You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
GERÇEKÜSTÜ<br />
PORTRELERİN SIRA DIŞI<br />
RESSAMI: SALVADOR<br />
DALİ<br />
Hatice EROĞLU<br />
Görsel Sanatlar Öğretmeni<br />
IBir deliyle aramda tek fark var: Ben deli değilim!<br />
Salvador Dali<br />
Bir ressamdan bahsetmek istiyorum. Fotoğrafına<br />
baktığımızda incecik bıyıkları<br />
düzeltilmiş, uçları sivri, keskin bir hilali<br />
andıran; göz altı torbaları oluşmuş ve çanağından<br />
fırlamış deli deli bakan gözleri görürsünüz.<br />
Anlatmak, anlamak kadar zor. Zira eşi benzeri<br />
yok. Bir insan bilinçaltını nasıl tuvale rengârenk<br />
yapıştırır? Ya da rüyalarını resmedebilir?<br />
Ya da insan hayatını rüyalaştırabilir mi? İşte<br />
Salvador Dali tüm bunların cevabı...<br />
6 yaşındayken beyin iltihaplanmasından<br />
ölen erkek kardeşinden üç sene sonra dünyaya<br />
gelmişti. “Doğar doğmaz tapınılan bir<br />
ölünün ayak izlerinden yürümeye başladım.<br />
Bütün benliğimle hissettiğim şey şuydu: Beni<br />
severken hâlâ onu seviyorlardı aslında. Belki<br />
de benden çok onu… Babamın sevgisinin bu<br />
sınırları yaşamımın ilk günlerinden itibaren<br />
çok büyük bir yara oldu benim için.”<br />
Ona verdikleri isim, hayatını kaybetmiş kardeşinin<br />
ismiyle aynıydı. Anne babasının yatak<br />
odasında Velazquez’in Çarmıhta İsa resmiyle<br />
birlikte asılı olan kardeşinin resminin yaşayan<br />
bir aynasıydı. Sert mizaçlı noter bir baba ile<br />
yumuşak mizaçlı bir annenin oğlu olan Salvador<br />
Dali, böylece bir küçük despota dönüştü.<br />
Ailesinin dikkatini çekmek için yaptığı histeri<br />
krizleri ve teatral hareketleri alışılagelmiş<br />
şeylerdi. Uzun süre, onu fetheden kız kardeşi<br />
Ana Maria’nın dünyaya gelmesi bile onu düzeltmeye<br />
yetmedi. Tam tersine vakit geçtikçe<br />
farklılığını ifade etme isteği daha dayanılmaz<br />
hale geliyordu.<br />
Gerçeküstü eserlerindeki tuhaf ve çarpıcı imgelerle<br />
ünlendi. İlk sergisini 15 yaşında açtı.16<br />
yaşına geldiğinde çok sevdiği annesi hayata<br />
veda etti... Defterine şöyle yazdı aynı yıllarda:<br />
“Bir dâhi olacağım ve herkes bana hayran kalacak.”<br />
Evet, dediğini yaptı ve bir dâhi oldu. Herkesin<br />
hayran kaldığı ve aynı zamanda kendine<br />
hayran bir dâhi. Başlıca esin kaynağı düşler,<br />
korkular ve hayallerdi… Sanat, ona göre yaşadıklarını<br />
ve hatta yaşayamadıklarını resimleriyle<br />
anlatmaktan ibaretti. Eserleri de kendisi<br />
gibi sıra dışı, aykırı, hırslı, dudak uçuklatacak<br />
derecede kışkırtıcı; kafasındaki abartılı imgelerini<br />
tuvale yansıtırken, ilk şaşıranın ve dehşete<br />
düşenin kendisi olduğunu söyleyecek kadar<br />
da samimi ve hatta paranoyaktı. Resimlerine<br />
baktığınızda her bir çizgisinin fırça darbesinin<br />
nasıl bir ruh hali içinde yapıldığını, nasıl bir<br />
beyinden çıktığını sorgulatan ve hayal gücünün<br />
zenginliği karşısında insana ufak çıldırmalar<br />
yaşatan ve algıların kapılarını zorlayan uçuk<br />
bir ressam.<br />
Gençlik döneminde yaptığı izlenimci resimlerden<br />
ve Picasso’dan etkilenerek kısa bir süre<br />
yaptığı kübik resimlerden sonra Salvador,<br />
sürreal resimler yapmaya başladı ve dünyaca<br />
ünlü olmasını sağlayan resim üslubunu bu dönemden<br />
sonra geliştirdi. Gerek görünüşü gerek<br />
estetik anlayışı ile kendisini bir sanat nesnesi<br />
olarak sunan Dali, 20. yüzyılın en önemli<br />
ikonlarından birisine dönüştü. Sürrealizm<br />
izleri, Dali sembolizminin ve sürrealizminin<br />
örnek niteliğindeki çalışmaları olarak kabul<br />
edilmektedir. Koltuk değnekleri, saatler, kelebekler,<br />
karıncalar, filler, karısı Gala ve Dali’nin<br />
kendisi, sanatsal izleğine ışık tutan önemli<br />
sembollerden bazılarıdır.<br />
İlerleyen yıllarda bir gazetecinin “Sürrealizm<br />
nedir?” sorusuna Dali“Sürrealizm benim.” cevabını<br />
verir ve ekler; “ Sürrealistlerle aramdaki<br />
fark, benim sürrealist olmamdır.”<br />
Salvador Dalí hayatı boyunca, 1500’den fazla<br />
resim ve onlarca heykelin yanı sıra, çeşitli<br />
taş baskı eserler, kitap illüstrasyonları, tiyatro<br />
dekorları ve kostümleri üretmiştir. Ayrıca,<br />
Man Ray, Brassaï, Cecil Beaton ve Philippe<br />
Halsman gibi fotoğraf sanatçılarıyla ve Elsa<br />
Schiaparelli, Christian Dior gibi moda tasarımcılarıyla<br />
beraber çalışmıştır.<br />
“Sistemli olarak kargaşa yaratmak gerekir;<br />
yaratıcılık böylece özgürleşir. Yaşamı yaratan<br />
çelişkidir.”<br />
Ve Salvador Dali, 23 Ocak 1989 tarihinde<br />
gerçek sürrealist tablosuna kavuşmuştur.<br />
14 <strong>Metod</strong>ergi
Change language