HİBE PROGRAMI<br />

1<br />

Aspir Yetiştiriciliği<br />

Sorgun Ziraat Odası Başkanlığı<br />

Hayat boyu<br />

Öğrenme Programı<br />

Kayıtlı İstihdamın<br />

2 İşgücü Piyasa Analizi <strong>ve</strong> Finansman Kaynaklarına Kolay Erişimi<br />

Teşviki Hibe<br />

Yozgat TSO Başkanlığı Programı<br />

3 Tarladan Tezgâha, Tezgâhtan Pazara Projesi<br />

Sorgun Belediye Başkanlığı<br />

Kadın İstihdamının<br />

Desteklenmesi<br />

Hayatboyu Öğrenme<br />

Programı<br />

4 Modern Tekniklerle Küçükbaş Havyan Yetiştiriciliği Yozgat Damızlık Koyun-Keçi<br />

Yetiştiriciler Birliği<br />

5 Alternatif Tarım Ürün Yetiştiriciliği Yenipazar Belediye Başkanlığı<br />

6 Kadınlara Yönelik Bilgisayar İşletmenliği Projesi Sorgun Belediye Başkanlığı<br />

7 Kene İle Yaşamak<br />

8 Küçükbaş Hayvancılıkta Hastalıklarla <strong>ve</strong> Zararlılarla Mücadele<br />

9 Toprağını Koru Geleceğini Koru<br />

10 Temiz Sütler Sağlıklı Gelecekler<br />

459<br />

Çekerek Kaymakamlığı Köylere<br />

Hizmet Götürme Birliği<br />

Yozgat Damızlık Koyun-Keçi<br />

Yetiştiriciler Birliği<br />

Saraykent Kaymakamlığı<br />

SYDV<br />

Saraykent Kaymakamlığı<br />

SYDV<br />

11 Beyaz Sütler sağlıklı Nesiller Sorgun Ziraat Odası Başkanlığı<br />

12<br />

Toprağını Koru Geleceğini Koru<br />

Sorgun Ziraat Odası Başkanlığı<br />

13 Önce Toprak Tahlili Yaptır, Sonra Gübre Kullan Şefaatli Ziraat Odası Başkanlığı<br />

14<br />

15<br />

16<br />

Yozgat’ta Toprak Tahlilinin Önemi Ve Bilinçli Gübre Kullanımı Yozgat Ziraat Odası Başkanlığı<br />

Çocuk Gelişimi <strong>ve</strong> Bakımı Projesi<br />

Sorgun Belediye Başkanlığı<br />

Peynir üreticiliği Çiğdemli Belediyesi<br />

17 Eczacı Kalfası Yetiştiriciliği Bozok Üni<strong>ve</strong>rsitesi Rektörlüğü<br />

Hayatboyu Öğrenme<br />

Programı<br />

Hayatboyu Öğrenme<br />

Programı<br />

Hayatboyu Öğrenme<br />

Programı<br />

Hayatboyu Öğrenme<br />

Programı<br />

Hayatboyu Öğrenme<br />

Programı<br />

Hayatboyu Öğrenme<br />

Programı<br />

Hayatboyu Öğrenme<br />

Programı<br />

Hayatboyu Öğrenme<br />

Programı<br />

Hayatboyu Öğrenme<br />

Programı<br />

Hayatboyu Öğrenme<br />

Programı<br />

Kadın İstihdamının<br />

Desteklenmesi<br />

Hayatboyu Öğrenme<br />

Programı<br />

Hayatboyu Öğrenme

18<br />

Kadın Girişimciler Eğitim Merkezi Yozgat TSO Başkanlığı<br />

19 El sanatları Projesi<br />

20 Altın Başaklar<br />

21 Altın <strong>ve</strong> Gümüş işlemeciliği<br />

22 Çanak Peynir Üreticiliği<br />

23 Evde Şarap Üreticiliği<br />

24 Kadın şehri<br />

25 Eğitimde Okul Öncesi, Geleceğin Gü<strong>ve</strong>ncesi<br />

SIRA<br />

NO<br />

460<br />

Saraykent Halk Eğitim Merkezi<br />

Akdağmadeni SYDV<br />

Sarıkaya Halk Eğitim Merkezi<br />

Bahadın Belediye Başkanlığı<br />

Bahadın Belediye Başkanlığı<br />

Kadışehri İlçesi Köylere Hizmet<br />

Götürme Birliği<br />

Aydıncık İlçesi Köylere Hizmet<br />

Götürme Birliği<br />

Programı<br />

İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Operasyonel Programı Kapsamında Uygulanan Projeler<br />

1 Evde Yaşlı <strong>ve</strong> Hasta Bakım Elamanı Yetiştirme Projesi<br />

2 Bilinçli Yetiştiriciler Sağlıklı Hayvanlar<br />

3 Öğrenen Nesil Büyüyen Ekonomi<br />

4 Evde Şarap Üreticiliği<br />

5 Kadın şehri<br />

Hayatboyu Öğrenme<br />

Programı<br />

Hayatboyu Öğrenme<br />

Programı<br />

Kadın İstihdamının<br />

Desteklenmesi<br />

Kadın İstihdamının<br />

Desteklenmesi<br />

Kadın İstihdamının<br />

Desteklenmesi<br />

Kadın İstihdamının<br />

Desteklenmesi<br />

Kadın İstihdamının<br />

Desteklenmesi<br />

Okul Öncesi<br />

Eğitimin<br />

Güçlendirilmesi<br />

Hibe Programı<br />

PROJE ADI YAPAN KURUM HİBE PROGRAMI<br />

Hayatboyu<br />

Sorgun Belediye Başkanlığı Öğrenme Programı<br />

Hayatboyu<br />

Yozgat Ziraat Odası Baş. Öğrenme Programı<br />

Şefaatli Ticaret Ve <strong>Sanayi</strong> Hayatboyu<br />

Odası<br />

Öğrenme Programı<br />

Bahadın Belediye Kadın İstihdamının<br />

Başkanlığı<br />

Desteklenmesi<br />

Kadışehri İlçesi Köylere Kadın İstihdamının<br />

Hizmet Görme Birliği Desteklenmesi<br />

01.07.2010-31.12.2010 tarihleri arasında;<br />

� 17-20.08.2010 tarihleri arasında kamu kurum personellerine yönelik proje hazırlama<br />

<strong>ve</strong> yönetimi eğitimi <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

� 06-08.12.2010 tarihleri arasında kamu kurum <strong>ve</strong> KOBİ Temsilcilerine Orta Anadolu<br />

Kalkınma Ajansı Hibe programlarına yönelik proje hazırlama <strong>ve</strong> yönetimi eğitimi<br />

<strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

� Çalışma <strong>ve</strong> Sosyal Gü<strong>ve</strong>nlik Bakanlığına “Mevsimlik Gezici Tarım İşçilerinin<br />

Çalışma <strong>ve</strong> Sosyal hayatlarının İyileştirilme Projesi” sunulmuş olup; projenin toplam<br />

bütçesi yaklaşık 1.427.000,00 TL ‘dir. Proje uygulanmaktadır.<br />

� TOKİ Başkanlığına, Yozgat Engelsiz Yaşam Evleri Projesi sunulmuştur. Yozgat<br />

Engelsiz Yaşam Evleri Projesi kapsamında; Yozgat Merkezde en az 15000 M2 alana<br />

sahip kamu arazisinin tahsisi yapılarak TOKİ idaresi tarafından engelli<br />

vatandaşlarımızın kullanımına uygun toplam 10 Blok halinde 320 adet (2+1 85 M2)<br />

daire <strong>ve</strong> diğer sosyal donatılar ile birlikte 1 adet engelli bakım evi yapılması<br />

planlanmıştır. Proje ile ilgili Çalışmalar devam etmektedir.<br />

� Kültür <strong>ve</strong> Turizm Bakanlığına “Yozgat İli Tanıtım Günleri Turizm Fuarı projesi”<br />

sunulmuştur. Gerçekleştirilecek dört günlük fuar <strong>ve</strong> tanıtım organizasyonu ile<br />

ülkemizin <strong>ve</strong> ilimizin tanıtımını yapmak; gerek Valiliğimiz gerekse yurt içinde <strong>ve</strong><br />

dışında organize olmuş, Ankara Yozgatlılar Federasyonu, İstanbul Yozgatlılar<br />

Federasyonu, Avusturya Yozgatlılar Federasyonu, Hollanda Yozgatlılar Federasyonu,<br />

Almanya Yozgatlılar Derneği, Fransa Yozgatlılar Derneği <strong>ve</strong> Belçika Yozgatlılar

Derneği <strong>ve</strong> diğer cemiyetler aracılığıyla, ulusal <strong>ve</strong> uluslararası medyayı kullanmak<br />

suretiyle, İlimizin <strong>ve</strong> Ülkemizin tarihi, kültürel <strong>ve</strong> turizm kaynakları <strong>ve</strong> potansiyelleri<br />

hakkında olumlu imaj bırakmaya yönelik farkındalık oluşturmak; sanayi <strong>ve</strong> turizm<br />

alanında yatırımları ilimize çekmek <strong>ve</strong> ilimizi ziyaret eden yerli <strong>ve</strong> yabancı turist<br />

sayısını artırmak projenin başlıca amaçlarındandır. Projenin toplam maliyeti<br />

777.500,00 TL’dir.<br />

� Koyunculu Köyünde Akut Silikozis Meslek Hastalığına Uğramış 18 Aileye 3 Baş<br />

Gebe Dü<strong>ve</strong> Edindirme Projesi Sosyal Yardımlaşma <strong>ve</strong> Dayanışma Genel<br />

Müdürlüğüne sunulmuş olup: projenin toplam bütçesi 261.225,00 TL’dir.<br />

� Avrupa Birliği Genel Sekreterliğine, İnsan Hakları <strong>ve</strong> Demokrasi Hibe Programı<br />

kapsamında “ Adalete Erişim <strong>ve</strong> İnsan Haklarının Geliştirilmesi Projesi ” 14 Aralık<br />

2010 tarihi itibariyle sunulmuştur.<br />

� Orta Anadolu Kalkınma Ajansına “Sorgun <strong>ve</strong> Merkez İlçelerinde Jeotermal Kuyuların<br />

Açılımı Projesi” hazırlanmış olup 24 Aralık 2010 tarihinde sunuldu.<br />

� Orta Anadolu Kalkınma Ajansına “OSB Arıtma Tesisi Yapımı Projesi” hazırlanmış<br />

olup 24 Aralık 2010 tarihinde sunuldu.<br />

� Orta Anadolu Kalkınma Ajansına “Kadışehri İlçesi Dikme Söğüt Köyü Kanalizasyon<br />

Projesi” hazırlanmış olup 24 Aralık 2010 tarihinde sunuldu.<br />

� Orta Anadolu Kalkınma Ajansına “OSB Soğuk Hava Deposu Kurulumu Projesi”<br />

hazırlanmış olup 24 Aralık 2010 tarihinde sunuldu.<br />

� Orta Anadolu Kalkınma Ajansına “Yozgat Fuar <strong>ve</strong> Kültür Merkezinin Modernize<br />

Edilmesi Projesi” hazırlanmış olup 24 Aralık 2010 tarihinde sunuldu.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Yatırımcılara Destek<br />

Yozgat Valiliğinin Yatırımcılara Yönelik Uygulamaları<br />

İle gelen yatırımcıları bilgilendirmek, teknik yardımlarda bulunmak <strong>ve</strong> yatırım<br />

alanlarını tanıtmak amacıyla görev yapmak üzere teknik elamanlardan oluşan “ Tek Durak<br />

Yatırım Ofisi” Nisan 2007 tarihinde kurulmuştur. Ofisin çalışmaları sanayicilerin bölgemize<br />

ilgisini arttırmıştır. Ofis ayrıca bölgenin tanıtımı konusunda da çalışmalar yapmaktadır.<br />

İlin çeşitli fonlardan faydalanması amacıyla proje hazırlamak, proje hazırlayacak gerçek <strong>ve</strong><br />

tüzel kişilere rehberlik yapmak, uygulanmakta olan projeleri izlemesini sağlamak üzere<br />

Valiliğimiz bünyesinde teknik elemanlardan oluşan bir Proje Uygulama <strong>ve</strong> Koordinasyon<br />

Birimi kurulmuştur.<br />

Yeni kurulan birim tüm sektörlerde eşgüdümü sağlamayı, ilin gelişimi konusunda akıl<br />

yürütme çalışmalarını organize etmeyi <strong>ve</strong> böylece Yozgat ilinin geleceğini şekillendirecek<br />

projeleri <strong>ve</strong> mekanizmaları harekete geçirmeyi planlamaktadır. Birimin bir amacı da dünyanın<br />

Her Yerine Dağılmış Yozgatlıları Bir Araya Getirecek Dinamikleri Harekete Geçirmektir.<br />

Tek Durak Yatırım Ofisi<br />

İle gelen yatırımcıları bilgilendirmek, teknik yardımlarda bulunmak <strong>ve</strong> yatırım<br />

alanlarını tanıtmak amacıyla görev yapmak üzere teknik elamanlardan oluşan “ Tek Durak<br />

Yatırım Ofisi” Nisan 2007 tarihinde kurulmuştur. Ofisin çalışmaları sanayicilerin bölgemize<br />

ilgisini arttırmıştır. Ofis ayrıca bölgenin tanıtımı konusunda da çalışmalar yapmaktadır.<br />

Proje Uygulama <strong>ve</strong> Koordinasyon Birimi<br />

İlin çeşitli fonlardan faydalanması amacıyla proje hazırlamak, proje hazırlayacak<br />

gerçek <strong>ve</strong> tüzel kişilere rehberlik yapmak, uygulanmakta olan projeleri izlemesini sağlamak<br />

üzere Valilik bünyesinde teknik elemanlardan oluşan bir Proje Uygulama <strong>ve</strong> Koordinasyon<br />

Birimi kurulmuştur.<br />

461

Yeni kurulan birim tüm sektörlerde eşgüdümü sağlamayı, ilin gelişimi konusunda akıl<br />

yürütme çalışmalarını organize etmeyi <strong>ve</strong> böylece Yozgat ilinin geleceğini şekillendirecek<br />

projeleri <strong>ve</strong> mekanizmaları harekete geçirmeyi planlamaktadır. Birimin bir amacı da dünyanın<br />

her yerine dağılmış Yozgatlıları bir araya getirecek dinamikleri harekete geçirmektir.<br />

Yozgat İli Bilgi Bankasının Kurulması<br />

Yozgat ili ile ilgi yürütülen proje <strong>ve</strong> çalışmaların başarıya ulaşabilmesi amacıyla resmi<br />

kurum, tüzel <strong>ve</strong> gerçek kişilerin kullanımına sunulmak üzere İl Bilgi Bankası kurulması<br />

çalışmalarına başlanmıştır. Bu kapsamda ile ait tüm bilgi <strong>ve</strong> belgeler toplanmakta <strong>ve</strong><br />

elektronik ortamda arşivlenmektedir. Arşivlenen bilgiler ilin geçmişten günümüze<br />

gelişmesinin seyrini de ortaya koyacaktır. Ayrıca ilin geleceğini tasarlamada en önemli<br />

dayanak olacaktır.<br />

Bilgi Bankasında arşivlenen bilgiler elektronik ortamda internet sitemiz üzerinden tüm<br />

Yozgatlıların hizmetine de sunulacaktır. Yine Valilik hizmetlerinin <strong>ve</strong>rimini <strong>ve</strong> hızını<br />

arttırmak amacıyla internet sitemiz üzerinden <strong>ve</strong>rilebilecek hizmetlerin sunumu için<br />

çalışmalar internet sitemizin yenilenme çalışmaları ile birlikte devam etmektedir.<br />

Yozgat İli Tanıtım Ofisi<br />

Yozgat ilinin tanıtımı için Proje Uygulama <strong>ve</strong> Koordinasyon Biriminin yönetim <strong>ve</strong><br />

yönlendirmesinde çalışmalarına başlamıştır. Tek Durak Yatırım Ofisi, Belediye Başkanlığı <strong>ve</strong><br />

Sivil Toplum Kuruluşları ile birlikte koordineli olarak çalışan birim ilin tanıtımı için<br />

doküman, fuar <strong>ve</strong> toplantılar organize etmeye hazırlanmaktadır.<br />

<strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Sektörü<br />

İlin Yatırım Alanındaki Diğer Avantajları<br />

Enerji sorunu olmayan ilde, Yozgat, Merkez, Sorgun, Yerköy ilçelerine <strong>ve</strong> Organize <strong>Sanayi</strong><br />

Bölgesine doğalgaz <strong>ve</strong>rilmesine yönelik inşaat 01 Mayıs 2006 tarihinde başlamış olup;<br />

31.12.2007 tarihi itibariyle 15.150 konuta gaz <strong>ve</strong>rilmeye başlanmıştır. 31.12.2011 tarihi<br />

itibariyle de İlimizde toplam 44.155 doğalgaz abonesi vardır. Bu abonelerin 23.513 merkez<br />

ilçededir.<br />

İl genelindeki mevcut otellerin <strong>ve</strong> yapılacak termal tesislerde vasıflı elaman ihtiyacı,<br />

üni<strong>ve</strong>rsite bünyesinde eğitim <strong>ve</strong>ren Sağlık Meslek Yüksek Okulu <strong>ve</strong> İl Milli Eğitim<br />

Müdürlüğüne bağlı olarak eğitim <strong>ve</strong>ren Turizm <strong>ve</strong> Otelcilik Meslek Lisesinden mezun olan<br />

öğrencilerce karşılanacaktır.<br />

İlde ulaşım kara <strong>ve</strong> demir yoluyla sağlanmaktadır. Yapılmakta olan hızlı tren hattının<br />

faaliyete geçmesiyle birlikte ulaşım daha kısa sürede ( Ankara İline 1.30, İstanbul İline 3.30<br />

saatte ) <strong>ve</strong> yüksek konforda gerçekleşecektir.<br />

Ham madde açısından ilin yeterli olduğu söylenebilir. Tarım, hayvancılık, ormancılık<br />

<strong>ve</strong> madencilik sektörleri ham madde açısından yeterli bir potansiyel oluşturmaktadır<br />

İldeki üni<strong>ve</strong>rsiteden mezun olanlar, sanayi <strong>ve</strong> hizmetler sektöründeki tesislerin nitelikli<br />

eleman ihtiyacının karşılanmasında önemli bir işlev sağlayacaktır.<br />

<strong>Sanayi</strong>mizin talep ettiği işgücü ihtiyacı için çıraklık Eğitim Merkezi <strong>ve</strong> Halk Eğitim<br />

Müdürlüğü gerektiğinde devreye girerek teknik <strong>ve</strong> eğitim desteği <strong>ve</strong>rmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Alanındaki Strateji Başlıkları<br />

İl Yatırım Ajansının Kurulması<br />

Valilik, Belediye, Üni<strong>ve</strong>rsite, TSO işbirliği ile kendi tüzüğü <strong>ve</strong> çalışanları olan OSB<br />

yönetimine bağlı İl yatırım ajansı kurulması<br />

Büyük illerde temsilcilikler kurulması<br />

Tanıtım ajansları ile işbirliği<br />

Ajans çalışanlarının ulusal <strong>ve</strong> uluslar arası düzeyde eğitilerek uzmanlaştırılması<br />

İŞGEM’in Geliştirilmesi<br />

İki İŞGEM daha kurulması<br />

İŞGEM’de yer alan firmalara mikro kredilerin <strong>ve</strong>rilmesi,<br />

462

Vergi, enerji <strong>ve</strong> diğer girdi indirim <strong>ve</strong> muafiyetleri sağlanması<br />

Faizsiz ya da düşük faizli kredi imkanları<br />

İşgem’de 3 yılını dolduran <strong>ve</strong> OSB’ne taşınacak duruma gelen işletmelere özel destekler<br />

sağlanması<br />

Kobi’lerde Sermayenin Güçlendirilmesi<br />

Girişimci Sermaye<br />

Düşük faizli <strong>ve</strong> uzun vadeli krediler<br />

İl yatırım ajansı vasıtasıyla sermaye ortakları bulunması<br />

Girişimci Sermaye Şirketinin Kurulması-Özel idare, Belediye, TSO, Borsa, Esnaf Sanatkarlar<br />

Odası ortaklığı ile yıllık bütçelerinden %2 pay aktararak yerel girişimci sermaye şirketi<br />

kurulması<br />

Kobi’lerde Yönetim Altyapısını Güçlendirilmesi<br />

Yönetici eğitim çalışmaları<br />

Deneyimli şirketlerle işbirliği<br />

Kariyer merkezi ile işbirliği<br />

Şirketlerde yönetimin profesyonelleşmesi destek danışma birimi kurulması<br />

Kobi’lerde Uzmanlaşmanın Homojen Hale Getirilerek Kümeleşme Çalışmaları<br />

Yapılması<br />

Küçük Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri Kurulması<br />

Sektörel desteğin arttırılması<br />

İlin gelişme planı <strong>ve</strong> kimliğine uygun kümelenmelerin desteklenmesi<br />

İş gelişme planı hazırlanması<br />

Tarıma Dayalı <strong>Sanayi</strong>nin Geliştirilmesi<br />

Alt bölgelere uygun sanayi kollarının desteklenmesi <strong>ve</strong> teşvik<br />

Tasnif etme, ambalajlama <strong>ve</strong> soğuk hava deposu gibi yapılanmalara ekstra teşvikler<br />

Girişimci Yetiştirme Çalışmaları<br />

Girişimcilik kursları<br />

Gelişmiş sektörlerle işbirliği<br />

Faizsiz kredi, ücretsiz iş alanları<br />

Üretim Yapan Sektörlere Yönelik Eleman Yetiştirme<br />

Organize sanayi bölgesindeki Yimteks’in alınarak buranın meslek lisesine<br />

dönüştürülerek Yozgat’ın <strong>ve</strong> Bölgesinin ihtiyacı olan ara eleman yetiştirmesi sağlanmalı,<br />

burada seramik bölümü, tekstil bölümü metal bölümü elektrik elektronik bölümü, Mobilya<br />

döşeme bölümü, Seracılık bölümü gibi bölümler açılmalı <strong>ve</strong> aynı zamanda devlet<br />

kuruluşlarının ihtiyaçlarını karşılayan fabrika haline dönüştürülmesi<br />

İŞKUR, KOSGEB <strong>ve</strong> diğer iş geliştirme kuruluşları ile garantili meslek edindirme<br />

kurslarına ağırlık <strong>ve</strong>rilmesi<br />

Çıraklık eğitim merkezi, Meslek lisesi <strong>ve</strong> üni<strong>ve</strong>rsite ile birlikte eğitim seferberliği<br />

başlatılarak işsiz bayanlara <strong>ve</strong> erkeklere yönelik şehir yaşamı, çalışma ahlaki, girişimcilik <strong>ve</strong><br />

meslek edinme zorunluluğu gibi konularda yıllık periyodik eğitimler başlatılması<br />

Elektronik Pazarlama <strong>ve</strong> Stratejik Ortak Bulma Çalışmaları <strong>Sanayi</strong>cilerinin İşini<br />

Kolaylaştıracak Müdürlüklerin Açılması<br />

Gümrük Müdürlüğünün Kurulması<br />

TSE Müdürlüğü <strong>ve</strong> KOSGEB Müdürlüğünün kurulması<br />

Alternatif Ucuz Enerji Kaynaklarının Araştırılması<br />

Bio enerji<br />

Rüzgar enerjisi<br />

Jeotermal enerji<br />

Girişimciler Arasında Koordinasyonun Arttırılması <strong>ve</strong> Ortak Hareket Etme Kültürü<br />

Oluşturulması<br />

463

AB Projeleri ile uluslar arası işbirliği<br />

Gelişmiş sektörler ile eğitim ilişkileri<br />

Tanıtım Stratejileri<br />

İmaj çalışmaları<br />

Broşür <strong>ve</strong> tanıtım filmleri<br />

Reklamlar<br />

Uluslar arası organizasyon <strong>ve</strong> fuarlar<br />

Tanıtım ofisleri <strong>ve</strong> masaları<br />

Görsel <strong>ve</strong> yazılı basın<br />

Çevre İllerin Güçlü Yanlarını Kullanarak Gelişme Modeli Oluşturulması<br />

Jeotermal <strong>ve</strong> diğer turizm modelleri ile illerinde para kazanan ama sıkılan kişilere hizmet<br />

<strong>ve</strong>rme<br />

Hammadde temini<br />

Yan sanayinin geliştirilmesi<br />

Ulaştırmaya Teşvik<br />

Ulaştırma sektöründe özel destek<br />

Akaryakıt desteklemesi yada <strong>ve</strong>rgi indirimleri<br />

Ücretsiz raylı taşıma<br />

İlde Mevcut Hammadde Potansiyelinin Tespit Edilmesi Bürokratik Yardım<br />

Mekanizması Oluşturulması<br />

Tek Durak Yatırım Ofisinin yetkilerinin <strong>ve</strong> işlerliğinin arttırılması<br />

Bürokrasinin azaltılmasına yönelik yasalar çıkarılması<br />

İthalat İhracat İşlemlerinin Kolaylaştırılması Mevcut Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinin<br />

Geliştirilmesi<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> içerisine sosyal tesisleri olan idari binanın acil olarak yapılması<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> ile il merkezi arasındaki ulaşım sorunun çözümü için Organize müdürlüğüne<br />

servis aracı alınması<br />

Organize Bölgesinin Genişletilmesi için belirlenen alanın kamulaştırma işlemlerinin<br />

başlatılarak alt yapısın tamamlanması<br />

Yerköy ilçesinden geçen demiryolu hattının 20 km mesafede olan Organize Bölgesi içerisine<br />

kadar getirilmesi sağlanmalıdır.<br />

Gelişmişlik <strong>ve</strong> göç kriterleri de göz önünde tutularak yeni teşvik uygulamaları<br />

Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitelerinin geliştirilerek sanayi ile işbirliğinin arttırılması<br />

Üni<strong>ve</strong>rsite –<strong>Sanayi</strong> İşbirliği Gerçekleşmeli<br />

Firmaların AR-GE çalışmalarını yapmaları için acilen TEKNOPARK kurulması<br />

Üni<strong>ve</strong>rsitede sürekli eğitim merkezi daha aktif hale getirilerek çok düşük ücretlerle sürekli<br />

sertifikalı eğitimler <strong>ve</strong> KOBİ’lere danışmanlık hizmeti <strong>ve</strong>rilmesi<br />

Sürekli Eğitim Merkezine bağlı bir Kariyer merkezi kurulması<br />

(İl Müdürlüğü <strong>ve</strong>rilerine göre hazırlanmıştır.)<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Yozgat İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

24 9.268<br />

2009 29 9.362<br />

2010 28 6.319<br />

2011 28 6.030<br />

464

6.2. Yozgat İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

22 17.750<br />

2009<br />

25 14.041<br />

2010 30 18.489<br />

2011 34 24.368<br />

7. Yozgat İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Yozgat Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:157)<br />

� 150 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 1999 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 111 adet sanayi parselinin, 93 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

67 adedi üretim, 22 adedi inşaat, 4 adedi proje aşamasındadır. 18 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 1.460 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma-giyim <strong>ve</strong> demir-çelik sanayidir.<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Boğazlıyan Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� Yozgat Valiliği'nden alınan 16.07.2007 tarih <strong>ve</strong> 1148 sayılı <strong>ve</strong> 03.12.2007 tarih <strong>ve</strong> 1785<br />

sayılı yazılarda, daha önce incelemesi yapılan Boğazlıyan OSB'nin yer seçiminin iptal<br />

edilerek Boğazlıyan Belediye Başkanlığınca önerilen Boğazlıyan-Kayseri karayoluna<br />

cepheli yaklaşık 100 Ha. büyüklüğündeki alanda OSB kurulmasının Valilik tarafından<br />

uygun görüldüğünün bildirilmesi üzerine, yeni önerilen alan için İl Özel İdaresinin,<br />

Belediye sınırları içinde ise ilgili belediyenin olumlu görüşlerinin, yazı ekindeki OSB<br />

Bilgilendirme <strong>Raporu</strong>nun hazırlanarak Valilik uygun görüşü ile birlikte öneri alanın<br />

sınırlarının işlendiği ilgili Kadastro Müdürlüğünce onaylı 1/5.000 ölçekli kadastral<br />

paftanın <strong>ve</strong> ilçenin sanayi potansiyel durumunun Bakanlığımıza gönderilmesi 08.02.2008<br />

tarih <strong>ve</strong> 1419 sayılı yazımızla Valilikten istenmiştir.<br />

� İstenilen bilgi <strong>ve</strong> belgelerin gönderilmemesi üzerine 19.08.2011 tarih <strong>ve</strong> 997-9 sayılı<br />

dağıtımlı yazımızla yer seçiminin sonlandırıldığı ilgili kurumlara bildirilmiştir.<br />

Kaleseramik Özel Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:255)<br />

� 56 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Bölgedeki; 25 adet sanayi parselinin, 2 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 2<br />

adedi üretim aşamasındadır. 23 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 150 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Müteşebbis Heyetin kendi imkanları ile yapımı devam etmektedir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Yozgat ilinde 1.752 işyerlik 10 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 65.238.900.-<br />

TL’ye karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

465<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI (%)<br />

1 YOZGAT AKDAĞMADENİ KSS 146 146 0 100

2<br />

YOZGAT BOĞAZLIYAN<br />

(BOĞAZKÖY) KSS<br />

466<br />

198 168 30 85<br />

3 YOZGAT MERKEZ KSS 12 12 0 100<br />

4 YOZGAT MERKEZ (100.YIL) KSS 300 244 56 <strong>81</strong><br />

5 YOZGAT SORGUN YEŞİLOVA KSS 243 243 0 100<br />

6 YOZGAT ŞEFAATLİ KSS 164 114 50 70<br />

7 YOZGAT YERKÖY (I.BÖLÜM) KSS 224 224 0 100<br />

8<br />

YOZGAT YERKÖY (II.BÖLÜM)<br />

202 80 122 40<br />

KSS<br />

9 YOZGAT ÇEKEREK KSS 70 70 0 100<br />

10 YOZGAT SARIKAYA ATA KSS 193 176 17 91<br />

TOPLAM 1.752 1.477 275 84<br />

c) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Merkez Yüzüncüyıl (II. Kısım) Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “160 işyeri altyapı” olarak <strong>ve</strong> 500.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� İmar planı tadilatı beklenmektedir.<br />

Saraykent Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “42 işyeri altyapı” olarak <strong>ve</strong> 500.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Genel üye listesi incelenmektedir. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

GÜÇLÜ YÖNLER<br />

1) Sigortalılık <strong>ve</strong> Sosyal Gü<strong>ve</strong>nlik bilincinin yerleşmiş olması,<br />

2) Teşvik Kanunu uygulama kapsamında olması nedeniyle istihdam sayısında artış<br />

meydana gelmesi,<br />

3) Teşvik Kanununun çıkması ile birlikte kayıt dışı çalışanların sayısında azalma olması,<br />

4) Merkezi <strong>ve</strong> yerel yönetim birimlerin istihdama <strong>ve</strong> yatırıma yönelik destekler,<br />

5) Coğrafi konum <strong>ve</strong> ana pazarlara yakınlık,<br />

6) Kamu hizmetlerine erişebilme kolaylığı,<br />

7) İlde Üni<strong>ve</strong>rsitenin (Bozok Üni<strong>ve</strong>rsitesi) varlığı,<br />

8) Gelişme merkezi için alternatif konumda bulunması,<br />

9) Kalkınmada 1. derece öncelikli yöre <strong>ve</strong> yatırımların <strong>ve</strong> istihdamın teşviki (5084 <strong>ve</strong><br />

5350 Sayılı Kanun) Hakkında Kanun kapsamında olması sebebiyle yatırım<br />

teşviklerinden <strong>ve</strong> Devlet desteklerinden faydalanması,<br />

10) Eğitim kurumları altyapılarıyla nitelikli işgücü ihtiyacına cevap <strong>ve</strong>recek durumda<br />

olması,<br />

11) IPA ( Avrupa Birliği Katılım Öncesi Operasyonel Programları) kapsamındaki iller<br />

içerisinde yer alması,<br />

12) Enerji alt yapısının yeterli olması,<br />

13) İl de toprak sanayinin gelişmiş olması,<br />

14) Yeterli iletişim ağına sahip olması,<br />

15) Çeşitli Turizm alt sektörlerine sahip olması,<br />

16) <strong>Sanayi</strong> arsası üretiminin varlığı,<br />

17) Genç nüfus,<br />

18) Potansiyel iş gücü arzı,<br />

19) Mesleki Eğitim için yeterli alt yapı,

20) İstihdam edilebilir kadın nüfus oranı,<br />

ZAYIF YÖNLER<br />

1) Merkezi teşkilatın taşra kuruluşları, yerel yönetimler, Üni<strong>ve</strong>rsite <strong>ve</strong> sivil toplum<br />

kuruluşları arasında yeterli düzeyde eşgüdüm sağlanamaması,<br />

2) Ortak hareket etme kültürünün yetersizliği,<br />

3) Hava ulaşımının bulunmaması,<br />

4) <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> hizmet sektörlerinde kalifiye personel eksikliği,<br />

5) İl genelindeki tasarruf mevduatı birikimlerinin sanayi yatırımlarına<br />

yönlendirilememesi,<br />

6) İlde müteşebbis sayısının beklenilen düzeyde bulunmaması,<br />

7) KOBİ’lerin küreselleşme olgusunu yeterince algılayamamaları,<br />

8) KOBİ’lerin rekabet güçlerinin eksikliği,<br />

9) İşletmelerin ileri teknolojiye sahip olmamaları <strong>ve</strong> eğitim eksiklikleri,<br />

10) il dışına göçünün önlenememesi<br />

11) <strong>Sanayi</strong> kültürünün zayıf olması<br />

12) Sermaye birikiminin yeterli olmaması<br />

13) Yurt dışındaki hemşerilerin birikiminin doğru değerlendirilmemesi<br />

14) Devlet yatırımları yönünden ihmal edilmiş bir il olmak<br />

15) Çevrede güçlü illerin bulunması <strong>ve</strong> Yozgat’ın bu illerin pazarı konumunda bulunması<br />

16) Kurumsallaşamamış aile şirketlerinin fazla olması <strong>ve</strong> profesyonel yönetici istihdam<br />

edilememesi, işletmelerin modern yönetim anlayışıyla yönetilememesi<br />

17) <strong>Sanayi</strong> yatırımlarının yer seçiminin yanlış olması<br />

18) Ana sanayiyi destekleyen yan sanayinin gelişmemiş olması<br />

19) Ortak girişim ruhunun kötü örnekler nedeni ile gelişememesi<br />

20) Müteşebbislerin bölgedeki ekonomik imkân <strong>ve</strong> fırsatları değerlendirecek şekilde<br />

gelişmemesi<br />

21) Yaygınlaşan işsizlik olgusu<br />

22) Milli gelir düzeyindeki düşüklüğün bir kısır döngü halinde sermaye birikim <strong>ve</strong><br />

hareketliliğini olumsuz etkileme potansiyeli<br />

23) OSB bölgesindeki demiryolu bağlantısının bulunmaması <strong>ve</strong> diğer (İtfaiye<br />

bulunmaması v.s) alt yapı sorunları<br />

FIRSATLAR<br />

1) Özellik hızlı trenin hizmet <strong>ve</strong>rmesi ile birlikte büyük metropol kentlerin pazarına<br />

ulaşmadaki getireceği kolaylıklar <strong>ve</strong> buna bağlı olarak, ilde sanayileşmeye <strong>ve</strong> il<br />

ticaretine yapacağı katkı<br />

2) İldeki jeotermal kaynaklara yapılacak yatırımlarla, ilde yeni istihdam alanlarının<br />

oluşturulacak olması<br />

3) İlin, Kalkınmada Öncelikli Yöreler kapsamında 5084, 5350 <strong>ve</strong> 5615 sayılı istihdamın<br />

teşviki ile ilgili kanundan yararlanması<br />

4) Tarıma dayalı sanayinin gelişme eğilimi,<br />

5) İlde hayvansal üretim alanında bütünleşmiş tesisinin, hayvancılığa <strong>ve</strong> buna bağlı<br />

sanayinin gelişmesine yapacağı katkı,<br />

6) Kalkınma ajanslarının kuruluşu, koordinasyonu <strong>ve</strong> görevleri, hakkında kanun<br />

kapsamında bölge kalkınma ajansları <strong>ve</strong> yatırım ajansların kurulacak olması,<br />

7) İlde İhtisas Organize Hayvancılık <strong>ve</strong> Tarım Bölgelerinin Kurulacak Olması,<br />

8) Organik tarım için uygun koşulların bulunması,<br />

9) Madenler yönüyle doğal kaynaklara sahip olması,<br />

10) Önemli turizm potansiyellerine (Jeotermal enerjiye dayalı) sahip olması,<br />

11) Kırsal turizm talebinin artma eğilimi<br />

12) Üretim, haberleşme <strong>ve</strong> bilişim teknolojilerinin giderek gelişmesi<br />

467

13) Yerel yönetimlerin güçlendirilmesine <strong>ve</strong>rilen önemin artması <strong>ve</strong> kamu yönetiminin<br />

etkinleştirilmesi<br />

14) AB <strong>ve</strong> diğer Fonlarla yapılacak projelerin ile sağlayacağı katkı<br />

15) <strong>Sanayi</strong>ye aktarılacak işgücü potansiyeli yüksekliği<br />

16) Coğrafi konum açısından orta noktada bulunması<br />

17) Geleneksel olarak halkın el sanatlarına yatkınlığı<br />

TEHDİTLER<br />

1) Karasal sert bir iklime sahip olması<br />

2) Teşvik kapsamında ki il sayısının fazla olması<br />

3) Kamu hizmetleri açısından zorunlu hizmet sınıflandırmasında 4,5 <strong>ve</strong> 6. sırada yer<br />

alması<br />

4) Küresel gelişmeler <strong>ve</strong> serbest piyasa sistemine hazırlıklı olmaması<br />

5) Coğrafya durumunun alt yapı hizmetlerini olumsuz etkilemesi<br />

6) Çevrede güçlü illerin olması nedeniyle cazibe merkezi haline gelememek.<br />

7) İldeki istihdamın büyük bir oranını teşkil eden tekstilin olası bir dış rekabette (Çin)<br />

yarışamaması durumunda fabrikaların kapatılabileceği,<br />

8) İşgücü maliyetlerinden dolayı işsizliğin artması,<br />

9) Tarım ile geçimini sağlayan nüfusun sanayi bölgelerine göç etmesinin engellenmesi<br />

ile ilgili tedbirlerin alınması.<br />

10) İşsizlik nedeniyle genç nüfusun diğer illere göçü,<br />

11) Karayollarının kalitesinin düşüklüğü <strong>ve</strong> ağır taşıtlar nedeniyle çabuk hasar görmesi,<br />

12) 5084 <strong>ve</strong> 5350 sayılı yasaların yürürlükten kaldırılması ile oluşabilecek sanayici göçü,<br />

13) Küresel rekabetin sanayinin gelişimi üzerindeki olumsuz etkileri,<br />

14) Ekonomik istikrarsızlıklar <strong>ve</strong> ekonomideki dalgalanmalar,<br />

15) Mesleki eğitimin içeriğinin zayıflığı<br />

ÇÖZÜMLER<br />

<strong>Sanayi</strong>, Ticaret, Yatırım <strong>ve</strong> Finans Sektörü Stratejik Plan<br />

Misyon: <strong>Sanayi</strong>nin gelişmesi için gerekli sanayi parsellerini üretmek, mevcut sanayi<br />

tesislerinin dünya ile rekabet güçlerini artırmak için var olan Ulusal <strong>ve</strong> Uluslararası<br />

desteklerden yeterince yararlanmalarını sağlayacak çalışmalarda bulunmak, İlde sanayi <strong>ve</strong><br />

ticaret alanında yapılan çalışmaların, Ulusal kümelenme çalışmaları ile uyumlu bir şekilde<br />

yapılmasını, sanayicinin gereksinim duyduğu hizmetlerin yürütülmesinde bilgilendirme <strong>ve</strong><br />

bilinçlendirme çalışmalarıyla yönlendirilmesini, bürokratik işlemlerin en kısa sürede<br />

sonuçlandırılmasını sağlamaktır. İlin sanayi <strong>ve</strong> ticaretinin rekabet gücünün artırılması <strong>ve</strong><br />

tüketicinin korunması için; tedbirleri almak, piyasa gözetim <strong>ve</strong> denetim faaliyetlerini<br />

gerçekleştirmektir.<br />

Vizyon: İlin sahip olduğu yeraltı <strong>ve</strong> yerüstü tüm potansiyeli ile aktif insan gücünü<br />

değerlendirmeyi amaç edinen, sanayisi <strong>ve</strong> ticari faaliyetleri gelişmiş <strong>ve</strong> İlden başka illere olan<br />

göçü durdurmuş bir düzeye gelmektir. Türkiye’nin rekabet gücü yüksek ekonomik acıdan<br />

güçlü İller arasında yer almış, girişim, teknoloji <strong>ve</strong> üretim yeteneklerini marka haline getirmiş,<br />

bilinçli tüketici toplumu hedeflerine ulaşmış bir İl olmaktır.<br />

Stratejik Amaç <strong>ve</strong> Hedefler<br />

1) <strong>Sanayi</strong> altyapısının iyileştirilmesi ile istihdam yaratılması,<br />

2) İlin çevresindeki diğer gelişmiş olan İllerle rekabet edebilme gücünün artırılması,<br />

3) Jeotermal enerji kaynaklarını enerji, ısınma, seracılık, sağlık turizmi, CO2 üretimi<br />

alanlarında çevreyle uyumlu <strong>ve</strong> sürdürülebilir bütünleşmiş işletme yönetimi ilkesi<br />

çerçe<strong>ve</strong>sinde kullanılmasının sağlanması,<br />

4) İlde faaliyet gösteren küçük <strong>ve</strong> orta boy işletmelerin KOSGEB desteklerinden yeterince<br />

yararlanmalarının sağlanması,<br />

5) İlin öncü sektörler itibari ile tanıtımının sağlanması <strong>ve</strong> Tarımsal <strong>Sanayi</strong>nin geliştirilmesi,<br />

468

6) Mevcut Ulusal <strong>ve</strong> Uluslararası hibe, teşvik, ihracat desteği <strong>ve</strong> diğer yardımlardan İl<br />

genelindeki bütün işletmelerin haberdar edilmesi <strong>ve</strong> faydalanmalarının teşvik edilmesi,<br />

1-Stratejik Amaç: <strong>Sanayi</strong> altyapısının iyileştirilmesi İle istihdam yaratılması,<br />

Kısa Vadeli Hedefler<br />

Hedef 1: Mevcut O.S.B ‘nin kullanım alanı olarak daha iyi hale getirilmesi,<br />

Faaliyet: OSB’ye ait uygun sanayi parsellerinin altyapı çalışmaları devam ederken<br />

yatırımcılara tahsisine devam edilecektir,<br />

Faaliyet: BROP kapsamında sunulan OSB sosyal tesisi <strong>ve</strong> KOBİ Destek Danışma Merkezi<br />

Projesinin uygulanmasına yönelik çalışmalar sürdürülecektir,<br />

Faaliyet: Mevcut OSB’nin arıtma tesisinin yapılacaktır,<br />

Faaliyet: Yerköy ilçesinden geçen Demiryolu hattının OSB’ye iltisak hattı ile bağlanacaktır,<br />

Hedef 2: Yatırımcılara yürürlükteki Teşvik Mevzuatı kapsamında arsa tahsisi yapmak,<br />

Faaliyet: Kamuya ait arazilerden sanayi parseli olabilecek nitelikteki arazilerin İl Milli Emlak<br />

Müdürlüğünce tespiti çalışmalarına devam edilecektir,<br />

Faaliyet: Tespiti yapılan bu arazilerin yatırımcılara duyurusu <strong>ve</strong> tanıtımı yapılacaktır,<br />

Faaliyet: Kanunun öngördüğü kriterler çerçe<strong>ve</strong>sinde tahsis işlemlerinin yürütülmesi,<br />

Hedef 3: OSB’de yer alan <strong>ve</strong> daha önce yatırımcılara tahsisi yapılıp da yatırımda<br />

bulunmayanlardan parsellerin geriye alınması işlemleri sürdürülecektir,<br />

Faaliyet: Bu durumda bulunan parsellerin geriye alınması <strong>ve</strong> hukuki sürecin kısa sürede<br />

sonuçlanması için gerekli çalışmalar yapılacaktır,<br />

Faaliyet: Hukuki süreç sonucunda alınan parsellerin yeni yatırımcılara tahsisi sağlanacaktır,<br />

Orta Vadeli Hedefler<br />

Hedef 1: O.S.B’de faaliyette bulunamayacak kadar küçük <strong>ve</strong>ya sektör itibariyle OSB<br />

içerisinde faaliyette bulunamayacak yatırımlar için Belediye mücavir alan sınırları içerisinde<br />

uygun arazilerin tespiti <strong>ve</strong> tahsisi,<br />

Faaliyet: Küçük ölçekli arazilerin tespit edilerek belediye sınırları içerisinde kalan bu türden<br />

arazilerin Belediye İmar planlarında gösterilmesinin sağlanması,<br />

Faaliyet: Bu kapsamda Yerköy ilçesi Saray beldesi civarında yatırım <strong>ve</strong> sanayiye uygun<br />

olabilecek nitelikte olan küçük boyutlu arazilerin bulunduğu alanların imar planında sanayi<br />

bölgesi olarak işlenmesini sağlanacaktır,<br />

Uzun Vadeli Hedefler<br />

Hedef 1: Arsa stokunun yeterli düzeyde <strong>ve</strong> sürekli kılınmasını sağlamak,<br />

Faaliyet: <strong>Sanayi</strong> parseli olabilecek nitelikte olan arazilerin tespiti çalışmasını devam<br />

edilecektir,<br />

Stratejik Amaç 2: İlin çevresindeki diğer gelişmiş olan İllerle rekabet edebilme gücünün<br />

artırılması,<br />

Kısa Vadeli Hedefler<br />

Hedef 1: Bölgesel kalkınmanın sağlanması,<br />

Faaliyet: İmalat sanayi başta olmak üzere KOBİ’lerin İş ortamının iyileştirilmesine yönelik<br />

çalışmalar sürdürülecektir.<br />

Faaliyet: İl genelindeki yoğun makine <strong>ve</strong> teknoloji kullanan firmalara yönelik AR-GE <strong>ve</strong><br />

Yenilikçilik alanında gelişmelerine yönelik projeler yapılacaktır,<br />

Faaliyet: <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> hizmetlerde yüksek katma değerli üretim yapısına geçilmesine yönelik<br />

teşvik edici çalışmalar yürütülecektir.<br />

Orta Vadeli Hedefler<br />

Hedef 1: İlin diğer gelişmiş İllerle olan gelişmişlik farklılıkların azaltılması,<br />

Faaliyet: Girişimcilik desteklenmesi sağlanacaktır,<br />

Faaliyet: Yenilikçilik, <strong>ve</strong>rimlilik <strong>ve</strong> teknolojinin etkili kullanımı desteklenecektir,<br />

Faaliyet: İşletmeler arası fiziksel <strong>ve</strong> teknolojik altyapının iyileştirilmesi <strong>ve</strong> işletmeler<br />

arasındaki işbirliğinin artırılması sağlanacaktır,<br />

469

Faaliyet: Kurumsallaşmanın yaygınlaştırılması sağlanacaktır,<br />

Hedef 2: Yozgat’taki KOBİ’lerin rekabet edilebilirliklerini arttırılması,<br />

Faaliyet: Transfer kapasitesinin geliştirilmesi <strong>ve</strong> kalitenin arttırılması sağlanacaktır,<br />

Hedef 3:KOBİ’lerin kalkınmasının temin edilmesi,<br />

Faaliyet: Firmaların teknoloji altyapılarının geliştirilmesi için kullanılan eğitim, danışmanlık<br />

AR-GE alanlarındaki desteklere yoğunlaşmaları sağlanacaktır,<br />

Faaliyet: İşletmelerin geliştirilmesi <strong>ve</strong> yeni teknolojilerden haberdar olmaları sağlanacaktır,<br />

Faaliyet: KOBİ’lerin Uluslararası piyasaya entegrasyonu sağlanacaktır,<br />

Faaliyet: İş ortamının iyileştirilmesi <strong>ve</strong> çalışanların iş gü<strong>ve</strong>nliği sağlanacaktır,<br />

Uzun Vadeli Hedefler<br />

Hedef 1:Rekabet edebilir, erişilebilir <strong>ve</strong> düşük maliyetli bir iletişim alt yapısının <strong>ve</strong><br />

hizmetlerinin temin edilmesi,<br />

Faaliyet: Bilişim <strong>Teknoloji</strong>lerinin iş ortamında yayılması sağlanacaktır,<br />

Faaliyet: Vatandaş odaklı hizmet dönüşümü sağlanacaktır,<br />

Faaliyet: Kamu yönetiminde modernizasyon sağlanacaktır,<br />

Stratejik Amaç 3:Jeotermal enerji kaynaklarının enerji, ısınma, seracılık, sağlık turizmi, CO2<br />

üretimi alanlarında çevreyle uyumlu <strong>ve</strong> sürdürülebilir entegre işletme yönetimi ilkesi<br />

çerçe<strong>ve</strong>sinde kullanılmasının sağlanması,<br />

Kısa Vadeli Hedefler<br />

Hedef 1:Jeotermal su potansiyeli, efektif kullanım alanları <strong>ve</strong> yerleri ile alternatif enerjiyle<br />

karşılaştırmalı maliyet-yarar hesaplarının yapılması,<br />

Faaliyet: İl genelinde bulunan Jeotermal su kaynaklarının <strong>ve</strong> tüm havzaların jeotermal su<br />

potansiyeli, reenjeksiyon olanakları tespit edilecektir,<br />

Faaliyet: İlin jeotermal bölgelerinde, sıcak suyun seralara kullanımı için hazırlanan projelere<br />

katkıda bulunulacaktır,<br />

Faaliyet: İlin Jeotermal bölgelerinde sıcak suyun Jeotermal turizme bağlı yatırımlara tahsis<br />

edilmesi sağlanacaktır,<br />

Orta Vadeli Hedefler:<br />

Hedef 1: Jeotermal enerji kaynaklarının kullanımına ilişkin projeler hazırlanması,<br />

Faaliyet: Mevcut kuyuların ruhsatlandırması tamamlanacaktır,<br />

Faaliyet: Jeotermal kaynaklardan enerji üretilmesini <strong>ve</strong> ülke ekonomisine katkıda<br />

bulunmasına yönelik özel sektör firmalarının projelerine <strong>ve</strong> çalışmalarına teşvik <strong>ve</strong> destek<br />

sağlanacaktır,<br />

Faaliyet: İl Özel idaresince jeotermal kaynakların bulunduğu alanlarda kuyu çalışmasında<br />

Master plan çerçe<strong>ve</strong>sinde ortak kullanımlı şebekeler projesi için çalışmalar yapılacaktır,<br />

Uzun Vadeli Hedefler<br />

Hedef 1:Yozgat İl genelinde Jeotermal su kaynakları İle <strong>ve</strong>rimliliğin artırılması,<br />

Faaliyet: Jeotermal enerji saha <strong>ve</strong> kuyular çoğaltılacaktır,<br />

Faaliyet: İlde faaliyet gösteren küçük <strong>ve</strong> orta boy işletmelerin KOSGEB desteklerinden<br />

yeterince yararlanmaları sağlanacaktır,<br />

Stratejik Amaç 4: İlde faaliyet gösteren küçük <strong>ve</strong> orta boy işletmelerin KOSGEB<br />

desteklerinden yeterince yararlanmalarının sağlanması,<br />

Kısa Vadeli Hedefler<br />

Hedef 1: KOBİ’lerin <strong>ve</strong> STK’ların kayıtlı, KOSGEB desteklerinin %70 ‘nin<br />

yararlanmalarının sağlanması,<br />

Faaliyet: İlde faaliyet gösteren KOBİ’lerin dünya ile rekabet güçlerini arttırabilmek için<br />

Yozgat Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası bünyesinde kurulu bulunan Sinerji odağının personel <strong>ve</strong> fiziki<br />

kapasitesinin nitelik <strong>ve</strong> nicelik bakımından iyileştirilmesi teşvik edilecektir,<br />

470

Orta Vadeli Hedefler<br />

Hedef 1:İlde faaliyet gösteren KOBİ’lerin, KOSGEB desteklerinden %100 oranında<br />

faydalanmaları için teşvik etmek,<br />

Faaliyet: İşletmelere <strong>ve</strong> yatırımcılara yönelik bilgilendirme <strong>ve</strong> bilinçlendirme çalışmalarına<br />

devam edilecektir,<br />

Uzun Vadeli Hedefler<br />

Hedef 1:İlde faaliyet gösteren KOBİ’lerin, KOSGEB desteklerinden yararlandırılmasını<br />

sürekli kılınması,<br />

Faaliyet: Desteklere ilişkin zaman <strong>ve</strong> süreç içerisinde meydana gelebilecek mevzuat<br />

değişikliklerinin, işletmelerle birebir görüşmeler yapılarak anında haberdar edilmeleri<br />

sağlanacaktır,<br />

Stratejik Amaç 5- İlin öncü sektörler itibari ile tanıtımının sağlanması <strong>ve</strong> Tarımsal <strong>Sanayi</strong>nin<br />

geliştirilmesi,<br />

Kısa Vadeli Hedefler<br />

Hedef 1: Jeotermal su kaynakları <strong>ve</strong> tarımsal ürün avantajları yönü ile İlin tanıtımının<br />

sağlanması,<br />

Faaliyet: Yozgat İl merkezi başta olmak üzere büyük ilçe merkezlerinde, Jeotermal su<br />

kaynakları <strong>ve</strong> Tarımsal ürün avantajlarını tanıtıcı toplantılar <strong>ve</strong> seminerler düzenleyerek, İli<br />

cazibe merkezi haline getirmeye yönelik çalışmalar yapılacaktır,<br />

Hedef 2: Kırsal kesimin ekonomik yönden güçlendirilmesi için tarımsal amaçlı Kooperatifler,<br />

şirketler, üretici birlikleri <strong>ve</strong> kooperatif üst birlikleri kurulmasını özendirmek <strong>ve</strong> kooperatifleri<br />

teknik <strong>ve</strong> mali yönden desteklenmesini sağlamak,<br />

Faaliyet: Kooperatiflere mali destek sağlayarak <strong>ve</strong> bitkisel <strong>ve</strong> hayvansal üretime <strong>ve</strong><br />

pazarlamaya yönelik makro <strong>ve</strong> mikro ölçekli projeler uygulayarak ortaklarının gelir<br />

seviyelerini artırıcı destek sağlanacaktır,<br />

Faaliyet: Ortaklar mülkiyetinde her yıl 1 ilçede Kırsal Alanda Sosyal Destek Projesi<br />

Kapsamında 50X2 <strong>ve</strong> Bakanlık projesi olarak 50X4 Damızlık Sığır Yetiştiriciliği, 50X25<br />

Koyun+1 Koç Projeleri ile ihtiyaç duyulan yerlerde tarımsal sanayi tesisleri kurulması teşvik<br />

edilecektir,<br />

Hedef 3: Tarımsal Teşkilatlanma kapsamında faaliyette bulunan çiftçi organizasyonlarının<br />

sayısı (tarımsal amaçlı kooperatifler, tarımsal amaçlı şirketler, üretici birlikleri <strong>ve</strong> kooperatif<br />

üst birlikleri) her yıl arttırılarak üretici <strong>ve</strong> yetiştiricilerin yatay <strong>ve</strong> dikey teşkilatlanması<br />

güçlendirilecektir,<br />

Faaliyet: Tarımsal teşkilatlanmanın güçlendirilmesi amacıyla eğitim çalışmalarında<br />

bulunularak, teşkilatlanmaların oluşmasını sağlayıcı <strong>ve</strong> özendirici, ortakların katılımını ön<br />

planda tutan projeler geliştirilecektir,<br />

Hedef 4: Müteşebbislerin ile yatırım yapmaları için ilin kabiliyet <strong>ve</strong> avantajlarının tanıtımının<br />

yapılması,<br />

Faaliyet: Başta Yozgat Valilik web sitesi olmak üzere ilgili kurum <strong>ve</strong> kuruluşların web<br />

sitelerinde, İlin öncü sektörlerini tanıtıcı, İlin imkânlarını gösterecek şekilde sürekli<br />

güncellemelerin yapılması sağlanacaktır,<br />

Orta Vadeli Hedefler<br />

Hedef 1: İlde faaliyet gösteren sektör temsilcilerinin Ulusal <strong>ve</strong> Uluslararası düzeyde yapılan<br />

fuar, toplantı, bilgi şöleni vb. organizasyonlara katılmalarını teşvik etmek,<br />

Faaliyet: Sektör temsilcilerinin Ulusal <strong>ve</strong> Uluslararası fuarlara katılımı ile ilgili olarak<br />

KOSGEB-İGEME tarafından <strong>ve</strong>rilen desteklerin tanıtımının sağlanması,<br />

Faaliyet: İl merkezinde bulunan Yozgat Fuar alanının yıl boyunca faal olarak<br />

kullanabilmesinin sağlanması,<br />

471

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

S.NO<br />

ÜNVANI<br />

ADI VE SOYADI<br />

01 İl Müdürü Muhsin ÇELEBİ<br />

02 İl Müdür Yardımcısı Cafer AÇIKEL<br />

03 Şube Müdürü Mualla TAŞKESEN<br />

04 Şube Müdürü Kemal TOPÇU<br />

05 Uzman Kemal UYAR<br />

06 Şef İhsan ALDEMİR<br />

07 Mühendis Yusuf MÖHÜR<br />

08 Tekniker Latif KOÇAK<br />

09 Teknisyen Orhan EMİN<br />

10 Teknisyen Osman BOZKURT<br />

11 Ölçü Ayar Memuru Nail COŞKUN<br />

12 Ölçü Ayar Memuru Soner İLDEMİR<br />

13 Memur Erdal KAYAASLAN<br />

14 Memur Necip ŞAHİN<br />

15 Memur Sencer ÇİÇEK<br />

16 Bekçi Kazım KAYMAZ<br />

17 Şoför Mustafa ÇATALYÜREK<br />

472

67 ZONGULDAK<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Merkez <strong>ve</strong> İlçelerdeki Sektör Dağılımı 31.12.2011<br />

SEKTÖRÜ MERKEZ ALAPLI ÇAYCUMA DEVREK GÖKÇEBEY Kdz.EREĞLİ TOPLAM<br />

MADENCİLİK<br />

45 5 3 53<br />

ORMAN ÜRÜNLERİ<br />

1 1 2 6 4 1 15<br />

MOBİLYA İMALATI<br />

1 7 3 1 12<br />

TOPRAK-SERAMİK- MERMER<br />

1 9 4 1 2 17<br />

ÇİMENTO-KİREÇ 1 2 3<br />

İNŞAAT MALZE.İMAL.<br />

HAZIR BET-KUM ÇAKIL<br />

ELEK.ELEKTRONİK-<br />

YEDEK.İML<br />

ELEKTRİK ENERJİ ÜRETİMİ<br />

OTO YAN SANAYİ<br />

1 6 2 4 5 18<br />

6 4 3 3 5 7 28<br />

1 1 2 1<br />

2 2<br />

1 1 2 8 1 13<br />

OTO TEKNİK SERVİS-BAKIM 1 2 3<br />

AYAKKABI – TERLİK<br />

MAKİNE İMALATI<br />

MAKİNE YEDEKLERİ<br />

İMALATI<br />

GEMİ İNŞA<br />

DEMİR ÇELİK VE METAL<br />

1 1<br />

4 2 1 8 15<br />

1 5<br />

2 9 11<br />

1 1 37 39<br />

MADENİ EŞYA İML. 1 1<br />

KAĞIT SANAYİ 3 2 5<br />

PLASTİK 4 1 2 1 8<br />

PETRO – KİMYA<br />

TEKSTİL<br />

GIDA<br />

1 1 2 1 5<br />

4 1 7 9 1 3 25<br />

15 5 7 2 3 5 37<br />

YEM KATKI MADDELERİ İML. 2 2<br />

BİSİKLET MONTAJ 1 1<br />

BASIM 1 1<br />

GENEL TOPLAM 87 21 57 42 26 93 326<br />

SEKTÖR ADI<br />

473<br />

FİRMA<br />

SAYISI İŞÇİ SAYISI<br />

MADENCİLİK 53 14.330<br />

ORMAN ÜRÜNLERİ 15 202<br />

MOBİLYA İMALATI 12 459<br />

TOPRAK –SERAMİK<br />

MERMER-K.MOZAİK<br />

17 1.157<br />

ÇİMENTO-KİREÇ 3 41<br />

5<br />

6

HAZIR BETON KUM ÇAKIL –MICIR 28 553<br />

İNŞAAT 18 373<br />

ELEKTRİK MALZEMESİ 5 84<br />

ELEKTRİK ENERJİSİ 2 906<br />

OTOMOTİV <strong>ve</strong><br />

YAN SANAYİ<br />

474<br />

13 318<br />

OTOMOTİV VE TEKNİK SERVİS 3 49<br />

AYAKKABI-TERLİK 1 4<br />

MAKİNE İMALİ 15 359<br />

MAKİNE YEDEKLERİ İMALİ 6 27<br />

GEMİ İNŞAA 11 416<br />

DEMİR-ÇELİK-METAL 39 7.955<br />

KÂĞIT SANAYİ 5 371<br />

PLASTİK 8 65<br />

PETRO-KİMYA 5 50<br />

TEKSTİL 25 2.449<br />

GIDA 37 948<br />

MATBAA<br />

MADENİ EŞYA<br />

YEM-YEM KATKI MALZEMESİ 2 47<br />

GENEL TOPLAM 326 31.178<br />

<strong>Sanayi</strong> Altyapı Çalışmaları<br />

Kalkınma Ajansı Kuruluş Çalışmaları<br />

5449 sayılı Kanunla kurulan Kalkınma Ajansı, İlde TR-<strong>81</strong> Düzey-2 Bölgesi olarak<br />

Zonguldak Merkez olmak üzere Bartın <strong>ve</strong> Karabük İllerini kapsayacak şekilde 25 Temmuz<br />

2009 tarih <strong>ve</strong> 27299 sayılı Resmi gazetede yayımlanan 2009/15236 sayılı Bakanlar Kurulu<br />

kararı ile kurulan, 1 genel sekreter, 19 uzman <strong>ve</strong> 5 destek elemanıyla çalışmalara başlamıştır.<br />

“2010-2013 Batı Karadeniz Bölge Planı” TR-<strong>81</strong> Düzey-2 Bölgesi dahilinde<br />

Zonguldak - Bartın - Karabük İlleri bütüncül olarak değerlendirilerek bölgenin mevcut<br />

durumu <strong>ve</strong> ihtiyaçlarını ortaya koyan, katılımcılık esasını benimseyerek ekonomik <strong>ve</strong> sosyo<br />

kültürel alanlarda gerçekleştirilmesi hedeflenen kalkınmanın stratejilerini <strong>ve</strong> hedeflerini<br />

belirleyen temel bir doküman olup, internet ortamında hizmete sunulmuştur.<br />

Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı “2010-2013 Batı Karadeniz Bölge Planı”nın<br />

hazırlanması ile birlikte 2010 yılı içinde “işletmelerin Ekonomik Gücünü <strong>ve</strong> Rekabet<br />

Kabiliyetini arttırmaya Yönelik Mali Destek Programı” adı altında Kobilere Özel 11.000.000<br />

TL Hibe Desteği adı altında her bir proje için 500.000 TL’ye kadar destek sağlanacak proje<br />

destek başvurularını 31 OCAK 2011 tarihine kadar kabul edecek, yapılan değerlendirme<br />

sonucu uygun bulunan projelere destek <strong>ve</strong>rilecektir.<br />

FİLYOS SERBEST BÖLGESİ ALTYAPI ÇALIŞMALARI<br />

Bölgemizin kurtuluşu <strong>ve</strong> Mega proje olan Filyos Projesinin 1 nci ayağını oluşturan <strong>ve</strong><br />

kamulaştırılması tamamlanarak proje ihalesi yapılan liman bölgesinde, Filyos nehrinin DSİ<br />

tarafından yürütülen <strong>ve</strong> ihalesi biten sağlı-sollu 4.3 km.lik alanın Taşkın Koruma Projesi<br />

tamamlandığında yerli <strong>ve</strong> yabancı yatırımcılara yer tahsisi yapılabilecek, Filyos Serbest<br />

Bölgesi de hayata geçirilerek Bölgenin üretim <strong>ve</strong> istihdamına önemli katkı sağlanmış<br />

olacaktır. Bunun için yeterli ödeneğin gönderilmesi gerekmektedir.<br />

1<br />

1<br />

8<br />

6

Filyos Projesi Kapsamındaki İşler;<br />

• Filyos Taşkın Koruma Projesi,<br />

– Filyos Nehrinin Islahı (Sağlı-Sollu Toplam 64 km)<br />

– 7 Baraj,<br />

– 8 Sel kapanı,<br />

– 20 898 da. sulanabilir tarım alanı ile 15 143 da. arazi<br />

kazanılacaktır (Tarım <strong>ve</strong> yerleşim Alanları)<br />

• Filyos Limanı,<br />

• Uygun görülecek Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri, <strong>Sanayi</strong> Bölgesi, Küçük <strong>Sanayi</strong> Bölgesi<br />

<strong>ve</strong>ya Endüstri Bölgesi<br />

• Çaycuma Havaalanı<br />

• Uygun Görülecek Çeşitli Sektörlerdeki Yatırımlar (Termik Santral, Petrokimya Tesisi,<br />

Demirçelik Tesisi, Çimento <strong>ve</strong> Toprak <strong>Sanayi</strong>, Tersane, Mobilya Fabrikaları vb .)<br />

Ayrıca bölge 20.09.2008 tarihinde Bakanlar Kurulu kararı ile Serbest Bölge ilan<br />

edilmiştir. Bölgeye yerli <strong>ve</strong> yabancı yatırımcıların ilgisi yüksektir. Konu Başbakanlık<br />

(Türkiye yatırım Destek <strong>ve</strong> tanıtım Ajansı) tarafından yakından takip edilmektedir.<br />

İlimizde Filyos Serbest Bölgesinde yatırım yapmak isteyen müteşebbislerin, bu<br />

taleplerinin hemen karşılanabilmesi bakımından, geçmiş yıllarda kamulaştırması yapılmış,<br />

mülkiyet sorunu bulunmayan, tamamı hazineye ait 5.356.906 m² lik (I.Kısım) 05.10.2010<br />

tarih <strong>ve</strong> 2010/975 sayılı Bakanlar Kurulu kararnamesine göre Serbest Bölge alanından<br />

çıkarılmıştır. Buranın OSB <strong>ve</strong>ya Endüstri Bölgesi ilan edilmesi için çalışmalar<br />

sürdürülmektedir)<br />

Uzun yıllar bölge gündeminden düşmeyen Filyos Projesi için, Başbakanlık Türkiye<br />

Yatırım Destek <strong>ve</strong> Tanıtım Ajansı, 2008/14087 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararının ilanından<br />

sonra 7 Ekim 2008 günü doğrudan ya da dolaylı ilgili tüm kuruluşların katılımı ile bir toplantı<br />

düzenleyerek kurumların yapması gereken çalışmalar için bir “AKSİYON PLANI” hazırlamış<br />

<strong>ve</strong> çalışmalara başlamıştır. Bu kapsamda yapılması gereken çalışmalar tamamlandıktan sonra<br />

arazi tahsislerine başlanacaktır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Kara, deniz <strong>ve</strong> demir yolu ulaşımından büyük ölçüde istifade eden il, canlı bir ticaret<br />

merkezi konumundadır. Merkez ilçe, tümüyle bir tüketici merkezdir. En yoğun ticarî ilişki<br />

İstanbul ile yaşanmaktadır. Öte yandan, Ankara, Eskişehir, İzmir <strong>ve</strong> Karabük illeri çeşitli<br />

ticarî malların sağlandığı merkezlerin başında gelmektedir. Hemen hemen tüm mevsimlerde<br />

el<strong>ve</strong>rişli bir ulaşım imkânı sunan Zonguldak limanı, canlı bir ticaret kapısı rolü oynamaktadır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Zonguldak İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Zonguldak İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 230 dür. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde %0,2 lik bir oran ile sanayisi gelişmekte olan İllerimiz arasında yer<br />

almaktadır.<br />

475

Karadeniz Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, bölge<br />

illeri arasında %19 lik bir oran ile Samsun ilk sırada yer almaktadır. Sırasıyla, % 10 ile Düzce<br />

, % 10 Trabzon, %10 Çorum, % 7 Bolu, % 6 Kastamonu, % 5 Ordu, %5.0 Rize, % 4 Amasya,<br />

% 4 Tokat, %4 Zonguldak, % 4 Karabük, %3 Sinop, % 3 Giresun, %3 Bartın, %1<br />

Gümüşhane, %1 Artvin, % 1 Bayburt illeri takip etmektedir.<br />

3.2. Zonguldak İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Zonguldak İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, %16 ile<br />

Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması, , %12 ile Gıda ürünlerinin imalatı, % 9 Diğer metalik olmayan<br />

mineral ürürnleri imalatı sektörlerinin ilk sıralarda yer aldığı görülmektedir.<br />

Diğerleri sırasıyla;<br />

% 8 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı, Makine teçhizatı hariç<br />

% 7 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı,<br />

% 7 Ana metal sanayi<br />

% 7 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 5 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç )<br />

% 4 Plastik <strong>ve</strong> kauçuk ürünleri imalatı<br />

% 3 Diğer ulaşım araçlarının imalatı,<br />

% 3 Kimyasallarının <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerinin imalatı,<br />

% 2 Mobilya imalatı;<br />

% 2 Kâğıt <strong>ve</strong> kâğıt ürünlerinin imalatı,<br />

% 1 Diğer imalatlar,<br />

% 1 Motorlu Kara Taşıtı, römork <strong>ve</strong> yarı römork imalatı,<br />

% 1 Bilgisayarlarının,elektronik <strong>ve</strong> optik ürünlerinin imalatı,<br />

% 1 Kok Kömürü,Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri <strong>ve</strong> Nükleer Yakıt İmalatı)<br />

% 1 Tekstil ürünleri imalatı<br />

% 1 Metal Cevherler Madenciliği,<br />

% 1 Motorlu kara taşıtı<br />

% 1 Madeni yağ geri kazanım<br />

% 1 Elektrik,gaz buhar <strong>ve</strong> havalandırma<br />

% 6 Diğer<br />

Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Zonguldak ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel<br />

sayısı Toplam: 26.345 dir.<br />

15 sanayi işletmesinde AR-Ge birimi, 45 sanayi işletmesinde Kalite Kontrol birimi<br />

bulunmaktadır.<br />

Genel Değerlendirme:<br />

Zonguldak İlinde sanayide çalışanların, % 51 si Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması, % 28 si<br />

Anametal sanayi ürünlerinin imalatı, ürünlerin imalatı sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>deki istihdamın % 84 ü işçi, % 3 ü Mühendis, dir.<br />

Zonguldak İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 36 i Mikro Ölçekli, % 46 i Küçük Ölçekli,<br />

%12 si Orta Ölçekli, % 6 i Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler:<br />

- Ereğli Demir <strong>ve</strong> Çelik Fabrikaları T.A.Ş<br />

- Türkiye Taşkömürü Kurumu<br />

- Ak-AL Tekstil sanayi alaplı Şubesi<br />

- Eko tekstil <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret LTD.ŞTİ Çaycuma Şubesi<br />

- Çanakçılar seramik <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

476

Bölgemizin doğal kaynak <strong>ve</strong> hammadde potansiyeline dayalı geleceğe yönelik yatırım<br />

konularını şu şekilde sıralayabiliriz.<br />

Gıda <strong>Sanayi</strong> (ekolojik tarım)<br />

� Reçel, marmelat, bal<br />

� Hazır çorba<br />

� Su şişeleme tesisi<br />

� Bisküvi <strong>ve</strong> çikolata üretimi<br />

� Puding <strong>ve</strong> hazır tatlılar<br />

� Peynir – yumurta<br />

� Yumurta İşleme<br />

Orman ürünleri<br />

� Kontrplak <strong>ve</strong> kaplama imali<br />

� Cila <strong>ve</strong> boya atölyeleri<br />

� Oyuncak üretimi<br />

� Mobilya iskeleti<br />

� Modüler mobilya<br />

� Hediyelik eşya(Baston Vb.)<br />

Metal <strong>Sanayi</strong><br />

� Gemi inşaası<br />

Diğer Yatırımlar<br />

� Mermer işleme<br />

� Madencilik (katma değeri yüksek ürün elde edilmesinde)<br />

� Damızlık <strong>ve</strong> B.Baş Hayvancılık üretimi<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Bölgesel Talebin Karşılanmasına Yönelik Yatırımlar<br />

Plastik <strong>Sanayi</strong><br />

� Plastik borular<br />

� Yoğurt – ayran kapları<br />

� Ayakkabı kalıbı<br />

Ambalaj <strong>Sanayi</strong><br />

� Baskılı sargılık ambalaj kağıdı<br />

� Polietilen <strong>ve</strong> selefon torbalar<br />

� Hurda kağıt değerlendirmesi<br />

� Karton <strong>ve</strong> mukavva kutu<br />

� Viol Üretimi<br />

Makine imalat sanayi<br />

� Hidrolik pompa <strong>ve</strong> vanalar<br />

� <strong>Sanayi</strong> fıtıngleri <strong>ve</strong> boru bağlantı parçaları<br />

� Hidrolik <strong>ve</strong> mekanik lift<br />

� Hasat harman makineleri<br />

� Diğer tarım makineleri<br />

Elektrik malzemeleri imalatı sanayi<br />

� Basbar bara imalatı <strong>ve</strong> kablo taşıyıcı sistemleri<br />

� Paratoner <strong>ve</strong> topraklama malzeme imalatı<br />

� AG dağıtım panoları <strong>ve</strong> Galvanizli levha <strong>ve</strong> pano imalatı<br />

Ülkesel Talebe Bağlı Yatırım Konuları<br />

Metal eşya<br />

� Gemi inşası<br />

� Çelik mutfak eşyası<br />

477

� Sıhhi Tesisat malzemeleri<br />

� Metal Mobilya<br />

� Otomotiv <strong>ve</strong> Oto parçaları<br />

� Hidrolik maden direkleri<br />

� Hasta karyolaları <strong>ve</strong> hastaya hizmet ürünleri<br />

� Tekerlekli sandalye<br />

� Tartı aletleri<br />

İnşaat Yan sanayi<br />

� PVC elektrik iç tesisatı<br />

� Sert PVC içme suyu boruları<br />

� Plastik hortum<br />

� Aynalar, aydınlatma armatür camları üretimi<br />

� Mobilya aksesuarları<br />

Diğerleri<br />

� Seramik <strong>ve</strong> vitrefiye ürünleri<br />

� Sabun(defne yaprağından)<br />

� Tıbbi eldi<strong>ve</strong>n <strong>ve</strong> torbalar<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Zonguldak İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

56 483.132<br />

2009 57 438.429<br />

2010 55 286.422<br />

2011 59 435.877<br />

6.2. Zonguldak İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

67 2.188.160<br />

2009<br />

67 1.391.055<br />

2010 72 1.540.606<br />

2011 93 1.538.003<br />

7. Zonguldak İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ<br />

Zonguldak-Çaycuma Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:177)<br />

� 126 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2003 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 67 adet sanayi parselinin, 46 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

33 adedi üretim, 6 adedi inşaat, 7 adedi proje aşamasındadır. 21 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 2.120 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; orman ürünleri, dokuma-giyim <strong>ve</strong> demirdışı metal sanayidir.<br />

478

Zonguldak-Ereğli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:167)<br />

� 211 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2008 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 56 adet sanayi parselinin, 53 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

18 adedi üretim, 20 adedi inşaat, 15 adedi proje aşamasındadır. 3 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 320 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; demir-çelik, çimento <strong>ve</strong> elektrikli makineler sanayidir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Zonguldak-Çaycuma Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:177)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “arıtma (125 hektar)” olarak <strong>ve</strong> 600.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Proje çalışmaları devam etmektedir.<br />

Zonguldak-Alaplı Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:122)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “83 hektar” olarak <strong>ve</strong> 100.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Toplam 773.193 m 2 büyüklüğündeki alan için kamu yararı kararı <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

Zonguldak-Ereğli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:167)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “Eksik işler” olarak <strong>ve</strong> 4.821.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Yol kaplama yapım işi fiziki gerçekleşmesi %48'dir.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Zonguldak Merkez Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� 14.04.2005 tarihinde Yer Seçimi Komisyonunca 50 hektarlık alan incelenmiştir.<br />

� Zonguldak OSB'deki toplam sanayi parsellerin en az % 75'inde üretim <strong>ve</strong>ya inşaata<br />

geçilmiş olmasına müteakip konunun yeniden değerlendirileceği 12.06.2008 tarih <strong>ve</strong><br />

6107 sayılı yazımızla Valiliğe bildirilmiştir.<br />

Çaycuma Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (İla<strong>ve</strong> Alan) : (Sicil No:177)<br />

� 24.06.1999 tarih <strong>ve</strong> 6306–6309 sayılı dağıtımlı yazımız ile Persan Deresi mevkiindeki 60<br />

hektar büyüklüğündeki alanın yer seçiminin uygun görüldüğü bildirilmiştir.<br />

� Jeolojik-jeoteknik etüdü Afet İşleri Genel Müdürlüğünce onaylanmıştır.<br />

� İmar planı aşamasındadır.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Zonguldak ilinde 1.328 işyerlik 9 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 43.777.696.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

479<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 ZONGULDAK MERKEZ ACILIK KSS 75 75 0 100<br />

2 ZONGULDAK ALAPLI KSS 100 84 16 84<br />

3 ZONGULDAK ÇAYCUMA KSS 212 207 5 98<br />

4 ZONGULDAK DEVREK KSS 115 109 6 95<br />

5 ZONGULDAK EREĞLİ KSS 314 308 6 98<br />

6 ZONGULDAK EREĞLİ (BELEN KÖYÜ) KSS 152 152 0 100<br />

7 ZONGULDAK KOZLU ESNAF VE<br />

SANATKARLARI KSS<br />

75 75 0 100<br />

8 ZONGULDAK GÖKÇEBEY KSS 98 79 19 <strong>81</strong>

9 ZONGULDAK KARAELMAS KSS 187 162 25 87<br />

TOPLAM 1.328 1.251 77 94<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Ereğli II Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� Yer seçimi 13.07.1987 tarihinde yapılmış olup seçilen yer Kooperatifçe satın alınmıştır.<br />

Kooperatif Başkanlığının 29.04.2004 tarih <strong>ve</strong> 49 sayılı yazı faksında; üstyapı inşaatının<br />

tamamlandığı bildirilmiştir.<br />

� Altyapı projeleri; 21.01.2003 tarihinde, istinad duvarı projeleri 24.02.2004 tarihinde<br />

Bakanlığımızca onaylanmıştır. Genel üye listesi görülen eksiklikler nedeniyle 15.03.2003<br />

tarihinde düzeltilerek, Bakanlığımıza tekrar gönderilmek üzere iade edilmiştir.<br />

Çaycuma Yeşilçaycuma Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� S.S. Yeşil Çaycuma KSS Kooperatifi için 11.10.1999 tarihinde yer seçimi yapılmış olup,<br />

incelenen alanın 1/25.000 ölçekli Filyos Vadisi Çevre Düzeni Planında kentsel çalışma <strong>ve</strong><br />

konut alanları olarak planlanması nedeniyle, 27.10.1999 tarih <strong>ve</strong> 11860 sayılı yazımızla<br />

Bayındırlık <strong>ve</strong> İskan Bakanlığına (Teknik Araştırma <strong>ve</strong> Uygulama Genel Müdürlüğü)<br />

görüş sorulmuş, cevabi 26.11.2004 tarih <strong>ve</strong> 14756 sayılı yazıda çevre düzeni planında<br />

değişiklik yapılmadığı, değişiklik için mülga Çevre <strong>ve</strong> Orman Bakanlığına başvurulması<br />

gerektiği bildirilmiştir.<br />

Kozlu Batı Karadeniz Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi: (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

SORUN 1: İlde hammaddesi mevcut olmasına rağmen (Ereğli Demir Çelik) otomotiv, beyaz<br />

eşya sektörünün <strong>ve</strong> yan sanayinin geliştirilememiş olması.<br />

ÇÖZÜM 1: ERDEMİR’den sac olarak boru, profil, sac dilme, kesme işi ile iştigal eden<br />

küçük <strong>ve</strong> orta boy işletmelerin bir araya gelerek kümelenmeleri <strong>ve</strong> katma değeri yüksek<br />

(rekabet düzeyi yüksek) endüstriyel ürüne yönelmeleri <strong>ve</strong> bunun için profesyonel bir küme<br />

yönetimi sistemini oluşturmaları gerekmektedir.<br />

SORUN 2: Ereğli-Alaplı güzergâhında bulunan tersaneler bölgesinde siparişe binaen gemi<br />

<strong>ve</strong> tekne imalatı yapan sanayicilerin, siparişlerin iptali nedeniyle üretimin durması <strong>ve</strong> işten<br />

çıkarılmaların yaşanması.<br />

ÇÖZÜM 2: Dünya Ticaretindeki bir düşüşe bağlı olarak Navlun fiyatlarında da bir düşüş<br />

meydana gelmiş <strong>ve</strong> bunun neticesinde gemi siparişlerinde azalma olmuş hatta siparişi <strong>ve</strong>rilen<br />

gemilerin peşinatları yakılarak iptal edilmiştir. Bu yatırımların korunması için acil bir şekle<br />

finas <strong>ve</strong> iş desteği sağlanmalıdır.<br />

SORUN 3: Kdz.Ereğli <strong>ve</strong> Alaplı Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Liman İhtiyacı<br />

ÇÖZÜM 3: Kdz.Ereğli ilçesinde, Mevcut TTK. Ya ait olan limanın Deniz Kuv<strong>ve</strong>tlerine<br />

bırakılması, Belediye ait olan Bir adet balıkçı barınağı <strong>ve</strong> Erdemire ait bulunan Limanların<br />

kapasitelerinin yetersiz <strong>ve</strong> doluluk oranlarının yüksek olaması nedeniyle, açıkta uzun süre<br />

bekleyen gemilerin yüklü miktarda demoraj <strong>ve</strong> ek ücretler ödemek zorunda kalmaları <strong>ve</strong><br />

ayrıca, Kdz.Ereğli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesindeki işletmelerin tamamının yakın vadede<br />

hizmete girmesi nedeniyle mevcut limanın, ilçedeki diğer sanayicileri göz önüne alarak<br />

ihtiyaca cevap <strong>ve</strong>rmeyeceğinden acil olarak yeni bir limana ihtiyaç olduğu, yeni limanın<br />

açılmasıyla, Düzce <strong>ve</strong> Bolu illerindeki sanayicilerin de denize ulaşılabileği, yeni limanın<br />

OSB’ ne yakınlığı da sanayiciler için çok önemli bir maliyet avantajı olacağı <strong>ve</strong> mevcut<br />

limandan büyük tonajlı gemilerin çıkmasıyla yer açılacağından küçük tonajlı gemilerin daha<br />

fazla yararlanmaları sağlanmış olacaktır.<br />

SORUN 4: İl arazisinin % 56’sı orman olmasına rağmen orman ürünleri sanayinin katma<br />

değeri yüksek ürünler üreten konuma gelememiş olması.<br />

480

ÇÖZÜM 4: İl sanayi envanterinde kayıtlı küçük ölçekli kereste, tomruk işletmelerinin bir<br />

araya gelerek kümelenmeleri <strong>ve</strong> profesyonel küme yönetimi kadrosunun oluşturularak yüksek<br />

katma değerli üretim <strong>ve</strong> ihracata dönük bir yapıya kavuşturulması gerekmektedir.<br />

Çaycuma’da 2005 yılında yer seçimi yapılarak önerilen Zonguldak OSB yeri, Filyos çayının<br />

kirleneceği düşüncesiyle Çevre <strong>ve</strong> Orman Bakanlığınca uygun görülmemiştir. (ihtisas OSB<br />

kurulabilir.)<br />

SORUN 5: Maden kömürü ile iştigal eden redevanslı saha sahibi küçük <strong>ve</strong> orta ölçekli<br />

işletmelerin ürünlerini satamadıkları, alıcı firma ihalelerinde yüksek teminat istenmesi<br />

nedeniyle bunu karşılayamadıkları işgücü temininde güçlük çekildiği <strong>ve</strong> sektörde fiyatların<br />

düşmesi nedeniyle sıkıntı yaşandığı ifade edilmektedir.<br />

ÇÖZÜM 5: a) Türkiye Taşkömürü Kurumunun redevanslı sahalardaki maden kömürü<br />

üretimi yapan küçük <strong>ve</strong> orta boy işletmelerin bir araya gelerek bir A.Ş. çatısı altında<br />

birleşmeleri <strong>ve</strong> kendi kömürlerini satabilmek için, Özelleştirme kapsamında bulunan Termik<br />

santrallerine talip olmaları madencilik sektöründeki sanayicilerin sorunlarına büyük ölçüde<br />

cevap <strong>ve</strong>recektir.<br />

b) İlimizde Bölge Müdürlüğü bulunan Ziraat Bankasının, <strong>Sanayi</strong>cilere <strong>ve</strong> Kobi’ere<br />

yönelik uzun vadeli <strong>ve</strong> düşük faizli kredi ile desteklenmeleri halinde, işletmelerin<br />

kapanmadan faaliyetlerini sürdürmeleri sağlanabilecektır.<br />

Ayrıca, Bölgesel teşviklerin, madencilik hazırlık, Dökümcülük, tersane sektörlerinede<br />

uygulanması,<br />

İl ulaştırma altyapısı bakımından değerlendirildiğinde, kara, deniz, demiryolu <strong>ve</strong> hava<br />

yolu imkanları olmasına rağmen sanayi sektörünün ihtiyacına hizmet <strong>ve</strong>recek standarda<br />

ulaşamamıştır. Örneğin demiryolu tek hatlı olup, çift hatta çıkarılması Serbest Bölge olarak<br />

ilan edilen kamulaştırması tamamlanan Filyos bölgesinde liman yapımına başlanması, Filyos<br />

nehri Taşkın Koruma Projesinin başlatılması Filyos Projesinde yer alan baraj <strong>ve</strong> hidroelektrik<br />

santrallerinin yapımı, doğalgaz çalışmalarının hızlandırılması, havaalanının da tam kapasite<br />

ile işletilmesi gerekmektedir.)<br />

Ayrıca; Maden kömürü, demir çelik <strong>ve</strong> ağaç <strong>ve</strong> orman ürünleri sektöründe faaliyet<br />

gösteren küçük işletmelerin “küme yönetimlerini” kurarak birleşmeleri katma değeri yüksek<br />

ürünler elde ederek markalaşmaları <strong>ve</strong> ihracata dönük rekabetçi bir yapıya kavuşturulmaları<br />

için Üni<strong>ve</strong>rsite- Kamu işbirliği ile İlde bir çalışma başlatılmasının uygun olacağı<br />

düşünülmektedir. Yapılacak bu çalışma İlde kolektif çalışma anlayışının yerleşmesine de<br />

katkı sağlanmış olacaktır.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

ÜNVANI : NİTELİĞİ : SAYISI :<br />

İl Müdürü İşletme 1<br />

İl Müdür Yardımcısı (boş kadro) 1<br />

Şube Müdürü (Teknik) Kimya Müh. 1<br />

Şube Müdürü (İdari ) İşletme 1<br />

Mühendis Elektrik-Kimya Müh. 3 (2 Elektrik, 1 Kim. Müh)<br />

Şef İşletme-Tic.Lise 2<br />

Ölçü Ayar Memuru İktisat-Mes. Yüksek Ok. 1<br />

Memur İşletme 3<br />

Şoför Lise 1<br />

4<strong>81</strong>

68 AKSARAY<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

İlde ilk sanayi kuruluşu, kamunun öncülüğünde 1924 yılında kurulan Azmi Milli Türk<br />

A.Ş.’dir. Bu fabrika aynı zamanda ihtiyacı olan elektrik enerjisini de kendi hidro elektrik<br />

santrali ile karşılamış <strong>ve</strong> şehrin elektrik ihtiyacına da cevap <strong>ve</strong>rmiştir. Yine bir kamu yatırımı<br />

olarak 1976 yılında SEK’e bağlı Aksaray Süt Ürünleri Fabrikası kurulmuş daha sonra bu<br />

fabrika özelleşmiştir. 1986 yılında Mercedes Benz Türk A.Ş. Kamyon Fabrikasının açılışı<br />

gerçekleşmiştir.<br />

İlde esas sanayileşme 1989 yılında İl olmasından sonra başlamış <strong>ve</strong> Aksaray OSB’nin<br />

faaliyete geçmesiyle 1997 yılından sonra hız kazanmıştır. İlde otomotiv, otomotiv yan sanayi,<br />

tekstil, gıda, süt <strong>ve</strong> süt ürünleri, kimya <strong>ve</strong> plastik, metal <strong>ve</strong> makine sanayi ile toprak <strong>ve</strong><br />

madene dayalı 245 adet işletme faaliyetini sürdürmekte, bir çok işletmede organize sanayi<br />

bölgesinde yatırımına devam etmektedir. İlin sanayi kuruluşlarında takriben 8000 kişi<br />

istihdam edilmektedir.<br />

5084 sayılı Yatırımların <strong>ve</strong> İstihdamın Teşviki Kanunu kapsamında İlde 2011yılı İlk sekiz<br />

ayda toplam 37 firma 1,<strong>81</strong>4450,75 TL Enerji desteğinden yararlanmıştır.(İl Müdürlüğü<br />

<strong>ve</strong>rilerine göre)<br />

İlin Mercedes, Sütaş, Eroğlu <strong>ve</strong> Kaya Giyim, Borsan Panel Radyatör, Keskinkılıç Özel<br />

Şeker ,Ise Otomotiv, Polytech Plastik, Çift Kartal İmer L&T,Tarım Kredi, Fabrikası gibi<br />

büyük yerli <strong>ve</strong> yabancı yatırımların İlde bulunması <strong>ve</strong>ya gelmesiyle birlike bu firmalara<br />

hammadde <strong>ve</strong> yarı mamül tedarik eden yan sanayi konumundaki firma sayısında artış<br />

olmuştur. Bu kapsamda ana sanayi <strong>ve</strong> yan sanayinin birlikte gelişmesiyle ilde istihdam<br />

rakamlarında önemli artış olmuş, bu durum İlin Sosyo-Ekonomik yapısında iyileşmeye etken<br />

olmuştur.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İlde ticaret dinamik bir yapıya sahiptir. İl merkezinde süpermarketler alış<strong>ve</strong>riş merkezleri,<br />

mağazalar toptan <strong>ve</strong> perakende alış<strong>ve</strong>riş merkezleri ticaretin sürekli canlı kalmasında önemli<br />

rol oynamaktadır.<br />

İlin sanayi çarşısında ağır vasıta tamir atölyeleri, küçük el sanatları atölyeleri yedek<br />

parçacılık, mobilyacılık, ağaç işçiliği <strong>ve</strong> doğramacılık da ticari hayata katkı sağlamaktadır.<br />

Ayrıca yurt dışında çalışan işçilerin yaz tatillerini geçirmek için ile gelmeleri de ticarette<br />

canlılık sağlamaktadır. İlde ticari işletmecilik özellikle organize sanayi bölgesinin faaliyete<br />

geçmesi ile büyük bir gelişme sağlamıştır.<br />

İlin Gümrük Müdürlüğü <strong>ve</strong>rilerine göre ilden ihracı yapılan ürünler; değirmen makineleri,<br />

kalsit, konfeksiyon mamulleri, panel radyatör, karbondioksit gazı, fan, garaj kapısı, yedek<br />

parça, silo, kamyon, plastik boru, süt ürünleri, el arabası vb, İlde ithali yapılan ürünler; yedek<br />

parça <strong>ve</strong> makine üretiminde kullanılan bazı girdiler.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Aksaray İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

482

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Aksaray İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 230 dir. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.3 lük bir oran ile sanayisi gelişmekte olan illerimiz arasında yer<br />

almaktadır.<br />

İç Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, % 45 ile<br />

Ankara İli ilk sırada yer alırken, Ankara İlini sırasıyla %24 ile Konya, %10 Kayseri, %5<br />

Eskişehir, %3 Sivas, %2 Karaman, %2 Kırıkkale, %2 Aksaray, %2 Nevşehir, %2 Yozgat, %1<br />

Niğde, %1 Çankırı <strong>ve</strong> %1 ile Kırşehir İli takip etmektedir.<br />

3.2. İlde sanayi işletmelerinin sektörel dağılımı:<br />

Aksaray İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda;<br />

% 26 Gıda ürünleri imalatı,<br />

%15 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı,<br />

% 11 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı<br />

% 8 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı(mak.<strong>ve</strong> tec.hariç)<br />

% 8 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

% 6 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 5 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı,<br />

% 4 Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) <strong>ve</strong> yarı treyler (yarı römork) imalatı,<br />

% 4 Tekstil ürünleri imalatı<br />

% 3 Ana metal sanayi,<br />

% 2 Giyim eşyası imalatı, kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması,<br />

%2 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

% 2 Metal cevherler madenciliği<br />

% 4 Diğer (İçeçek imalatı,Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürürnleri imalatı,Kok kömürür <strong>ve</strong> rafine edilmiş<br />

petrol ürürnleri)<br />

3.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Aksaray ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı toplam<br />

7.227 dır.<br />

AR-GE birimi bulunan sanayi işletmesi sayısı 14, çalışan sayısı 71’dır.<br />

Kalite kontrol birimi bulunan sanayi işletmesi sayısı 36, çalışan sayısı 137 dir.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Aksaray İlinin sanayisi, yerel hammadde kaynaklarına göre bir gelişme göstermiştir.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, % 26 sı Gıda ürünleri imalatı, % 20 i Motorlu kara taşıtı treyler<br />

(römork) <strong>ve</strong> yarı treyler (yarı römork) imalatı sektörlerinde istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 78’i işçi, % 4 ‘ü mühendis’tir.<br />

Aksaray İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 25’ i mikro ölçekli, % 68 sı küçük ölçekli,<br />

% 5 si orta ölçekli, % 2’si büyük ölçekli işletmelerdir<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Mercedes Bens Türk A.Ş.Aksaray Fabrikası<br />

Çift kartal tahıl depolama ltd.şti.<br />

- Sütaş Süt Ürünleri A.Ş.Aksaray Şb.<br />

- Keskinkılıç Gıda San.<strong>ve</strong> Tic.A.Ş. Aksaray Şb.<br />

- Kaya Giyim Konfeksiyon İhr.San.<strong>ve</strong> Tic.Ltd.Şti.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Tarım <strong>ve</strong> hayvancılık; İlde tarım <strong>ve</strong> hayvancılığa el<strong>ve</strong>rişli arazilerin bulunması bu alanda<br />

yapılacak yatırımlar için güçlülük sağlayan en önemli bir faktördür. İlde hayvancılık<br />

sektöründe girdi olarak kullanılan hammaddeler (sap- saman, yonca, pancar küspesi, melas<br />

vb.) yönüyle oldukça zengindir.<br />

483

Hayvancılık sektöründe yapılacak yatırımlar şöyledir:<br />

Et <strong>ve</strong> süt besiciliği: için İlde uygun bir ortam bulunmaktadır. Bunlar ahır işletmeciliği<br />

şeklinde olabileceği gibi Hayvancılık Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi şeklinde de gerçekleştirilebilir.<br />

İlde KOBİ <strong>ve</strong> mandıracılık niteliğinde bir çok işletmenin bulunması yanında, ulusal düzeyde<br />

faaliyette bulunan Sütaş firmasının İl OSB de entegre tesis açması hayvancılık sektörünün<br />

gelişmesinde de önemli bir ektendir.<br />

Et <strong>ve</strong> yumurta tavukçuluğu: Türkiye genelinde olduğu gibi İlde de gelişmeye müsait bir<br />

sektördür. Çünkü beyaz ete olan talebin hızla artması bu sektöre yatırım yapmayı gerektiren<br />

faktörlerin başında gelmektedir. Bu amaçla ilk aşamada küçük <strong>ve</strong> orta ölçekli et <strong>ve</strong> yumurta<br />

işletmeleri kurulması yatırımlara önerilebilir.<br />

Madencilik sektöründe yapılabilecek yatırımlar şöyledir:<br />

Pomza taşı üretim tesisi: Dünya pomza rezervi açısından önemli bir yeri olan ülkemizde<br />

özellikle bu rezervin büyük bir çoğunluğu doğu <strong>ve</strong> içanadolu bölgelerinde yer almakta,<br />

bölgemizde özellikle Nevşehir, Avanos. Ürgüp, Derinkuyu, Kayseri Gömeç, Talas <strong>ve</strong><br />

Tomarza Aksaray Güzelyurt Bölgelerinde yaygın olarak bulunmaktadır.<br />

Mermer İşleme tesisi: İl Ekecik yöresinde çıkarılan granit ile Güzelyurt Yaprakhisar<br />

mevkiinden çıkarılan mermerler çıkarıldıktan sonra işlenmek üzere Bilecik, Isparta gibi diğer<br />

İllere götürülmekte buralarda işlendikten sonra yurt içinde kullanıldığı gibi yurt dışına da<br />

ihraç edilmektedir. Bu yerlere yapılacak işleme tesisleri taşıma masraflarını asgariye ye<br />

indireceği gibi İl istihdamına katkıda bulunulacaktır.<br />

Gıda <strong>ve</strong> kimya sektöründe yapılacak yatırımlar şöyledir:<br />

Ayçiçeği yağı rafine tesisi: İl Tarım İl Müdürlüğü <strong>ve</strong>rilerine göre İlde 2008 yılı içerisinde<br />

90.803 dekarlık sahada 36.321.200 ton üretim yapılmaktadır. Ayrıca İlde 127.133 ton/yıl ham<br />

yağ üretim kapasiteli 2 adet tesis bulunmaktadır. Bu tesisler üretimde oldukları ham yağları<br />

diğer İllerdeki rafine işletmelerine göndermekte <strong>ve</strong>ya satmaktadırlar. İlde ayçiçeği yağı rafine<br />

tesisini işletebilecek kapasitede yağlık ayçiçek tohumu <strong>ve</strong> ham yağ üretim tesisi<br />

bulunmaktadır.<br />

Melastan etil alkol <strong>ve</strong> sitrik asit üretim tesisi: İl Merkez <strong>ve</strong> İlçelerinde geniş bir sahada<br />

Tarım İl Müdürlüğü <strong>ve</strong>rilerine göre 2008 yılı içerisinde 634.843 ton şeker pancarı üretimi<br />

yapılmıştır. İlde üretimi yapılan şeker pancarı İl Merkezindeki özel şeker fabrikası, Kırşehir,<br />

Niğde Bor <strong>ve</strong> Konya Ereğli Şeker Fabrikalarında işlenmektedir. Proses esnasında ortaya çıkan<br />

melas çeşitli şekillerde değerlendirilmektedir. Bundan elde dilen etil alkol yoğun olarak içki<br />

<strong>ve</strong> kimya sanayinde, sitrik asit ise farklı gıda alanlarında <strong>ve</strong> endüstriyel uygulamalar da<br />

kullanılmaktadır.<br />

Papates cipsi <strong>ve</strong>ya hamuru üretim tesisi: Bölgemizde yoğun olarak üretilen patates bölge<br />

içerisinde yemeklik olarak değerlendirildiği gibi üretimi artırarak cipsi üretim tesislerine<br />

gönderilip buralarda işlendikten sonra patates cipsi <strong>ve</strong> mısır irmiğinden <strong>ve</strong> çerez üretimi<br />

yapılabilmektedir.<br />

Alabalık üretim Tesisi: Balık besleyici özelliğinin yüksek olması nedeniyle gıda olarak her<br />

zaman talep edilen bir üründür. Özellikle son yıllarda ülkemizde alabalık üretim <strong>ve</strong><br />

tüketiminde önemli artışlar olmaktadır.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

5.1. Muhtelif makine yedek parça imalatı<br />

İlde otomotiv sanayi alanında Mercedes Benz Türk A.Ş. kamyon fabrikası ile yan sanayi<br />

önemli bir potansiyel <strong>ve</strong> istihdam yaratmaktadır. Ancak girdilerin önemli bir kısmının yurt<br />

dışından, İstanbul, Bursa gibi İllerde bulunan fabrikalardan karşılanmaktadır. Bu durum<br />

makine imalat sanayinde önemli bir eksiklik olarak kabul edilmektedir. Makine yedek parça<br />

imalatı seri imalat yapan tesislerde gerçekleştirildiği gibi atölyelerde de gerçekleştirilebilir.<br />

484

Küçük <strong>ve</strong> orta ölçekli tesisler kurularak <strong>ve</strong> modern işletmecilik anlayışıyla bu tür girdilerin<br />

İlde yapılması mümkün görülmektedir.<br />

5.2. Ytong (Gaz Beton) <strong>ve</strong> çivi üretim tesisi<br />

İnşaat sektöründeki hızlı gelişme çiviye olan ihtiyacı artırmaktadır. Ayrıca yüksek silisli havi<br />

bir dolgu maddesi, kum, kumtaşı, baca külü, cüruf ile bağlayıcısı kireç <strong>ve</strong> çimentodan oluşan<br />

ytonk İlde inşaat sektöründe yoğun olarak kullanılmaktadır.<br />

5.3. Büro malzemeleri imalat tesisi<br />

Genellikle bürolarda kullanılan laminant <strong>ve</strong> metalden masa, dolap vb. gibi büro eşyaları İlde<br />

kurulacak modern tesislerde üretilebilir. Tesiste üretilecek büro eşyası öncelikle tesisin<br />

bulunduğu İl <strong>ve</strong> bölgede <strong>ve</strong> yurt dışına da pazarlanma imkanı bulunmaktadır.<br />

5.4. Çocuk bezi <strong>ve</strong> hijyenik bez imalat tesisi<br />

Hijyenik ürünler arasında yer alan çocuk bezi, yetişkin bezi (hasta bezi), hijyenik kadın pedi<br />

imalatı ayrı hatlarda olmak üzere aynı <strong>ve</strong> benzeri hammadde kullanılarak benzer makine <strong>ve</strong><br />

teçhizat ile gerçekleştirilebilir.<br />

5.5. Toz, sıvı, jel <strong>ve</strong> deterjan imalatı<br />

Lineer alkili benden yağ alkolleri gibi bazı hammaddelerin sulfone edilerek aktif maddeler<br />

haline getirilip toz, sıvı, jel deterjan imalatı tesisi kurulabilir. Tesiste imal edilecek deterjan<br />

öncelikle tesisin bulunduğu yörede <strong>ve</strong> mücavir illere pazarlanabilir.<br />

İlde ayrıca Pazar <strong>ve</strong> hammaddeye dayalı olmadan tekstil <strong>ve</strong> konfeksiyon sektöründe teneke<br />

kutu <strong>ve</strong> metal kremit sektöründe de tesisler kurulabilir.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Aksaray İline Ait İhracat Bilgileri<br />

YIL<br />

İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 $)<br />

2008<br />

57 69.250<br />

2009<br />

62 56.620<br />

2010<br />

55 56.844<br />

2011 73 83.618<br />

6.2. Aksaray İline Ait İthalat Bilgileri<br />

YIL<br />

İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 $)<br />

2008<br />

50 48.063<br />

2009<br />

39 31.484<br />

2010<br />

47 48.259<br />

2011 79 66.834<br />

7. Aksaray İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Aksaray Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No: 149)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “658 hektar+arıtma” olarak <strong>ve</strong> 1.500.000.-TL ödenekle<br />

yer almaktadır.<br />

485

� Bölgedeki; 287 adet sanayi parselinin 222 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 132 adedi üretim, 40 adedi inşaat, 50 adedi proje aşamasındadır. 65 adet<br />

parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 4.220 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; elektriksiz makineler, pişmiş kil-çimento <strong>ve</strong> orman ürünleri<br />

sanayidir.<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Aksaray Tarımsal OSB (Bodur Elma Yetiştiriciliği):<br />

� 26.04.2004 tarihinde yer seçimi etüdü yapılmış olup, Valilikçe önerilen 4.000 hektar <strong>ve</strong><br />

4.200 hektar büyüklüğünde olmak üzere 2 adet alan incelenmiştir.<br />

� 15.04.2005 tarih <strong>ve</strong> 4465 sayılı yazımızla talebin OSB Kanunu kapsamında<br />

değerlendirilmesi yerine, bodur elma yetiştiriciliği konusunda teşvik edilmesinin daha<br />

uygun olacağı, bu bağlamda, talebin mülga Tarım <strong>ve</strong> Köyişleri Bakanlığı’na iletilerek<br />

sonucundan Bakanlığımıza bilgi <strong>ve</strong>rilmesi Valiliğe bildirilmiştir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ :<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Aksaray İlinde 806 işyerlik 3 Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu projeler<br />

için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 26.662.109.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

486<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 AKSARAY MERKEZ KSS 255 255 0 100<br />

2 AKSARAY MERKEZ (ÖRNEK) 301<br />

KSS<br />

260 41 86<br />

3 AKSARAY ORTAKÖY KSS 250 180 70 72<br />

TOPLAM 806 695 111 86<br />

b) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Ağaçören Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “46 işyeri, altyapı” olarak <strong>ve</strong> 500.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Proje çalışmaları devam etmektedir.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Gülağaç Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 26.11.2010 tarih <strong>ve</strong> 9317-9322 sayılı dağıtımlı yazımızla 76 dönüm alanın uygun<br />

görüldüğü ilgili kurumlara bildirilmiştir. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar Ve Çözüm<br />

Önerileri<br />

1) Bilindiği üzere organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri sanayicilere alt yapısı tamamlanmış sanayi<br />

parselleri sunulması imkanı <strong>ve</strong>ren özellikle ekonomik gelişme <strong>ve</strong> istihdam yaratma<br />

açısından İl <strong>ve</strong> ülke ekonomisine katkılar sağlayan çok önemli sanayi topluluklarıdır.<br />

İl Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesindeki parsellerin tamamı satılmıştır. Bakanlığımızca onaylı<br />

OSB genişleme alanının ise henüz altyapı ihalesi gerçekleştirilememiştir. İlde yatırım<br />

yapmak isteyen müteşebbislere altyapısı tamamlanmış yatırım yeri tesisinde sıkıntı<br />

çekilmektedir. İl OSB genişleme alanı ile ilgili altyapı proje inşaat ihalesinin biran önce<br />

yapılarak sanayicilerimize altyapısı tamamlanmış yer temininin sağlanması.

2) İl OSB atık su arıtma tesisinin henüz kurulu olmaması sebebiyle ileride çevre sorunlarına<br />

sebep teşkil edilecektir. Atık su arıtma tesisi ihalesinin bir an önce yapılarak oluşabilecek<br />

çevre sorunlarının önlenmesi.<br />

3) İlde bazı sanayi kollarında yetişmiş işgücü <strong>ve</strong> nitelikli eleman sıkıntısı çekilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>cilerimizle görüşülerek sıkıntı duyulan alanlarda İl istihdam kurulunca kurslar<br />

düzenlenmek suretiyle bu sorun giderilmeye çalışılmaktadır.<br />

4) İle Üni<strong>ve</strong>rsitenin açılması bir başarı olarak değerlendirilmektedir. Ancak Üni<strong>ve</strong>rsitenin<br />

yeni kurulmuş olması sebebiyle henüz Üni<strong>ve</strong>rsite sanayi işbirliği sağlanamamıştır.<br />

İlerleyen dönemlerde Aksaray ilinde Üni<strong>ve</strong>rsite-sanayi işbirliğinin sağlanması sonucunda<br />

öğrenciler teorik eğitimlerini pratik eğitim ile birleştireceklerdir. Bu ilişkilerin yanında<br />

ülkemizde sayısı <strong>ve</strong> kapasiteleri giderek artan TEKMER –TEKNOKENT <strong>ve</strong> <strong>Teknoloji</strong><br />

Geliştirme Bölgeleri için gerekli çalışmalar başlatılacaktır.<br />

5) İldeki sanayi işletmelerinin markalaşma konusundaki bilgi noksanlığı.<br />

İşletmeler ulusal <strong>ve</strong> uluslar arsı pazarlarda kendilerini ispat ettikçe <strong>ve</strong> gerekli tanıtım<br />

faaliyetlerine ağırlık <strong>ve</strong>rdikçe markalaşma süreci daha da <strong>ve</strong>rimli bir hal alacaktır.<br />

Şirketlerin markalaşmayı bir stratejik hedef olarak almaları halinde bu bilgi noksanlığı da<br />

ortadan kalkacaktır.<br />

6) İlde faaliyette bulunan işletmelerin dış ticaret (ithalat-İhracat) konusunda özellikle<br />

mevzuat <strong>ve</strong> uygulamalara yönelik bilgi ihtiyacı eksikliği firmaların bünyelerinde <strong>ve</strong>ya<br />

ticaret <strong>ve</strong> sanayi odaları bünyelerinde konuya ilişkin uzman eleman çalıştırılması, konuya<br />

ilişkin Üni<strong>ve</strong>rsitelerle işbirliğinin sağlanması.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

1- İl Müdürü<br />

2- İl Müdür Yardımcısı (1 Adet )<br />

3- Şube Müdürü (1 Adet )<br />

4- Şef (2 Adet )<br />

5- Mühendis (3 Adet )<br />

6- Tekniker (1 Adet )<br />

7- Ölçüler <strong>ve</strong> Ayar Memuru (1 Adet )<br />

8- Memur (1 Adet )<br />

9- Veri Hazırlama Kontrol İşletmeni (1 Adet )<br />

Mühendislerimizden birisi 3 yıldır KOSGEB Sinerji Odağında geçici görevli olarak<br />

çalışmaktadır.<br />

487

69 BAYBURT<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

<strong>Sanayi</strong>, küçük ölçekli işletmelerden (1–49 kişi çalıştıran işletmeler) meydana gelmektedir.<br />

GSYİH’sı içerisinde sanayi sektörü, son sırada yer almaktadır.<br />

Bayburt’ta, yem, un, kepek, tuğla, çivi, tel, çelik kapı, mermer, taş ocakçılığı, giyim <strong>ve</strong> çuval<br />

üretimi yapan sanayi tesisi bulunmaktadır.<br />

İldeki sanayi tesislerinin başlıca sorunları; sermaye yetersizliği, iklim şartları, ham madde<br />

sıkıntısı <strong>ve</strong> imkânsızlıklar nedeniyle, teknolojiye ayak uyduramamaktadır. Ayrıca, işletmeler<br />

kredi faizlerinin yüksek olması nedeniyle bankalardan kredi kullanıp yeni makineler<br />

alamamaktadırlar.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Ticaret sektörü, gerek sanayi <strong>ve</strong> kentleşme olgularıyla iki yönlü bağlantısı, gerekse<br />

oluşturduğu gelir <strong>ve</strong> istihdam bakımından Bayburt ekonomisinde önemli sektörlerinden biri<br />

konumundadır. Ticaret sektörü % 17,7 ile GSYİH’yı oluşturan üçüncü sektör konumundadır.<br />

İlin ticari faaliyetleri, çeşitli sanayi mamulleriyle, tarımsal <strong>ve</strong> hayvansal ürünlerin, küçük<br />

sanatkârların üretimi olan mamullerin pazarlanmasından oluşmaktadır.<br />

İlden diğer illere, genellikle tarımsal <strong>ve</strong> hayvansal ürünler ihraç edilmektedir. Bunlar;<br />

arasında tahıl ürünleri, bal <strong>ve</strong> yağ ihracı yapılmaktadır. Diğer illerden ise, her türlü sanayi<br />

mamulleri, tarım ürünleri <strong>ve</strong> temel gıda maddeleri gelmektedir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Bayburt İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Mevcut sanayi sicil kayıtlarına göre, sanayi işletmelerinin % 32 si İstanbul, % 9 u Bursa,<br />

% 7si Ankara, % 5 i İzmir, % 4 Konya, % 3 Gaziantep, % 3 ü Denizli, % 2 si Kocaeli, , % 2 si<br />

Adana, % 2 si Tekirdağ, % 2 si Kayseri, % 2 si Mersin olmak üzere toplam % 73 ü oniki<br />

ildedir.<br />

Bayburt İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 29 dir. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.05 lük bir oran ile sanayisi az gelişmiş iller arasında yer almaktadır.<br />

Bölgelere göre incelediğimizde, sanayi işletmelerinin % 2 si Doğu Anadolu Bölgesinde, % 5’<br />

i Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, %6 sı Karadeniz Bölgesinde, % 8 i Akdeniz Bölgesinde,<br />

%14 i Ege Bölgesinde, %16 sı İç Anadolu Bölgesinde, % 49 u Marmara Bölgesi’nde olduğu<br />

görülmektedir.<br />

Karadeniz Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, bölge<br />

illeri arasında %19 lik bir oran ile Samsun ilk sırada yer almaktadır. Sırasıyla, % 10 ile Düzce<br />

, % 10 Trabzon, %10 Çorum, % 7 Bolu, % 6 Kastamonu, % 5 Ordu, %5.0 Rize, % 4 Amasya,<br />

% 4 Tokat, %4 Zonguldak, % 4 Karabük, %3 Sinop, % 3 Giresun, %3 Bartın, %1<br />

Gümüşhane, %1 Artvin, % 1 Bayburt illeri takip etmektedir.<br />

1.1. Bayburt İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Bayburt İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 52 ile<br />

Gıda ürünleri imalatı, % 17 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı ilk sıralarda<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Bunları sırasıyla aşağıdaki sektörle takip etmektedir.<br />

% 14 ile Kauçuk plastik <strong>ve</strong> ürünleri imalatı,<br />

% 4 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

% 4 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç)<br />

% 3 Giyim eşyası imalat; küürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 3 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı<br />

488

% 3 Metal cevherler madenciliği<br />

1.2. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Bayburt ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

toplam 621 dir.<br />

Ar-Ge birimi olan personel sayısı 2, çalışan sayısı 1 dir. Toplam personelin % 0.2 si Ar-Ge<br />

biriminde çalışmaktadır.<br />

1.3. Genel Değerlendirme:<br />

Çalışanların % 32 si Metal cevherler madenciliği malatı, % 29 u Diğer metalik olmayan<br />

mineral ürünlerin imalatı sektöründe istihdamın edilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>deki istihdamın % 84 sı işçi, % 3 üi mühendistir.<br />

Bayburt İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 52 si mikro ölçekli, % 35 küçük ölçekli,<br />

% 13 ü orta ölçeklidir.<br />

Personel Sayısına Göre Büyük İşletmeler<br />

- Baykes(Baykes İnşaat Gıda Tekstil Turizm Hayvancılık <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Ltd.Şti.<br />

- Kavi Metal <strong>ve</strong> Plastik Profil <strong>Sanayi</strong> Ticarst<br />

- Şetat Madencilik Gıda <strong>Sanayi</strong> Ticaret A.Ş Kop-Bayburt Şubesi<br />

-Eren Birlik Unlu Gıda Mamülleri Hayvancılık Gıda İnşaat Malzemeleri İletişim İthalat<br />

İhracat <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Ltd.Şti.<br />

-Tekinler Hazır Beton Hayvancılık Nakliyat İthalat İhracat Ticaret Ltd.Şti.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Bayburt için uygun yatırım konuları önerilirken, öncelikle ildeki doğal kaynak<br />

potansiyelini değerlendirmeye yönelik yatırımların neler olabileceği göz önünde alınmıştır.<br />

Gelişme aşamasının başında olan bir ilde tarım, maden <strong>ve</strong> orman varlığından meydana gelen<br />

doğal kaynak potansiyeli, öncelikli olarak <strong>ve</strong> kolaylıkla değerlendirilebilecek kaynakları<br />

oluşturur. Tarım <strong>ve</strong> hayvancılığın ilin ekonomik yapısındaki ağırlığı dikkate alındığında doğal<br />

kaynak potansiyeline öncelik <strong>ve</strong>rilmesinin gerekliliği ortaya çıkmaktadır.<br />

Yatırım konuları önerilirken daha sonra göz önüne alınan kriterler ise; ildeki <strong>ve</strong> çevre<br />

illerdeki sanayilerin ileri <strong>ve</strong> geri entegrasyonuna <strong>ve</strong> ihracata yönelik yatırımlar, il, çevre iller<br />

<strong>ve</strong> ülkelerin talebini karşılayacak ürünler ile talep, pazar <strong>ve</strong> pazara bağımlı olmayan<br />

maddelerin üretimine yönelik yatırımlardır.<br />

Bayburt’ta 29 yatırımın gerçekleştirilebileceği tespit edilmiştir<br />

Bayburt’ta tarım sektöründe <strong>ve</strong>rimlilik <strong>ve</strong> üretimi artırmak amacıyla 5 yatırım<br />

konusu önerilmiştir.<br />

� Tıbbi <strong>ve</strong> aromatik bitkiler üretimi<br />

� Mey<strong>ve</strong> yetiştiriciliği<br />

� Damızlık (hibrit) tohum üretim tesisi<br />

� Yem bitkileri üretimi<br />

� Organik tarım ürünleri üretimi<br />

Bayburt’ta hayvancılık sektöründe yapılabilecek 4 yatırım konusu belirlenmiştir.<br />

� Su ürünleri üretimi<br />

� Arıcılık<br />

� Damızlık et <strong>ve</strong> süt sığırcılığı<br />

� Et <strong>ve</strong> yumurta tavukçuluğu<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Karadeniz Bölgesi ile Doğu Anadolu Bölgesinin birleşme noktasında <strong>ve</strong> Türk<br />

Cumhuriyetleri, Rusya ile Ortadoğu ülkelerine yakın konumda bulunan Bayburt ilinin, doğal<br />

kaynak potansiyelinin değerlendirilmesi yanında, yurt içi talebi karşılamaya <strong>ve</strong> ihracata<br />

489

yönelik olarak, gelişme potansiyeli yüksek olan sektörlere ilişkin yatırımların yapılması da<br />

büyük önem taşımaktadır.<br />

Bayburt’ta gıda sanayinde gerçekleştirilebilecek 4 yatırım konusu tespit edilmiştir<br />

� Pastörize süt <strong>ve</strong> süt ürünleri üretim tesisi<br />

� İşlenmiş su ürünleri üretim tesisi<br />

� Et <strong>ve</strong> et ürünleri tesisi<br />

� Mey<strong>ve</strong> paketleme tesisi<br />

Bayburt’ta dokuma <strong>ve</strong> giyim sanayinde 5 yatırım yapılabilir bulunmuştur.<br />

� Yün iplik üretimi<br />

� Yünlü dokuma üretimi<br />

� Çorap üretimi<br />

� Örme eşya üretimi<br />

� Hazır giyim üretimi<br />

Bayburt’ta plâstik sanayinde gerçekleştirilebilir 6 yatırım tespit edilmiştir.<br />

� Plâstik eşya <strong>ve</strong> ambalaj malzemesi üretimi<br />

� Yer döşemeleri üretimi<br />

� Polivinilklorürden (PVC) kaplama ürünleri<br />

� PVC’den yapılmış mutfak eşyaları üretimi<br />

� Polietilenden (PE)oyuncak üretimi<br />

� PE’den elektronik eşya parçaları üretimi<br />

Bayburt’ta diğer sektörlerde gerçekleştirilebilir 9 yatırım konusu tespit edilmiştir.<br />

� Bilgisayar sarf malzemeleri üretimi<br />

� Buğday saplarından kompozit malzeme üretimi<br />

� Buğday saplarından levha üretimi<br />

� Bitkisel esaslı dizel yakıt (Biodizel) üretimi<br />

� Karma yem üretimi<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Bayburt İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

2008 4 1.540<br />

2009 2 177<br />

2010 1 2.761<br />

2011 1 3.240<br />

6.2. Bayburt İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

2008 4 2.058<br />

2009 3 894<br />

2010 2 1.894<br />

2011 5 3.461<br />

490<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

7. Bayburt İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Bayburt Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (Sicil No:11)

� 220 hektar büyüklüğündedir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 150 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma, plastik <strong>ve</strong> madeni eşya sanayidir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Bayburt ilinde 180 işyerlik Merkez Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi 2002 yılında hizmete<br />

sunulmuştur. Proje için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 11.425.225.-<br />

TL’ye karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

491<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 BAYBURT MERKEZ KSS 180 148 32 82<br />

TOPLAM 180 148 32 82<br />

(06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

SORUNLAR:<br />

1) Pek çok sektörel yatırım için gerekli hammadde yetersiz olması <strong>ve</strong>/<strong>ve</strong>ya hammaddeye<br />

uzak olması<br />

2) Tarıma dayalı sanayi <strong>ve</strong> doğal taş gibi ilin öncelikli sektörlerine yönelik yeterli<br />

müteşebbisin bulunmaması, kurulu bulunan işletmelerin ise yeterli sermaye birikimine<br />

sahip olmaması,<br />

3) Özelikle sanayi sektörüne yönelik mesleki yeterliliği bulunan personelin yetersizliği<br />

4) İlde kısıtlıda olsa var olan sanayi ürünlerinin tanıtım <strong>ve</strong> pazarlama alanında ciddi<br />

sorunlar yaşıyor olması<br />

5) İlde birlikte çalışma kültürünün yetersiz olması <strong>ve</strong> bunun doğal sonucu olarak sanayi<br />

işletmelerin küçük olması <strong>ve</strong> gelişme temayülü göstermemesi<br />

6) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinin alt yapısının yetersiz olması<br />

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ:<br />

1) Özellikle Tarıma dayalı sanayi işletmelerinin kurulması <strong>ve</strong> özendirilmesi<br />

2) Yine sektörel avantajlar sunan doğal taş üretimine yönelik yeni teknolojilerin transferi<br />

için çalışmalar gerçekleştirilmeli<br />

3) İlde, Dünya’ da çok yaygın olarak kullanılan kümelenme modeli gibi modellerin<br />

yaygınlaştırılabilmesi için yönlendirme çalışmaları yapılması<br />

4) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinin su <strong>ve</strong> elektrik alt yapısının güçlendirilmesi<br />

5) Kurumlar arasında sanayi ile ilgili bir amaç birliği sağlanması<br />

6) İlin rekabet avantajı bulunan sektörleri ile ilgili yeterli tanıtım <strong>ve</strong> lobi çalışmaları<br />

yürütülerek, müteşebbislerin ile çekilmesi <strong>ve</strong> kamunun bu süreçte kolaylaştırıcılık<br />

görevi üstlenmesi.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

İl Müdürü, Şube Müdürü, 2 adet Şef, 1 adet Ölçü Ayar Memuru (yeni açıktan atanan) <strong>ve</strong> 1<br />

adet hizmetli olmak üzere toplam 6 personelle İl Müdürlüğümüzün görevlerini yürütmektedir.

70 KARAMAN<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Karaman ekonomisi ağırlıklı olarak tarıma dayalı olup, tam olarak sanayileşememiş bir<br />

ilimizdir.İlde büyük, orta <strong>ve</strong> küçük ölçekli sanayi işletmeleri bulunmaktadır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Karaman, tarihi ipek yollarının üzerinde bulunması <strong>ve</strong> mevcut ekonomik potansiyeli ile<br />

ticari hayatın daima canlı kalmasına <strong>ve</strong> tarihten bugüne, gerek tarımsal üretiminin, gerekse<br />

imalat sanayinin canlı bir pazarı olmuştur. Eskiden de, buğday, arpa, haşhaş vb. tarım<br />

ürünlerinin yanında, bulgur, un, helva, pekmez vb. ürünlerinin ülke çapında ticaretin yapıldığı<br />

önemli bir konuma sahipti. Bugün ise, imalat sanayindeki <strong>ve</strong> tarımsal üretimindeki artış<br />

Karaman’ın ticari hayatını olumlu yönde etkilemiştir.<br />

Karaman’dan diğer illere, hububat, bakliyat, un, bulgur, bisküvi, gofret, çikolata, yem<br />

canlı hayvan, taze et, sucuk, yün tiftik, sebze, mey<strong>ve</strong>, kuru üzüm, peynir, yumurta, deri,<br />

pamuk ipliği, tekstil, halı, kömür, zirai aletler <strong>ve</strong> çeşitli makineler satılmaktadır.<br />

Diğer illerden, tuhafiye, konfeksiyon, kösele, elektrikli beyaz ev eşyaları, inşaat<br />

malzemeleri, sigara, çay, şeker, alkollü içecekler, ilaç, gıda maddeleri, akaryakıt, oto <strong>ve</strong> oto<br />

yedek parçaları ile gıda sanayinde kullanılan yağ <strong>ve</strong> şeker gibi hammaddeler satın<br />

alınmaktadır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Karaman İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Karaman İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 212 dür. Toplam sanayi işletmesi<br />

içerisinde % 0.3 lük bir oran ile sanayisi gelişmekte olan ilimizdir.<br />

İç Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, % 45 ile<br />

Ankara İli ilk sırada yer alırken, Ankara İlini sırasıyla %24 ile Konya, %10 Kayseri, %5<br />

Eskişehir, %3 Sivas, %2 Karaman, %2 Kırıkkale, %2 Aksaray, %2 Nevşehir, %2 Yozgat, %1<br />

Niğde, %1 Çankırı <strong>ve</strong> %1 ile Kırşehir İli takip etmektedir.<br />

3.2. Karaman İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Karaman İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda;<br />

% 31 Gıda ürünlerinin imalatı,<br />

% 15 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı<br />

%11 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

% 9 Ağaç <strong>ve</strong> kantar ürünleri imalatı; (mobilya hariç)<br />

% 6 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 5 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine <strong>ve</strong> teçhizat hariç)<br />

% 5 Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması,<br />

% 4 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünleri imalatı,<br />

% 4 Mobilya imalatı,<br />

% 3 Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünleri imalatı,<br />

492

% 2 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 2 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

% 3 Diğer (Tekstil ürünleri imalatı, Ana metal sanayi Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine edilmiş petrol<br />

ürünleri imalatı, Diğer ulaşım araçlarının imalatı, Metal cevherleri madenciliği, Giyim eşyası<br />

imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması, Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) <strong>ve</strong> yarı treyler<br />

(yarı römork) imalatı, Diğer imalatlar, Elektrik, gaz, buhar <strong>ve</strong> havalandırma sistemi üretim <strong>ve</strong><br />

dağıtımı)<br />

3.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre Karaman ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

toplam 12.847 dür.<br />

Kalite Kontrol birimi olan firma sayısı 39, çalışan sayısı 134 dir.<br />

Ar-Ge birimi bulunan firma sayısı 14, çalışan sayısı 22 dür.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Karaman İlinde sanayi sektörlerinde çalışanların % 72 ü Gıda ürünleri imalatı, % 9<br />

Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 82 ü işçi, % 2 si mühendistir.<br />

Karaman İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 32 u mikro ölçekli, % 56 si küçük<br />

ölçekli, % 9 u orta ölçekli, % 3 ü büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Biskot Bisküvi Gıda <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

- Bifa Bisküvi <strong>ve</strong> Gıda <strong>Sanayi</strong> A.Ş<br />

- Saray Bisküvi <strong>ve</strong> Gıda <strong>Sanayi</strong> A.Ş<br />

- Şimşek Bisküvi <strong>ve</strong> Gıda <strong>Sanayi</strong> Ticaret A.Ş<br />

- Anı Bisküvi Gıda <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Tarım Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Tarım sektöründe yeni bir tesisin kurulmasından ziyade, mevcut tesislere hammadde<br />

sağlayabilecek yatırımlara ağırlık <strong>ve</strong>rilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.<br />

Tarım sektöründe gerçekleştirilebilecek yatırımlar;<br />

� Sert buğday üretimine yönelik yatırımlar,<br />

� Damızlık (Hibrit) tohum üretim tesisi,<br />

� Seracılık yatırımları,<br />

� Bağ-Bahçe yatırımları,<br />

� Mey<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> sebze yetiştiriciliğine yönelik yatırımlar,<br />

� Ceviz, badem <strong>ve</strong> antep fıstığı yetiştiriciliğine yönelik yatırımlar.<br />

Hayvancılık Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Karaman’da Hayvancılık sektöründe yapılabilecek yatırımlar;<br />

� Kültür <strong>ve</strong> tatlı su balıkçılığı,<br />

� Arıcılık,<br />

� Et besiciliği,<br />

� Süt besiciliği,<br />

� Et tavukçuluğu,<br />

� De<strong>ve</strong> kuşu yetiştiriciliği,<br />

Ormana Dayalı <strong>Sanayi</strong>de Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Karaman’ın Orman potansiyeli her ne kadar zengin olmasa da, mobilya sanayinin<br />

varlığı <strong>ve</strong> hammadde kaynaklarına yakınlığının değerlendirilmesi neticesinde; yonga levha <strong>ve</strong><br />

odun briketine yatırım yapılabileceğini söylemek mümkündür. Bu arada, özellikle yatırımı<br />

önerilen yonga levha üretim tesisinin ağırlıklı olarak ihracata yönelik düşünülmesi daha akılcı<br />

olacaktır.<br />

493

Ormana dayalı sanayide yapılabilecek yatırımlar;<br />

� Yonga levha üretim tesisi,<br />

� Odun briketi üretim tesisi<br />

Gıda <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Gıda sanayinde gerçekleştirilebilecek yatırımlar;<br />

� Ayçiçek yağı üretim tesisi<br />

Diğer Sektörlerde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Diğer sektörlerde gerçekleştirilebilir yatırımlar;<br />

� Toprak işleme makineleri yapım tesisi,<br />

� Styropor’dan ambalaj <strong>ve</strong> yalıtım malzemeleri üretim tesisi,<br />

� PVC boru <strong>ve</strong> elemanları üretim tesisi,<br />

� Teneke kutu üretim tesisi,<br />

� Ambalajlama <strong>ve</strong> sarımevi tesisi,<br />

� Polipropilen çuval üretim tesisi,<br />

� Viyol üretim tesisi,<br />

� Beton kiremit imalatı tesisi,<br />

� Cam mozaik imalatı tesisi<br />

Karaman için önerilen yatırımların yapılabilirlik şartlarını ortaya koymak amacıyla,<br />

hammadde, finansman, yönetim, pazar, pazarlama <strong>ve</strong> organizasyon <strong>ve</strong> benzeri kriterlere<br />

uygunlukları ile söz konusu yatırımların hangi şartlarda gerçekleştirilebilecekleri aşağıdaki<br />

çizelge de <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Karaman’da Talebe Yönelik Yatırımların;<br />

� Soğuk Depolama tesisi<br />

� Süt Ürünleri Tozu Üretim tesisi<br />

� İç Karton İmalatı tesisi<br />

� Bisküvi Sektöründe kullanılan Bisküvi yağı imalatı tesisi<br />

� Tetrapak Ambalaj imalatı tesisi,<br />

olduğu düşünülmektedir.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Karaman İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 63 157.300<br />

2009 86 145.701<br />

2010 83 176.699<br />

2011 79 231.719<br />

6.2. Karaman İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

39 48.568<br />

2009<br />

40 43.297<br />

2010 36 92.033<br />

2011 42 120.666<br />

494

7. Karaman İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A. ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Karaman Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (Sicil No: 59)<br />

� 561 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2003 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 10.000 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, pişmiş kil <strong>ve</strong> elektrikli makineler sanayidir.<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Karaman-Süt Sığırcılığı ile Damızlık Dü<strong>ve</strong> <strong>ve</strong> Et-Süt-Yem Ürünleri İşleyiciliği Organize<br />

<strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Karaman ilinde 728 işyerlik 2 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu<br />

projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 27.205.278.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

495<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI (%)<br />

1 KARAMAN MERKEZ KSS 360 351 9 98<br />

2 KARAMAN MERKEZ (II.<br />

BÖLÜM) KSS<br />

368 301 67 82<br />

TOPLAM 728 652 76 90<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Sarı<strong>ve</strong>liler Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 07.02.2011 tarih <strong>ve</strong> 957-963 sayılı dağıtımlı yazımızla 29 dönüm büyüklüğündeki alanın<br />

Küçük sanayi Sitesi(KSS) yeri olarak uygun görüldüğü Sarı<strong>ve</strong>liler Belediye Başkanlığına<br />

<strong>ve</strong> KSS Kooperatif Başkanlığına bildirilmiştir. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

� Teşvik <strong>ve</strong> Destek Uygulamalarının devamı,<br />

� <strong>Sanayi</strong>de kullanılmakta olan Doğalgaz fiyatlarında aşırı fiyat artışlarının önlenmesi,<br />

� Kalifiye Eleman sıkıntısı,<br />

şeklindedir.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Toplam çalışan sayısı 1 İl Müdürü, 2 Mühendis, 1 Ölçü <strong>ve</strong> Ayar Memuru <strong>ve</strong> 3 Memur olmak<br />

üzere 7 kişidir.

71 KIRIKKALE<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Kırıkkale İl merkezi kamu ağırlıklı sanayi şehri olup, diğer ilçe merkezleri <strong>ve</strong> kırsal<br />

kesimin ekonomik yapısı tarıma dayalıdır. Kırıkkale’de imalat sanayi kamuya ait büyük<br />

işletmelerin yanında, özel sektöre ait küçük <strong>ve</strong> orta ölçekli işletmelerden oluşmaktadır.<br />

MKEK Fabrikaları <strong>ve</strong> TÜPRAŞ Rafinerisi ilin ekonomik yapısında önemli bir yer<br />

tutmaktadır. Kamu kesiminde işçi <strong>ve</strong> memur ağırlıklı istihdam, ücretlere bağlı olarak ticari<br />

yaşamı da etkilemektedir.<br />

Kamu kesimine dayalı olarak gelişen Kırıkkale imalat sanayi; savunma, metal <strong>ve</strong> Petro-<br />

Kimya <strong>Sanayi</strong> yoğunlaşırken, özel sektörde genellikle bu sanayi kollarına bağlı olarak<br />

gelişmenin yanı sıra tarım marinaları, gıda <strong>ve</strong> yem sanayi, toprak, tekstil, ağaç <strong>ve</strong> mobilya<br />

işleri sanayine yönelik olarak ta gelişme olmuştur.<br />

Ülkemiz savunma sanayisinin bel kemiğini oluşturan <strong>ve</strong> stratejik öneme haiz olan Makine<br />

Kimya Endüstrisi Kurumu’nun (MKEK) 11 fabrikasından 5’i ile MKE Destek İşletmeleri<br />

Müdürlüğü <strong>ve</strong> Hurda İşletme Müdürlüğü ilde bulunmaktadır. MKEK’nun toplam 5.831<br />

personelinin 2.873’ü ilde yer almaktadır. Ayrıca MKEK’nun 3.386 işçi personelinin 1.875’i<br />

Kırıkkale’de çalışmaktadır.<br />

Başta Ankara olmak üzere Orta Anadolu Bölgesindeki birçok ilin petrol ürünleri ihtiyacını<br />

karşılamak amacıyla, İl Hacılar kasabasında kurulan, 25.10.1986 tarihinde işletmeye açılan <strong>ve</strong><br />

petrol işleme kapasitesi 5 milyon ton/yıl olan TÜPRAŞ Orta Anadolu Rafinerisi, 2005 yılında<br />

özelleştirilmiştir. BOTAŞ’ın Ceyhan terminalinden 447 km. uzunluğunda boru hattı<br />

marifetiyle ulaşan ham petrolü işleyen TÜPRAŞ tesisinde yaklaşık 911 kişi istihdam<br />

edilmektedir.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İlde faaliyet gösteren S.S. Kooperatiflerin, 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu kapsamında kuruluş<br />

izni, madde tadil tasarısı izni <strong>ve</strong>rmekle birlikte, bunların olağan <strong>ve</strong> olağanüstü genel kurulları ile<br />

Anonim Şirketler <strong>ve</strong> Meslek Odaları toplantılarına Bakanlık Temsilcisi gönderilmektedir.<br />

Ticaret Ve <strong>Sanayi</strong> Odasına Kayıtlı Üyelerin Meslek Gruplarına Göre Dağılımı (31.12.2011)<br />

Meslek Grubu<br />

Üye Sayısı<br />

(Şahıs)<br />

Üye Sayısı (Tüzel)<br />

Gıda Meslek Grubu 31 154<br />

Tarım, Orman <strong>ve</strong> Hayvancılık<br />

Meslek Grubu<br />

20 164<br />

Tekstil Meslek Grubu 23 55<br />

Madencilik <strong>ve</strong> İmalat<br />

Meslek Grubu<br />

19 125<br />

Ev Eşyası, Mobilya <strong>ve</strong><br />

Zücaciye, Meslek Grubu<br />

23 79<br />

Akaryakıt, Otomotiv <strong>ve</strong><br />

Ulaştırma Meslek Grubu<br />

50 379<br />

İnşaat Malzemeleri<br />

Meslek Grubu<br />

23 53<br />

Sigorta Finans, Gayrimenkul<br />

<strong>ve</strong> Sarraflar Meslek Grubu<br />

38 79<br />

Konut Yapı Kooperatifleri <strong>ve</strong><br />

İşyeri Yapı Kooperatifi<br />

55<br />

496

Eğitim <strong>ve</strong> Sağlık<br />

Meslek Grubu<br />

Otel, Lokanta, Kırtasiye,<br />

Matbaa, Basın, Yayım Bilgisayar<br />

İnşaat Müteahhitleri,<br />

Mühendislik Hiz. Meslek Grubu<br />

Diğer<br />

TOPLAM 347<br />

497<br />

14 97<br />

9 83<br />

97 210<br />

1.533<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Kırıkkale İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Kırıkkale İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 212 dir. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.3 lük bir oran ile sanayisi gelişmekte olan İldir.<br />

İç Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, % 45<br />

ile Ankara İli ilk sırada yer alırken, Ankara İlini sırasıyla %24 ile Konya, %10 Kayseri, %5<br />

Eskişehir, %3 Sivas, %2 Karaman, %2 Kırıkkale, %2 Aksaray, %2 Nevşehir, %2 Yozgat, %1<br />

Niğde, %1 Çankırı <strong>ve</strong> %1 ile Kırşehir İli takip etmektedir.<br />

3.2. Kırıkkale İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Kırıkkale İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda;<br />

% 27 Gıda ürünleri İmalatı,<br />

% 8 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı Makine teçhizatı hariç;<br />

% 8 Diğer Madencilik <strong>ve</strong> Taşocakçılığı<br />

% 7 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

% 7 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 7 Tekstil Ürünleri İmalatı;<br />

% 6 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasa lürünlerin imalatı,<br />

% 5 Mobilya İmalatı,<br />

% 5 Plastik <strong>ve</strong> Kauçuk Ürünleri İmalatı,<br />

% 4 Ana Metal <strong>Sanayi</strong><br />

% 4 Kok kömürü, rafine edilmiş pet ürünleri <strong>ve</strong> nükleer yakıt imalatı,<br />

% 2 Motorlu kara taşıtı,,römork <strong>ve</strong> yarı römork imalatı,<br />

% 2 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı(mobilya hariç).<br />

% 2 Ham petrol <strong>ve</strong> doğalgaz çıkarımı’saha arama <strong>ve</strong> tetkiki hariç, petrol <strong>ve</strong> gaz çıkarımı ile<br />

ilgili hizmet faaliyetleri,<br />

% 1 Giyim eşyası imalatı,<br />

% 1 Bilgisayarların elektronik <strong>ve</strong> optik ürünlerin imalatı,<br />

% 1 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

%1 İçecek imalaatı,<br />

% 1 Elektrik, gaz, buhar <strong>ve</strong> sıcak su üretimi <strong>ve</strong> dağıtımı,<br />

% 1 Kağıt Hamuru, kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünleri imalatı,<br />

3.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Kırıkkale ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

toplam 7.834’dür.<br />

23 sanayi işletmesinde AR-GE birimi bulunmaktadır. AR-GE’ de çalışan personel sayısı ise<br />

102’dir.<br />

Kalite kontrol birimi 42 işletmede bulunmaktadır.kalite kontrolde çalışan sayısı 219 dur.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların %27’sı Fabrikasyon metal ürünleri imalatı Makine teçhizatı hariç;<br />

,%15’i Mobilya imalatı,, %13Ana metal sanayi sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 72’si işçi, % 5‘i Mühendis’tir.<br />

Kırıkkale İlinde bulunan sanayi işletmelerinin %67’ si mikro ölçekli, %24’si Küçük<br />

ölçekli, %5’i Orta ölçekli, %4’ü Büyük ölçekli işletmelerdir<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Makine Kimya Endüstrisi Kurumu Muhimmat Fab. Müdürlüğü<br />

- Tüpraş T.P.Rafineleri Kırıkkale Rafinesi<br />

- Mke Silah Fabrikası Müdürlüğü<br />

- Mkek-Ağır Silah <strong>ve</strong> Çelik Fab. Müdürlüğü<br />

- Çimentaş İzmir Çimento Fabrikası A.Ş.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Makine <strong>ve</strong> Kimya Endüstrisi Kurumu sandık İşletmesi örneğinde olduğu gibi MKEK’ da<br />

atıl ünitelerin bulunduğu, bu atıl ünitelerin Ülke ekonomisi açısından önemli bir potansiyel<br />

arz ettiği bilinmektedir. MKEK fabrikalarının modernizasyonu birlikte atıl ünitelerin Ülke<br />

ekonomisine kazandırılması planlanmaktadır. Bu kapsamda 31 Temmuz 2009 günü yapılan<br />

törenle Ağır Silah <strong>ve</strong> Çelik Fabrikası AR-GE <strong>ve</strong> Mühendislik Binasının, Mühimmat Fabrikası<br />

Çevre Ekipmanları Test Tesisi ile CNC Atölyesinin <strong>ve</strong> MKEK Kırıkkale Barut Fabrikası<br />

Küresel Üretim Tesislerinin açılışları yapılmıştır.<br />

Bilindiği üzere TCDD’ye <strong>ve</strong> diğer raylı sistem işleticilerine ait çeken <strong>ve</strong> çekilen araçlarda<br />

kullanılan Monoblok tekerlek <strong>ve</strong> tekerlek takımları, yerli üretim olanağı bulunmadığı için yurt<br />

dışından temin edilmektedir. Yurt dışında dahi üreticilerinin az olması nedeniyle temininde<br />

ciddi zorluklar <strong>ve</strong> gecikmeler yaşanmaktadır.<br />

TCDD Genel Müdürlüğü ile MKEK arasında 31 TEMMUZ 2009 günü imzalanan ''Mono<br />

blok Teker Üretimi Protokolü'' nün imzalanmasıyla gerçekleştirilecek üretim neticesinde Ülke<br />

ekonomisine 100 milyon avroluk bir döviz tasarrufu sağlaması beklenmektedir.<br />

Monoblok Tekerlek üretiminin sadece Kırıkkale ekonomi açısından değil, Ülkemiz<br />

ekonomisi açısından da önemli bir yatırım olduğu düşünülmektedir. Monoblok tren tekeri<br />

üretimine ilişkin imzalanan protokol kapsamında yapılacak 300 milyon TL'lik yatırımla tek<br />

vardiyada 35.000.-(otuz beş bin) monoblok teker üretilmesi planlanmaktadır.<br />

Kırıkkale'nin tren tekeri fabrikası <strong>ve</strong> demiryollarıyla ilgili hayata geçirilecek bazı lojistik<br />

yatırımlarla önümüzdeki dönemlerde ekonomik açıdan sıçrama yapacağı<br />

düşünülmektedirKırıkkale'nin tren tekeri fabrikası <strong>ve</strong> demiryollarıyla ilgili hayata geçirilecek<br />

bazı lojistik yatırımlarla önümüzdeki dönemlerde ekonomik açıdan sıçrama yapacağı<br />

düşünülmektedir.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Ülkemizin 5 (beş) kara rafinesinden birine sahip olan İlde petrol <strong>ve</strong> dolum tesisi, makine<br />

<strong>ve</strong> mobilya sanayinde talebi karşılamaya yönelik yatırımlar bulunmaktadır. Başta Ankara<br />

olmak üzere Orta Anadolu Bölgesinin birçok ilinin petrol ürünleri talebini karşılamak<br />

amacıyla kurulan Kırıkkale Rafinerisi 25 Ekim 1986 tarihinde işletmeye alınmıştır. Kırıkkale<br />

yakınlarındaki Hacılar kasabasında, stratejik amaçlarla 1976 yılında inşaatına başlanılan<br />

rafinerinin ham petrol işleme kapasitesi 5,0 milyon ton/yıldır. Rafinerinin ham petrol ikmali<br />

498

BOTAŞ’ın Ceyhan Terminalinden 447 km. uzunluk <strong>ve</strong> 5,0 milyon ton/yıl kapasitesi<br />

olan Ceyhan-Kırıkkale boru hattı ile yapılmaktadır<br />

Makine <strong>ve</strong> Kimya Endüstrisi Kurumu ülkemizin Savunma <strong>Sanayi</strong> talebini karşılayan<br />

önemli bir sanayi kuruluşudur. Ülkemizde <strong>ve</strong> İlde makine sektörünün gelişmesine önemli<br />

katkıları olmuştur. Makina <strong>ve</strong> Kimya Endüstrisi Kurumu, uzun bir süre Türkiye sanayisine <strong>ve</strong><br />

özel sektörüne nitelikli iş gücü yetiştiren bir “OKUL” görevini üstlenmiştir. Bu özelliğini<br />

halen de sürdürmektedir<br />

İlde Mobilya sektörü de talebi karşılayan önemli yatırım kollarından biridir. Ayrıca Yapı<br />

kimyasalları, yapı yalıtım malzemeleri, gaz beton talep karşılanmasına yönelik yatırım<br />

kollarıdır.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Kırıkkale İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 17 3.466<br />

2009 19 6.060<br />

2010 20 46.900<br />

2011 20 5.908<br />

6.2. Kırıkkale İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008 13 4.117<br />

2009 23 2.376<br />

2010 22 13.998<br />

2011 31 14.883<br />

7. Kırıkkale İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a)TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Kırıkkale I Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:34)<br />

� 150 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2000 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgede; 70 adet sanayi parselinin, 68 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 48<br />

adedi üretim, 7 adedi inşaat, 13 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 1.500 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; elektriksiz makineler, orman ürünleri <strong>ve</strong> demir-çelik sanayidir.<br />

Keskin Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:156)<br />

� Bölge 149 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2009 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgede 84 adet sanayi parselinin, 15 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 2<br />

adedi üretim aşamasında, 5 adedi inşaat aşamasında, 8 adedi proje aşamasındadır. 69 adet<br />

parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 20 kişi istihdam edilmektedir.<br />

499

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Kırıkkale ilinde 476 işyerlik 2 adet küçük sanayi sitesi hizmete sunulmuştur. Bu projeler için<br />

Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 22.232.320.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

1<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

KIRIKKALE MERKEZ (YENİ)<br />

KSS<br />

500<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

376 307 69 82<br />

2 KIRIKKALE KESKİN KSS 78 57 21 73<br />

TOPLAM 454 364 90 80<br />

(06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

SORUNLAR ;<br />

• Yurtdışı rakiplerin bazı girdi maliyetlerinin rekabet avantajı<br />

• Özel sektöre ait sanayi işletmelerinin önemli bölümünün ihracat kapasitesi bulunmaması<br />

• İlde mevcut sermaye birikimi olan kimselerin istenilen ölçüde sanayi yatırımlarına<br />

yönelmemesi<br />

• İç talep yetersizliğinden kaynaklanan sorunlar<br />

• Öncelikle MKE örneğinde olduğu gibi günün teknolojik koşullarına uygun büyük<br />

yatırımlara ihtiyaç duyulması, aynı zamanda geleneksel yapıya sahip MKE nin dünya<br />

ölçeğinde gelişmiş kuruluşlar gibi bir hukuki yapıya kavuşturulması,<br />

• Kırıkkale’nin gelişimini <strong>ve</strong> yatırım ortamını doğrudan etkileyen <strong>ve</strong> bu sebeple de gelişim<br />

bileşenleri olarak adlandırılabilecek olan coğrafi yapıdan, ulaşım, enerji <strong>ve</strong> iletişim alt<br />

yapılarının yeterlilikleri, sermayenin, hammaddenin, işgücünün, teknolojinin <strong>ve</strong> üst<br />

kademe yöneticilerinin bulunabilirlikleri açısından inceleyecek olursak;<br />

� Kırıkkale için belirlenen 14 (on dört) gelişim bileşeninin yedisinde yeterlilik,<br />

beşinde kısmen yeterlilik <strong>ve</strong> ikisinde de yetersizlik söz konusudur.<br />

� İlin yeterli olduğu konular; coğrafi yapısı, demiryolu ulaşımı, iletişim, sosyal alt<br />

yapısı, organize sanayi bölgesi, işgücü <strong>ve</strong> üst kademe yöneticileri imkânlarının<br />

bulunabilirlikleri,<br />

� Karayolu ulaşımı, enerji, sermaye, hammadde, teknoloji bileşenlerinde kısmen<br />

yeterlilikler<br />

� Küçük sanayi siteleri ile üni<strong>ve</strong>rsite-sanayi işbirliği bileşeninde de yetersizlikleri<br />

söz konusudur.<br />

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ<br />

• Rekabet şartlarının <strong>ve</strong> girdi maliyetlerinin avantaj haline dönüştürülebilmesi için gerekli<br />

önlemlerin alınması<br />

• Özel sektöre ait işletmelerin ihracat yapılabilmesi için gerekli teşviklerin sağlanması<br />

• Sermaye birikimi olan kişilerin sanayi yatırımlarına yönelmesi için gerekli teşviklerin<br />

sağlanması<br />

• Organize sanayi bölgesindeki ila<strong>ve</strong> parsellerin bakanlık yatırım programlarında alınarak alt<br />

yapı hizmetlerinin yerine getirilmesi

• MKEK’nun yüksek teknolojiye sahip yoğun üretim modeline geçişi için yatırım<br />

çalışmaları yapılması, aynı zamanda MKEKnin yeni düzenlemeyle uluslar arası<br />

kuruluşların sahip olduğu bir hukuki <strong>ve</strong> idari yapıya kavuşturulması gerekmektedir.<br />

• Üni<strong>ve</strong>rsite-<strong>Sanayi</strong> işbirliğinin ciddi <strong>ve</strong> tutarlı yaklaşımlarla sektörde yapılabilecek<br />

çalışmaların ortaya konulması, bilgi <strong>ve</strong> teknolojik gelişmelerin sanayi sektörüne sürekli<br />

aktarılmasının amaçlanacağı bir yapılaşma içerisine girmesi gerekmektedir.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

İl Müdürü, İl Müdür Yardımcısı, İnsan Kaynakları Şubesi, Ticaret Şubesi, Ölçü <strong>ve</strong> Ayar<br />

Şubesi, <strong>Sanayi</strong> Şubesi, Tüketici Şubesi <strong>ve</strong> Toptancı Haller Şubesi olarak teşkilatlanmıştır.<br />

Ayrıca, yatırımcılara her türlü hizmeti <strong>ve</strong>rmek üzere Başbakanlığımız Genelgesi uyarınca<br />

<strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürü A.Vural ÖRSDEMİR koordinatörlüğünde Tek Adımda Yatırım<br />

Bürosu <strong>ve</strong> AB Proje Koordinasyon Ofisi kurulmuş olup, bu ofiste 2 personel görev<br />

yapmaktadır.<br />

KADRO ÜNVANI<br />

KADRO<br />

DURUMU<br />

MEVCUTDURUM EĞİTİM DURUMU<br />

İl Müdürü 1 1 Yüksek Lisans-İktisat<br />

İl Müdür Yardımcısı 1 -<br />

Şube Müdürü 3 1 İletişim Fakültesi<br />

Şef 2 1 Lise<br />

Mühendis 3 1 Endüstri Mühendisi<br />

Tekniker 2 2 Elektrik Teknikeri<br />

Memuru 7 7 AÖF<br />

VHKİ 1 1 1 MYO<br />

Ölçü Ayar Memuru 4 4 1 AÖF 1 MYO 2 Lise<br />

Sözleşmeli Personel 1 -<br />

Şoför 1 1 Ortaokul<br />

Hizmetli 1 1 Ortaokul<br />

TOPLAM 27 20<br />

501

72 BATMAN<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Türkiye genelinde olduğu gibi Batman’da da sanayi gün geçtikçe gelişmektedir.<br />

Batman’ın sanayi gelişiminde merkez ilçede bulunan Tüpraş <strong>ve</strong> Türkiye Petrolleri Anonim<br />

Ortaklığı tesislerinin büyük payı bulunmaktadır. Son yıllarda özellikle müteşebbislerce<br />

yapılan sanayi yatırımları göz dolduracak niteliktedir.<br />

Batman’da 25’in üstünde işçi çalıştıran 20 kuruluşun 1’i kamu, diğerlerinin ise özel<br />

kişilerce kurulmuş şirketler olması özel girişimciliğin gerekli imkan <strong>ve</strong> zemin hazırlandığında<br />

sanayi sürecini hızlandıracağını göstermektedir.<br />

Batman ilinde 10 ile 24 arasında işçi çalıştıran kuruluş sayısı 160’ı geçmektedir. Yapımı<br />

bitirilen Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesinde 252 işyeri, Ek Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi 153 işyeri, Kaynakçılar<br />

<strong>ve</strong> marangozlar Sitesinde ise 130 işyeri mevcuttur.<br />

İlin petrol üretimi yönünden gelişmesine paralel olarak, nüfusun hızla artması, tarımdaki<br />

gelişmeler, komşu illerle düzgün yol bağlantısı; özellikle son yıllarda gıda maddeleri, inşaat<br />

malzemeleri <strong>ve</strong> kimyevi madde üretim sektörlerinin gelişmesinde etkili olmuştur.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Batman İli Türkiye petrollerinin en yüksek rezervine sahip il olmasına rağmen iç ticarette<br />

istenilen başarıyı elde edememiştir. CNBC-e dergisi araştırmasına göre Türkiye’nin ucuzlukta<br />

yaşanabilir dördüncü kent olarak belirtmektedir.<br />

28.06.1995 tarih <strong>ve</strong> 22327 sayılı Resmi gazetede yayımlanan 560 Sayılı Gıdaların<br />

Üretimi, Tüketimi <strong>ve</strong> Denetlenmesine Dair KHK gereği ilde faaliyette bulunan gıda<br />

işletmeleri gıda siciline kaydolmak <strong>ve</strong> ürettikleri her ürün için üretim izni almak zorunda<br />

idiler. Bu yasa gereği 2008 Yılı itibari ile ilde kayıtlı 182 gıda maddesi üreten işyerlerine Sicil<br />

Sertifikası düzenlenmiştir.<br />

Dış Ticaret:<br />

Son zamanlarda Batmanda kurulan fabrikalarda üretilen mamullerin komşu ülke<br />

pazarlarında boy göstermeye başlamış ancak istenilen düzeye gelmemiştir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Batman İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Batman İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 138 dır. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.2 lik bir oran ile sanayisi az gelişmiş iller arasında yer almaktadır.<br />

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi<br />

yapıldığında, % 65 lik bir oran ile Gaziantep İli bölge illeri arasında birinci sırada yer alırken,<br />

%10 Şanlıurfa, % 9 Diyarbakır, % 6 Adıyaman, % 4 Batman, % 3 Mardin, % 1 Kilis, % 1<br />

Siirt, % 1 Şırnak yer almaktadır.<br />

3.2. Batman İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

502

Batman İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 25 lik bir<br />

oran ile Gıda ürünleri imalatı, % 19 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı, % 14 Diğer<br />

metalik olmayan mineral ürünlerin imalatının ilk üç sırada olduğu görülmektedir<br />

Diğer sektörler sırasıyla;<br />

% 9 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı<br />

% 6 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi boyanması<br />

% 5 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine <strong>ve</strong> teçhizatı hariç<br />

% 4 Tekstil Ürünleri İmalatı,<br />

% 4 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı,<br />

% 3 Ham petrol <strong>ve</strong> doğal gaz çıkarımı; saha arama <strong>ve</strong> tetkiki hariç petrol <strong>ve</strong> gaz çıkarımı<br />

% 2 Kok kömürü rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı<br />

% 2 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı,<br />

% 1 İçecek imalatı,<br />

% 1 Deri ile ilgili ürünler,imalatı,<br />

% 1 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç)<br />

% 1 Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünlerinin imalatı<br />

% 1 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

% 1 Diğer ulaşım araçlarının imalatı,<br />

% 1 Mobilya imalatı<br />

3.2 Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Batman ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı toplam<br />

5480 dir.<br />

Batman İlinde 8 firmada Ar-Ge birimi, 39 firmada kalite kontrol birimi bulunmaktadır.<br />

Toplam personelin % 0,4 ü Ar-Ge biriminde, % 2 si kalite kontrol biriminde çalışmaktadır.<br />

3.3. Genel Değerlendirme:<br />

Batman ilinde lider sektör Gıda ürünleri imalatı sektörüdür. <strong>Sanayi</strong> çalışanların, % 31 i Ham<br />

petrol <strong>ve</strong> doğal gaz çıkarımı; saha arama <strong>ve</strong> tetkiki hariç petrol <strong>ve</strong> gaz çıkarımı, % 13 si<br />

Tekstil ürürnleri imalatı, sektörlerinde istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 77 sı işçi, % 4 i mühendistir.<br />

Batman ilinde bulunan sanayi işletmelerinin % 21 i mikro ölçekli, % 64 ü küçük ölçekli,<br />

%13 u orta ölçekli, % 2 si büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel Büyüklüğüne Göre Firmalar<br />

- Türkiye Petrolleri A.O.Bölge Müdürlüğü<br />

- Tüpraş-Türkiye Petrol Rafineleri A.Ş.<br />

- Hey- Güneştekin Tekstil Turizm <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret<br />

- Pek- Er İnşaat sanayi <strong>ve</strong> Ticaret<br />

- Dorsa Tekstil <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

İl tarım <strong>ve</strong> hayvancılık konusunda potansiyeli yüksek olup, <strong>Bilim</strong>sel Tarım <strong>ve</strong><br />

Hayvancılık yatırımlarının teşvik edilerek desteklenmesi yatırımları artıracak, dolayısıyla<br />

istihdam imkanı sağlayacaktır. Bu kapsamda Makarna, salça, süt <strong>ve</strong> süt üreleri vb ürünlere<br />

yönelik işletmelerin kurulması teşvik edilmeli,<br />

Vasıflı <strong>ve</strong> kalifiye personelin sanayiye kazandırılması için yaygın <strong>ve</strong> örgün eğitimlere<br />

ağırlık <strong>ve</strong>rilmelidir.<br />

İlde ihracat konusunda deneyimli eleman pek bulunmadığından ihracatın desteklenmesi<br />

için Dış Ticaret Müsteşarlığı, İhracatçılar Birliği, TOBB gibi kuruluşların ilde eğitim <strong>ve</strong><br />

seminer tertip etmeleri sağlanmalıdır.<br />

503

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

İlde 150 işyeri bulunan Ek-KSS inşaatı devam etmekte olup, en kısa sürede bitirilmesi<br />

hedeflenmektedir.<br />

Mevcut OSB bölgesine Hazine arazisi tahsisi ile yeni sanayi alanları için parsel ila<strong>ve</strong>si<br />

çalışmaları devam etmekte olup, yeni yatırımcılara alan açılmaya çalışılmaktadır.<br />

Son dönemde iç talebi karşılamak üzere İnşaat malzemeleri, Temizlik malzemeleri, gıda<br />

maddeleri konularında işletmeciler tarafından yeni yatırımlar yapılmış olup, tekstil iş kolunda<br />

da üretim yapan işletmelerde faaliyete başlamıştır.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Batman İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

23 12.605<br />

2009<br />

29 16.075<br />

2010 39 26.914<br />

2011 38 52.336<br />

6.2. Batman İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

39 16.749<br />

2009<br />

47 15.590<br />

2010 46 26.900<br />

2011 55 51.201<br />

7. Batman İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) BİTEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Batman İli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:95)<br />

� 113,30 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2007 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 59 adet sanayi parselinin 55 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

28 adedi üretim, 20 adedi inşaat, 7 adedi proje aşamasındadır. 4 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 790 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda, orman ürünleri <strong>ve</strong> plastik sanayidir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Batman İli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (İla<strong>ve</strong> Alan): (Sicil No:95)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “10 hektar” olarak <strong>ve</strong> 1.000.000.-TL. Ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Altyapı proje aşamasındadır.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Batman İli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (2. İla<strong>ve</strong> Alan): (Sicil No:95)<br />

� 01.12.2011 tarih <strong>ve</strong> 3609-3617 sayılı dağıtımlı yazımız ile 46 hektar büyüklüğündeki<br />

alanın uygun görüldüğü OSB Yönetim Kurulu Başkanlığına <strong>ve</strong> ilgili kurumlara<br />

bildirilmiştir.<br />

504

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Batman ilinde 400 işyerlik 2 adet sanayi sitesi hizmete sunulmuştur. Bu proje için<br />

Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 9.029.043.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ<br />

SİTESİ ADI<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

505<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 BATMAN MERKEZ KSS 250 250 0 100<br />

2 BATMAN EK KSS 150 70 80 47<br />

(06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

TOPLAM 400 320 80 80<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

Mevcut Teşvikler İle yatırım yapılmasını cazip hale getirmemektedir.<br />

İlin Cazibe merkezi haline getirilmesi için Bölgesel <strong>ve</strong> sektörel bazda etkin teşvik<br />

düzenlemelerine ihtiyaç vardır. Bu kapsamda mevcut 5084 sayılı yasa kapsamının<br />

genişletilerek süresinin uzatılması <strong>ve</strong> destek oranlarının yükseltilmesi faydalı olacaktır.<br />

Ayrıca Yeni <strong>Sanayi</strong> alanlarının tespiti ile yeni OSB’lerin kurulması <strong>ve</strong> düşük faizli <strong>ve</strong>ya<br />

faizsiz uzun vadeli kredilerin sağlanması, ücretsiz arsa tahsisleri ile altyapı desteklerinin<br />

sağlanarak yatırımcıların ile kanalize edilmelerinin sağlanması Yatırımı <strong>ve</strong> istihdamı<br />

artıracaktır.<br />

<strong>Sanayi</strong>cilere yönelik tanıtım <strong>ve</strong> bilgilendirme faaliyetlerinin sıklıkla yapılması, sağlıklı bir<br />

sanayi envanterinin çıkarılarak ihtiyaç duyulan yatırım konularının tespiti ilin yeni bir sanayi<br />

profilinin çıkarılması ile mümkün olacaktır.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Adı Soyadı Ünvanı<br />

ABDULKADİR EKMEN İL SAN.TİC.MD.<br />

M.CEMAL DURCEYLAN ŞUBE MÜDÜRÜ<br />

M.BEŞİR EROL MEMUR<br />

HÜSAMETTİN GÜNGÖRDÜ MEMUR<br />

NASIR TAŞKIRAN MEMUR<br />

ENVER EVİZ ÖLÇÜ AYAR MEM.<br />

FAYSAL İPTAŞ ÖLÇÜ AYAR MEM.<br />

ZEKERİYA ALTUN ÖLÇÜ AYAR MEM.<br />

ABDULLAH AKAY VERİ HZ.KON.İŞL.<br />

ORHAN DEMİR TEKNİSYEN<br />

İLAMETTİN UĞUR TEKNİSYEN<br />

EŞREF KÜL TEKNİSYEN<br />

İHSAN GÜNGÖRDÜ HİZMETLİ

73 ŞIRNAK<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Şırnak İlinde toplam istihdamın % 20 si tarım sektöründe, % 18’i sanayi <strong>ve</strong> inşaat<br />

sektöründe %62’si ise hizmetler sektöründe istihdam edilmektedir. Buradan da anlaşılacağı<br />

üzere Şırnak İlinde çalışanların sektörel dağılımı sırasıyla hizmet, tarım, inşaat <strong>ve</strong> en son<br />

sırada sanayi şeklindedir.<br />

Şırnak; ekonomisi tarım <strong>ve</strong> hayvancılığa dayalı, sanayisi gelişmemiş bir ildir. <strong>Sanayi</strong><br />

sektöründe kömür madeni işletmesi ağırlıklı olmak üzere enerji üretimi, un fabrikası <strong>ve</strong> cırcır<br />

fabrikası bulunmaktadır.<br />

<strong>Sanayi</strong>nin sağlıklı <strong>ve</strong> çevreye zarar <strong>ve</strong>rmeksizin gelişmesi açısından sanayinin altyapısını<br />

oluşturan KSS <strong>ve</strong> OSB yatırımları oldukça büyük önem arz etmektedir.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Son yıllarda Habur Sınır Kapısından yapılan ithalat <strong>ve</strong> ihracata yönelik nakliyat<br />

sektörü başta olmak üzere ticaret <strong>ve</strong> kömür ocakları çalışma alanında önemli bir yer teşkil<br />

etmiştir.<br />

İlde bulunan esnaf hizmet sektörü başta olmak üzere şehir halkımızın günlük<br />

ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik faaliyette bulunmaktadır. Kömür dışında önemli bir üretim<br />

olmadığından ticaretin canlı olduğundan söz edemeyiz.<br />

İlde ticareti canlı tutan memurlardır, üni<strong>ve</strong>rsitenin kurulması esnafımıza fayda<br />

sağlayacak, dışarıdan ile gelecek öğrenci sayısında artış beklenmektedir.<br />

Şırnak İlinde tarımsal yapı <strong>ve</strong> hayvancılık;<br />

� Şırnak’ta arazinin büyük bir bölümü tarla tarımına ayrılmaktadır. İklimin Güneydoğu<br />

Anadolu Bölgesi iklimine göre daha ılıman olmasına rağmen ortalama 1.500 metreyi<br />

bulan rakım sebebiyle tarla bitkileri <strong>ve</strong>rimi oldukça düşüktür.<br />

� Şırnak’ta sulanabilecek tarım alanlarının ancak % 10’u sulanabilmektedir. Yer üstü su<br />

kaynaklarını değerlendirmek <strong>ve</strong> sulu tarımı yaygınlaştırmak açısından GAP<br />

kapsamında yer alan sulama projelerinin bir an önce devreye sokulması önem arz<br />

etmektedir.<br />

� Şırnak hayvancılık açısından yeterli çayır <strong>ve</strong> meralara sahip olmasına rağmen<br />

hayvancılık günden güne gerilemektedir. Bu durumun oluşmasında, çeşitli sebeplerin<br />

yanında gü<strong>ve</strong>nlik sebepleriyle uygulanan köylerin boşaltılması <strong>ve</strong> mera yasağı da<br />

etkili olmuştur.<br />

İlde büyükbaş <strong>ve</strong> küçükbaş hayvan sayısı giderek azalmaktadır. Bir tarım <strong>ve</strong> hayvancılık<br />

kenti olan Şırnak’taki bu olumsuz gidişi alınacak önlemlerle durdurmak gerekmektedir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Şırnak İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Şırnak İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 35 dir. Toplam sanayi işletmesi<br />

içerisinde % 0.03 lük bir oran ile sanayisi gelişmemiş iller arasında yer almaktadır.<br />

506

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi<br />

yapıldığında, % 65 lik bir oran ile Gaziantep İli bölge illeri arasında birinci sırada yer alırken,<br />

%10 Şanlıurfa, % 9 Diyarbakır, % 6 Adıyaman, % 4 Batman, % 3 Mardin, % 1 Kilis, % 1<br />

Siirt, % 1 Şırnak yer almaktadır.<br />

3.2. Şırnak İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Şırnak İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 26 luk bir<br />

oran ile Kömür madenciliğinin % 21 Elektrik gaz buhar <strong>ve</strong> havalandırma imalatı sektörü, ilk<br />

iki sırada olduğu görülmektedir.<br />

Diğer sektörler sırasıyla;<br />

% 16 Gıda ürürnleri imalatı<br />

% 16 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taş ocakçılığı<br />

% 11 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı,<br />

% 5 Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine edilmiş petrol ürürnleri,<br />

% 5 Süzma bal üretimi<br />

3.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Şırnak ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 915 dür.<br />

3 firmanın Ar-Ge birimi, 4 firmada Kalite Kontrol birimi bulunmaktadır.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Şırnak İlinde sanayi yerel hammadde kaynaklarına uygun olarak bir gelişim içerisindedir.<br />

<strong>Sanayi</strong> çalışanların % 41 i Elektrik, gaz, buhar <strong>ve</strong> sıcak su üretimi <strong>ve</strong> dağıtımı,<br />

% 27 si Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması madnciliği, % 18 si Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı<br />

sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 70 ı işçi, % 4 sı Mühendis’tir.<br />

Şırnak ilinde bulunan sanayi işletmelerinin % 15 u Mikro Ölçekli, % 53 i Küçük Ölçekli, %<br />

32 u Orta Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler:<br />

- Silopi Elektrik Üretim A.Ş.<br />

- Karkey karadeniz elektrik üretim,<br />

- Geliş madencilik enerji inş.<br />

- Acar inşaat nakl.paz.san.<strong>ve</strong> tic.<br />

- Acar Madencilik Turizm <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Gıda ürünleri <strong>ve</strong> içecek imalatı<br />

Ekmek, taze fırın ürünleri <strong>ve</strong> taze kek imalatı<br />

Öğütülmüş tahıl ürünleri imalatı<br />

Madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı<br />

Taşkömürü madenciliği <strong>ve</strong> briketlenmesi<br />

Kum <strong>ve</strong> çakıl ocakçılığı<br />

Metalik olmayan diğer mineral ürünlerin imalatı<br />

Süsleme <strong>ve</strong> yapı taşının kesilmesi, şekil <strong>ve</strong>rilmesi <strong>ve</strong> kullanılabilir hale getirilmesi<br />

İlin en önemli potansiyeli kömür ocaklarıdır. Kömüre dayalı sanayinin geliştirilmesi <strong>ve</strong> bu<br />

hammaddeye uygun sanayi tesislerinin ilde kurulması gerekmektedir.(termik santraller<br />

çimento fabrikaları tuğla fabrikaları gibi)<br />

Termik Santraller, Çimento <strong>ve</strong> Tuğla Fabrikalarının ile kurulması,<br />

yönlendirilmesi/teşvik edilmesi uygun olacaktır<br />

Kömürün kükürt-is oranının düşürülmesi çalışmalarının yapılması <strong>ve</strong> yakacak olarak<br />

kullanılmasının önünün açılması uygun olacaktır.<br />

507

İlin geniş bir bölümünde özellikle İl merkezi, Silopi <strong>ve</strong> Uludere İlçelerinde geniş<br />

asfaltit yatakları mevcuttur. Toplam rezervin yaklaşık 79.888.000 ton olduğu anlaşılmaktadır.<br />

İl Merkezi <strong>ve</strong> İlçe hudutları içerisinde 13 adet ruhsatlı kömür sahası bulunmaktadır.<br />

RUHSATIN CİNSİ : ADEDİ<br />

İşletme Ruhsatlı 10<br />

Ön İşletme Ruhsatlı 2<br />

Arama Ruhsatlı 62<br />

Ayrıca TKİ işletmelerine ait geniş bir alana yayılmış bulunan işletme ruhsatları mevcuttur.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Termik santraller; İlin <strong>ve</strong> komşu illerin yanı sıra komşu ülkenin de ihtiyacı olan Elektrik<br />

ihtiyacı göz önüne alınarak, bu gibi tesislerin ilde kurulması uygun olacaktır.(Yap İşlet Devret<br />

Modeli)<br />

Çimento fabrikası; İlin hızla büyümesi, eski konutların <strong>ve</strong> işyerlerinin yenilenmesi,<br />

nüfus artışı <strong>ve</strong> buna bağlı talep en fazla inşaat sektöründe duyulmaktadır. Ayrıca komşu ülke<br />

olan Irak yeniden inşa edilmektedir. Bu potansiyelin acilen değerlendirilmesi uygun olacaktır.<br />

Çimento üretimi için hammadde fizibilite raporları çıkarılmış olup bu konuda da sıkıntı<br />

bulunmamaktadır.<br />

Tuğla fabrikaları; İlin hızla büyümesi, eski konutların <strong>ve</strong> işyerlerinin yenilenmesi, nüfus<br />

artışı <strong>ve</strong> buna bağlı talep en fazla inşaat sektöründe duyulmaktadır. Ayrıca komşu ülke olan<br />

Irak yeniden inşa edilmektedir. Bu potansiyelin acilen değerlendirilmesi uygun olacaktır.<br />

Örnek olarak bölgeye en yakın olan Mardin çimento krizden etkilenmeyip üretimini arttıran<br />

satışta sorun yaşamayan tek tesistir.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Şırnak İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

FİRMA SAYISI<br />

207 372.622<br />

2009<br />

220 607.255<br />

2010 218 625.442<br />

2011 236 910.170<br />

6.2. Şırnak İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

21 17.829<br />

2009 22 7.214<br />

2010 31 9.493<br />

2011 60 9.803<br />

7. Şırnak İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ :<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ<br />

Şırnak Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:67)<br />

� 76 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2008 yılında tamamlanmıştır.<br />

508

� Bölgede; 17 adet sanayi parselinin 3 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin; 1<br />

adedi üretim, 2 adedi proje aşamasındadır. 14 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parselde yaklaşık 20 kişi istihdam edilmektedir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ<br />

Cizre Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:116)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında, “82 hektar (ilk etapta 40 ha.)” olarak <strong>ve</strong> 4.000.000.-TL<br />

ödenekle ile yer almaktadır.<br />

� Altyapı yapım işi fiziki gerçekleşmesi % 77’dir.<br />

� Bölgede 62 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Şırnak İlinde 200 işyerlik 2 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu proje<br />

için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 8.690.140.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

509<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 ŞIRNAK 73 KSS 100 100 0 100<br />

2 ŞIRNAK CİZRE 100 - 100 0<br />

TOPLAM 200 100 0 50<br />

b) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

73 Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “50 işyeri, altyapı” karakteristiği <strong>ve</strong> 1.295.000.-TL<br />

ödenekle yer almaktadır.<br />

� 100 işyeri üstyapı <strong>ve</strong> altyapı inşaatı tamamlanmıştır. Kalan 50 işyerinin mimari <strong>ve</strong><br />

betonarme projeleri vize edilmiştir.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

İdil Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 10.05.2004 tarihinde yer seçimi yapılmış olup, Belediye sınırları dışında yer alan<br />

mülkiyeti hazineye ait Atakent Mahallesi Kollikanami Mevkiindeki yaklaşık 64 dekar<br />

büyüklüğündeki alan ile Yukarı Mahalle Rostet Mevkiindeki yaklaşık 69 dekar<br />

büyüklüğündeki alan olmak üzere 2 adet alternatif alan KSS yeri olarak<br />

değerlendirilmiştir. Her iki alanda da KSS kurulmasının uygun olup olmadığı hususunda<br />

Bakanlığımızca nihai karar <strong>ve</strong>rilebilmesi için imar yetkisine sahip ilgili idare tarafından<br />

Bakanlığımız dışında imar planının onayından önce, Şırnak Valiliği Tarım İl<br />

Müdürlüğü’nden, DSİ <strong>ve</strong> Karayolları Genel Müdürlüklerinden uygun görüş alınmasının<br />

<strong>ve</strong> bu görüşlerin Bakanlığımıza gönderilmesinin gerektiği 20.08.2004 tarih <strong>ve</strong> 9993 sayılı<br />

yazımızla S.S. İdil KSS Yapı Kooperatifi Başkanlığına bildirilmiştir.<br />

� İmar yetkisine sahip idare tarafından kuruluşlardan uygun görüş alınması <strong>ve</strong><br />

Bakanlığımıza gönderilmesini takiben Kooperatif Başkanlığına talimat yazılacaktır.<br />

Silopi Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 13.05.2003 tarihinde yer seçimi yapılmış olup, Bakanlığımızca nihai karar <strong>ve</strong>rilebilmesi<br />

için imar yetkisine sahip ilgili idare tarafından Milli Savunma Bakanlığından, Şırnak<br />

Tarım İl Müdürlüğünden, DSİ <strong>ve</strong> Karayolları Genel Müdürlüklerinden uygun görüş<br />

alınmasının <strong>ve</strong> bu görüşlerin Bakanlığımıza gönderilmesinin gerektiği 09.09.2004 tarih<br />

<strong>ve</strong> 10<strong>81</strong>6 sayılı yazımızla S.S. Silopi KSS Yapı Kooperatif Başkanlığına bildirilmiştir.

� İmar yetkisine sahip idare tarafından kuruluşlardan uygun görüş alınması <strong>ve</strong><br />

Bakanlığımıza gönderilmesini takiben Kooperatif Başkanlığına talimat yazılacaktır.<br />

(06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

İldeki potansiyel talep <strong>ve</strong> potansiyel hammadde göz önünde bulundurularak teşviklerin<br />

bölgeye <strong>ve</strong>rilmesi <strong>ve</strong> Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgelerinin bir an ev<strong>ve</strong>l bitirilmesi uygun olacaktır<br />

Bu temel atılmadan yatırımlar yapılmadan ilde sanayiden söz etmek mümkün olmayacaktır.<br />

Enerji Desteği Uygulamaları<br />

29.01.2004 tarih <strong>ve</strong> 5084 sayılı Yatırımların <strong>ve</strong> İstihdamın Teşviki ile Bazı<br />

Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 6 ncı maddesinde yer alan Enerji<br />

Desteğinin Uygulamaları ile ilgili iş <strong>ve</strong> işlemler için Valilikte bir komisyon oluşturulmuş<br />

olup, sekreterya işlemlerini İl Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir.<br />

Enerji Desteğinden yararlanmak için başvuran firmalardan ikisine enerji desteği sağlanmıştır.<br />

Şırnak’ta yatırım ortamını olumsuz olarak etkileyen birçok faktör mevcuttur. Bu faktörlerin<br />

yok edilerek yatırım ortamının yatırımcılara cazip hale getirmeye yönelik önlemler aşağıda<br />

sıralanmıştır.<br />

� Şırnak ilinde KSS <strong>ve</strong> OSB lerin bir an önce tam olarak faaliyete geçirilmesi, istihdam<br />

sağlamak, üretimde bulunmak, hammadde kullanımını artırmak <strong>ve</strong> katma değer<br />

meydana getirmek açısından il ekonomisine katkıda bulunacaktır.<br />

� Bir ilde sanayinin gelişiminin bir şartı da ildeki ticaret hayatının canlı olmasıdır. Bu<br />

açıdan Şırnak’ta yapılan sınır ticaretinin daha kapsamlı hale getirilmesi dış ticareti<br />

canlandıracaktır. Yapısal tedbirler kapsamında belirtilen <strong>ve</strong>rgi indirimi ise iç ticaretin<br />

canlanmasına sebep olacaktır.<br />

� Yöresel kaynakların değerlendirilmesi açısından, ilde tek ekonomik değer arz eden<br />

asfaltit madenin (kömürün) üretiminin artırılması çalışmalarına başlanılmalıdır.<br />

� İlin ulaşım imkânlarını iyileştirici çalışmalar yapılmalıdır.<br />

� Hayvancılığın il ekonomisine sağladığı katma değerin artırılması açısından ilde<br />

faaliyette bulunan işletmece sözleşmeli et <strong>ve</strong> süt besiciliği uygulamaları<br />

yaygınlaştırılmalıdır.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Adı Soyadı Ünvanı<br />

MEHMET APAK İL SAN.TİC.MD.<br />

PINAR KÜTÜKÇÜ SÖZLEŞMELİ ÖĞRETİCİ (DOKUMACI)<br />

SAFİYE TAŞ ŞUBE MÜDÜRÜ<br />

ŞÜKRÜ YILDIRIM ŞEF<br />

M.EMİN YILDIRIM MEMUR<br />

GURBET DURSUN MEMUR<br />

FERHAT BABAT MEMUR<br />

HASAN GÜL ÖLÇÜ AYAR MEM.<br />

KAMİL DEMİR ÖLÇÜ AYAR MEM.<br />

VALİ SÜRGİT HİZMETLİ<br />

510

74 BARTIN<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

<strong>Sanayi</strong> Bölgeleri:<br />

İlde 1 adet O.S.B.’si bulunmaktadır.<br />

• Toplam alanı: 960.000 m² ’dir.<br />

• Bölgede 30 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

• 30 parselde, 29 işletme faaliyete geçmiş olup, bu işletmelerden 3’ü bugün için gayri<br />

faal durumdadır.<br />

• 1 parsel boş durumdadır.<br />

• 2.754 kişi istihdam edilmektedir.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Şirketler:<br />

Şirket Türleri Yıllar İtibariyle Sayıları<br />

Yıllar 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010<br />

Anonim 76 <strong>81</strong> 86 103 115 114 132 139<br />

Limited 244 2<strong>81</strong> 322 376 453 484 573 624<br />

Şahıs 517 560 629 689 755 836 854 897<br />

Kollektif 13 13 13 13 13 13 11 11<br />

Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası <strong>ve</strong>rileri esas alınmıştır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Bartın İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Bartın İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 118 dür. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0,1 lik bir oran ile sanayisi az gelişmiş ildir.<br />

Karadeniz Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında,<br />

bölge illeri arasında %19 lik bir oran ile Samsun ilk sırada yer almaktadır. Sırasıyla, % 10 ile<br />

Düzce , % 10 Trabzon, %10 Çorum, % 7 Bolu, % 6 Kastamonu, % 5 Ordu, %5.0 Rize, % 4<br />

Amasya, % 4 Tokat, %4 Zonguldak, % 4 Karabük, %3 Sinop, % 3 Giresun, %3 Bartın, %1<br />

Gümüşhane, %1 Artvin, % 1 Bayburt illeri takip etmektedir.<br />

3.2 Bartın İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel<br />

% 15 Gıda ürünleri imalatı,<br />

% 14 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 13 Giyim eşyası imalatı, kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 9 Mobilya imalatı<br />

% 9 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı,<br />

% 8 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taş ocakçılığı<br />

% 6 Deri <strong>ve</strong> ilgili ürünlerin imalatı<br />

511

% 5 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine <strong>ve</strong> teçhzatı hariç)<br />

% 5 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç)<br />

% 5 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

% 4 Ana metal sanayi,<br />

% 3 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı,<br />

% 4 Diğer ( Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) <strong>ve</strong> yarı treyler<br />

(yarı römork) imalatı, Elektrik,gaz, buhar <strong>ve</strong> havalandırma sistemi üretim <strong>ve</strong> dağtımı,<br />

Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı, Diğer ulaşım araçlarının imalatı,)<br />

3.3 Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Bartın ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

toplam 7.223 dir.<br />

10 sanayi işletmesinde AR-GE birimi, 30 sanayi işletmesinde Kalite kontrol birimi<br />

bulunmaktadır. AR-GE’ de çalışan personel sayısı ise 8, kalite kontrol biriminde çalışan<br />

personel sayısı 45 dür.<br />

3.4 Genel Değerlendirme:<br />

Bartın İlinin iklimi tarım için uygun olmasına rağmen, tarım alanlarının yetersiz olması<br />

nedeniyle yeterince tarımsal faaliyet yapılamamaktadır.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların % 29 i Giyim eşyası imalatı, kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması, %14 ü<br />

Kömür <strong>ve</strong> Linyit çıkartılması, %12 ü Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı, % 12 i<br />

Tekstil ürünleri imalatı sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>deki istihdamın % 90 u işçi, % 2 si mühendistir<br />

Bartın İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 20 si mikro ölçekli, % 54 ü küçük ölçekli,<br />

%22 si orta ölçekli, % 4 ü büyük ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- T.T.K.Amasra Taş Kömürü İşletme Müessesesi Müdürlüğü<br />

- Rimaks Tekstil Ürünleri <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret –Bartın Şubesi – A.Ş.<br />

- Pinaldı Tekstil Konfeksiyon <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş. -Bartın Şubesi-<br />

-Teklas Kauçuk <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret -Bartın Şubesi- A.Ş.<br />

-Yonca-Tim Tekstil Tarım <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Ticaret A.Ş.<br />

4 Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Ahşap Tekne Yapımcılığı<br />

Bartın havzasının, önemli üretim dallarından biriside Ahşap Tekne <strong>ve</strong> Yat yapımcılığıdır.<br />

Bugün, tekne yapımcılığı konusunda Türkiye’ nin en umut vadeden bölgesidir. Geçmişten<br />

bugüne hem başarılı tekneler yapmış, hem de kendi bölgesel tekne tiplerini yaratabilmiş olan<br />

bu meslek bugün dünya çapında bir şansa sahiptir.<br />

Bütün dünyanın doğal yapı malzemelerine dönüş yaptığı, Modern Yat yapımında da<br />

Ahşap yapımın yeni kompozit malzemeler ile birinci sırada tercih edildiği bugünlerde<br />

Bartın’ın şansı çok yüksektir. Çünkü dünyanın fiber tekneye yönelerek ahşap yapımı unuttuğu<br />

son 30 yılda, bölgemiz ahşaba hiç ihanet etmemiş, onu hiç terk etmemiştir. Üstelik<br />

Türkiye’nin Ahşap Yat Yapımı Anadolu Meslek Lisesini Kurucaşile de açarak, proje ile<br />

Mühendis kontrolünde üretimler yaparak bilimsel <strong>ve</strong> teknik yöntemlere yönelmiştir.<br />

Tarihi geçmişi <strong>ve</strong> mevcut bilgi birikimi bakımından gelecek vadeden olan ahşap yat<br />

üretimi konusundaki avantajın kullanılarak bu alanda ulusal <strong>ve</strong> uluslar arası düzeyde lider<br />

olacak yatırım projeleri gerçekleştirilmelidir.<br />

Bu sektörün özel desteğe (uygun koşullarda tesis kredisi, üretimin pazarlanabilmesi için<br />

gereken <strong>ve</strong>rgi indirimi, kredi olanakları gibi) ihtiyacı vardır. İstihdam yaratma <strong>ve</strong> mevcut<br />

tesislerin <strong>ve</strong>rimliliğini arttırma potansiyeli çok yüksektir.<br />

512

Ahşap Tekne Üreticilerine Yer Tahsisi<br />

Kurucaşile Tekkeönü’nde Hazineye ait 13.031 m² alanın, Tekkeönü Piri Reis Ahşap<br />

Tekne <strong>ve</strong> Yat Yapımı Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi Yapı Kooperatifi’ne tahsisi yapılmıştır.<br />

5 Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

İl, 5084 sayılı “Yatırımların <strong>ve</strong> İstihdamın Teşviki” Kanunu kapsamında <strong>ve</strong> 16 Temmuz 2009<br />

tarih <strong>ve</strong> 27290 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren yeni teşvik sisteminde, TR-<strong>81</strong><br />

alt bölgesinde <strong>ve</strong> Bölgesel <strong>ve</strong> Sektörel Teşvik Sisteminde III. bölgede yer almaktadır.<br />

Yatırımcıları yatırıma yöneltmek için, 1. önemli unsur yatırımlara devlet yardımları (teşvikler)<br />

yanında, 2. önemli unsur olarak da, sanayi yatırımları için altyapısı hazır sanayi parsellerinin<br />

yatırımcıların istifadesine sunulmasıdır.<br />

Yörede Hazine, İl Özel İdaresi <strong>ve</strong> Belediyelere ait yatırımcılara tahsis edilebilir alanların çok<br />

yetersiz <strong>ve</strong> ilin tomografik yapısının da sanayi parseli üretiminde kısıtlayıcı etken durumunda<br />

olması, yeterli sayıda <strong>ve</strong> büyüklükte sanayi parseli üretimini güçleştirilmekte, dolayısıyla il bu teşvik<br />

avantajlarını istenilen düzeyde kullanamamaktadır.<br />

Bütün olumsuz koşullara rağmen, ilde yeni yatırımlara imkan <strong>ve</strong>rmek bakımından, altyapısı hazır<br />

sanayi parsellerinin üretimine ağırlık <strong>ve</strong>rilmekte, mevut OSB’nin genişletilmesine çalışılmaktadır.<br />

I. Teşviklerin İl’e Etkileri :<br />

a)5084 sayılı “Yatırımların <strong>ve</strong> İstihdamın Teşviki” kapsamında il’e sağlanan teşvikler<br />

Yıllar<br />

Enerji<br />

Desteği<br />

Vergi Stopaj<br />

Desteği<br />

513<br />

SSK Prim<br />

Desteği<br />

Toplam<br />

İla<strong>ve</strong><br />

İstihdam<br />

2004 42.012 474.000 175.000 691.012 307<br />

2005 368.353 1.078.153 220.459 1.666.965 1.656<br />

2006 895.650 2.392.484 356.289 3.644.423 3.190<br />

2007 1.593.610 4.261.543 774.628 6.629.7<strong>81</strong> 3.350<br />

2008 2.190.680 1.723.418 996.183 4.910.2<strong>81</strong> 3.488<br />

2009 3.960.274 1.927.466 1.673.683 7.561.423 3.711<br />

2010 1.691.668 621.163 2.155.871 4.468.702 3.343<br />

Toplam 10.742.247 12.478.227 6.352.113 29.572.587 -<br />

Teşvik Yasası kapsamında Enerji, Vergi stopajı <strong>ve</strong> S.S.K. prim desteği olarak ilimizde 2004-<br />

2010 yılları arasında toplam 29.572.587.-TL destek sağlanmıştır.<br />

b) Yeni teşviki sistemi kapsamında il’e sağlanan teşvikler<br />

16 Temmuz 2009 tarih <strong>ve</strong> 27290 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren<br />

yeni teşvik sisteminde il, TR-<strong>81</strong> alt bölgesinde <strong>ve</strong> Bölgesel <strong>ve</strong> Sektörel Teşvik Sisteminde III.<br />

bölgede yer almaktadır.<br />

Bu yeni teşvik sisteminde yatırımlar 3 grupta desteklenmektedir. Bunlar, 1- Genel Teşvik<br />

Sistemi, 2- Bölgesel <strong>ve</strong> Sektörel Teşvik Sistemi, 3- Büyük Ölçekli Yatırımlar şeklindedir.<br />

Yeni teşvik sisteminin yürürlüğe girdiği tarihten, Kasım – 2010 tarihinde kadar Hazine<br />

Müsteşarlığı, Teşvik <strong>ve</strong> Uygulama Genel Müdürlüğünce il bazında düzenlenen yatırım teşvik<br />

belgelerine ilişkin bilgiler :<br />

1- Genel Teşvik Sistemine Göre :<br />

a) 01 Ocak – 31 Aralık 2010 tarihleri arası :<br />

Sektör Sektör Belge Sayısı Sabit Yatırım (TL) İstihdam (kişi)<br />

İmalat Madeni Eşya 1 4.500.000 65<br />

Hizmetler Turizm 1 2.500.000 20<br />

TOPLAM 2 7.000.000 85<br />

Hazine Müsteşarlığı <strong>ve</strong>rileri esas alınmıştır.

) 01 Ocak – 31 Aralık 2011 tarihleri arası :<br />

Sektör Sektör Belge Sayısı Sabit Yatırım (TL) İstihdam (kişi)<br />

İmalat Dokuma <strong>ve</strong> Giyim 1 2.931.958 120<br />

İmalat Deri <strong>ve</strong> Kösele 1 670.000 50<br />

Hizmetler Turizm 2 20.000.000 55<br />

Tarım Hayvancılık 1 6.500.000 23<br />

TOPLAM 5 30.101.958 248<br />

Teşvik Uygulama <strong>ve</strong> Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü <strong>ve</strong>rileri esas alınmıştır.<br />

3- Büyük Ölçekli Yatırımlara Göre :<br />

Bu grupta il bazında belge düzenlenmemiştir.<br />

II. Arsa Üretim Çalışmaları :<br />

a) I. Tevsii (ila<strong>ve</strong>) Alan Çalışmaları :<br />

O.S.B. 1. Genişletme çalışmaları tamamlanmıştır. tek parselde 186.000 m² genişletilen<br />

alanda, ila<strong>ve</strong> altyapı çalışmalarına ihtiyaç bulunmamaktadır. Bu parsel bir firmaya komple<br />

tahsis edilmiş <strong>ve</strong> parsel üzerinde demir çelik hadde tesisi faaliyete geçmiştir.<br />

b) I. Tevsii (ila<strong>ve</strong>) Alan Çalışmaları :<br />

Mevcut 1. O.S.B.’ ye yakın olması <strong>ve</strong> fiziki bağlantısının sağlanabilmesi ile mevcut<br />

O.S.B.’nin 2. Tevsii alanı olarak çalışmaları başlatılan Kurtköy mevkiindeki 1.069.000 m²’lik<br />

alanla ilgili çalışmalar devam etmekte olup, D.S.İ. <strong>ve</strong> Tarım İl Müdürlüğünün uygun görüşleri<br />

alınarak Bakanlığımıza yer seçim çalışmasının sonuçlandırılması için talepte bulunulmuştur.<br />

Şubat ayı içinde yer seçim çalışmasının yapılacağı öğrenilmiştir.<br />

O.S.B. genişletme çalışması sonuçlandırıldığında, parsel tahsisleri bakımından bir<br />

rahatlama sağlanmış olacaktır.<br />

6 İlin Dış Ticareti<br />

6.1 Bartın İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıllar İHRACATÇI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

FİRMA SAYISI<br />

23 9.570<br />

2009<br />

29 14.659<br />

2010<br />

23 14.509<br />

2011 17 20.274<br />

6.2 Bartın İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıllar İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

15 7.828<br />

2009<br />

21 8.950<br />

2010<br />

22 9.316<br />

2011 20 14.800<br />

7 Bartın İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Bartın Merkez I Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:151)<br />

� 71 hektar büyüklüğündedir.<br />

514

� 1999 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 28 adet sanayi parselinin, 27 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

27 adedi üretim aşamasındadır. 1 adet parsel tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 2.570 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma-giyim, orman <strong>ve</strong> gıda sanayidir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Bartın Merkez I Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (İla<strong>ve</strong> Alan): (Sicil No:151)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “55 hektar+arıtma” olarak <strong>ve</strong> 500.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� 25,35 hektarlık kısmın imar planları onaylanmış olup, diğer kısmın imar planı çalışmaları<br />

devam etmektedir.<br />

� Bölgedeki; 1 adet sanayi parseli tahsis edilmiş olup üretime geçmiştir.<br />

� Üretime geçen parselde yaklaşık 230 kişi istihdam edilmektedir.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Bartın Merkez I Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi (2. İla<strong>ve</strong> Alan): (Sicil No:151)<br />

� 14.02.2011 tarihinde 109 hektar büyüklüğündeki alan için mahallinde etüt çalışması<br />

yapılmıştır.<br />

� 15.03.2011 tarih <strong>ve</strong> 2222-23 sayılı dağıtımlı yazımızla, Çevre <strong>ve</strong> Orman Bakanlığı'nın<br />

görüşünün alınması, dere yatağında olması nedeniyle jeolojik jeoteknik etütlerin<br />

hazırlattırılarak ilgili kuruma onaylattırılması, etüdün olumlu olması halinde de sedde<br />

çalışmalarının tamamlanması 15.03.2011 tarih <strong>ve</strong> 2222-23 sayılı yazımızla OSB Yönetim<br />

Kurulu Başkanlığından istenmiştir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Bartın ilinde 210 işyerlik 2 adet küçük sanayi sitesi hizmete sunulmuştur. Projeler için<br />

Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 9.565.685.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

515<br />

DOLU İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1<br />

BARTIN ABDİPAŞA KSS<br />

(ZBK)<br />

32 15 17 47<br />

2 BARTIN ATILIM KSS 178 72 106 40<br />

TOPLAM 210 87 123 41<br />

(06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8 . İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

İlde faaliyet gösteren sanayi tesisleri <strong>ve</strong> bu tesislerde çalışan sayılarına sektörel bazda<br />

baktığımızda, 111 sanayi tesisinden 23’ü tekstil <strong>ve</strong> konfeksiyon sanayinde faaliyet<br />

göstermekte <strong>ve</strong> bu sektörde 2.765 kişi istihdam edilmektedir. Bu sayı, tüm sanayi tesislerinde<br />

çalışan toplam sayı olan 6.484 sayısı dikkate alındığında, çalışanların yaklaşık %43’ ü tekstil<br />

etmektedir.<br />

Bu sektörün sorunlarına baktığımızda; belli başlı sorunları ;<br />

• Üretim maliyetlerinin yüksekliği, (Yurtdışı rakiplere göre enerji, doğal gaz, <strong>ve</strong>rgi,<br />

sigorta primlerinin yüksekliği,)<br />

• Kur riski ile karşı karşıya bulunmaları,<br />

• Kayıt dışı ekonomi,<br />

• Nitelikli eleman eksikliği,<br />

• Sektörde kısa, orta <strong>ve</strong> uzun vadeli hedeflerin belirlenmemiş olması,

• Ar-ge <strong>ve</strong> eğitim çalışmalarının yetersizliği,<br />

• Öz kaynak yetersizliği <strong>ve</strong> Uzakdoğu rekabeti,<br />

• Hammadde teminindeki güçlükler,<br />

Çözüm Önerileri<br />

• Üretim maliyetlerinin kısmen aşağıya çekilmesine yardımcı olan 5084 sayılı teşvik<br />

yasasının uygulama süresinin dünya kon<strong>ve</strong>ktörü göz önünde tutularak belirlenmeli,<br />

Enerji, sigorta primi <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>rgi maliyetleri bakımından, sektörün dünya ile rekabet<br />

edebilir bir düzeye getirilebilmesi için gerekli tedbirler alınmalı,<br />

• Türk lirasının aşırı değerlenmesi karşısında, ihracat yapan firmalara, enflasyonun<br />

altında kalmamak suretiyle kur farkı desteği sağlanmalı.<br />

• Sektörün kayıt altına alınabilmesi için <strong>ve</strong>rgi oranları düşürülmeli, denetimler<br />

yoğunlaştırılmalı <strong>ve</strong> kapsamlı bir <strong>ve</strong>rgi reformu yapılmalı.<br />

• Nitelikli eleman eksikliğini giderici çalışmalar yapılmalı.<br />

• Kısa, orta <strong>ve</strong> uzun vadeli hedefler belirlenmeli, vizyon oluşturulmalı <strong>ve</strong> dünyadaki<br />

gelişmelere göre stratejiler tespit edilmeli, belirlenen hedef <strong>ve</strong> stratejiler sektör<br />

bünyesindeki firmalara anlatılmalı.<br />

• Ar-ge <strong>ve</strong> eğitim çalışmalarına ağırlık <strong>ve</strong>rilmeli,<br />

• Özkaynak yetersizliği <strong>ve</strong> Uzakdoğu rekabeti göz önüne alındığında, sektöre devletçe<br />

uygun şartlarda kredi desteği sağlanmalı.<br />

• Hammaddenin, sanayiciye dünya fiyatları ile temini için gerekli tedbirler alınmalı,<br />

Kimya, Kömür <strong>ve</strong> Plastik <strong>Sanayi</strong><br />

Sektörde 10 tesis faaliyet göstermekte <strong>ve</strong> 1.405 kişi istihdam edilmektedir. Bu sektör il için<br />

istihdam yönüyle 2.nci önemli öncelikli sektör ile ekonomik katkı yönüyle de önemli<br />

sektörlerin başında gelmektedir.<br />

Sektörün başlıca sorunları;<br />

• İstihdam maliyetlerinin yüksekliği, (Sigorta primi <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>rgiler)<br />

• Enerji maliyetlerinin yüksekliği,<br />

• Can suyu kredilerinin limitlerinin düşük oluşu,<br />

Çözüm Önerileri<br />

• Sigorta primi <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>rgilerin dünya standartlarına çekilmesi,<br />

• Sektörde yoğun enerji tüketimi sözkonusu olduğundan elektrik enerji desteği yanında<br />

diğer enerji türlerine (Fuel-Oil, Doğalgaz, LPG) de devlet desteği sağlanmalı,<br />

• Can suyu kredilerinin limitleri artırılmalı,<br />

• Doğalgaz kullanımına biran ev<strong>ve</strong>l geçilmesi için gerekli çalışmalar zaman<br />

geçirilmeden yapılmalı,<br />

İl Yeraltı Potansiyelinin Değerlendirilmesi<br />

Amasra havzasında bulunan <strong>ve</strong> büyük potansiyel arz eden taşkömürünün rezervinden etkin bir<br />

şekilde yararlanılamamaktadır.<br />

Bu nedenle;<br />

Amasra havzasında 400 milyon tonlu taşkömürü rezervi bulunmasına rağmen yeterli düzeyde<br />

üretim yapılamamaktadır.<br />

T.T.K. Amasra Taşkömürü İşletmesi Müessesesi Müdürlüğünün sürekli zarar eder durumdan<br />

kurtarılması için İşletmenin üretim teknolojisinin yenilenmesi için yatırımların yapılması,<br />

Personel durumunun gözden geçirilerek, işgücünün <strong>ve</strong>rimli çalışacak şekilde yeniden<br />

düzenlenmesi için tedbirlerin alınması, Taşkömürü üretim planlamasının iyi düşünülmesi <strong>ve</strong><br />

bir disiplin içerisinde yürütülmesinin sağlanması gerekmektedir.<br />

İşletme; teknoloji, personel politikası, üretim planlaması <strong>ve</strong> ürün pazarlaması yönleriyle<br />

değerlendirilerek asgari başa baş noktasında tutulabilmesi için günün şartları dikkate alınarak<br />

gerekli önlemlerin alınmasıyla üretim kapasitesi artırılması mümkündür.<br />

516

Stratejik öneme haiz yaklaşık 400 milyon ton olarak tespit edilen taşkömürü rezervinin<br />

değerlendirilmesi amacıyla A.T.İ. Müessesesi Müdürlüğü çalışma sahası dışında kalan<br />

alanlarda kömür üretiminin rödevans usulü özel sektöre <strong>ve</strong>rilmesinin bölgede yaklaşık 3<br />

milyon ton/yıl kömür üretimi <strong>ve</strong> 3 ila 11 bin kişilik bir istihdam potansiyeli yaratması<br />

beklenmektedir.<br />

Karayolu, Deniz Yolu <strong>ve</strong> Havayolu İmkanlarının Geliştirilmesi<br />

Yatırım için, altyapısı hazır sanayi parsellerinin yatırımcılara sunulabilme imkanı kadar, ilin<br />

altyapı yönüyle imkanları da önem taşımaktadır.<br />

İl; yatırımcı çekme yönüyle coğrafi konumu, iklim şartları <strong>ve</strong> büyük merkezlere yakınlığı<br />

bakımından önemli bir avantaja sahiptir.<br />

Bu genel şartlara ila<strong>ve</strong>ten, karayollarının standardının yükseltilmesi, sahip olduğu liman<br />

imkânından yeterince yaralanması için geliştirilmesi, demiryolu projesinin bir an ev<strong>ve</strong>l hayata<br />

geçirilmesi <strong>ve</strong> ile 35 Km. mesafede bulunan Zonguldak ili sınırları içindeki Saltukova<br />

havaalanının da faaliyete geçmesi önemli avantajlar sağlamaktadır.<br />

9 . <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Kadro Ünvanı Kadro Sayısı<br />

Mevcut<br />

<strong>Durum</strong><br />

İl <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Müdürü 1 1<br />

İl <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Müdür Yardımcısı 1 1<br />

Şube Müdürü 1 1<br />

Şef 2 --<br />

Mühendis 2 --<br />

Ölçü <strong>ve</strong> Ayar Memuru 2 1<br />

Memur 4 4<br />

V.H.K.İ. 2 2<br />

TOPLAM 15 10<br />

517

75 ARDAHAN<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Ardahan İli kamu <strong>ve</strong> özel sektöre ait yatırımların yok denecek kadar az olması nedeniyle<br />

en çok göç <strong>ve</strong>ren illerin başında gelmekte olup; kişi başına gelir,işsizlik gibi iktisadi kriterler<br />

açısından Türkiye’nin en geri kalmış illerinden biri olduğu söylenebilir.<br />

İlin ekonomisinin tarım <strong>ve</strong> hayvancılığa dayandığı dikkate alınırsa İlde sanayi nin<br />

geliştirilmesinin göçün durdurulması <strong>ve</strong> işsiz olan genç nüfusa istihdam yaratılması açısından<br />

çok önemli olduğu açıktır.<br />

İlde hayvancılık ağırlıklı olarak çayır <strong>ve</strong> mera hayvancılığı şeklinde yapılmaktadır. Ağırlıklı<br />

olarak büyük baş hayvan yetiştiriciliği yapılmaktadır. İl % 90 tarımsal sektörle uğraştığı için,<br />

hayvancılık <strong>ve</strong> hayvansal üretim ekonomik <strong>ve</strong> sosyal hayatta yön <strong>ve</strong>rmektedir. Ardahan da<br />

143.000 adet sağmal inek <strong>ve</strong> yıllık 210.000 ton süt ile çok önemli bir potansiyele sahip olup<br />

13.400, Ton kaşar üretilmektedir.<br />

Ardahan’da imalat sanayi gelişme dinamiği yakalayamamıştır. İlde büyük <strong>ve</strong> orta ölçekli<br />

sanayi tesisleri bulunmayıp, ildeki imalat sanayi küçük ölçekli imalat sanayi tesisleri<br />

niteliğindedir. Ardahan sanayisi gelişmemiş olup, il ekonomisi tarım <strong>ve</strong> hayvancılığa dayalı<br />

sosyo-ekonomik yapıya sahiptir. Ardahan’da 1 adet kamu sektörü <strong>ve</strong> 12 adet de özel sektörde<br />

olmak üzere toplam 13 adet sanayi kuruluşu faaliyet göstermektedir. İlde imalat sanayinde<br />

faaliyet gösteren 24 adet mandıra faaliyet göstermektedir.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Ardahan da ticaret yeterince organize olmamış <strong>ve</strong> ferdi işletme bazında<br />

kalmıştır.Ekonomisi genellikle Tarım <strong>ve</strong> Hayvancılığa dayalı olan İl için 1997 yılında<br />

başlatılan Sınır Ticareti Motorin ithalatının serbest bırakılmasıyla İlin ekonomisinde önemli<br />

gelişmeler yaşanmış,daha sonra motorin ithalatının durdurulmasıyla Ticaret durma noktasına<br />

gelmiştir.<br />

Ardahan ile Gürcistan arasında Posof-Türkgözü, Çıldır-Aktaş sınır kapıları<br />

bulunmaktadır. Türkgözü sınır kapısı 1995 yılından beri faaliyetedir. Aktaş sınır kapısı ise<br />

henüz faaliyete geçmemiştir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Ardahan İli <strong>Sanayi</strong>si<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Ardahan İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 27 dür. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0,03 lük bir oran ile sanayisi gelişmemiş İller arasında yer almaktadır.<br />

Doğu Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında,<br />

Malatya İlinin % 29 luk bir oran ile bölge illeri arasında birinci sırada yer aldığı<br />

görülmektedir. Malatya İlini sırasıyla %18 ile Elazığ, % 13 ile Erzurum, % 9 ile Erzincan, %9<br />

ile Van, %5 Ağrı, 2 Muş, % 3 Kars, % 3 Bingöl, %3 Bitlis, % 2 Ardahan, %2 Iğdır, %1<br />

Hakkari, %1 ile Tunceli <strong>ve</strong> İli takip etmektedir.<br />

1.1. Ardahan ilinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

518

Ardahan İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda,<br />

% 85 Gıda ürünleri imalatı,<br />

% 11 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 4 Ana metal sanayi<br />

1.2. Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Ardahan ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 248 dir.<br />

1 sanayi işletmesinde Ar-Ge bulunmaktadır.<br />

1.3. Genel Değerlendirme:<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların % 74 si, Gıda ürünleri imalatı sektöründe, % 25 si Diğer metalik<br />

olmayan mineral ürünleri imalatında istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 75 sı işçi, % 8 u mühendis’tir.<br />

Ardahan İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 75 i mikro ölçekli, % 25 i küçük ölçekli<br />

işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Salduz Hazır Beton Nakliye İnşaat <strong>Sanayi</strong> Ticaret Ltd.Şti.Ardahan Şubesi<br />

- Say koç inş.mad.hayv.tic.ltd.şti.<br />

- Alibey Süt <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Ltd.Şti.<br />

- Kaşkar Süt Mamülleri <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Ltd.Şti.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

1-Gıda <strong>Sanayi</strong><br />

2-Orman Ürünleri Ve Mobilya <strong>Sanayi</strong><br />

3-Lastik Ve Plastik <strong>Sanayi</strong><br />

4-Makina İmalatı <strong>Sanayi</strong><br />

5-Tekstil Ve Konfeksiyon <strong>Sanayi</strong><br />

6-Metal Ve Metal Eşya <strong>Sanayi</strong><br />

7-Taş Ve Toprağa Dayalı <strong>Sanayi</strong><br />

8-Madencilik <strong>Sanayi</strong> (Alçı- Linyit- Briket Kömür Üretimi)<br />

9-Tarıma Sektörü (Sera-Ayçiçeği-Yem Bitkileri)<br />

10-Hayvancılık Sektörü (Besicilik- Su Ürünleri)<br />

11-Gıda <strong>Sanayi</strong>( Süt Ve Süt Ürünleri)<br />

12-Eğitim Sektörü<br />

13-Turizm Sektörleri<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Mikro-girişim proje olgusu çerçe<strong>ve</strong>sinde;<br />

Arıcılık,<br />

Yaşam Mahallerine Bitişik Mekânlarda (Köylerde) Kültür Irkı Süt Sığırı, Koyun, Keçi,<br />

Tavuk, Hindi, Kaz <strong>ve</strong> Ördek Yetiştiriciliği,<br />

Ahşap İşleme (Mutfak <strong>ve</strong> Süs eşyası),<br />

Bakır, Bronz, Altın, Gümüş <strong>ve</strong> Pirinç İşleme (Ev <strong>ve</strong> Süs eşyası),<br />

Küçük Tezgâhlarda Dokumacılık (Çorap, geleneksel ürünler vb. gibi),<br />

Hane Halkı Tarafından Yapılan El Sanatlarına Yönelik Yatırımlar,<br />

El Halısı <strong>ve</strong> Kilim Dokumacılığı.<br />

BİTKİSEL TARIM SEKTÖRÜNDE YAPILABİLECEK YATIRIMLAR<br />

- Seracılık Yatırımları,<br />

- Bodur Elma, Bodur Kiraz Yetiştiriliciliğine Yönelik Yatırımlar,<br />

- Ceviz, Kestane <strong>ve</strong> Badem Yetiştiriciliğine Yönelik Yatırımlar,<br />

- Yağlık <strong>ve</strong> Silajlık Mısır Üretimine Yönelik Yatırımlar,<br />

519

- Kültür Mantarı Üretimine Yönelik Yatırımlar,<br />

- Yem Bitkileri (Silajlık Bitkiler) Üretimine Yönelik Yatırımlar,<br />

- Hayvan Pancarı Üretimine Yönelik Yatırımlar,<br />

- Ekolojik (Organik) Tarıma Yönelik Yatırımlar.<br />

HAYVANCILIK SEKTÖRÜNDE YAPILABİLECEK YATIRIMLAR<br />

- Arıcılık <strong>ve</strong> Bal Üretimine Yönelik Yatırımlar,<br />

- Et <strong>ve</strong> Süt Besiciliği,<br />

- Et <strong>ve</strong> Yumurta Tavukçuluğu,<br />

- Angora Tavşanı Yetiştiriciliği,<br />

- Kaz <strong>ve</strong> Ördek Yetiştiriciliği,<br />

- Beyaz Hindi Yetiştiriciliği,<br />

SU ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜNDE YAPILABİLECEK YATIRIMLAR<br />

- Alabalık Üretimi,<br />

- Tatlı Su Balıkçılığı. (Soman, Levrek, Kefal, Sazan, Turna, Kerevit vb.)<br />

Ayrıca, Çıldır ilçesinde “S.S. Çıldır İlçe Merkezi Su Ürünleri Tarımsal Kalkındırma<br />

Koop.” Kurulmuş olup, balıkçılık alanında pazarlama faaliyetlerinde bulunularak, yöreye<br />

gelir imkânı sunmaktadır.<br />

BİTKİSEL TARIM VE HAYVAN ÜRÜNLERİ ARTIKLARINA DAYALI<br />

YAPILABİLECEK YATIRIMLAR<br />

- Büyükbaş Hayvan Gübresinden Organik Gübre Üretim Tesisi.<br />

- Odun Briketi Üretim Tesisi.<br />

DOĞAL KAYNAK POTANSİYELİNİ DEĞERLENDİRMEYE YÖNELİK<br />

YAPILABİLECEK YATIRIMLAR.<br />

ORMANCILIK SEKTÖRÜNDE YAPILABİLECEK YATIRIMLAR<br />

- Hazır Mutfak Üretim Tesisi,<br />

- Modüler Mobilya Üretim Tesisi.<br />

MADENCİLİK SEKTÖRÜNDE YAPILABİLECEK YATIRIMLAR<br />

Yenilenemeyen doğal kaynaklar olan madenlerin üretim <strong>ve</strong> tüketim süreçlerinde<br />

etkinlik, <strong>ve</strong>rimlilik, ekolojik <strong>ve</strong> sosyo-ekonomik boyutlar, üzerinde dikkatle durulması<br />

gereken konulardır. Özellikle madencilik sektöründe zengin kaynaklara sahip olmanın<br />

yetmediği, onlardan zenginlik türetebilmek için bilimsel <strong>ve</strong> teknolojik metotların uygulanması<br />

gerekmektedir.<br />

Perlit Madeni İşletmeciliği<br />

İlimiz Göle ilçesinde iki milyar ton görünür + muhtemel perlit rezervi bulunmaktadır.<br />

Mevcut potansiyel içerisinde değerlendirilebilecek nitelikte orta tenörlü olmasına rağmen<br />

sadece perlit madeni görülmektedir. Ancak, kimyasal <strong>ve</strong> fiziksel yapısının uygun olması<br />

durumunda yatırım kararının alınması gerekmektedir.<br />

Perlit genleşmiş olarak kullanıldığı gibi ham olarak da geniş kullanım alanlarına<br />

sahiptir. Ham perlit kimyasal bileşimi itibariyle silisli <strong>ve</strong> alüminyumlu bileşikler içerdiğinden<br />

kalsiyum esaslı bağlayıcılar ile kimyasal reaksiyona girerek hidrolik aktivite gösterir. Bu<br />

özelliği nedeniyle inşaat sektöründe geniş çapta kullanılmaktadır. Perlit çimentoya<br />

dayanıklılık kazandırmaktadır. Bunun için ham perlit kayası kırılıp öğütülüp elendiği gibi<br />

doğal olarak agrega halinde bulunan perlit kaynakları da kullanılmaktadır.<br />

İMALAT SANAYİNE YÖNELİK YAPILABİLECEK YATIRIMLAR<br />

GIDA SANAYİNDE YAPILABİLECEK YATIRIMLAR<br />

Gıda sanayi 1990’lı yıllardan itibaren önemli gelişme göstermiş <strong>ve</strong> imalat sanayi<br />

üretimi içinde ortalama % 20’lik pay alarak ihracat içerisinde de önemli bir konuma gelmiştir.<br />

BİTKİSEL TARIM VE HAYVAN ÜRÜNLERİ ARTIKLARINA DAYALI<br />

YAPILABİLECEK YATIRIMLAR<br />

- Büyükbaş Hayvan Gübresinden Organik Gübre Üretim Tesisi.<br />

520

- Odun Briketi Üretim Tesisi.<br />

ORMANCILIK SEKTÖRÜNDE YAPILABİLECEK YATIRIMLAR<br />

- Hazır Mutfak Üretim Tesisi,<br />

- Modüler Mobilya Üretim Tesisi.<br />

MADENCİLİK SEKTÖRÜNDE YAPILABİLECEK YATIRIMLAR<br />

Yenilenemeyen doğal kaynaklar olan madenlerin üretim <strong>ve</strong> tüketim süreçlerinde<br />

etkinlik, <strong>ve</strong>rimlilik, ekolojik <strong>ve</strong> sosyo-ekonomik boyutlar, üzerinde dikkatle durulması<br />

gereken konulardır. Özellikle madencilik sektöründe zengin kaynaklara sahip olmanın<br />

yetmediği, onlardan zenginlik türetebilmek için bilimsel <strong>ve</strong> teknolojik metotların uygulanması<br />

gerekmektedir.<br />

Perlit Madeni İşletmeciliği<br />

İlimiz Göle ilçesinde iki milyar ton görünür + muhtemel perlit rezervi bulunmaktadır.<br />

Mevcut potansiyel içerisinde değerlendirilebilecek nitelikte orta tenörlü olmasına rağmen<br />

sadece perlit madeni görülmektedir. Ancak, kimyasal <strong>ve</strong> fiziksel yapısının uygun olması<br />

durumunda yatırım kararının alınması gerekmektedir.<br />

Perlit genleşmiş olarak kullanıldığı gibi ham olarak da geniş kullanım alanlarına<br />

sahiptir. Ham perlit kimyasal bileşimi itibariyle silisli <strong>ve</strong> alüminyumlu bileşikler içerdiğinden<br />

kalsiyum esaslı bağlayıcılar ile kimyasal reaksiyona girerek hidrolik aktivite gösterir. Bu<br />

özelliği nedeniyle inşaat sektöründe geniş çapta kullanılmaktadır. Perlit çimentoya<br />

dayanıklılık kazandırmaktadır. Bunun için ham perlit kayası kırılıp öğütülüp elendiği gibi<br />

doğal olarak agrega halinde bulunan perlit kaynakları da kullanılmaktadır.<br />

GIDA SANAYİNDE YAPILABİLECEK YATIRIMLAR<br />

Gıda sanayi 1990’lı yıllardan itibaren önemli gelişme göstermiş <strong>ve</strong> imalat sanayi üretimi<br />

içinde ortalama % 20’lik pay alarak ihracat içerisinde de önemli bir konuma gelmiştir.<br />

MAKİNA İMALAT SANAYİNDE YAPILABİLECEK YATIRIMLAR<br />

Geleceğin makina imalat sanayinde "sürat” <strong>ve</strong> “hassasiyet" belirleyici olacaktır.<br />

Uzmanlaşmış üreticilerden yüksek nitelikli mekatronik komponentlerin zamanında tedarik<br />

edilmesi talebi, lojistiğin önemini artıracaktır. Bu nedenle bugünün konvansiyonel nitelikteki<br />

makina <strong>ve</strong> üretim sistemleri, gelecekte katma değer yaratamaz konuma gelecektir. Ülkemizin<br />

önümüzdeki yılları planlanırken tüm bu gelişmeler dikkatle takip edilmeli <strong>ve</strong> mutlaka göz<br />

önünde bulundurulmalıdır.<br />

Süt Sağım Sistemleri (Makinaları) İmalatı Tesisi<br />

Sağım, hayvancılık faaliyetlerinin en önemli, en hassas <strong>ve</strong> en zor işlerinden biridir.<br />

Çünkü günde 25 kg. süt <strong>ve</strong>ren ineğin el ile sağımında, (bir sağımda) 1.250 sıkım yapmak<br />

gerekir. On ineği olan bir çiftçinin sabah <strong>ve</strong> akşam 12.500 sıkım yapması gerektiği<br />

düşünülürse bunun ne kadar zor bir iş olduğu anlaşılır. 12.500 sıkımı kısa bir süre içinde aynı<br />

sıklık <strong>ve</strong> basınçta tekrarlamak mümkün değildir. Bunu ancak anne’yi emen yavrular <strong>ve</strong>ya iyi<br />

teknolojiye sahip sağım makinesi yapabilir.<br />

Ardahan’da modern besicilik yapılmamakla birlikte, ağırlıklı olarak ev işletmeciliği<br />

yöntemi uygulanmaktadır. Önümüzdeki dönemlerde birim hayvan başına <strong>ve</strong>rimin<br />

artırılması <strong>ve</strong> sanayiye istenilen nitelikte girdi sağlanabilmesi için hayvancılık<br />

sektöründe modern besicilik yöntemlerinin uygulanması gerekmektedir.<br />

Önerilen yatırım türü yerel olarak düşünülmeyip, bölgesel <strong>ve</strong> ihracat imkânlarının da<br />

varlığı göz önüne alınmak suretiyle değerlendirilmelidir.<br />

Önerilen yatırım konusunun çok geniş bir yelpazeyi kapsaması sebebiyle bu yatırım<br />

konusu ile ilgili olarak girişimci yapacağı yatırımla ilgili olarak gerekli ekonomik, teknik <strong>ve</strong><br />

mali bilgileri araştırmalıdır.<br />

TEKSTİL SANAYİNDE YAPILABİLECEK YATIRIMLAR<br />

• Polipropilen Esaslı Dokumasız (Non-Wowen) Kumaştan Tek Kullanımlık Tibbi<br />

Tekstil Ürünleri (Önlük, Bone, Kep <strong>ve</strong> Maske) Üretim Tesisi.<br />

521

Dokumasız kumaşlar, özel kullanımlar için imal edilen <strong>ve</strong> kullanım süresine göre<br />

maliyeti çok düşük olan, klâsik tekstil ürünleri gibi dokunarak <strong>ve</strong>ya örülerek değil de, sonsuz<br />

elyaf çekme <strong>ve</strong>ya eriterek dökme tekniği ile elde edilen liflerin değişik metotlarla bir diğerine<br />

kenetlenmesiyle elde edilen teknik tekstil ürünleridir.<br />

Dokumasız kumaşlar, esnek, sağlam <strong>ve</strong> yumuşak olmaları yanında, sıvı çekici <strong>ve</strong>ya<br />

sıvı itici, yanmayı geciktirici, anti bakteriyel özellikler yanında ayrıca, oldukça gözenekli<br />

yapıları sebebiyle çok ince tanecikleri de süzebilme özelliklere sahiptir.<br />

Cerrahî önlük, bone, kep <strong>ve</strong> maske, ayakkabı, elbise, ortopedik ped, steril paketleme,<br />

bandaj, kan <strong>ve</strong> diyaliz makineleri dokumasız kumaşların giderek yaygın bir biçimde<br />

kullanılmaya başladığı yerler arasında sayılabilir.<br />

Dokumasız kumaşlardan mamul tek kullanımlık tıbbî tekstil ürünleri talebi, yurt içi<br />

üretimle karşılanmaktadır. Bununla birlikte, özellikle Uzakdoğu ülkelerinden olmak üzere bir<br />

miktar ithalat da yapılmaktadır.<br />

Bağımsız Devletler Topluluğu ülkeleri, Türk Cumhuriyetleri, Ortadoğu <strong>ve</strong> Afrika<br />

ülkeleri, tek kullanımlık tıbbî tekstil ürünleri için ciddi birer pazar durumunda olup, söz<br />

konusu pazardan önümüzdeki yıllarda daha da büyük paylar alınabilecektir.<br />

• Seramik, Kil, Taş <strong>ve</strong> Çimentodan Gereçler <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

Bu sanayi dalında hazır beton sektörü ele alınacaktır.<br />

Ülkemizin büyük bölümü deprem kuşağında yer almakta, sıkça karşılaşılan afetlerde<br />

büyük can <strong>ve</strong> mal kaybı yaşanmaktadır. Bu nedenle yapı gü<strong>ve</strong>nliği açısından betonun kalitesi<br />

vazgeçilmez bir unsur olarak ön plana çıkmaktadır.<br />

Hazır Beton Santrali Tesisi<br />

İlimiz Hazır Beton Santroli Tesisi kurulması <strong>ve</strong> işlemesi için gerekli hammadde<br />

kaynaklarına yakın bir konumdadır. Hazır Beton yapımı için gerekli olan kum, çakıl vb. gibi<br />

materyaller il sınırları içerisinde mevcut olup, çimento ihtiyacı Kars İlinde bulunan fabrikadan<br />

sağlanabilir.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Ardahan İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

3 1.359<br />

2009 3 1.882<br />

2010 3 3.254<br />

2011 3 1.595<br />

6.2. Ardahan İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

1 0<br />

2009<br />

1 3<br />

2010 0 358<br />

2011<br />

Kaynak:DTM<br />

0 248<br />

7. Ardahan İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

522

a) ARDAHAN İLİNDE TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ<br />

BULUNMAMAKTADIR.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Ardahan Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No: 82)<br />

� 2011 yılı yatırım programında “52 hektar” olarak <strong>ve</strong> 5.000.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Bölge 51,4 hektar büyüklüğünde olup, 31 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

� Altyapı yapım işi fiziki gerçekleşmesi % 67’dir.<br />

� AG-YG elk. şeb. <strong>ve</strong> ENH yapım işi tamamlanmıştır.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Ardahan İlinde 132 işyerlik 1 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi (Merkez) hizmete<br />

sunulmuştur. Bu proje için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2010 yılı fiyatlarıyla<br />

13.001.258.-TL’ye karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

523<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI (%)<br />

1 ARDAHAN MERKEZ KSS 132 101 31 77<br />

TOPLAM 132 101 31 77<br />

b) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Göle Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “54 işyeri, altyapı ” olarak <strong>ve</strong> 100.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Mimari projeleri Bakanlığımızca incelenmiş olup, görülen eksiklikler nedeniyle iade<br />

edilmiştir.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ.<br />

Hanak Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 20.10.1997 tarih <strong>ve</strong> 13<strong>81</strong>8 sayılı yazımızla 2,5 hektar büyüklüğündeki alanın yer<br />

seçiminin uygun görüldüğü <strong>ve</strong> bundan sonra yapılacak işlemlere dair yer seçimi talimatı<br />

yazılmıştır.<br />

� Bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge intikal etmemiştir.<br />

Çıldır Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 20.10.1997 tarih <strong>ve</strong> 13<strong>81</strong>6 sayılı yazımızla 2,5 hektar büyüklüğündeki alanın yer<br />

seçiminin uygun görüldüğü <strong>ve</strong> bundan sonra yapılacak işlemlere dair yer seçimi talimatı<br />

yazılmıştır.<br />

� Bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge intikal etmemiştir.<br />

Posof Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 20.10.1997 tarih <strong>ve</strong> 13<strong>81</strong>3 sayılı yazımızla 5 hektar büyüklüğündeki alanın yer seçiminin<br />

uygun görüldüğü <strong>ve</strong> bundan sonra yapılacak işlemlere dair yer seçimi talimatı yazılmıştır.<br />

� Bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge intikal etmemiştir.<br />

Damal Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 25.07.1997 tarih <strong>ve</strong> 10438 sayılı yazımızla 7 hektar büyüklüğündeki alanın yer seçiminin<br />

uygun görüldüğü <strong>ve</strong> bundan sonra yapılacak işlemlere dair yer seçimi talimatı yazılmıştır.<br />

Bugüne kadar Bakanlığımıza herhangi bir bilgi <strong>ve</strong> belge intikal etmemiştir. (06.01.2012 tarihi<br />

itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri

SORUNLAR<br />

� Yatırım –Üretim alanlarına uzaklığı,<br />

� Kalifiye işgücü yetersizliği,<br />

� Sınai üretimin olmayışı,<br />

� Yapısal nedenlerle (iklim-konum vb) yatırım alanlarının genişletilmeyişi,<br />

� Dış göç,<br />

� İl dışındaki yatırımcıların yöreye yönelmesi yönünde motivasyon yokluğu,<br />

� İle sağlanan teşviklerden yeterince faydalanılamaması,<br />

� Göle İlçemizin KSS nin yapılması.<br />

� Ulaşım Sorunu<br />

� İklim Şartları<br />

� OSB nin tamamlanmamış olması<br />

� Firmalar arasında ortak iş yapma kapasitesinin olmaması<br />

ÇÖZÜMLER<br />

� İl dışındaki yatırımcıların varlığı,<br />

� Yüksek Öğrenim Kurumunun varlığı,<br />

� İklime yönelik yatırım yapılması,<br />

� Yatırımların küçük işetmeler olması nedeniyle, bölgesel bazda teşviklerin olması(il<br />

bazında),<br />

� DDY çalışmaları devam etmekte bitirilmesi üzerine sınaî girdilerinin maliyetlerinin<br />

düşeceği,<br />

� Çalışmaları devam eden Göle KSS, bitirilmesi halinde küçük çaptaki esnafların<br />

hizmetine sunulacak, istihdamı geliştirecektir,<br />

� Çıldır-Aktaş sınır kapısının aktif hale getirilmesi,<br />

� Yıl bazında teklif edilen İthalat kalemlerinin artırılması.<br />

� Bürokrasi Desteği<br />

� Yalnız çam Kayak Tesislerinin yapılacak olması <strong>ve</strong> Çıldır Gölünün Turizme<br />

Kazandırılması<br />

� Tarım <strong>ve</strong> Hayvancılığa el<strong>ve</strong>rişli arazilerin varlığı<br />

� Ucuz işgücü varlığı<br />

� Kalkınma Ajansını tarafından ilimize yönelik uygun projelerin hayata geçirilmesi,<br />

� Ulaşım İmkanlarının daha da iyileştirilmesi (Hava Alanı’nın <strong>ve</strong> Kars/Çıldır –<br />

Gürcistan Demiryolunun yapılması),<br />

� Şehirleşmenin gerçekleştirilmesi (Belediye – TOKİ işbirliği ile Şehirleşme sorunun<br />

çözülmesi)<br />

� Ardahan Üni<strong>ve</strong>rsitesi kampüsünün tamamlanması,<br />

� OSB’nin bir an önce tamamlanarak faaliyete geçirilmesi,<br />

� Ardahan Merkez KSS’ nin alt yapı eksikliklerinin giderilmesi<br />

� İlimizin kaynakları konusunda yurt içi <strong>ve</strong> yurt dışında çok iyi tanıtımının yapılması<br />

(Tarım, Hayvancılık, Arıcılık, Kış Turizmi, Çıldır Gölü v.b.) <strong>ve</strong> bu konuda diğer<br />

illerde yaşayan hemşerilerimizin desteklerinin alınması,<br />

� Tarım <strong>ve</strong> Hayvancılık konusunda yapılacak desteklemelerde pozitif ayrımcılık<br />

yapılması,<br />

� KOSGEB şubesinin biran önce ilimizde kurulması,<br />

� Yalnızçam Kayak Tesisleri Projesinin biran önce başlatılması <strong>ve</strong> hayata geçirilmesi,<br />

� Sınır Kapılarımızın ihracat <strong>ve</strong> ithalat yapılabilecek konuma getirilmesi,<br />

� Ardahan Şehir Merkezine Doğalgazın Getirilmesi,<br />

� Tarım arazilerinin sulama sıkıntılarının bertaraf edilmesi,<br />

� Karadenize Sınır İllerle - Gürcistan arasında var olan Serbest Ticaret Antlaşmasına<br />

İlimizin de dahil edilmesi,<br />

524

� Kura’da Buluşalım projesinin ilgili kurumlar tarafından bir an önce gerçekleştirilmesi,<br />

� İlimizde bulunan STK <strong>ve</strong> İşletmelerin müşterek iş yapma konusunda kapasitelerinin<br />

arttırılması,<br />

� Kalifiye elaman sıkıntısının giderilmesi konusunda İŞ-KUR İl Müdürlüğünün <strong>ve</strong><br />

Üni<strong>ve</strong>rsitemizin aktif çalışmalar yapması <strong>ve</strong> diğer kurumlarımızın da bu konuda her<br />

türlü desteği sağlaması,<br />

� İlimize sağlanan Teşvikler konusunda Yatırımcılarımızın bilgilendirilmesi <strong>ve</strong> yatırım<br />

yapmaları konusunda teşvik edilmesi,<br />

� Çıldır Gölünün Turizme kazandırılması <strong>ve</strong> İlimizde Yayla Turizmi çalışmalarının<br />

başlatılması,<br />

� Mesleki Eğitime özel önem <strong>ve</strong>rilmesi <strong>ve</strong> İlimize Özel Okul açılması konusunda<br />

yatırımcıların teşvik edilmesi.<br />

� Gürcistan ile Ardahan arasında, uluslararası ticaretin artırılmasına yönelik yapılan<br />

protokol <strong>ve</strong> kurulan (ARGİAD-Ardahan-Gürcistan İş Adamları Derneği) ortak<br />

derneğin varlığı.<br />

� Tarım <strong>ve</strong> Hayvancılıkta Modern İşletmelerin Kurulması<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Adı Soyadı Ünvanı<br />

HÜSEYİN ERDEM İL SAN.TİC.MD.<br />

YENER REÇBER ŞUBE MÜDÜRÜ<br />

NEJDET KALENDER ŞEF<br />

GÖNÜL CENGİZ MEMUR<br />

BORA TOPAL MEMUR<br />

KADİR KENDİR MEMUR<br />

ERDAL BİLGİN ÖLÇÜ AYAR MEM.<br />

525

76 IĞDIR<br />

1-İLİN GENEL BİLGİLERİ<br />

Yüzölçümü 3588 km²<br />

Nüfus 184.024 Kişi<br />

Yıllık Nüfus Artışı % 7.2<br />

Nüfus Yoğunluğu Km² ‘ye 51 kişi<br />

Nüfus Dağılımı Şehir %51, Köy %49<br />

Okur-Yazarlık Oranı % 93<br />

Ortalama Yükseklik 895 Metre<br />

Toplam Yerleşim Sayısı 4 İlçe, 157 Köy, 8 Belediye<br />

Ortalama En Yüksek <strong>ve</strong> En Düşük Sıcaklık En Yüksek: 42º En Düşük: -30.2º<br />

Yıllık Ortalama Yağış <strong>ve</strong> Nispi Nem Ortalama Yağış: 276,9mm, Nispi Nem: %49,7<br />

Deprem Konumu 2.Derece Deprem Kuşağı<br />

Tarım Alanı : %33, Çayır <strong>ve</strong> Mera : %41, Orman<br />

Arazi Kullanım <strong>Durum</strong>u<br />

<strong>ve</strong> Fundalık: %1, Kullanılmayan <strong>ve</strong> Yerleşim<br />

Alanı: %25,<br />

Statüsü<br />

1.Derecede kalkınmada öncelikli yöre<br />

TRA-2 (DPT ye göre)<br />

Gelişmişlik Kademesi<br />

İmalat <strong>Sanayi</strong> Gelişmişlik Sıralamasında<br />

74.sırada<br />

Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sırası Türkiye Genelinde 69.sırada<br />

Tarım İş Kolunda Çalışanların İl Toplam<br />

İstihdamına Oranı<br />

% 68.37<br />

<strong>Sanayi</strong> Sektöründe Çalışanların İl Toplam<br />

İstihdamına Oranı<br />

% 2,20<br />

<strong>Sanayi</strong> Üretim Değerinin İl İçindeki Payı %2<br />

Tarım Üretim Değerinin İl İçindeki Payı %68<br />

GSYİH’ın Türkiye İçindeki Payı GSYİH de illere göre payı %1 ile 78.sırada<br />

Kişi Başına GSYİH 855 $ (Dolar)<br />

Banka Kredilerinin Türkiye İçindeki Payı % 0.07<br />

Ana Tarım Ürünleri Kayısı-Elma-Domates-Şeker Pancarı-Buğday<br />

Not: Tablonun son yıllara ait <strong>ve</strong>riler ile doldurulması gerekmektedir.<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Iğdır İlinde öncelikle bölgenin hammadde kaynaklarını rasyonel olarak<br />

değerlendirebilecek ihracata dönük çeşitli gıda <strong>ve</strong> sanayi ürünlerinin üretimini yapabilecek<br />

büyük çapta istihdam yaratabilecek sanayi tesisleri bulunmamaktadır.<br />

Ancak Iğdır da bu güne kadar büyük çapta sanayi tesisleri kurulamamış olmasına rağmen<br />

çalıştırdıkları devamlı işgücü sayısı 5-50 kişiyi geçmeyen küçük çapta un, bisküvi, çikolata,<br />

gofret, mey<strong>ve</strong> püresi <strong>ve</strong> konsantresi, tekstil, soğuk lastik kaplama <strong>ve</strong> tuğla fabrikası kurulmuş<br />

bulunmakta olup, küçük çapta kurulu bulunan bu sanayi tesisleri kapasitelerinin altında<br />

üretim yapmaktadır.<br />

İlin ekonomik yönden gelişmesini olumsuz yönde etkileyen faktörleri birkaç sebebe<br />

bağlamak mümkündür. Özellikle bölgeye yapılan kamu sektörü yatırımlarının az olması,<br />

526

kısıtlı sermaye, yerli müteşebbis gücünün yetersiz olması, uygulanan teşviklerden yeterince<br />

yararlanamaması, önemli tüketim merkezlerine uzak oluşu, hava <strong>ve</strong> demiryolu ulaşımının<br />

bulunmaması İlin ekonomik yönden gelişmesini olumsuz yönde etkilemiştir.<br />

Iğdır İli mevcut bölge coğrafyası içerisinde olağan sayılamayacak iklimi, <strong>ve</strong>rimli<br />

toprakları, tarım <strong>ve</strong> hayvancılığa dayalı üretim yapısı ile halen yerli <strong>ve</strong> yabancı müteşebbisler<br />

açısından bir çekim merkezi olma özelliği taşımaktadır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İlde 2008 yılı sonu itibariyle Iğdır Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odasına 1949 gerçek <strong>ve</strong> 871 tüzel kişi olmak<br />

üzere toplam 2.820 kişi kayıtlı bulunmaktadır.<br />

İlimizin durma noktasına gelmiş olan Sınır Ticaretinin tekrar canlandırılması, ekonomide<br />

değer ifade edebilir duruma getirilmesi amacıyla Sınır Ticaretinin Düzenlenmesine İlişkin<br />

01.12.2008 tarih <strong>ve</strong> 2008/14451 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına istinaden Valiliğimizce<br />

hazırlanarak uygulamaya konulan, “Sınır Ticareti Uygulama Yönergesi” doğrultusunda<br />

2009-2011 yılları arasında toplam 153 şahıs <strong>ve</strong> firmaya Sınır Ticareti Belgesi düzenlenmiştir.<br />

Düzenlenen Sınır Ticareti Belgelerine istinaden 2011 yılı içerisinde toplam 55 adet şahıs <strong>ve</strong><br />

firmaya da İthalat Uygunluk Belgesi düzenlenmiştir. Gürbulak Gümrük Başmüdürlüğünden<br />

alınan istatistikî bilgilere göre Valiliğimizce düzenlenen İthalat Uygunluk Belgelerine<br />

istinaden İran İslam Cumhuriyetinden Gürbulak Sınır Kapısından 2011 yılı içerisinde toplam<br />

1.764.325,00 Dolarlık ithalat gerçekleştirilmiştir<br />

Toptancı Hal Faaliyetleri<br />

İl Sınırları içerisinde 2090 M2 alan üzerinde 40 İşyerinden ibaret Iğdır Belediyesine ait bir<br />

adet Sebze <strong>ve</strong> Mey<strong>ve</strong> Hali bulunmaktadır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Iğdır İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Iğdır İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı, <strong>Sanayi</strong> Sicil Belge sayısına göre<br />

28 dir. Toplam sanayi işletmesi içerisinde % 0.03 lik bir oran ile sanayisi gelişmemiş İller<br />

arasında yer almaktadır.<br />

Doğu Anadolu Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında,<br />

Malatya İlinin % 29 luk bir oran ile bölge illeri arasında birinci sırada yer aldığı<br />

görülmektedir. Malatya İlini sırasıyla %18 ile Elazığ, % 13 ile Erzurum, % 9 ile Erzincan, %9<br />

ile Van, %5 Ağrı, 2 Muş, % 3 Kars, % 3 Bingöl, %3 Bitlis, % 2 Ardahan, %2 Iğdır, %1<br />

Hakkari, %1 ile Tunceli <strong>ve</strong> İli takip etmektedir.<br />

3.2. Iğdır ilinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Iğdır İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda,<br />

% 61 Gıda ürünleri imalatının ilk sırada olduğu görülmektedir.<br />

Diğerleri sırasıyla;<br />

% 18 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı<br />

% 11 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünleri imalatı<br />

% 7 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 3 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (Makine teçhizatı hariç)<br />

527

3.3. Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Iğdır ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı toplam<br />

537 dir.<br />

2 sanayi işletmesinde kalite kontrol birimi vardır, çalışan personel listesi7 dir.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Iğdır İlinde sanayi, yerel hammadde kaynaklarına uygun bir yapılanma içerisindedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların % 40 sı Gıda Ürünleri İmalatı, % 22 ü Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürürnleri<br />

imalatı, % 21 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşoçakçılığı, sektörlerinde istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 78 sı işçi, % 4 ü Mühendis’tir.<br />

Iğdır İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 43 sı mikro ölçekli, % 50 si küçük ölçekli, % 7<br />

si de orta ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Kosi Tekstil Hayvancılık Tarım Mobilya İnşaat Medikal Nakliye <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Tic.LTD.ŞTİ.<br />

- Iğdırlı Ekmek Unlu Mamuller Gıda San. <strong>ve</strong> Tic.Ltd.Şti.<br />

- Kaya Kale Otomotiv Tic.San.Ltd.Şti.<br />

- Unıt Biyoteknoloji Tarım Hayvancılığı <strong>ve</strong> San. A.Ş.<br />

- Kumtepeler Gıda <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Unit Mey<strong>ve</strong> Püresi <strong>ve</strong> Konsantresi ile Salça Fabrikası<br />

İlimiz Çalpala Köyünde UNIT Biyoteknoloji Tarım Hayvancılık <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> A.Ş.<br />

tarafından 600.000 Metre² açık arazi üzerinde kurulu fabrikada, günlük 220 ton işleme<br />

kapasite ile mey<strong>ve</strong> püresi <strong>ve</strong> salça üretimi yapılmaktadır. Fabrikanın 2011 yılı cirosu<br />

1.517.000,00 TL. Olup 40 işçi çalışmaktadır. Adı geçen fabrikada 2.500 tonluk soğuk hava<br />

deposu da mevcuttur.<br />

Kosi Tekstil Fabrikası<br />

Iğdır Merkezinde KOSİ Tekstil olarak faaliyet gösteren <strong>ve</strong> 5.000 m² kapalı alan<br />

üzerinde 500 kişi kapasiteli fabrikada hâlihazırda 62 kişi istihdam edilmektedir. Adı geçen<br />

fabrikada aylık 10.000 adet kot üretimi <strong>ve</strong> ev tekstil ürünleri üretilmektedir.<br />

S.Aras Turizm Ticaret A.Ş. Konsantre Mey<strong>ve</strong> Suyu Fabrikası<br />

Iğdır Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinde 40 dönümlük alan üzerinde 12 dönüm kapalı<br />

sahası bulunan fabrika, tam kapasite ile üretime geçtiğinde günlük 300.000 ton mey<strong>ve</strong><br />

işleyecek kapasiteye sahiptir. Fabrikada elma, şeftali, kayısı, vişne, kiraz, havuç gibi ürünler<br />

işlenecektir. 300 kişiye iş imkânı sağlayacak olan işletme 2011 yılında deneme üretimine<br />

geçmiş aynı yıl içerisinde 10000 Kğ Siyah Havuç 25.000 Kğ . Elma işlenmiştir<br />

Kumtepeler Un Fabrikası<br />

İlimiz Karakoyunlu İlçesi Taşburun Beldesinde Kumtepeler Gıda A.Ş. Firması<br />

tarafından günlük 15.000 Ton /Gün Un üretim Kapasiteli olarak faaliyette bulunan Un<br />

Fabrikasının 2010 yılı cirosu 36.077.325.75 Tl. olup, yaklaşık 30 kişi istihdam edilmektedir<br />

Ababey Tuzluca Tuğla Fabrikası<br />

İlimiz Tuzluca İlçesinde Ababey Tuğla <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş. tarafından kurulu bulunan<br />

7 Milyon Adet/Yıl kapasiteli fabrikada, Yıllık 3,5 Milyon Adet Tuğla üretilmektedir.<br />

Fabrikanın 2011 yılı cirosu 525.345.000 Tl. Olup 40 kişi istihdam edilmektedir<br />

ARAS LASTİK KAPLAMA TESİSİ<br />

İlimiz merkez baharlı mahallesinde 20.000 M2 alan üzerinde 2500M2 kapalı saha<br />

üzerinde kurulan tesiste kamyon kamyonet ile otobüs <strong>ve</strong> iş makineleri ne ait yıllık 13.000 adet<br />

çeşitli ebatta soğuk lastik kaplaması yapılmaktadır. 2011 Yıllık cirosu 1.923.954,00 TL. Olup<br />

yaklaşık 37 kişi istihdam edilmektedir.<br />

528

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Iğdır İlinde talebi karşılamaya yönelik olarak aşağıdaki yatırımlar yapılabilir.<br />

Doğal Kaynak Potansiyeli;<br />

Kaya tuzundan rafine <strong>ve</strong> sıvı tuz üretimi,<br />

Tekstil <strong>Sanayi</strong> Sektöründe;<br />

Polipropilen esaslı dokumasız ( non-women) kumaştan tek kullanımlık tıbbı tekstil ürünleri (<br />

örnük, bone, kep <strong>ve</strong> maske imalatı),<br />

Kimya <strong>Sanayi</strong>nde;<br />

Damlama sulama sistemleri imalatı yapılabilir.<br />

Seramik, Kil, Taş Ve Çimentondan Gereçler <strong>Sanayi</strong>de;<br />

Hazır beton santralı, Pomza Taşı<br />

Enerji Sektöründe;<br />

Güneş enerjisi kolektörü imalatı yapılabilir.<br />

Aralık İlçemizde Rüzgâr enerjisinden elektrik üretimi yapılabilir.<br />

TARIM SEKTÖRÜNDE:<br />

Ayçiçek Yağı üretim Tesisi<br />

Mey<strong>ve</strong> Suyu <strong>ve</strong> Konsantresi tesisleri<br />

Tarım Alet <strong>ve</strong> Makineleri imalatı tesisleri kurulabilir.<br />

HAYVANCILIK SEKTÖRÜNDE:<br />

Et Entegre Tesisi<br />

Süt <strong>ve</strong> Süt Ürünleri imalatı kurulabilir<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Iğdır İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

FİRMA SAYISI<br />

66 83.496<br />

2009 85 79.642<br />

2010 102 101.674<br />

2011 115 98.089<br />

6.2. Iğdır İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

12 1.809<br />

2009<br />

17 2.485<br />

2010 13 5.631<br />

2011 30 8.329<br />

7. Iğdır İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a ) BİTEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Iğdır Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi(DAP) : (Sicil No:18)<br />

� 67 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2011 yılında tamamlanmıştır.<br />

529

� Bölgedeki; 105 adet sanayi parselinin 21 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin<br />

5 adedi üretim, 8 adedi inşaat, 8 adedi proje aşamasındadır. 84 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 50 kişi istihdam edilmektedir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Iğdır İlinde 317 işyerlik Merkez I Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu proje<br />

için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 14.5<strong>81</strong>.989.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ<br />

ADI<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

530<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI (%)<br />

IĞDIR MERKEZ KSS 317 317 0 100<br />

TOPLAM 317 317 0 100<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Iğdır-Merkez II. Bölüm Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� Maliye ile yapılan protokol gereği halen borcu devam ettiğinden II. Kısma ait işlem<br />

yapılamamaktadır. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

SORUNLAR:<br />

1) Sermaye Eksikliği: İlde Tarım <strong>ve</strong> Hayvancılık sektöründe oluşan sermaye birikimin<br />

bu sektöre dayalı kurulması mümkün olan sanayi sektörüne aktarılamayışı,<br />

2) Örgütleşme <strong>ve</strong> Dayanışma Eksikliği: İlde tarım <strong>ve</strong> hayvancılık sektöründe üretim<br />

yapan üreticilerin bireysel olarak hareket etmiş olması, bu sektörlerde üretilen<br />

ürünleri değerlendirecek olan sanayi tesisleri ile ürünlerin değer kaybını önleyecek,<br />

üreticiler arasında birlik <strong>ve</strong> dayanışmayı sağlayacak üretim <strong>ve</strong> pazarlama<br />

kooperatiflerinin kurulamaması,<br />

3) Eğitim <strong>ve</strong> Araştırma Eksikliği: İlde ilkel usullerle yapılan üretim modern usulde<br />

yapılmasına yönelik olarak yeterli çalışma <strong>ve</strong> araştırmaların yapılamaması,<br />

4) Müteşebbis Gücünü Yaratma Eksikliği: İlin Üretim potansiyeline uygun olarak<br />

yapılabilmesi mümkün olan sanayi yatırımlarına halkın etkili bir şekilde katılımını<br />

sağlayacak olan müteşebbis gücünün oluşturulamaması, halkın tasarruflarını bölge<br />

yatırımlarına kanalize edilmesini sağlayacak kurumsal alt yapının<br />

gerçekleştirilememesi,<br />

5) Altyapı Eksikliği: İlde sanayileşmenin düzenli toplu <strong>ve</strong> planlı bir şekilde<br />

gerçekleşmesini sağlayacak olan Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinin alt yapısının<br />

tamamlanamamış olması,<br />

6) Ulaşım Eksikliği: Iğdır Hava alanı projesinin tamamlanamaması, Kars-Iğdır-<br />

Nahcivan demiryolu bağlantısının yapılmamış olması,<br />

7) Enerji Eksikliği: Ulusal enerji entegre tesislerine olan uzaklığı nedeniyle ilin enerji<br />

yönünden sanayi işletmelerini işletecek kadar elektrik enerjisi ile beslenilememesi,<br />

8) Kalifiye İşgücü Eksikliği: İlde işsizliği azaltacak, istihdamı artıracak vasıfsız iş<br />

gücüne beceri kazandıracak faaliyetlere ağırlık <strong>ve</strong>rilememiş olunması<br />

9) Pazarlama Eksikliği: İlin önemli tüketim merkezlerine olan uzaklığı, karayolu<br />

bağlantısı dışında hava <strong>ve</strong> demiryolu ulaşımının bulunmaması, ayrıca ilde imalatı

yapılan ürünlerin dışarıya pazarlamasını sağlayıcı <strong>ve</strong> istihdamı artırıcı üretim <strong>ve</strong><br />

pazarlama kooperatiflerinin kurulamamış olması,<br />

10) Teşvik <strong>ve</strong> Kredi Kullanım Eksikliği: İlde yatırım yapan sanayi işletmelerinin<br />

Bölgeye uygulanan teşvik tedbirlerinden <strong>ve</strong> kullandırılmakta olan kredilerden yeteri<br />

kadar yararlanamaması gelmektedir.<br />

ÇÖZÜMLER:<br />

1) İl de yapılacak yatırımlara halkın etkili bir şekilde katılmasını sağlamak bakımından<br />

oluşturulacak tasarrufların bölgeye yapılacak olan yatırımlara kanalize edilmesini<br />

sağlayacak kurumsal alt yapının gerçekleştirilmesi,<br />

2) İl de işsizliği azaltmak istihdamı artırmak amacıyla iş gücüne beceri kazandırmak<br />

faaliyetlerine ağırlık <strong>ve</strong>rilmesi,<br />

3) Bölgeye yatırım yapacak olan yerli <strong>ve</strong> yabancı müteşebbislerin her türlü teşvik<br />

tedbirleri <strong>ve</strong> kredilerle desteklenmesi yatırım yapacak olanlara her türlü kolaylığın<br />

sağlanması,<br />

4) Henüz altyapı yapım aşamasında olan Iğdır Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinin yapım işinin<br />

bir an önce bitirilmesi <strong>ve</strong> yatırımcıların hizmetine sunulması,<br />

5) Bölge de yatırım yapacak olanlara 5084 sayılı kanun gereği bedelsiz arsa tahsis<br />

edilmesi <strong>ve</strong> enerji desteğinden yararlandırılması,<br />

6) Mikro klima iklim özelliği taşıyan Iğdır ilinde seracılık projesinin geliştirilip<br />

yaygınlaştırılmasına önem <strong>ve</strong>rilmesi,<br />

7) İl de tarım <strong>ve</strong> hayvancılık sektöründe üretim yapan üreticiler arasında birlik <strong>ve</strong><br />

dayanışmayı sağlayacak üretim <strong>ve</strong> pazarlama kooperatiflerinin kurulması<br />

gerekmektedir.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Aşağıdaki Tabloda da belirtildiği üzere İl Müdürlüğümüz emrinde toplam 10 adet personel<br />

görev yapmaktadır.<br />

Adı Soyadı<br />

Sicil<br />

No<br />

Kadro Derece<br />

Sınıfı<br />

Görevi<br />

Tahsil<br />

<strong>Durum</strong>u<br />

Akın ÇELİK 2937 1 –1/4 G.İ.H. İl Müdürü Yüksek Okul<br />

Necmettin<br />

ULUCUTSOY<br />

2465 1 –1/4 G.İ.H. Şube Müdürü Yüksek Okul<br />

Mehmet KANYAR 6394 2 –2/3 T.H.S Mühendis Fakülte<br />

İsmail ÖNAL 6376 5- 5/3 G.İ.H. Şef Lise<br />

Bayram GONCA 9099 3– 3/2 G.İ.H Memur Yüksek Okul<br />

Kenan GÜNEŞ 7673 5- 5/1 G.İ.H. Memur Lise<br />

Necef BAŞTAŞ 9044 4- 4/2 G.İ.H Memur Lise<br />

Muhlis MURAT 3782 1- 1/4 T.H.S.<br />

Ölçü <strong>ve</strong> Ayar<br />

Memuru<br />

Yüksek Okul<br />

Yunus Emre<br />

TÜTÜNCÜ<br />

9294 12- 12/2 T.H.S<br />

Ölçü <strong>ve</strong> Ayar<br />

Memuru<br />

Lise<br />

Kurban TURAN 6153 3- 3/2 Y.H.S. Hizmetli Lise<br />

531

77 YALOVA<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Yalova’da sanayi tesisleri 1970'li yılların başında kurulmaya başlanmıştır. Aksa Akrilik<br />

Kimya <strong>Sanayi</strong> A.Ş., Ak -Al, Yalova Elyaf, İpek Kâğıt, Ak- Kim bu tarihlerde devreye<br />

girdiler. Zamanla Yalova Elyaf tamamen kapandı. Ak- Al başka bir firmaya tarafından<br />

kiralanıp işletilerek varlığını sürdürmeye çalışıyor.<br />

Yalova <strong>Sanayi</strong>si, ilin bulunduğu coğrafi konum itibariyle fazla gelişmemiştir. <strong>Sanayi</strong>nin<br />

gelişememesinde 1996 yılına kadar İstanbul ilinin bir ilçesi olması yanında, ilin turizm alt<br />

yapısının gelişmiş olmasında da yatmaktadır. Zaman içinde 70’ li yıllarda kurulan büyük<br />

işletmelere ila<strong>ve</strong> olarak orta <strong>ve</strong> küçük sanayi işletmeleri kurulmuştur. İl’de bulunan sanayi<br />

tesislerinin sayısı az olmasına rağmen, mevcut sanayi tesislerinin bazıları kendi konularında<br />

ülkemizin <strong>ve</strong> dünyanın en büyük <strong>ve</strong> en önemli sanayi tesisleri arasında yer almaktadır. (Aksa,<br />

Ak-Kim, İpek Kağıt gibi)<br />

Mevcut olan sanayi tesislerinin çoğunluğu ülke <strong>ve</strong> il ekonomisine önemli ölçüde katma<br />

değer sağlar nitelikte, konularında lider kuruluşlardır.<br />

Yalova GSYİH’sı içinde sanayi sektörü % 39,5’lık pay ile ilk sırada yer almaktadır. İl’de<br />

plastik, kimya, gıda, dondurulmuş gıda, kağıt ürünleri, makine imalat, metal eşya, otomotiv<br />

yan sanayi, orman ürünleri, ambalaj <strong>ve</strong> tekstil konularında üretim yapan KOBİ niteliğinde<br />

sanayi kuruluşları bulunmamaktadır.<br />

Yalova ili Altınova ilçesi Hersek mevkiinde Tersaneler Bölgesinde özel sektör vasıtasıyla<br />

40 adet tersane kurulmaya başlanmış <strong>ve</strong> yaklaşık yarısı faaliyete geçmiştir. Diğerlerinin inşaat<br />

işlemleri devam etmektedir.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Ticaret sektörü, gerek sanayi <strong>ve</strong> kentleşme olgularıyla iki yönlü bağlantısı <strong>ve</strong> gerekse<br />

yarattığı gelir <strong>ve</strong> istihdam nedeniyle Yalova ili için önemli sektörlerden birisi konumunda<br />

bulunmaktadır.<br />

Yalova ili ekonomisinde ticaret, sanayiden sonra ikinci sırada yer almaktadır. Ticaretin il<br />

GSYİH’sı içindeki payı % 27,9’dır . Ticari hayat içerisinde il’de üretimi yapılan sanayi<br />

mallarının yanında diğer illerden gelen her türlü tüketim <strong>ve</strong> dayanıklı tüketim malları da yer<br />

almaktadır.<br />

2174 sermaye şirketi 227 anonim şirket <strong>ve</strong> 1731 şahıs şirketi bulunmaktadır. 115 Konut<br />

Yapı Kooperatifi (büyük kısmı tasfiye halindedir), 31 Tarım Kalkınma Kooperatifi <strong>ve</strong> 45<br />

Motolru Taşıyıcılar Kooperatifi bulunmaktadır. Ülkemizin sanayi <strong>ve</strong> ticaret açısından<br />

lokomotifi olan üç büyük ilin ortasında kalan Yalova’da özellikle depremden sonra ticari<br />

faaliyetlerde durgunluk gözlenmektedir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Yalova İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

532

Yalova İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 130 dur. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.2 lik bir oran ile sanayisi az gelişmiş İllerimiz arasında yer<br />

alamktadır.<br />

Marmara bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, % 65<br />

ile İstanbul ilk sırada yer alırken sırasıyla, %17 Bursa, % 5 Kocaeli, % 3 Tekirdağ, % 3<br />

Balıkesir, % 2 Sakarya, %1 Çanakkale, % 1 Kırklareli, %1 Edirne, %1 Bilecik, %1 Yalova<br />

takip etmektedir.<br />

3.2. Yalova İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Yalova İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda; % 17 lik<br />

bir oran ile Diğer ulaşım araçlarının imalatı, %13 Gıda ürünleri imalatı, %9 Fabrikasyon<br />

metal ürünleri imalatı,Makine <strong>ve</strong> teçhizatı hariç;<br />

%7 Giyim eşyası imalatı, kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması sektörlerinin ilk sırada yer aldığı<br />

görülmektedir.<br />

Diğerleri sırasıyla;<br />

%7 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı,(mobilya hariç,)<br />

%7 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taş ocakçılığı,<br />

%6 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünleri imalatı,<br />

%6 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

%5 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

%5 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı,<br />

%4 Kâğıt <strong>ve</strong> kâğıt ürünleri imalatı,<br />

%3 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

%3Mobilya imalatı,<br />

%2 Makine <strong>ve</strong> ekipmanların kurulumu <strong>ve</strong> onarımı<br />

%2 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

%2 Diğer imalatlar,<br />

%1 Bilgisayarların,elektronik <strong>ve</strong> optik ürünlerin imalatı,<br />

%1 Ana metal sanayi<br />

Çalışan Sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Yalova ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

toplam: 6.122 dir.<br />

12 sanayi işletmesinde AR-GE birimi 33 sanayi işletmesinde Kalite Kontrol birimi<br />

bulunmaktadır.<br />

3.3. Genel Değerlendirme:<br />

Yalova ilinde çalışanların, % 30 u Diğer ulaşım araçlarının imalatı, %21 i Tekstil ürünleri<br />

imalatı, sektörlerinde istihdam edilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>deki İstihdamın % 76’sı işçi, % 6’sı Mühendis’tir.<br />

Yalova İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 41 i Mikro Ölçekli, % 43 ü Küçük Ölçekli,<br />

%12’si Orta Ölçekli, % 4’ü Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Aksa Akrilik Kimya <strong>Sanayi</strong> A.Ş.<br />

- Beşiktaş Gemi İnşa A.Ş.<br />

- İpek Kâğıt <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- Ak-Tops Tekstil <strong>Sanayi</strong><br />

- Ak-Kim Kimya <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Tic. A.Ş.-Yalova Şubesi<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Hammadde <strong>ve</strong> Doğal Kaynak Potansiyeline Dayalı Yatırımlar:<br />

Hammadde <strong>ve</strong> doğal kaynak potansiyeline dayalı yatırımları et <strong>ve</strong> süt besiciliği, et <strong>ve</strong> yumurta<br />

tavukçuluğu olarak sayabiliriz. Gıda <strong>Sanayi</strong>nde Yapılabilecek Yatırımlar; Bu konuda<br />

533

yapılabilecek yatırımlar mandıra işletmeciliği, yem üretim tesisleri, bal üretimi <strong>ve</strong><br />

dondurulmuş gıda üretim tesisleri olarak sayabiliriz.<br />

Tarım Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar;Tanm sektöründe örtü altı seracılığı <strong>ve</strong> süs<br />

bitkileri üretimini sayabiliriz. Genelde plastik seralarda <strong>ve</strong> küçük alanlarda yapılan <strong>ve</strong> süs<br />

bitkileri seracılığı büyük sermayelerle cam seralarda <strong>ve</strong> modern metodlarla yapılırsa yurt dışı<br />

ihracat imkanları olan bir kazanç kapısı olabilir.<br />

Yalova'da Mevcut <strong>Sanayi</strong> Tesisleri İle Entegre Olabilecek Yatırımlar<br />

1970 den beri kurulun yatırımlar ek bir yan sanayi yaratamıştır. Orta büyüklükte çelik<br />

konstruksiyon <strong>ve</strong> makine imalatçıları mevcut tesisleri ila<strong>ve</strong> yatırım, yenileme <strong>ve</strong> bakım<br />

açısından desteklemektedir. Ancak tersaneler yeni bir gemi yan sanayi talebi yaratmıştır. Bu<br />

alanın tersanelerden daha büyük bir istihdam yaratması beklenmektedir. Ayrıca kurulma<br />

aşamasında olan karbon elyaf tesisi yeni yan sanayiler yaratabilecektir.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Tersaneler bölgesinde kurulması öngörülen 40 tersaneden yarısı üretime başlamıştır. Bunların<br />

yan ihtiyaçlarını karşılayacak Gemi Yan <strong>Sanayi</strong>cileri Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi’nin kuruluş<br />

çalışmaları devam etmektedir. Yalova da halen akışkan yataklı bir termik santralin <strong>ve</strong> bir<br />

karbon fiber fabrikasının kuruluş çalışmaları sürmektedir. Bakanlığımızın desteği ile<br />

kurulmakta olan Çiçekçilik Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinin kamulaştırma aşaması sürmekte, yine<br />

Bakanlığımız desteği ile kurulan Konfeksiyoncular Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesinin tüm yatırımı 2009<br />

yılı sonunda bitmiş <strong>ve</strong> faaliyete geçmiş olacaktır.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Yalova İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

66 37.596<br />

2009 75 33.623<br />

2010 70 46.472<br />

2011 79 46.713<br />

6.2. Yalova İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

89 32.723<br />

2009<br />

85 37.305<br />

2010 89 47.049<br />

2011 107 50.706<br />

7. Yalova İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ:<br />

Yalova-Çiçekçilik Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : ( Sicil No:106)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “110 hektar” olarak <strong>ve</strong> 100.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Toplam 705.176 m 2 büyüklüğündeki alan için kamu yararı kararı <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

534

� OSB Yönetim Kurulu Başkanlığı tarafından onaylanmak üzere Bakanlığımıza imar planı<br />

teklifi henüz gelmemiştir.<br />

Yalova-Bilişim Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:215)<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “35 hektar” olarak <strong>ve</strong> 5.000.-TL ödenekle yer almaktadır.<br />

� 30.06.2003 tarih <strong>ve</strong> 7497 sayılı yazımızla 35 hektarlık alan için yer seçiminin kesinleştiği<br />

<strong>ve</strong> bundan sonra yapılacak işlemlere dair yer seçimi talimatı yazılmıştır.<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Merkez (Aksa) Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� Valilik <strong>ve</strong> AKSA AŞ'nin şifai talep üzerine 05.04.2004 tarihinde yeniden yer seçimi<br />

etüdü yapılmış olup, mülkiyeti AKSA A.Ş.'ye ait 133 hektar büyüklüğünde alan<br />

incelenmiştir.<br />

� Mevcut fabrikaların 1200 metrelik sağlık bandı içinde kalması, OSB Kanunu gereği band<br />

içinde yapılaşmaya izin <strong>ve</strong>rilmemesi <strong>ve</strong> yeşil alan olarak korunmasının gerekmesi<br />

nedenleriyle değerlendirilememiştir.<br />

� Sözkonusu alanda Aksa AŞ’nin Özel Endüstri Bölgesi ilan edilmesi talebi olmuştur.<br />

Ancak, firma bu talebe yönelik gerekleri halen yerine getirmemiştir.<br />

Yalova Gemi İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:275)<br />

� 140 hektar büyüklüğündeki alanın OSB yeri olarak uygun görüldüğü 01.10.2010 tarih <strong>ve</strong><br />

7906-13 sayılı dağıtımlı yazımız ile Valiliğe <strong>ve</strong> ilgili kurumlara bildirilmiştir.<br />

Yalova Taşıt Araçları Yan <strong>Sanayi</strong> İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

� Yalova Valiliği, <strong>Sanayi</strong> Ticaret İl Müdürlüğünün 16.06.2011 tarihli <strong>ve</strong> 1660 sayılı <strong>ve</strong><br />

04.11.2011 tarihli <strong>ve</strong> 800 sayılı yazıları ile yer seçimi talebinde bulunulmuştur.<br />

� 11-14.10.2011 tarihleri arasında önerilen 160 hektar büyüklüğündeki alan mahallinde<br />

incelenmiştir.<br />

� Sondajlı zemin etüdü yaptırılması için 26.12.2011 tarihinde Yalova Valiliğine <strong>ve</strong> ilgili<br />

Derneğe yazı ile bildirilmiştir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Yalova İlinde 26 işyerlik Merkez Konfeksiyoncular Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi 2009 yılında<br />

tamamlanmıştır. Proje için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla<br />

4.934.362.-TL’ye karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

1<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

535<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI (%)<br />

YALOVA<br />

KONFEKSİYONCULAR KSS<br />

26 0 26 0<br />

TOPLAM 26 0 26 0<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Armutlu Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 01.04.2003 tarihinde yer seçimi yapılmış olup, 15.08.2003 tarih <strong>ve</strong> 9296 sayılı yazımızla<br />

Armutlu Belediye Başkanlığına yer seçimi talimatı yazılmış <strong>ve</strong> Afet İşleri Genel<br />

Müdürlüğünce onaylı jeolojik etüt raporundaki eksiklikler nedeniyle Bakanlıkça vize<br />

edilmek üzere gönderilmiştir. Genel üye listesi, meslek grupları, dağılım listesi, teknik<br />

şartname, taahhütname, 1/1000 ölçekli plankote <strong>ve</strong> kadastral pafta, tapu aslı <strong>ve</strong><br />

fotokopileri, onaylı uygulama imarı istenmiş olup, beklenmektedir.<br />

Yalova-Orta Ölçekli Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� Yalova Valiliği San. <strong>ve</strong> Tic. Müdürlüğünün 21.10.2005 tarih <strong>ve</strong> 1809 sayılı <strong>ve</strong> 12.12.2005 tarih<br />

<strong>ve</strong> 2093 sayılı yazıları üzerine 20-21.12.2005 tarihinde etüt çalışması yapılmıştır.

� 25.04.2006 tarih <strong>ve</strong> 3996 sayılı yazımız ile sözkonusu alanın uygun görüldüğü S.S.<br />

Yalova Orta Ölçekli <strong>Sanayi</strong>ciler KSS Yapı Kooperatifi Başkanlığı'na bildirilmiştir.<br />

(06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

1) Yurt dışından daha ucuza getirilen ürünlerle rekabet edilememesi<br />

2) Genel pazar-talep daralması<br />

3) İşletme sermayesinin yetersizliği<br />

4) Alınan kredilerin geri ödenmesinde yaşanan güçlükler<br />

5) Vergilerin <strong>ve</strong> sigorta giderlerinin yüksekliği<br />

6) Enerjinin pahalı olması<br />

7) Girdi maliyetlerinin yükselmesi sebebiyle maliyetlerin artması<br />

8) <strong>Sanayi</strong> alanlarının önceden belirlenememesi, yaratılan bu belirsik kötü amaçlar için<br />

kullanılabilmekte, bu durum yatrımcının uzun sure uğraşması, emek <strong>ve</strong> zaman<br />

kaybında sonra yatırımdan vazgeçmesine yol açmaktadır.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

İl Müdürlüğümüzde 8 kişi çalışmaktadır. Bunların İl Müdürü dâhil olmak üzere 3 ‘ü<br />

mühendis, 3’ü dört yıllık yüksek okul mezunu, 1’i 2 yıllık yüksek okul, 1’ i ise Lise<br />

mezunudur.<br />

İl Müdürlüğümüz kurulduğu 1995 yılından beri şoför kadrosunda bir personele sahip<br />

olamamıştır. 2000 yılından beri de hizmetlimiz bulunmamaktadır.<br />

536

78 KARABÜK<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Cumhuriyetin ilanından sonra Türkiye’nin ilk büyük ölçekli Entegre Demir Çelik<br />

tesislerinin kurulması için 10 Kasım 1936 tarihinde, İngiliz Hükümeti ile imzalanan 2,5<br />

milyon Sterlinlik bir kredi anlaşması üzerine, H.A. Brassert firması tarafından inşa edilen<br />

tesislerin temeli, 3 Nisan 1937 ‘de zamanın Baş<strong>ve</strong>kili İsmet İNÖNÜ tarafından atılmış <strong>ve</strong> ilk<br />

ağır sanayi hamlesi başlatılmıştır. Entegre Demir Çelik tesisleri, 10 Eylül 1939’dan itibaren<br />

belirli dönemlerde işletmeye alınmıştır.<br />

Demir Çelik Fabrikaları, Sümer Bank’tan ayrıldıktan sonra, Türkiye Demir Çelik<br />

İşletmeleri Genel Müdürlüğü adını almış olup Genel Müdürlük olarak faaliyet gösteren<br />

Karabük Demir Çelik Fabrikaları, ülkenin 3. Demir Çelik Fabrikası olan, İskenderun Demir<br />

Çelik Fabrikalarının kurulmasına da öncülük etmiştir.<br />

Özelleştirme Yüksek Kurulunun 30.12.1994 tarih <strong>ve</strong> 94/16 sayılı kararı ile Karabük Demir<br />

Çelik Fabrikaları Müessesesi özelleştirme kapsam <strong>ve</strong> programına alınmıştır. 13.01.1995<br />

tarihinde Karabük Demir Çelik Fabrikaları A.Ş.’ye dönüştürülen fabrikanın hisseleri, 30 Mart<br />

1995 tarihinde fabrika çalışanları, yöre halkı, esnafı <strong>ve</strong> sanayicisinden oluşan 12.700 ortaklı<br />

KARDEMİR A.Ş.'ye devredilmiştir.<br />

Karabük, bugünkü konumunu sanayiye borçlu bir ildir. Ülkemizde yıllar boyu sanayinin<br />

öncülerinden olan Karabük Demir Çelik İşletmeleri, ildeki sanayinin temelini oluşturmuştur.<br />

Karabük sanayi sektöründe demir çelik, sanayi tarihsel geçmişi nedeniyle önemli bir yere<br />

sahiptir. Bunun yanında çelik yapı sanayi, döküm sanayi, makine imalat sanayi, orman<br />

ürünleri sanayi, tekstil <strong>ve</strong> hazır giyim sanayi <strong>ve</strong> madencilik sanayi de il ekonomisi içerisinde<br />

önemli katma değer <strong>ve</strong> istihdam yaratan, gelişme potansiyeline sahip diğer sanayi kollarıdır.<br />

Kardemir’de 31.12.2010 itibariyle 4229 kişi istihdam edilmiş olup 2010 yılı üretim 1.159.840<br />

tondur. Kardemir bir tarafta yenileme <strong>ve</strong> modernizasyon projeleri ile üretim teknolojilerini<br />

yenileyen, diğer yandan kapasite artışı sağlayacak <strong>ve</strong> ürün yelpazesini genişletecek olan<br />

önemli yatırım projelerini hayata geçirmiştir. Kardemir, bu yatırımları sayesinde <strong>ve</strong>rimliliğini<br />

artırmış <strong>ve</strong> sektör içersindeki yerini güçlendirmiştir. Halen ülkemizin tek ray <strong>ve</strong> büyük boy<br />

profil üreticisi konumunda olan fabrika, Ocak/2006 tarihinde başladığı yeni ray <strong>ve</strong> profil<br />

haddehanesi yatırımını tamamlamıştır.<br />

Kardemir 2007 yılında üretime giren ray <strong>ve</strong> profil haddehanesi ile ülkemiz <strong>ve</strong> bölge<br />

ülkeleri arasında 72 metre ray <strong>ve</strong> 550 mm’ye kadar profil üretebilen tek kuruluş haline<br />

gelmiştir. TCDD’nin bu güne kadar ithalat yolu ile karşıladığı, demir yolu <strong>ve</strong> hızlı tren rayları,<br />

artık ülkemizde Kardemir tarafından üretilmektedir. Bu ürünler başta Iran, Irak, Suriye,<br />

Ermenistan, Gürcistan, Yunanistan, Bulgaristan <strong>ve</strong> Romanya gibi komşu ülkeler ihraç<br />

edilmektedir.<br />

Kardemir ray <strong>ve</strong> profil haddehanesi, 4 Nolu Yüksek Fırınla üretim kapasitesini<br />

arttırarak çevre <strong>ve</strong> sosyal sorumluluk projelerini yapmaya devam etmektedir.<br />

Kardemir’in 2008 yılı sıvı çelik üretimi, 1.059.432 ton’dur.<br />

Kardemir’in 2010 yılı sıvı çelik üretimi, 1.158.840 ton’dur.<br />

Karabük’te 35 adet sıcak hadde üzerine üretim yapabilecek tesis olup bu sanayi<br />

tesislerinin çoğu kapasite artırımı nedeniyle tesislerini modernize etmişlerdir. Söz konusu<br />

tesislerde 1995 yılında 3.458 kişi çalışmakta iken, 2010 yılında çalışan işçi sayısı, 1645<br />

kişiye gerilemiştir. Sıcak hadde üzerine faaliyet gösteren tesislerde yuvarlak demir (İnşaat),<br />

tel çekme, kare, lama, silme, filmaşin, transmisyon mili, asansör rayı <strong>ve</strong> çivi üretilmektedir.<br />

Bunun yanında Demir- çelik sektöründe önemli bir yan sanayi dalı da soğuk hadde üzerine<br />

üretim yapan tesislerdir. Bugün 6 adet soğuk çekme tesisinde 49 kişiye istihdam<br />

sağlanmaktadır. Diğer sanayi tesisleri <strong>ve</strong> istihdam durumu aşağıdaki tabloda <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />

537

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

Karabük’te ticari faaliyetler genellikle demir çelik sektöründeki işletmeler tarafından<br />

üretilen sanayi ürünleri ile metal eşya <strong>ve</strong> makine ekipmanları, orman ürünleri, hazır giyim,<br />

çimento, hayvancılık <strong>ve</strong> tarım ürünleri üzerinde yoğunlaşmış durumdadır. Sahip olduğu tarihi<br />

zenginliklere bağlı olarak son yıllarda turizmde yaşanan canlanma Karabük ticaretini olumlu<br />

yönde etkilemektedir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Karabük İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Karabük İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 169 dır. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.2 lik bir oran ile sanayisi gelişmekte olan illerimiz arasında yer<br />

almaktadır.<br />

Karadeniz Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında,<br />

bölge illeri arasında %19 lik bir oran ile Samsun ilk sırada yer almaktadır. Sırasıyla, % 10 ile<br />

Düzce , % 10 Trabzon, %10 Çorum, % 7 Bolu, % 6 Kastamonu, % 5 Ordu, %5.0 Rize, % 4<br />

Amasya, % 4 Tokat, %4 Zonguldak, % 4 Karabük, %3 Sinop, % 3 Giresun, %3 Bartın, %1<br />

Gümüşhane, %1 Artvin, % 1 Bayburt illeri takip etmektedir.<br />

3.2.Karabük İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Karabük İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 21 ile Ana<br />

Metal <strong>Sanayi</strong> İmalatı, % 21 Gıda Ürünleri İmalatı, ilk sıralarda olduğu görülmektedir.<br />

Bunları sırasıyla aşağıdaki sektörle takip etmektedir.<br />

% 8 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 8 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç)<br />

% 7 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı<br />

% 7 Diğer madencilik <strong>ve</strong> Taşocakçılığı<br />

% 5 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipmanları imalatı<br />

% 4 Diğer metalik olmayan diğer mineral ürünlerin imalatı<br />

% 4 Mobilya İmalatı<br />

% 4 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı.<br />

% 2 Elektrikli techizat imalatı ,<br />

% 1 Kömür <strong>ve</strong> linyit çıkartılması,<br />

%1 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı,<br />

% 1 Motorlu kara taşıtı, römork <strong>ve</strong> yarı römork imalatı<br />

% 1 Diğer imalatlar,<br />

% 1 İçecek imalatı,<br />

% 1 Tekstil ürünleri imalatı<br />

% 1 Kayıtlı medyanın basılması <strong>ve</strong> çoğaltılması,<br />

% 1 Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı,<br />

Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Karabük ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

toplam 8.864 dür.<br />

Ar-Ge birimi olan firma sayısı 9, çalışan personel sayısı 32 dir.<br />

538

3.3.Genel Değerlendirme:<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, % 64 ü Ana Metal <strong>Sanayi</strong>, % 10 u Giyim Eşyası İmalatı; Kürkün<br />

İşlenmesi <strong>ve</strong> Boyanması sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 86 sı işçi, % 4 ü mühendis'tir.<br />

Karabük İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 44 ü mikro ölçekli, % 41 küçük ölçekli,<br />

% 13 ü orta ölçekli, % 2 si büyük ölçekli işletmelerdir<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler<br />

� Kardemir Karabük Demir Çelik <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

� Yavuz tekstil sanayi sanayi <strong>ve</strong> ticaret A.ŞSafranbolu şubesi<br />

� Çağ Çelik Demir <strong>ve</strong> Çelik Endüstri A.Ş<br />

� Kardökmak Kardemir Döküm Makine <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

� Kargisan Karabük Giyim <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Karabük merkez <strong>ve</strong> diğer ilçeler için uygun yatırım konuları önerilirken, öncelikle yöredeki<br />

doğal kaynak potansiyelini değerlendirmeye yönelik yatırımların durumu göz önüne<br />

alınmıştır. Gelişme aşamasının başında olan bir yörede, tarım, maden <strong>ve</strong> orman varlığından<br />

meydana gelen doğal kaynak potansiyeli, öncelikli olarak <strong>ve</strong> kolaylıkla değerlendirilebilecek<br />

kaynakları oluşturur. Ormanın yöre ekonomik yapısındaki ağırlığı dikkate alındığında doğal<br />

kaynak potansiyeline öncelik <strong>ve</strong>rilmesinin gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Yatırım konuları<br />

önerilirken yöredeki <strong>ve</strong> çevre illerdeki sanayilerin entegrasyonuna yönelik yatırımlar ile talebi<br />

karşılayacak ürünler <strong>ve</strong> pazar <strong>ve</strong> pazara bağımlı olmayan maddelerin üretimine yönelik<br />

yatırımlardır. Ön araştırma <strong>ve</strong> yerinde yapılan inceleme <strong>ve</strong> ilgilerle yapılan görüşmeler<br />

sonucunda Karabük’te aşağıda belirtilen yatırımların gerçekleştirilebileceği tespit edilmiştir.<br />

Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

1.1. Tarım Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

1.2. Hayvancılık Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

1.3. Orman Ürünleri <strong>Sanayi</strong> Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

1.4. Maden Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

1.5. Enerji Yatırımları<br />

1.6. Demirçelik Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

1.7. Turizm Yatırımları<br />

Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

1.1. Tarım Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Kültür Mantarı<br />

� Seracılık<br />

� Yem Bitkileri Üretimi<br />

� Kesme Çicekçilik +Saksı Çicekciliği<br />

� Organik Tarım Ürünleri<br />

1.2. Hayvancılık Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Kültür Ve Tatlı Su Balıkçılığı<br />

� Arıcılık<br />

� Et Besiciliği<br />

� Süt Besiciliği<br />

� Yumurta Tavukçuluğu<br />

� Et Tavukçuluğu<br />

� Pastörize Süt Ve Süt Mamulleri Üretim Tesisi<br />

1.3. Orman Ürünleri <strong>Sanayi</strong> Sektöründe Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Odun Biriketi Üretim Tesisi<br />

� Kontrplak Ve Sunta Üretim Tesisi<br />

539

� Mobilya <strong>Sanayi</strong> (Ev-Büro-Okul )<br />

� Kereste Ve Parke <strong>Sanayi</strong><br />

� Kapı- Pencere Üretimi<br />

� Bahçe Mobilyası Üretimi<br />

� Ahşap Ambalaj Üretimi<br />

� Prefabrik Ahşap Ev Yapımı<br />

1.4. Madencilik Sektöründe Yapılacak Yatırımlar<br />

� Mermer İşleme Tesisi<br />

1.5. Enerji Yatırımları<br />

� HES<br />

1.6. Demir Çelik(Demir Çelik İhtisas OSB )<br />

� Ark Ocağı Yatırımı<br />

1.7. Turizm Yatırımları<br />

� Kırsal Ve Mağara Turizmin Geliştirilmesi,<br />

� Tarihi Değer Taşıyan Köylerin Turizme Açılması<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Gıda <strong>Sanayi</strong>de Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Bisküvi <strong>ve</strong> gofret üretim tesisi<br />

� Küp seker üretim tesisi<br />

� Su şişeleme tesisi<br />

� Makarna üretim tesisi<br />

� Patates Nişastası üretim tesisi<br />

� Ketçap imalathanesi<br />

� Ihlamur-Kuşburnu-BöğütlenYeşil çay paketleme tesisi<br />

� Hazır çorba tesisi<br />

� Sakız imalat tesisi<br />

� Reçel, marmelât, konser<strong>ve</strong> v.s gibi üretim tesisi<br />

� Bal Ambalajlama tesisi<br />

Diğer Sektörlerde Yapılabilecek Yatırımlar<br />

� Toprak işleme makineleri yapım tesisi<br />

� Styropor’dan ambalajlama <strong>ve</strong> yalıtım malzemesi üretim tesisi<br />

� PVC boru <strong>ve</strong> elemanları üretim tesisi<br />

� Teneke kutu üretim tesisi<br />

� Viol üretim tesisi<br />

� Beton kiremit üretim tesisi<br />

� Emaye soba üretim tesisi<br />

� Deri işleme tesisi<br />

� Çimentolu sunta <strong>ve</strong> prefabrik yapı elamanları üretim tesisi<br />

� Ayakkabı üretim tesisi<br />

� Galvanizli oluklu <strong>ve</strong> düz sac üretim tesisi<br />

� Mermer üretim Tesisi<br />

� Çuval üretim tesisi<br />

� Havlu imalatı<br />

� Deri çanta imalatı<br />

� Ağaç vidası imalat atölyesi<br />

� Yer döşeme parkesi imalatı<br />

� Tuvalet kâğıdı imalatı<br />

� Kibrit <strong>ve</strong> kurdan üretimi<br />

� Metal eşya sanayi<br />

540

� Her türlü bıçak, anahtar, pense <strong>ve</strong> hırdavat sanayi<br />

� Ayakkabı <strong>Sanayi</strong><br />

� Turizm Geliştirilmesi (Kırsal+Mağara+Tarihi Yerler )<br />

� Her Türlü Ambalaj Üretimi (Kâğıt+Teneke+Ahşap v.s )<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Karabük İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

19 29.932<br />

2009<br />

22 58.064<br />

2010 23 139.790<br />

2011 26 224.082<br />

6.2. Karabük İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

19 269.784<br />

2009<br />

22 214.035<br />

2010 21 343.929<br />

2011 26 417.967<br />

7. Karabük İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Karabük Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:135)<br />

� 115 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2003 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 28 adet sanayi parselinin, 24 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen parsellerin;<br />

17 adedi üretim, 5 adet inşaat, 2 adedi proje aşamasındadır. 4 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 700 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; demir çelik, dokuma-giyim <strong>ve</strong> gıda sanayidir.<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Karabük Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi(ila<strong>ve</strong> alan) : (Sicil No:135)<br />

� 01-04.03.2011 tarihinde mahallinde etüt çalışması yapılmıştır.<br />

� 26.05.2011 tarihinde mahallinde yer seçimi komisyon toplantısı yapıldı. Ulaştırma<br />

Bakanlığının 22.06.2011 tarih <strong>ve</strong> 588 sayılı yazısı ile karayolu ile Soğanlı Çayı arasındaki<br />

alan çıkartılarak geriye kalan yaklaşık 270 ha.lık alanın Komisyonca uygun görüldüğü <strong>ve</strong><br />

gözlemsel Jeolojik etütlerin yapılması, mera vasıflı parsellerin vasıf değişikliklerinin<br />

yapılarak Hazine adına tescil edilmesi 30.06.2011 tarih <strong>ve</strong> 5220-22 sayılı dağıtımlı<br />

yazımızla OSB Yönetim Kurulu Başkanlığına bildirilmiştir. İstenilen bilgi <strong>ve</strong> belgelerin<br />

gelmesinden sonra ila<strong>ve</strong> alan sınırları kesinleşecektir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

541

Sıra<br />

no<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ<br />

ADI<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

542<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 KARABÜK MERKEZ KSS 188 90 98 48<br />

2<br />

KARABÜK SAFRANBOLU<br />

KSS<br />

324 165 159 51<br />

3 KARABÜK YENİCE KSS 73 60 13 82<br />

TOPLAM 585 315 270 54<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Eflani Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi: (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

Demir Çelik Tesisleri<br />

Karabük’te 35 adet sıcak hadde üzerine üretim yapan tesis olup bu sanayi tesislerinin<br />

çoğu kapasite artırımı nedeniyle tesislerini modernize etmişlerdir. Ancak bu tesislerin yeterli<br />

hammadde (kütük demir) bulamamaları nedeniyle, bugün sadece 22’si faaliyetlerini<br />

sürdürebilmektedir. Eskiden Kardemir tarafından dışarıdaki haddehanelere 2000-2500<br />

ton/gün kütük <strong>ve</strong>rilirken, fabrikanın ray üretimine geçmesi sonucu, bugün sadece 1000<br />

ton/gün kütük <strong>ve</strong>rilebilmektedir. Bu da özellikle sıcak hadde üzerine üretim yapan yan sanayi<br />

kuruluşlarının üretimlerini düşürmelerine neden olmaktadır. Kapasite kullanım oranlarında<br />

meydana gelen düşüşler işçi istihdamına da olumsuz etkilemektedir. Söz konusu tesislerde<br />

1995 yılında 3.458 kişi çalışmakta iken, 2008 yılında çalışan işçi sayısı, 1.575 kişiye<br />

gerilemiştir. Bu tesislerden 16 adeti bir araya gelerek kendi hammaddelerini karşılamak üzere<br />

KARMET A.Ş’ni kurmuşlar <strong>ve</strong> ARK ocağı yatırımı yapmaya karar <strong>ve</strong>rmişlerdir. Bunun İçin<br />

Demir Çelik İhtisas OSB Kurulmasını istemektedirler.Bu konuda çalışmalar devam<br />

etmektedir.<br />

Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi<br />

Karabük Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi 1995 yılında faaliyete başlamıştır. OSB nin toplam<br />

alanı 100 Hektar olup sanayi alanı 462.129,32 m2 dir parsel büyüklükleri 5.000 – 30.000 m2<br />

arasında olup, 39 adet sanayi parseli bulunmaktadır. OSB’de 26 parsel 19 firmaya tahsisli<br />

olup, 13 parsel boş durumdadır. Tahsisi yapılan alan 335.344,48 m2 tahsisi yapılmayan alan<br />

ise 126.784,84 m2 olup, tahsisli doluluk oranı % 73 dür.Organize sanayi bölgesinde<br />

genellikle demir çelik sektöründe faaliyet gösteren yatırımcı firmalar yer tahsis talebinde<br />

bulunmaktadır. Bu firmalar üretim bakımından uzun <strong>ve</strong> geniş hollere ihtiyaç duyduklarından<br />

daha büyük parseller talep etmektedirler. Gerek parsel büyüklüklerinin yeterli olmaması,<br />

gerekse demir yolu <strong>ve</strong> karayoluna yeterince yakın olmaması, ayrıca ilde demir çelik sektörüne<br />

dayalı haddehanelerin taleplerinin karşılanabilmesi için daha geniş alanların kamulaştırılarak<br />

OSB’nin genişletilmesine ihtiyaç vardır. Uzun vadede ise ilde demir çelik <strong>ve</strong> yan sanayinin<br />

hızlı bir şekilde gelişmesi nedeniyle demir çelik ihtisas organize sanayi bölgesi kurulması<br />

gerekmektedir.<br />

KOSGEB Karabük İşletme Merkezi<br />

İlde KOSGEB’ in Karabük İşletme merkezi Müdürlüğünün kurulması hususu İldeki<br />

sanayinin gelişimi <strong>ve</strong> desteklerden yararlanması açısından önem arz etmektedir<br />

Kredi Garanti Fonu Şubesi<br />

Kredi Garanti Fonunun Karabük’te Şubesinin açılması, İlde bulunan sanayinin<br />

gelişimi <strong>ve</strong> küresel kriz nedeniyle üretimine düşmesi <strong>ve</strong> para durumu nedeniyle sıkıntıya<br />

düşen KOBİ’lerimizin sağlanan krediden yararlanması açısından önem arz etmektedir<br />

Filyos Projesi

Batı Karadeniz Bölgesi’nin en büyük yatırımı olan <strong>ve</strong> Zonguldak, Bartın <strong>ve</strong> Karabük<br />

illerini kapsayan Filyos Projesi entegre bir proje olup taşkın koruma (ırmak ıslahı), serbest<br />

bölge, liman, barajlar, havaalanı, Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi, termik santral gibi önemli<br />

yatırımları kapsamaktadır.<br />

Elektrik Enerjisi<br />

İlde sıcak hadde üretimi yapan 16 şirket kendi hammaddelerini temin etmek üzere ark<br />

ocağı <strong>ve</strong> yeni haddehaneler kurmak için Karabük Metalürji <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> A.Ş’ yi<br />

oluşturmuşlardır. Bu kapsamda kurulacak Demir Çelik İhtisas Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi’ ne<br />

ihtiyaç olup enerji sorununun giderilmesi için ise TEİAŞ’ın 2009 yılı yatırım programında yer<br />

alan “Karabük-Kurşunlu 154 kV Enerji İletim Hattı Projesinin” bir an önce tamamlanması<br />

önem arz etmektedir.<br />

GENEL SORUNLAR:<br />

1) Nakliye masraflarının yüksek oluşu<br />

2) Hammadde temininde dışa bağımlılık<br />

3) <strong>Teknoloji</strong>nin kısmen eski oluşu <strong>ve</strong> yeniden yapılanma<br />

4) Büyük Oranda sektörlerden kaynaklanan çevre sorunları<br />

5) Küresel pazardaki tekelleşme eğilimleri<br />

6) Stratejik amaçlı büyük yatırımları gerçekleştirememesi<br />

7) Artan Enerji Fiyatları<br />

8) Yatırımcıların gü<strong>ve</strong>n duymaması<br />

9) Büyük Gıda Üreticilerini ürünlerini daha ucuza pazara sunması<br />

10) Çin <strong>ve</strong> Hindistan’ın Yükselişi<br />

11) Ağırlıklı olarak hazır giyimde fason üretim yapılması <strong>ve</strong> markalaşmanın olmaması<br />

12) İç pazar potansiyelinin hazır giyimde yetersiz oluşu <strong>ve</strong> ildeki hazır giyim imalatı<br />

yapan firma sayısının 32 adetten 13 âdete inmesi<br />

13) Yörede büyük işsizlik <strong>ve</strong> göçün olması<br />

14) İhracat Yapan firmaların yabancı para kurlarının düşüklüğünden şikayet etmeleri<br />

15) Ar-Ge eksikliği<br />

16) Maden sahasında çalışacak kalifiye eleman olmayışı<br />

17) Büyük ölçekli yatırım yapabilecek alanların olmayışı<br />

18) Küçük hacimli üreticilerin olması, üretim <strong>ve</strong> pazarlama maliyetlerini artırmakta oluşu<br />

19) Bankalardan kredi teminindeki güçlükler<br />

20) Küresel kriz nedeniyle bütün sektörler için pazar bulmada zorluk gibi sorunlar<br />

yaşanmaktadır.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

Açıklama Fiili Kadro<br />

İl <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Müdürü 1<br />

İl <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Müdür Yardımcısı 1<br />

Şube Müdürü 1<br />

Mühendis 6<br />

Şef 1<br />

Tekniker 1<br />

Ölçü Ayar Memuru 2<br />

Memur 4<br />

Hizmetli 1<br />

Toplam 18<br />

543

79 KİLİS<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

<strong>Sanayi</strong>leşmenin, teknolojinin, iletişimin <strong>ve</strong> e-ticaretin baş döndürücü bir hızla ilerlediği<br />

günümüz dünyasında sözü edilen hususların ülkemiz açısından da ne kadar önemli olduğu<br />

artık herkes tarafından kabul edilmektedir.<br />

Nitekim bu gerçeğin farkına varan sanayici, tüccar <strong>ve</strong> iş adamlarımız da birbirine paralel<br />

olarak gerçekleşen bu gelişmelere ayak uydurabilmek için kıyasıya bir rekabet ortamı içinde<br />

olduklarının bilinci ile organize olmaya başlamışlardır.<br />

Özellikle AB’ye giriş sürecimizde, şirketleşme <strong>ve</strong> kooperatifleşmenin önemi bir kez daha<br />

anlaşılmaktadır.<br />

Müdürlüğümüzce periyodik olarak, İlin sanayi potansiyeli konusunda çeşitli<br />

araştırmalar yapılmakta gerek OSB gerek Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası nezdinde <strong>ve</strong> gerekse İl<br />

genelindeki yatırımcılarla yürütülen ortak çalışmalar sonucunda, İlin sanayi profili <strong>ve</strong><br />

envanteri çıkartılarak raporlar <strong>ve</strong> tablolar halinde Valiliğe, Bakanlığımıza <strong>ve</strong> GAP Bölge<br />

İdaresi Başkanlığına sunulmaktadır.<br />

Aynı şekilde Esnaf <strong>ve</strong> Sanatkarlar Odalar Birliği ile Esnaf Odaları temsilcileri ile<br />

çeşitli <strong>ve</strong>silelerle gündemdeki sorunlar görüşülmekte <strong>ve</strong> bunların çözümü için ortak<br />

faaliyetlerde bulunulmaktadır.<br />

Kilis Yeni Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesinin genişleme alanı ile ilgili olarak kamulaştırma<br />

işlemleri sürdürülmekte, buna bağlı olarak Bakanlığımızla ilgili dosya çalışmaları kooperatif<br />

yönetim kurulu tarafından Müdürlüğümüz gözetiminde yürütülmektedir.<br />

Kilis Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinin de genişletilmesi ile ilgili alt yapı çalışmaları <strong>ve</strong><br />

işlemleri yakinen takip edilmektedir.<br />

İlin en önemli yerel ürünleri olan zeytin, zeytinyağı <strong>ve</strong> üzümün hem ulusal hem de<br />

uluslar arası düzeyde tanıtılması, layık olduğu şekilde değerlendirilmesi, üreticiden tüketiciye<br />

kadar olan tüm aşamalarda modern <strong>ve</strong> teknolojik ortamda desteklenmesi <strong>ve</strong> bu şekilde İl<br />

ekonomisine önemli ölçüde katkı sağlaması amacıyla kurulmuş olan hemen hemen tüm<br />

komisyonlarda doğrudan <strong>ve</strong>ya dolaylı olarak görev almış ilgili kurum <strong>ve</strong> kuruluşlarla birlikte<br />

ortak çalışmalarda bulunmuştur.<br />

Bütün bunlar göz önüne alındığında, üzüm <strong>ve</strong> zeytin gibi iki önemli ürüne sahip olan<br />

İlde özellikle bu ürünlere dayalı <strong>ve</strong> yine bu ürünlere yönelik sanayileşme olgusunun bir an<br />

önce gerçekleştirilmesi gerekmektedir.<br />

Bilindiği üzere; İl GAP kapsamında bulunan İller arasında olup, aynı zamanda "<br />

Yatırımlarda Devlet Yardımları " <strong>ve</strong> " Yatırımların <strong>ve</strong> İstihdamın Teşviki " ile ilgili Kanun,<br />

Karar <strong>ve</strong> Tebliğ Hükümleri doğrultusunda Yatırım İndirimi, Gümrük Vergisi Muafiyeti,<br />

K.D.V istisnası <strong>ve</strong> Enerji Desteği Uygulamasını içeren çeşitli teşvik imkanlarından da<br />

yararlanmaktadır.<br />

Bu açıdan bakıldığında, geçtiğimiz yıllarda komşu İllere nazaran sanayileşmenin yeterli<br />

düzeyde olmadığı gözlemlenen İlde "Teşvik Kanunu" ile birlikte gerek Organize <strong>Sanayi</strong><br />

Bölgesi’nde gerekse İl genelinde yeni yatırımların gerçekleştiği görülmektedir.Önümüzdeki<br />

yıllarda yatırımlar açısından İlin bir cazibe merkezi haline gelmesi beklenmektedir.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İlin ticari hayatı oldukça canlıdır.Geçmişe dayanan köklü bir alış <strong>ve</strong>riş geleneği<br />

vardır.Öteden beri zengin bir ticaret kültürün hakim olduğu bilinmektedir..Ayrıca Suriye ile<br />

komşu İl olmanın getirdiği bazı olanaklardan uzun yıllar yararlanmıştır.1999 yılı ortalarına<br />

kadar sınır ticaretinin de etkisi ile yoğun bir ticari faaliyet göze çarpmaktadır.Ancak,bu<br />

544

tarihten sonra uzun yıllar sınır ticareti yapılmamış,sadece normal ithalat <strong>ve</strong>ya ihracat yoluyla<br />

Öncüpınar Gümrük Müdürlüğü sınır kapısından ticaret yapılmaktadır.<br />

2009 yılı Haziran ayı içerisinde Bakanlar Kurulu Kararı ile sınır ticareti yeniden<br />

başlatılmış fakat Dış Ticaret Müsteşarlığınca önemli <strong>ve</strong> ihtiyaç duyulan ürünlere <strong>ve</strong> yeterli<br />

miktarda izin <strong>ve</strong>rilmediği için ticaretle iştigal eden şahıs <strong>ve</strong> firmalar tarafından te<strong>ve</strong>ccüh<br />

görmemiştir.<br />

Dış Ticaret Müsteşarlığınca 2010 yılında ihtiyaç duyulan ürünlere <strong>ve</strong> yeterli miktarda izin<br />

<strong>ve</strong>rilmesi halinde ticari yaşamın daha bir canlılık kazanacağı, ticaretin yeniden yoğun bir<br />

şekilde önem kazanacağı düşünülmektedir.<br />

İlde Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası kayıtlarına göre;<br />

A.Ş 35 adet<br />

Ltd.Şti 264 adet<br />

Kooperatifler 37 adet<br />

Gerçek kişi 468 adet bulunmaktadır.<br />

Kilis Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinde toplam 50 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

Bunlar daha sonra yatırımcıları talebi <strong>ve</strong> ihtiyacı doğrultusunda 37 adete düşürülmüştür.<br />

Halen 22 adet faal, 10 adet gayri faal, 2 adet inşaat halinde, 2 adet proje aşamasında 1 adet de<br />

tadilatı yapılan yatırımlar mevcuttur.<br />

Kilis O.S.B.’de yer alan fabrikalarda:<br />

Pekmez imalatı, baharat imalatı, şekerleme <strong>ve</strong> çikolata, meyan çayı imalatı, zeytinyağı,<br />

margarin yağı imalatı, ambalajlama, kadife döşemelik kumaş, seccade, plastik ambalaj, tel, et<br />

sucuğu, pamuk ipliği, sentetik çuval, hayvansal yem ürünleri imalatı, halı imalatı, mobilya<br />

dekorasyon, porselen imalatı, biodizel imalatı yapılmaktadır.<br />

300 hektar büyüklüğündeki bir alanın OSB tevsi alanı olarak gerçekleştirilmesi için yer<br />

seçimi işlemleri tamamlanmış <strong>ve</strong> sonraki aşamalar için çalışmalar sürdürülmektedir.<br />

Ayrıca Kilis Gıda İhtisas OSB nin (TEKNOPARK) kuruluş <strong>ve</strong> altyapı hazırlık çalışmaları<br />

devam etmektedir.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Kilis İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Kilis İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 45 dir. Toplam sanayi işletmesi<br />

içerisinde % 0.06 lık bir oran ile sanayisi gelişmemiş iller arasında yer almaktadır.<br />

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi<br />

yapıldığında, % 65 lik bir oran ile Gaziantep İli bölge illeri arasında birinci sırada yer alırken,<br />

%10 Şanlıurfa, % 9 Diyarbakır, % 6 Adıyaman, % 4 Batman, % 3 Mardin, % 1 Kilis, % 1<br />

Siirt, % 1 Şırnak yer almaktadır.<br />

3.2. Kilis İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Kilis İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 60 lık bir<br />

oran ile Gıda ürünleri imalatı, % 9 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı sektörlerinin<br />

ilk iki sırada olduğu görülmektedir.<br />

Diğer sektörler sırasıyla;<br />

% 9 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

545

% 7 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı<br />

% 7 Tekstil ürünleri imalatı<br />

% 2 Ham petrol <strong>ve</strong> doğal gaz çıkarımı; saha arama <strong>ve</strong> tetkiki hariç, petrol <strong>ve</strong> gaz çıkarımı<br />

% 2 Metal cevherleri madenciliği<br />

% 2 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 2 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

3.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Kilis ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

toplam 708 dir.<br />

Kilis İlinde 3 firmanın Ar-Ge birimi, 11 firmanın Kalite Kontrol birimi bulunmaktadır.<br />

Toplam personelin % 1,1 i Ar-Ge biriminde, % 1,4 ü kalite kontrol biriminde istihdam<br />

edilmektedir.<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

<strong>Sanayi</strong>nin yerel hammadde kaynaklarına uygun olarak bir gelişme gösterdiği Kilis ilinde,<br />

sanayide çalışanlar % 35 si Tekstil ürünleri imalatı, % 27 i Gıda ürünlerinin imalatı, % 10 i<br />

Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı sektörlerinde istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 82 si işçi, % 4 ü mühendistir.<br />

Kilis ilinde bulunan sanayi işletmelerinin % 62 i mikro ölçekli, % 30 i küçük ölçekli, % 8 si<br />

orta ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel durumuna göre büyük işletmeler<br />

- Kartürk Tekstil Gıda Otomotiv <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş<br />

- İpek Plastik Kimya Boya <strong>ve</strong> Sağlık Ürünleri <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş. Kilis Şb.<br />

- Mutaş Halı İmalatı <strong>Sanayi</strong> Ticaret Ltd. Şti. Kilis Şb.<br />

- Tuğçe Medikal Temizlik İnşaat Gıda Taahhüt <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret<br />

- Mey Alkollü İçkiler <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş. Kilis Suma Fabrikası Müdürlüğü<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

İlin Kalkınmada Öncelikli Yöreler <strong>ve</strong> Teşvik Kanunu kapsamında bulunması, Kilis’in<br />

önemli bir üzüm <strong>ve</strong> zeytin üreticisi olması, günümüz için de çok değer taşıyan bu ürünlerin<br />

ihraç edilebilir nitelik taşıması, Öncüpınar Gümrük kapısının İl sınırları içerisinde yer alması<br />

gibi özellikler İlde yatırım yapılmasını cazip kılmaktadır. Nitekim yatırım indirimi, Gümrük<br />

Vergisi, KDV, <strong>ve</strong>rgi resim <strong>ve</strong> harç istisnası, SSK primi iş<strong>ve</strong>ren hissesi teşviki, Enerji Desteği<br />

uygulaması, OSB’de yatırım yeri tahsisi gibi olanakların uygulanmakta olduğu İlde yapılacak<br />

olan yatırımlar, hem İl, hem Bölgemiz, hem de ülkemiz açısından büyük önem arz etmektedir.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Buna göre İl de en önemli iki ürünün üzüm <strong>ve</strong> zeytin olduğu, göz önüne alındığında:<br />

İlde yapılması uygun görülen yatırımlar arasında,<br />

Üzüme dayalı ürünler olarak;<br />

� Ambalajlanmış üzüm suyu imalatı,<br />

� Pekmez imalatı,<br />

� Sirke imalatı,<br />

� Şarap imalatı,<br />

� Alkol imalatı,<br />

� Kuru üzüm üretim tesisleri,<br />

� Üzüm sucuğu,pestil <strong>ve</strong> muskası üretim tesisleri,<br />

Zeytine dayalı ürünler olarak;<br />

� Organik,Naturel zeytinyağı imalatı,<br />

� Rafine zeytinyağı imalatı,<br />

546

� Zeytinyağı şişeleme <strong>ve</strong> paketleme imalatı,<br />

� Salamuralık/kahvaltılık tane zeytin üretim tesisi,<br />

� Çeşitli türde <strong>ve</strong> doğal sabun üretim tesisleri,<br />

Ayrıca İlin ülkemizce de bilinen yöresel ürünleri arasında yer alan;<br />

� Yorgan imalatı,<br />

� Halı, iplik <strong>ve</strong> battaniye imalatı,<br />

� Nakış çeyiz gibi el sanatları ürünlerinin imalatı,<br />

� Ambalajlanmış biber salçası <strong>ve</strong> paketlenmiş toz biber imalatı,<br />

� Un, Bulgur <strong>ve</strong> Makarna gibi buğdaya dayalı ürünler,<br />

olarak sıralamak mümkündür.<br />

Bunların dışında Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinde mevcut olan <strong>ve</strong>ya yeni yapılacak olan<br />

yatırımlara özel imkanlar sunulması, mevcut küçük sanayi sitesinin hali hazırdaki alanının<br />

genişletilerek yeni iş yerlerinin yapılması konusundaki çalışmanın tamamlanması, İlde<br />

finansman sıkıntısı çeken <strong>ve</strong> darboğazda bulunan yatırımcı kuruluşlara çeşitli kredi<br />

imkanlarının sağlanması, bütün bunların dışında da özel yatırım olanaklarının sunulmasının, İl<br />

ekonomisi <strong>ve</strong> yeni iş imkanlarının oluşturulması <strong>ve</strong> istihdamın arttırılması açısından son<br />

derece yararlı olacağı görüş <strong>ve</strong> kanaatindeyiz.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Kilis İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

FİRMA SAYISI<br />

21 19.299<br />

2009<br />

34 16.456<br />

2010 30 23.457<br />

2011 28 30.546<br />

6.2. Kilis İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

FİRMA SAYISI<br />

2008<br />

43 33.499<br />

2009<br />

36 25.840<br />

2010 31 49.700<br />

2011 30 42.389<br />

.<br />

7. Kilis İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A) ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Kilis Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:184)<br />

� 90 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2000 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgenin eksik elektrik işleri 2004 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 550 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma-giyim, gıda <strong>ve</strong> plastik sanayidir.<br />

b) DEVAM EDEN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Kilis Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi ( İla<strong>ve</strong> Alan) : (Sicil No:184)<br />

547

� 2011 yılı Yatırım Programında “300 hektar (ilk etapta 100 ha.)” olarak <strong>ve</strong> 7.800.000.-TL<br />

ödenekle yer almaktadır.<br />

� 1-Davalı 5 adet parsel hakkında Mahkeme Başkanlığından gerekli bilgi, belge <strong>ve</strong><br />

görüşlerin alınması, 2-Jeolojik-jeoteknik etüt raporunun hazırlattırılarak ilgili kurumca<br />

onaylı bir kopyasının, 3-Kadastro<br />

harici kayalık alanın Maliye Hazinesi adına tescilinin yapılarak Tapu-Sicil Müdürlüğünce<br />

onaylı tapu senedinin bir kopyasının, 4-Kadastral pafta üzerinde <strong>ve</strong> mülkiyet listesinde<br />

tespit edilen eksikliklerin tamamlanarak yazıda belirtilen hususlar doğrultusunda yeniden<br />

hazırlanmasını müteakip Kadastro <strong>ve</strong> Tapu-Sicil Müdürlüklerince onaylı kadastral<br />

paftanın <strong>ve</strong> mülkiyet listesinin,<br />

Bakanlığımıza gönderilmesi 29.03.2011 tarih <strong>ve</strong> 2682 sayılı yazımızla OSB Yönetim<br />

Kurulu Başkanlığından istenmiştir.<br />

� Jeolojik-jeoteknik etüt raporu 27.12.2011 tarih <strong>ve</strong> 4363 sayılı yazımız ile imar şube<br />

müdürlüğüne intikal ettirilmiştir.<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Kilis İlinde 250 işyerlik 1 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur. Bu proje<br />

için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 12.676.572.-TL’ye karşılık<br />

gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

548<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 MERKEZ YENİ KSS 250 -- -- --<br />

TOPLAM 250 -- -- --<br />

b) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Merkez Yeni Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “150 işyeri, altyapı” olarak <strong>ve</strong> 3.000.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Kooperatif Başkanlığının talebi ile 36 işyerine 2 işyeri ila<strong>ve</strong> edilerek 38 işyeri olarak<br />

üstyapı projeleri ruhsat makamınca onaylanıp Bakanlığımızca vize edilmiştir. İla<strong>ve</strong> edilen<br />

2 işyerine ait mukayeseli keşif Bakanlığımızca incelenmektedir.<br />

� 36 işyeri yapım işi fiziki gerçekleşmesi % 99’dur.<br />

Merkez (Pekmez <strong>ve</strong> Helva) Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “100 işyeri, altyapı” olarak <strong>ve</strong> 5.000.-TL ödenekle yer<br />

almaktadır.<br />

� Proje safhasındadır.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ:<br />

Kilis Merkez İla<strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 12.09.2005 tarihinde yer seçimi yapılmıştır. 15.11.2005 tarih <strong>ve</strong> 15230 sayılı yazımızla<br />

talimat yazılmıştır.<br />

� Elektrik Tesisat Projeleri ile Sıhhi Tesisat Projeleri vize edilmiştir. (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

Genel olarak, bazı yatırımcılar ekonomik krizden olumsuz etkilenmekle birlikte kendi öz<br />

kaynaklarını harekete geçirmek suretiyle ayakta durmaya çalışmaktadır. Ayrıca, teşvikle ilgili<br />

imkanlar yatırımların <strong>ve</strong> işletmelerin faaliyete devam etmeleri konusunda çok önemli rol<br />

oynamaktadır.

Kilis halkı özellikle Teşvik Kanunundan yararlanan yatırımcılardan, öncelikli olarak<br />

Kilis’li <strong>ve</strong>ya Kilis’te ikamet eden işsiz gençlerin <strong>ve</strong> insanların istihdam edilmesini<br />

istemektedir.<br />

Ayrıca, bu yatırımların kuruluş, inşaat, işletme <strong>ve</strong> pazarlama aşamalarında, dolayısıyla<br />

yatırımların tümüyle gerçekleşmesi sonucunda esnaf, sanatkar <strong>ve</strong> küçük sanayicinin de bu<br />

yatırımlardan, yatırımcılardan <strong>ve</strong> çalışanlarından doğal olarak faydalanması gerektiği<br />

düşünülmektedir.<br />

Bununla birlikte Kilis’in en önemli iki gözde ürünü olan üzüm <strong>ve</strong> zeytinin modern<br />

teknoloji kullanılarak, üretimden ambalajlamaya, pazarlamadan tüketime kadar tüm<br />

safhalarda çok iyi değerlendirilmesi <strong>ve</strong> İl ekonomisine önemli katkıda bulunması gerektiği<br />

kanaatinde olup bunun gerçekleşmesi yönünde beklenti içerisindedir.<br />

Kilis Gıda İhtisas O.S.B.’nin (TEKNOPARK) en kısa zamanda gerçekleşmesi,<br />

Kilis O.S.B’nin genişleme alanı çalışmalarının bir an önce tamamlanması,<br />

Kilis K.S.S.’nin de aynı şekilde ek sanayi sitesin istimlak <strong>ve</strong> alt yapı çalışmalarının<br />

bitirilerek ek sanayinin inşaatına başlanması, dolayısıyla bu sorunların çözüme<br />

kavuşturulması İlin sosyal <strong>ve</strong> ekonomik yapısı açısından son derece önemlidir.<br />

Bütün bunlarla birlikte İlde kalifiye eleman, nitelikli işçi, usta <strong>ve</strong> çırak konusunda ciddi<br />

sıkıntılar yaşanmakta bu alandaki sorunların da branş <strong>ve</strong> uzmanlık eğitimi, yetiştirme kursları,<br />

staj gibi etkinliklerle çözüme kavuşturulması gerekmektedir.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong><br />

İl Müdürü 1 Adet Dolu<br />

Şube Müdürü 1 Adet Dolu<br />

Şef 2 Adet Boş<br />

Mühendis 1 Adet Dolu<br />

Memur 1 Adet Dolu, 2 adet Boş<br />

Ölçü <strong>ve</strong> Ayar Memuru 2 Adet Dolu<br />

Hizmetli 1 Adet Dolu<br />

549

80 OSMANİYE<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

Osmaniye İlinin; <strong>ve</strong>rimli arazileri <strong>ve</strong> zengin su kaynakları sayesinde, tarım <strong>ve</strong> hayvancılık<br />

ile büyüyen ekonomisi, son yıllarda Osmaniye Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinde yapılan<br />

yatırımlarla; özellikle demir-çelik <strong>ve</strong> metal sektörü ile ilgili firmaların (Tosçelik Profil <strong>ve</strong> Sac<br />

Endüstrisi A.Ş. <strong>ve</strong> Yolbulan Baştuğ Metalurji <strong>Sanayi</strong> A.Ş. v.b.gibi) yatırım yapması <strong>ve</strong><br />

bunların üretime geçmesi ile sanayileşme yolunda önemli aşama kaydetmiştir. Büyük<br />

firmaların üretime geçmesi orta <strong>ve</strong> küçük seviyedeki firmalarında ilimize gelmesine neden<br />

olmaktadır. İlimizde yerfıstığı tarımının yoğun olması nedeniyle küçük <strong>ve</strong> orta ölçekli<br />

yerfıstığı işleme tesisleri de yoğun olarak bulunmaktadır. 5084 sayılı Yatırımların <strong>ve</strong><br />

İstihdamın Teşviki Kanunu <strong>ve</strong> diğer teşvikler ile son yıllarda tekstil sektöründe de ilerlemeler<br />

olmuştur. Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesine pamuk <strong>ve</strong> sentetik iplik üretimi ile ilgili firmalarda<br />

yatırım yapmıştır.<br />

İl ekonomisinde sanayinin yeri, tarım, ticaret <strong>ve</strong> ulaştırma sektörlerini geride bırakacak<br />

düzeye gelmiştir.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İlde; Osmaniye Ticaret <strong>ve</strong> <strong>Sanayi</strong> Odası <strong>ve</strong> Kadirli Ticaret Odası, Osmaniye Ticaret<br />

Borsası, Kadirli Ticaret Borsası bulunmaktadır. İl genelinde 293 Anonim Şirket, 1.768<br />

Limitet Şirket, 29 adet banka şubesi bulunmaktadır. İlimizde 2 adet organize sanayi bölgesi<br />

bulunmaktadır. Osmaniye Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinde 98 tesis faaliyette olup, 9.126 kişi<br />

istihdam edilmektedir. Kadirli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesinde 16 tesis faaliyette olup, 577 kişi<br />

istihdam edilmektedir. İlde; bir adet Esnaf Sanatkârlar <strong>ve</strong> Odaları Birliğine bağlı 30 adet oda<br />

bulunmakta olup; toplam 14.949 üyesi mevcuttur. İl genelinde, 63 adet Motorlu Taşıyıcılar<br />

Kooperatifi bulunmaktadır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Osmaniye İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Osmaniye İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 228 dır. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.3 lük bir oran ile sanayisi gelişmekte olan illerimiz arasında yer<br />

almaktadır.<br />

Akdeniz Bölgesindeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, Adana<br />

İli % 25 lik bir oran ile bölge İlleri arasında birinci sırada yer almaktadır. Adana İlinden sonra<br />

% 19 luk oran ile ikinci sırada yer alan Mersin İlini sırasıyla % 16 Antalya, %13 Hatay, % 11<br />

ile Kahramanmaraş, %6 Burdur, %6 Isparta, <strong>ve</strong> %4 Osmaniye İli takip etmektedir.<br />

3.2. Osmaniye İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Osmaniye İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 32<br />

lik bir oran ile Gıda ürünlerinin imalatı sektörünün ilk sırada yer aldığı görülmektedir.<br />

Diğer sektörler de sırasıyla;<br />

% 8 Tekstil ürünleri imalatı,<br />

550

% 8 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (Makine teçhizatı hariç)<br />

% 7 Ana Metal <strong>Sanayi</strong><br />

% 7 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı<br />

% 5 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı<br />

% 5 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı,<br />

% 3 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

%3 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı<br />

% 3 Kok kömürü <strong>ve</strong> rafine edilmiş ürünleri imalatı<br />

% 3 Motorlu kara taşıtı treyler (römork) <strong>ve</strong> yarı treyler (yarı römork) imalatı<br />

% 2 Mobilya imalatı,<br />

%2 Elektrikli teçhizat imalatı<br />

% 2 Kağıt <strong>ve</strong> kağıt ürünleri imalatı<br />

%2 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 2 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı, (mobilya hariç) saz, saman vb malzemelerde örülerek<br />

yapılan eşyaların imalatı,<br />

%1 İçecek imalatı,<br />

% 1 Elektrik, gaz, buhar <strong>ve</strong> havalandırma sistemi üretim <strong>ve</strong> dağıtımı<br />

% 1 Makine <strong>ve</strong> ekipmanların kurulumu <strong>ve</strong> onarımı,<br />

% 1 Metal cevherleri madenciliği<br />

% 1 Deri <strong>ve</strong> ilgili ürünlerin imalatı<br />

% 1 Diğer ulaşım araçlarının imalatı<br />

3.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Osmaniye ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 10.693 dür.<br />

Ar-Ge birimi bulunana firma sayısı 8, Kalite Kontrol birimi bulunan firma sayısı 42 dir..<br />

3.4. Genel Değerlendirme:<br />

Osmaniye İlinde sanayi yerel hammadde kaynaklarına göre bir gelişme göstermektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, % 25 i Tekstil ürünleri imalatı, % 20 i Ana metal sanayi imalatı<br />

sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

<strong>Sanayi</strong> istihdamının % 85 i işçi, % 2 si mühendis’tir.<br />

Osmaniye İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 22 si Mikro Ölçekli, % 63 ü Küçük<br />

Ölçekli, % 13 ü Orta Ölçekli % 2 si Büyük Ölçekli işletmelerdir.<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler;<br />

- Tozçelik Profil <strong>ve</strong> Sac Endüstrisi Osmaniye Şubesi<br />

- Osis Tekstil <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş.<br />

- Güleryüzler Makina Elektrik İnşaat Taahhüt İşleri Nakliye Tic. Ve San. İth. İhr.<br />

- Yolbulan Baştuğ Metalurji <strong>Sanayi</strong> A.Ş<br />

- Bakırlar İplik <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret Ltd.Şti.<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

Osmaniye Doğu Akdeniz Bölgesinde, Adana-Gaziantep-Kahramanmaraş-Hatay sanayi<br />

merkezleri üçgeninde yer almaktadır. Ayrıca Osmaniye; Adana-İskenderun Uluslar arası<br />

Ticaret Limanına 60 km uzaklıkta <strong>ve</strong> İç Anadolu’yu Güneydoğu Anadolu’ya bağlayan trenkarayolu-otoban<br />

hattının üzerinde olduğundan; potansiyeli artmaktadır. Özellikle 5084 sayılı<br />

Yatırımların <strong>ve</strong> İstihdamın Teşviki Kanunu kapsamında Osmaniye potansiyelini<br />

yükseltmektedir. Osmaniye ilinin enerji kaynaklarına yakın olması <strong>ve</strong> Ceyhan Havzasının<br />

enerji ihtisas bölgesi olmaya başlaması ile bölgemiz cazibe merkezi olmaya başlamıştır.<br />

Özellikle Osmaniye Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesine yapılan <strong>ve</strong> yapılmakta olan demir-çelik<br />

yatırımları sayesinde Osmaniye önemli bir sanayi bölgesi olma yolunda hızla ilerlemektedir.<br />

551

Ayrıca Ceyhan ırmağının İl sınırları dâhilinden geçmesi <strong>ve</strong> sulanabilir <strong>ve</strong>rimli tarım<br />

arazilerinin olması sebebiyle tarıma yönelik yatırımlara da el<strong>ve</strong>rişlidir.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Talebi karşılamaya yönelik olarak Osmaniye <strong>ve</strong> Kadirli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgelerine 5084<br />

sayılı Yatırımların <strong>ve</strong> İstihdamın Teşviki Kanunu kapsamında yatırımlar devam etmektedir.<br />

Özellikle Osmaniye Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesine yapılan <strong>ve</strong> yapılmakta olan demir-çelik<br />

yatırımları önem arz etmektedir.<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Osmaniye İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

26 8.425<br />

2009<br />

31 9.753<br />

2010 36 76.121<br />

2011 40 131.4<strong>81</strong><br />

6.2. Osmaniye İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

45 46.743<br />

2009<br />

29 28.154<br />

2010 37 326.765<br />

2011 50 836.644<br />

7. Osmaniye İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A. ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ:<br />

Osmaniye Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:68)<br />

� 421 ( I. ,II. <strong>ve</strong> IV. etap dahil ) hektar büyüklüğündedir.<br />

� I etap ( 100 hektar ) 2001 yılında, II etap ( 283 hektar ) 2009 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgede; 117 adet sanayi parselinin, tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 99 adedi üretim, 18 adedi inşaat, 3 adedi proje aşamasındadır. 3 adet parsel<br />

tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 7.560 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; demir-çelik, dokuma-giyim <strong>ve</strong> gıda sanayidir.<br />

Kadirli Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:32)<br />

� 100 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2009 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 39 adet sanayi parselinin 25 adedi tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 18 adedi üretim, 3 adedi inşaat, 4 adedi proje aşamasındadır. 14 adedi<br />

tahsis edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 530 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; gıda <strong>ve</strong> dokuma sanayidir.<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Osmaniye Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi İla<strong>ve</strong> Alan ( III. Etap) ;<br />

� 226,5 hektar büyüklüğündedir.<br />

552

� Bölgede 29 adet sanayi parseli bulunmaktadır.<br />

Osmaniye Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi İla<strong>ve</strong> Alan ( V. Etap) ;<br />

� 04.08.2011 tarihinde Yer Seçimi Komisyonunca 32 hektar büyüklüğündeki alan<br />

incelenmiştir<br />

� 12.09.2011 tarih <strong>ve</strong> 1398 sayılı yazımız ile göz. jeo. etüt, mera sorgusu, varsa tescil<br />

harici yerlerin tescillerinin yapılması bölgeden istenmiştir.<br />

B. KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Osmaniye ilinde 608 işyerlik 4 adet Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi hizmete sunulmuştur.<br />

Projeler için Bakanlığımızca kullandırılan kredi 2011 yılı fiyatlarıyla 21.925.605.-TL’ye<br />

karşılık gelmektedir.<br />

SIRA<br />

NO<br />

KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ ADI<br />

553<br />

İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLU İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

BOŞ İŞYERİ<br />

SAYISI<br />

DOLULUK<br />

ORANI<br />

(%)<br />

1 OSMANİYE MERKEZ (I.BÖLÜM) KSS 190 190 0 100<br />

2 OSMANİYE MERKEZ (II. BÖLÜM) KSS 250 250 0 100<br />

3 OSMANİYE BAHÇE KSS 79 57 22 72<br />

4 OSMANİYE KADİRLİ (I.BÖLÜM) KSS 89 89 0 100<br />

TOPLAM 608 586 22 96<br />

b) DEVAM EDEN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ:<br />

Merkez ( Mobilyacılar ) Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 2011 yılı Yatırım Programında “100 işyeri, altyapı” olarak <strong>ve</strong> 500.000.-TL ödenekle<br />

yer almaktadır.<br />

c) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN KSS PROJELERİ<br />

Kadirli ( Mobilyacılar ) Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi:<br />

� 247 dönüm büyüklüğündedir.<br />

Merkez Hazır Giyim Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi: (06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

Osmaniye ilindeki yerel sermayenin sanayi yatırımlarına yönelmesi özendirilmeli, il dışından<br />

gelecek yatırımlar desteklenmelidir. İlin yolların kavşak noktasındaki konumu iyi analiz<br />

edilmeli ortak akılla yönetilmelidir. Tarım sektörü de göz ardı edilmemeli, istihdamı artırıcı<br />

önlemler alınmalıdır.<br />

Osmaniye’nin yeni il olması nedeniyle; <strong>Sanayi</strong>, tarım <strong>ve</strong> hizmet sektörlerinde altyapı<br />

eksiklikleri henüz giderilememiştir. Bir yandan küreselleşme süreci ile birlikte gündeme gelen<br />

dışa açılma <strong>ve</strong> ihracat bağlantıları artarken, diğer yandan süre gelen küresel ekonomik kriz<br />

etkilenmektedir. İlin sanayi <strong>ve</strong> ticari potansiyelinin iyi belirlenmesi gelecekte hazırlanacak<br />

programların daha sağlıklı olmasının sağlayacaktır.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

İl Müdürlüğümüzde 1 İl Müdürü, 2 Mühendis, 1 Şef, 1 Tekniker, 2 Ölçü-Ayar Memuru, 1<br />

Memur, 1 V.H.K.İ., 1 Daktilograf görev yapmaktadır. Toplam personel sayımız 10’dur.<br />

İl Müdürlüğümüz bünyesinde biri Ölçü-Ayar hizmetlerinde kullanılmak üzere toplam 2<br />

aracımız bulunmaktadır.

<strong>81</strong> DÜZCE<br />

1. İlin <strong>Sanayi</strong> Yapısı<br />

İlde sanayi üretimi teşvik faaliyetleriyle artmıştır. Özellikle imalat sanayinde belirli bir<br />

artış görülmektedir.<br />

Düzce, D100 kara yolu <strong>ve</strong> TEM oto yolu üzerinde önemli bir kavşak noktası olması,<br />

İstanbul-Kocaeli-Ankara aksı üzerinde metropol merkezlerine <strong>ve</strong> Karadeniz Ereğlisi limanına<br />

yakınlığı gibi coğrafi konumundan doğan avantajları sebebiyle <strong>ve</strong> ayrıca geleneksel sanayi<br />

merkezlerinin art bölgesinde, ”sanayi kuşağı” üzerinde yer alması nedeniyle yatırımcılar için<br />

bir çekim merkezi olmuş, fakat bu üstünlüğünü sosyo-ekonomik gelişmesine yansıtamamış<br />

bir ildir.<br />

K.Ö.Y. kapsamında <strong>ve</strong>rilen teşviklerle, merkezi İstanbul’da bulunan <strong>ve</strong> üretim konuları<br />

itibarıyla otomobil yan sanayi, tarım makinaları, inşaat malzemeleri, ambalaj <strong>ve</strong> mobilya,<br />

tarım ilaçları gibi konularda faaliyet gösteren çok sayıda firma, Düzce’de üretim yapmaya<br />

başlamıştır. Bu dönemde yerli sanayi de gelişme göstererek, un, çeltik, fındık kırma, tarım<br />

ilaçları <strong>ve</strong> av tüfek sanayi gibi konularda yoğunlaşmıştır.<br />

2. İlin Ticaret Yapısı<br />

İlde ticari faaliyetler Merkez <strong>ve</strong> Akçakoca ilçesinde yoğunlaşmıştır. Ticaretin önemli bir<br />

bölümünü orman ürünleri, otomotiv, av tüfek <strong>ve</strong> tekstil ürünleri oluşturmakta, bunlara ek<br />

olarak küçük <strong>ve</strong> orta boy çeşitli işletmeler ile sanayi kuruluşlarının ürünleri <strong>ve</strong> büyük illerden<br />

getirilen ürünlerin pazarlanması şeklinde sürdürülmektedir. İl ticaret hasılasının % 84’ünü<br />

toptan <strong>ve</strong> perakende ticaret <strong>ve</strong> % 16’sını otel, lokanta hizmetleri oluşturmaktadır.<br />

3. <strong>Sanayi</strong> Sicil Kayıtlarına Göre İl <strong>Sanayi</strong>sinin Değerlendirilmesi<br />

3.1.1. Türkiye <strong>Sanayi</strong>si <strong>ve</strong> Düzce İli <strong>Sanayi</strong>si:<br />

Kayıtlara göre sanayi işletmelerinin, başta İstanbul (%31) olmak üzere, Bursa (% 8),<br />

Ankara(% 7), İzmir(% 5), Konya(% 4), Gaziantep (% 3), Denizli(% 3), Kocaeli(% 2) ,<br />

Adana(% 2), Tekirdağ(% 2), Kayseri(% 2 ), Mersin(% 2) olmak üzere, toplam % 71 i, oniki<br />

ilimizdedir<br />

Bölgelere göre bir değerlendirme yaptığımızda, sanayi işletmelerinin % 48 Marmara<br />

Bölgesinde, %17 İç Anadolu Bölgesinde, % 14 Ege Bölgesinde, % 8 Akdeniz Bölgesinde, %6<br />

Karadeniz Bölgesinde, % 5 Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, % 2 Doğu Anadolu Bölgesinde<br />

olduğu görülmektedir.<br />

Düzce İlinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 428 dir. Toplam sanayi<br />

işletmesi içerisinde % 0.6 lık bir oran ile sanayisi gelişmekte olan iller arasında yer<br />

almaktadır.<br />

Karadeniz Bölgesi’ndeki İllerin sanayisine göre bir değerlendirilmesi yapıldığında, bölge<br />

illeri arasında %19 lik bir oran ile Samsun ilk sırada yer almaktadır. Sırasıyla, % 10 ile Düzce<br />

, % 10 Trabzon, %10 Çorum, % 7 Bolu, % 6 Kastamonu, % 5 Ordu, %5.0 Rize, % 4 Amasya,<br />

% 4 Tokat, %4 Zonguldak, % 4 Karabük, %3 Sinop, % 3 Giresun, %3 Bartın, %1<br />

Gümüşhane, %1 Artvin, % 1 Bayburt illeri takip etmektedir.<br />

3.2. Düzce İlinde <strong>Sanayi</strong> İşletmelerinin Sektörel Dağılımı:<br />

Düzce İlinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, % 13 ile<br />

Gıda ürünlerinin imalatı, % 13 Ağaç <strong>ve</strong> mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç), %12<br />

Fabrikasyon metal ürünleri imalatı,(makine teçhizatı hariç) sektörlerinin ilk sıralarda yer<br />

aldığı görülmektedir.<br />

% 11 Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması<br />

% 11 Tekstil ürünleri imalatı<br />

554

% 7 Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünleri imalatı,<br />

% 6 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı,<br />

% 4 Mobilya İmalatı;<br />

% 4 Başka yerde sınıflandırılmamış makine <strong>ve</strong> ekipman imalatı,<br />

% 4 Diğer madencilik <strong>ve</strong> taşocakçılığı<br />

% 4 Ana metal sanayi,<br />

% 3 Elektrikli teçhizat imalatı,<br />

% 3 Kimyasalların <strong>ve</strong> kimyasal ürünlerin imalatı,<br />

% 1 Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) <strong>ve</strong> yaı treyler (yarı römork) imalatı,<br />

% 1 Temel eczacılık ürünlerinin <strong>ve</strong> eczaılığa ilişkin malzemelerin imalatı,<br />

% 1 Deri ile ilgili ürünlerin imalatı<br />

% 1 Diğer ulaşım araçlarının imalatı<br />

% 1 Makine <strong>ve</strong> ekipmanlarının kurulumu <strong>ve</strong> onarımı,<br />

3.3. Çalışan sayısı <strong>ve</strong> AR-GE:<br />

<strong>Sanayi</strong> sicil kayıtlarına göre, Düzce ilinde kayıtlı işletmelerde çalışan personel sayısı<br />

Toplam: 26.386 dır.<br />

Kalite kontrol birimi olan firma sayısı 109, çalışan sayısı 301 dir.<br />

Ar-Ge birimi bulunan firma sayısı 40 dır,çalışan sayısı 234 dür.<br />

1.1. Genel Değerlendirme:<br />

<strong>Sanayi</strong>de çalışanların, %30 u Giyim eşyası imalatı; kürkün işlenmesi <strong>ve</strong> boyanması, ,% 11<br />

i Kauçuk <strong>ve</strong> plastik ürünlerin imalatı %10 u Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine<br />

teçhizatı hariç)sektöründe istihdam edilmektedir.<br />

İstihdamın % 85 i işçi, % 2 si mühendistir.<br />

Düzce İlinde bulunan sanayi işletmelerinin % 25 i mikro ölçekli, % 47 si küçük ölçekli,<br />

% 24 ü orta ölçekli, % 4 ü büyük ölçekli işletmelerdir<br />

Personel sayısına göre büyük işletmeler<br />

- Standard Profil Otomotiv <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret<br />

- İmteks Giyim <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş. Düzce Şubesi<br />

- Teknorot Otomotiv Ürünleri San. <strong>ve</strong> Tic. Düzce Şubesi<br />

- Venüs Giyim San. <strong>ve</strong> Tic. A.Ş. Düzce Şubesi<br />

- Desa Deri <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret A.Ş. Düzce Şubesi<br />

4. Potansiyeli Değerlendirmeye Yönelik Yatırımlar<br />

<strong>Sanayi</strong> potansiyeli ihtiyaca nispeten cevap <strong>ve</strong>rmektedir. Yeni teşvik tedbirleri <strong>ve</strong> istihdam<br />

destekleyici yatırımlar önem arz etmektedir.<br />

5. Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar<br />

Teşvik Tedbirlerinin artırılması <strong>ve</strong> teşviklerin uzatılması<br />

6. İlin Dış Ticareti<br />

6.1. Düzce İline Ait İhracat Bilgileri<br />

Yıl İHRACATÇI<br />

2008<br />

2009<br />

86 64.342<br />

2010 94 65.919<br />

2011 105 76.741<br />

İHRACAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

FİRMA SAYISI<br />

84 85.734<br />

555

6.2. Düzce İline Ait İthalat Bilgileri<br />

Yıl İTHALATÇI<br />

FİRMA SAYISI<br />

İTHALAT DEĞERİ (1.000 USD)<br />

2008<br />

97 64.866<br />

2009<br />

97 49.604<br />

2010 113 80.297<br />

2011 130 102.479<br />

7. Düzce İlindeki Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgeleri <strong>ve</strong> Küçük <strong>Sanayi</strong><br />

Siteleri İle İlgili Özet Bilgiler<br />

A. ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ :<br />

a) TAMAMLANAN ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ :<br />

Düzce Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi : (Sicil No:43)<br />

� 173 hektar büyüklüğündedir.<br />

� 2005 yılında tamamlanmıştır.<br />

� Bölgedeki; 58 adet sanayi parselinin, 57 adedi tahsis edilmiştir.Tahsis edilen parsellerin;<br />

41 adedi üretim, 11 adedi inşaat, 5 adedi proje aşamasındadır. 1 adet parsel tahsis<br />

edilmemiştir.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 5.730 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; dokuma-giyim, demirdışı metal <strong>ve</strong> gıda sanayidir.<br />

Düzce II Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi: (Sicil No:235)<br />

� <strong>81</strong> hektar büyüklüğündedir.<br />

� Altyapı proje aşamasındadır.<br />

� Bölgedeki; 11 adet sanayi parselinin tamamı tahsis edilmiştir. Tahsis edilen<br />

parsellerin; 7 adedi üretim, 2 adedi inşaat, 2 adedi proje aşamasındadır.<br />

� Üretime geçen parsellerde yaklaşık 360 kişi istihdam edilmektedir.<br />

� Ağırlıklı sektör grubu; cam <strong>ve</strong> karayolu sanayidir.<br />

b) YATIRIM PROGRAMINDA YER ALMAYAN OSB PROJELERİ<br />

Düzce Gümüşova Organize <strong>Sanayi</strong> Bölgesi:<br />

B) KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ :<br />

a) TAMAMLANAN KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ :<br />

İşyeri Dolu İşyeri Boş İşyeri Doluluk<br />

Sıra No Küçük <strong>Sanayi</strong> Sitesi Adı<br />

Sayısı Sayısı Sayısı Oranı (%)<br />

1 Düzce Akcakoca Kss 50 50 0 100<br />

2 Düzce Kss 423 253 170 60<br />

3 Düzce Akçakoca Yeni 65 65 0 100<br />

TOPLAM 538 368 170 68<br />

(06.01.2012 tarihi itibarıyle)<br />

8. İlde <strong>Sanayi</strong> Sektörüne Yönelik Güncel Sorunlar <strong>ve</strong> Çözüm<br />

Önerileri<br />

<strong>Sanayi</strong> alanlarının azlığı <strong>ve</strong> bürokratik engeller olarak kısaca özetlenebilir.<br />

9. <strong>Sanayi</strong> <strong>ve</strong> Ticaret İl Müdürlüğü Personel <strong>Durum</strong>u<br />

İl Müdürlüğümde kadrolu olarak çalışan 6 adet personel mevcuttur.1 Müdür V. ,1. İl Müd Yrd<br />

V.,1 Araştırmacı, 2 Mühendis <strong>ve</strong> 1 Ölçü Ayar Memuru bulunmaktadır. Valilik<br />

görevlendirilmesi olarak 1Şb Müdür Vekili,3 Memur <strong>ve</strong> Şoför.<br />

556

logo

Ürünler

Kaynaklar

Şirketler

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!